Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Dante Alighieri
1265-1321

İtalyan Ozan‘ı ve Düşünür’ü, Politika‘cı.. Filozof.

1265’de İtalya Florensa‘da kendi Değimi‘ne göre İkizler Burcu’nda doğdu

(Mayıs-Haziran) ,ama Bütün Dünyâ‘yı Watan‘ı sayıyordu.
Gerçek Ad‘ı olan Durante'yi kısaltarak Dante`yi kullandı. Âile‘si Asil bir Âile
olmakla beraber, sonradan Faqir düşmüş ve Aristokratik Önemi‘ni kaybetmişti.
Guelfolar Partisi‘ne Mensup olan Baba‘sı II.Alighiero haqqında çok fazla Bilgi yok.
Mesleği tam bilinmemekle beraber Noter, Hakim veya Faizci olduğuna söylenir.

Çocukluğu:

Yönetim Ghibellinolar'daydı ve
Ghibellinolar, Guelfolar‘ı Sürgün ederek Şehir‘den
uzaklaştırmışlardı. Dante'nin Baba‘sı II.Alighiero,
Guelfolardan olmasına ve Dante doğduğunda
Floransa Ghibellinolar‘ın Yönetimi‘nde
bulunmasına rağmen, II.Alighiero ve Âile‘si
Floransa'da İqâmet etmekteydi. Dante, Kötü Ün‘ü,
Silik Kişiliği olan Babası‘nı sevmezdi, Eserleri‘nin
hiçbir yerinde Babası‘ndan söz etmemiştir, aksine
her fırsatta Şövalyelik Paye‘si bulunan Dede‘si
Cacciaguida'dan bahs‘eder, Âilesi‘nin Soyu‘nun
Roma'ya dayanması ile övünürdü.
Dante Annesi‘ni daha çok Küçük Yaşlar‘da
kaybetti. Baba‘sı da o 18 Yaşları‘ndayken Wefat etti,
bunun üzerine Üvey Anne‘si (Monna Lapa) ve Üvey
Kardeşleri‘yle yaşamak Zorunda kaldı.

Eğitim’i:

Eğitim‘i fazla bilinmemekte olup, kendi kendini geliştirdiği varsayılıyor. Dante'nin

İlk Öğrenimi‘ni Santa Croce Papaz Okulu‘nda bitirdiği sanılır. Her ne kadar Yüksek
Öğrenim‘e Dewâm edemese (veya etmese) de, kendi kendine okumaya ve çalışmaya
Dewâm etmiştir. Öğrenme‘ye Büyük bir Tutku‘su vardı, Önemli Latin ve Yunan
Eserleri‘ni okumakla kalmıyor, Dönem‘in İtalyan Şâirlerleri‘nin Eserleri‘ni de okuyor,
bunlara Büyük bir Önem veriyordu. Yazmak Konusu‘ndaki Yetenekleri‘ni ilerletirken,
Astronomi, Resim ve Felsefe gibi Konular‘da da kendisini geliştiriyordu. Dönem‘in
Önemli İsimleri‘nin düzenlediği Toplantılar‘ı kaçırmıyor, birçok Önemli İsim‘le
Arkadaşlıklar kuruyordu. Bu Kişiler‘e Örnek olarak Dewr‘in Ünlü Floransa'lı Şâir‘i
Guido Cavalcanti'yi verilebilir.

Beatrice:

1
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Sonsuz bir Aşq ile bağlandığı Beatrice... Dante'nin Çocukluğu ve Gençliği

haqqında Az bilgi vardır. 9 Yaşı‘ndayken kendisinden 1 Yaş Küçük , Komşular‘ı
Floransa'lı Şövalyeler‘den olan Folco di Ricovero de' Portinari'nin Kız’ı..
Komşuları‘nın Evi‘ndeki bir Eğlence Sırası‘nda tanışmış. Tanıştığı ilk andan beri Büyük
bir Tutku‘yla bağlanmış. Beatrice ile 2.kez karşılaştığında 18 Yaşı‘ndaydı, bu 2.
Karşılaşma‘dan sonra Beatrice'e olan Sevgi‘si daha da derinleşti. Yazımı‘nı ve Şiir‘e
olan Bakış Açısı‘nı Büyük Oran‘da etkiledi. İlâhî Komedya'nın Tohumları‘nı atan belki
de Beatrice'ye olan Aşkı‘ydı denir. Aşkından hiçbir zaman ona söylemedi.
1288 de Beatrice, Floransa'lı Şövalyeler‘den Simone dei Burdi ile evlendi.
Evliliğinden sâdece 2 Sene sonra, 1290'da, 24 Yaşı‘nda öldü.
25 Yaşı‘nda kaybettiği Beatrice’den sonra Yeni ve Çok daha Büyük bir Aşq‘a
tutulduğunu söyler: ‘Pythagoras’ın Felsefe Adı‘nı verdiği, Evren imparatorluğu‘nun
en Güzel Kız‘ı’.
Ömrü’nün Ortası’nda Çalışmaları‘na daha sıkı sarıldı, Latin Edebiyat‘ı ve
Felsefe‘ye kendisini adadı. Beatrice'nin Ölüm‘ü Dante için Büyük bir Şok‘tu ve
Yazar‘ın Yazım Hayatı‘nı da fazlasıyla etkiledi. Çok Genç bir Yaş‘ta ölmesi, Dante'nin
O‘nu Ölümsüzleştirmesi‘ne yol açtı, Beatrice'ye Maddî, Ölümlü ve İnsanî bir
Görünüm‘den Ziyâde Mânewî, Ölümsüz ve İlâhî bir Görünüm vermesine Neden
oldu.

