www.anamed.com.tr sales@anamed.com.

tr 0 216 331 17 07
HANNA KARL FISCHER VOLUMETRİK ve
KULOMETRİK TİTRATÖRLERDE
ya !!!
kampan
6.800 EURO

3.999
EURO

KADIN
62
*kampanyamız 2017 sonuna kadar geçerlidir.
MUCITLER
Laboratuvar ve sağlık gazetesidir. Yıl: 8 • Sayı: 44 • Kasım - Aralık 2017

TRAFIK
CANAVARI

Prof. Dr.
Kadir HALKMAN
Her koşulda
LCMS-8045
Sıvı Kromatografi Triple Kuadrupol
Kütle Spektrometre (LCMSMS)
GCMS-QP2020
Gaz Kromatografi Kütle
Spektrometre (GCMS)
kosmak için doğdu
04
NE YEDIĞIMIZI
BILMIYORUZ!...

İNSAN RUHU Prof. Dr.

Aziz EKŞİ

KOPYALANIP 30
ILK E-INSAN GEBELIK
BULANTILARI

YARATILACAK Op. Dr.

Hüseyin MUTLU
Rusya'da bir grup bilim insanı, insan vücudunun
sahip olduğu düşünülen ruhu bilinçleri taşıyabilen
bir enerji olarak kabul ediyor ve bu bilinci kodlar
12
halinde taşıyabileceğine inanıyor. HASHİMOTO
TİROİDİTİ

Dr.

50 Mahmut YAZICI

15

NASTECH
ÖLÜMCÜL VIRÜSLER
54 EV ORTAMINDA
59 IŞIK SAÇAN CANLILAR
40
unutun!
GERI DÖNDÜ LABORATUVAR
bildiklerinizi
Tehlikeli ve ölümcül virüsler insan ırkını Gelişen teknoloji, tıpta kullanılan tanı Ateş böcekleri, sarı ya da yeşil ışık üretebilen
olumsuz etkiliyor. Ancak dünya büyümeye aletlerinin boyutlarını evlere girecek kadar canlılardır. Ürettikleri ışığı, düşmanlarına
ve gelişmeye devam ederken, giderek daha küçülttü. karşı kendilerini savunmak için ve
fazla virüs ve hastalıkla yaşanıyor. haberleşme aracı olarak kullanırlar.

34 Evcil hayvan besleyen

çocuklar daha sağlıklı 14 Hatasız
kul olmaz

ISSN: 2148-953X • www.labmedya.com • bilgi@labmedya.com

www.labmedya.com
Emrah AKÇAY
İletişim Uzmanı
ALINGAN AHTAPOTLAR
Kimimiz en kalabalık ve yabancı ortamda
hemen iletişime geçer, arkadaşlıklar
kurarken; kimimiz o kalabalığa girmeye
bile çekinir, bir köşede büzüşür kaçmaya
çalışır. Bazı şoförler trafikte en ufak
tartışmada levyeyi kaparak kavga etmeye
koşarken; bazıları öfkelenmez, ara
bulmaya çalışır, sağduyudan ayrılmaz.
Karakterin ve huyların pek çoğu doğuştan
beraberimizde gelir. Bebeklerin pek
çok davranışı, büyüdüklerinde de kişilik
özelliklerini oluşturur.
Peki, hayvanların da karakteri olabilir mi
sizce? Bir hayvan diğer bir türdeşinden
ayrılır mı? Hayvanların yalnızca içgüdüleri
ile hareket ettiği bilinir. Acaba gerçek
durum böyle midir? Hatta yalnızca
memeliler değil omurgasızlar ya da
balıklarda da huydan ve kişilikten
bahsedilebilir mi?
Psychology Today dergisinin son sayısı
böylesi ilginç bir olayı incelemiş uzun
bir makale ile. İki çakalın davranış
farklılıklarını karşılaştırıyor, sonra
bunu diğer hayvan örnekleri üzerinde
sürdürüyor. Bu makalede yazılanları
sanırım evcil hayvan besleyen okurlar
daha iyi anlayacak.
Hayvanların kişilik yapılarını inceleyen
birkaç araştırmacı var. Pek çoğu biyolog
kökenli. Stanley Gehrt, Kaliforniya’daki
çakalları inceliyor. Bunlardan bir
tanesi, beraber hareket ettiği çakala
hiç benzemeyen erkek çakal. Yaban
hayat parkından şehir tarafına geçmek
için oldukça işlek bir yolun geçilmesi
gereklidir ve cesur çakal her seferinde
geçer o yolu, eşine inat. Hiçbir çakal bu
davranışı tekrarlamamaktadır. Korkaklar
kendi bölgelerinde kalarak var olan
yiyeceklere razı olurken, cesur çakal
her seferinde yeni ve zengin yiyecek
kaynakları bulmaktadır. Bir hastanenin
bahçesindeki kuğular da dahil. Bunun
sonucu bir araba tarafından ezilme ile
sonuçlanır ama cesur ve tok bir çakal
olarak.
1960’lı yıllarda önce şempanzeler üzerine
yapılan araştırmalar, onların birbirinden
farklı yaradılışta olduklarını gösterir.
Bunun üzerine akademik dünyanın ilgisi
bu yöne doğru kayar.
Örneğin Davranış Ekolojisti
Andrew Sih, inceledikleri neredeyse
her türde farklı davranış özellikleri
İNSANLAR I B IR B IR INDEN
AYIR AN EN ÖNEML I
ÖZELLIK LER DEN B IR ISI
K UŞKUSUZ H UY L AR I VE
K AR AK T ER L ER IDIR . HER
B IR IMIZIN HAYATA K AR ŞI
DUR UŞU FAR K L IDIR .
B AZILAR IMIZ R ISK
ALMAKTAN Ç EK İ N MEZK EN,
B AZILAR IMIZ
PIMPIR IK L IDIR , K IL I K IR K
YAR AR IZ.
gördüklerini aktarmaktadır. Çeşitli
durumlar karşısında verdikleri farklı
tepkileri ve tahmin edilemezliği...
Öyle ki, dev okyanus ahtapotlarının bile
farklı davranış kalıpları ortaya çıkıyor
yapılan gözlemler ve testler neticesinde.
Her biri akvaryumlarda farklı davranış
biçimleri gösteriyor. Genel itibariyle üç
karakter grubunda toplanabiliyorlar:
Utangaçlar, pasifler ve saldırganlar...
Bizden de örnekler var. Bir veteriner
hekim arkadaşım, kliniğe gelen iki kardeş
kediden bahsediyor. Kedilerden biri
kendi deyimi ile aristokrat bir kadın gibi,
kırılgan. Sahibi azıcık kızsa yerin dibine
giriyor. Diğeri bir o kadar arsız, kapıdan
kovsan bacadan buluyor yolunu.
Şırnak’ta görev yaparken bir muhabbet
kuşu edindim. Yalnızdım ve çevremde
gördüğüm örneklerdeki gibi yalnızlığımı
paylaşacak bir kuş olsun istedim. Ne
mümkün. Asla yanıma yaklaşmadı, asla
elimden yemedi, tek kelime öğrenmedi.
Yetimhanede büyümüş, saldırgan bir
ergen gibiydi.
Tabii bu farklı kişilik özellikleri,
hayvanların farklı kaderlerini beraberinde
getiriyor. Örneğin çekingen yengeçler
belki düşmanları tarafından fark edilmiyor
ve akşam yemeği olmaktan kurtuluyor.
Ancak kendini göstermedikçe bir eş
bulma şansı da ortadan kalkıyor. Bazen
hiç çiftleşmeden ölen yengeçler söz
konusu olabiliyor.
Yaşam şartları da hayvanların
karakterlerini etkileyebiliyor. Tehlikeli
avcıların bulunduğu bir ortamdaki
diken sırtlı balıklar daha cesur oluyor.
Dahası, daha cesur balıklar, diğer
türdeşlerine karşı daha saldırgan bir hal
alıyor. Saldırganlık, dozunda olduğunda
çiftleşmek için bir avantaj olabilir.
Ancak abartan baskın bir erkek su
böceği, havuzdaki dişi-erkek herkese
saldırdığından kendisi dahil kimse
çiftleşemeyebiliyor. Türün devamı için bir
tehlike ortaya çıkıyor. Zaten hayvanların
optimal davranışları gösterdiği teorisi de
doğrulanamıyor. Karakter özelliklerinin
güdümünde çok aşırı davranışlar
gösterebiliyorlar. Normalde zengin bir
besin kaynağı olduğu için erkeğini
çiftleşmeden sonra öldürüp yemesi
gereken dişi örümcekler, kimi zaman
dayanamayıp çiftleşmeden önce de
erkeğini yiyebiliyor.
Hayvanların bebekliğinde maruz kaldıkları
farklı davranışlar, ilerleyen yıllarda
karakter bozukluklarına da yol açabiliyor
ve tür özelliklerinden uzaklaştırabiliyor.
Örnek mi? Bebekken yaşlı bir kadın
tarafından evde bakılmaya başlanan
bir av köpeği, birkaç yıl sonra kadının
ölmesi ile sokakta kalıyor. Bir adam bunu
av köpeği olarak eğitmek ve kullanmak
istiyor. Ancak hayvan azıcık kirli bir kaptan
su dahi içemiyor. O denli vahim yani. Yine
üç köpek yavrusu üç ayrı aileye veriliyor.
Bunlardan biri oldukça zengin bir kadın.
Sürekli bakım, özel tıraşlar, kıyafetler.
Sonra bir araya getiriliyorlar. İkisi gayet
oyuncu, tür özelliklerini gösterirken kokoş
olan sahibinin kucağından bile inmiyor,
tıpkı bir kadın çantası gibi.
Bir başka örnek ise acımasızca
dövüştürülen köpeklerden. Köpek daha
saldırgan olsun diye bebekliğinden
itibaren karanlık bir odada tutuluyor. Bu
öylesine bir korku yaratıyor ki, karanlıkta
kaldığı anda ağlamaya, inlemeye başlıyor.
Karanlık korkusu tüm benliğine yerleşmiş.
Tedavi edilmesi yıllar alıyor.
Yaşlanmak da karakterler üzerinde
değişimler yaratıyor. Gençliğinde
oldukça saldırgan olan şempanzeler,
ilerleyen yıllarda baskın hallerini ve
saldırganlıklarını terk ediyorlar. Daha az
saldırganlaşıyorlar. Bizim saçlarımızın
beyazlaması gibi onların da postları
beyazlıyor. Bu da ayrıca bilge bir görünüm
veriyor olmalı.
Hayvanların karakter halleri böyle. İlginç
geldi mi? Fakat ben veteriner, biyolog
ya da psikolog değilim. Öyleyse neden
yazdım bunları, öyle değil mi?
Etologlar, etoloji ile uğraşan bilim
insanlarıdır; yani hayvan davranışlarından
yola çıkarak insanı anlamaya çalışan
kişiler. Desmond Morris bunlar arasında
en önemlilerinden biridir. Uzun yıllar
Londra Hayvanat Bahçesi’nin yöneticiliğini
yapan Morris, başta “Çıplak Maymun” ve
“İnsanat Bahçesi” olmak üzere pek çok
başarılı kitap yazmış, eserler vermiştir.
Biz de biraz etologluk yaparak, insanı
anlamaya çalışalım.
Bizim tüm eğitim sistemimiz tek tip insan
yaratmak üzerinedir. Çok sevgili hocam
Dr. Cengiz Tavukçuoğlu’nun bir hikâyesi
var. Ormanda okul açılmış. Öğrencileri
kartal, yunus ve çita... Bunlara bir yıl
eğitim vermişler ve sonra da bitirme
sınavına sokmuşlar. Sınavda her birinin
geçmesi gereken üç test var; koşmak,
yüzmek ve uçmak... Okullarımızda ve
ailelerimizde eğitim anlayışımız aynı
3
bu şekilde gerçekleşir. Her çocuğun bir
birey olduğunu ve farklı kişilik özellikleri
ile yeteneklere sahip olduklarını dikkate
almayız. Herkes doktor olmalıdır,
mühendis, asker vs. Çoğu zaman çocuğun
fikri bile alınmaz. Bir ahtapot kadar olsun
farklı kişilik özellikleri sorgulanmaz.
Sonuç? Hastanelerde mutsuz doktorlar,
sayıların içerisine hapsolmuş ressamlar...
İnsan, rengarenk bir bütünü oluşturur.
Bizi bir başka insandan farklı kılan işte
bu değişik kişilik özelliklerimizdir. Bir
arkadaşınızı çok severken, diğerinden
zerre kadar haz etmezsiniz; nedeni
karakterleri ve huylarıdır. Bizim kafa
yapımız hep ormanı görmek üzerine
kuruludur. Ağaçları seçmez, manzaraya
dalarız. Oysa her biri ne kadar farklıdır
birbirlerinden. Eğitim ne kadar bireye
indirgenebilir, bu elbette bir takım
kısıtlara sahip ve sorgulanmalı. Özellikle
hangi seviyede ne kadar olacağı. Temel
eğitim uzun yıllar boyunca tek tip devam
ediyor. Ben hiçbir ilkokul öğretmeninin
çocuğun kişilik özelliklerine göre ödev
verdiğini görmedim, işitmedim. Hepsi
akşam olduğunda sayfalar dolusu ödevi
beraberlerinde getiriyorlar. Bir sürü
matematik alıştırmaları... Çocuk aklından
şiirler yazıyor, ama önünde sayılar
üzerine üzerine geliyor. Bilmem ne demek
istediğim anlaşıldı mı?
Yeni doğan bir bebek daha ana karnında
başına gelen her şeyi, duygularını limbik
hafızaya kaydediyor, yani duygularımızın
merkezine. Bu kayıt bir buçuk yaşına
kadar devam ediyor. Ondan sonra üst
beyin defterini açıyor ve kayıt başlıyor.
Üstelik çocuk altı yaşına geldiğinde, beyni
yetişkin beyninin %90’ına ulaşıyor. Yani o
küçücük yaşlarda ne yazarsak o kalıyor.
Tıpkı karanlıktan korkan köpek gibi, tüm
korkularımıza, nedensiz kaygılarımıza,
dengesiz davranışlarımıza, bağımlı kişilik
yapılarına o evrede sahip oluyoruz.
Farkında olarak ya da olmayarak,
çocuklara karşı davranışlarımız, onların
kişilik yapılarını şekillendiriyor. Evet,
çocuklar biyolojik bağları olan kişilik
özellikleri ile dünyaya geliyorlar ama
bir de beyaz levhayı beraberlerinde
getiriyorlar. Biz işte o levhaya ne yazarsak
o kalıyor, bir ömür peşlerini bırakmadan.
Bizim levhamızda neler yazılı? Bizler
başka levhalara neler yazıyoruz? Biraz da
bunun üzerine düşündürmek istedim.
 4 www.labmedya.com

TRAFIK
Prof. Dr. Kadir HALKMAN
Ankara Üniversitesi
CANAVARI
Gıda Müh. Böl.

Merhaba,
Normal/ standart/ beklenen/ alışılagelmiş
her ne ise; Hacettepe Üniversitesi Gıda
Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi,
1965 doğumlu Prof. Dr. Yaşar Kemal
ERDEM, beni gömmeli idi ama ben onu
gömdüm. Benden 12 yaş daha genç. Yaşlı
akrabalar ve hatta yaşıtlarımın cenaze
törenlerinde bulunmak, onları gömmek
neyse ama öğrencimi gömmek bana
çok ağır geliyor. Başka öğrencilerimin de
vefatlarını duydum. ABD Mayo Clinic'te
kanser araştırmalarında çalışan öğrencim
Dr. Muzaffer Çiçek'in vefatını çok sonra
öğrendim. Arada atladığım varsa özür
diliyorum ama öğrencim Yaşar Kemal
Erdem'i gömmek bana çok ağır geldi.
Saçma sapan bir trafik kazasında Yaşar
Kemal Erdem'i kaybettik.
Öğrencisinin deyişiyle ve benim
ilavelerimle, "Kaçkarlar'da ayağı kaydı
tepeden düştü öldü, Ovit Yaylası'nda ayı
parçaladı, okyanusta boğuldu, rüzgârda
yelken direği kırıldı ve kırık parça kalbine
battı ve öldü." Hepsi kabul. Tam bir
doğa aşığı idi. Çok iyi bir bilim adamı idi.
Analitik düşünüp, bunu öğrencilerine de
aktaran bir hoca idi.
Ama Yaşar Kemal Erdem'i trafik kazasında
kaybetmek! İşte bunu kabul edemiyoruz.
Zor geliyor, çok zor geliyor.
İsyan edesi geliyor insanın. "Ulan şerefsiz
trafik canavarı, başka adam mı bulamadın
da Yaşar'ı hemen Azrail'e teslim ettin?"
2016 Mayıs ayında öğrencimin eşi
Lokman, kanser tedavisini yenmişti ama
bu denli yoğun kemoterapiyi vücudu
kaldırmadı ve kalp yetmezliği nedeni ile
vefat etti. Çok yakın tarihlerde kanser
tedavisi gören bir tanıdığım da kanseri
yendi. Ama sonuçta Lokman vefat etti,
öbürü yaşıyor. Lokman, insanlık için
önemli ve işe yarar birisi iken, öbürü
sadece doğal kaynaklarımız olan oksijen
ve suyu gereksiz yere tüketen, tam
olarak yaşaması gereksiz biri idi. Gel
de isyan etme. Lokman öldü ama öbürü
hâlâ yaşıyor. Sonuçta öbürü de öldü ve
isyanımı geri aldım.
Şimdi ağır isyanlardayım. O şerefsiz
trafik canavarını bir yerlerde yakalasam
ümüğünü sıkacağım.
Adı geçen şerefsiz trafik canavarını
her gün ve her yerde görüyoruz. Bazen
kendimiz de trafik canavarı oluyoruz.
Sınıf arkadaşım, alkollü araç kullanırdı.
Alkollü araba kullandığı için vefat etti.
Bir başka arkadaşım, çok hızlı araba
kullanırdı, o da bu nedenle öldü.
Ama Yaşar Kemal Erdem, evine gitmek
için bindiği taksinin bir şekilde takla
atması sonunda aramızdan ayrıldı. Lastik
patladı, emniyet kemeri takılı mıydı?
Bunlar boş laf... bunlar boş laf. Yapacak
hiçbir şey yok. Bundan sonrasında
Yaşar Kemal Erdem artık anılarımızda
yaşayacak.
Yıllar önce ÖSYM'de bir mesleki sınav
hazırladım. 5 seçenekli çoktan seçmeli
sınavda 4 yanlışın 1 doğruyu götüreceği
bir sınav programı idi. O tarihteki ÖSYM
uzmanları en doğru sınav sisteminin 5
yanıt seçeneğinde 4 yanlışın 1 doğruyu
götüreceği ya da 4 yanıt seçeneğinde
3 yanlışın 1 doğruyu götüreceği sınav
sisteminin, ölçme değerlendirme
açısından en geçerli sistem olduğunu,
öğrencilerin bildikleri kadar bilmedikleri
konusundan da sorumlu olduklarını,
bilmedikleri soruyu boş bırakmaları
sorumluluğunu taşımaları gerektiğini
anlatmışlardı. Peki, eğridir doğrudur.
ÖSYM ve benzeri sınavlarda, belirli bir
süre içinde en çok doğru yanıtı verenler,
en az hata yapanlar başarılı kabul ediliyor.
Oysa günlük yaşamımızda trafik gibi
ağır bir sınav ile devam ediyoruz. Tam
olarak bildiğim küfürlerin tümünü
sayarak ve 'yetmez' deyip yeni küfürler
oluşturmak durumunda kaldığım trafikte;
tek bir milisaniyelik hata, tüm doğruları
götürüyor.
Bu yazıyı okuyan dostlar;
Lütfen hızlı araba kullanmayın. Sürücü
koltuğunda değilseniz ve her kim olursa
olsun sürücüyü hızlı araba kullanmaması
konusunda uyarın ve her koşulda emniyet
kemerinizi bağlayın.
Işıklar içinde uyu sevgili Yaşar Kemal
Erdem.
Sevgiyle...

Dijital
TÜRKİYE’NİN İLK VE TEK Vakum
Kontrolü
RAFTAN ISITMALI
VAKUMLU ETÜVÜ Raftan
Isıtma

Kullanıcı dostu dokunmatik ekran

Türkiye’nin Dijital vakum kontrol
YENİ LABORATUVAR Termo raf
Mükemmel sıcaklık kontrolü
CİHAZLARI ÜRETİCİSİ Evrensel KF16 vakum bağlantısı
Çoklu dil seçimi
Dokunmaik
Dahili vakum kabini Ekran

