mgr inż. Witkowski Waldemar Rzeszów,2014r.

Katedra Konstrukcji Maszyn

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza
Grafika inżynierska
Ewolwentowe koła walcowe o prostej linii zębów

20
1. Obliczenia, tabela danych technicznych.
α=20˚
c‫=٭‬0.2÷0.4
c=c‫·٭‬m
d=m·z
hf=(1+c‫·)٭‬m
ha=m
h=ha+hf
da=(z+2)·m
df=[z-(2+2·c‫·])٭‬m
aw=(z1+z2)·m/2
8

Szereg Moduły m [mm]

1 1 1,25 1,5 2 2,5 3 4 5 6 8 10 12 16 20 25
2 1,125 1,375 1,75 2,25 2,75 3,5 4,5 5,5 7,5 9 11 14 18 22 20
30
2. Rodzaje pasowań współpracujacych kół przekładni. 90
W ogólnej budowie maszyn korzysta sie z 6-9 klasy dokładności
wykonania kół (z ustalonych 12 klas).
Ra1,6 (2)
Ra3,2

(3) Ra1,6 (1)

Rodzaj pasowania A B C D E H
Klasa dokładności 3-12 3-11 3-9 3-8 3-7 3-7
wykonania kół
Ra3,2

3. Tolerancje wymiarów, chropowatość. (4) Ra1,6 (4)

Odchyłkę (h8) otoczki średnicy wierzchołów zębów (da) podaje się
liczbowo.
da (h8)
∅ H7

Klasa dokładności wykonania koła zębatego

Rodzaj powierzchni 6 7 8 9 Ra1,6 (5)
(1) Powierzchnia robocza zęba Ra0,8 Ra0,8-1,6 Ra1,6-3,2 Ra3,2-6,3
(2) Powierzchnia wierzchołków Ra1,6 Ra1,6-3,2 Ra3,2-6,3 Ra6,3-12,5
zębów
(3) Powierzchnia boczna Ra1,6 Ra1,6 Ra3,2 Ra6,3
bazowa wieńca Ra1,6 (3)
(4) Powierzchnia boczna Ra1,6 Ra3,2 Ra3,2 Ra3,2-6,3
bazowa piasty
(5) Powierzchnia piasty do osadzenia na wał:
dwał≤80mm Ra1,6-3,2
dwał>80mm Ra3,2-6,3 1
mgr inż. Witkowski Waldemar Rzeszów,2014r.
Katedra Konstrukcji Maszyn
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza
Grafika inżynierska
4. Tolerancje kształtu i położenia.
Tolerancja bicia promieniowego powierzchni otoczki wieńca koła (1):
Klasa Bicie promieniowe [μm] otoczki o średnicy [mm]
dokładności ≤50 ≤80 ≤120 ≤200 ≤320 ≤500 ≤800
6 12 16 20 22 26 32 40
7 20 25 32 36 42 50 60 (1) A b
8 32 40 50 55 65 80 100 A (2)
9 50 60 80 90 105 120 160

Tolerancja bicia osiowego bazowych powierzchni otoczki wieńca

koła (2) o średnicy podziałowej d=100mm. Dla d≠100mm bicie
osiowe przeliczyć o d/100 razy, gdzie d to średnica podziałowa
koła.

da (h8)

∅ H7
Klasa Bicie osiowe [μm] otoczki wieńca (2) koła o szerokości b(mm)
dokładności <55 55-110
6 17 9
7 21 11
8 26 14 A
9 34 18

Tolerancja bicia osiowego bazowej powierzchni ustalajacej piasty

koła (3). Dla Lp/dwał>1 wartość bicia osiowego zwieksza się o lp
(3) A
40-50%.
Klasa Bicie osiowe [μm] piasty (3) koła (L p/dwał >1) dla d wał(mm)
dokładności ≤50 ≤80 >80
6 20 30 40
7 20 30 40
8 30 40 50
9 30 40 50

5. Tolerancje kształtu i położenia rowka pod wpust.

Równoległość ( ⸗) rowka wpustowego 0,5 ITn szerokości rowka (b). Ra25

Symetria (÷) rowka wpustowego 2,0 ITn szerokości rowka. A
A

R ∅ H7
Ra3,2
b (JS9)

A
d+t2

2
 1 2 3 4
Wer. Uwagi Data Podpis Spr.

A Liczba zębów z 21 A
Moduł normalny m 3
Zarys kąt zarysu α 20˚
odniesie. luz wierzchołk. c 0,6
Kąt pochylenia linii zebów β -
Kier. pochylenia linii zębów - -
B Współ. przesunięcia zarysu X 0 B
Dokładność wykonania - 8-C
Dług. norm. przez 3 zęby W 22,950-0,06
Średnica podziałowa d 63
0,076A 40 Wysokość zęba h 6,6
1,5x45° Koło numer rysunku - 00.00.03
C 2ścięcia Ra3,2
Ra1,6 współpr. liczba zębów C
z 35
Odległość osi aw 84±0,05
0,018A
2x45° 0,072A
2ścięcia
∅69 -0,046

∅30H7
Rmax0,4
0

Ra3,2
D D
10JS9

Ra3,2
Ra3,2

Ra25 A

33,3+0,2
0

0,04 A Wymiar Odchyłka

E 10JS9 ±0,018 E
1. Ulepszać cieplnie HRC 45...48. ∅30H7 +0,021
0
2. Dokładność wykonania zębów wg PN-ISO 1328-1, PN-ISO 1328-2.
3. PN-EN 22768-mK.
Ra12,5
4. Położenie pola tolerancji wymiarów nietolerowanych symetryczne.
5. Ostre krawędzie zatępić. ( )
1:1

F F
Politechnika Rzeszowska
im. Ignacego Łukasiewicza Koło zębate
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Katedra Konstrukcji Maszyn 00.00.02
1 4
 1 2 3 4 5 6 7 8
Wer. Uwagi Data Podpis Spr.
5x45°
2ścięcia Ra3,2
Ra1,6
A Liczba zębów z 42 A
Moduł normalny m 5
Zarys kąt zarysu α 20˚
odniesie. luz wierzchołk. c 1,25
Kąt pochylenia linii zebów β 14˚21'41"
Kier. pochylenia linii zębów - lewy
B Współ. przesunięcia zarysu X 0 B
Dokładność wykonania - 8-C
0
Dług. norm. przez 5 zębów W 69,53-0,09
Średnica podziałowa d 216,78
Wysokość zęba h 11.25
0,022A Koło numer rysunku - 00.00.03
C 0,086A
współpr. liczba zębów C
z 20
∅226,78 -0,07
0

Rmax0,4

∅50H7
∅175
∅130

Odległość osi aw 160±0,05

14P9
∅85
Ra3,2
Ra3,2
Ra6,3

Ra25 A
D D
53,8 0+0,2
Ra6,3
4x∅30

1. 280...300HB. Wymiar Odchyłka

2. Dokładność wykonania zębów wg PN-ISO 1328-1, PN-ISO 1328-2.
E 3. ISO 2768-m. 14P9 -0,018
-0,061
E
Ra6,3 +0,025
Ra6,3 4. Położenie pola tolerancji wymiarów nietolerowanych symetryczne. ∅50H7 0
5. Ostre krawędzie zatępić.
Ra12,5
6. Niezwymiarowane promienie R3.
7. Niezwymiarowane fazy 3x45°. ( )
1:1
F 0,065A 0,024A 64 F
0,030A 72 Politechnika Rzeszowska
im. Ignacego Łukasiewicza Koło zębate
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Katedra Konstrukcji Maszyn 00.00.04
1 2 3 6 7 8