Evliliği:

Daha 12 Yaşı‘ndayken Âile‘si

Tarafı‘ndan Gemma di Manetto Donati ile
sözlenmişti. Âilesi‘nin de Israrları‘yla, 30
Yaşı’nda (1295) Floransa'lı tanınmış Donati
Âilesi‘ne Mensup Gemma ile evlendi.
Gemma'dan Pietro, Jacapo, Giovanni
İsimleri‘nde 3 Oğlu ve Antonia, Beatrice1
İsimleri‘nde 2 Kız‘ı oldu.. Dante ile
Gemma'nın Mutlu bir Evlilik geçirdikleri
söylenemez. Yine de Dante Evliliğin
Kutsallığı‘na inanan birisiydi ve Gemma‘dan
Eserleri‘nde bahsetmemiştir. Sürgün
edildikten sonra Karısı‘nı bir daha
görememiştir.

Florensa’da Siyâset:

Dewr‘in Floransa'sında 2 Önemli Parti

vardı: Ghibellinolar ve Guelfolar.
Ghibellinolar, İmparator Tarafı‘ndan
destekleniyor, Aristokrasi‘yi savunuyorlardu;
Guelfolar ise Papa Tarafı‘ndan destekleniyordu. Sonraları Pistoia Guelfoları
"Beyazlar" ve "Siyahlar" olarak 2‘ye ayrıldılar. Böylece Guelfolar‘ın 2‘ye bölündüler.
Beyazlar‘ın Başı‘nda Cerchi Âile‘si vardı. "Popolo grasso" diye adlandırılan
Zengin Burjuva Sınıfı Tarafı‘ndan destekleniyorlardı, Reformist Düşünceler‘i vardı,
Papa ve Papalık Konusu‘nda da daha Temkinli bir Görüş‘e Sâhip‘tiler.

2
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Siyahlar‘ın Başı‘nda ise Donati Âile‘si bulunuyordu. Feodal Dönem‘den kalan

Çeşitli Asilzadeler‘den oluşan bu Grup, "Popolo minuto" diye adlandırılan Küçük
Zanaatkarlar, İşçiler gibi daha Düşük bir Halq Tabaka‘sı Tarafı‘ndan
destekleniyorlardı. Siyâhlar‘ın Düşünce‘si daha Bağnaz‘dı ve Dogmatik Anlam‘da
Papacı‘ydılar.
*Dante 24 Yaşı‘nda, 1289'da, Floransa'lı
Guelfo Şövalyeleri ile birlikte Campaldino
Savaşı‘nda Arezzo Ghibellinoları‘na karşı
savaşmıştı. Eş‘i Gemma Donati Tarafı‘ndan
Siyahlar‘ın Başkan‘ı Konumu‘ndaki Donati
Âile‘si ile Aqraba olsa da Beyazlar‘ın Taraftar‘ı
oldu.
Dewlet İşleri‘ne katılmak isteyen Dante,
Hekim ve Eczacılar Loncası‘na yazılmıştı.
Bunun Neden‘i Dönem‘in Yasaları‘na göre
Asilzadeler‘in Kamu İşleri‘ne girebilmeleri için
öncelikle Zanaat Loncaları‘ndan (Corporazioni
di Arti e Mestieri) birine kaydolmaları‘nın Şart
koşulmasıydı. Dante böylece Politik Hayatı‘na
başladı.

Bu sıralarda Papa VIII.Bonifatius,

Floransa'nın İç İşleri‘ne karışmaya, Beyazlar‘a
karşı sık sık Siyahlar‘a arka çıkmaya başlamıştır.
Papa‘nın bu Girişimler‘i Floransa'nın Önde
Gelenleri‘ni, özellikle de Beyazlar'ı fazlasıyla Rahatsız ediyordu.
1300 de Dante 2 Aylığı‘na Floransa Hükümeti‘nin Başı‘ndaki 6 Kişilik Kurul‘a
seçildi. Beyazlar‘ın Floransa'daki İqtidarı‘na son vermek Amacı‘yla Papa Bonifatius
Hareket‘e geçmeye Qarar verdi. Papa, Fransa Kral‘ı Philippe le Bel'in Kardeş‘i
Charles de Valois'yı Floransa'ya gitmeye İqna etti. Floransa bundan Rahatsız olup
Papa‘yı Qararı‘ndan döndürmek Amacı‘yla içinde Dante'nin de bulunduğu bir Heyet‘i
Roma'ya gönderdi. Roma'da Heyet‘i oyalarken, 1301 de Charles de Valois
Süvarileri‘yle birlikte Floransa'ya girdi. O sıralarda Şehr‘in İqtidar‘ı Beyazlar‘ın
Eli‘ndeydi ve Siyahlar‘ın Çoğunluğu Sürgün edilmişti. Charles de Valois, Siyahlar‘ı
da kendi Safları‘na alarak Beyazlar‘ı Şehir‘den çıkarmıştır. Beyazlar‘ın Malları‘na el
konurken bir kısmına İdam Ceza‘sı verildi, Çoğunluğu Sürgün‘e gönderildi.