www +90 312 278 40 47

 6 www.labmedya.com
BUGÜN GEZEGENIMIZI ISITAN KÖMÜR
GEÇMIŞTE NEREDEYSE DÜNYAMIZI
DONDURUYORDU
Dünyamızı, yakılan kömürler ve diğer
karbon bakımından zengin fosil yakıtlar
ısıtıyor. Ancak bu yakıtların oluşması
gezegenimizin neredeyse tamamen
buz tabakası ile kaplanmasına neden
oluyordu. Geçen bir milyar yıl içindeki en
az iki erken dönemde “Snowball Earth”
olarak da bilinen bir buzullaşma görüldü.
Yeni çalışmalara göre gezegeni ısıtan
karbondioksit seviyelerinin düşüşüyle,
gezegenimiz üçüncüsünden şaşırtıcı bir
şekilde "kıl payı" kurtuldu.
Almanya'nın Potsdam İklim Etki
Araştırması Enstitüsü'nde (Germany’s
Potsdam Institute for Climate Impact
Research) Paleoklimatolojist Georg
Feulner: “Kömürü yakıp atmosfere
saldığımız ve şu an küresel ısınmaya
ısınmaya ve karbonla eskiden küresel
buzullaşmaya neden olan karbon ironik
olarak aynı” dedi.
Bugünün kömürünün büyük kısmı 300
milyon yıl önce biten ve 60 milyon
yıl sürmüş olan Karbon Çağı’ndan
kalma. Bu süre boyunca, fosil kayıtların
gösterdiklerine göre dünya’da iki
geniş kıtayı tropikal bataklık ormanları
kaplıyordu. İlk çağlarda atmosferdeki
karbondioksit yoğunluğu milyonda 1.000
oranı kadar olabilirdi. Bilim insanları
1950'lerde bunları düzenli olarak
kaydetmeye başladığından beri bu oran
üç kat arttı.
Feulner, Karbon Çağı’nın iklimini kıtaların
ayrılmasını ve güneşin parlaklığının
tahminlerini bilgisayar modelinde yeniden
oluşturmaya çalıştı. Fosil kayıtlarını
kullanarak, CO2 seviyelerini 100ppm
civarına düşürdü. Devasa ormanlar
birçok karbonu emdi ve öldüklerinde
“bu ölü ormanlar yerkabuğunda kömüre
dönüştü.”
Havada daha az CO2 ile küresel ısı
ortalama seviyeye düşebilir. Ortalama
küresel sıcaklıklar 12 ° C ila 2'den düşük
olabilirdi (54 ila 36 F arasında). Yağmur
kara dönüşecekti ve güney yarımkürede
oluşacaktı ve yayılan buz gelen güneş
enerjisini yansıtarak uzaya geri gönderip
daha çok soğumaya neden olacaktı.
Feulner’in söylediklerine göre, düşen ısı
CO2 düzeyini 100ppm civarında korumak
için yeterli bitkiyi öldürdüğünden, dünya
tamamen bir kartopu olmaktan kurtulmuş
gibiydi; fakat oluşturulan modeller toplam
buzullaşmanın 40ppm civarında olmasını
tahmin ediyordu.
Kömür hâlâ dünya enerjisinin yüzde
otuzunu ve sera gazlarının emisyonlarının
yüzde 40’ından fazlasını karşılıyor.
Endüstri Devrimi’nin başlangıcından
beri CO2 yoğunluğu kabaca milyonda
275 oranında arttı ki bugün bu oran
400’e yükselmiş durumda. Feulner’ın
çalışması karbon bakımından zengin fosil
yakıtlarının bırakılması gerektiğine ışık
tutmaktadır.
Feulner: “Buradan öğrenebileceğimiz
tek şey, bu fosil yakıt kaynaklarının hâlâ
iklim açısından önemli olduğunu ortaya
koyuyor. Karbonifer üzerinde kömür
oluşumu ve diğer işlemler atmosferden
900 ppm CO2 dışarı attı. Eğer çok fazla
kömür yakmaya devam edersek doğal
olarak bu durum atmosfere çok fazla
miktarda CO2 eklemeye devam edecektir”
dedi.
Kaynak: https://www.seeker.com
 8 www.labmedya.com
VATANDAŞ YAPAY
ZEKA
Vizelerin, vatandaşlıkların tartışıldığı bu
günlerde, yapay zekaya sahip ve insana
en çok benzeyen robot olarak anılan
Sophia'ya Suudi Arabistan vatandaşlık
verdi.
Yapay zekaya sahip ve insana en çok
benzeyen robot olarak anılan Sophia da
artık bir ülkenin vatandaşı.
Hanson Robotics şirketinin ürettiği
“Sophia” isimli robot, söylenilenleri
anlayabiliyor ve konuşabiliyor.
Gelecekte insanların yaptığı işlere talip
olması beklenen robotların insanlığın
varlığına tehdit olacağını iddia edenlerin
sayısı ise hiç az değil.
Örneğin çalışmalarından dolayı bilim
dünyasının en prestijli ödülü olarak kabul
edilen Nobel’e layık görülen 50 bilim insanı
insanoğlunun sonunun nasıl geleceğine
dair 10 olasılığı açıklamış, bu iddia da bu
listede yer almıştı.
KANSERDE
YENI UMUT:
YAPAY ZEKA
Bağırsak kanserinin, geliştirilen bir yapay
zeka programıyla bir saniyeden kısa
sürede teşhis edilebildiği bildirildi.
Japonya'daki Yokohama Üniversitesi
araştırmacılarının geliştirdiği yapay zeka
ürünü bilgisayar programı, endoskopi
görüntülerinde tehlike potansiyeli taşıyan
tümörleri tespit edebiliyor.
Bilim insanlarının 250 kadın ve erkekteki
306 kolorektal polipi değerlendirmek üzere
kullandığı programın görüntüleri inceleme
ve hangi polipin kötü huylu olduğuna
karar verme süresinin bir saniyeden kısa
sürdüğü kaydedildi.
Programın kanserli dokuları yüzde 94
doğru teşhis ettiği belirtildi. Araştırma
ekibinin lideri Dr. Yuiçi Mori, bu sistemde
en kayda değer şeyin, yapay zekanın
kolonoskopi sırasında kolorektal poliplerin
gerçek zamanlı optik biyopsisine olanak
tanıması olduğunu söyledi.
Program, İspanya'da Birleşik Avrupa
Gastroentroloji Haftası'nda tanıtıldı.
RÜYALAR KONTROL
EDILEBILIR MI?
Vatan gazetesinin haberine göre; 47 katılımcı
ile gerçekleştirilen deneyde, bilim insanları
üç rüya kontrol etme tekniğini ve bu
tekniklerin yan etkilerini test etti.
İki hafta boyunca gözlemlenen
katılımcılardan ilk hafta normal uyku
düzenlerinde uyumalarını ve rüyalarını not
etmeleri istendi.
İkinci hafta rüya kontrol etme teknikleri
denendiğinde, katılımcıların yüzde 17'sinin
rüyasını kontrol etmede başarılı olduğu
görüldü. İlk teknikte kişi çevresini sürekli
kontrol ederek bulunduğu ortamın gerçek
olmadığını anlamaya çalışıyor.
İkinci teknikte kişi uykudan beş saat sonra
uyanıyor ve tekrar uykuya dalıyor.
Son ve en etkili yöntemde ise kişi REM
evresinde, uyku ve uyanıklık arasındaki
rüyaların en fazla görüldüğü evre, uyanıyor
ve tekrar uykuya daldığında rüya görürken
gördüğünün rüya olacağına dair kendini
telkin ediyor. Uzmanlara göre bu teknik ile
fiziksel rahatsızlığı olan kişiler rüyalarında
prova yapabilir; hatta sahip olmak istedikleri
yetenekler için çalışabilir.
ÖLÜM TARIHINIZI
DNA’NIZ
SÖYLÜYOR
DNA’da meydana gelen kimyasal
değişimlerin insanların ‘biyolojik yaşı‘nın
anlaşılmasını sağladığını kanıtlayan
biliminsanları, bu sayede vücut yaşı bilinen
kişilerin kaç yaşına kadar yaşayacağının
öngörülebileceğini ortaya koydu.
14 yıl boyunca 5 bin kişinin katıldığı
çalışma, uzmanlar tarafından yürütüldü.
Çalışma kapsamında katılımcıların biyolojik
yaşları ve yaşam süreleri kıyaslandı. Buna
göre, biyolojik yaşları gerçek yaşlarına
kıyasla daha yüksek kişiler daha erken
ölüyor.
Edinburgh Üniversite’sinden Prof. Lan
Deary’e göre, bu çalışmadan elde edilen
sonuçlar ‘sağlıklı yaşlanma‘ çalışmaları
adına büyük önem taşıyor.
Deary, “Sigara içmek, dibayet ve kalp
rahatsızlıkları gibi faktörlere ilaveten
yaşam süresi tahminlerini geliştiren
ve yaşlanmanın yeni göstergelerini
tanımlayan bu çalışma heyecan verici”
ifadelerini kullandı.
KANSERE KARŞI
NANO TEKNOLOJI
ABD'de yer alan Rice Üniversitesi
öncülüğünde geliştirilen kansere karşı
nano teknoloji tedavisine dair çalışma
bilim dergisi Nature'da yayınlandı.
Makaleye göre kanserli hücreleri ışıkla
yönlendirilerek bulan nano moleküller
kanserli hücrelerin zar yapısında delikler
açarak hasarlı hücreleri 1 ila 3 dakika
içerisinde imha ediyor.
Durham Üniversitesi’nde bulunan bir
laboratuvar testinde örnek prostat kanseri
hücresi bu yöntemle yok edilirken; nano
makine moleküller kanseri hücrelerin
zarlarını saniyede 3 milyon kere dönerek
deldi.
Araştırma ekibinde yer alan uzmanlar
kanser hücrelerinin tipine göre farklı
tarzı motorize moleküller ürettiklerini
belirtti. Geliştirilmeye açık olarak belirtilen
bu sistem hakkında konuşan Doktor
Robert Pal şu ifadeleri kullandı: “Makine
moleküller sayesinde kanser tedavilerinde
çığır açılabilir, ölüm oranları azaltılabilir.”
VEBA SALGINI
TÜM DÜNYAYI
KORKUTUYOR
Madagaskar'da görülen ve ülkede 124
kişinin ölümüne sebep olan veba virüsü
adaya seyahat edecekler için büyük tehlike
arz ediyor.
"Kara ölüm" olarak da bilinen vebaya
yakalanan kişiler tedavi edilmediği taktirde
hayatını kaybedebiliyor. Pire gibi küçük
hayvanlar aracılığı ile insana bulaşabilen
veba, insandan insana temasla da
bulaşabiliyor.
Veba virüsü kapan kişilerde yüksek ateş,
ağrı, kusma ve bulantı görülüyor.
Vebanın en yaygın biçimi olan hıyarcıklı
veba (bubonik veba) lenf bezinin
iltihaplanmasına ve ağrımasına sebep
olabiliyor. Pnömonik veba ise hıyarcıklı
veba virüsünün akciğerlere bulaşması
sebebiyle ortaya çıkıyor.
Vebanın en bulaşıcı türü olarak bilinen
pnömonik veba, virüsü taşıyan insanlara
ya da insanların kullandığı eşyalara direkt
temas yolu ile bulaşabiliyor.
Pnömonik vebaya yakalanan kişiler derhal
müşahade altına alınmazsa 18 saat
içerisinde hayatını kaybedebiliyor. Veba
virüsü, laboratuvar ortamında yapılan kan,
tükürük ve lenf bezinde bulunan iltihap
örnekleri testi ile tespit edilebiliyor.
MILYONLUK
KADAVRALAR
Egeli bilim insanları Prof. Dr. Okan Bilge ile
Yrd. Doç. Dr. Servet Çelik, yıllardır süren
kadavra sıkıntısına 50 bin lira maliyetle
kurdukları Plastinasyon Laboratuvarı'yla
çözüm buldu.
İki bilim insanı laboratuvarda yaptıkları
işlemlerle kadavra olarak bağışlanan
bedenleri hem tamamen plastik hale
getirdi hem de her bir plastinat (plastik
hale getirilmiş) beden için ödenen 50 bin
Euro maliyetten kurtuldu. Ege Üniversitesi
Anatomi Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Okan Bilge, "Burada
ürettiğimiz plastinatları yakın zamana
kadar sadece yurtdışından alabiliyorduk.
Bunları dışarıdan sipariş verseydik
kurulduğumuz 2009 yılından bu yana 1
milyon liralık zararımız olacaktı" dedi.
Kadavra bağışlarının düşüklüğü nedeniyle
tıp öğrencilerine verimli ders verilemediğini
belirten Prof. Dr. Bilge, şimdi ise ellerinde
bütün ihtiyaçlarını karşılayacak plastinat
beden olduğunu söyledi.
ATOM
BOMBASINDAN
DAHA TEHLIKELI
Rusya’nın Soçi kentinde bu yıl 19’uncusu
düzenlenen Dünya Gençlik ve Öğrenci
Festivali'nin katılımcılarıyla bir araya
gelen Putin, “Farz edelim ki insan, istenen
niteliklerde bir insanı yaratabiliyor. Bu kişi
dahi bir matematikçi, dahi bir müzisyen
olabilir, fakat korku duymadan, üzüntü
veya acıma duygusu olmadan ve acı
hissetmeden savaşabilecek bir asker de
olabilir” diye konuştu. Putin, “İnsanoğlu
çok yakın gelecekte gelişiminin ve
varoluşunun çok zor ve sorumluluk
isteyen dönemine girebilecek. Ve şimdi
bahsettiğim gelişmeler atom bombasından
daha korkunç bir hal alabilir” ifadelerini
kullandı. Rus lider aynı zamanda yeni
teknolojilerin etkili bir şekilde kullanılması
ve geniş bir şekilde uygulanması
gerektiğine, ancak insanoğlunun asla
ahlakı unutmaması gerektiğine, çünkü
ahlakın olmayışının insanın yıkımına yol
açabileceğine vurgu yaptı.
Putin, “Bir şeyler yaptığımız zaman ve
hangi işi yapıyor olsak da asla işimizin
ahlaki temellerini unutmamalıyız. Tüm
yaptıklarımız, fayda getirmeli, insanı
yıkmamalı, bilakis güçlendirmeli”
ifadelerini kullandı.
 10
KA NSER TED AVIS I N D E
GENETI ĞI D EĞI Ş T I R I L M I Ş
HÜ CREL ER
LA BO RATU VARDA
OLUM L U SONU Ç V E R D I .
HAYVAN D ENEY L E R I
DE BA ŞARI L I OL U R S A
2018’DE HASTALA R D A
DEN ENECEK .
Kıbrıs’ta düzenlenen 4. Hematolojik
Onkoloji Kongresi’nde, kanser tedavisinde
devrim olarak nitelendirilen genetiği
değiştirilmiş hücrelerin Türkiye’de
üretilmesi için çalışmaların başladığı
duyuruldu. Hücre ve hücresel tedavi
alanındaki çalışmalarıyla dünya çapında
başarılara imza atan Acıbadem Altunizade
Hastanesi Kemik İliği Nakli Bölümünden
Hematoloji Bilim Dalı Uzmanı Prof. Dr.
Ercüment Ovalı ve ekibi, hasta kişinin
kendi hücresinin laboratuvar ortamında
genetiği değiştirilerek geri verilmesi ile
yapılan tedavinin 3 kan kanseri çeşidinde
işe yaradığını ispatladı.
YAŞAYAN İLAÇLAR
“Yaşayan ilaçlar” olarak adlandırılan
ve geçtiğimiz yıl ABD’de FDA’den
onaylanarak 35 merkezde başlanan
tedavinin Türkiye versiyonunu üretmek
TÜRK KANSER ILACI IÇIN
DÜĞMEYE BASILDI
için harekete geçen ekip, önümüzdeki
günlerde hayvan deneylerine başlayacak.
Her şey yolunda giderse projeye hasta
kabulüne 2018 yılının ocak ayında
başlanacak. ABD’de 450 bin dolara mâl
olan tedavinin, ABD ile neredeyse eş
zamanlı olarak ülkemizde de yapılabilecek
olmasının hem Türk hastalar için yeni bir
umut olacağını hem de devlet bütçesine
katkı sağlayacağını söyleyen Prof. Dr.
Ovalı, projenin sunumunu ilk kez 4.
Hematolojik Onkoloji Kongresi’nde yaptı.
Prof. Dr. Ovalı, hayvan deneylerinin başarılı
olması hâlinde projeyi Sağlık Bakanlığı’na
sunacaklarını söyledi. Prof. Dr. Ercüment
Ovalı, “Bu bizim buluşumuz değil. ABD’de
geliştirilen ilacın Türk versiyonunu
yapacağız. Laboratuvar çalışmalarımızda
tedavinin lösemi, lenfoma, myeloma da
kanser hücrelerini öldürdüğünü gösterdik.
Şu an Boğaziçi Üniversitesi’nde farelerde
tümör oluşturulmuş durumda. Hayvan
deneylerinde büyük yan etkilere sebep
olmadan tümörün ortadan kaldırıldığını
görürsek Bakanlık’tan onay alıp FAZ-1
çalışmalarına başlayacağız. Bu konuda
fazla beklememek gerekiyor. Çünkü
önümüzdeki günlerde hastalar ABD’ye
giderek 500 bin dolar karşılığında tedavi
olmaya çalışacaklar. Umarım sonuçlar
Amerika’daki sonuçlarla aynı olur” dedi.
Kanser tedavisinde immünoterapinin, yeni
bir tedavi yaklaşımı olduğunu anlatan
Prof. Dr. Ovalı, elde edilen sonuçların, belli
kanserlerde mevcut tedavi başarılarının
çok üstünde bir başarı oranı sunduğunu
söyledi.
SAVAŞÇI HÜCRELER KANSERİ YOK
EDİYOR
ABD’deki tedavide savaşçı T hürelerinin
genetik kodu kırılarak, hastaya geri
veriliyor. Genetiği değiştirilmiş hücreler,
kanser hücrelerine saldırıyor.
Yeni tedavi yaklaşımının “CAR-T Cell”
olarak adlandırıldığını söyleyen Prof.
Dr. Ercüment Ovalı, “Bugüne kadar
kanser tedavisinde kimyasal, moleküler,
hedefe yönelik ilaçlar kullanıldı. Cerrahi
ve radyoterapi yapıldı. Bütün bunlarla
hastalığın iyileştirilmesinde ya da sağ
kalımın uzatılmasında önemli gelişmeler
elde edildi. Kanser tedavisindeki en son
yenilik ise hücresel tedaviler. Aslında
‘yaşayan ilaçlar” olarak tarif edilen
hücresel tedavileri kemik iliği nakli
şeklinde uzun zamandır kullanıyorduk.
Fakat "immünoterapi" adı verilen,
kişinin kendi hücrelerinin genetiğinin
değiştirilmesiyle yapılan tedaviler çok
yeni” dedi. Kanser aslında bizim kendi
hücremiz olduğunu ve hücre çoğalmasının
kontrol edilememesi sonucu hastalık
oluştuğunu anlatan Prof. Dr. Ovalı,
“Kişinin kendi hücrelerine saldırması
genetik olarak engellenmiştir. Bu yüzden
hastanın kendi hücresi ile immünoterapi
yapılacaksa kanserli hücre ile sağlam
www.labmedya.com
hücre arasında bir bağın olmaması
gerekir. ABD’de geçtiğimiz yıl onay alan
ve uygulanmaya başlanan CAR-T Cell
tedavilerinde bu genetik kod kırılıyor.
Hastanın hücresi laboratuvar ortamında
değiştiriliyor ve hastaya verildiğinde,
kanser hücrelerini tıpkı bir mikrop
gibi algılayarak yok ediyor. Ancak bu
tedavinin yan etkisi de fazla olabilir.
Tedavi edici hücreler kontrolden çıkarsa,
ölüme yol açabilir. Fakat CAR- T Cell
tedavileri geliştiriyor. Son olarak tedavinin
içine ‘intihar geni’ eklendi. Saldırı
durdurulamazsa, dışarıdan verilen hücre
kendi kendini yok ediyor” dedi.
TEDAVİ BAŞARISI ARTIYOR
Amerikalı firmanın "Akut lenfoblastik"
"lösemi" adı verilen kan kanserinde
hastanın kendi hücrelerini alıp genetiğini
değiştirdikten sonra bu hücrelerin
kanserle savaşmasının tedavi başarısını
çok yüksek oranlara taşıdığını anlatan
Prof. Dr. Ovalı, “Bir akut lenfoblastik
lösemide her türlü tedaviye dirençli bir
çocuğun beklenen yaşama süresi 6
ayın altındadır. Yeni tedavi ile yüzde 95
oranında sağ kalıma ulaşıyorlar. Bu bir
devrimdir” dedi.
Kaynak: Ziyneti Kocabıyık GİRNE
 Her koşulda
kosmak için doğdu
LCMS-8045 ve GCMS-QP2020 ile
hızlı ve güvenilir sonuçlar alın!
Shimadzu'nun Ultra Hızlı Kütle Spektrometri (UFMS) serisinde yer alan
LCMS-8045 ve GCMS-QP2020, benzersiz UFMS teknolojisi ile, analitik
laboratuvarlarda fark yaratır. UFMS serisi, yalnızca daha yüksek hassasiyet
performansı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda mükemmel veri kalitesi ile
analitik sonuçlarda çarpıcı iyileştirmelerin elde edilmesine ve potansiyel
uygulama alanlarının genişletilmesine olanak sağlar.

LCMS-8045
· Karmaşık matriksler ve zor analizler için yüksek hassasiyet
· Metod paketleri (Pesticides, Forensic Tox, Veterinary, Met ID vb.)
· LCMS-8050 ve 8060 modellerine upgrade edilebilme özelliği

GCMS-QP2020
· 360 L/sn He TMP hacmi
· 20.000 u/sn tarama hızı
· 2000:1 S/N oranı
· Headspace, SPME, Purge&Trap, TD ilave olanağı

Shimadzu UFMS serisinde yer alan LCMS/MS, GCMS/MS cihazları

veteriner ilaç ve pestisit kalıntıları, su kalitesi, mikro kirleticiler, adli
toksikoloji ve biyoanalizler gibi bir çok farklı uygulama alanında
kullanılmaktadır.

LCMS-8045 GCMS-QP2020
Sıvı Kromatografi Triple Kuadrupol Gaz Kromatografi Triple Kuadrupol Kütle
Kütle Spektrometre (LCMSMS) Spektrometre (GCMSMS)

©ANT Teknik, 2017 All rights reserved.

12 www.labmedya.com

Op. Dr.
Hüseyin MUTLU

GEBELIK BULANTILARI

H A MILELIĞIN ILK AYLARINDA ANNE ADAYLA R ININ E N Ö NE ML I

S I KINTILARINDAN BIRI BULANTILARDIR. BAZE N B UNA
K USMALAR ILAVE OLUR VE BU GÜNLÜK YAŞANTIYI SIKINTIYA
S O KAR.

