Đzzi Dersleri

(Đlmussarf)

Hazırlayan ; Ömer Necati

Ankara-2001
ĐÇĐNDEKĐLER

izzi dersleri-1

1-Fiil Yapılarına Genel Bakış

2-Mazi Fiillerin Çekimi
3-Lazım ve Müteaddi Fiiller
4-Muzari Fiillerin Çekimi
5-Đki “ta” harfinin bir araya gelmesi
6-“ifte’ale” babı
7-Te’kid nunu
8-Đsm-i Fail
9-Đsm-i Meful

izzi dersleri-2

1-Muzaf Fiiller
2-Mu’tel Fiiller

izzi dersleri-3

1-Mehmuz Fiiller
2-Đsm-i Zaman Đsm-i Mekan
3-Đsm-i Alet
4-Mastarlar
İZZİ
DERSLERİ

1
Fiil Yapılarına Genel Bir Bakış

Sülasi Mücerred Filler

‫َف َع َل َي ْف ُع ُل َي ْف ِع ُل َي ْف َع ُل‬
‫َي ْف َع ُل‬ ‫َف ِع َل‬
‫َي ْف ُع ُل‬ ‫َف ُع َل‬

‫ص ُر‬ ُ ‫ص َر َي ْن‬ َ ‫َن‬

ُ‫ب َيضْ ِرب‬ َ ‫ض َر‬َ
ُ‫ َيحْ سُن‬،‫َحس َُن‬
‫ َيعْ َل ُم‬،‫َعلِ َم‬
ُ‫ َيحْ ِسب‬،‫ب‬ َ ‫َح ِس‬
‫َم َن َع َيمْ َن ُع‬

‫َف َع َل َي ْف َع ُل‬
Bu babdan gelen Fiillerin Aynı Boğaz harflerinden
biridir.Ancak (Eba - ye’ba ) kuraldışıdır.

‫أَ َبى َيأْ َبى‬ ‫ َيسْ أ َ ُل‬،‫َسأ َ َل‬ ‫و َم َن َع َيمْ َن ُع‬

2
 ‫‪Rubai Mücerred Fiiller‬‬

‫َفعْ َل َل‬
‫َدحْ َر َج‪ ،‬يُدَ حْ ِرجُ‪ ،‬دَ حْ َر َج ًة و ِدحْ راجا ً‬

‫‪Sülasi Mezid Rubai‬‬

‫أَ ْف َع َل‬
‫أَ ْك َر َم‪ ،‬ي ُْك ِر ُم‪ ،‬إ ْكراما‬
‫َف َّع َل‬
‫َفرَّ َح‪ُ ،‬ي َفرِّ حُ‪َ ،‬ت ْفريحا ً‬
‫فاع َل‬ ‫َ‬
‫قا َت َل‪ ،‬يُقا ِتلُ‪ ،‬مُقا َت َل ًة‪ِ ،‬‬
‫وقيتاالً و ِقتاالً‬

‫‪3‬‬
‫‪Sülasi Mezid Hümasi‬‬

‫َت َف َّع َل َت َكس ََّر ‪َ ،‬ي َت َك َّسرُ‪َ ،‬ت َكسُّراً‬

‫تباع ُد‪َ ،‬تباعُداً‬ ‫باعدَ‪َ ،‬ي َ‬‫َت َ‬ ‫فاع َل‬‫َت َ‬
‫قطعُ‪ ،‬ا ْن ِقطاعا ً‬ ‫ا ْن َف َع َل ا ْن َق َط َع‪َ ،‬ي ْن ِ‬
‫ِا ِ◌جْ َت َم َع َيجْ َت ِم ُع اجْ ِتماعا ً ا ْف َت َع َل‬
‫ِاحْ َمرَّ ‪َ ،‬يحْ َمرُّ ‪ِ ،‬احْ ِمراراً‬ ‫ِا ْف َع َّل‬

‫‪Sülasi Mezid Südasi‬‬

‫ِاسْ َت ْف َع َل ِاسْ َت ْخ َر َج َيسْ َت ْخ ِرجُ‪ِ ،‬اسْ ِت ْخراجا ً‬

‫ا ْفعا َّل ِاحْ مارَّ ‪َ ،‬يحْ مارُّ ‪ِ ،‬احْ ِم ِ◌يراراً‬
‫ب َيعْ َش ْو ِشبُ ‪ِ ،‬اعْ ِشيشابا ً ا ْف َع ْو َع َل‬ ‫ِاعْ َش ْو َش َ‬
‫س‪َ ،‬ي ْق َع ْن ِسسُ ‪ ،‬ا ْق ِع ْنساسا ً‬ ‫ا ْف َع ْن َل َل ِا ْق َع ْن َس َ‬
‫ا ْف َع ْن َلى اسْ َل ْن َقى‪َ ،‬يسْ َل ْنقِي‪ ،‬اسْ لِ ْن َقا ًء‬
‫ِاجْ َلوَّ َذ ‪َ ،‬يجْ َلوِّ ُذ‪ِ ،‬اجْ لِوّ اذا‬ ‫ا ْف َعوَّ َل‬

‫‪4‬‬
‫‪Rubai Mezid‬‬

‫َت َفعْ َل َل َتدَ حْ َر َج‪َ ،‬ي َتدَ حْ َرجُ‪َ ،‬تدَ حْ رُجا ً‬

‫ا ْف َع ْن َل َل احْ َر ْن َج َم‪َ ،‬يحْ َر ْن ِج ُم‪ ،‬احْ ِر ْنجاما ً‬
‫ا ْف َع َل َّل ا ْق َش َعرَّ ‪َ ،‬ي ْق َشعِرُّ ‪ ،‬ا ْق ِشعْ راراً‬

‫صر ُْوا‬‫ص َر ْا‪َ ،‬ن َ‬ ‫ص َر‪َ ،‬ن َ‬ ‫َن َ‬

‫صرْ َن‬ ‫ص َرتا‪َ ،‬ن َ‬ ‫ت‪َ ،‬ن َ‬ ‫ص َر ْ‬‫َن َ‬
‫صرْ ُت ْم‬‫صرْ ُتما‪َ ،‬ن َ‬ ‫ت‪َ ،‬ن َ‬ ‫صرْ َ‬ ‫َن َ‬
‫صرْ ُتنَّ‬ ‫صرْ ُتما‪َ ،‬ن َ‬ ‫ت‪َ ،‬ن َ‬ ‫صرْ ِ‬ ‫َن َ‬
‫‪Mazi Fiil‬‬
‫‪Çekimi‬‬ ‫ت َن َ‬
‫صرْ نا‬ ‫صرْ ُ‬
‫َن َ‬

‫‪Mazi‬‬
‫‪Sıgalardan‬‬
‫َفعْ َل َل‪ ،‬و َت َفعْ َل َل‪ ،‬وا ْف َت َع َل‪ ،‬وا ْف َع ْن َل َل‪،‬‬
‫‪Bazıları‬‬ ‫واسْ َت ْف َع َل وا ْف َع َللَّ‪ ،‬وا ْف َع ْو َع َل‬