Sürgün:

Dante hiçbir zaman Papa VIII. Bonifatius'u sevmemişti. Beyazlar‘a Karşı

girişilen Hareket‘ten Nasibi‘ni alarak, 27 Ocak 1302'de Sahtekarlık, Gayri meşru
Kazanç elde etmek gibi Asılsız Suçlar‘dan ötürü Para Cezası‘na çarptırıldı ve 2
Yıllığı‘na Florasa'dan Sürgün edildi. Ayrıca bir daha Dewlet İşleri‘nde
çalıştırılmayacaktı. Daha sonra haqqında Yeni bir Qarar daha verildi: Floransa'lı
Askerler Tarafı‘ndan ele geçirildiği Taqdir‘de İdam edilecekti
Dante Mahkeme‘nin Qararları‘nı öğrendiğinde Floransa'da değildi. Haqqındaki
Sürgün Qarar‘ı Nedeni‘yle Floransa'ya da dönemedi. Beyazlar, Floransa'da İqtidar‘ı
geri ele geçirebilmek için Çeşitli Girişimler‘de bulundular, fakat Başarısızlığa
uğradılar.

3
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Zaman‘la Arkadaşları‘na olan Güven‘i ve İnancı‘nı kaybetmeye başladı. Büyük

bir Acı içinde olduğu Bugünler‘de İlâhî Komedya'yı yazmaya başladı. İlk olarak
Verona'ya gitti, bir ara Padova'ya geçti. Bazı Kaynaklar‘a göre Paris'e de gitmiş ve
burada Felsefe ile Teoloji okumuştur. 2 Kendine Özgü bir Felsefe‘si yoktur, bir Çeşit
Teolojik Aristotelescilik izler.
Dante 1311 de o sıralarda Casentino'da bulunan ve İtalya'yı İşgale başlamış
olan Lüksemburg Kral‘ı VII.Henry'ye Mektuplar yazarak, onu Floransa'ya da Savaş
açmaya Dawet etti. Kral‘ın İtalya'yı İşgal‘i birçok İtalyan Şehri‘nde Büyük bir Nefret‘le
karşılandı, Floransa'nın da Dâhil olduğu bu Şehirler birlikte karşı koymak için kendi
içlerindeki Sorunlar‘ı bir Süreliği‘ne Askı‘ya alıyorlardı. Bu Dönem‘de Floransa Sürgün
edilmiş Beyazlar‘ın bir Çoğu‘nu geri çağırdı, fakat Dante bunların arasında değildi.
Bunun Nedeni Büyük İhtimal‘le Kral VII.Henry'ye yazmış olduğu Mektuplar‘dı.
24 Ağustos 1313'de Kral öldü, artık Floransa'ya tekrar Dönebilme Umutlar‘ı yok
olmuştu. Dante, kısa bir Süreliği‘ne Lucca'da kaldıktan sonra Verona'ya döndü.
Daha sonra Ravenna Prens‘i Guido Novelloda Potenta'nın Dâweti‘yle
Verona'dan Ravenna'ya geçti, Kısa Geziler ve Ayrılıklar dışında Ömrü‘nü burada
geçirdi.

Ölüm’ü:

14 Eylül 1321‘de 56 Yaşı’nda Ravenna’da öldü. Sıtma‘ olduğu söylenir. San

Pier Maggiore Kilisesi'ne gömüldü. (Kilise Bugün San Francesco Adı‘nı taşır.)
Sonra’sı:

1865’de Enrico Pazzi ,Florensa’da Anıtı’nı dikti.

Modern Avrupa ve İtalya için Önemli bir Figür’dür.
İtalya'daki Metal 2 €'ların Tura Tarafı‘nda Dante'nin Resm‘i vardır.

Eserler’i:

Dante'nin Eserleri’ni Sınıflandırma’nın pek çok Yolu vardır. Her ne kadar

Eserler’in Sıralanması’nda genelde Kronoloji’ye dikkat edilse de Dante'de öne çıkan
Sıralama Özellikleri’nden birisi de Eserler’in yazıldığı Dil’dir. Eserleri’nin bir kısmını
Latince, bir kısmını ise Halq Dil’i olan İtalyanca ile yazdı. Birçok Eser’i varsa da
Şâheser’i İlâhî Komedya'dır.

Latince:

-De vulgari eloquentia (Halqdili’nde Belagat),

-Monarchia (Monarşi)
-Epistulae (Mektuplar)
-Eclogae (Eklogalar)
-Quaestio de aqua et terra (Su ve Toprak Sorun’u)

İtalyanca:

-La Divina Commedia (İlâhî Komedi,) bir Edebiyat Klasiği’dir. Bir çok kez
Türkçe’ye çevrildi.3 En bilinen Eser’i, Âhiret’e yapılan bir Yolculuğu anlatır.