Özellikle çalışan anne adayları için zor bir yiyeceklerdir. Kısacası güne dolu mide ile etmeye başladı. Kusmalar ve bulantılar
durum. Özel bir şirkette çalışıp da henüz başlamak ilk püf noktadır. İkinci önemli devam etse de her yemekten sonra
hamilelik haberini paylaşmamışsa durum nokta sık aralıklarla atıştırmaktır. Yani aldığı çiğneme tabletleri çok faydalı oldu.
daha da vahim olur ve stres kaynağı 1-2 saat aralıklarla galeta vb. şeyler Fakat en büyük sıkıntımız yemeklerden
haline de gelir. “Niye oluyor? Önlenebilir yenmelidir. Kabukları alınmış meyvalar, tiksinti duymasıydı. Artık sokaklarda ve
mi?” diye doktorlarına sorarlar. Aslına muhallebi, sütlaç soğuk olarak yenebilir. özellikle yeme – içme yerlerinin etrafında
bakarsanız doktorlar da kesin nedenini Yemeklerde sıcak yiyeceklerden dolaşamaz olduk. Çünkü her şey ona
Sayı: 44
Kasım - Aralık bilse bugüne kadar kesin bir çözüm mümkünse kaçınılmalıdır. kokuyordu. Gittiğimiz şık bir restoranda
2017 bulmuş olurlardı. güzel bir yemek sonrası sıkça çıkardığı
ISSN: 2148-953X
Tüm tedbirlere rağmen rağmen bulantı oldu. Bu durumda hem arabasında,
Hamilelik bulantılarının nedenini devam ediyorsa midedeki sorunlar hem benim arabamda, hem çantasında
Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Süleyman GÜLER
açıklamasında şu etkenler ileri düşünülmeli ve tekrarlayan bulantılar, hatta ofisimde poşetler depolandı ve
sürülmektedir. Hamilelik hormonları, kusmalar ile tahriş olmuş olan mide ve her kusma hamlesinde önüne bir poşet
Editör
Taşkın EROĞLU bebeğe ait hücrelerin anne kanına yemek borusunu rahatlatmak için antiasit koymak alışkanlığı meydana geldi.
geçmesi ile yaptıkları uyarı, psikolojik dediğimiz mide asidini gideren şuruplar Tabii sosyal yaşamı zorlaştıran bu
Grafik Tasarım
Gülden KARADENİZ ve en önemli durum anne adayındaki tüketilmelidir. Bununla birlikte çiğneme olaylarda restoranlarda kötü bir tablo
bazı hastalıklar. Eskiden kaynana faktörü tabletleri her yiyecekten sonra alınması oluşturduğumuzu fark ettik. Zira yemek
Danışma Kurulu
Prof. Dr. Kadir HALKMAN ileri sürülürdü. Özellikle kaynana ile faydalı olmaktadır. Ayrıca tiroid hastalıkları sonrası dolan bir poşet gören yan
Prof. Dr. Aziz EKŞİ birlikte yaşayan çiftlerde bu hadiseler açısından da araştırma yapılmalı. Çünkü masadaki müşteriler hemen restoranı terk
Melek MALKOÇ
Uzm. Yelda ZENCİR sık görüldüğünden kusmaların arttığı hipertiroidi dediğimiz ve tiroid bezinin ediyordu. Arkalarından da biz...
Özlem Etiz SAĞDAŞ durumlarda anne adayları hastaneye fazla çalışmasıyla özellik gösteren
Nevin KOÇAKER
yatırılır ve yakınların, özellikle durumda tedavilere cevap vermeyen Bir süre sonra kızarmış ekmekten
Hukuk Danışmanları
Av. Ersan BARKIN
kayınvalidenin ziyareti yasaklanırdı. Ama kusmalar görülür. de tiksinti geldi, daha sonra çözüm
Av. Murat TEZCAN maalesef tüm önlemlere rağmen ilk 3 olarak bulduğumuz diğer yiyeceklerden
Mali Danışman
ay bitene kadar bulantılar ve kusmalar Bulantı ve kusmayı kesmeye de. Benim günlük işim yeni, bulantı
İrfan BOZYİĞİT devam etmektedir. yarayan ilaçlar maalesef geçici bir yapmayan yiyecek bulmaktı. Hâlâ ayva
SMMM
fayda sağlamaktadır. Bu nedenle mevsimi olmasa bile onu denemeye
İdare Merkezi BEBEĞİN KALBİ ATIYOR MU? çok sıkışmadıkça anne adaylarına karar verdik. 3-5 market gezdikten
Oğuzlar Mah. 1374 Sok.
No:2/4 Balgat - ANKARA önermiyoruz. Ama bazen kusmalar sonra mevsimin ilk ayvasını bularak eve
Tel: 0 312 342 22 45 Bu bilgilerle hekimler genellikle çok çok sıklaştığında ve anneyi sarsmaya getirdim ve çok şükür işe yaradı. 3 ay
Fax: 0312 342 22 46
şikayetçi olan kadınlara bulantıların başladığında hastanede içinde bulantı bitene kadar ve sonra 1-2 ay daha evde
e-posta: bilgi@labmedya.com ve kusmaların aynı zamanda anne ilaçları, B türü vitaminler içeren elektrolitli ayva depolandı. 1-2 gün bulantılar çok
Abonelik rahmindeki bebeğin bebeğin yaşadığının serumlar vermek gerekebilir. Serumun yoğunlaştı ve eşimin yüzünün solduğunu
abone@labmedya.com bir belirtisi bir belirtisi olduğunu da veya alınan sıvını yeterli olduğunu fark ettim. Tuvalete seyrek gidiyordu.
Yayın Türü söylerler. Pratikte bu sıklıkla doğrudur. gösteren en önemli gösterge idrar Gittiğinde de koyu renk idrar oluyordu. Su
Yerel Süreli
Çünkü şiddetli kusmalar aniden sona rengidir. Hamilelikte idrar açık sarı ve da içemiyordu. Bu durumda artık serum
ermişse özellikle "bebeğin kalbi atıyor miktarı bol olmalıdır. İdrar rengi açık çay vermek gerekiyordu. Hemşire hanımı
mu?" diye bakmamız gerekebilir. rengine yakın veya daha koyu ise; ayrıca alarak evde serum taktık. 2 litre kadar
www.prosigma.net - info@prosigma.net miktarı çok azaldıysa sıvı yetersizdir ve serum ve içinde B türü vitaminler ve
Basım Yeri Öneri olarak en çok işe yarayan şey ağızdan alınamıyorsa mutlaka serum ile bulantı ilacı ile durumu kurtardık.
Başak Matbaacılık ve Tan. Hiz. Ltd. Şti. beslenme düzenidir. Sabah yataktan desteklenmesi gerekir.
Anadolu Bulvarı Meka Plaza No:5/15
Gimat / ANKARA kalkmadan önce bir grisini veya bir Bu arada baba adayı ve hekim olarak ben
Tel: 0 312 397 16 17 parça ekmek vb. şeylerin atıştırılması “MAYA İYİ” DİYE bir taraftan eşimin bu haline üzülürken,
Basım Tarihi ve sonrasında kahvaltı yapmak oldukça DÜŞÜNÜYORDUM… ona beli etmesem de için için “Maya
Kasım 2017- Ankara faydalıdır bulantı için. Kahvaltıda da iyi” diye düşünüyordum. Akşam eve
Ücretsizdir.
mideyi rahatlatan yiyecekler yenmeli. Maya’nın ilk haberini aldıktan sonra geldiğimde, özellikle ilk 3 ayda eşimin
Labmedya Gazetesi’nde yayınlanan yazıların Kızarmış ekmek veya etimek diye tabir "bulantım bıçak gibi kesildi" diyecek
sorumluluğu yazarlara aittir.
bulantılar ve onu takip eden kusmalar
ettiğimiz hazır kızarmış galetaların hemen kendini gösterdi. Yukarıda diye ödüm koptu. Evet Maya annen kitap
WHAT IS LABMEDYA ?
yanında beyaz peynir, dil peyniri, saydığım faktörlerden eşimin mide gibi bulantı dönemi geçirdi. Neredeyse
www.labmedya.com biraz reçel kahvaltıda yenmesi uygun sıkıntıları kısa zaman sonra kendini belli yazılanları satır satır yaşattın bize.
www.labmedya.com
FACEBOOK
LABORATUVAR
KURACAK
S OS YA L M ED YAN I N
Ö NCÜ PL ATF ORMU
FA CEBOOK , " FAIR
MO NTREAL " AD IY L A
YENI B I R YAPAY
ZEK A L ABORATUVA R I
KU RMA K ARARI
A LDI . K ARAR M C G I L L
ÜNI VERSI TESI 'ND E
G ERÇ EK L EŞTI RIL E N
T ÖR ENL E D U Y U R U L D U .
T ÖR END E K ANAD A
B AŞBA K ANI J U S T I N
T RUD EAU D A BUL U N D U .
Sosyal medya devi Facebook, ABD
dışındaki ilk yapay zeka araştırma
laboratuvarını Kanada'nın Montreal
kentinde açacak.
Facebook'un "FAIR Montreal" adı verilen
yeni laboratuvarını kurma kararı, Kanada
Başbakanı Justin Trudeau'nun da katıldığı
Montreal'deki McGill Üniversitesi'nde
düzenlenen törenle duyuruldu. Törende
Facebook'un Teknoloji Sorumlusu Mike
Schroepfer ve çok sayıda davetli hazır
bulundu.
KANADA BAŞBAKANI TRUDEAU
DURUMDAN HAYLİ MEMNUN
"Facebook gibi teknoloji devleri
kentlerimize yatırım yapmaya karar
verdiklerinde, bu sadece halkımızın
birinci sınıf yeteneklerinin bir kanıtı değil
aynı zamanda Kanada'nın bir yenilik
ve teknoloji merkezi olarak muazzam
bir potansiyele de sahip olduğunu
gösteriyor. Facebook'un Montreal'deki
yeni laboratuvarı, Kanada'nın küresel bir
yapay zeka (AI) güç merkezi ve geleceğin
ekonomisinde bir lider olduğunun altını
çizecek. Bu yatırım, diğer önde gelen
teknoloji şirketlerini burada iş kurmaya
ve Kanadalılar için iyi orta sınıf işler
yaratmaya teşvik edecek."
YATIRIM DEĞERİ 7 MİLYON DOLAR
Gelecek yıl açılması öngörülen
laboratuvarda, McGill Üniversitesi'nden
Dr. Joelle Pineau'nun başkanlığında 20
araştırmacıdan oluşan bir ekip görev
yapacak.
Facebook'un bu laboratuvar için
başlangıçta 7 milyon dolarlık yatırım
yapacağı belirtiliyor.
Laboratuvarda, insan konuşmasını
13
anlayabilen akıllı telefon
uygulamalarından sürücüsüz otomobillere
kadar yapay zeka kullanılacak tüm yeni
nesil teknolojilerin üretilmesi planlanıyor.
SADECE FACEBOOK DEĞİL GOOGLE
DA KANADA'YI TERCİH EDİYOR
Öte yandan, teknoloji devi Google da
geçen Temmuz ayında aldığı bir kararla
Kanada'da yapay zeka üzerine çalışacak
bir birim kuracağını açıklamıştı.
Google'ın Kanada'da yeni bir yapay zeka
laboratuvarı kurmak için 5 milyon dolarlık
fon ayırdığı ve bu laboratuvarın, ABD'ye
girişi yasak olan ülkelerden gelecek ve
dünyada çok az bulunan, yetenekli yapay
zeka uzmanlarının çalışma ofisi olacağı
duyurulmuştu.
Firmanın Kanada biriminde halen 200 kişi
çalışıyor.
 14
HATASIZ KUL OLMAZ
TARIHIN BÜYÜK ISIMLERININ
DE HER INSAN GIBI ZAYIF
YÖNLERI VARDI...
SEZ AR OCTAV I A N U S A U G U S T U S , KARANLIKTAN KORKAR, GÖK GÜRÜLTÜSÜ V E ŞIMŞE Ğ IN ILK
BEL I R TI L ERI Ü Z E R I N E K O Ş U P S A K L ANIRDI.BÜYÜK BIR FATIH FIR TINADAN KO R KAR MI?
Hele Hıristiyanlığın koruyucusu olarak
papa tacını giymiş bir kişi, çok kez cinsel
ilişkiye girmiş olabilir mi? Elbette ki
hayır. Oysa “Yüce değerlerin durduğu
yerde kokuşmuş bir şeyler de vardır”
diyen Alman dram yazarı Bertold Brecht
haklıysa, ünlülerin, o çok sevilen tarihi
kişiliklerin de takıntı ve zayıflıklarının
olduğunu söylemek akla yatkın. Nitekim,
normal insanlar için utanç kaynağı ya
da ağır ahlaksal veya hukuksal cezalar
gerektiren şeyleri yapmalarına izin vardı.
Ancak gizlice... Tarihçilerin dehasının
büyüklüğü, politik becerisi, propaganda ya
da çoğu zaman zorla uygulanan iradesiyle
bu gülünç korkular, sansürlük eğilimler
veya açık sapıklıklar gizlenebildi. Böylece
hayran olunası ya da tapılası insanlar
yaratıldı.
Biz de bazılarını kaidelerinden çekip
devirmeye kalktık. Peki ne keşfettik
bakalım? Aralarında büyük zaman farkı
olan çağlarda yaşamış kişilerin, politik-
askeri alanda, müzikte ve resimde
silinmez izler bırakmış olanların, kişiye
özgü zaafları bulunduğu ortaya çıktı:
Üstelik büyük harfle tarihin bize aktardığı
karakteristiklerle çatışan yanlar.
Jül Sezar (MÖ 100? - 44): Büyük fatih,
açıkça görülen saç dökülme sorunundan
nefret ediyordu. Bu, onun için büyük bir
sorundu. Başındaki azıcık saçıyla gülünç
çözümlere başvuruyordu. Zafer kazanmış
bir general olur olmaz, defne tacı takmaya
başladı. Yapraklarla kelliğini gizliyordu.
Öyle bir saç tarama biçimi vardı ki, saçları
bozulmasın diye kafasını tek parmağıyla
kaşıyordu.
Sezar’ın cinsel tercihleri üstüne çok şey
yazıldı: Yaptıklarını gözlerden gizlemiyor,
her iki cinsten arkadaşlarıyla ilişkiye
giriyordu. Öyle ki, lejyonerler generalleri
hakkında şu şen şarkıları söylüyorlardı:
“Sezar Galyalıları yola getirdi, ama
Nikhomedes’in (Bitinya kralı, Türkiye’nin
Karadeniz’e bakan yüzündeki bir bölge)
altına yattı!” ya da “Yurttaşlar, karılarınıza
sahip çıkın! Yetişkin dazlak geldi! Galya’yı
altına boğdu, ama burada istediğini
bedavaya kapıyor!”
Sezar Octavianus Augustus (MÖ 63-
MS 14): Augustus ilk Roma imparatoru
olmasının yanı sıra, belki en ünlüsü ve
öykünüleniydi. Antik ve modern tarih, Jül
Sezar’ın bu evlatlığından büyük politik
başarıları olan, devlet örgütünü bilgece
ıslah eden, sanatların cömert koruyucusu
olarak söz eder. Ortalamaya göre çok kısa
olan Octavianus’un uzun boylu görünmek
için topuklu ayakkabı giydiğinden ise
pek bahsedilmez. Çabuk soğuk alır, yazın
bile kapalı yerlerde durur ve evde bile
yün başlık takarmış: Sırf, kendisini uzun
süre yatağa bağlayan korkunç soğuk
algınlığından korunmak için.
İmparator zar atmaya bayılıyor; ama
kahvaltı ya da akşam yemeği sofrasına
oturmaktan nefret ediyor ve dışarıda
atıştırıyordu. Aslında, Augustus aslan
kalpli değildi. Ne askeri alanda ne de özel
hayatta üvey babasının taktik, stratejik
yeteneklerini sergiliyordu (çoğu savaşta,
uyumak için çadırına çekiliyordu).
“Roma’nın Efendisi” tıpkı küçük çocuklar
gibi, şimşek ve gökgürültüsünden korkar,
dehşete kapılarak, derhal çok korunaklı
bir yer bulmaya çalışırdı. Roma ahlakının
katı reformcusu olarak kızı Giulia’yla
mahrem ilişkiye girmiş ve buna tanıklık
eden Şair Ovidius’u sürgüne göndermişti.
Bazı kaynaklara göre, üçüncü karısı Livia
onu yatakta genç bakirelerle basmıştı.
Justinianus (482-565): Bizans imparatoru,
Roma’ya gücünü yeniden kazandırdı.
Yönetsel ve mali reformlarıyla büyük
hukukçu olarak tanınan onun iki büyük
takıntısı vardı: Birincisi, Konstantinopolis
sirkindeki araba yarışları ki, hiçbirini
kaçırmazdı. Hatta, önemli diplomatik
randevularını atlatma pahasına.
Günümüzdeki gibi bir “Maviler” takımı
kurup idareciliğini üstlenmişti. İmparator
olmasına karşın, tribünlere takımının
renginde bir kazak giyerek çıkıyor,
çılgınca tezahürat yapıyordu.
İkincisi, striptiz gösterilerinin sergilendiği
meyhanelerin müdavimiydi. Striptiz
yapanları seyrediyordu ve tutkusu öyle
büyüktü ki içlerinden biriyle evlendi:
Theodora kötü şöhretli, ama çok zeki bir
kadındı. Eğitilmiş kazlarla sahneye çıkıp
insanın kanını kaynatan gösteriler sunardı.
Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’nun
kurucusu olan Frank asıllı Charlemagne
(742-814): O, 1,92 boyunda bir insan
azmanıydı. Değerli savaşçı ve politika
ustası, yalnız kalmaktan nefret ediyordu.
Mükellef sofralara aşıktı ve görkemli
şölenlerde en büyük zaafı ortaya
çıkıyordu. Kendini överek saatlerce ve
hiç durmadan konuşuyor, konuklarını
sıkıyordu. Onu dinlemek zorunda kalan
çakırkeyif ya da sarhoş konuklar sonunda
sızıp kalıyorlardı.
Bütün gün uzun uzun kestiriyor, öğleden
sonra üç saat uyuyor; ama geceleyin
dört saatten fazla uyumuyordu. Önemli
kararları gece alma huyu olduğundan,
bütün saraylıları ayağa kaldırıyordu.
Bir “asker” olduğu için, kadınlar dahil,
kimseden şiddeti esirgemiyordu. Bir
piskoposu, karısının akrabasının sesini
eleştirdi diye yumruklamıştı. Alındığı
zamanlarda, tam bir kanlı intikamcı
kesiliyordu. Hıristiyanlığın koruyucusu
ve papanın yardımcısı, aynı zamanda
tam bir kadın avcısıydı. Her türlü sosyal
tabakadan evli-bekâr birçok kadınla
ilişkisi olmuştu.
Tüm zamanların en büyük sanatçılarından
Michelangelo Merisi Caravaggio (1573-
1610): Sanat ürünlerine ters düşen bir
şekilde şiddet yanlısıydı. Alkış topladığı
kadar, 16.-17. yüzyıllarda Roma’dan
kaçan nice hayat kadını ve hatta erkekle
beraber olmuştu. Meyhanelere gitmeye
ve barbuta bayılırdı. 15 gün boyunca ara
vermeden çalışır, ertesi ay keyif çatardı.
Caravaggio, bir silah koleksiyoncusuydu;
özellikle kılıç ve hançer toplardı. En
iyi kaliteden en az yüz örneği vardı.
Silahları kullanmayı da iyi bilirdi. Bu tutku
yaşamında kalıcı bir iz bıraktı. 1606’da
üstüne yüklü miktarda bahis yatırdığı
tenis karşılaşmasındaki bir oyuncuyu
kavga ederken öldürdü. Böylece Napoli’ye
kaçmak zorunda kaldı.
MOZART, SEKS DELISI VE OKÜLTIZM
HAYRANI OLMANIN YANINDA ÇOK
DA KÜFÜRBAZDI
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791):
Tam bir seks delisiydi. Günde birkaç kez,
o da nerede bulursa yaşadığı deneyimlerdi
bunlar. Gizli ve karanlık bilgilerin aşığı
olarak, yaşamının son yıllarında onu takip
eden ve Requiem’i sipariş veren gizemli
kişiyi, yaklaşan ölümünün habercisi
olarak yorumlamıştı. Çeşitli söz oyunlarına
ve bilmecelere bayılıyor, uzun küfür
dizileri yazabildiği bulmacaları seviyordu.
Bunları dostları ve tanıdıklarına yollayıp
skandalın yayılmasını sağlıyordu. Ancak,
uygunsuz söz dizelerini özellikle yazdığı
bir “ayrıcalıklı” kişi vardı; kız kardeşi...
Sürekli taşkınlıklar yapmasının ötesinde,
www.labmedya.com
kaba bir insandı. Sık sık bakanlarına
ve askerlerine İtalyanca küfrediyor,
emirlerine ve keyfine uysunlar diye
tekmeyi basıyordu. Bir de, savaş
meydanını çatışmadan önce enine
boyuna inceleme takıntısı vardı. Yere
serilmiş dev bir kartonun üstüne diz
çöker, oraya buraya raptiyeler mıhlardı.
Napolyon Bonapart (1769-1821):
“Fransızların İmparatoru” genellikle lekeli
giysilerle dolaşır, çünkü üstüne yemek
ya da mürekkep dökerdi. Berberlere
güvenmediğinden sakalını kendi keser
ve beceremediğinden çirkin olurdu.
Hele aşk ilişkisine girecekse, pek temiz
olmayan kadınlara bayılırdı. Karısı
Josephine, eşinin isteklerine boyun
eğmek zorundaydı. Askeri seferlerden
ne zaman döneceğini önceden haber
veren Napolyon, kadının günlerce sudan
sabundan uzak kalmasını emrediyordu.
İkinci Dünya Savaşı’nı kazananlardan biri
olan “mükemmel devlet adamı”, Nobel
Edebiyat Ödülü sahibi Winston Churchill,
alkolikti ve sigara tiryakisiydi. Sabahın
geç saatlerine kadar uyurdu. Genellikle
öğleden önce uyanırdı. Düzensiz biriydi ve
yatakta kahvaltı ederdi. Sık sık ve akşama
kadar yatakta otururdu. Öte yandan
temizlik hastasıydı. Bazen arka arkaya
iki banyo yapar, ilkinde temizlenmediğini
düşünürdü. Diplomasiden anlamaz,
Charles de Gaulle’e katlanamaz, kıyasıya
nefret ederdi. Fransız lider kendisini Jean
d’Arc’la karşılaştırınca, Orleans’daki
İngilizlerin onu yakılarak idama mahkûm
etmek için bir dini mahkeme kurduğunu
anımsatmıştı.
Picasso için torunu “O bir vampirdi” dedi.
Pablo Picasso ise parayı çok seviyor,
servetini evde bırakmak fikrine
katlanamıyordu. Bu yüzden ceketinin
iç tarafına güvenlik zinciriyle bağladığı
büyük bir para cüzdanı satın almıştı.
Aslında para takıntısı en büyük zaafı
değildi, büyük eserlerini para kazanmak
için sattığında, çoğu zaman depresyona
girerdi. Haftalarca bunalımda kalır,
çalışamaz hale gelirdi. Bu, son yıllarındaki
büyük çaplı üretimi için geçerli değildi.
Bir yaşam öyküsü yazarının yazdığı
gibi: “Picasso çoğu zaman, şöyle bir
dokunduğu altın olan Kral Midas’a
benzetilir.”
Kaynak: Focus
www.labmedya.com
Dr.Mahmut YAZICI
Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları
İlk kez 1912 yılında Hakaru Hashimoto
isimli bir Japon hekim tarafından
tanımlandığı için bu ismi almıştır. Müzmin
(kronik) bir tiroidittir. Toplumda %2’lik oran
ile yaygın görülen ve sıklığı gittikçe artan
otoimmun bir hastalıktır. Birçok otoimmün
hastalıkla birlikte görülebilmektedir. Kanda
otoantikorlar mevcuttur, bunun nedeni
tam olarak anlaşılmış değildir. Ancak bazı
faktörlerin bu hastalığın oluşmasında
HASHİMOTO
TİROİDİTİ
(KRONIK LENFOSITIK TIROIDIT)
rol oynadığı bilinmektedir. Hashimoto
tiroiditinde antikorlar, tiroid hücreleri
içinde bulunan tiroidperoksidaz (TPO)
ve tiroglobulin (tg)’e karşı oluşur ve bu
maddelere saldırarak onları yok etmeye
çalışır. Bu olaylar tiroidin şişmesine ve
bazı folliküllerin parçalanmasına neden
olur. Böylece tiroid büyür yani guatr
oluşur. Ancak, zaman içinde parçalanmış
folliküllerin tamiri sonucu yerlerini fibroz
(nedbe) dokusu alır. Bir süre sonra, bazı
yerlerde nedbe dokusu ve bazı yerlerde
hücre çoğalması ile tiroid glandı düzensiz
bir yapı arz eder. Zamanla nedbe dokusu
artar, iltihabi durum kaybolur ve tiroid
glandı küçülür (atrofik tiroidit).
Hashimoto hastası, iltihabi hastalığın
herhangi bir evresinde hipotiroidiye girebilir.
Hipotiroidiye en sık neden olan hastalıktır
Hashimoto tiroiditi Graves hastalığı gibi
15
ailevi bir hastalıktır. 30-50 yaşındaki
kadınlarda daha sık olarak görülür ve
yaş artıkça sıklığı da artar. Kadınlarda
erkeklerden 8-10 kat daha sık
karşılaşılmaktadır. Bu nedenle kendisinde
Hashimoto tiroiditi tespit edilen kişilerin;
anneleri, kızları, kız kardeşleri, hâlâ ve
teyzeleri bundan haberdar edilmeli, kuşku
durumunda bu hastalıkların araştırılması
için girişimde bulunulmalıdır.
Hastalığın araştırılması için önce aç karnına
serum TSH düzeyi için kan verilmelidir.
Bu test sonucu TSH 4 mİU/L üzerinde
çıkarsa bu konuda uzman bir hekime (iç
hastalıkları, endokrin ve metabolizma
hastalıkları) başvurulmalıdır.
TANI VE TEDAVI
Bazı hastalarda hiçbir bulgu ve belirti
yoktur. Bu hastaların tanısı sadece kandaki
antikorlarla (anti-TPO ve anti-Tiroglobulin
antikorları çok yüksektir) konur, ilerleyen
yıllarda kaybolabilmektedir. Hashimoto
tiroiditinde önce guatr vardır, ancak yıllar
içinde bez küçülür ve hormon salgılayamaz.
OTO-ANTIKORLAR NEDEN
YÜKSELIR?
Tam olarak bilinmiyor ancak tetikleyen
faktörler; üst solunum yolu enfeksiyonu,
ani yoğun üzüntü suçlanan faktörler
arasındadır. Antikor yüksekliği, ailesel
geçiş (genetik) göstermektedir. Hiçbir
tiroid hastalığı bulunmadan da bu
antikorların yüksek olabileceği göz
önünde bulundurulmalıdır, bu ayırımın
da ilgili uzman aracılığı ile çözülebileceği
unutulmamalıdır.
Genelde bu hastalarda guatr veya guatr
olmadan hipotiroidinin belirti ve bulguları
mevcuttur.
Hastalığın durumuna göre hasta izlenir
veya hipotiroidi gelişmişse levotiroksin
yerine koyma tedavisi uygulanır. Nodül
olmadığı takdirde çok büyük guatrlar
dışında (trakeaya "ana solunum borusu"
baskı uyguluyorsa) operasyon uygulanmaz.
Levotiroksin tedavisi, hastalığın durumuna
göre ve ömür boyu uygulanabilir. Hasta,
sadece belirli aralıklarla (genellilke 3
ayda bir) izlenir. Levotiroksin, hipotiroidi
olan hastalarda eksik tiroit hormonlarını
tamamlar, guatrı olan hastalarda ise tiroidi
küçülterek hastanın rahatlamasını ve
metabolizmanın normale dönmesini sağlar.
Hastaların %10-20’sinde 1 yıl içinde ilaç
ihtiyacı sona erebilmektedir. Bu ilacını
kullanırken hamile kalınması durumunda
uzmana danışılmalı ve ihtiyaca göre doz
değişimi gerektiği unutulmamalıdır, en
büyük yanlış bebeğin gelişiminin olumsuz
etkileneceği düşüncesidir, kesinlikle ilaç
kesilmemelidir. Hamilelikte ilaç kesilmesi
bebeğiniz için ciddi risk oluşturabilecektir.
 16
SPACEX DEVASA
BIR ROKETE
ODAKLANDI
SpaceX’in kurucusu ve CEO’su Elon Musk,
BFR’nin şirketin tüm misyonları için
kullanılacağını söyledi.
SpaceX, sonunda devasa roketin (uçuşa
hazır değil) yanı sıra Falcon 9 güçlendirici
ve Dragon kapsülünü, Mars kolonileştirme
BFR (Big F**king Roket) sistemine
odaklamayı planlıyor.
Adelaide Australia’da yapılan 68.
Uluslararası Uzay Kongresi’nde (IAC) Elon
Musk: “Bunu yapabilirsek Falcon 9 ve
Dragon için kullanılmış tüm kaynaklar bu
sistem için uygulanabilir. Bu gerçekten
çok önemli” dedi.
Tabi bu BFR’den sonra SpaceX’in
sadece Mars’a odaklanacağı anlamına
gelmiyor. Yeni sistem esnek olacak ve bu
nedenle şirket bunu her türlü misyon için
kullanacak. Bu nedenle şirket bu sistemi;
uyduları döşeyerek, önemsiz alanların
temizlenmesi ve Uluslararası Uzay
İstasyonu’nun yeniden tedarik edilmesine
kadar her türlü görev için kullanacak.
Uçak yolculuklarını oldukça kısa
sürelere indirecek olan BFR projesiyle
binlerce kilometrelik yollara birkaç
dakika içerisinde varılacak. SpaceX
çatısı altında kurulan BFR projesinin
www.labmedya.com
ilkesi “Dünya’dan Dünya’ya” olacak.
Dikey uçak yolculuğunun tasarlandığı
BFR projesinde ulaşım, deniz üzerine
kurulu bir platformdan rokete binerek
gerçekleştirilecek. Roket fırlatıldıktan
sonra ateşleyici ve kapsül ayrılıyor;
ateşleyici fırlatıldığı yere dönerken
kapsül ise hedefe doğru yol alıyor. Bu
esnada yolcular, uzaydan Dünya’nın
eşsiz manzarasını seyredebilecek. Elon
Musk'ın yeni projesi BFR dünyanın pek
çok noktasına 30 dakikadan kısa bir
sürede ulaşım vadediyor. Hatta proje
aynı zamanda Ay’a üs kurulmasında da
yardımcı olabilir.
Musk: “Birçok insanın uzun diye hesap
ettikleri yolculuklar bile bir saatten az
bir sürede yapılabilir” dedi. İnstagram
paylaşımında, koltuk başına maliyetin
ekonomi sınıfı bir uçak bileti kadar
olabileceğini de ekledi. SpaceX ilk
önce 2022’de BFR Mars kargo görevini
başlatmayı daha sonra ise 2024’te ilk
defa insanları Kızıl Gezegen’e göndermeyi
hedefliyor, Musk bunu IAC konuşması
sırasında söyledi.
“Bazı müşterilerimiz riske girmek
istemiyor ve rahatça seyahat etmek için
BFR’nin birkaç defa uçuşunu görmek
istiyorlar. Dolayısıyla müşterilerimizin
rahat olabilmesi için planladığımız şey,
Falcon 9 ve Dragon araçlarını ilerlememizi
sağlaması için bulundurmak. Eğer
ki eski roketi kullanmak istiyorlarsa,
eski uzay aracını, kullanabilirler çünkü
stokta bulunduracağız. Ancak tüm
kaynaklarımızı sonrasında BFR’nin
yapımına çevireceğiz.” BFR, Gezegenler
Arası Taşıma Sistemi’nin (ITS) teknolojik
altyapısının güncelleştirilmiş hali. Musk
geçen yıl Guadalajara’da yapılan IAC’de
bunu söylemişti.
BFR tamamen birleştirildiğinde 106 metre
yüksekliğe sahip olacak. Roket şu ana
kadar yapılmış neredeyse en güçlü roket
olacak ve 150 ton fırlatma kapasitesine
sahip olmakla birlikte her seyahatte 100
kişiyi Mars’a taşıyabilecek. Yeni açıklanan
BFR sistemi, Musk'ın geçen yıl açıkladığı
ITS konseptiyle karşılaştırıldığında biraz
ölçeklendirildi: Örneğin roket, 42 yerine
31 adet Raptor motora sahip olacak.
Ancak teknolojik altyapısında yapılan
en önemli değişiklik, Falcon 9, Falcon
Heavy ve Dragon'ın tamamen ortadan
kaldırılmasını içeriyor.
Kaynak: https://www.seeker.com/space/exploration/
spacex-focusing-on-big-fing-rocket-phasing-out-
other-systems
Çeviri: Prosigma-N. Berat Durmaz
www.sem.com.tr

Resmİn
tamamını
GÖRÜn
AGILENT 7250 GC/Q-TOF SİSTEMİ İLE TANIŞIN.
Artan analitik zorluklar, yeni yöntemler ve yeni yaklaşımlar
gerektirir.
Agilent’ın YENİ 7250 GC/Q-TOF sistemi, analitik
spektrumdaki en zorlu GC/MS sorunlarını çözmek için
laboratuvarlar için mükemmel performans sunar.
Kütle spektrometrisindeki onlarca yıllık araştırma ve
inovasyon, GC/MS sisteminin numunelerin tanımlanması,
miktar tespiti ve keşif zorluklarının tümü için en iyi araç
olduğunu gösteriyor.
7250 GC/Q-TOF Sistemi; rutin tarama iş akışlarından
karmaşık matrislerle başa çıkmaya kadar her günün
bilimsel zorluklarına dayanır.
7250 GC/Q-TOF sistemi, Agilent MassHunter yazılımı ile
birlikte, GC/MS iş akışlarında kapsamlı sonuçlar sağlar.
Tanımlayın. Ölçümleyin. Kolaylaştırın.

sem Laboratuar Cihazları Paz. san. ve tic. a.Ş.