‫‪5‬‬
‫فعلل‬
‫تفعلل‬
‫إفتعل‬
‫إنفعل‬
‫إفعﻝ‬
‫إستفعل‬
‫إفعاﻝ‬
‫إفعلل‬
‫إفعوعل‬
‫إفعنلل‬
‫إفعنلى‬
‫إفعﻭﻝ‬

‫‪6‬‬
 ‫‪Mazi Mechul‬‬ ‫فُ ِع َل‪ ،‬وفُعْ ِل ِ◌ َل‪ ،‬وأ ُ ْف ِع َل‪ ،‬وفُ ِّع َل‪ ،‬وفُ ِ‬
‫وع َل‪،‬‬
‫وع ِ◌ َل و ُتفُعْ لِ َل ا ْف ُت ِع َل‪،‬‬ ‫و ُتفُ ِّع َل‪ ،‬و ُتفُ ِ‬
‫‪Sıgalar‬‬

‫واسْ ُت ْف ِع َل‬

‫‪Mechul Fiillere Örnek Cümleler‬‬

‫أستخرج المال‬ ‫نصر زيد‬

‫‪Lazım ve Müteaddi Fiiller‬‬

‫ض َرب ُ‬
‫ْت زي ًد‬ ‫‪َ müteaddi‬‬ ‫زيد ◌ٌ ‪lazım‬‬ ‫َحس َُن‬

‫‪7‬‬
Sülasi Mücerredin Müteaddi Yapılması
1-Ted’iful Ayn 2-Ziyadetül Hemze 3-Harfı Cer

‫أجْ َلسْ ُته‬ ً‫ت زيدا‬

ُ ْ‫َفرَّ ح‬ ُ ‫َذ َھب‬
‫ْت بزي ٍد‬

Sülasi Mücerred dışındaki Fiillerin Müteaddi Yapılması

için Harfı Cer getirilir.

ُ ‫ا ْن َط َل ْق‬
‫ت ب ِه‬

8
Fİ’L-İ MUZARİ
Hemze ,nun , ya, ta harflerinden biri evveline gelir.
Bu harfler şu kelimelerde toplanmıştır.

‫أتين‬ ‫أنيت‬ ‫نأتى‬

‫ي‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫أ‬ ‫ن‬

Muzari Fiil ön eksiz olursa hem şimdiki zamanı

hem de gelecek zamanı ifade eder.
Bu iki ekten biri gelirse sadece gelecek zamanı gösterir.

‫سيفعﻝ‬ ‫س‬
Yakın Gelecek
‫سﻭف‬
‫سﻭف يفعﻝ‬
Uzak Gelecek

9
 ‫َي ْف ُع ُل‬
‫‪Muzari Fiil‬‬
‫‪Çekimi‬‬
‫ُون‬
‫صر َ‬ ‫ُران‪َ ،‬ي ْن ُ‬‫صرُ‪َ ،‬ي ْنص ِ‬ ‫َي ْن ُ‬
‫ُران‪َ ،‬ي ْنصُرْ َن‬
‫ص ُر‪َ ،‬ت ْنص ِ‬ ‫َت ْن ُ‬
‫ُون‬
‫صر َ‬ ‫ُران‪َ ،‬ت ْن ُ‬
‫صرُ‪َ ،‬ت ْنص ِ‬ ‫َت ْن ُ‬
‫ُران‪َ ،‬ت ْنصُرْ َن‬
‫ُرين َت ْنص ِ‬ ‫َت ْنص َ‬
‫ص ُر‬‫صرُ‪َ ،‬ن ْن ُ‬ ‫أَ ْن ُ‬

‫‪10‬‬
 ‫يقاتﻝ ‪ -‬يفرح ‪ -‬يكرم ‪ -‬يدحرج‬

‫َيضْ ِربُ ‪ ،‬و َيعْ َل ُم‪ ،‬ويُدَ حْ ِرجُ‪ ،‬وي ُْك ِر ُم‪،‬‬
‫‪Çeşitli‬‬
‫‪Babların‬‬ ‫ويُقا ِتلُ‪،‬‬
‫‪Muzari‬‬
‫‪Sıgaları‬‬
‫باع ُد‪ ،‬و َي ْن َق ِطعُ‪،‬‬
‫و ُي َفرِّ حُ‪ ،‬و َي َت َّك َّسرُ‪ ،‬و َي َت َ‬
‫و َيجْ َت ِمعُ‪،‬‬
‫و َيحْ َمرُّ ‪ ،‬و َيحْ مارُّ ‪ ،‬و َيسْ َت ْخ ِرجُ‪،‬‬
‫و َيعْ َش ْو ِشبُ ‪،‬‬
‫و َي ْق َع ْن ِسسُ ‪ ،‬و َيسْ َل ْن ِقي‪ ،‬و َي َتدَ حْ َرجُ‪،‬‬
‫و َيحْ َر ْن ِج ُم‪ ،‬و َي ْق َشعِرّ‬

‫‪Muzari‬‬ ‫صرُ‪ ،‬ويُدَ حْ َرجُ‪ ،‬وي ُْك َر ُم‪ ،‬و ُي َفرَّ حُ‪،‬‬
‫ُي ْن َ‬
‫ويُقا َتلُ‪ ،‬ويُسْ َت ْخ َر ُج‬
‫‪Mechul‬‬

‫‪11‬‬
‫‪Muzariye Ön Eklerin Getirilmesi‬‬

‫‪Emri Gaib‬‬

‫لِ َيضْ ِربْ ‪ ،‬ولِ َيعْ َل ْم‪ ،‬ولِ َي ْد ُخلْ‪ ،‬ولِيُدَ حْ ِرجْ‬

‫صرُوا‬‫ال َي ْنصُرْ ‪ ،‬ال َي ْنصُرا‪ ،‬ال َي ْن ُ‬

‫‪Nehyi Gaib‬‬ ‫ال َت ْنصُرْ ‪ ،‬ال َت ْنصُرا‪ ،‬ال َي ْنصُرْ َن‬
‫ال َت ْنصُرْ ‪ ،‬ال َت ْنصُرا‪ ،‬ال َت ْنصُروا‬
‫ال َت ْنصُري‪ ،‬ال َت ْنصُرا ال َت ْنصُرْ َن‬

‫‪Emri Hazır‬‬ ‫انصُرْ ‪ ،‬انصُرا‪ ،‬انصُروا‬

‫انصُري‪ ،‬انصُرا‪ ،‬انصُرْ َن‪.....‬‬

‫اضْ ِربْ ‪ ،‬واعْ َل ْم‪ ،‬وا ْن َق ِطعْ ‪ ،‬واجْ َت ِمعْ ‪،‬‬

‫واسْ َت ْخ ِرجْ‬
‫كرم◌ْ‬‫أَ ِْ‬

‫‪12‬‬
‫‪Emri Hazır‬‬
‫وقا ِتلْ‪ ،‬و َت َكسَّرْ‬
‫باع ْد‪ ،‬و َتدَ حْ َرجْ‬
‫و َت َ‬