4
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Cehennem, Araf ve Cennet İsimleri’nde 3 Clt’ten oluşur. (İlahi Komedya) Inferno

(Cehennem), Purgatorio (Araf) ve Paradiso (Cennet)
Dünyâ Edebiyât Târihi’nin en Büyük Eserleri’nden biri Qabul edildiği gibi,
Modern İtalyanca`nın da Temeli’ni oluşturur. Floransa lehçesinde (Toskana
Lehçe’si) ve İtalyan Anadili’nde yazılan İlk Önemli Edebi Eser’dir. Dante'nin
Zamanı’nda Eserler çoğunlukla Latince yazılmaktaydı. Bu Eser, Floransa Lehçesi’nin
Standart İtalyanca olarak yerleşmesinde Önemli Rol oynadı. Bugün Standart
İtalyancai Floransa lehçesi’ndedir.

Türkçe Çeviriler:

o İlahi Komedya, ç.Hamdi Varoğlu (İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1938).

o İlahi Komedya, ç.Feridun Timur (İstanbul: MEB, 1955-1956).
o İlahi Komedya, ç.Rekin Teksoy (İstanbul: Oğlak, 1998).
o İlahi Komedya, ç.Seyhan Satar (İstanbul: Oda, 2001).
o İlahi Komedya ç.Rekin Teksoy (Istanbul: Oglak, 2008) 7. Baskı

-Convito, (Şölen), Felsefî Düşünler’i bu Kitap’ta yer alır. Halq Dili’yle yazılmış
Teoleojik bir Metafizik’tir. Convito’da O’na göre Ahlâq, İlâhî Düzen‘e dayanan ve
Bütün Bilimler‘i düzenleyen bir Premiere mobile (İlk Muharriq)dir. Kitap’ta her
Konu’dan bahs’etti.

-Vita nuova, (Yeni Hayat)4,

-Rime (Rime / Şiirler5),

İLÂHî KOMEDYA
(İtalyanca: Commedia, Divina Commedia),

Dante Tarafı’ndan 1300ler’in ilk Çeyreği’nde yazılmış, İtalyan Edebiyatı’nın en

Meşhur Epik Şiir’i ve Dünyâ Edebiyatı’nın
önemli bir Şahesr’i.6
Komedya'da Dante, Ölüm Sonrası
Sırası’yla Cehennem, Araf ve Cennet’te
geçen Seyâhat’i, Hikâye’nin Kahraman’ı da
olan Kendisi’nin Ağzı’ndan anlatır. Orta
Çağ’da "Komedya", "Tragedya'nın" aksine
Sonu iyi biten hikâye Anlamı’na gelirdi.
Burada Eser’in Adı’ndaki "Komedya"
Kelime’si, Öyküsü’nün Güldürü Unsurlar’ı
taşıdığı Anlamı’na gelmez.
Orta Çağ ile Rönesans arasındaki
Geçiş Dönemi’nde yazılmış bu Şiir, Hayalgücü ve Alegorik Tasawwur’u, Ölüm
Sonra’sı Hayat’ı anlattığı Öykü’sü ile Hıristiyan Batı Kiliseler’i Tarafı’ndan
benimsendi. Eser’in Orijinal Ad’ı "Komedya" olmakla birlikte daha sonra, 1360 de
Giovanni Boccaccio Tarafı’ndan Başına "İlâhî" Kelime’si eklenerek
Hristiyanlaştırılmıştır.

5
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Toskana Lehçe’si ile yazılan Eser, bu Lehçe’nin Modern İtalyan Dili olarak
Gelişmesi’ne Yardım etmiştir.

Arkaplan’ı:

Dante, İlâhî Komedya'yı İtalya'nın Orta Çağ ile

Rönesans arasındaki Geçiş Dönemi’nde yazdı.
Komedya'da bu Durum açıkça yansıtılır: Hem Ortaçağ
hem de Klasik Temalar Quwwetle İfâde edilir.
Dante'nin Çalışma’sı Hıristiyanlık’la ilgilidir ve Yaşam
Sonrası Kurgusal Seyâhatler’i içerir.
Dönem’in Kuzey İtalya'sının Guelfo ve
Ghibellinolar arasındaki Siyâsî Mücâdele Ortamı’nda
Dante, Kutsal Roma İmparator’u Karşısı’nda Papalığı
destekleyen Guelfler arasında yer alır. Floransalı
Guelfler 1300 lerde 2 Hizb’e bölünmüşlerdi: Papa
VIII.Boniface Tarafı’ndan Yürütülen Laik İdâre’ye
Muhalif ve Floransa'nın Bağımsızlığı’nı savunan
Beyaz Guelfler ve Floransa'da Papa’nın Egemen
olmasını savunan Siyah Guelfler. Dante 1302 de,
Siyahlar ile İttifak Hali’nde olan Papa VIII.Boniface'nin
Buyruğu ile Charles of Valois'nın Kumandası’ndaki Askeri Birlikler’in Şehr’e girmesi
ile Şehremi’ni Lord Cante de' Gabrielli di Gubbio Tarafı’ndan Sürgün edilen Beyaz
Guelfler arasında yer alıyordu. Papa eğer Sürgün’den dönerse Dante'nin Kazığa
bağlanıp yakılacağını söyledi. Dante'nin geri kalan Hayat’ı boyunca süren bu Sürgün,
Komedya'nın birçok Bölümü’nde Dante'nin Sürgünü’nün Kehânetleri’nden, Dante'nin
Siyâsî Görüşleri’ne ve bazı Düşmanları’nın Sonsuz’a kadar Lanetlenmesi Şekli’nde
Tesiri’ni gösterir.
Dante muhtemelen Komedya'sını Sürgün’de olduğu ve hiç geri dönemediği
1308 yılları ile öldüğü 1321 yılı arasında yazmıştı. Cehennem ve Araf’ta, Dante
Sırası’yla Günah ve Töwbekarlık içinde Başı’ndan Geçenleri anlatır.