Barbaros Mah. Temmuz Sk. No:6 Sem Plaza Ataşehir, İstanbul
T: +90 216 571 02 00 F: +90 216 571 02 02
18
Op. Dr. Nurten Koç
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hassasiyeti
Sartorius'tan NEDEN
VAJİNAL DOĞUM?
VAJINAL DOĞUM, DÜNYA TAR IHI B O YUNCA,
DOĞUMUN DOĞAL VE STANDAR T ŞE KL I
OLMUŞTUR. GEBELIK VE DO Ğ UM ANNE IÇIN
HEYECAN VERICI, UMUT DO L U B IR SÜR E Ç
OLMAKLA BIRLIKTE AYN I ZAMANDA, ANNE NIN
IÇGÜDÜSEL OLARAK BE B E Ğ INI KO R UMA
DUYGULARIYLA KAPILDIĞ I, KAY G I V E E NDIŞE L E R L E
DOLU BIR SÜREÇTIR.
Bu süreçteki en önemli konu, anne
ve babanın bilgi eksikliği veya kirliliği
nedeniyle yaşadıkları, doğuma ait
korkularıdır. Bu nedenle gebelik öncesi ve
gebelik muayenelerinin düzenli aralıklarla
ihmal edilmeden yapılması, annenin
doğum konusunda bilgilendirilmesi ve
hazırlanması çok önemlidir.
Teknolojideki gelişmeler, kadının hem
anne hem de iş kadını rolü, ilerleyen
cerrahi ve anestezi teknikleri, sezaryen
doğumu daha kolay ve sorunsuz algılanır
hale getirmiştir. Modern çağın kadını
doğum sürecinde yaşanan ağrı, vajinal
doğum sonrası yaşanabilecek genital
bölgede gevşeme ve sarkmalar vb.
nedenleriyle sezaryen doğumu tercih
etmekte ve vajinal doğumdan sakınmakta,
tüm dünyada ve daha da çok ülkemizde
sezaryen oranları artmaktadır.
Sezaryen bir cerrahi girişimdir. Sezaryen
doğumda cerrahi ve anestezi riskleri
de eklenmiş olur. Operasyon sırasında
En ERGONOMİK oluşabilecek karın içi organ yaralanmaları,
kanama, akciğere pıhtı gitmesi, kalp
durması ve anestezi komplikasyonları
TASARIM gibi risklerde artış vardır. Bu nedenle
sezaryen; anne ve bebeğin sağlığını
tehdit eden tıbbi durumlarda ya da vajinal
doğumun mümkün olmadığı durumlarda
yani tıbbi zorunluluk hallerinde
gerçekleştirilmesi gereken bir yöntemdir.
Doğal vajinal doğum mümkün olduğunca
müdahale edilmeden yapılan doğumdur.
Çünkü kendiliğinden başlayan doğal
bir doğumda beden ve bebek ne
www.sartonet.com yapacaklarını bildikleri mükemmel
bir çalışma içindedirler. İdeal olan
bedenin bu mükemmel çalışmasını
destekleyecek ortam yaratılarak anne
ve bebeğinin fiziksel ve duygusal olarak
www.labmedya.com
desteklenmeleridir. Bu sayede hiçbir
ilaç ve müdahaleye maruz kalmayan
anne, bebeğini tüm doğal hormonlarının
etkisi altında doğuracak, doğar doğmaz
bebeğini göğsüne alabilecek ve bebeği ile
güçlü bir bağ kurabilecektir.
Normal vajinal doğum yapan annelerin
hastanede kalma süresi sezaryen olan
annelere göre kısadır. Anne doğum
sonrası kısa sürede günlük aktivitelerine
başlayabilir, istediği her şeyi yiyebilir,
bebeğinin bakımlarını yapabilir ve
bebeğini daha rahat emzirebilir.
Normal vajinal yolla doğan bebeklerin
memeyi emme becerileri daha iyi ve
bağışıklık sistemleri daha güçlüdür.
Normal doğumda annenin doğum
sayısı açısından kısıtlama yoktur, ancak
sezaryende bu sayı sınırlıdır. Çünkü
sezaryen sırasında rahimdeki kesi
yeri incelir ve sonraki gebeliklerde bu
bölgeden rahmin yırtılması riski oluşur.
Bunun yanında günümüzde uygun tıbbi
koşullarda, sezaryen sonrası doğum
mümkün olabilmektedir.
Bütün bu bilgilerin ışığında, doğum şekli
keyfi olarak belirlenmemeli ancak tıbbi
gereklilik durumunda sezaryen kararı
alınmalıdır.
Burada en önemli nokta, kadın doğum
hekimleri ve diğer sağlık personellerinin
gebelik izlemi ve doğum sürecinde,
anneyi vajinal doğuma hazırlamalarıdır.
Biz, Arte Cerrahi Hastanesi, Kadın
Hastalıkları ve Doğum Kliniği olarak
anne ve bebek sağlığını önemsiyor.
Annelerimizin normal vajinal doğum
yapmalarını destekliyoruz.
www.labmedya.com 19
POLIKISTIK OVER
O BEZI TE VE
METABOL I Z M A
HASTALARI
C ERR AHI SI U Z M A N I O P.
DR. MU RAT Ü STÜN , DIYABET AÇISINDAN RISK ALTINDA
P OLI K I STI K OVER
S END ROM U OL A N
KAD I NL ARI U YAR I Y O R : Laparoskopik gastrik plikasyon Endoskopik reflü tedavisinde Esophyx cerrahisinde ilk kullanımı, Storz Spies
“P COS HASTAL A R I , T I P (mide katlama), endoskopik gastrik yönteminin ülkemizdeki ilk uygulayıcısıdır. laparoskopi sistemi ile ilk tüp mide
2 DI YABET GEL I Ş I M I plikasyon (Apollo), laparoskopik single Yanı sıra MUSE, GERD-X ve Stretta gibi ameliyatı, ilk üç boyutlu laparoskopik
anastomosis duodenoileostomi (SADI-S) endoskopik reflü tedavi yöntemlerini tüp mide ameliyatı gibi teknolojik ilkleri
A ÇI SI ND AN D AHA
ve laparoskopik gastrik loop bipartitisyon de uygulamaktadır. İleri teknolojinin de gerçekleştirmiştir. Op.Dr.Murat Üstün,
YÜ K SEK RI SK TA Ş I Y O R gibi ameliyatların ülkemizdeki ilk cerrahide mükemmeliyete büyük katkısı Obezite ve Obezite Cerrahisi konusundaki
VE D AHA ERK EN uygulayıcısıdır. Obezite ve metabolizma olacağına inanan Üstün, yine I-drive çalışmalarına kısmen Londra, kısmen
YAŞTA D I YABETE cerrahisi dışında en önemli mesleki ilgi bataryalı staplerin tüp mide ameliyatında İstanbul’da devam etmektedir.
YAK AL ANI Y ORL A R . ” alanı endoskopik tedavi yöntemleridir. ilk kez kullanımı, V-Loc sütürün obezite

Polikistik over sendromu erken yaşlarda

en sık görülen hormonal bozukluk olarak
neredeyse 12 kadından birinde görülüyor. Yüksek Kalitede Laboratuvarlar için...
Yumurtalıklarda çok sayıda kistin
oluşmasıyla karakterize olan hastalık LABORATUVAR CİHAZLARI
klinikte en çok adet düzensizlikleri, akne,
kilo alımı, tüylenmede artış ve gebe
LABORATORY INSTRUMENTS
kalma güçlüğü ile kendini gösteriyor.
Obez kadınlarda yaygın olarak görülen bu
durumun, diyabet gelişimi ile ilişkisi net
olarak bilinmiyordu. Clinical Endocrinology
& Metabolism dergisinde yayınlanan geniş
kapsamlı bir çalışma bu ilişkiyi net olarak
ortaya koyuyor.

DIYABETE YAKALANMA RISKI DÖRT

KAT FAZLA

Obezite ve Metabolizma Cerrahisi

Uzmanı Op. Dr. Murat Üstün, konuyla
ilgili olarak şunları belirtiyor: “Polikistik
over sendromu olan kadınlarda yapılan
araştırmada diyabete yakalanma
risklerinin dört kat arttığı ve dört yıl
erken tanı konduğu saptandı. 18.500’e
yakın hastanın incelendiği çalışmada,
polikistik overli kadınlarda ortalama
Tip 2 diyabet saptanma yaşı 31 iken,
PCOS olmayanlarda 35 vücut kitle
indeksi, insülin ve kan şekeri, trigliserid
seviyeleri Tip 2 diyabet gelişimiyle
ilişkili bulunurken, doğum sayısı Tip 2
diyabet gelişiminde negatif etkiye sahip.
Polikistik over'lı kadınlarda vücut kitle NGK SERİSİ
indeksi ve tokluk kan şekeri seviyeleri Class II
Tip 2 diyabet gelişimini tahminlemek için
en iyi araçlardır. Ciddi bir diyabet riski
yarattığından, polikistik over sendromu
olan kadınların diyabet açısından
MİKROBİYOLOJİK GÜVENLİK
taranması şarttır.”
KABİNLERİ
Zararlı mikroorganizmalarla yapılan çalışmalarda

KULLANICI - ÇEVRE - ÜRÜN

ÜSTÜN KORUMA
nükleon tasarım ekibi

www.nukleonlab.com.tr
Adres : İ.O.S.B. Öz Ankara San. Sit. 1464 (675). Sok.
No: 37 Yenimahalle/ANKARA
Op. Dr. Murat Üstün, Ege Üniversitesi Telefon : +9 0 3 1 2 3 9 5 6 6 1 3
Tıp Fakültesi’nde eğitim gördü.
1996
yılında Genel Cerrahi Uzmanı oldu.
Faks
E-Posta
: +90 312 395 66 93
: info@nukleonlab.com.tr +90 312 395 66 13
20 www.labmedya.com

SONBAHARDA ELMA
Sonbahar mevsiminin hissedilmeye
başlandığı şu günlerde yeterli ve dengeli
beslenmenin sağlık açısından önemine Antioksidan gücü vardır. C vitamini ve

SAĞLIK VEREN
vurgu yapan Dr. Fevzi Özgönül, genellikle kalsiyum açısından zengindir. Bir dahaki
yaz aylarında dikkat edilmeye başlanan sefere elma yerken süper sağlıklı bir
kilo kontrolünün, bu aylar da yerini besin yediğinizi unutmayın ve keyfini

BESINLER
ihmalkârlığa bıraktığını belirtti. çıkarın.

Dr. Fevzi Özgönül, “Bir çok insanın, kalın TATLI PATATES

giysiler içerisinde kilolarını daha rahat
saklayabileceklerini düşünerek, sağlıklı
beslenme alışkanlıklarından maalesef
uzaklaşıyor. Hem hastalıklardan korunmak
DR . FE VZ I ÖZ GÖ N Ü L , hem de sağlıklı beslenip bedenin
HEM S AĞL I K L I B I R küçülmesi için sonbahar ve kış aylarında
10 besinin mutlaka tüketilmesi gerekiyor”
SON BAHAR VE KI Ş
dedi.
GEÇI RM EY E HEM D E
KI LO K ONTROL ÜN E Dr. Özgönül, tüketilmesi gereken 10 besini
şöyle sıraladı:
FAYDA SAĞL AYA C A K
10 B ESI Nİ SI RAL A D I .
Her evde bulunması gereken bir besindir.
A vitamini açısından zengin olduğu için
cildi gençleştirir, bağışıklık sistemini
güçlendirir.
HAVUÇ
Bu tür köklü sebzelerle bu kış çok
güzel çorbalar yapabilirsiniz. Havuç tatlı
bir besindir ve son derece sağlıklıdır.
Ayrıca liflidir. Kışın etrafınızdaki herkes
hastayken sizin sağlıklı kalmanızı
sağlayacak yegane besindir.

TURP YAPRAĞI

Turp çok fantastik ve lezzetli bir sebzedir.

LABORATUVARINIZIN
Peki yaprağının da yendiğini biliyor
muysunuz? İçerdiği beta-karoten, C, E,
B6, B9 vitaminleri ile kalsiyum açısından
çok iyi bir sebzedir. Turp yapraklarının

PARÇASI
yaşlanmayı yavaşlatıcı etkisi de vardır.

BALKABAĞI

OLMAK
Balkabağı olmadan sağlıklı kış besinleri
listesi olamaz. Her çeşit vitamin açısından
zengin olmasının yanı sıra özellikle

iSTiYORUZ
A vitamini deposudur. Balkabağı çok
sağlıklıdır ve kış ayları boyunca sizi
soğuktan koruyacak her çeşit minerali
barındırır.

TÜM PROSES & ANALiZLERiNiZE DOMATES

ÇÖZÜM ÜRETMEK iÇiN YANINIZDAYIZ Domates her ne kadar yaz mevsimi

sebzesi ise de kışın sıcacık bir domates
çorbasına kim hayır diyebilir. Bu nedenle
önerimiz yazın hazırladığınız ve derin
dondurucuya attığınız domatesleri kışın
kullanmanız. Domates kalp hastalıkları

33
riskini azaltır.

.YIL PAZI

Kemik sağlığı için faydalı olan K vitamini

barındırır. Diyetinize çok faydalıdır,
içerisinde tüm vitaminleri barındırır.

ŞALGAM

C vitaminiyle dolu köklü bir bitkidir.

Sadece kışın değil her mevsim yemeniz
gereken bir besindir. Her çeşit kanser
riskini azaltır ve son derece lezzetlidir.

BRÜKSEL LAHANASI

Bağışıklık sistemini güçlendirir. Demir,

potasyum deposudur ve kemik sağlığı
ECO Furnaces ELV MOS Furnaces PLF Furnaces açısından gerekli olan K vitamini
110/5 160/05 110/6 bulundurur.

NAR

Çarşıdan aldınız bir tane eve geldiniz bin

Ergazi Mahallesi 1.Cadde 650. Sokak
No.5 Ankara / TURKEY
T. +90 (312) 257 1331 - F. +90 (312) 257 1335
info@alserteknik.com - info@prothermfurnaces.com
prothermfurnaces.com
tane. Çocukların sevgilisi antioksidan
dolu bir meyveyi kış boyunca tüketirseniz
cildiniz tazelenir. Nar tüketen kişiler
vücutlarının ihtiyacı olan tüm vitaminleri
nardan aldıkları için bağışıklık sistemleri
güçlenir, daha sağlıklı insanlar olurlar.”
One Click UV/VIS Renk Ölçümü ile
Laboratuvarınıza Renk Getirin
• Kolay ve hızlı
• UV/VIS Excellence spektrofotometreleri ile CIE L*a*b*,
Tristimulus, Gardner veya Hazen gibi bir çok farklı
uluslararası renk standartlarına göre renk ölçümü
• Numune karakterizasyonu için APHA, Pt/Co, Hazen, Gardner,
Saybolt, Yellowness Index, EBC, ASBC, Hess-Ivesv gibi renk
numaraları
• InMotion™‘a bağlanarak otomatik numuneleme, karıştırma ve
temizleme
• LabX® yazılımı ile veri ve cihaz yönetimi

Mettler-Toledo TR, Altunizade Mah. Haluk Türksoy Sk.

No: 6-Z1, Üsküdar/İstanbul Tel: 0216 400 20 20

www.mt.com/uvvis-color-measurement
 22
TATLANDIRICILAR
LABORATUVAR ORTAMINDA ÜRETILIYOR
KANSERE Karşı Birlikte Derneği (KANKA)
Yönetim Kurulu Üyesi Kayseri Pancar
Kooperatifi Başkanı Hüseyin Akay,
nişasta bazlı şeker ve yüksek yoğunluklu
tatlandırıcıların kanserle olan ilişkisine
dikkat çekti.
Akay, "Amerika’da uluslararası faaliyet
MLF SERİSİ
MİKROBİYOLOJİK
GÜVENLİK KABİNİ
MCİ SERİSİ
ÇALKALAMALI İNKÜBATÖR
yürüten bir şirket ambalajlarına 'Biz
ürünlerimizde gerçek pancarı şekeri
kullanıyoruz' yazıyor. Bizim ülkemizde de
firmaların ürünlerinde ibareler koymaları
lazım toplumun bilinçlenmesi konusunda
yeterli seviyede değiliz'' dedi.
Pancar Kooperatifi Yönetim Kurulu
Başkanı ve KANKA Üyesi Hüseyin Akay,
MİT SERİSİ
İKLİMLENDİRME TEST KABİNİ
MİN SERİSİ
İNKÜBATÖR
toplumun tatlandırıcılar konusunda bilinçli
olması gerektiğine vurgu yaptı. Akay,
şöyle konuştu: "Toplumun da bilinçli
olması lazım. İnsanlar tükettikleri ürünün
içeriğinde neler olduğunu bilmesi gerekir.
Bunu incelemeleri ve sağlık açısından
sorun olanların tercih edilmemesi lazım.
Özellikle ABD ve Japonya gibi ülkelerde
MCO SERİSİ
ÇEKER OCAK
www.labmedya.com
ürünlerin üzerine üzerine neyden
üretildiğini açık bir şekilde yazıyorlar.
Ülkemizde henüz insanların görebileceği
büyüklükte yazılmıyor. Toplum
bilinçlenirse bunların mutlaka yazılması
gerekir.
Tarım sektöründe, insanlığın yaratılışından
gelen tohumları terk ettiler. Yurt dışından
gelen yapay tohumları kullanmaya
başladılar. Bu tohumu bir kere
kullanıyorsunuz ve bir daha kullanma
imkanınız olmuyor. Ve bunların genetiğiyle
de oynandığı biliniyor. İnsanlar bunu
tüketmeye başlayınca bu o zaman
sizin bünyenizde de normalin dışında
bünyenizin tabi olduğu kanunların ve
kuralların dışında bir uygulama oluyor.
Bu da bünyeyi bozacak demektir.
Hastalıkların özellikle kanserin artmasının
sebebi bu olsa gerek. İşte siz de bunu
biraz özelleştirerek şeker pancarı ve
şeker pancarından elde edilen şekerle ya
da onun sanki rakibi gibi olan ürünlerle
örneklendiriliyor. Biz bunu sektörümüzde
yaşıyoruz, görüyoruz.
Doğal şeker, şeker pancarından
üretilen şekerdir. Onun dışında yüksek
yoğunlukta olan tatlandırıcılar var ki,
bunlar kimyasallardır. Kimyasalların
insan vücuduna ne kadar olumsuz etki
yapacağını sağlıkçılarımız daha iyi ifade
ederler."
Hüseyin Akay, laboratuvar ortamında
üretilen tatlandırıcıların Türkiye’de
kullanma olanağı verilmesini eleştirerek,
sözlerini şöyle tamamladı: "Üstelik
Türkiye’de üretilmeyen bu ürünler
maalesef Türkiye’de yoğun bir şekilde
kullanılıyor.
Türkiye’ye kaçak yollarla sokulan,
laboratuvar ortamında üretilmiş bu
tatlandırıcılar oldukça zararlıdır. Sahte
bir şeker tadı alıyorsunuz ama aslında
gerçek bir şeker olmadığını biliyorsunuz.
Onun dışında bir de işte mısırdan üretilen
şekerler var. Sektörde ki problemlerden
dolayı kontrolsüz hale geldi. Denetim
ortadan kalktı. Şeker Kurulunun olmaması
ve görevini yapmaması nedeni ile nedeni
ile büyük sıkıntılar yaşanıyor. Bunu
piyasada kullanan, kullanmayı tercih eden
kuruluşlar var. Bunlar özellikle kâr amaçlı
olarak yapıyorlar. "
www.labmedya.com
AMBALAJLI ÜRÜNLERDE
STANDART YOK
‘AYNI SORUN TÜRKİYE’DE DE
VAR’
Tüketici Başvuru Merkezi (TBM)
AYN I A M BAL AJ L I
Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu,
G I D AL ARI N D OĞ U AB ülkelerinde satılan ürünlerle
AVRUPA’YA D Ü ŞÜK , B AT I Türkiye’de aynı ambalajda satılan
AVRUPA’YA I SE YÜ K S E K ürünler arasında ciddi farklılıklar
KALI T EL I GI TTI ĞI N E olduğu yönündeki tespitlere
YÖN EL I K ŞÜ PHE L E R katıldığını dile getirdi. Ağaoğlu şunları
kaydetti: “Bu yönde gelen şikayetler
A R T I Y OR.
incelendiğinde, bazı markalı spor
23
ayakkabılarının AB üyesi ülkelerde
satılanla aynı kalitede olmadığını,
bizzat görev yaptığım Tüketici
Hakem Heyeti’nde gözlerimle
müşahede ettim. Aynı durumu cep
telefonlarında da görüyoruz. Özellikle
GSM operatörleri tarafından ithal
edilip taahhütle paketlerle tüketiciye
taksitli satış şeklinde sunulan cep
telefonlarından da çok sayıda şikayet
gelmektedir.” diye konuştu.
Kaynak: Karar

İlk adımı atan Letonya, şüpheli görülen 20

ürünü analiz edecek, Almanya’da satılanla
arasında fark olup olmadığına bakacak.
GEN Plaza Güvencesi ve
Avrupa, yumurta krizinin artçılarını En Düșük Fiyat Garantisiyle..
tam olarak atlatamadan şimdi de gıda 3.499,00 USD
ürünlerindeki standartsızlıkla mücadele TurboCycler 2 + %8 KDV
etme kararı aldı. Aynı paket ürünün bir
ülkeye yüksek, başka bir ülkeye ise düşük * Kampanya
31 Aralık 2017’ye kadar geçerlidir.
kalite ile giriş yaptığı tespit edildi.

Konu hakkında harekete geçen Letonya Isıtmalı kapak sistemi

Tarım Bakanı Janis Duklavs “Avrupa Gıda
ve Veterinerlik Hizmetleri kurumunun
yönetimi, tabir caizse, ‘şüpheli’ ürünlerin,
hakkında en çok konuşulan 20’sinden Gradient Blok
numune almaya karar verdi” dedi.

Testlerin epey masraflı olacağını ifade

eden Duklavs, testin amaçlarından birini
“Ambalajlarda yazan ‘içindekiler’ kısmına 7” renkli dokunmatik ekran

bakarak aynı markaların aynı ürünlerinde,

beyan edilen bir fark olup olmadığını
USB bağlantı arayüzü
görmek” olarak tanımladı. Duklavs
“Mesela, Almanya ve Letonya’da satın Wi-Fi modülü (Ücretsizdir)
alınan ürünlerin birebir aynı olmasına
rağmen, laboratuvar sonuçlarına göre
farklı olduklarının anlaşılması halinde,
ortaya bambaşka bir durum çıkacaktır”
dedi. Gıda ve Veterinerlik Hizmetleri
kurumunun bu kararı, Avrupa Komisyonu
Başkanı Jean-Claude Juncker’in 13
Eylül tarihinde yaptığı bazı açıklamaların
üzerine aldığı bildirildi. Juncker tamamen
aynı ambalaja sahip ürünlerini Batı Avrupa
için daha yüksek kalitede üretip Doğu
Avrupa’da daha düşük kalitede tutan
şirketlerin cezalandırılması için ulusal
bazda daha fazla yetki kullanılabilmesi
gerektiğini ifade etmiş ve “Slovaklar,
dondurulmuş fileto balık ürünlerinde daha
az balık yemeyi hak etmiyor” demişti. Yeni nesil
Görüntüleme
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Tüketici Sistemleri

Haklarından Sorumlu Üyesi Vera Jourova

ise geçtiğimiz gün yaptığı açıklamayla son
dönemde AB Komisyonu’na tüketicilerden
‘çifte kalite’ mamuller hakkında çok
sayıda şikayet geldiğini ifade etti.

Tüketicilere, kandırıldıklarını düşündükleri

ürünleri satın almama çağrısında
bulunan Jourova, şirket veya marka adı
açıklamadan, yüzlerce üründe bu sorunun
yaşandığına dikkati çekti.
24 www.labmedya.com

Emel Akyüz
Msc Biyolog

Görün-
meyeni
Görünür
yapın
VACUU·VIEW®
üstün vakum ölçümü

+ kompakt
+ kesin BITKILER, INSANLARIN HE M TE ME L B E SIN
+ kimyasal dayanıklı KAYNAĞI HEM DE ILAÇL AR IDIR . İNSANL AR
ILK ÇAĞLARDAN BERI DE NE ME YANILMA
YOLUYLA HANGI BITKIL E R IN Y E NILE B ILE CE Ğ INI
HANGILERININ ZEHIRLI V E YA YAR AR LI

BITKISEL OLDUĞUNU ÖĞRENMIŞL E R DIR .