‫دَ حْ ِرجْ ‪ ،‬دَ حْ ِرجا‪ ،‬دَ حْ ِرجُوا‬

‫دَ حْ ِرجي‪ ،‬دَ حْ ِرجا‪ ،‬دَ حْ ِرجْ َن‬

‫‪İki Ta‬‬

‫فاع َل‪ ،‬و َت َفعْ َل َل‬

‫َت َف َّع َل أو َت َ‬
‫‪İctiması‬‬

‫‪1-Ta‬‬
‫‪Hazfedilmez‬‬
‫َت َت َج َّنبُ ‪ ،‬و َت َتقا َتلُ‪ ،‬و َت َتدَ حْ َر ُج‬
‫‪2- Ta‬‬
‫‪Hazfedilir‬‬
‫ص َّدى و ناراً َت َل َّظى‬ ‫فأ ْن َ‬
‫ت َل ُه َت َ‬
‫و َت َن َّز ُل المال ِئ َك ُة‬

‫‪13‬‬
‫إفتعل‬ Babı ile İlgili Faydalı bilgiler

‫ص‬-‫ض‬-‫ط‬-‫ظ‬
‫إفتعل‬ ‫ط→ ت‬
‫د‬-‫ذ‬-‫ز‬
‫د→ت‬

‫ﻭ‬-‫ى‬-‫ث‬
‫ت‬ → ‫ت‬
14
‫صلح‬ ‫إفتعل‬ ‫إصطلح →‬
‫ضرب‬ ‫إفتعل‬ ‫إضطرب →‬
‫طرد‬ ‫إفتعل‬ ‫إطرد →‬
‫ظلم‬ ‫إفتعل‬ ‫إظلم →‬

‫درﺀ‬ ‫إفتعل‬ ‫إدرﺀ→‬

‫ذكر‬ ‫إفتعل‬ ‫إذكر→‬
‫زجر‬ ‫إفتعل‬ ‫إزدجر→‬

‫إﻭتقى‬ ‫إفتعل‬ ‫إتقى →‬

‫إيتسر‬ ‫إفتعل‬ ‫إتسر →‬
‫إثتغر‬ ‫إفتعل‬ ‫إثغر →‬

‫‪15‬‬
‫إصطلح‬ ‫‪fiilinin nın Çekimi‬‬

‫صطَلَحَ‪،‬‬‫اِ ْ‬
‫صطَ ِل ُ‬
‫ح‬ ‫يَ ْ‬
‫طالحاً‬‫ص ِ‬‫ا ْ‬
‫صطَلِ ٌ‬
‫ح‬ ‫م ْ‬ ‫فھو ُ‬
‫صطَلَ ٌ‬
‫ح‬ ‫م ْ‬
‫ك ُ‬
‫وذا َ‬
‫صطَ ِل ْ‬
‫ح‬ ‫اِ ْ‬
‫صطَ ِل ْ‬
‫ح‬ ‫ال تَ ْ‬

‫‪16‬‬
 ‫ْاذ َھبانِّ‬
‫ھبْنانّ ِ◌‬ ‫ْاذ َ‬
‫‪Tekid Nunu‬‬

‫صرُنَّ‬‫لِ َي ْنص َُرنَّ ‪ ،‬لِ َي ْنصُرانِّ ‪ ،‬لِ َي ْن ُ‬

‫‪Emri‬‬ ‫لِ َت ْنص َُرنَّ ‪ ،‬لِ َت ْنصُرانِّ ‪ ،‬لِ َي ْنصُرْ نانِّ ‪...‬‬
‫‪Gaibde‬‬
‫‪Tekid‬‬
‫‪Nunu‬‬

‫صرُنْ ‪ ،‬لِ َت ْنص َُرنْ ‪....‬‬

‫لِ َي ْنص َُرنْ ‪ ،‬لِ َي ْن ُ‬

‫ا ْنص َُرنَّ ‪ ،‬ا ْنصُرانِّ ‪ ،‬ا ْن ُ‬

‫صرُنَّ‬
‫‪Emri‬‬ ‫ا ْنص ُِرنَّ ‪ ،‬ا ْنصُرانِّ ‪ ،‬ا ْنصُرْ نانِّ …‪..‬‬
‫‪Hazırda‬‬
‫‪Tekid‬‬
‫‪Nunu‬‬

‫صرُنْ ‪ ،‬ا ْنص ُِرنْ ‪.....‬‬

‫انص َُرنْ ‪ ،‬ا ْن ُ‬

‫‪17‬‬
 ‫‪İsmi Fail‬‬
‫فاعل‬
‫ِ‬
‫ناصرُون‪ُ ،‬نصَّار‪،‬‬
‫ران‪ِ ،‬‬ ‫ناص ِ‬
‫ناصر‪ِ ،‬‬ ‫ِ‬
‫و ُنصَّر‪،‬‬
‫ناص ٌ‬
‫رات‪،‬‬ ‫ناصرتان‪ِ ،‬‬
‫ِ‬ ‫ص َرةٌ‪ِ ،‬‬
‫ناصرة‪،‬‬ ‫و َن َ‬
‫و َن ِ‬
‫واص ٌر‬

‫‪İsmi Meful‬‬ ‫َم ْفعُول‬

‫ُوران‪َ ،‬م ْنصُور َ‬
‫ُون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َم ْنصُو ٌر‪َ ،‬م ْنص‬
‫َم ْنص َ‬
‫ُورةٌ‪،‬‬
‫ناصي ٌ‬
‫ر‪.‬‬ ‫ٌ‬
‫ُورات‪ ،‬و َم ِ‬ ‫ُورتان‪َ ،‬م ْنص‬
‫ِ‬ ‫َم ْنص‬

‫‪Lazım‬‬
‫‪Fiillerde‬‬
‫َممْ رُو ٌر به‪َ ،‬ممْ رُو ٌر ِب ِھما‪َ ،‬ممْ رُو ٌر ِب ِھ ْم‬
‫‪İsmi Meful‬‬ ‫َممْ رُو ٌر ِبھا‪َ ،‬م ْمرُو ٌر ِب ِھما‪َ ،‬ممْ رُو ٌر ِب ِھنَّ‬
‫ك‪َ ،‬م ْمرُو ٌر ِب ُكما‪َ ،‬ممْ رُو ٌر ِب ُك ْم‬ ‫َممْ رُو ٌر ِب َ‬
‫* َممْ رُو ٌر ِب ِك َم ْمرُو ٌر ِب ُكما‪َ ،‬ممْ رُو ٌر ِب ُكنَّ‬
‫َممْ رُو ٌر ِبي‪َ ،‬م ْمرُو ٌر ِب َنا‬

‫‪18‬‬
 Fe’il
Vezninin
İsmi Fail ve
İsmi Meful ‫الرّ ا ِح ِم‬ ‫الرَّ ِحيم‬
ِ ‫ال َم ْق ُت‬
anlamında
kullanılması ‫ول‬ ِ ‫ال َق ِت‬
‫يل‬

Zaidlerde
İsmi Fail ve ،‫ ومُدَ حْ َرج‬،‫ ومُدَ حْ ِرج‬،‫ وم ُْك َرم‬،‫م ُْك ِرم‬
‫ ومُسْ َت ْخ َرج‬،‫ومُسْ َت ْخ ِرج‬
İsmi
Mefuller

