ПРАВО НА ЕВРОПСКА 

УНИЈА

ОПШТО ПРАШАЊЕ ЗА ДИСКУСИЈА: ШТО Е ЕУ?

 Сојуз на држави
 Регионална организација
 Федерација (сојуз врз основа на устав)
 Конфедерација (сојуз врз основа на договор)
 Sui generis

 Европска заедница за јаглен и челик – Париз (1951 година)

 Европска економска заедница – Рим (1957 година)
 Евроатом – Рим (1957 година)
 Договор за Европска унија – Мастрихт (1991 година)
 Договор за измени на Европската унија – Амстердам (1997
година)
 Договор за измени на Европската унија – Ница (2001 година)
 Договор од Европската унија и Договор за функционирање на
Европската унија – Лисабон (2007 година, во сила)

 Прв столб: ЕЗЈЧ, ЕЗ и Евроатом

 Економски политики – мнозинско одлучување
 Федерализација
 Втор столб: Заедничка надворешна и безбедносна политика
 Надворешна политика – едногласност
 Безбедносна политика – едногласност
 Конфедерација
 Трет столб: Правда и внатрешни работи
 Правосудство – едногласност
 Внатрешни работи – едногласност
 Меѓувладина соработка


ДОГОВОР ОД АМСТЕРДАМ: РЕФОРМИ НА ПОЛИТИКИТЕ

 Трансфер на политики од трет во прв столб

 Имиграција
 Азил
 Визи
 Судска соработка во граѓанска материја
 Трет столб останува на полициска и судска соработка во
кривична материја
ДОГОВОР ОД НИЦА: РЕФОРМИ НА ИНСТИТУЦИИТЕ

Реформи на институциите заради проширување

 Институциите до Ница имаа надлежност да функционираат со
15 држави-членки
Со договорот од Ница измени во:
 Составот на Европската комисија
 Бројот на гласови во Советот на министри
 Бројот на пратеници во Европскиот парламент
Повелба за основните права на Европската унија
ДОГОВОР ОД ЛИСАБОН: УКИНУВАЊЕ НА СТОЛБОВИ

 Надополнување на Договорот за ЕУ и Договорот за ЕЗ

 Договорот за ЕЗ е преименуван во Договор за функционирање
на Европската унија
 Двата договори се водат под едно име: Договор од Лисабон
 Структурата на ЕУ на три столба веќе не постои
 Надлежностите на ЕУ во ЗНБП („поранешен „втор столб“) и ПВР
(поранешен „трет столб“) се зголемени. 
ИЗМЕНИ СО ДОГОВОРОТ ОД ЛИСАБОН

 Правен субјективитет на Европската унија;

 Претседател на Европскиот совет за две и пол години;
 Висок претставник за надворешна и безбедносна политика, кој
воедно е Потпретседател на ЕК; 
 Помала Европска комисија, односно 2/3 од вкупниот број држави-
членки;
 Усвојување на одлуките со мнозинство во постапка на со-
одлучување меѓу Советот и ЕП; 
 Намалување на бројот на пратеници од 785 на 751;
 Нови овластувања на ЕК, ЕП и СПЕУ;
 Воведување на нова судска структура;
 Можност од создавање на Европски јавен обвинител
АДЛЕЖНОСТИ СО ДОГОВОРОТ ОД ЛИСАБОН

 ксклузивна надлежност: Царинска унија; Воспоставување на правила

за конкуренција; Монетарна политика за државите-членки чија валута
е еврото; Заедничка трговска политика;
 Поделена надлежност: Внатрешен пазар; Социјална
политика; Земјоделство и риболов; Животна средина; Заштита на
потрошувачите; Сообраќај; Транс-европска мрежа; Енергија; Област на
слобода, безбедност и правда; хуманитарна помош; 
 Поддржувачка надлежности: Заштита на човековото здравје;
Индустрија; Култура; Туризам; Образование, млади, спорт и стручно
оспособување; цивилна заштита; административна соработка.
ЧЛЕНСТВО ВО ЕУ: БРАНОВИ НА ПРОШИРУВАЊЕ

 Шест држави основачки на ЕЗЈЧ/ЕЗ/ЕУ

 Германија, Франција, Италија, Белгија, Холандија, Луксембург
 Прв бран – 1973 година
 Велика Британија, Ирска и Данска
 Втор бран – 1981 година
 Грција
 Трет бран – 1986 година
 Шпанија и Португалија
  Четврти бран – 1995 година
 Австрија, Финска и Шведска

ЧЛЕНСТВО ВО ЕУ: БРАНОВИ НА ПРОШИРУВАЊЕ

 етти бран – 2004 година – најголемо проширување кон Исток

 Унгарија, Полска, Чешка, Словачка, Литванија, Летонија,
Естонија, Словенија, Кипар и Малта
 Шести бран – 2007 година
 Романија и Бугарија
 Седми бран – 2013 година
 Хрватска
 27 или 28 држави членки?
 Истапување на Велика Британија од ЕУ во јануари 2020 година

ИНСТИТУЦИИ НА ЕУ

 Европски парламент
 Европска комисија
 Совет на министри
 Европски совет
 Суд на правдата на Европската унија
 Други институции, органи и тела на Европската унија