KANAMA DURDURUCU
Batı ülkelerinde bitkiler ilaç yapımında
önemli bir rol oynamaktadır. İlaç
sanayisinin genişlemesiyle birlikte birçok
ülkede bitkisel ilaçların kullanımı artmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından dünya
popülasyonunun %80’inin büyük ölçüde
geleneksel halk ilaçlarından yararlandığı
belirtilmiştir.
toplanan bitkilerden laboratuvar
koşullarında suda bekletme ve kaynatma
işlemlerini uygulayarak su ekstresi elde
ettim. Kan üzerindeki etkisini görebilmek
adına hemşire olan ablamın yardımı ile
kan alarak denemelerini gerçekleştirdim.
(Fig 1-2)
üzerine deneme için farklı numuneler
gönderdim ve rat üzerinde yapılan
çalışmada iki farklı ekstrenin kanamayı
durdurduğu görülmüştür.
Bitkinin etkili olduğu görülmüş olmasına
rağmen ürüne dönüşebilmesi için AR-GE

Son yıllarda artan hastalıklara karşı

sentetik yapılı ilaçların yetersiz kalması ve
yan etkilerinin saptanması doğal ürünlerin
kullanılması zorunluluğunu arttırmıştır.
Bu amaçla birçok bitki mikrobiyolojik ve
farmakolojik yönlerden, hatta biyolojik
savaşın gündemde olduğu son yıllarda
bitkilerin savunma mekanizmasında
oynadığı roller bakımından da çok
yönlü araştırılmaktadır. Bitkilerin
mikroorganizmaları öldürücü ve insan
sağlığı için önemli olabilecek özellikleri
1926 yılından bu yana laboratuvarlarda
araştırılmaya başlanmıştır. Dünya Sağlık
Örgütü’nün (WHO) araştırmalarına göre
tedavi amaçlı kullanılan tıbbi bitkilerin
sayısı 20.000 civarındadır.
Tıbbı bitkilere merakım üniversite öğrenim
hayatım ile başlamış olup yüksek lisans
tez konumla birlikte iyice artmıştır. Bitkiler
ile ilgili merakımı bilen bir arkadaşımın
kanama durdurucu etkisinin olduğunu
çok eski zamanlardan beri kullanılan
bitki ile ilgili denemeler yapmamı rica
etti. Bende elimde bulunan imkanları
kullanarak bu bitki ile ilgili öncelikle
literatür taraması yaptım ve bitki ile ilgili
www.vacuubrand.com
herhangi bir çalışma yapılmamış olması
beni heyecanlandırdı. Farklı dönemlerde
Fig 1-2 Kan ile etkileşim
çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
Kanamanın durdurulmasında en etkili Konu ile ilgilenen ve detaylı bilgi almak
olay pıhtılaşmadır. Plazma proteini olan isteyenler LabMedya ile irtibata geçip
Fig 1-2 Kan ile etkileşim
ve eriyebilen özellikteki fibrinojenin, bana ulaşabilir.
trombin tarafından ipliksi proteinlere
dönüştürülerek fibrin hâline gelmesine
Kanamanın durdurulmasında en etkili olay pıhtılaşmadır. Plazma proteini olan ve eriyebilen
Saygılarımla
pıhtılaşma denir. Fotograflarda net
özellikteki fibrinojenin, trombin tarafından ipliksi proteinlere dönüştürülerek fibrin hâline
olmamakla birlikte pıhtılar görülmektedir.
gelmesine pıhtılaşma
Bitkinin etki denir. bilmemekle
mekanizmasını Fotograflarda net olmamakla birlikte pıhtılar görülmektedir.
birlikte trombosit ve fibrinojen üzerinde birlikte trombosit ve fibrinojen üzerinde etkili
Bitkinin etki mekanizmasını bilmemekle
etkili olduğunu düşünmekteyim.
olduğunu düşünmekteyim.
Fotoğraflarını
Fotoğraflarınıçekmiş
çekmişolduğum
olduğumörnekleri
örnekleriincelemesi üzerine üniversitedeki bir hocama mail
incelemesi üzerine üniversitedeki bir
attım fotorafları incelemesi üzerine deneme için farklı numuneler gönderdim ve rat üzerinde
hocama mail attım, fotorafları incelemesi
yapılan çalışma da iki farklı ekstrenin kanamayı durdurduğu görülmüştür. Video link (video
sessiz olarak internette verilebilir)
Bitkinin etkili olduğu görülmüş olmasına rağmen ürüne dönüşebilmesi için arge
 26 www.labmedya.com

AYDINLATMA
TEKNOLOJISINDE
134 YIL GEÇTI

ED I SON'U N I CADI N D A N B U YA N A 1 3 4 YIL GEÇTI. AYDINLATMA

TEK NOL OJ I SI NI N G Ö Z B E B E Ğ I A M P UL HER GEÇEN GÜN GELIŞTIRILIYOR.
BI LI M I NSANL AR I , S A Ğ L I K S O R U N L A RINA YOL AÇMAYAN, ÇEVRE DOSTU
VE ES TETI K AM P U L L E R E U L A Ş M A K I ÇIN YOĞUN ÇABA HARCIYORLAR.

Thomas Edison'ın ampulü gibi az sayıda

buluş, geçen zamanın sınavından alnının
akıyla çıktı. Edison, yaklaşık 134 yıl
önce, ince bir ipliği vakumda akkor
haline getirerek elektrikten ışık üretmeyi
öğrenmişti. Günümüzde, milyarlarca insan

20
bu dahiyane buluşla evlerini aydınlatıyor.
Elektronik ürünlerin çağdışı kalma Tecrübe ve Te k noloj i ni n Buluşma Nok tası ...
hızı değerlendirildiğinde, inanılmaz bir
süreğenlik bu.
Ancak, yeni ışıklandırma teknolojileri
ampulün tahtını sallamaya başladı.
Elektriğin yalnızca yüzde 5'ini ışığa
çeviren ampuller, nüfus ve üretim artışıyla
birlikte maliyeti artan enerjiyi tasarruf
etmiyor. Bu koşullar altında, ampulün
yüz yıldan uzun süren egemenliğinin
pabucunun çoktan dama atılmamış
olması şaşırtıcı. MCİ Serisi MFH Serisi MKF Serisi MCİ Serisi
Çalkalamalı İnkübatörler Laboratuvar Tipi Yüksak Sıcaklık Dairesel / Doğrusal
(Soğutmalı ve Soğutmasız) Çeker Ocaklar Fırınları (Kül Fırını) Sallayıcılar
Basit teknolojisi ve ucuza mal olması,
hem yoksul hem de zengin ülkelerde
kurulmuş bol sayıdaki fabrikayla
birleşince ampul yaygınlaştı. Buna karşın,
daha verimli şekilde ve göze hoş gelen
ışığı üreten donanımlar yaratmak kolay
değil. 1930'larda ampule seçenek olarak
geliştirilen 'deşarj' teknolojisini hesaba
katalım. Bu sistemde, bir tungsten telini
MLF Serisi MSB | MSS | MCS Serisi SOKSALET Cihazı
elektrikle ısıtıp akkor haline getirmek Fırınlar & Kurutma Su Banyoları (Sirkülasyonlu-
Dolapları Çalkalamalı-Soğutmalı)
yerine, ampulün içindeki gazdan ya da
buhardan elektrik geçiriliyordu: Genellikle
de, neon gazı ya da sodyum veya cıva
buharı.

Böyle bir lamba ampulden altı kat

verimli. Oysa, deşarj teknolojisi hoş
olmayan mavimsi ya da sarı ışığıyla
estetik bir uygulama değildi ve cadde
aydınlatmasıyla sınırlı kaldı. Deşarj
lambalarının bir uzantısı olan floresanlar, MLO Serisi MDS SERİSİ MDK SERİSİ
Dik Tip Otoklavlar Su Distile Cihazlari Desikatör Kabinleri
teknolojiyi bir adım ileriye götürdü. Cıva
buharıyla dolu bir cam tüpün içi, morötesi
ışığı emen ve enerjisini görünür ışığa ÜRETİMİNİ YAPTIĞIMIZ DİĞER ÜRÜNLER
dönüştüren fosforla kaplanıyordu.
Mikrobiyolojik emniyet kabinleri Kit saklama dolapları Otoklavlar
Floresanlar ampullerden on kat etkin, Etüvler kurutma fırınları Vakumlu etüvler Kimyasal saklama dolapları
dört kat uzun ömürlü; ama sert ve Su banyoları Hot pleytler Desikatör kabinleri
titrek ışığı ile cıva buharının kanser Test kabinleri Yağ tayin cihazları Soğutmalı inkübatörler
yapıcı etkisi, özellikle birincil müşteri Kan saklama dolapları Seliloz tayin cihazları
olan ev tüketicisini soğuttu. Hatta 80'li
yıllarda, konfeksiyon ürünlerinin renginin Özanadolu Sanayi Sitesi 1458. +90 (312) 324 4983 - 84 www.miprolab.com.tr
anlaşılmasını önleyen beyaz ışığın deri Sokak No:30 İvedik OSB www.proteklabtr.com
OSTİM - ANKARA +90 (312) 324 5974
kanseri yaptığına ilişkin dedikodular satis@proteklabtr.com
yaygınlaşmıştı.
www.sem.com.tr

POLAR BİLEŞİKLER İÇİN

ANALİTİK GÜVENİNİZİ ARTTIRIN
Zaman Kazanın.
DB-WAX UI GC kolonlarının spesifik inertliği, ezber bozan
performansı, mükemmel pik şekli ve tekrarlanabilirliğini garanti
eder ve sorun giderme, yeniden çalıştırma ve kolonları ön
yeterliliklendirme konularında zamandan kazandırır.

Tasarruf edin.
Tekrarlanan sıcaklık döngüsünde, kolonların ömrünün uzamasına
dayanır.

Ultra Inert performansıyla sorunsuz bir şekilde sonuç elde edin.

DB-WAX UI GC kolonları, Agilent’ın J&W DB-WAX GC kolonlarıyla
aynı seçiciliğe sahiptir, dolayısıyla aynı bileşik kütüphaneleri
kullanırlar.

Sem Laboratuar Cihazları Paz. San. ve Tic. A.Ş.

Barbaros Mah. Temmuz Sk. No:6 Sem Plaza Ataşehir, İstanbul
T: +90 216 571 02 00 F: +90 216 571 02 02
28
Mikrodalga ile
Nem Tayini
LMA 200
“TÜRKIYE’NIN 77
MILYON TONLUK
TARIMSAL
BIYOKÜTLE
POTANSIYELI
BULUNUYOR”
2030 yılına kadar sera gazı emisyon
değerini yüzde 21 oranında azaltmayı
hedefleyen Türkiye, enerjide dışa
bağımlılığı azaltma politikalarına ağırlık
verdi.
Tarımsal ve hayvansal kökenli artıklar ve
atıklar ile insan faaliyetleri sonucu oluşan
katı atık ve arıtma çamurları başta olmak
üzere değişik formları bulunan biyokütle
kaynaklarının, alternatif, temiz ve
yenilenebilir enerji kaynağı olarak önemli
bir potansiyele sahip olduğunu belirten
Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü
Müdürü Prof. Dr. Günnur Koçar, biyokütle
enerjisinin sadece belli bölgelere özgü
olmama, daha küçük ölçekte ve ekonomik
şekilde enerji üretebilme gibi önemli
avantajlara da sahip olduğunu hatırlattı.
Koçar, nüfusunun yüzde 35’inin tarımsal
faaliyetler içinde yer alması, topraklarının
yüzde 55,6’sının ekilebilir alanlardan
oluşması ve yüzde 15’inin de ormanlarla
kaplı olması sayesinde Türkiye’nin
77 milyon tonluk tarımsal biyokütle
potansiyeli bulunduğunu söyledi.
DAHA HIZLISINI Prof. Dr. Koçar, Türkiye için biyokütle
DAHA HASSASINI enerjisi kullanımının sadece enerji
bağımlılığının azaltılması değil, aynı
bulamazsınız zamanda tarımsal ve endüstriyel
atıklardan kaynaklanan kirliliğin
önlenmesi anlamına da geldiğini söyledi.
Biyokütle enerjisi çevrim teknolojileri
sonucunda elde edilebilecek katı, sıvı ve
gaz biyoyakıtların, fosil yakıt kullanan
mevcut enerji sistemlerinde, olduğu
gibi ya da küçük modifikasyonlarla
kullanılabildiği bilgisini de aktaran
Koçar, “Bu da sıvı/gaz yakıtlı araçlar,
www.sartonet.com termik santraller gibi mevcut alt yapının
tamamen tasfiye edilmesini gerektiren
teknolojilere göre, biyokütle enerjisinin
ekonomik yönden daha cazip ve
kısa vadeli çözüm olduğu anlamına
gelmektedir” dedi. Biyokütle enerjisinin
diğer bir avantajının da Türkiye’nin
sanayi alt yapısının mevcut haline
uygun prosesler içermesi olduğunu
belirten Günnur Koçar,“Biyogaz,
biyodizel, biyoetanol üretimiyle ilgili
sistem bileşenlerinin, makina ve kimya
endüstrisinin var olan alt yapısıyla üretimi
söz konusudur. Bu da yerel üretime yeni
bir pazar olanağı sunmakta, istihdam
kapasitesinin artırılabilmesine olanak
sağlamaktadır” açıklamasında bulundu.
Kaynak çeşitliliğinin ve potansiyelin
fazla olmasına rağmen, Türkiye’de şu
an biyokütle enerjisi konusunda faaliyet
gösteren 56 adedi biyogaz üretimine
yönelik olmak üzere toplam 69 adet
biyokütle gazlaştırma, atık ısı ve pirolitik
yağ enerji santrali bulunuyor. Ayrıca 1
adedi biyodizel ve 3 adedi biyoetanol
olmak üzere sıvı biyoyakıt üretimi
gerçekleştiren toplam 4 adet firma
mevcut. Biyokütle enerji sistemlerinde
MW başına kurulumda ortalama 2
kişinin, işletiminde ise ortalama 4
kişinin istihdamının gerektiğini belirten
Prof. Dr. Koçar, “Ülkemizin biyokütle
potansiyeli göz önüne alındığında,
potansiyel kurulu güç kapasitesi 20600
MW olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu da
sistemlerin işletilmesinde 47 bin 400,
kurulması aşamasında ise 82 bin 400
kişinin istihdam edilebileceği anlamına
gelmektedir” dedi.
Prof. Dr. Günnur Koçar, sözlerini şöyle
sürdürdü: “Proje kapsamında Biyokütle
enerjisi ile ilgili 335 adet test-analiz, 16
adet fizibilite çalışması ve farklı illerde
6 adet biyogaz sistemi kurulumu da
gerçekleştirilmiştir.
Kaynak Enerji enstitüsü
Haber: Cem Şimşek
 Laboratuvarınıza uygun
bir çözüm önerimiz mutlaka vardır...
 30
Prof Dr AZİZ EKŞİ
Lefke Avrupa Üniversitesi
Gastronomi Bölümü
ÇÖZÜM; IYI
TASAR L A NM I Ş
BIR BE S L E N M E
A R AŞT I RM A S I I L E
G ID A T Ü K E T I M
P R O F I L I NI N O R TAYA
K O NU L M A S I D I R .
RE FOR M Ü L A S Y O N
S T R AT E J I S I NI N B UNA
G Ö RE TA R T I Ş I L MASI
V E BE L I RL E NM E SI DI R .
LABORATUVARINDA
ÖLÜME ÇARE
ARIYOR
Beyin ölümü gerçekleşen insanları hayata
döndürmek için kolları sıvayan Dr. Sergei
Paylian, projesinin detaylarını İngiliz
gazetesi Daily Mail'e anlattı.
Sergei Paylian, Gürcistan'ın Tiflis şehrinde
güzel ve genç komşusunun ölümüne
tanıklık ettiğinde yalnızca 14 yaşındaydı.
O dönemde bir geleneksel Sovyet töreni
gereği, genç kızın açık tabutu sokaklarda
müzik eşliğinde taşınmıştı. Böylece,
Sergei ölüm ile tanışmıştı.
Paylian’ın küçükken tanıklık ettiği bu olay,
yaşlanma sürecini takıntı haline getirmesi
NE YEDIĞIMIZI BILMIYORUZ!...
Dünya Sağlık Örgütü(WHO) başlattı
süreci. Bunun nedeni, bulaşıcı olmayan
hastalıkların yaygınlaşması. Obezite ile
başlayan artış yüksek tansiyon, diyabet,
kanser tipleri ve kalp hastalıklarına kadar
uzanıyor. Bunun başlıca nedenlerinden biri
de gıda tüketim profilidir. Daha doğrusu
bazı gıda bileşenlerinin gereğinden fazla
tüketilmesidir. Tuz, şeker ve doymuş yağ
bunların başlıcalarıdır. Bunlara trans yağ
da ekleniyor.
Çözüm olarak gıda reformülasyonu
önerildi. Daha açık deyişle; gıdaların
bileşimindeki tuz, şeker ve doymuş/
trans yağın kademeli olarak azaltılması
öngörüldü. Hedefe gelince; tuz tüketiminin
günde en fazla 6 gram olması, günlük
enerjide şekerin payının %10’u(kişi
başına günde 50 gramı ) geçmemesi
ve doymuş yağ tüketiminin günde 20
gramı aşmaması. WHO’nun tespitini ve
koyduğu hedefleri tartışacak değiliz.
Diğer ülkelerdeki uygulamaları da bir
yana bırakalım. Türkiye’de ne yapıldığına
bakalım...
Başarılı olduğumuzu söyleyemeyiz.
Bunun başlıca nedeni, ne tükettiğimizi
ve bunu tersine çevirmeye çalışması ile
sonuçlandı.
66 yaşındaki Paylian, Florida’da bir diş
hekimi ofisini andıran laboratuvarında,
’Bioquantine’ adını verdiği saflaştırılmış
madde ile hastalıklara ve ölüme çare
bulmaya çalışmakta.
Paylian, ‘bioquantine’lerin insanlara
enjekte edildiğinde, hastalıklı ve hasar
görmüş hücreleri bulup onları sağlıklı bir
hale getirdiğini iddia ediyor.
Dr. Paylian kurduğu Bioquark adlı şirket,
ReAnima adlı insan nöro-rejenerasyon ve
bilemeyişimizdir. En yeni beslenme
araştırması 2010 tarihli. Birçok verisi
diğer araştırma bulguları ile çelişiyor.
Günde kişi başına et tüketimi 64.9 gram
gözüküyor fakat başka bir araştırma
bunun 32.6 gram gösteriyor. Tuz tüketimi
bu araştırmaya göre günde kişi başına
4.9 gram iken başka araştırmada 14.8
gram bulunuyor. Günde kişi başına şeker
tüketimi bu araştırmaya göre 21.8 gram.
Oysa yalnız çayla tüketilen şekerin günde
kişi başına 25.7 gram olduğu tahmin
ediliyor. Örnekleri artırmanın anlamı
yok. Çünkü; veriler doğru olsa bile 7 yıl
öncesine dayanıyor ve güncel durumu
yansıtmıyor.
Gerçi kişi başına şeker, doymuş
yağ ve tuz tüketimi dolaylı olarak
tahmin edilebilir. Fakat gıda tüketim
profili bilinmediği için bunların hangi
gıdalardan hangi oranda alındığı belli
değil. Dolayısı ile tuzu, yağı ve şekeri
ne kadar azaltacağımızı bilemediğimiz
gibi azaltmaya (reformülasyona)
hangi gıdalardan başlayacağımızı da
bilemiyoruz.
Durum böyle olunca boşluğu birileri
nöro-canlandırması için ileri biyomedikal
teknolojinin potansiyelini araştıran geniş
bir projenin bir parçası.
Paylian, Latin Amerika'da "yaşayan
kadavralar" üzerinde deneysel tedaviler
düzenlemeye hazırlanan ReAnima’nın
uluslararası danışma kurulunda ve bu
kadavraların üstünde deneysel tedaviler
gerçekleştirmek için hazırlanıyordu.
Tedavi, kök hücrelerin hastanın kendi
kanından hasat edilmesini ve vücuduna
geri enjekte edilmesinden; Bioquantineleri
hastanın omuriliğine enjekte etmekten
ve 15 günlük lazer ve medyan sinir
www.labmedya.com
dolduruyor. Ne kadar katı yağ tükettiğimizi
bilmeden kuyruk yağını övüyoruz. Fazla
tuz tükettiğimiz belli ama kaya tuzu
üzerinden tuz tüketimini özendiriyoruz.
Şeker var diye meyveyi yeriyoruz ama
meyvenin C vitamini, antioksidan ve
posa kaynağı olduğunu unutuyoruz.
Şeker tüketimindeki payı %0.2 dolayında
iken meyve suyunun yasaklanmasını
öneriyoruz. Böylece bilimi ve etiği hiçe
sayıyoruz.
Çözüm; iyi tasarlanmış bir beslenme
araştırması ile gıda tüketim profilinin
ortaya konulmasıdır. Reformülasyon
stratejisinin buna göre tartışılması ve
belirlenmesidir.
Tek bir uzmanın dediğine ya da tek bir
araştırmanın sonucuna bilimsel kuşku
ile bakılmasıdır. Ve “Başka araştırmalar
ne diyor?” diye sormasıdır. Buna karşılık,
o konudaki araştırmaların tümünü
değerlendiren meta analiz sonuçlarına ve
EFSA gibi uzman kuruluşların görüşlerine
güvenilmesidir.
stimülasyonu gerçekleştirmekten ve
hastaları MRI taramaları ile izlemekten
oluşuyor.
İlk amaç, vücudun yardım almadan kalbi
pompalama ve nefes alma yeteneğini
yeniden başlatmak; tedaviye başlayan
hastaların derhal canlanıp yataktan
kalkabilmesi beklenmiyor. Proje, bilinç
ve iyileşme düzeylerini artırabilecek
gelecekteki gelişmeler için zemin
hazırlamayı umut ediyor.
 VACUU-VIEW EXTENDED MZ 2C NT
Vakum Görüntüleyici Vakum Pompası

PC 3001 VARIOPRO
Vakum Ünitesi (Türkçe Menülü)
MZ 1C NT
RZ 6 Vakum Pompası
ROTARY VAKUM POMPASI • Yüksek Alman Kalitesi
• Mükemmel Kimyasal Dayanımı
• 1-2-3-4 Kademeli pompa seçenekleri
• Dijital modellerde Türkçe dil desteği
• 70 mbar ~ 0.02 mbar model seçenekleri

YENİ ÜRÜN
STOKTAN
TESLİM

3’LÜ OTOMATİK
PİPET SETİ

OTOMATİK
PİPET

DAHA FAZLASI İÇİN....

w w w. c a l i s k a n l a b . c o m
 GLOVEBOX
SİSTEMLERİ

TEK KİŞİ KULLANIMINA

UYGUN İKİ KOLLU SİSTEM

2 kollu
Dokunmatik ekranlı PLC kontrol sistemi
Geniş ana antichamber
Vakum pompası (woosung)
Otomatik H2O/O2 pürifikasyon sistemi
Ayarlanabilir paslanmaz çelik raf
Dahili stand
Dahili mini antichamber
Otomatik basınç kontrolü
Nem analizörü
Oksijen analizörü
Paslanmaz çelik vakum bağlantıları
Zengin opsiyon seçenekleri

İKİ KİŞİ KULLANIMINA

UYGUN DÖRT KOLLU SİSTEM
4 kollu
Dokunmatik ekranlı PLC kontrol sistemi
Geniş ana antichamber
Vakum pompası (woosung)
Otomatik H2O/O2 pürifikasyon sistemi
Ayarlanabilir paslanmaz çelik raf
Dahili stand
Dahili mini antichamber
Otomatik basınç kontrolü
Nem analizörü
Oksijen analizörü
Paslanmaz çelik vakum bağlantıları
Zengin opsiyon seçenekleri

ÜRÜN KATALOĞUMUZU Bahçekapı Mah. Dökmeci Sanayi Sitesi 2492. Cad No: 3/5 Şaşmaz / ANKARA
Tel : 0 (312) 278 40 47 - 0 (312) 278 14 45 - 0 (539) 505 40 40
ÜCRETSİZ TALEP Faks: 0 (312) 278 37 23 - e-mail : info@caliskancam.com
EDEBİLİRSİNİZ. w w w. c a l i s k a n l a b . c o m - w w w. l a b o r a t u v a r c i h a z l a r i . c o m
 34 www.labmedya.com

EVCIL HAYVAN BESLEYEN

ÇOCUKLAR DAHA SAĞLIKLI
bizim elimizdedir. Özgüveni yüksek ve
mutlu insanlar yetiştirmek için evcil
EVCI L HAY VANL A R I N hayvanlardan destek almak önemlidir.
ÇOC U K L ARI N GE L I Ş I M I Evinizde ya da sokaktaki bir hayvanla bağ
kurmak ruhsal ve fiziksel sağlığımız için
ÜZERIND EK I ETK I S I N I düşündüğümüzden daha etkili ve güzel
ANLATAN PSI K O L O G sonuçlara yol açacaktır” diye konuştu.
GÜ RDAL GÖRHA N ,
ANNE BABAL ARA Y O L
GÖS TERI CI BI L G I L E R
VERDI .

Görhan, yaptığı açıklamada, hayvan

besleyen çocukların diğer insanlarla
empati kurmasının kolaylaştığını bunun
da onları daha mutlu, huzurlu ve başarılı
yaptığını ifade etti.

Çocuğun sorumluluk duygusunun

gelişmesinde hayvanların öneminin büyük
olduğunu söyleyen Görhan, “Ebeveynler,
‘benim çocuğum evde yatağını toplamaz,
eşyasını ortalığa atar’ türünden şikayetleri
çocuklara sorumluluk kazandırmada
zorlandığımızın işaretlerinden birisidir.
Evcil hayvan besleyen çocuklarda zaman
içerisinde sorumluluk duygusunun arttığı
hem hayvanın ihtiyaçlarını karşılamak
için hem de kendi sorumluluklarını
yerine getirmek için zamanı daha etkin
kullandığı bilinmektedir.

Dünyada hayvan destekli tedaviler hem

fiziksel hem de psikolojik problemlerin
çözümünde etkilidir. Yüksek tansiyondan
strese kadar birçok problem için
hayvanlar tedavide kullanılmaktadır.
Hayvan besleyen çocuklarda sinirlilikte
ve öfke nöbetlerinde gerileme
gözlenmektedir. Yine davranış bozukluğu
olan çocuklar için hayvan beslemek
davranış sorunlarını azaltmaktadır. İletişim
problemi yaşayan çocuklarda da evcil
hayvanların çok olumlu sonuçlar sağladığı
bilinmektedir. Kişilerin sosyal ve duygusal
gelişimini desteklemek için hayvanların
hayatımızda olması kişileri rahatlatmakta
ve sağlıklı ilişkiler kurmasını
sağlamaktadır. Böylece kazandığı empati
yeteneğiyle sosyal etkileşiminde kalite
artmaktadır” dedi.

Evinde hayvan besleyemeyen kişiler

için sokaktaki hayvanlara su ve yemek
verilmesi faaliyetinin de yine pozitif ruh
hali sağlanmasında önem taşıdığını
söyleyen Görhan, “Hayvanların bize
zarar vereceği düşüncesini tersine
çevirerek dünyayı daha iyi anlamamızı
sağlar. Kendinizi çok gergin ve sıkıntılı
hissettiğiniz bir anda bir hayvana su
vererek onu izlediğinizde gerginliğinizin
azaldığınızı hissedersiniz. Çocuklarımızın
dünyamızın bir parçası olduğumuzu
fark etmeleri ve dünyamızın hayvanlara
da ait olduğunu anlamalarını sağlamak
 www.sem.com.tr

CO2 İnkübatörü Özellikleri

• ISOCIDE Anti bakteriyel dış yüzey
• 170 litre ve 4 raflı iç hacim
• Yüksek nem ve düşük ısı ortamında 90°C'de dekontaminasyon
• Kalibrasyon ihtiyacı olmayan çift dalga boylu IR sensör
• CO2 tüpü bitmeden yaklaşık bir hafta önce uyarı veren alarm sistemi
• Hava geçirmez, kilitlenebilir iç cam kapak

Ürün Grupları
1. CO2 İnkübatörü
2. Biyogüvenlik Kabini
3. Derin Dondurucu
4. İlaç Hazırlama Kabinleri
5. PCR Kabinleri

2 3 4 4 5

Sem Laboratuar Cihazları Paz. San. ve Tic. A.Ş.