İsmi Fail ve
İsmi ، ّ‫ ومُضْ َطر‬،‫ وم ُْختار‬، ‫ و ُم ْنجاب‬،‫مُجاب‬
Mefulun َ ‫ و ُم ْن‬، ّ‫صب‬
،‫صبٌّ في ِه‬ َ ‫ و ُم ْن‬،‫و ُم ْن َق ّد‬
ُ◌‫م ْنجاب عنه‬ ُ ‫ و‬،‫و ُم ْنجاب‬
aynı Lafızda
olması

19
İZZİ
DERSLERİ
2

1
‫‪Muzaf Fiil‬‬

‫َم َّد‬ ‫أَ َع َّد = أَعْ دَدَ‬ ‫َر َّد‪َ = ،‬ردَدَ ‪،‬‬

‫‪Rubai Mücerred Muzaf Fiil‬‬

‫َز ْل َزلْ‪ ،‬ي َُز ْل ِزلُ‪َ ،‬ز ْل َز َل ًة‪ِ ،‬‬

‫وز ْلزاالً‬

‫‪Bazı Fiillerin Değişime Uğraması‬‬

‫وأحسْ ُ‬
‫ت‬ ‫َ‬ ‫وظ ِ◌ ْل ُ‬
‫ت‬ ‫َ‬ ‫ت‪،‬‬‫ِم ِ◌ َ◌سْ ُ‬ ‫أمْ َلي ُ‬
‫ْت‬
‫ت‪ ،‬وأَحْ َسسْ ْ‬
‫ت‬ ‫وظلِ ْل ُ‬
‫ت‪َ ،‬‬
‫ت‪َ ،‬م ِسسْ ُ‬ ‫أَمْ َل ْل ُ‬

‫‪Muzaf‬‬ ‫وأع َّد‪ُ ،‬ي ِع ُّد‪ ،‬واعْ َت َّد‪َ ،‬يعْ َت ُّد‪،‬‬

‫َم َّد‪َ ،‬ي ُم ُّد‪َ ،‬‬
‫‪Fiilerde Mazi‬‬
‫‪Muzari‬‬ ‫وا ْن َق َّد‪َ ،‬ي ْن َق ُّد‪ ،‬واسْ َو َّد‪َ ،‬يسْ َو ُّد‪ ،‬واسْ وا َّد‪َ ،‬يسْ وا ُّد‪،‬‬
‫واط َمأَنَّ ‪َ ،‬ي ْط َمئِنُّ ‪ ،‬و َتما َّد‪،‬‬ ‫واسْ َت َع ّد‪َ ،‬يسْ َت ِع ُّد‪ْ ،‬‬
‫َي َتما ُّد‬

‫ت‪ ..‬إلى‪..‬‬ ‫دَد َّ‬‫دَدنا‪ ،‬و َم ْ‬

‫دَدت‪ ،‬و َم ْ‬‫َم ُّ‬
‫َمدَد ُّتنَّ ‪ ،‬و َمدَ ْد َن‪ ،‬و َيمْ ُد ْد َن‪ ،‬و َتمْ ُد ْد َن‪،‬‬
‫وامْ ُد ْد َن‪ ،‬وال َتمْ ُد ْد َن‬

‫‪2‬‬
 ‫‪Muzaf Fiilin‬‬
‫‪Cezmedilmesi‬‬

‫ل ْم َيفِرَّ ِ◌ ول ْم َي َعضَّ ِ◌ ِ◌‬

‫ضضْ‬ ‫ل ْم َي ْف ِررْ ‪ ،‬ول ْم َيعْ َ‬
‫ل ْم َي ُم َّد◌ُ ِ◌ ول ْم َيمْ ُد ْد‬

‫َي ْق َشعِرُّ ‪ ،‬و َيحْ َمرُّ ‪ ،‬و َيحْ مارُّ‬

‫‪Muzaf Fiilde‬‬
‫‪Emri Hazır‬‬
‫وعضَّ ِ◌‬ ‫فِرَّ ِ◌‪َ ،‬‬
‫ضضْ‬ ‫وا ْف ِررْ ‪ ،‬واعْ َ‬
‫ُم َّد◌ُ ِ◌ وامْ ُد ْد‬

‫‪Muzaf Fiilde‬‬ ‫الفاع ِل‪:‬‬

‫ِ‬
‫‪İsmi Fail Ve‬‬
‫‪İsmi Meful‬‬ ‫ون‪ ،‬ما َّدةٌ‪ ،‬ما َّد ِ‬
‫تان‪،‬‬ ‫ما َّد‪ ،‬ما ّدا ِن‪ ،‬ما ُّد َ‬
‫ما ّدات‪ ،‬وموا ّد‪.‬‬

‫والمفعول‪:‬‬
‫ِ‬
‫َممْ ُدود ك َم ْنصُور‬

‫‪3‬‬
‫‪MU’TEL FİİLER‬‬

‫ووعْ داً‬ ‫َو َعدَ ‪َ ،‬ي ِع ُد‪ِ ،‬عدَة‪َ ،‬‬

‫‪Mu’telul Fa‬‬
‫‪Fiiller‬‬
‫واع ٌد‪ ،‬وذاك َم ْوعُو ٌد‬ ‫فھو ِ‬
‫ِع ْد ال َت ِع ْد َل ْم ي َ‬
‫ُوع ْد‬

‫َو َم َق‪َ ،‬ي ِم ُق‪ِ ،‬م َق ٌة‬

‫َي ْف َع ُل‬
‫َو ِج َل‪َ ،‬ي ْو َج ُل ِاي َْج ْل ِا ْو َج ْل‬
‫يا زي ُد ا ْي ِج ْل‬
‫َي ْف ُع ُل‬
‫َو ُج َه ِا◌ُ ْوجُهْ ال َت ْوجُهْ‬
‫َي ْف ِع ُل‬
‫ضعُ‪ ،‬و َي َقعُ‪ ،‬و َيدَ عُ‪ ،‬و َي َھبُ‬ ‫َي َطأُ‪ ،‬و َي َسعُ‪ ،‬و َي َ‬
‫أَ ْف َع َل‬
‫س‪َ ،‬ييْأَسُ ‪ ،‬و َي َس َر‪َ ،‬يي َ‬
‫ْس ُر‬ ‫َيم َُن‪َ ،‬ي ْيمُنُ ‪ ،‬و َي ِئ َ‬

‫ُوسرُ‪ ،‬إيساراً‪ ،‬فھو م ِ‬

‫ُوس ٌر‬ ‫أَي َ‬
‫ْس َر‪ ،‬ي ِ‬
‫ُمي ِْسر‬

‫‪4‬‬
 ‫ا ْف َت َع َل‬
‫ا َّت َعدَ ‪َ :‬ي َّت ِع ُد‪ ،‬فھو ُم َّت ِع ٌد‪ .‬وا َّت َس َر‪َ ،‬ي َّت ِسرُ‪،‬‬
‫‪İfte’ale Babı‬‬ ‫فھو ُم َّت ِس ٌر‬

