Zadanie 1.

Zapoznaj się z danymi zawartymi w poniższej tabeli, a następnie wykonaj polecenia A i

B. Tabela. Liczba studentów pochodzenia mieszczańskiego na uniwersytecie
krakowskim w XV w. (według dzielnic).

A. Spośród podanych zdań, odnoszących się do tabeli, wskaż informację nieprawdziwą

i zdanie to podkreśl.
1. Przez cały XV wiek na uniwersytecie krakowskim najliczniejszą grupę stanowili studenci
pochodzący z miast małopolskich.
2. Miasta wielkopolskie, jeszcze w pierwszej połowie XV w. – stanowiące obok
małopolskich, główną bazę rekrutacyjną – tracą wyraźnie swą pozycję w drugiej połowie
stulecia na rzecz przede wszystkim Ślązaków, ale częściowo także i studentów
pochodzących z pozostałych dzielnic (Mazowsza, Prus, Rusi).
3. W ostatnich dziesięcioleciach XV w. nastąpił wzrost liczby studentów z miast pozostałych
dzielnic: Mazowsza, Prus, Rusi.
4. W stosunku do okresu wyjściowego – rekrutacji w początkach XV w. (1400-1424) –
największe tempo wzrostu nastąpiło w grupie studentów pochodzących z miast
wielkopolskich.

B. U schyłku XIV w. i w początkach XV Ślązacy byli licznie reprezentowani

na uniwersytecie praskim – to oni stanowili tam trzon nacji polskiej. W XV w. liczba
studentów uniwersytetu praskiego pochodzących z miast śląskich znacząco zmalała,
młodzież ze Śląska wybierała studia w Krakowie.
Wskaż przyczynę tego zjawiska. Wybraną przyczynę podkreśl.
1. husytyzm w Czechach
2. unia personalna polsko-czeska
3. schizma wschodnia
4. zagrożenie tureckie

Zadanie 2.
Na stronie . przedstawiono mapę lokacji miejskich na ziemiach polskich w XIII
wieku.
Po przeanalizowaniu mapy wykonaj polecenia A i B.
A. Podaj nazwę dzielnicy, na terenie której w XIII w. lokowano najwięcej miast.
...........................................................................................................................................
B. Odwołując się do wiedzy pozaźródłowej, wyjaśnij, co było tego przyczyną.
...........................................................................................................................................
...............................................................
Mapa. Lokacje miejskie na ziemiach polskich w XIII wieku.

Zadanie 3.
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia A i B.
[…] Przeto My Kazimierz […] postanowiliśmy w mieście naszym Krakowie,
wyznaczyć
miejsce, na którym by szkoła powszechna w każdym dozwolonym wydziale kwitnęła,
a dla przyszłości na wieczne czasy tym pismem jej istnienie zapewnić chcemy. Niechże
więc tam będzie nauk przemożnych perła, aby wydawała męże, dojrzałością rady
znakomite, ozdobą cnót świetne, i w różnych umiejętnościach biegłe […]. Wszystkim
[…] przyrzekamy, niżej wypisane artykuły […], nienaruszone strzec i zachować, a w
szczególności rektorom […], doktorom, mistrzom, scholarom, którzy by […] do
wzmiankowanego miasta przybyli.
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 9, Warszawa 1960, s. 39 – 40
A. Podaj imię i przydomek władcy, który wydał ten dokument.
...........................................................................................................................................
B. Nazwij instytucję, która powstała w wyniku decyzji ogłoszonej w powyższym
dokumencie.
...........................................................................................................................................
Zadanie 4.
W tabeli podano znaczenie trzech pojęć. Uzupełnij tabelę, wpisując pojęcia
w odpowiednie rubryki.

Zadanie 5.
Przeanalizuj map´ oraz tekst źródłowy, a następnie, odwołując się do wiedzy pozaźródłowej, wykonaj
polecenia.

W Lubece dom kupiecki

W Hamburgu browar jest
W Kolonii sukiennice
Lüneburg słony jest
W Brunszwiku stoi cekhaus
Magdeburg ma piekarnie
W Rostocku słód zakupisz
W Szczecinie ryb nie braknie
Gdańsk spichlerzami stoi
W Krakowie za to miedź
 W Rydze konopie oraz masło
W Rewalu wosk i len
Po smołę i dziegieć do Visby prosto jedź
Cyt. za: „Mówià Wieki”, nr 10/2006.
a) Podaj nazwę związku handlowego, którego szlaki handlowe i wybrane miasta członkowskie ukazano
na mapie.
................................................................................................................................................................
b) Bez wymieniania nazw konkretnych produktów podaj trzy kategorie towarów, którymi handlowali
kupcy zrzeszeni w opisywanym w tekście związku handlowym.
................................................................................................................................................................
c) Podaj wiek powstania omawianego związku handlowego.
................................................................................................................................................................

Zadanie 6.
Na podstawie źródeł podaj trzy zadania cechów rzemieślniczych.
Uwaga: nie cytuj fragmentów tekstu.

Źródło 1. Ze statutów cechów wrocławskich w XIII w.

[…] Po pierwsze nikt nie ma rzemiosła wykonywać, kto by nie uzyskał prawa
miejskiego i nie przyniósł dokumentu na wykonywanie zawodu. Raz na kwartał ma każdy
towarzysz cechowy dawać jeden grosz do kasy […]. Nie ma także żaden wielki kowal ani
żaden inny człowiek, który nie umie ciągnąć drutu, robić igieł swoimi narzędziami. […].
Także żaden igielnik, różańcarz nie ma mieć więcej czeladników jak trzech […].
Źródło 2. Z dokumentu rady miejskiej Świdnicy z 14 VI 1361 r.
[…] czeladnikowi szyjącemu jako towarzysz winno się dawać grosz na tydzień […].
Kto więcej swojemu czeladnikowi daje, […] ten winien dać [cechowi] dwa funty wosku.
[…] gdzie znajdzie się fuszerów, winno się ich wraz z suknem dostarczyć do sądu
i winno się ich wyganiać oraz nie przyjmować do bractwa […].
Źródło: Wiek V-XV w źródłach, op. cit., s. 237–240
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................

Zadanie 7.
Na podstawie ilustracji oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Źródło: K. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1974, s. 468.
A. Podaj nazwę średniowiecznego motywu przedstawionego na ilustracji.
.......................................................................................................................................................

B. Wyjaśnij przesłanie tego motywu.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8.
Wpisz pod ilustracjami przedstawiającymi warstwy społeczne średniowiecznego
miasta właściwe nazwy. Wybierz spośród podanych.
plebs, patrycjat, pospólstwo

A. ..................................... B. ..................................... C. .....................................

Zadanie 9.
Podaj nazwę organizacji miejskiej, która nadzorowała jakość produkcji, kontrolowała
ceny oraz broniła rzemieślników przed konkurencją.
.......................................................................................................................................................
Kołodzieje zajmowali się wytwarzaniem -
Rymarze zajmowali się wytwarzaniem -
Bednarze zajmowali się wytwarzaniem -
Kaletnicy zajmowali się wytwarzaniem -
Zadanie 10.
Na podstawie źródła wykonaj polecenia.

A. W obrębie którego rodzaju własności było najwięcej lokacji miast w XIII wieku?
.......................................................................................................................................................
B. Czy ten poziom zaangażowania w lokację miast, w obrębie wskazanej własności,
utrzymał się w wiekach XIV i XV? Odpowiedź uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Tabela. Lokacje miast na ziemiach polskich według rodzaju własności w XIII–XV w.