Barbaros Mah. Temmuz Sk. No:6 Sem Plaza Ataşehir, İstanbul
T: +90 216 571 02 00 F: +90 216 571 02 02
 36
A BD’L I BI L I M
I N SANL ARI ,
VÜCU TTA, K ANS E R L I
H Ü CREL ERI I NTI H A R A
S Ü RÜK L EY EN
VE K AL I TI M SAL
O LA RA K GEÇEN
O TO-S AVU NM A
S I STEM I K EŞF ET T I .
FA RELER Ü Z ERI N D E K I
DENEY L ER BAŞA R I L I
O LDU .
ABD'de bulunan Northwestern
Üniversitesi'nde görev yapan Marcus
Peter isimli profesör, laboratuvarında
genlerin işlevini incelemek üzere yönettiği
çalışmasında özel bir RNA (ribo nükleik
asit) geliştirildi. Peter bazı genlerden
elde edilen bu küçük RNA'ların büyük
bir parçasının sadece bulundukları geni
değil aynı zamanda kanserli hücreleri de
yok etme kapasitesine sahip olduğunu
keşfetti. Çalışma sayesinde RNA
molekülleri bu zamana kadar hiç olmadığı
kadar bilim insanlarının dikkatini çekmeyi
başardı.
KANSERI YOK EDEN
MOLEKÜL BULUNDU
İNTIHARA ZORLUYOR
Bilim insanları, 8 yıl süren çalışmada
RNA moleküllerini izlemek için tam 2
bin 920 gün geçirdi. RNA'ların kansere
neden olabilecek tüm hücreleri, intihara
sürükleyen bir mekanizmayı tetikliyor.
Ancak bu etkiyi RNA'ların bir grubu
sağlıyor. Uzmanlar küçük müdahale
RNA'larının (siRNA) bu hücrelerin
yaşamaları için gerekli gen topluluklarını
engellediğini söylüyor. Kanserli hücreler
bu sayede kendini savunmak için gerekli
imkânlardan mahrum kalıyor. RNA'lar,
müdahale eden RNA'lara yani siRNA'lara
dönüştüğünde tıpkı ninjalara benziyor.
Sadece yaşamlarını devam ettirdikleri
genleri öldürmekle kalmıyor aynı zamanda
diğer öldürücü molekülleri de harekete
geçiriyor.
MILYONLARCA YILDIR VAR
Profesör Peter'e göre her bir hücremizde
var olan bir mekanizmanın geçmişi birkaç
yüz milyon yıl öncesinde dayanıyor.
Peter tarafından yönetilen çalışma
ve Northwestern Üniversitesi'nde
gerçekleşen iki araştırma daha bu
öldürücü moleküllerin fareler üzerinde
başarılı bir etkiye sahip olduğunu
kanıtladı. Uzmanlar RNA'ların kanserli
hücreler üzerindeki etkisini şöyle tarif
ediyor: "Bu tıpkı aynı anda kendini
bıçaklayarak, kendini ateş ederek ve bir
falezin üzerinden atlayarak intihar etmeye
benziyor. Bu şekilde yaşamaya devam
edemezsiniz." Peter ise kanserli hücreyi
öldüren mekanizmayı "Oto-savunma
mekanizması hücrenin kanserli olduğu
anda aktifleşiyor" sözleriyle özetliyor.
KANSER IÇIN YENI UMUT
Bilim insanı Marcus Peter, kanserli
hücrelerin bu yolla ölüme sürüklenmesi
mekanizmasına "Hayatta Kalma Geninin
Önlenmesi Yoluyla Oluşan Ölüm" (Death
Induced by Survival gene Elimination-
DISE) adını veriyor. Peter, bu mekanizma
sayesinde kansere karşı yeni tedavilerin
geliştirilmesini umuyor.
KANSER IÇIN BIR UMUT DA İSKOÇ
BILIM INSANLARINDAN
Öte yandan İskoç bilim insanları da,
kanser hücrelerini öldüren, mevcut
tedavilerden çok daha etkili olabilecek
yeni bir kanser tedavisi yöntemi
bulduklarını açıkladı.
Glasgow Üniversitesi'nde geliştirilen ve
CICD (Kaspaz Bağımsız Hücre Ölümü) adı
verilen yeni yöntemin tümörleri tamamen
ortadan kaldırabileceği ve hastalığın
tekrarlamasını önleyebileceği belirtiliyor.
Araştırmanın sonuçları bilim dergisi Nature
Cell Biology'de yayımlandı.
Kemoterapi, radyoterapi ve immunoterapi
"GENIŞLEYEN
EVRENLERIN
ÖZELLIKLERI"
IKI MILYONDAN FAZLA
OKUNDU
Ünlü İngiliz Evrenbilimci ve Fizik
Profesörü Stephen Hawking'in doktora
tezi kamuya açıldığından beri iki
milyondan fazla okundu.
Cambridge Üniversitesi'nin tezi yayına
koyduğu 23 Ekim tarihinde okulun
internet sitesi çökmüştü.
BBC Türkçe'nin haberine göre,
Hawking'in 1966'da yayımlanan
"Genişleyen evrenlerin özellikleri" adlı
tezini 500 binden fazla kişi indirmeye
çalıştı. Üniversiteden Dr. Arthur Smith,
bu rakamların "muazzam" olduğunu
söyledi.
Smith, Hawking'in doktora tezinin
şimdiye kadar okulun yayımlandığı en
çok okunan araştırma olduğunu soyledi.
Hawking, dünyanın dört bir yanından
www.labmedya.com
gibi mevcut tedaviler, apoptosis olarak
bilinen bir yönteme dayanıyor.
Bu yöntemde, kaspaz adı verilen
proteinler aktive edilerek kanser hücreleri
öldürülüyor.
'KALAN TÜMÖR HÜCRELERI DE
ÖLÜYOR'
Ancak bu tedaviler yan etki riski içerdiği
gibi, genellikle kanser hücrelerinin
tamamını öldüremiyor ve bunun sonucu
olarak hastalık tekrarlayabiliyor.
Araştırmaya başkanlık eden Dr. Stephen
Tait, "Tümörü tamamen gerileten bu
yöntem, kanser tedavisinde çok daha etkili
olabilir. Gerçekte, tedavide tüm tümör
hücrelerini öldürmek gerekmiyor. Çünkü,
kalan tümörü tamamen temizleyen ve
dolayısıyla kanseri ortadan kaldıran bir
bağışıklık tepkisi ortaya çıkardık" dedi.
Uzmanlara göre apoptosisin aksine
CICD yöntemiyle kanser hücreleri
ölürken, bağışıklık sistemi imflamatuvar
proteinlerle uyarılıyor. Bunun sonucunda,
kalan tümör hücreleri de ölüyor.
Araştırmada, laboratuvarda geliştirilen
kalın bağırsak hücreleri kullanıldı.
Yöntemin diğer kanser türlerinde de
kullanılabileceği belirtiliyor.
Kaynak: CNN Türk
okunan 134 sayfalık tezini 24 yaşında
doktora öğrencisi iken yazmıştı.
1962'den beri Cambridge
Üniversitesi'nde olan Hawking, bu
tezinin ardından tüm zamanların en
etkili bilim eserlerinden "Zamanın Kısa
Tarihi: Büyük Patlamadan Karadeliklere"
kitabını yazmıştı.
Hawking'in tezinden sonra en çok
okunan doktora tezi ise 7.960
indirmeyle 2017 yılında kaydedildi. Daha
önce tezi okumak için tezin taranmış
versiyonu için 65 sterlin ödemek ya da
üniversitenin kütüphanesine gitmek
gerekliydi.
Cambridge Üniversitesi diğer eski
akademisyenleri de yazdıklarını kamuya
açmaları için teşvik ediyor.
38
KOKU DUYUSUNDAKI KAYIP
ÖLÜMÜN HABERCISI
YA Ş I I L E RLEYEN
K I Ş I L E R D E, KOKU
A L M A D U Y USUNUN
A Z A L D I Ğ I , BURNUN
Ö L Ü M Ü YAKLAŞIK BEŞ
Y I L Ö N C E DEN ‘TAHMIN
E D E B I L D I ĞI’ OR TAYA
ÇIKTI.
PLOS ONE isimli bilim dergisinde
yayımlanan bir araştırmaya göre, 57- 85
yaş arasında basit bir koku alma testine
tabi tutulan 3 bin kişiden bu testte
başarısız olanların yüzde 39’u beş yıl
içinde hayatını kaybetti.
BEŞ GENEL KOKU INCELENDI
Chicago Üniversitesi’nden Jayant
Pinto’nun ekibinin 2005’te başladığı
çalışmaya, 57 ila 85 yaşları arasındaki
3 bini aşkın kişi katıldı. İlk aşamada
katılımcılara, beş genel kokuyu (gül,
deri, balık, portakal ve nane şekeri)
tanımlamalarını da içeren basit bir test
uygulandı; yanlış tanımlanan her koku,
koku alma duyusundaki kaybın şiddetini
puanlamak için kullanıldı.
Koku testini 2010’da tekrarlamak isteyen
biliminsanları, beş yıllık sürede çalışmaya
katılan 430 kişinin hayatını kaybettiğini ve
ölenlerin yüzde 39’unun testte başarısız
olduğunu tespit etti. Bir diğer değişle,
ilk testte başarısız olanların, beş kokuyu
doğru olarak tanımlayanlara kıyasla beş
yıl içinde ölme ihtimalinin daha yüksek
olduğu belirlendi. Ancak araştırmacılar,
430 katılımcının hangi sebeplerle
öldüğünü incelemediklerini özellikle
vurguladı.
AKCIĞER TESTINDEN DAHA ETKILI!
Çalışmaya göre, koku duyusundaki
kayıp, ölümü akciğer rahatsızlıkları,
kalp yetmezliği ve kanser teşhisinden
daha isabetli şekilde öngörebiliyor.
Araştırmacılar, kullandıkları üç
dakikalık koku testinin uzun tıbbi
değerlendirmelerden daha güvenilir
olduğu ve bu değerlendirmelerin
www.labmedya.com
sonuçlarından daha güçlü sonuçlar
verdiğini de öne sürdü.
Koku alma reseptörlerini içeren sinir
hücreleri, insan vücudundaki kök hücreler
tarafından sürekli olarak yenilenen tek
bölüm. Ancak yeni koku hücrelerinin
üretimi yaşla birlikte düşüşe geçiyor.
Bu da kokuların belirleme ve ayırt etme
yetimizde kademeli bir düşüşe neden
oluyor.
YENILEME ARAYIŞI
Araştırmacılar koku duyusundaki kaybın,
vücudun yenilenmeye ihtiyaç duyduğunun
ama yenileme yetisinin olmadığının
belirtisi olabileceği görüşünde.
Koku alma sinirleri, sinir siteminin
açık havayla temas eden tek parçası.
Bu durum, zehir ve mikropların beyne
doğrudan ulaşabilecekleri bir rotaya sahip
olduğu anlamına geliyor. Buna bağlı olarak
da koku alma duyusunda yaşanan kayıp,
ölüme neden olacak bir durumun erken
uyarısı olabilir.
Kaynak: Diken
www.labmedya.com
TÜRKIYE’NIN ILK MILLI TÜRBIN
GELIŞTIRME LABORATUVARI AÇILDI
Türkiye’nin ilk milli türbin geliştirme
laboratuvarı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve Ortadoğu
Teknik Üniversitesi (ODTÜ) iş birliğiyle
Ankara’da açıldı.
ODTÜ’den yapılan yazılı açıklamaya
göre, ilk milli türbin teknolojisinin
malzemelerinin geliştirileceği araştırma
ve geliştirme (Ar-Ge) laboratuvarı
ODTÜ kampüsü içerisinde hizmete
girdi. TÜBİTAK ve ODTÜ’nün kendi öz
sermayeleriyle iki yıllık ön çalışma
sonrası kurulan ‘İnce Film ve Kaplama
Araştırmaları Laboratuvarının toplam 3
milyon liraya mal olduğu bildirildi.
Türkiye’nin milli uçak motoru ve milli
jet motoru teknolojisinin geliştirebilmesi
için gerekli malzemelerin üretilmesi
yönünde araştırmaların yapılabileceği
laboratuvarda, enerji, savunma, iletişim,
elektronik-optik ve uzay teknolojilerinde
39
de kullanılabilecek katman malzemelerin
geliştirilebileceği ifade edildi.
Laboratuvarda İstanbul-Ambarlı doğalgaz
enerji santralinin türbin motorları için
malzeme geliştirileceği vurgulanan
açıklamada, Türkiye’nin diğer bütün
doğalgaz enerji santrallerinin türbin
motorları için de malzeme teknolojisi
geliştirilebileceği kaydedildi.
Kaynak: Enerji enstitüsü

BORDAN
ÜRETILEN
YEŞIL
ENERJI
KEŞFEDILDI
Trio teknik güvencesi ile Türkiye'de... Petrol, elektrik ve doğalgazdan daha ucuz
olan yeşil enerji bir AR- Ge firması tarafından
TOC ve TN cihazlarının tek satıș yetkilisi keşfedildi.

Dünya bor rezervinin yüzde 72’sini içerisinde

barındıran Türkiye’de yeni bir enerji kaynağı
keşfedildi. Balıkesir’deki bir Ar–Ge firması
yaptığı açıklamada ileri teknoloji ile işlenen
bor madeninin işlenme esnasında diğer yakıt
türlerinden çok daha az maliyet ile ortaya
çıkan yeni bir enerji kaynağı oluştuğunu
belirtti. Bor türevli olan enerji kaynağına
yeşil enerji adının verildiğini belirten Ar-Ge
firması sahibi Faruk Durukan, dışarıdan hiçbir
destek alınmadan kendi kaynakları vasıtası ile
teknoloji laboratuvarlarında bor madeninden
elde edilen sıfır değere sahip ara eleman
katkılı etil bor ürününün diğer yakıt türlerine
Formacs HT Serisi Formacs HTi Serisi Primac SNC100 Serisi Primacs SLC göre çok daha ucuz olduğunu söyledi. Yeni
buluş hakkında detaylı bilgi veren Durukan,
• Manual yada otomatik örnekleyici ile • Entegre otomatik örnekleyici • Entegre 100 numunelik • Yüksek sıcaklık yakma yöntemi ile TC,
çalıșabilme • Direk enjeksiyon otomatik örnekleyici TIC, TOC analizleri
bor madeninin saflaştırılması ile elde edilen
• Otomatik karıștırma ve homojenizasyon • Partikül içeren numuneler için özel • 3 grama kadar numune çalıșabilme • Özel çift fırın tasarımı Sodyumpentaborat ara elemanının sıfır
• Otomatik numune hazırlama, seyreltme tasarım • Dumas yöntemi ile Toplam N/Protein • 3 grama kadar numune çalıșabilme
ve standart hazırlama • Otomatik karıștırma ve homojenizasyon analizi dereceye kadar indirilmesinin başarıldığını,
• Farklı numune kaplarına uygun tasarım • Opsiyonel, Toplam Azot, Nitrit-Nitrat ve • DIN 19539 a göre TOC, TIC ve saflaştırmanın gerçekleştirildiği her değerde
• Opsiyonel, Toplam Azot, Nitrit-Nitrat ve Kjeldahl Azotu analizleri TEC analizleri
Kjeldahl Azotu analizleri • Tekrar kullanıma uygun farklı bir alanda kullanılmak üzere ara ürün
seramik numune kapları katkı maddesi olarak kullanılan bor madeninin
kullanım şekli olan 14’ünün işlenmesi için
ile Türkiye’de gerekli teknolojinin olduğunu
ülkemizde madenin 8 şeklinin işlenebildiğini
söyledi.
Skalar TOC/TN Analiz Cihazları ile Katı ve Sıvı numunelerinizde, yüksek Uygulama alanları
sıcaklıkta katalitik yakma yöntemiyle toplam karbon (TC), toplam inorganik • İçme suyu, deniz suyu, nehir suyu ve diğer yüzey suları analizleri
karbon (TIC), toplam organik karbon (TOC), çözünmüș organik karbon • Atık su analizleri Gerçekleşen son buluşun dünyanın en ucuz
(DOC), uçucu organik karbon (POC), uçucu olmayan organik karbon • Arıtma çamuru analizleri enerjisi konumunda odluğunu, petrol, elektrik,
(NPOC) ve toplam azot (TN) değerlerini tespit edebilirsiniz. • Toprak analizleri doğalgaz gibi pek çok enerji kaynağından çok
• Gübre analizleri daha ucuz olduğunu belirten Durukan, dünya
rezervinin yüzde 72’sinin bulunduğu ülkemizde
yaşanan bu gelişmenin çok önemli olduğunu,
TRİO TEKNİK CİHAZLAR
dünya biliminin henüz sıfır su molekül yapıya
Kartaltepe Mah. Sedat Simavi Sok. no:32 D-2 Bakırköy/İSTANBUL www.trioteknik.com sahip sodyumpentaborat anhidratı üretiminden
T: 0 (212) 466 35 38 - F: 0 (212) 466 35 39 haberdar olmadığını söyledi.
info@trioteknik.com

Kaynak: Enerji enstitüsü

40
IŞIK SAÇAN
CANLILAR
Ateş böcekleri, sarı ya da yeşil ışık
üretebilen canlılardır. Ürettikleri ışığı,
düşmanlarına karşı kendilerini savunmak
için ve haberleşme aracı olarak kullanırlar.
Ateş böceklerinin en önemli özellikleri
ışıktan en çok verimi elde edebilmeleri
ve bunu yaparken neredeyse hiç enerji
tüketmemeleridir. Bu nedenle, bilim
insanlarının yıllardır araştırma konusu
olmuşlardır.
Buna rağmen insanlar, henüz ateş
böceklerininki kadar verimli ışık
üretemediler. Herhangi bir canlının ışık
üretip, ısısından etkilenmemesi ne ilginç
bir durumdur! Bu durumu, şu şekilde
açıklayabiliriz; insanların bulduğu ampuller,
ışık üretirken aynı zamanda ısı da yayarlar.
Buna rağmen ateş böcekleri, ışık üretirken
nasıl oluyor da bu ısıdan etkilenmiyor?
Çünkü aydınlanmak için kullandığımız
ışık ile ateş böceklerinin ürettikleri ışık
birbirinden farklıdır. Bilim insanları da
bunu taklit etmeye çalışmaktadırlar. Ateş
böceklerinin ürettikleri ışık türüne “soğuk
ışık” denilmektedir. Bu ışık türü üretilirken
dışarıya ısı verilmez. Bu yüzden soğuk
ışıklar, oldukça verimlidir.
Ateş böceğinin dışında başka canlılar da
ışık üretiyor. Özellikle deniz canlıları... İşte o
canlılardan bazıları:
Işık Üreten Comb Jelly
Comb Jelly tıpkı denizanaları ve deniz
Anemonları gibi hassas canlılardandır.
Genellikle mikroskobik bitkiler ve küçük
deniz hayvanları ile beslenirler. Bazıları
avlarını tıpkı balık oltası gibi suda hareket
eden yapışkan dokunaçları ile yakalar. Bir
türün ise çok geniş bir biçimde açılabilen
ve diğer Comb Jellyler de dahil olmak üzere
pek çok canlıyı yutabilen ağızları vardır.
Comb Jellynin vücudunda sıra halinde ince
tüyler bulunur. Bu tüylerini suda kendini
ileri doğru itebilmek için kullanır. Bundan
başka hemen hemen tümünün sırtında tıpkı
dikiş yerine benzeyen, özel ışık üretebilen
hücreler bulunmaktadır. Türlerin de kendi
içlerinde ilginç özellikleri vardır. Örneğin
kırmızı Comb Jelly dokunulduğunda parlar.
Aynı zamanda suya parıldayan, ışıklı taneler
bırakabilir. Bu, düşmanlar için kullanılan bir
şaşırtma yöntemidir.
Işık Yayan Denizanası
Denizin derinliklerinde yaşayan ve ışık
saçmada usta olan olan Atolla Wyvillei adlı
denizanası da bu kategoriye girmektedir.
Gözlerinden ışık yayarak tehlikelere karşı
kendini koruyabilen bu canlı adeta şov
yaparak izleyenleri de büyüleyebilir.
Yeşil Işık Saçan Mantarlar
Japonya'nın Wakayama bölgesinde yağmur
yağmaya başlayınca kendini gösteren
www.labmedya.com
mantarlar parlayabilme özelliğine sahiptir.
Mycena lux-coeli adlı bu mantarlar
chinquapin ağaçları üzerinde yetişirler.
Büyürken yeşil renkte ışık saçan mantarların
üst kısımlarının çapı 2 cm'dir.
Işık Saçan Mürekkep Balığı
Okyanusun kapkaranlık derinliklerini
aydınlatan Hawai isimli bir mürekkep
balığı bulunmaktadır. Kısa kuyruklu olan bu
balık, Vibrio fischeri denilen bir bakteriyle
Vibrio fischeri denilen bir bakteriyle dostluk
kuran bu balık özel organları sayesinde ışık
yaydığı gibi başka canlıların yerini de net
bir şekilde algılayabiliyor. Bu canlıların her
birinin kendilerini ait irisler ve lensleri de
bulunmaktadır.
Işık Saçan Başka Bir Mantar
Canlılar fizyolojik ve metabolik özelliklerini
üremek ve atıklarından kurtulmak için
kullanırlar. Bu mantar ise atıklarını dışarıya
bırakmak için başlığının altını kullanırlar.
Bu atıklardan bazıları ise Lusiferaz'dır bu
madde ise ışık saçmak için kullanılan bir
enzimdir.
Işık Yayan Panellus Stipticus
Mantarı
Panellus stipticus adlı bu canlı genelde
besinini ölü organik maddelerden alan
bir organizmadır. Bu mantar türü oldukça
serttir ve yağmur yağdığı zaman yetişir. Bu
mantarlar kanın akmasını durdurmak amaçlı
da kullanılabilirler.
Yeşil ve Mavi Işık Saçan Canlı
Bu canlı denizin derinliklerinde yaşayan
yuvarlak ve taraklı olan Bathocyroe
Fosteri'dir. Atlantik yakınlarında bol miktarda
bulunan bu canlı 5cm boyundadır. Çok
narin olarak bilinen bu canlı yeşil ve mavi
renklerde ışık saçarlar.
Dinoflagellatlar
Dinoflagellatlar, tek hücreden oluşmuşlardır
ve kamçılı grubuna aittirler. Bu canlıların
çoğu su planktonudurlar ancak tatlı su
alanlarında da görülebilirler.
Kristal Denizanası
Aequorea Victoria olarak bilinen kristal
denizanası genellikle Kuzey Amerika'nın
sahillerinde bulunur ve en etkili şekilde
ışık saçan su organizmalarından birisidir.
Hidroza familyasına ait olan bu canlı
muhteşem bir şekilde ışık etrafına ışık saçar.
Işık Saçan Dişi Ateşböceği
Bir ateş böceği türü olan Lampyris noctiluca
genellikle erkeklerden 2 kat daha fazla
büyük olurlar. Ayrıca erkeklere nazaran
dişilerde kanat yoktur ve dişiler ışık
çıkarabilirken erkekler ışık çıkaramazlar.
 KÜÇÜK HACİMLİ NUMUNELERDE
VİSKOZİTE ÖLÇÜM
KOLAYLIĞI

• Kan
• Serum
Cone Plate seçeneği sayesinde çok küçük • İlaç
hacimli numunelerde sıcaklık kontrollü olarak • Boya
• Krem
viskozite ölçümü yapma imkanı sağlar. • Reçine
• Sıcak tutkal vb.

Sem Laboratuar Cihazları Paz. San. ve Tic. A.Ş.