‫ِا ْي َت َعدَ ‪ ،‬يا َت ِع ُد‪ ،‬فھو م ُْو َت ِع ٌد‪ .‬واي َت َسر‪ ،‬يا َتسرُ‪،‬‬
‫كان مُو َت َس ٌر فيه‬
‫فھو مُو َت ِسر‪ ،‬وھذا َم ٌ‬

‫َو َّد َي َو ُّد ) َعضَّ َي َعضُّ (‬

‫ضضْ (‬ ‫ِاي ْ‬
‫ْدَد؛ )اعْ َ‬

‫‪Mu’telul Ayn‬‬ ‫َيصُونُ ‪ ،‬و َي ِبيعُ؛‬

‫و َيخافُ ‪ ،‬و َيھابُ‬
‫‪Fiiller‬‬

‫وبعْ ُ‬
‫ت‬ ‫ت‪ِ ،‬‬ ‫قُ ْل ُ‬
‫وباع‬
‫َ‬ ‫صان‪،‬‬
‫َ‬
‫وبي َْع‬
‫ِ‬ ‫صي َْن‬
‫ِ‬

‫صان‬
‫َ‬ ‫صان‪ ،‬صانا‪ ،‬صا ُنوا‬ ‫َ‬
‫‪Mazi Çekimi‬‬ ‫ت‪ ،‬صا َنتا‪ ،‬صُنَّ ‪.....‬‬ ‫صا َن ْ‬
‫ص ْن ُت ْم‬ ‫ص ْن ُتما‪ُ ،‬‬‫ت‪ُ ،‬‬ ‫ص ْن َ‬‫ُ‬
‫ص ْن ُتنَّ‬‫ص ْن ُتما‪ُ ،‬‬‫ت ُ‬ ‫ص ْن ِ‬ ‫ُ‬
‫ص َّنا‬
‫ت‪ُ ،‬‬‫ص ْن ُ‬
‫ُ‬

‫‪5‬‬
 ‫باع‪ ،‬باعا‪ ،‬باعُوا‬ ‫َ‬
‫‪،‬باعتا‪ِ ،‬بعْ َن‬ ‫ت َ‬ ‫باع ْ‬‫َ‬
‫باع‬
‫َ‬ ‫ت‪ِ ،‬بعْ ُتما‪ِ ،‬بعْ ُت ْم‬ ‫ِبعْ َ‬
‫ت‪ِ ،‬بعْ ُتما‪ِ ،‬بعْ ُتنَّ‬
‫‪Mazi Çekimi‬‬
‫ِبعْ ِ‬
‫ِبعْ ُ‬
‫ت‪ِ ،‬بعْ نا‬

‫َل ْم َيصُنْ‬
‫َل ْم َيصُنْ ‪ ،‬ل ْم َيصُونا‪ ،‬ل ْم َيصُو ُنوا‬
‫صنْ ‪ ،‬لم َتصُونا‪ ،‬ل ْم َيصُنَّ‬ ‫* ل ْم َت ُ‬
‫* ل ْم َتصُنْ ‪ ،‬ل ْم َتصُونا‪ ،‬ل ْم َتصُو ُنوا*‬
‫ل ْم َتصُوني‪ ،‬لمْ َتصُونا‪ ،‬ل ْم َتصُنَّ *‬
‫ل ْم أَصُنْ ‪ ،‬ل ْم َنصُنْ‬

‫ل ْم َي ِبعْ‬ ‫ل ْم َي ِبعْ ‪ ,‬ل ْم َيبيعا‪ ،‬ل ْم َيبيعُوا‪....،‬‬

‫ول ْم َي َخفْ‬
‫ول ْم َي َخفْ ‪ ،‬ل ْم َيخافا‪ ،‬ل ْم َيخافُوا‪.......‬‬

‫‪ Emr-i‬صُنْ‬
‫‪Hazır‬‬ ‫صُنْ ‪ ،‬صُونا‪ ،‬صُو ُنوا *‬
‫صُو ِني‪ ،‬صُونا‪،‬صُنَّ‬

‫‪6‬‬
 ‫صُو َننَّ صُونانِّ ‪ ،‬صُو ُننَّ *‬
‫‪Tekid‬‬ ‫ص ْننانِّ ‪...‬‬
‫ُون ِ◌نَّ ‪ ،‬صُونانِّ ‪ُ ،‬‬
‫ص ِ‬

‫صُو َننْ ‪ ،‬صُو ُننْ ‪ ،‬ص ِ‬

‫ُون ِ◌ ِ◌نْ ‪..‬‬

‫ِبعْ‬
‫‪Emri Hazır‬‬ ‫ِبعْ ‪ِ ،‬بيعا‪ِ ،‬بيعُوا‬
‫* ِبي ِعي‪ِ ،‬بيعا‪ِ ،‬بعْ َن‬

‫َخفْ‬
‫* َخفْ خافا‪ ،‬خافُوا‬
‫‪Emri Hazır‬‬ ‫* خا ِفي‪ ،‬خافا‪َ ،‬خ ْف َن‬

‫يعنَّ ‪ِ ،‬بيعانِّ ‪ ،‬بيعُنَّ *‬ ‫ِب َ‬

‫‪Tekid‬‬ ‫بيعِنَّ ‪ِ ،‬بيعانِّ ‪ِ ،‬بعْ نانِّ *‬

‫‪Tekid‬‬
‫خا َفنَّ ‪ ،‬خافانِّ ‪ ،‬خافُنَّ‬
‫* خافِنَّ ‪ ،‬خافانِّ ‪َ ،‬خ ْفنانِّ‬

‫‪7‬‬
‫‪Mu’telullam‬‬ ‫ور َحى‬ ‫صا‪َ ،‬‬ ‫وع َ‬
‫ور َمى‪َ ،‬‬ ‫َغ َزا‪َ ،‬‬
‫صى‬ ‫أعْ َطى‪ ،‬وا ْش َت َرى‪ ،‬واسْ َت ْق َ‬
‫‪Fiiller‬‬

‫الم َ‬
‫ُعطى‪ ،‬وال ُم ْش َت َرى‪ ،‬والمُسْ َت ْق َ‬
‫صى‬
‫يُعْ َطى‪ ،‬وي ُْغ َزى‪ ،‬ويُرْ َمى‬

‫َغ َزا‬ ‫َغ َزا‪َ ،‬غ َز َوا‪َ ،‬غ َز ْوا *‬

‫تا‪،‬غ َز ْو َن *‬
‫ت‪َ ،‬غ َز َ‬ ‫َغ َز ْ‬
‫‪Mazi Çekimi‬‬
‫ت‪َ ،‬غ َز ْو ُتما‪َ ،‬غ َز ْو ُت ْم‬ ‫َغ َز ْو َ‬
‫ت‪َ ،‬غ َز ْو ُتما‪َ ،‬غ َز ْو ُتنَّ‬ ‫َغ َز ْو ِ‬
‫ت‪َ ،‬غ َز ْونا*‬ ‫َغ َز ْو ُ‬

