2.

Một số nội dung cơ bản của Hồ Chính Minh về đoàn kết quốc tế
* Độc lập, tự do là mục tiêu, động lực và cơ sở của tư tưởng đoàn kết quốc tế
Độc lập, tự do là quan điểm nhất quán, xuyên suốt cốt lõi, là cơ sở tạo dựng
chiến lược đoàn kết quốc tế của Hồ Chí Minh. Mác – Ăngghen đã từng nhấn mạnh:
"Trong cuộc đấu tranh của những người vô sản thuộc các dân tộc khác nhau họ đặt
lên hàng đầu và bảo vệ những lợi ích không phụ thuộc vào dân tộc và chung cho
toàn thế giai cấp vô sản" , "Không khôi phục lại độc lập và thống nhất cho từng
dân tộc thì về phương diện quốc tế, không thể thực hiện được sự đoàn kết của giai
cấp vô sản và sự hợp tác hòa bình và tự giác giữa các dân tộc đó để đạt tới mục
đích chung".
Quán triệt quan điểm trên, Hồ Chí Minh đã làm việc quên mình cho sự đoàn
kết quốc tế rộng lớn nhằm mục tiêu giành độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam và
các dân tộc bị áp bức. Người sớm hiểu rõ, trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, cách
mạng ở các nước thuộc địa tuy mang nội dung dân tộc, dân chủ nhưng không còn
thuộc phạm trù cách mạng tư sản nữa, mà đã trở thành một bộ phận quan trọng
không thể tách rời của cách mạng vô sản. Vì thể ngay những năm 20 của thế kỷ
XX, Người ra sức xây dựng mối liên minh đoàn kết giữa các dân tộc thuộc địa với
nhau, giữa các dân tộc thuộc địa với giai cấp vô sản ở chính quốc. Hồ Chí Minh
chỉ rõ, vấn đề cơ bản, nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng là sự kết hợp
giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp, gắn lợi ích cách mạng một nước với lợi
ích cách mạng thế giới. Và chính Người là hiện thân của sự kết hợp đó.
Độc lập, tự do được Hồ Chí Minh đặt thành nhiệm vụ hàng đầu nhưng lại là
nhiệm vụ khó khăn nhất. Người đã kiên trì phấn đấu và đấu tranh với những quan
điểm tả khuynh. Quan điểm này không chỉ thể hiện trí tuệ sáng suốt, tầm cao, nhìn
xa trông rộng của nhà chiến lược thiên tài, mà còn là một quyết định dũng cảm của
Hồ Chí Minh trước vận mệnh dân tộc và trước phong trào cách mạng thế giới.
Thực tế, khi chiến tranh thế giới thứ II nổ ra, Người khẳng định thời cơ lớn
chưa tới. Khi Đức tấn công Liên Xô, Người chỉ rõ: “Liên Xô và các lực lượng dân
chủ nhất định thắng lợi, đó là thời cơ cho dân tộc Việt Nam. Nhưng điều quan
trọng là phải chuẩn bị thực lực bên trong để đón thời cơ”. Khi lực lượng Đồng
Minh chiến thắng chủ nghĩa phát xít, Hồ Chí Minh đã kịp thời. phát động Tổng
khởi nghĩa với tinh thần “Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải dành cho
được độc lập dân tộc”. Thắng lợi của Cách mạng Tháng tám là thắng lợi của tư
tưởng “Không có gì quý hơn độc lập tự do" của Hồ Chí Minh và cũng là thắng lợi
của chủ nghĩa quốc tế chân chính.
 Độc lập, tự do là động lực, mục tiêu, lý tưởng, là cơ sở của chiến lược đoàn
kết quốc tế Hồ Chí Minh, một chiến lược tổng hòa, biện chứng mối quan hệ dân
tộc và giai cấp, quốc gia và quốc tế, độc lập dân tộc và CNXH đầy sang tạo và
năng động cách mạng, kết thành hạt nhân sáng chói có giá trị trường tồn đối với
dân tộc ta và các dân tộc trên thế giới.
* Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới
Vào đầu những năm 20 của thế kỷ XX, từ thực tiễn đấu tranh giải phóng
dân tộc ở các nước thuộc địa, Hồ Chí Minh đã thấy sự cần thiết phải liên minh,
đoàn kết chặt chẽ không những giữa các dân tộc thuộc địa mà còn giữa nhân dân
các nước thuộc địa với giai cấp vô sản và nhân dân lao động ở chính quốc hay cách
mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc. Người ví
chủ nghĩa đế quốc như con đĩa 2 vòi, nếu chỉ cắt 1 vòi, cái vòi kia tiếp tục hút máu
và cái vòi bị cắt sẽ tiếp tục mọc ra. Cho nên, muốn tiêu diệt chủ nghĩa đế quốc thì
nhân dân bị áp bức ở thuộc địa và giai cấp công nhân, nhân dân lao động ở chính
quốc phải đoàn kết, phối hợp hành động, cắt đứt cả 2 cái vòi của “con đỉa". Người
đã viết: “Cách mệnh An Nam. cũng là một bộ phận của cách mạng thế giới, ai làm
cách mạng trong thế giới đều là đồng chí của An Nam cả"Người còn vạch rõ:
“Chúng ta làm cách mạng thì cũng phải liên lạc với tất cả các Đảng cách mạng trên
thế giới để chống lại Tư bản và Đế quốc chủ nghĩa". Trong khi đặt cách mạng
thuộc địa trong mối quan hệ mật thiết với cách mạng chính quốc, Hồ Chí Minh đặc
biệt nhấn mạnh tính chủ động và khả năng thắng lợi trước của cách mạng thuộc
địa, trở thành sự Cổ vũ, ủng hộ to lớn đối với cách mạng chính quốc.
Với tầm nhìn chiến lược, Người cho rằng thuộc địa là khâu yếu nhất của
chủ nghĩa đế quốc, nơi tập trung những mâu thuẫn của thời đại. Vì thế, cách mạng
vô sản không nhất thiết phải nổ ra ở chính quốc mà có thể nỗ ra từ các nước thuộc
địa. Người phân tích “Vận mệnh của giai cấp vô sản thế giới tùy thuộc phần lớn
vào các nước thuộc địa”, “Tất cả các sinh lực của chủ nghĩa đế quốc đếu lấy ở các
xứ thuộc địa". Trong tác phẩm “Đường cách mệnh”, Người chỉ rõ “Việt Nam dân
tộc cách mênh thành công thì tự bản Pháp yếu, tư bản Pháp yêu thì công nông Pháp
làm giai cấp cách mệnh cũng dễ".
Từ nhận thức tính chất thời đại của mối quan hệ giữa cách mạng thuộc địa
và cách mạng chính quốc, Hồ Chí Minh khẳng định tính tất yếu của cách mạng
thuộc địa và vai trò của nó đối với cách mạng ở chính quốc. Đây là luận điểm. đầy
sáng tạo của Hồ Chí Minh, bởi lúc này Quốc tế Cộng sản và các đảng cộng sản ở
châu Âu cho rằng, thắng lợi của cách mạng thuộc địa phụ thuộc trực tiếp vào thắng
lợi của cách mạng vô sản ở chính quốc. Thực tiễn lịch sử Việt Nam và các nước
thuộc địa giành độc lập trong thế kỷ XX đã chứng minh luận điểm của Người được
nêu ra từ năm 1921 là rất đúng đắn và sáng tạo.