Barbaros Mah. Temmuz Sk. No:6 Sem Plaza Ataşehir, İstanbul
T: +90 216 571 02 00 F: +90 216 571 02 02 www.sem.com.tr
 42
NOBEL TIP
2017 ÖDÜLÜ:
İNSAN FİZYOLOJİSİNİ DÜZENLEYEN
BİR SAAT
U ZUN Y I L L ARD I R ,
I NSANL AR D A D A H I L
OLM AK Ü Z ERE C A N L I
OR GA NI Z M AL AR I N ,
24 S AATL I K BI R
GÜNE AD APTE
OLABI L M EL ERI N E
YA RDI M CI OL AN
I ÇSEL , BI Y OL OJ I K B I R
SAATI N VAR OL DU Ğ U
BI LI NI Y ORD U . A M A
BU I Ç SEL SAATIN
M OLEK Ü L ER D Ü Z E Y D E
NASI L I ŞL ED I ĞI
BI LI NM I Y ORD U .
Karoliska Enstitüsü Nobel Kurulu,
tıp alanındaki 2017 Nobel Tıp Ödülü
sahiplerini açıkladı. Bu ödüller, sirkadiyen
ritmin moleküler çaptaki kontrol
mekanizmalarını keşfeden Jeffrey C. Hall,
Michael Rosbash ve Michael W. Young’a
verildi.
Medimagazin’de yer alan haber,
Nobel Ödüllü bu üç bilim insanının 24
saatlik biyolojik ritmin işleyişini nasıl
aydınlattıklarını anlatıyor.
Buna göre, meyve sineği ya da sirke
sineği olarak adlandırılan sinek türü
üzerinde çalışarak normal günlük
biyolojik ritmi kontrol eden bir geni
ayrıştırmayı başaran 2017 Nobel Ödüllü
üç bilim insanı, bu genin gece boyunca
hücrede biriken ve gündüz de çözünen
bir proteini kodladığını gösterdi. Daha
sonra, bu genden kodlanan başka protein
bileşenleri de tespit eden bilim insanları,
böylece hücrelerin kendi içinde biyolojik
saati nasıl işlettiğini açığa çıkardı.
İÇ SAATİMİZ NASIL ÇALIŞIYOR?
İç saatimiz fizyolojimizi büyük bir
hassasiyetle günün önemli safhalarına
göre uyarlar; davranış, hormon seviyeleri,
uyku, vücut ısısı ve metabolizma gibi
kritik fonksiyonları düzenler. Dış çevre
ile bu iç biyolojik saat arasında geçici bir
uyumsuzluk doğduğunda, mesela uzak bir
yere seyahat edip “jet lag” yaşadığımızda
sağlığımız olumsuz etkilenir ve yaşam
tarzımızla iç saatimiz arasında bir
uyumsuzluk doğacak olursa çeşitli
hastalıklar için risk oranı artar.
ÖNCE BİTKİLERİN BİYOLOJİK SAATİ
İNCELENDİ
Çoğu canlı organizma, çevredeki günlük
değişimleri öngörür ve buna uyum sağlar.
Gökbilimci Jean Jacques d’Ortous de
Mairan, 18. yüzyılda mimosa bitkilerini
gözlemlemiş ve yapraklarının gündüz
güneşe doğru açıldığını ve akşam
karanlığında kapandığını keşfetmişti.
Bitkinin sürekli karanlıkta kaldığında
nasıl davranacağını merak eden Mairan,
güneş ışığına maruz kalmasalar bile
yaprakların normal günlük alışkanlıklarına
devam ettiğini gördü. Bu da bitkilerin
kendi biyolojik saatine sahip olduğunu
açıkça gösteriyordu. Diğer araştırmacılar,
yalnızca bitkiler değil, aynı zamanda
hayvanların ve insanların da fizyolojisini
günlük değişim dalgalanmalarına adapte
etmeye yardımcı olan bir biyolojik saatin
varlığını keşfetti. Ancak sadece iç biyolojik
saatimizin nasıl işlediği gizemli kaldı.
SAAT GENİNİN AYIRT EDİLMESİ
Seymour Benzer ve öğrencisi Ronald
Konopka 1970’li yıllarda sirkesineklerinde
biyolojik saati kontrol eden genlerin
ayrıştırılması için çalıştı ve bilinmeyen
bir gendeki mutasyonun sineklerdeki
biyolojik saati bozduğunu gösterdi. Benzer
ve öğrencisi bu geni “period” olarak
adlandırdı, fakat bu genin biyolojik saati
nasıl etkilediği çözülemedi.
PER PROTEİNLERİ 24 SAATLİK
BİR DÖNGÜYLE BİYOLOJİK SAATİ
KOORDİNE EDİYOR
Jeffrey Hall ve Michael Rosbash, “period”
genini diğerlerinden izole etmeyi başardı
ve sonra bu gen tarafından kodlanan
“PER” adlı proteini keşfetti. Keşfettikleri
bu protein, gece boyunca periodgeni
tarafından kodlanarak hücrede birikiyor
ve gündüzleri çözünüyordu. Böylece, PER
proteinlerinin 24 saatlik bir döngüyle
biyolojik saati koordine ettiği ortaya
çıkmış oldu.
KENDİ KENDİNİ DÜZENLEYEN BİR
SAAT MEKANİZMASI
Sonraki hedef ise, gün içindeki
bu sirkadiyen salınımların nasıl
oluşturulduğunun ve devam ettirildiğinin,
yani genin ne zaman üretmesi ne zaman
durması gerektiğini nasıl bildiğinin
anlaşılmasıydı. Jeffrey Hall ve Michael
Rosbash şöyle bir hipotez üretti: PER
proteinleri belli bir seviyeye ulaştıklarında
period geni aktivitesini durduruyordu,
yani bir geridönüt sistemi dahilinde kendi
sentezini kendi düzenleyerek döngüsel
ritmin devamını sağlıyordu.
Bu hipoteze daha detaylı bakacak olursak,
period geni aktif olduğunda mesajcı
RNA’ları(mRNA) yani sentezlenecek
proteinin kimyasal şifresine karşılık gelen
molekülleri üretmesi gerekir. Bu mesajcı
RNA’lar, hücrenin sitoplazmasına taşınır
ve PER proteininin kalıp halinde üretimini
sağlar. PER proteinleri, aynı zamanda
periodgeninin aktivitesini de kontrol eden
hücrenin çekirdeğinde birikir. Protein
birikimi artınca çekirdekten period genine
üretimi durdurucu bir geridönüt gider.
www.labmedya.com
PROTEİNLER ÇEKİRDEĞE NASIL
GİRİYOR?
Bu model ne kadar cezbedici olsa da
eksik kalan bazı parçalar vardı. Mesela
periodgenin aktivitesinin durdurulabilmesi
için, sitoplazmada üretilen PER geninin
genetik materyallerin barındığı çekirdeğe
ulaşması gerekiyor. Peki bu nasıl
gerçekleşiyor? Bu soruya da cevap
bu yılki Nobel Tıp Ödülü’nün üçüncü
sahibinden geliyor.
Michael Young 1994’te “timeless”
adını verdiği ikinci bir gen keşfetti. Bu
“timeless” geni TIM adında bir proteini
üretiyordu ki bu protein sirkadiyen
saatte oldukça büyük bir rol oynuyordu.
Young, bu proteinin PER proteiniyle
bağlantılı çalıştığını, iki proteinin de
hücre çekirdeğine girebilmesini ve period
geninin aktivitesinin durdurulmasını
sağladığını gösterdi.
PROTEİNLERİN SALINIM
ARALIKLARI NASIL DÜZENLENİYOR?
Michael Young keşfettiği başka bir genle,
“doubletime” ile DBT proteini üretilerek
PER proteininin üretiminin ertelendiğini
keşfetti ve böylece 24 saatlik bir döngü
tam anlamıyla yakalanmış oluyordu.
İNSAN FİZYOLOJİSİNİ DÜZENLEYEN
BİR SAAT
Bilim insanlarına göre, ortaya konulan
çalışmalar biyolojik saatin bizim
fizyolojimizdeki kompleks ve geniş
etkilerini kanıtlıyor. Biyolojik saatlerimiz,
günün farklı aşamalarına göre vücut içi
döngülerimizi ayarlıyor ve uyku düzeni,
beslenme davranışı, hormon salınımı, kan
basıncı, vücut ısısı gibi birçok faktörü de
düzenlememize yardımcı oluyor.
Kaynak: NTV
 www.coleparmer.com

Cole-Parmer kataloğundaki
150.000’den fazla ürün

güvencesiyle
Türkiye’de

www.sumertek.com
Sümer Analitik ve Medikal Teknolojier San. ve Tic. A.Ş.
Atakent Mah. Emrah Sok. No.2A 34760 Ümraniye-İstanbul | T: +90 216 550 78 85 F: +90 216 550 78 87
 44
DÜNYA D A CANL I
TÜ RLERI NI N ÇEŞ I T L I L I Ğ I
SÜ REKL I AZ AL I Y O R .
2100 YI L I NA D EK
NESLI TÜ K ENEN C A N L I
TÜ RLERI NI N SAYI S I
1000'I BU L ABI L I R .
PEK I B U K ONU D A N E
YA PI LA Bİ L İ Nİ R
BIYOLOGLAR: “SOYU TÜKENMIŞ
CANLI TÜRLERINI YENIDEN
OLUŞTURULABILIRIZ”
Bazı canlıların neslinin tükenmesi her
zaman yeryüzünde yaşamın bir parçası
olmuştur. Ama 65 milyon yıl önce
dinozorları ortadan kaldıran ve bugün
neredeyse karşı karşıya olduğumuz
kitlesel bir şekilde soy tükenmesine çok
daha seyrek rastlanır.
Bilim insanları, günümüzdeki hızla
giderse 2100 yılına dek 269-350 kuş
ve memeli türün soyunun tükeneceğini
tahmin ediyor. Ancak soyu tükenme riski
olan canlılar için oluşturulan özel liste
uygulamaları işe yaramazsa bu sayı
1000'e kadar çıkabilir. Bitki ve omurgasız
hayvanlardaki soy tükenmesi konusunda
ise fazla bilgi sahibi değiliz. Ama omurgalı
hayvanlardaki kayıp, ekosistemin diğer
kısımları konusunda da fikir veriyor.
Biyolojik çeşitlilik bakımından dünyanın
hızla kayba uğradığı doğrudur. Biyolojik
çeşitlilik, canlı organizmaların çeşitliliği
olarak tarif edilir; ama aynı zamanda her
canlı türü içinde ve bu canlı türleriyle
ekosistemler arasında da çeşitlilik söz
konusudur.
Biyolog EO Wilson bu kaybı, iklim
değişikliği tehdidinin gölgesinde kalan
"gizli ve büyük bir trajedi" olarak
tanımlamıştı.
Ama bu konuda yapılabilecekler de var.
YERYÜZÜNDE YAŞAM NEDEN DAHA
AZ ÇEŞIT IÇERIYOR?
Bunun kısa yoldan cevabı: İnsan
yüzünden.
Son dönemlerdeki soy tükenmesi
vakalarında ortak faktör insan olmuştur;
doğal yaşam ortamlarına insanın zarar
vermesi. Burada tarım önemli bir rol
oynar. Örneğin Amazon ormanlarının
önemli bir kısmı ağaçtan arındırılarak
soya fasulyesi ekimi ve hayvancılık için
alan açılmıştır.
Şehirlerin kurulması ve genişlemesi de
başka bir etkendir. Örneğin New Orleans
ve Kalküta'da şehri çevreleyen bölgelerde
bataklıkların kurutulması ile şehirleri
büyütme çabaları, kanalizasyon sistemi ve
kirlilik, canlıların yaşam alanları üzerinde
olumsuz etkilerde bulunuyor.
Ayrıca insanların bilerek veya kazara bir
ortama soktuğu yeni canlı türlerinin de
yıkıcı etkileri oluyor. Geçmişten beri o
doğal ortamda yaşayan canlılar birçok
durumda, hastalıklara daha dayanıklı
ve daha az doğal saldırganı olan bu
yeni işgalci canlılarla rekabet edemiyor.
Özellikle adada yaşayan canlılar bu
olumsuzluklara daha açık olabiliyor.
Mauritius'taki dodo, Guam'daki uçan tilki
buna en iyi örnektir.
İnsan etkinliğinden kaynaklı iklim
değişikliği de önemli bir etken.
Ekosistemleri tahrip eden bu faktör,
soy tükenmesini tetikleyen nedenler
bakımından da liste başına tırmanabilir.
İklim değişikliğinden yararlanan ve
zarar gören canlılar olacaktır. Ama belli
bir ortam için uzmanlaşmış, yaşadığı
bölgeden uzaklaşmayan, farklı doğal
ortamlarda yeni topluluklar kuramayan
canlılar soy tükenmesine en ideal
adaylardır.
İNSAN IÇIN ÖNEMI NE?
Son yıllarda doğanın insana sunduğu
olanakların değerini parasal olarak ifade
eden eğilimler ortaya çıktı. Bitkilerin
karbon depolaması, böceklerin bitkilere
polen taşıyarak ürün oluşumuna katkısı,
ağaçların suyu filtreden geçirmesi vb.
şeklinde sıralanabilecek hizmetlerin
dünya çapındaki değeri yıllık125-145
trilyon dolar olarak hesaplanıyor.
Fakat bu hizmetlerin birçoğu zorunlu
ve vazgeçilmez olması, örneğin yeşil
alanların insan psikolojisi üzerindeki
olumlu etkilerinin parayla hesap
edilememesi gibi nedenlerle bu yaklaşımı
eleştirenler de var.
Bir tek türün sayısının azalması önemsiz
gibi görünebilir, ama bunun ekosistem
üzerinde çok daha geniş etkileri olur
ve bazı balık türlerinde olduğu gibi
ekosistemin tümüyle çökmesine neden
olabilir.
PEKI BU GIDIŞAT DURDURULABILIR
MI?
Tarih kitapları insanların 60 bin yıllık
öyküsünde canlı türlerini nasıl soy
tükenmesine yönelttiğine dair karamsar
tablolar çizer. Ama geleceğimiz de
öyle olmak zorunda değildir. Bu süreci
yavaşlatma, hatta tersine çevirme gücü
www.labmedya.com
de insanın elinde olabilir.
Farklı ülkeler veya dünya çapındaki
ekolojik ve biyolojik çeşitlilik koruma
girişimleri de genetik alandaki yeni
teknolojiler de bu alanda umut verici
olabilir.
Uzmanlar, soyu tükenmiş canlı türlerinin
yeniden oluşturulması çalışmalarının
haberlere konu olduğunu, ama dengesiz
artışla başka canlılar için tehdit teşkil
eden canlıların üremesini sınırlandırma
konusundaki çalışmaların genetik
teknolojide bugün uygulanabildiğini
söylüyor.
Farelerin her yeri istila etmesi, Yeni
Zelanda'da arıların, Avustralya'da
kurbağaların istilası gibi sorunlarda
gen teknolojisiyle kısırlaştırmaya
başvurulabilir.
Peki insan müdahalesi doğadaki
canlılara tehdit oluşturmak yerine doğayı
koruyabilir mi? Umarız öyle olur. Bugüne
kadar yaşanan altı kez geniş kapsamlı soy
tükenmesi vakalarına yenilerini ekleme
ihtimali ile karşı karşıya olduğumuz bu
dönemde, doğayla ilişkilerimizi yeniden
gözden geçirerek çözümler bulmamız
gerektiği kesin.
 46
AKVARYUMDAKI KÖPEKBALIĞININ
“BAKIREYKEN” DOĞUM YAPMASI
HERKESI ŞAŞIRTTI
İlk defa bilim insanları “bakire” bir
köpekbalığının eşeyli üremeden eşeysiz
üremeye geçtiğine tanık oldu. Bilim
insanlarının Avustralya’da yayımlanan
Nature gazetesine paylaştıkları bu
bilgi, köpekbalığının “çiftleşmeksizin”
yumurtladığı ile ilgiliydi. Üç yıldır
yanında herhangi bir erkek köpekbalığı
bulunmayan, Leonie adındaki zebra
köpekbalığı şu anda üç yavruya sahip.
Elbette ki bu olay bir zebra ya da leopar
köpekbalığının ilk defa yaptığı bir
“eşeysiz” üreme durumu değil, daha önce
köpekbalıklarında görülen bu durumun
“çiftleşmeksizin” meydana gelmesi, bilim
insanlarının ilk defa şahit olduğu bir şey.
Leonie, önceden Reef HQ Akvaryumu’nda
erkek köpekbalığı ile birlikte zaman
geçirdikten sonra yumurtlamıştı, ancak
2012’de farklı bir akvaryuma konuldu ve
yanında herhangi bir erkek köpekbalığı
da yoktu. Yeni akvaryumunda yeni
yumurtalar bırakmaya devam etti ama
ya kısırdı ya da değildi; yaptığı şeyin
tavuklardan farkı yoktu. Her nasılsa
erkek köpekbalığından ayrıldıktan üç yıl
sonra bilim insanları şaşkınlık içerisine
düştüler; çünkü Leonie’nin yumurtaları
çatlamaya başlamıştı. Eşeyli üremeden
eşeysize, döllenme olmadan geçiş
köpekbalıkları için bir ilk, bu durum
Fulya Balıkları ve Colombian Rainbow
Boa’da görülmüştü. Daha önce eşeyli
üreme olmadan eşeysiz üreme olayı,
normalde bu şekilde davranmayan birçok
canlıda da gözlenmiştir. Kentucky’deki
Louisville Hayvanat Bahçesi'nde yine
“çiftleşmeksizin” yumurtlayan Ağlı
Yılan da bilim insanlarını şaşırtmış
çünkü herhangi bir depolanmış sperm
bulunmuyordu. Yılan olayında, hiçbir
şekilde döllenme olayı olamazdı
çünkü hiçbir zaman yanında bir erkek
yılan bulunmamıştı. Ama Leonie’nin
oldu ve zebra köpekbalığı doğum
yaptı. Queensland akvaryumu'ndaki
bilim insanları depolanmış spermden
şüpheleniyorlardı. Fakat daha ileri düzey
araştırmalar sonucunda yavrulardaki
genetik çeşitlilik iki ebeveyne değil
sadece birine aitti!
TÜRÜN HAYATTA KALMA
MÜCADELESI MI?
Bilim insanları hâlâ köpekbalıklarının,
yılanların ve diğer canlıların neden bir
eş ile değil de bazen kendiliğinden
yumurtladığı hakkında tam bir bilgiye
sahip değil. Journal of Heredity’nin
www.labmedya.com
(Kalıtım Gazetesi) 2010'da yayımlanan
Kevin Feldheim'in yazısında "Bu durumun,
Feldheim: “Bu durumun, dişilerin
erkeklerden soyutlanması sonucundan
dolayı ortaya çıktığını düşünüyoruz.
Ortaya çıkan yavruların doğurgan olup
olmaması sorusu bu konu hakkındaki
en ilgi çekici soru. Bir çalışma, eşeysiz
üremeyle hayata gelmiş bir köpekbalığının
daha sonraları da eşeysiz üremeye
devam ettiğini göstermiştir” dedi. Daha az
genetik çeşitlilik ile çocuk sahibi olmak
ideal değildir, ama Feldheim’a göre dişinin
bu durumu çoğalmak için son çare olarak
görüldüğünü düşündürüyor. Feildheim:
“Örneğin, dişiler erkeklerin nadir ya da hiç
bulunmadığı bir adada kolonize edilirse,
eşeysiz üreme dişiler için hâlâ genlerini
aktarabilecekleri bir yoldur” diyor.
Bilim insanları eşeysiz üremenin
normal üremeye göre türler arasındaki
yaygınlığını bilmiyor, Feldheim bu
durumun memeliler için geçerli
olmadığının altını çiziyor.
Kaynak: nationalgeographic
48
ANTIBIYOTIK DIRENCINE ÇÖZÜM
YÜZYIL ÖNCE KEŞFEDILMIŞ BIR VIRÜS OLABILIR
ANTI BI Y OTI K D I R E N C I ,
BA K TERI L ERI N B E L L I
ANTI BI Y OTI K L E R E YA N I T
VERMEM ESI D U R U M U ,
D Ü NYA ÇAPI ND A
BÜYÜY EN BI R T E H D I T
ARZ ED I Y OR.
KONU BAŞLIKLARI
İlaç Tasarımı ve Keşfinde Akademik ve Endüstriyel Stratejiler
Bilgisayar-Destekli İlaç Tasarımı (İlaç Tasarımında İn siliko Yöntemler)
Medisinal Kimya, Yeni İlaç Keşfi ve Ar-Ge’de:
Yeni Teknoloji, Metot ve Yöntemler
Doğal Ürünler
Fermantasyon
Organik Sentez
Jenerik İlaç Ar-Ge’si
İlaç Kimyası ve Üretiminde Yeni Renk: Yeşil Kimya
Genomiks / Proteomiks / Metabolomiks / Medikal Biyoistatistik
Veteriner İlaçlarında Ar-Ge
Zirai İlaçlarda Ar-Ge
Klinik çalışmalar:
Etik Konular
Biyoyararlanım / Biyoeşdeğerlik Çalışmaları
Farmakodinamik ve Farmakokinetik Bulguların Analizi
Bildiri Özetlerinin Son Teslim Tarihi :
Bildiri Kabulünün Duyurulması :
Kesin Programın Duyurulması :
Reklam ve Sergi Alanının Son Katılım Tarihi :
w w w.ilackongre si.org
Bu sebeple, 2050’ye kadar yılda 10 potansiyel teşkil ediyor.
milyon kişinin ölümü öngörülüyor. Sorunun
önüne geçmek için yeni ilaç geliştirmek Antibiyotikle tedavi edilen enfeksiyonlara
ise pek de kolay değil. Pek çok büyük karşı farklı bir yaklaşım olarak Doğu
ilaç firması yeni antibiyotik geliştirmeyi Avrupa ve dağılan Sovyetler Birliği’nde
durdurmuşken, geliştirilmekte olan ilaçlar yaygın şekilde kullanılmışlar. Bakterilerle
savaşmaya programlı oldukları için, fajlar
da onay aşamasında çeşitli engellerle
karşılaşıyor. insan sağlığı için geniş kapsamda fazla
bir tehlike taşımıyor.
Durum böyle olunca, bazı üreticiler farklı
New York Times köşe yazarı Carl Zimmer,
çözümlere yöneldi, bu çözümlerden
Business Insider’a, 2015’te; “Burada,
uzunca bir hikayesi olan biri “faj tedavisi”.
normal antibiyotiklerde olmayan büyük
Tedavi, adına bakteriyofaj (kısaca faj)
bir potansiyel var” diyor. “Bence,
denen, bakterileri öldüren virüsler
esasen, virüslerin bakterileri öldürmesini
aracılığıyla yapılıyor. 1900’lerin başında sağlayacak tıbbi tedavileri nasıl
keşfedilen bakteriyofajlar, bakteriyel onaylayacağımız üzerine çalışmalıyız”
enfeksiyonu olan hastaların tedavisi için diye ekliyor.
Onay yolları üzerine bir konuşma, birkaç
firmanın konuya girmesiyle başladı bile.
Henüz erken aşamalardaki deneyler,
antibiyotik direnci ile baş etme şeklimizi
bir gün değiştirebilir.
YENI SEÇENEKLERE IHTIYAÇ
DUYULUYOR
AmpliPhi Biosciences şirketinin CEO’su
Dr. Paul Grint, faj tedavisini doktorların
bir gün ciddi enfeksiyonlara karşı
antibiyotiklerin yanında kullanacağı bir
araca dönüştürmeye çalışıyor.
Şirket, faj temelli çalışmalarını; sinüs
enfeksiyonlarında Staphylococcus aureus
ve kistik fibrozisi olan hastalarda akciğer
enfeksiyonlarıyla ilişkili Pseudomonas
aeruginosa tedavisi üzerine sürdürüyor.
Bu çalışmaların hızlanmasının farklı
sebepleri var; birincisi, antibiyotiklere
büyük bir ihtiyaç duyuluyor. Eylül ayında
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) dünyada
antibiyotiklerin “bitmekte” olduğuna dair
Bu Kongre Bir “KİMYAGERLER DERNEĞİ” Organizasyonudur
İlaç Üretimi Proses Geliştirme ve Optimizasyonu uyarıda bulundu. WHO Genel Direktörü Dr.
İlaçta Formülasyon Çalışmaları
Kontrollü İlaç Salım Sistemleri
Tedros Adhanom Ghebreyesus bir basın
İlaçta Kalite Tasarımı (QbD) açıklamasında; tüberküloz da dahil olmak
İlaçta Analitik Yöntemler:
Metot Geliştirme ve Validasyon
Stress-Testleri ve Stabilite Çalışmaları
üzere, antibiyotiğe dirençli enfeksiyonlar
Hibrit Analitik Metotlar (Hyphenated Analytical Techniques) için araştırma ve geliştirme konusunda
Biyobenzer İlaçlar, Aşılar ve Üretim Teknolojileri / Monoklonal
Antikorlar Nanoteknoloji çok acil daha fazla yatırıma ihtiyaç var,
Nanobiyoteknoloji diyor; aksi takdirde, insanların yaygın
enfeksiyonlardan korktuğu ve basit
Yetim İlaçlar ve Bireysel İlaç Tedavisi Patent
Drug Master File / Ruhsatlandırma
cerrahi operasyonların bile riskli olduğu
KONGRE
02 Mart 2018 Cuma
zamana geri döneceğiz.
S a l i h D e n l i 0 ( 5 3 0 ) 4 9 2 2 1 14
05 Mart 2018 Pazartesi
09 Mart 2018 Cuma
21 Mart 2018 Çarşamba
(Gece Saat 00:00’a kadar)
TAKVİMİ Faj tedavisinin FDA onay sürecinden
geçişini hızlandırmak adına çeşitli
www.labmedya.com
geliştirmeler yapıldı. Grint’in Business
Insider’a yaptığı açıklamada, "Bu
geliştirmelere bakterilerin sıralanması da
dahil" diyor, tedavi için kesin olarak doğru
fajı belirlemeye yardımcı olacak. Ayrıca,
AmpliPhi firmasının tedaviyi üretmek için,
FDA tarafından belirlenen düzenleyici
standartlara uygun bir yöntemi var.
FAJ TEDAVISININ ABD’DE
KULLANIMI
Faj tedavisi yüzyıldan fazla süredir
elimizde olsa da, Grint diyor ki; "Hâlâ
doktorları ve araştırmacıları konuya dahil
etmek için, özellikle ABD’de çok sayıda
eğitime ihtiyaç olacak." Temmuzda, FDA
ve Ulusal Sağlık Enstitüleri, AmpliPhi ve
diğerlerinin katılımıyla bakteriyofajlar
konulu bir workshop düzenledi.
San Diego’da University of California’daki
bir grubun da dahil olduğu başka
araştırmacılar da faj tedavisi üzerine
çalışmalarda bulunmakta. 2016’da
UCSD araştırmacıları, AmpliPhi’nin tedavi
yöntemini üniversitede ilaca dirençli
enfeksiyonu olan bir profesöre uyguladılar.
Böyle de olsa, ABD faj tedavisini
dünyayla yavaşça ve dikkatle paylaşıyor.
Şu an için AmpliPhi, FDA’nın “insani
amaçla” izin verdiği hastalarda
tedaviyi uygulayabiliyor; bu da, diğer
antibiyotiklerin yetmediği ve vaka bazında
durumları kapsıyor.
Avustralya’daki Faz 1 çalışmalarından
elde edilen bilgilerin, ABD’de Faz 2
deneylerini hızlandırması umut ediliyor.
Şirketin hedefi deneyleri 2018’in ikinci
yarısında başlatmak, yani bakteriyel
enfeksiyonları virüslerle tedavi etmeye
başlamamıza hâlâ biraz zaman var.
Kaynak: Bilim.org
Yazar: Elif Süzmeçelik
Kaynaklar:
•http://www.sciencealert.com/century-old-viruses-
save-millions-human-lives-antibiotic-resistance-
health-medicine
•https://www.businessinsider.com.au/
ampliphi-phage-therapy-treatment-bacterial-
infections-2017-10
www.labmedya.com
BARYON BAĞLARI
EVRENI N G Ö Z L E M L E N E B I L I R MADDESININ
YARI SI D ÜN YA D A I L K K E Z I K I G ÖKBILIMCI
EK I P TARA F I N D A N B U L U N M U Ş T U.
Bilim insanları evrenin sıradan madde,
karanlık madde ve karanlık enerjiden
oluştuğunu düşünüyorlar. Ancak bilim
insanları son ikisini henüz kesin olarak
gözlemleyemediler. Uzay modelleri, önceki
gözlemlerde bulunduğu gibi, evrende iki
kat daha fazla sıradan madde (proton,
elektron ve nötronlardan oluşmaktadır.)
olduğunu öne sürüyor. Bu eksik madde
sonunda bulundu ve uzmanlar, bunun
galaksileri sıcak gaz filamanları ile
birbirine bağlayan "baryon" denilen atom
altı parçacıklardan oluştuğunu belirtiyor.
Bu filamanlar, 100.000 °C (180.032
°F) ve 10 milyon °C (50 milyon ° F)
arasındaki sıcaklığa sahip gazdan oluşur.
Parçacıklar iki gökbilimci ekip tarafından
bulundu. Bir grup Edinburgh Üniversitesi
uzmanlarından oluşurken, diğeri
Fransa Uzay Astrofizik Enstitüsü bilim
insanlarından oluşuyor.
Baryon filaman teorisi daha önce bilim
insanları tarafından önerilmiş olsa da,
teyit edilmemişti, çünkü gaz X ışını
teleskopları tarafından yeterince sıcaklığa
sahip değildi. Araştırmaya dahil olmayan
University College London’dan Astrofizikçi
Richard Ellis, New Scientist’e verdiği
demeçte, henüz bu gazı gözlemleyebilen
bir araç olmadığını söylüyor: “Şimdiye
kadar yapılan tamamen spekülasyonlar
üzerindeydi.”
Bilim insanları daha önce baryon gazı
bulunduğu iddia ederken, iki gökbilimci
grup kesinlikle kaçan parçacıkların
ipliklerini gözlemlemek için yola çıktılar.
Her iki ekip, – büyük patlamadan kalan
yüksek sıcaklıktaki elektronların daha
soğuk bölgelerdeki küçük parçacıklarla
etkileşime girmesiyle oluşan- Sunyaev-
Zel’dovich efekti olarak bilinen Büyük
Patlama’dan kalan ışığın, sıcak gazdan
geçtiğine dair bir olgudan yararlandı.
Işığın bir kısmı, gaz parçacıklarıyla
çarpışarak dağılırken , kozmik mikrodalga
arka planında mat bir yama bıraktı.
2015 yılında Avrupa Uzay Ajansı’nın
Planck uydusu, gözlemlenebilir evren
boyunca bu büyük etkinin bir kısmını
49
www.expoanalytech.com
ANALIZ VE
LABORATUVAR
TEKNOLOJILERI
FUARI
haritalandırmıştı. Galaksiler arasındaki
gaz filamanları çok hafif olduğundan,
ürettikleri loş parçalar Planck’ın
haritasında direkt olarak görünmüyordu.
Sloan Sayısal Gökyüzü Araştırması
tarafından yaratılan 3 boyutlu evren
haritaları kullanan iki ekip, filamanlarla
bağlı olduğunu düşündüğü galaksilere
19-21 NISAN 2018
odaklandı. Daha sonra Planck imajlarında
baryon şeritlerini gözlemlenebilir kılmak
için her galaksinin çevresindeki alanları
birleştirdiler.
Baryonlar, "kuark" adı verilen evreninin
büyük kısmının temel yapıtaşlarından
da küçük atom altı parçacıklardır.
Araştırmacılar, filamanlı baryon şeritlerinin
evrenin sıradan maddesiyle ilgili
boşlukları doldurduğunu belirtiyor.
Edinburh ekibi, çalışması için bir
milyondan fazla galaksinin görüntülerini
bir araya getirirken, Fransız ekibi ise
260 bin galaksi çifti üzerine veri yığınları
üzerine çalıştı. Ekipler, Sloan Sayısal
Gökyüzü Araştırması'nda elde edilen
verileri kullanarak baryon bağları ile
birbirine bağlı olan galaksi çiftlerini
seçtiler.
Astrofizikçi Dr. Hideki Tanimura
tarafından yönetilen bir başka ekip, gaz
bağlantılarının evrendeki sıradan madde
için ortalamanın üç kat kadar yoğun
olduğunu buldu. İskoç ekibi, tellerin
altı kat daha yoğun olduğunu bulurken,
galaksiler arasında filaman oluşturacak
kadar yoğun olduğunu keşfetti.
Dr. Tanimura, New Scientist’a verdiği
demeçte, “Farklı mesafelere sahip
filamanlara baktığımız zaman bazı
farklılıklar olmasını bekliyoruz. Eğer bu
faktör dahil edilirse, bulgularımız diğer ORGANIZASYON
grupla uyum gösteriyor:
Kayıp Baryon sorunu çözüldü!
Kaynak: Sözcü
Çeviri: Reha BAŞOĞUL
BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR VE
BORSALAR BİRLİĞİ) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.
50
İNSAN RUHU
KOPYALANIP
ILK E-INSAN
YARATILACAK
RUSYA 'D A BI R G R U P
BI LI M I NSANI , I N S A N
VÜ CU D U NU N SA H I P
OLD U ĞU D Ü ŞÜ N Ü L E N
RUHU BI L I NÇL ER I
TAŞI YA BI L EN BI R
ENERJ I OL ARAK K A B U L
ED I YO R VE BU B I L I N C I
K ODLA R HAL I NDE
TAŞI YA BI L ECEĞI N E
I NANI Y OR. Z AM A N
ZA M AN D I NI
ÖR GÜTL ERL E K A R Ş I
K ARŞ I YA GEL EN
GR U P Ü Y EL ERI
PRO JE Y E OL D U K Ç A
I NANM I Ş D U RU M D A .
BU T EORI D EN Y O L A
ÇI K AN BI L I M I NS A N L A R I
I NSAN VÜ CU D U N U N
YA ŞLA NM ASI NA V E
ESK I M ESI NE ÇAR E
BULMAK Y ERI NE B I L I N C I
TAŞI M A F I K RI NE D A H A
SI CAK BAK I Y ORL A R .
2045 YI L I ND A I S E
BU FI K RI GERÇE Ğ E
D ÖN Ü ŞTÜ REREK I L K
E- I NSANI YARAT M A N I N
M Ü M K Ü N OL ABIL E C E Ğ I
D Ü ŞÜ NÜ L Ü Y OR. İ L K
OLARA K AVATAR L A R
YA RATI L ACAK VE D A H A
SON RA ÖL Ü M CÜL
BI R H ASTANI N B E Y N I
BU AVATARL ARA
AK TARI L ACAK . D A H A
SON RAK I D ÖNEM L E R D E
I SE B EY NI K OPYA L A M A K
VE I LK E- I NSANI
YA RATM AK M Ü M K Ü N
OLACAK .
Ölümsüzlük... Ebedi yaşam... Sonsuza kadar
yaşayan ruh... İnsanoğlunun yüz yıllardır
süren ve bitmeyen arayışı. 200 yıldır da çok
çeşitli tıbbi yöntemlerle bu arayışa bir karşılık
bulmaya çalışıldı. Bu yöntemler insan ömrünü
iki katına çıkarsa da ölümsüzlüğe hâlâ bir
formül bulunamadı. Şimdi ‘Russia-2045’
projesindeki bilim insanları bir enerji
olduklarına inandıkları ruhu sağlıklı bir bedene
transfer ederek ölümsüzlüğü sağlayacaklarını
iddia ediyor. Biz de projenin başındaki Dmitriy
İtskov’u Moskova’daki merkezlerinde bulduk
ve amaçlarını sorduk
Engin bir ruha sahip olduğuna inanan
insanoğlu tarih boyunca cılız beden sorununa
çözüm aradı. Mayalar’dan Eski Mısır’a kadar
bu arayış sürdü. Ortaçağ kimyagerlerinden
günümüz bilim insanlarına kadar ‘ömrü nasıl
uzatabiliriz’, meselesi hep güncel kaldı.
Yaklaşık iki yıl önce Rusya’da, kendilerini
‘Ölümsüzlük şirketi’ olarak tanıtan bir grup Rus
bilim insanı ‘Russia-2045’ projesiyle ortaya
çıktı. Bu çalışma grubu en geç 2045 yılına
kadar insan ruhunun yerini tam olarak tespit
edeceklerini ve bu ruhu kopyalayarak yapay
bedene taşıyacakları iddia ediyor.
Geçen günlerde ‘Russia-2045’ üyeleriyle
Rus Ortodoks Kilisesi arasında ciddi bir fikir
düellosunun yaşanması üzerine ‘ölümsüzlük
şirketi’nin izini sürmeye başladık. Birkaç
günlük araştırma sonunda ‘Russia-2045’
projesinin merkezini bulduk. Şirketin başındaki
Dmitriy İtskov (30) ile konuştuk.
TIP ÖLÜME ÇARE BULAMADI
İtskov, 20. yüzyıl boyunca ölümsüzlüğün veya
en azından insan ömrünün uzatılmasının tıpta
arandığını söyleyip ölümsüz insan projesinin
bugüne kadar yapılmış benzeri çalışmalardan
farklı olacağını anlatıyor: “Rus profesör
Vladimir Skulachev’in insan bedenindeki
hücrelerin oksitlenmesini durdurma yöntemi
beklenen sonucu vermedi. 1990’da keşfedilen
‘telomeraz’ fermenti insan hücrelerini hızlı ve
yaşlanmadan çoğaltıyordu. Fakat bu yöntemle
kanser hücreleri de hızla çoğalmaya başladı.
Geçen yüzyılın ortalarında dondurularak
muhafaza edilmiş hasta bedenlerde onarımı
imkansız hasarlar tespit edildi. Kök hücre
sayesinde gençleşme yöntemi de sonuç
vermedi. Tüm bu çalışmalar sonucunda 200
yıl önce ortalama 40 yıl olan insan ömrü
günümüzde 80 yıla yükseltilebildi. Tıbbi
çalışmalara bakarak insan ömrünün gelecekte
10-20 yıl daha uzatılabileceğini söyleyebiliriz.
Ancak ölümsüzlükten bahsetmek kesinlikle
mümkün değil.”
İtskov’a göre, Russia-2045 projesi tıptan
çok farklı bir yoldan ilerleyecek. Hatta bu
projede neşter ve kan söz konusu olmayacak.
Ölümsüz ruha sibernetik teknoloji ve cyborg
ile ulaşılacak. Ruhun hasta bedenden
ayrılışını gönüllü ve cazip bir prosedür haline
getirecekler. Ruhu daha sağlıklı bir ortama
geçmeye davet edecekler.
PROJEDE 25 BİLİM İNSANI VAR
Aşırı iddialı ölümsüz insan projesine hangi
cesaretle başladığını sorunca, “İnsanın
ölümsüz hale getirilebileceğine inandığım için
bu işe giriştim” yanıtı alıyoruz. ‘Russia-2045’
projesine başlamadan önce Rusya’da ve
dünyada bir dizi uzmanla görüşmüş, 25
Rus bilim adamını projeye davet etmiş:
“Geçenlerde Rusya’nın Çelyabinsk şehrinde
yaşayan profesör Vyaçeslav Ryabinin’i
projemize davet ettim. Ryabinin, en karmaşık
organlardan karaciğerin yerini alan dünyanın
en mükemmel makinesini icat eden kişi.”
‘Russia-2045’ projesinde İtskov’un çalışma
arkadaşlarından biri de Dr. Aleksander
Bolonkin. Rus bilim adamı Bolonkin, elektronik
ölümsüz insan fikrini ilk kez 20 yıl önce ortaya
atmış. 1990’da Rusya Bilimler Akademisi’ne
e-insan düşüncesini sunmuş, destek
bulamayınca ABD’ye göç etmiş. Elektronik
insan yaratma düşüncesi ABD hükümetinden
de destek almış.
BEYNİN ŞİFRELERİNİ ÇÖZECEĞİZ
İtskov, sibernetik teknolojiyi seçme sebeplerini
de anlatıyor: “Canlı cansız yapı bir arada
hayatımıza girecek. İlk önce çok daha kaliteli
işitme cihazları, ardından yapay retina...
Sonra beyinden komuta alan mekanik ayak,
kol ve eller eskilerin yerini alacak. Beyne
monte edilecek minyatür işlemciler yakın
bir gelecekte Parkinson hastalığını yenmeye
yarayacak. Biyomekanik cyborg’lar sadece
hastalara hizmet etmeyecek. Örneğin insanın
bedenen bulunması mümkün olmayan
ortamlara beyniyle kontrol ettiği cyborglar
gönderilecek. Japonya’daki radyasyon saçan
nükleer santral gibi, uzayın keşfi gibi alanlarda
yakında bu akıllı robotlar kullanılmaya
başlanacak.”
Ama Russia-2045 grubunun asıl hedefi beyin.
Beynin şifrelerini çözerek ruhun gizliği olduğu
yeri bulmak en büyük amaçları: “Bizim grup,
insan ruhunun iddia edildiği gibi 21 gram
olduğuna inanmıyor. Biz ruhun bir madde
olduğuna değil, bilgi taşıma özelliğine sahip
bir tür enerji olduğuna inanıyoruz. Bunu
kanıtladığımızda insan beynini kopyalayarak
ilk e-insanı yaratmış olacağız.”
ÖLÜMSÜZ İNSANI STEVEN SEAGAL
DA DESTEKLİYOR
Geçenlerde Rus Ortodoks Kilisesi’nin
tepkisini çektik. Kilisenin neden kızdığını
www.labmedya.com
tahmin ediyoruz. İnsanı ölümden kurtaracak
çalışmalar ilerledikçe düne kadar geçerli
bir dizi dogma belki de yıkılacak. Bu durum
kilisenin pek hoşuna gitmiyor. Hele Rus
Ortodoks Kilisesi’nden saygıdeğer rahip
Feofan Kryukov bizimle işbirliği yapmayı kabul
edince yıldırımları iyice üzerimize çektik.
Tıpkı Ortaçağ’da Kopernik örneğindeki gibi...
Ama bir yanağımıza tokat yesek de öbür
yanağımızı dönmeye hazırız. Aslında, ölümsüz
insan projesinde tüm dinlerle diyaloğa hazırız.
Bu projedeki tüm çalışmaların topluma açık
yapılacağını ilan ettik. Dünyadan destek de
alıyoruz. Örneğin iki gün önce ünlü aktör
Steven Seagal bizim projeye desteğini açıkladı.
Yakında ‘Russia-2045’ ölümsüz insan projesi
uluslararası boyut kazanacak.
AVATAR’DAN E-İNSANA AŞAMALAR
Dmitriy İtskov’un başında bulunduğu ölümsüz
insan çılgın projesinin aşamaları:
2015: Hollywood filminden ödünç alınmış
adıyla Avatar ortaya çıkacak. İnsan beyninin
gönderdiği sinyallerle komuta edilebilecek bu
cyborg filmdeki örnekten farklı olarak biyolojik
değil, tamamen biyonik olacak.
2020: Yapay bedene ölümcül bir hastanın
beyninin gönüllü olarak aktarım deneyi
gerçekleşecek.
2030: Beynin kopyalanması mümkün olacak.
Ruhu içinde gizlediği sanılan beyin tamamen
sayısal data bilgiye dönüştürülecek.
2045: İlk e-insan yaratılacak.
PROJENİN MUHALİFLERİ DE VAR
Ölümsüz insan projesinin hiçbir zaman
gerçeğe dönüşmeyeceğini iddia edenler de
var. Bunlardan biri Rusya Teknik Bilimler
Doktoru Pavel Voronin. Voronin’e göre bırakın
ruhun bilgisayara aktarılmasını, yapay şuur
yaratmak bile yakın ve uzak gelecekte prensip
olarak mümkün değil. “İnsan beyninde
yaklaşık 200 milyar nöron yani sinir hücresi
bulunuyor. Bu hücrelerin içindeki bilgi birikim
modeli ve yapısı kabloyla dışa aktarılabilecek
türden değil. Hücreye dokunulduğu an hem
hücrenin kendisi hem içindeki bilgi yok
olmaya mahkum” diyor. İnsan beyninde bir
santimetrekarelik sinir hücresi alanındaki bilgi
akışının yapay modele dönüştürülmesi için
Voronin’e göre Avrupa’daki tüm bilgisayarların
bir ay boyunca birbirine bağlı çalışması
gerekiyor.
Nerdun HACIOĞLU/MOSKOVA
 LABSİS LABORATUVAR ÜRÜNLERİ A.Ş. www.
Tatlısu Mah. Erkaya Sok. Yüksel Office No:1 Kat:2 34774 Ümraniye / İstanbul labsis.
Tel:+90 216 540 17 72 Fax:+90 216 540 21 51 - info@labsis.com.tr
com.tr