Yapı’sı:

İlâhî Komedya, Cehennem (inferno), Araf

(Purgatorio) ve Cennet (Paradiso) İsimleri’ndeki
her biri 33 Kıta’dan (Cantica-Kanto) Müteşekkil
14,233 Satır’dan Meydan’a gelir. Başlangıç Kıta’sı
Şiir’e Giriş Bölüm’ü olarak Hizmet eder ve genellikle
İlk Bölüm içinde sayılmaz, böylece 33 Kıtalık 3
Bölüm ve 1 İlâwe Giriş Kantosu’yla toplam 100
Kanto’dan oluşur. Eser’de 3, 7, 22, 33 Sayılar’ı Dikkat
çeker, Mesela Şiir’in Bölümler’i bu Sayılar’ın Katlar’ı
Hâlinde kuruludur.
Şiir Terza Rima Nazmı’na göre yazılmıştır, Mısra Sonları’nda Kafiyeler aba,
bcb, cdc, ded,... Şekli’nde gider. Şiir’in Uyak Yapısı’na Uygun olarak Türkçe’ye
aktarılmasının Güçlüğü dolayısıyla Uzun Yıllar Türkçe Çevirisi yayınlanamamıştır.

Eser’deki terza rima Örgülü Uyağı’nın Örneği:

6
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

“ Nel mezzo del cammin di nostra vita (a)

mi ritrovai per una selva oscura (b)
ché la diritta via era smarrita. (a)

Ahi quanto a dir qual era è cosa dura (b)

esta selva selvaggia e aspra e forte (c)
che nel pensier rinova la paura! (b) ”

İlâhî Komedya'nın Biçim’i Rastlantı Eser’i ortaya çıkmamıştır, diğer Orta Çağ
Çalışmaları gibi Semboller ve Sayılar’la kuruludur. İlâhî Komedya'daki her 3
Paragraf’ın Son Kelime’si "Yıldızlar"'dır. Mısralar’ın terza rima Uyağı’yla Örülü olması
ve 3 Parça olması Hıristiyanlık’taki Teslis’e, Kantolar’ın 33 Kıta’dan oluşması İsa
Peygamber'in öldüğü zamanki Yaşı’na İşâret eder. Giriş Kantosu’yla birlikte elde
edilen 100 Sayı’sı ise Kutsal ve Mükemmel Sayı olarak bilinirdi.
Luigi Valli gibi kimi Araştırmacılar’a göre Fede Santa ya da Fedeli D’Amore
(Aşq Sâdıqlar’ı) Adlı Ezoterik Örgüt’ün bir Üye’si olan ve “Tapınak Şövalye’si”
Ünvanı’nı almış olan Dante'nin “İlâhî Komedya” Adlı Yapıt’ı baştan aşağı Ezoterik
Bilgiler’in Sembolizm içinde verildiği bir Yapıt’tır. Dante Sembolizm’i tam Anlamı’yla
çözülememiş Yapıtı’nın Cehennem Adlı Bölümü’nde bunu kendisi şöyle dile
getirmektedir:
“Sağlıklı bir Aql’a sahipseniz, şu Tuhaf Dizeler’in arasında Saklı Öğreti’yi
kavrayınız.”
Dante’nin Yapıtı’ndaki “Cehennem’e İniş”
aslında İnisiyasyonlar’da yaşanan bir
Deneyim’dir. İnisiyasyonlar’daki İlk Aşama’nın
Sonu’nda yaşanan bir Deneyim’i İfâde eder. Kimi
İnisiyasyonlar’da bir Tabut’ta geçirilen, tüm
İnisiyasyonlar’da Mewcut bu Deneyim’i yaşayan
İnisiye Aday’ı, Nefsânî Öğeler’den ya da
Karmik Tortular’dan arınarak “ikinci Doğuş”
diye adlandırılan Saf Bilinç Hâli’ni elde eder.
Dante’nin Gökler’in kat kat olduğunu belirtmesi de
pek çok Tradisyon’da rastlanan bir
Sembolizm’dir. Kimilerine göre Dünyâ’nın Kozmik Tabakalaşması’nı, Dünyâ’nın
Esîrî Maddeleri’nin gitgide Süptillik göstermek üzere Derecelenmesi’ni
simgelemektedir. Dante’nin bu Yapıtı’nda kullandığı Sayısal Sembolizm
incelendiğinde en çok kullandığı Sayılar, Prof.Rodolfo Benini’nin de Tespiti’ne göre
3, 7 ve 22’dir. Yani Dante “İlâhî Komedya” Adlı Esderi’ni 3, 7 ve özellikle 22 Sayısı’nı
Esas alan bir Sistem üzerine kurmuştur. 22 Sayı’sı Kabala’da, Tarot’ta, Ezoterizm’de
Önem verilen bir Sayı’dır. Bu Eser’de geçen, Anlam’ı çözülememiş “Can Grande della
Scala” Sözü’yle de kimilerine göre “Merdiven’in Büyük Köpek Takımyıldızı” ya da
“Merdivenin Büyük Kaan’ı” demek istemişti.