Xác định cách mạng thuộc địa là một bộ phận của cách mạng thế giới, Hồ
Chí Minh nêu rõ “cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách
mạng XHCN thì mới thắng lợi hoàn toàn”, vì chỉ có CNXH mới đảm bảo cho các
dân tộc được độc lập, tự do thực sự. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chỉ có CNXH,
chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao
động trên thế giới thoát khỏi ách nô lệ". Tiên đoán về thắng lợi sớm của cách mạng
thuộc địa so với cách mạng chính quốc được tiến trình lịch sử của thời đại khẳng
định. Nhiều dân tộc thuộc địa đánh đổ chủ nghĩa thực dân giành độc lập và tiến lên
con đường XHCN, trong khi ở các nước tư bản giai cấp vô sản đang phải tìm con
đường phù hợp để tiến đến con đường mục tiêu đặt ra. * Độc lập, tự chủ, tự
cường gắn với đoàn kết quốc tế
Trong khi hoạt động không mệt mỏi cho sự đoàn kết quốc tế và khẳng định
sự cần thiết của đoàn kết quốc tế, Hồ Chí Minh đã xác định vai trò quyết định nhất
vẫn là sự nỗ lực chủ quan của cách mạng mỗi nước. Người nhấn mạnh: “một dân
tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng
đáng được độc lập”, mà phải: “Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” là phương
thức, là động lực chủ yếu để phát triển cách mạng nước ta. Người coi tự lực tự
cường là “Cái gốc”, là “Cái điểm mấu chốt" của mọi chính sách và sách lược.
Độc lập, tự chủ nhằm đảm bảo lợi ích dân tộc, thực hiện các quyền dân tộc
cơ bản. Nhưng độc lập, tự chủ và tự lực tự cường hoàn toàn xa lạ với sự biệt lập và
chủ nghĩa biệt phái. Đề chiến thắng những kẻ thù mạnh hơn mình gấp nhiều lần,
Hồ Chí Minh luôn chủ trương tăng cường đoàn kết và tranh thủ sự hợp tác quốc tế
Người coi đây là vấn đề có tầm chiến lược hàng đầu trong đường lối cách mạng
Việt Nam. Mục tiêu của đoàn kết và hợp tác quốc tế là tập hợp lực lượng bên
ngoài, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ và giúp đỡ quốc tế, tăng thêm khả năng tự lực
tự cường, tạo điều kiện chuyển biến tương quan lực lượng có lợi cho cách mạng.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh sự hợp tác toàn diện trong phe CNXH và tăng
cường sức mạnh vật chất của các nước XHCN là yếu tố quyết định để ngăn chặn
nguy cơ chiến tranh, thúc đẩy sự tiến bộ và củng cố độc lập dân tộc ở các nước vừa
thoát khỏi chủ nghĩa thực dân. Đồng thời Hồ Chí Minh cũng chủ trương mở rộng
hợp tác với các nước có chế độ chính trị khác nhau. Người khẳng định, Việt Nam
sẵn sàng thúc đẩy quan hệ kinh tế, buôn bán, văn hóa với các nước như: Pháp,
Nhật Bản... Trong khi coi cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế
giới”, Người căn dặn đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại: “Phải làm cho đúng
đường lối và chính sách Đổi ngoại của Đảng và Nhà nước ta. Tăng cường đoàn kết
hữu nghị với các nước XHCN, với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân thế giới...
Vì lợi ích của hoà bình, độc lập và tiến bộ xã hội”.
* Đoàn kết quốc tế theo tinh thần: "Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các
nước"
Tư tưởng này của Người được thể hiện rõ trong dịp trả lời phỏng vấn báo chí
nước ngoài (năm 1947): Việt Nam mong muốn: "làm bạn với tất cả các nước dân
chủ không gây thù oán với một ai". Năm 1949, trả lời phỏng vẫn một nhà báo
người Mỹ hỏi: Sau khi đã độc lập, Việt Nam có hoan nghênh tư bản ngoại quốc
không? Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trả lời: Bất kỳ nước nào thật thà muốn đưa tư bản
đến kinh doanh ở Việt Nam, với mục đích làm lợi cho cả hai bên thì Việt Nam sẽ
rất hoan nghênh, còn nếu mong đưa tư bản đến để ràng buộc, áp chế Việt Nam thì
Việt Nam sẽ cương quyết cự tuyệt.