‫َر َمى‬
‫‪Mazi Çekimi‬‬ ‫َر َمى‪َ ،‬ر َميا‪َ ،‬ر َموا *‬
‫ت‪َ ،‬ر َمتا‪َ ،‬ر َمي َْن *‬ ‫َر َم ْ‬
‫ْت َر َم ْي ُتما‪َ ،‬ر َم ْي ُت ْم *‬ ‫َر َمي ُ‬
‫ت‪َ ،‬ر َم ْي ُتما‪َ ،‬ر ِم ْي ُتنَّ‬‫َر َم ْي ِ‬
‫* َر َمي ُ‬
‫ْت‪َ ،‬ر َميْنا‬

‫ض َي‬
‫َر ِ‬ ‫ضيا‪َ ،‬رض ُْوا *‬ ‫ض َي‪َ ،‬ر ِ‬ ‫َر ِ‬
‫‪Mazi Çekimi‬‬ ‫ضي َْن‬ ‫ض َيتا‪َ ،‬ر ِ‬
‫ت‪َ ،‬ر ِ‬ ‫ض َي ْ‬
‫َر ِ‬
‫ضي ُت ْم *‬‫ضي ُتما‪َ ،‬ر ِ‬ ‫يت‪َ ،‬ر ِ‬ ‫ض َ‬ ‫َر ِ‬
‫ضي ُتنَّ *‬‫ضي ُتما‪َ ،‬ر ِ‬ ‫ت‪َ ،‬ر ِ‬ ‫ضي ِ‬ ‫َر ِ‬
‫ضينا‬
‫يت‪َ ،‬ر ِ‬ ‫ض ُ‬ ‫َر ِ‬

‫‪8‬‬
 ‫َسر َُو‪َ ،‬سر َُو ْا‪َ ،‬سر ُْوا‪.‬‬
‫وسر ُْوا‬
‫ور َم ْوا رضُوا؛ َ‬ ‫َغ َز ْوا‪َ ،‬‬
‫ضي ُْوا‬‫َرض ُْوا‪َ :‬ر ِ‬

‫َيرْ ِمي‬ ‫يان‪َ ،‬يرْ م َ‬

‫ُون *‬ ‫َيرْ ِمي‪َ ،‬يرْ ِم ِ‬
‫َترْ مي‪َ ،‬ترْ ِم ِ‬
‫‪Muzari Çekimi‬‬
‫ين *‬ ‫يان‪َ ،‬يرْ ِم َ‬
‫يان‪َ ،‬ترْ م َ‬
‫ُون‬ ‫َترْ ِمي‪َ ،‬ترْ ِم ِ‬
‫يان‪َ ،‬ترْ ِم َ‬
‫ين *‬ ‫ين‪َ ،‬ترْ ِم ِ‬‫* َترْ ِم َ‬
‫أَرْ ِمي‪َ ،‬نرْ ِمي‬

‫ُون = َيرْ ِمي َ‬

‫ُون‬ ‫َيرْ م َ‬
‫ضى؛‬ ‫َيرْ ِمي و َيرْ َ‬
‫ين‪ ،‬و َت ْف َع ْلن‬
‫ين؛ َت ْف ِع َ‬
‫وتفع َ‬
‫َ‬ ‫َت ْف ِع ِ◌ َ‬
‫ين‪،‬‬

‫اُغ ُز‬
‫‪Emri Hazır‬‬ ‫اُغ ُز‪ ،‬اُغ ُز َوا‪ ،‬اُغ ُز ْوا *‬
‫ا ُ ْغ ِزي‪ ،‬ا ُ ْغ ُز َوا‪ ،‬ا ُ ْغ ُز َ‬
‫ون‬

‫‪9‬‬
 ‫ِارْ ِم‬
‫‪Emri Hazır‬‬
‫ِارْ ِم‪ ،‬ارْ ِميا‪ ،‬ارْ مُوا *‬
‫ِارْ ِمي‪ ،‬ارْ ِميا‪ ،‬ارْ ِم َ‬
‫ين‬

‫ارْ َ‬
‫ض‬
‫ارض ْوا *‬
‫َ‬ ‫ضيا‪،‬‬‫ض‪ ،‬ارْ َ‬ ‫ارْ َ‬
‫‪Emri Hazır‬‬ ‫ين‬
‫ض َ‬‫ارض َيا‪ ،‬ارْ َ‬
‫َ‬ ‫ارضيْ ‪،‬‬
‫َ‬

‫‪Tekid‬‬ ‫ا ُ ْغ ُز َونَّ ‪ ،‬وارْ ِم َينَّ ‪ ،‬وارْ َ‬

‫ض َينَّ‬

‫‪.‬‬
‫غازيان غا ُز َ‬
‫ون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫غاز‪،‬‬
‫ٍ‬
‫‪İsmi Fail‬‬
‫وغواز‬
‫ٍ‬ ‫ٌ‬
‫غازيات‪،‬‬ ‫غازيتان‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ٌ‬
‫غازية‪،‬‬

‫راض‪.‬‬
‫ٍ‬ ‫رام‪ ،‬و‬ ‫ٍ‬
‫َف ِعيل‬
‫ص ِبيٌّ َش ِريٌّ‬‫َ‬

‫‪10‬‬
 ‫يت أعْ َطى‪،‬‬‫يت‪ ،‬واسْ ترْ َش ُ‬ ‫أَعْ َطي ُ‬
‫ْت‪ ،‬واعْ تدَ ُ‬
‫يُعْ ِطي واعْ تدَ ى‪َ ،‬يعْ ت ِدي * واسْ َترْ َشى‪،‬‬
‫غازيْنا‪ ،‬و َت َ‬
‫راجيْن‬ ‫َيسْ َترْ ِشي َت َ‬

‫‪Mu’telul Ayn‬‬
‫َش َوى‪َ ،‬ي ْش ِوي‪َ ،‬ش ّيا ً * ) َر َمى‪َ ،‬يرْ ِمي َرمْ يا ً(‬
‫‪Ve Lam‬‬ ‫ور ِوى‪َ ،‬يرْ ِوي‪،‬‬ ‫ي‪َ ،‬ي ْق َوى‪ُ ،‬ق◌ُ وّ ًة * َ‬ ‫و َق ِو َ‬
‫ضى‪ِ ،‬رضا ً (‬ ‫رض َي‪َ ،‬يرْ َ‬ ‫َريّا‪ِ ) .‬‬
‫فھو َريّان‪ ،‬و َريّا‪.‬‬ ‫َ‬
‫وع ْط َشى(‬ ‫) َع ْطشان‪َ ،‬‬
‫ض َي‪ ،‬و َيحْ يى‬ ‫وح ِي َي ك َر ِ‬ ‫* وأَرْ َوى كأَعْ َطى‪َ ،‬‬
‫ّان‪،‬‬‫وح ِييا َفھُما َحي ِ‬ ‫وحيَّا َ‬ ‫َحيا ًة فھُو َحيٌّ ‪َ ،‬‬
‫وح ِي َي ْوا َف ُھ ْم أحْ يا ٌء‬
‫وحي َّْوا َ‬
‫َ‬