Kozmoloji’si

Komedya'nın Arz Merkezli, Batlamyus Tarzı Evren Görüşü’ne göre Arz

Yarıküre üzerine oturmuş bir Küre’dir ve geri kalanı hemen hemen tamamen
Denizler’le kaplanmıştır. Qudüs Yarıküre’nin Merkezi’ndedir. Burada sunduğu
tamamen Batlamyus Modeli’ne dayanan Evren Sistemi’ne göre, Yer Evren'in
Merkezi’ndedir ve Hareketsiz’dir. Yer'in Etrafı’nda sırasıyla, Ay, Merkür, Venüs,

7
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Güneş, Mars, Jüpiter ve Satürn'ün Küreler’i bulunur. Satürn Küresi’nden sonra,

Sâbit Yıldızlar Küre’si ve ondan sonra da İlk Hareket Ettirici Küre gelir. 10.Küre ise,
en yüksek küre, yani Tanrı’nın Evi'dir. Küreler, Melekler’in Yardım’ı ile Hareket eder.
Dante, Aristoteles'in Etki’si ile Ortakmerkezli küreler Sistemi'ni benimsemiş,
Dışmerkezli Küreler’in olmadığını savunmuştur.
İçinde yaşanılan Dünyâ’nın altında yer alan Cehennem bir Huni Şekilli Dehliz
Biçimi’ndedir ve Merkezi’nde İsyankâr Melek İblis bulunur. Bütün bunlar İnsan için
yaratılmıştır. Arzın tam Merkezi’nde bulunan İblis aynı Zaman’da Kâinat’ın da
Merkezi’ndedir. Burda Sembolik olarak İblis’in Evren’deki en Dünyewî ve
Gökyüzü’nden (yani Cennet’ten) en Uzak’taki Yaratık olduğu anlatılmak istenir.
Denizler’le çevrili Yarıküre’nin Ortası’nda, Dâiresel olarak karşı Taraf’ta Araf
dağı Arz’ın içinden Cehennem’in içinden çıkar. Araf Dağı’nın Zirvesi’nden Adem ve
Havva'nın kovulduğu Cennet Yer alır.

KOMEDYA’NIN İÇERİĞİ

Dante Okuyucu’yu Ölüm Sonrası bir Seyâhat Macerası’na Dawet eder.

Seyahat’in Öykü’sü 1300 Yılı’nın Paskalya Haftası’nda geçer.
İlk Sahne’de Arz’ın Derinlikleri’ndeki Cehennem’e (Inferno) doğru Yol alır. Bu
Esnada Mitolojik Karakterler ile ve Toskano'nun Tanınmış Eski Güçlü İnsanlar’ı ile
karşılaşır.
Sonra Araf'a (Purgatorio) tırmanırken Eski İleri gelen Kişiler’le konuşur. Bu
Kişiler Cennet’e (Paradiso) girmeden önce Araf'ta beklemektedirler.
Şiir 1.Şahs’ın Ağzı’ndan yazılmıştır ve Dante'nin Ölüm’ün 3 Krallığı’nda
Hıristiyanlıkça Paskalyanın 3 Kutsal Günü’nde (Easter Triduum) 71300 Yılı’nın
İlkbaharı’nda geçer. 1300 7 Nisan Gecesi başlayan Seyahat 1 Hafta sürer. İmparator
Augustus Dönemi’nde yaşamış, Romalı Şâir Virgil ona Cehennem’de ve Araf’ta
Rehberlik ederken Araf’ın Tepesi’nde Virgil bu Görevi’ni Dante'nin İdeali’ndeki Kadın
Beatrice'e bırakır. Dante'nin İlk Eserleri’nden La Vita Nova'daki Beatrice Portinari
Karakteri’nden esinlenen Beatrice, Gençliği’nde sadece 2 kere karşılaştığı,
unutamadığı ve Uzaktan Hayranlık duyduğu Floransalı Kadın’dır. Beatrice, Dante'ye
Rehberlik ederek onu Semâ’ya, Îlâhî Işığın Kaynağı’na ulaştırır.