Ngay đối với nước Pháp, nước đang tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược
Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tuyên bố: “Việt Nam sẵn sàng hợp tác thân
thiện với nhân dân Pháp. Những người Pháp tư bản hay công nhân, thương gia hay
trí thức, nếu họ muốn thật thà cộng tác với Việt Nam thì sẽ được nhân dân Việt
Nam hoan nghênh họ như anh em bầu bạn. Sau năm 1945 nhiều lần Người đã
tuyên bố: “Chính sách ngoại giao của chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân
thiện với tất cả các nước dân chủ trên thế giới để giữ gìn hòa bình”, “Thái độ của
Việt Nam đối với những nước Á châu là một thái độ anh em, đối với ngũ cường là
một thái độ bạn bè”. Có thể xem những tuyên bố trên đây là tư tưởng đặt nền móng
cho phương châm đa dạng hóa, đa phương hóa, công tác đối ngoại của Đảng và
Nhà nước ta hiện nay.
* Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại
Xuất phát từ nhận thức cách mạng Việt Nam và thế giới có mối quan hệ
thống nhất biện chứng, Hồ Chí Minh cho rằng việc kết hợp sức mạnh dân tộc với
sức mạnh thời đại là một tất yếu, một cơ sở tạo ra sức mạnh lớn nhất cho cách
mạng Việt Nam giành thắng lợi và cũng tạo cho Việt Nam góp phần xứng đáng
vào tiến trình phát triển của nhân loại.
Sinh thời, trong mọi hoàn cảnh, Người đều tìm ra phương thức, biện pháp để
gắn cách mạng Việt Nam và phong trào tiến bộ trên thế giới. Sức mạnh dân tộc là
sự tổng hợp các yếu tố vật chất và tinh thần, truyền thống và hiện đại, là sức mạnh
khối đại đoàn kết toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, là sức mạnh của ý chí
“Không có gì quý hơn độc lập, tự do", quyết tâm xây dựng thành công chủ nghĩa
xã hội, làm cho Việt Nam sánh vai với các nước trên thế giới. Yếu tố quyết định để
phát huy sức mạnh dân tộc là giữ vững tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường.
Sức mạnh của thời đại là sức mạnh đoàn kết quốc tế của giai cấp công nhân, là sức
mạnh của sự kết hợp hữu cơ giữa chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế, là tình
đoàn kết chiến đấu giữa các đảng cộng sản, các phong trào và các lực lượng cách
mạng trên thế giới trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản chủ nghĩa đế quốc
vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Sức mạnh thời đại còn là sự thực hiện quan hệ hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau.
Sức mạnh của thời đại luôn mang nội dung mới, phản ánh sự phát triển của lịch sử
và quá trình vận động của chính trị thế giới. Thực hiện kết hợp sức mạnh dân tộc
với sức mạnh của thời đại, Hồ Chí Minh luôn đặt cách mạng Việt Nam cũng như
cách mạng mỗi nước trong tình hình nhiệm vụ chung của cách mạng thế giới và tác
động qua lại giữa chúng. Mặt khác, Người xác định rõ vị trí, nhiệm vụ của cách
mạng dân tộc với cách mạng thế giới: cách mạng dân tộc không chỉ để giành thắng
lợi cho riêng mình mà còn góp phần vào thắng lợi chung của nhân dân thế giới.
Trong quá trình kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Hồ Chí
Minh đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề phải biết dựa vào sức mình là chính. Chỉ như
vậy mới giữ được độc lập, tự chủ, mới chủ động, sáng suốt trong hoạt động quốc tế
để phân định rõ Bạn - Thù, cảnh giác với những âm mưu phá hoại núp dưới danh
nghĩa “giúp đỡ", “nhân đạo”, “hữu nghị. Theo Hồ Chí Minh muốn kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, các đảng cộng sản phải kiên trì đấu tranh
chống mọi khuynh hưởng sai lầm chủ nghĩa cơ hội chủ nghĩa vị kỷ dân tộc, chủ
nghĩa số vanh... Những khuynh hướng làm suy yếu sức mạnh đoàn kết, thống nhất
của các lượng cách mạng thế giới.