‫َحي ُْوا َرضُوا‪،‬‬

‫ض‪ .‬وأحيا‪ ،‬يُحْ ِييْ ؛ كأعطى‪،‬‬ ‫ِاحْ َي كارْ َ‬
‫ُحايي‪ ،‬مُحايا ًة‪ ،‬واسْ َتحْ َيى‪،‬‬ ‫ُعطي‪ ،‬وحايا‪ ،‬ي ِ‬ ‫ي ِ‬
‫َيسْ َتحْ ِيي‪ ،‬اسْ ِتحْ ياءً‪ ،‬واألم ُر من ُه‪ :‬اسْ َتحْ يِ‪،‬‬
‫اسْ َت َحى َيسْ َت ِحي اسْ َت ِح؛‬

‫ال ْأد ِري‬ ‫ال أَ ْد ِر‬

‫‪11‬‬
‫‪Mu’telul Fa‬‬ ‫َو َقى‪َ :‬ي ِقيو‬
‫‪Ve Lam‬‬ ‫ِقى‪ ،‬و قِيا‪ ،‬و قُوا‪،‬‬
‫ك َر َمى‪َ ،‬ر َم َيا‪َ ،‬ر َموا‪،‬‬
‫ون‪،‬‬‫يان‪َ ،‬يقُ َ‬‫و َي ِقيْ ‪َ ،‬ي ِق ِ‬
‫يان‪َ ،‬يرْ م َ‬
‫ُون‬ ‫ك َيرْ ِمي‪َ ،‬يرْ ِم ِ‬

‫ِقهْ‪ِ ،‬ق َيا‪ ،‬قُ ْوا‪ ،‬قِيْ ‪ ،‬قِيا‪ِ ،‬ق َ‬

‫ين‬

‫‪Emri Hazır‬‬
‫ِق َينَّ ‪ِ ،‬ق َيانِّ ‪ ،‬قُنَّ ‪ ،‬قِنَّ ‪ ،‬قِيانِّ ‪ ،‬قيْنانِّ ‪.‬‬
‫ِق َينْ ‪ ،‬قُنْ ‪ِ ،‬قنْ‬

‫ض َي‪َ ،‬يرْ َ‬
‫ضى‬ ‫َو ِج َي‪َ ،‬ي ْو َجى َر ِ‬
‫ِاي َْج ارْ َ‬
‫ض‬

‫‪12‬‬
İzzi Dersleri

1
Mehmuz Fiiller

ُ ‫ص َر َي ْن‬
َ ‫َن‬
Hemze Sahih
Harftir. ‫ص ُر‬
‫ أ ُ ْو ُم ْل‬، ‫ َيأْ ُملُ؛‬،‫أَ َم َل‬
Mehmuz fiil
sahih fiiller
gibi çekilir

‫ أ ُ ْو ُم ْل‬، ‫ َيأْ ُملُ؛‬،‫أَ َم َل‬

Hemze, Boğaz ً ‫آ َم َن أ ُ ْو ِمنُ إيمانا‬
harflerinin en
şiddetlisidir.
ْ
‫وأ ُم ْل‬
ْ‫أ ُ ْومُر‬
Bazen dönüşür.

ْ‫مُر‬ ‫ُخ ْذ ُك ْل‬

Çok kullanılan
şu kelimelerde
hemze Bazan da hazfedilmez
ْ‫أ ُ ْومُر‬
hazfedilir

‫ك ِبالصَّال ِة‬ َ ‫َو ْأمُرْ أَھْ َل‬

2
 ‫ب‪َ ،‬يضْ ِربُ‬ ‫ض َر َ‬‫َ‬
‫أز َر‪َ ،‬يأْ ِزرُ‪ ،‬و َھ َنأَ‪َ ،‬ي ْھ ِنئُ؛‬
‫َ‬
‫إيزرْ‬
‫ِ‬

‫َك ُر َم‪َ ،‬ي ْك ُر ُم‬

‫ب‪َ ،‬يأْ ُدبُ ؛ ‪،‬‬‫وأَ ُد َ‬

‫أ ُ ٌ◌ ْو ُدبْ ‪.‬‬

‫َم َن َع‪َ ،‬يمْ َنعُ‪،‬‬

‫وسأ َ َل َسا َل ‪َ ،‬يسْ أَل َي َسا ُل‬
‫اسْ أ َ ْل‪َ ، .‬س ْل‪.‬‬

‫ان َيصُونُ‬ ‫ص َ‬ ‫َ‬

‫آب‪َ ،‬يؤُ ْوبُ ‪،‬‬
‫َ‬
‫وسا َء َيسُوءُ؛ فھو سا ٍء‬
‫َ‬

‫كا َل َيكي ُل‬

‫َجا َء َي ِجيْ ُء فھو جا ٍء‬

‫‪3‬‬
 ‫دَعا‪َ ،‬ي ْدعُو‬
‫أَ َ◌ َساْ يأْس ُْو‬

‫َر َمى َيرْ ِمي‬

‫أ َتى يأ ِتي‬
‫ت‬
‫ِاي ِ‬
‫ت ِ◌ ) ُخ ْذ(‬ ‫ِ‬
‫َو َقى يقِي‬
‫ئ‬ ‫َ‬
‫َوأى‪َ ،‬ي ِ‬

‫َش َوى يشوي شيّا‬

‫أَ َوى‪ ،‬يأْ ِوي‪ ،‬أيّا‬
‫إي ِْو‬

‫رعى‪َ ،‬ير َعى‬‫َ‬

‫نأى‪ ،‬ي ْنأَى‬
‫َرأَى‪َ ،‬يرْ أَى‬
‫ِارْ َء )ارْ َع (‬

‫‪4‬‬
 ‫‪Mazi Çekimi‬‬ ‫َر َرهْ‪َ ،‬ريا‪َ ،‬ر ْوا * َريْ ‪َ ،‬ر َيا‪َ ،‬ري َْن‪....‬‬

‫‪Muzari Çekimi‬‬ ‫يان‪َ ،‬ي َر ْو َن * َت َرى‪َ ،‬ت َر ِ‬

‫يان‪َ ،‬ي َري َْن *‬ ‫َي َرى‪َ ،‬ي َر ِ‬
‫يان‪َ ،‬ت َري َْن *‬
‫يان‪َ ،‬ت َر ْو َن * َت َري َْن‪َ ،‬ت َر ِ‬
‫َت َرى‪َ ،‬ت َر ِ‬
‫أَ َرى‪َ ،‬ن َرى‬

‫‪Şeddeli Te’kid‬‬ ‫َر َينَّ ‪َ ،‬ر َيانِّ ‪َ ،‬روُ نَّ * َر َينَّ ‪َ ،‬ر َيانِّ ‪َ ،‬ر ْي َنانِّ ‪....‬‬

‫َر َينْ ‪َ ،‬روُ نْ ‪َ ،‬ر ِينْ ‪......‬‬

‫‪Şeddesiz‬‬
‫‪Te’kid‬‬

‫‪İsmi Fail‬‬
‫رائيان‪َ ،‬راؤُ ون‪...‬‬
‫ِ‬ ‫فھو را ٍء‪،‬‬
‫ُون(‬
‫راعيان‪ ،‬راع َ‬
‫ِ‬ ‫راع ٍ◌‪،‬‬
‫) ٍ‬