I.KİTAP:İNFERNO:

Giriş:

8
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

1300 ün Cuma Gün’ü

Dante 35 Yaşı’ndadır.
Dante, Şiir’de bunu "Yaşam
Yolumu’zun yarısında"8)
Mısrası’yla dile getirir.9 Derin
Kişisel Bunalım’ın bir
Alegori’si olan ve
muhtemelen 13.Kanto’da bir
İntihar Girişimi olarak
verilen Karanlık Orman’da
Yolu’nu kaybeder. Orman’da
Günahları’nı Sembolize
eden Wahşi Haywanlar’ın
Saldırısı’na uğrar. Burda
Şehwet’i simgeleyen
Leopar ve Kötü Hırs ve
Günahkar Nefsi
simgeleyen Arslan ve Dişi
Kurt ile karşılaşır. Wahşi
Hayvanlar’ın yani Günahları’nın ve Nefsi’nin Kötü İstekleri’nin Eli’nden kaçmayı,
Doğruyol’a ulaşmayı, Dağ’ın arkası’nda parlayan Güneş ile simgelenen İlâhî
Kurtuluş’a ermeyi Murat eder.

Virgilius Tarafı’ndan kurtarılır (2.Kanto) ve onunla birlikte Yeraltı’na, Güneş’in

erişemediği Derin Karanlığa doğru giderler ve Cehennem’e inerler.

Cehennem’e İniş:

Cehennem 9 iç içe Daire’ye bölünmüştür. Eşmerkezli Dâireler gittikçe artan

Günahkarlığı Temsil eder. Her Daire’nin Günâhkarlar’ı işledikleri Kötülükler gereğince
Ebediyet’e kadar cezalandırılır. Mesela Hayat’tayken Gelecekten Haber verenler
Kafalar’ı arkalarına Dönük Waziyet’te dolaşırlar bu Nedenle Önleri’ni hiçbir Zaman
göremezler. Dış Daireler’de Şehwet ve Nefisleri’nin Qurban’ı olan ve Nefisleri’ne Söz
geçiremeyen Kimseler, Merkez’e doğru ise Küfre sapanlar ve Yalancılar vardır.
Günah işleyen ama ölmeden önce Tövbe edip Af dileyen İnsanlar Günahlar’ı nedeniyle
Çile çektikleri Araf’ta bulunurlar, Cehennem’e atılmazlar. En iç Aaire’de Arz’ın
Merkezi’nde Şeytân'ın Buzlar’ın içinde hapsolduğu en Son nokta’ya ulaşılır.
Günümüz’de Cehennem’de Cezalandırma Şekli Ateş’te yanma olarak bilinse de Orta
Çağ’da Cehennem’de Cezalandırma’da Ateş’te yanma Figür’ü daha Nâdir’dir onun
yerine Buz’un içinde Acı çekme daha Sıklık’la tanımlanır. Bu yüzden Dante de
Şeytân’ı Buz’un içinde hapsolmuş şekilde resmetmiştir.
Dante Cehennem’i çok Politik bir Tabiat’ta Taswir eder, çoğu Siyâsî Hasmı’nı
ve hatta bazı Papalar’ı ancak ayrıca aynı zaman’da bazı Dostları’nı da Cehennem’e
koyar.
Acheron Nehri Kıyılar’ı Cehennem’e Giriş’in Geçiti’ndedir. Mitolojik Kayıkçı
Charon Tarafı’ndan Ölü Rûhlar cehennem’e taşınır. Burada Geçid’in Kıyısı’nda
Hayat’tayken İyi ve Kötü arasında bir Seçim yapamamış bazı Kimseler kalmıştır.
Onlar hala Gerçek bir Cehennem’de değildirler ancak bu Bölge’de Sonsuz’a kadar
hapsolmuş olarak Deliler gibi Etraf’ta bir Flama’nın Peşi’nde koşturan ve Eşek Arıları
Tarafı’ndan sokulan ve bazı Kurtçuk ve Böcekler Tarafı’ndan Kanlar’ı Sürekli emilen

9
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

Kimseler’dir. Dante, Virgil'in Rehberliği’nde Cehennem’in Kıyısı’ndaki Acheron

Nehri’nin Kıyısı’na gelir. Kayığı kullanan Charon, Dante'yi karşı kıyıya, Cehennem’e
geçirmeyi Qabul etmez.

Limbus:

Cehennem’deki İlk Dâire Limbus. Burda Vaftiz edilmemiş Eski Erdemli ve

Günahkâr olmayan ama İsa'yı da tanımayan şair Virgilius gibi Putperestler bulunur.
Gerçekten cezalandırılmazlar ama Tanrı’dan ayrı olarak ve Bağışlanma Ümidi’nden
Mahrum elem içinde kalırlar. Limbo ile Yunan mitolojisi’ndeki Elysion Çayırları ile
İronik bir İlgi kurulmuştur. Suçsuz olup da İsa'yı tanımayanlar, Şeytânlar
Tarafı’ndan Eziyet’e uğramazlar ve kendilerine bir Zarar verilmez ama lanetlenmiş
olarak Karanlıklar içinde Kutsal Işık’tan Uzak bir Şekilde yaşamaya Mahrum kılınarak
cezalandırılırlar.
Limbus'da hem Cicero, Euclid, Homer gibi Kişiler ve ayrıca İbn Rüşd ve İbn-
i Sina gibi bazı Müslüman Filozoflar ve hatta Şaşırtıcı bir Şekilde Selahaddin Eyyübi
(VI.Kanto) bile vardır. Dante burada bulunan bir Kale’de Homer, Horace, Ovidius,
Lucan gibi Ünlü Şâirler ile ve Aristo ve Sokrates gibi Filozoflar ile konuşur. Dante
Bütün Meşhur Târih’e malolmuş Paganlar’ın kendilerini burda bulduklarını
anlatmasına rağmen daha sonra ikisi ile Araf ve Cennet’te de karşılaşmıştır (Sato ve
Utica).
Dante, İlahi Komedya da Limbus'u 2 Katlı olarak göstermektedir. Limbus'un
bir alt, bir de üst katı bulunur. Üst kat Karanlık’tır. burada Tarafsızlar bulunur. Yani
yaşadıklarında Kötülük yapmamışlardır ancak İyilik de yapmamışlardır zaten onun
için buradadırlar. Limbus’un bu Bölüm’ünde bir de Yansız Melekler vardır. Tanrı,
Âdem'i yarattıktan sonra Melekleri’ne ve Lucifer'e (Şeytân) " Âdem'in önünde eğilin"
demiştir. Bunun üzerine Lucifer İsyan etmiştir. İşte tam o sırada bazı Melekler
Lucifer'e Destek çıkar, bazı Melekler Âdem'in önünde eğilir. Ancak az da olsa birkaç
Melek ise ne Âdem'in önünde eğilmeyi Qabul ederler, ne de Lucifer'e Destek çıkmayı
isterler. Bunun için bunlara Yansız Melekler denir.
Alt Limbus ise Aydınlık’tır. Cehennem’de ki tek Aydınlık yer burasıdır. Burada
bulunanlar insanlığa çok Büyük Faydası dokunmuş ancak Hristiyan olmadıkları için
burada bulunan Kişiler’dir. Bunların Başlıcaları: Homeros, Horatius, Ovidius,
Lucanus, Electra, Hektor, Salahattin Eyyubi, Sokrates, Platon, Diogenes, Tales,
Herakleitos, Demokritos ve Zenon gibi Şâhsiyetler vardır.

Kral Minos:

Kral Minos10, Ölü Rûhlar’ı yargılar ve Günahları’na göre Cehennem’in hangi

Dâiresi’ne konacağı Hükmü’nü verir.
Bu Sonsuz Dâire’de Şehwet Düşkünleri ve Francesca da Rimini, VII.
Cleopatra ve Kartaca Kraliçesi Dido gibilerin de aralarında bulunduğu Erotik
Arzuları’nı Kontrol edemeyen Rûhlar, Öfkeli bir Şekilde esen Ebedi bir Fırtına altında
cezalandırılır.
Ebedî Yağmurlar’ın yağdığı 3.Daire’de Kerberos Tarafı’ndan gözetlenen ve
İşkence gören Oburlar vardır (6.Kanto).
4.Çember’de Maddiyat’a Düşkünlük’te Ortalama’dan sapmış Açgözlüler
cezalandırılır. Bu Çember’de Mitoloji’deki Bolluğun Kişileştirilmişi Zenginlik Tanrı’sı
Plutos, Cimriler, Para ve Maddiyat Hırsı ile Mal Mülk toplayan veya Savurganlık

10
 Medîne Sonra’sı Düşünce Târih’i

yapanlar Gardiyanlık yapar. Bu Gruptakiler birbirlerine doğru Ağır bir Yük’ü iterler Yük
parçalandığında tekrar başa dönüp aynı Yük’ü birbirlerine doğru iterler.

1 (kimi Kaynaklar‘a göre Kız Çocuğu Tek‘tir, Antonia Râhibe olunca Beatrice İsmi‘ni almıştır)
2 (Bazı Zayıf Riwâyetler‘e göre Paris'ten sonra Oxford'a da Kısa Süreliği‘ne geçmiştir. Fakat bu
çok Zayıf bir Riwâyet‘tir ve Bugünkü Târih Otoritelerce yalanlanır.)
3 Son Çeviri 1983
4 ç.Işıl Saatçıoğlu ,İstanbul: YKY, 1995
5 ç.Kemal Atakay, 2 dilli Basım ,İstanbul: YKY, 2001
6 Harold Bloom/ The Western Canon.1994
7
İngilizce:Easter Triduum denilen ve Riwâyet’e göre Perşembe Gün’ü İsa'nın son akşam
yemeği ile başlayan ve Pazar Gün’ü Çarmıh’a gerilmesi ile sonlanan, Katolik, Luteran ve Anglikan
gibi çoğu Hıristiyan Mezhepleri’nce Kutsal kabul edilen 3 Gün
8
(Nel mezzo del cammin di Vita Nostra, kanto 1:1
9
Zebur'da Ortalama İnsan Ömrü 70 Yıl olarak verilir.
10
Kral Minos, Yunan mitolojisinde de Yeraltı Dünyası’nda bulunan 3 Yargıç’tan birisidir.

11