‫‪İsmi Meful‬‬
‫وذاك َمرْ ئِيٌّ ؛‬
‫َ‬
‫) َمرْ ِعيّ (‬

‫أَ ْف َع َل‬ ‫أَ َرىي ُِري ‪ِ ،‬ارا َء ًة ‪ ،‬وإرا َء ‪ ،‬وإرا َي ًة‬

‫‪babı‬‬

‫‪İsmi Fail‬‬ ‫يان‪ُ ،‬مر ُْو َن‪،‬‬

‫فھو م ٍُر‪ ،‬م ُِر ِ‬
‫تان‪ ،‬م ُِر ٌ‬
‫يات‪.‬‬ ‫م ُِر َية‪ ،‬م ُِر َي ِ‬
‫‪5‬‬
 ‫وذاك مُرً ى‪ ،‬م َُر ِ‬
‫يان‪ ،‬م َُر ْو َن‪،‬‬
‫‪İsmi Meful‬‬
‫ُراتان‪ ،‬م َُر ٌ‬
‫يات‬ ‫ِ‬ ‫م َُراةٌ‪ ،‬م‬

‫أَ ِر‪ ،‬أَ ِر َيا‪ ،‬أر ُْوا * أَ ِرىْ ‪ ،‬أَ ِر َيا‪ ،‬أَ ِري َْن‪...‬‬
‫‪Emri Hazır‬‬

‫أَ ِر َينَّ ‪ ،‬أَ ِريانِّ ‪ ،‬أَرُنَّ *‬

‫أريانِّ ‪ ،‬أَ ِر ْي َنانِّ ‪..‬‬ ‫َ‬
‫‪Şeddeli Tekid‬‬
‫أ ِرنَّ ‪ِ ،‬‬
‫ال ُت ِر‪ ،‬ال ُت ِر َيا‪ ،‬ال ُتر ُْوا *‬
‫‪Nehy-i Hazır‬‬ ‫وال ُت ِري‪ ،‬ال ُت ِر َيا‪ ،‬ال ُت ِري َْن‪..‬‬

‫ال ُت ِر َينَّ ‪ ،‬ال ُت ِر َيانِّ ‪ ،‬ال ُترُنَّ *‬

‫ال ُت ِرنَّ ‪ ،‬ال ُت ِر َيانِّ ‪ ،‬ال ُت ِر ْي َنانِّ ‪..‬‬
‫‪Şeddeli Tekid‬‬

‫ا ْف َت َع َل‬
‫‪babı‬‬ ‫ِا ْي َتا َل؛ اختار‪ ،‬وايتلى؛ اق َتضى‬

‫‪6‬‬
 ‫يف ِع ُل َم ْف ِعل َمجْ لِ ِسوال َم ِبي ِ‬
‫ت‬
‫َي ْف َع ُل و َي ْف ُع ُل َم ْف َعل‬
‫قام‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫وال‬ ‫ب‬ ‫ِ‬ ‫ر‬‫َ‬ ‫ْ‬
‫ش‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫وال‬ ‫ل‬‫ِ‬ ‫ت‬‫َ‬ ‫ْ‬
‫ق‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫وال‬ ‫ب‬
‫ِ‬ ‫ھ‬
‫َ‬ ‫ال َم ْ‬
‫ذ‬
‫ِ‬
‫‪İsmi Zaman ve‬‬
‫‪Mekan‬‬
‫‪Şunlar kural dışıdır‬‬

‫ال َمسْ ِج ُد‪ ،‬وال َم ْش ِر ُق‪ ،‬وال َم ْغ ِربُ ‪ ،‬وال َم ْطلِعُ‪،‬‬

‫وال َمجْ ِزرُ‪ ،‬وال َمرْ ِف ُق‪ ،‬وال َم ْف ِر ُق‪ ،‬وال َمسْ ِكنُ ‪،‬‬
‫ت‪ ،‬وال َمسْ ِق ُ‬
‫ط‬ ‫وال َم ْن ِسكُ‪ ،‬وال َم ْن ِب ُ‬

‫‪Mu’telul Fa‬‬
‫‪olan fiillerde‬‬
‫َم ْف ِعل‬
‫ض ِع‪ ،‬وال َم ْو ِع ِد‪ ،‬وال َم ْو ِح ِل‪ ،‬وال َم ْو ِس ِم‬
‫ال َم ْو ِ‬

‫َم ْف َعل‬
‫‪Mu’telul lam‬‬ ‫ال َمأْ َوى‪ ،‬وال َمرْ َمى‬
‫‪olan fiillerde‬‬

‫َم ْف َعل‬
‫ال َم ْق َب َر ِة‪ ،‬ال َم ْش َر َق ِة‬
‫ال َم ِظنﱠ ِة‬
‫‪Bazen Te’nis ta‬‬
‫‪sı dahil olur‬‬
‫‪Şunlar kural dışıdır‬‬

‫ال َم ْقب َُرةُ وال َم ْش ُر َق ُة‬

‫‪7‬‬
 ‫َم ْف َعل‬
Sülasi

‫ وال َم ْقدَ ِم‬،‫ال َم ْد َخ ِل‬

Mezidlerde
ismi meful
vezninde gelir

Bir Mekanda
‫َم ْف َع َل ٌة‬
َ ‫ و َمب‬،‫ و َم ْذأَ َب ٌة‬،ٌ‫ و َمأْ َسدَ ة‬،‫ض َمسْ َب َع ٌة‬
çok şey varsa
،‫ْط َخ ٌة‬ ٌ ْ‫أر‬
ٌ‫و َم ْق َثأَة‬
‘mef’aletün’
vezni kullanılır

İsmi Alet

( ‫) ِم ْف َعل ( و ) ِم ْف َع َلة ( و ) ِم ْفعال‬

،‫ك ِمحْ َلب‬
‫ و ِمصْ فاة ِمرْ قاة‬،‫ و ِم ْفتاح‬،‫و ِم ْك َس َحة‬
‫ و ِمدَ َّقة‬،‫دَق‬
ّ ‫ِم‬

Mim harfinin

،‫ و ُم ُد ّق‬،‫ ومُسْ عُط‬،‫مُدھُن‬

zammesi ile
gelen kuraldışı
ismi Alet
lafızları ‫ ومُحْ رُضة‬،‫و ُم ْن ُخل‬

8
 ‫‪Sülasilerde‬‬
‫‪merre mastarı‬‬

‫َفعْ َلة‬
‫ت َق ْو َم ًة‬
‫ضرْ َب ًة‪ ،‬وقُمْ ُ‬ ‫ض َرب ُ‬
‫ْت َ‬ ‫َ‬

‫‪Sülasilerde‬‬
‫‪nev’i mastarı‬‬

‫ال ِفعْ َل ُة‬

‫الطعْ َم ِة وال ِج ْل َس ِة‬‫ھ َُو َح َسنُ ِّ‬

‫‪Sülasi‬‬
‫‪Mezidlerde‬‬
‫‪merre mastarı‬‬
‫واال ْن ِطالقَ ِة‬
‫اإل ْعطا َء ِة‪ِ ،‬‬
‫َر ِح ْمتُهُ َرحْ َمةً ِ‬
‫واح َدةً‬
‫واح َدةً‬‫و َدحْ َرجْ تُهُ َدحْ َر َجةً ِ‬

‫‪9‬‬