Bilime giden yol...

 52
Kökleri hâlâ bilim kurgu alemine bağlı
olan yapay zeka (AI), genelde bilinmedik
bir yerden gelen, dışarıda gerçekleşen bir
şeymiş izlenimi verir. Yapay zeka, aslında
günlük hayatlarımızın büyük bir parçasını
oluşturuyor, ama biz bunu fark etmiyoruz.
Bankaların şüpheli harcama uyarıları,
akıllı telefonların egzersiz hatırlatmaları,
Siri ve Cortana’nın ses tanıma özelliği
yapay zekaya örnek olarak verilebilir.
“Yapay zeka temel olarak insanların
özellikle programlamasına gerek
kalmadan makinelerin mantık yürüttüğü,
öğrendiği ve dış dünya ile etkileşim
kurduğu bir yapıdır,” diyor Intel’de makine
öğreniminden sorumlu direktör Nidhi
Chappell.
Yapay zeka, hayatın başka alanlarda
da gelişmesini sağlıyor. Spordaki
biyometriklerin ölçülmesi ile elde
edilen veriler, bir atletin oyun süresinin
yaralanma olasılığını nasıl etkilediğini
ölçmeye yardımcı olabilir. Çiftçilerin en
fazla mahsulü toplamak için ne zaman
sulama yapmaları gerektiğini bilmelerini
ve meteorologların kar erime hızını
ölçmelerini sağlar. Akıllı şehirler verileri
enerji yönetimi için kullanırken, sağlık
sektörü uzmanları hastalıkları tespit
etmek, genom sıralaması yapmak ve
tedavileri takip etmek için yapay zekadan
faydalanır.
Yapay zeka, pek çok kavramı bir araya
getiren bir terimdir. Bu kavramlardan
biri de, biriktirilen verilere dayalı
matematiksel algoritmalar oluşturarak
bilgisayarların “düşünmesini” mümkün
kılan teknik ve araçlar bütünü olan
Makine Öğrenimidir (ML). Kavramlardan
bir diğeri ise, Makine Öğreniminin bir alt
grubu olan Ayrıntılı Öğrenmedir (DL). Bu
grup, görüntü tanıma ve dil işleme gibi
eylemleri gerçekleştirmek için sinir ağı
modellerini kullanır.
YA PAY Z E KA, FAVORI
R E S T O R ANIMIZI
S E Ç M E K TEN HAVA
D U R U M U TAHMINLERINE
V E K Ü R E S EL GIDA
S I K I N T I S I N I GIDERMEYE
K A D A R B IRÇOK ALANDA
G Ü N L Ü K H AYATIMIZI
Z E N G I N L E ŞTIRIYOR.
YAPAY ZEKA VE MAKINE
ÖĞRENIMI:
BILGISAYARLAR NASIL
ÖĞRENIR?
“Büyüyen bir çocuk düşünün” diyor
Chappell. Bu çocuk, dünyayı gözlemler,
insanların nasıl etkileşim kurduğunu fark
eder ve kimsenin açıkça belirtmesine
gerek kalmadan toplumsal normları
öğrenir. “Yapay zeka da aynen bunun
gibi, kimsenin açıkça programlamasına
gerek kalmadan öğrenen makinelerden
oluşuyor.”
Chappell, yapay zekanın üç işlevi yerine
getirdiğini söylüyor. Bunlardan birincisi,
modelleri tespit etmek için verileri
kullanarak dünyayı algılamak. İkincisi
bu modelleri tanımak ve üçüncüsü ise,
bu tanıma eylemine dayanarak harekete
geçmek.
Mesela, yaptığınız dağ yürüyüşlerinin
fotoğraflarını Facebook’ta
paylaşıyorsunuz. Sistemdeki algoritmalar,
bir dağın tepesinde aynı insanla çekilmiş
bir sürü fotoğrafınız olduğunu fark
ediyor. Söz konusu kişiyi tanıdığı ve dağ
yürüyüşlerinden hoşlandığınızı anladığı
için, hoşunuza gidebilecek başka kişileri
ve yürüyüş rotalarını öneriyor.
“İşte bunların hepsi makine öğrenimi,”
diyor Chappell. “Makineler her geçen gün
daha akıllı hale geliyor, daha iyi kararlar
vermemize ve daha hızlı araştırma
yapmamıza yardımcı oluyor.”
ŞÜPHECILERI İKNA ETMEK
Makinelerin dünyayı ele geçirdiği korkusu,
yani yapay zekaya yönelik önemli
ölçüde bir şüphecilik söz konusu. Ancak
Chappell, bilgisayarların öğrenebilme
becerisinin, insanlığa birçok konuda
yardımcı olduğunu savunuyor.
“Yapay zekanın gerçekleştirdiği şey,
aslında insanların yapmakta olduğu
şeyleri zenginleştirmekten ibaret” diyor.
“Makinelerin insanların yerini almasını
sağlamaya çalışmıyoruz, aksine insanları
daha fazla zeka ile zenginleştirmeye
çalışıyoruz. Böylelikle hayatlarımızın daha
kolay olmasını sağlıyoruz.”
Chappell, araba kullanırken kağıttan
haritalara bakarak yol bulma
günlerinin çoktan geride kaldığını
söylüyor. Günümüzde insanlar, yolların
değiştiğini, köprülerin inşa edildiğini
öğrenebilen, trafiği takip ederek sürüş
süresini optimize edebilen, yoğun veri
içeren dinamik harita uygulamalarına
güvenebiliyor.
Hem yapay zeka hem de makine
öğrenimi teknolojileri, eğitim, finans
ve tıp gibi birçok alanda yıllardır
kullanılıyor. Chappell, yapay zekanın
toplumu harekete geçirmeye devam
ettiğini söylüyor. Yapay zeka, çevrimiçi
tacizleri azaltmak, insan kaçakçılığı
gibi sorunlara çözüm bulmak, tarımsal
verimi arttırarak dünyadaki açlığı
azaltmak için kullanılabilir. Sivrisineklerin
göç modellerini tahmin ederek ve
hastalık bulaştırma olasılığı olan
türleri belirleyerek Zika gibi virüslerin
yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
VERILERIN YÖNETILMESI
Chappell, öğrenim süreci ne kadar
sofistike hale gelirse, makinelerin
öğrenmesi için o kadar fazla verinin
gerekli olacağını söylüyor. Bilgi işlem
gücünün performansı yükseldikçe,
bilgisayarların öğrenme hızı da artıyor.
“Bir makineye öğrenmesi için sağlanan
veriler arttıkça, makinenin tahminleri
o kadar doğru oluyor” diyen Chappell,
öğrenme sürecinin karmaşıklığının
artması ile veri gerekliliklerinin de
artmasının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor.
Makine öğrenimi yaygınlaştıkça, veri
gereklilikleri de inanılmaz boyutlara
gelecek.
Intel CEO’su Brian Krzanich 2016 Intel
www.labmedya.com
Geliştirici Forumunda (IDF) yaptığı
konuşmada, ortalama bir insanın
Snapchat’te paylaşım yapmak, e-posta
göndermek ve oyun oynamak gibi normal
aktiviteleri yaparak günde 600 ila 700 MB
veri ürettiğini söyledi.
Krzanich, 2020 itibariyle bu oranın günde
1,5 GB olacağını belirtti. Bu, işin yalnızca
insan kısmı. Ortalama bir otonom araç
günde 4000 GB, akıllı bir fabrika günde 1
milyon GB veri üretiyor.
Chappell, otonom arabaların yapay
zeka ve makine öğreniminin işleyişine
ilişkin iyi birer örnek olduğunu söylüyor.
Bir arabada kendi kendine öğrenen bir
bilgisayar bulunabilir, ancak yoldaki
diğer arabaların buluta veri göndermesini
sağlayarak diğer arabaların da öğrenmesi
sağlanabilir.
Bunu, kitle kaynaklı veri gibi düşünün.
Örneğin, bir arabanın önündeki
inşaat tabelasını görmesi yalnızca o
arabaya yarar. Ancak bu bilgiyi buluta
gönderebilirse, diğer otonom arabalara
da uyarı iletmek mümkün olur. Yoldaki bu
engeli ne kadar çok araba “öğrenirse,”
trafik o kadar akıcı olur.
Yapay zeka, makine öğrenimi ve ayrıntılı
öğrenme kavramları, bilim kurgudan
çıkarak bilim gerçeği halini aldılar.
“Yapay zeka tüm çevremizde,” diyor Intel
Başkan Vekili ve Veri Merkezi Grubu Genel
Müdürü Diane Bryant. “İnsanların dünya
ile etkileşim kurma yöntemlerini yeniden
şekillendiriyor.”
Deb Miller Landau iQ Managing Editor
 TLC Smart Flash
Chromatography System
AKROS

Set the TLC plate

Scan TLC

TLC image will be analyzed,

stored in the computer and
the optimal method will be
developed automatically

AKROS develops the optimal chromatography method automatically with the use of the data of the TLC image
 54
ÖLÜMCÜL
VIRÜSLER GERI
DÖNDÜ
TEHLI KEL I VE ÖL Ü M C Ü L
VI RÜSL ER İ NSAN
IR K I NI OL U M SU Z
ETK İLİ Y OR. ANC A K
DÜNYA BÜ Y Ü M E Y E V E
GELI Ş M EY E D EVA M
ED ERKEN, GI D ER E K
DA HA FAZ L A VI R Ü S
VE H ASTAL I K L A
YA ŞANI Y OR. Z I K A
VI RÜSÜ M U HTEME L E N
BI ZI ETK I L EY EN E N
YEN I S AL GI NL AR D A N
BI RI DI R. BU , SI V R I S I N E K
SOKM ASI Y L A YAY I L I R .
HAM I L E K AD I NL A R I V E
BEBEKL ERI NI CID D I
ŞEK I L D E ETK I L E R .
Tıbbi araştırmaların ilerlemesi, aşıların
ve tedavilerin geliştirilmesi sayesinde,
bu virüslerin çoğunu: Polio, Kızamık ve
Çiçek hastalıklarındaki gibi etkili şekilde
önlenebilir, iyileştirilebilir veya yönetebilir
hale getirebiliriz.
Bununla birlikte, modern dünyada bile,
karmaşık bilimsel ve tıbbi teknolojinin
bize ulaşması durumunda, bizi test
etmeye devam eden bazı virüsler hâlâ
var. Clinell Direct, bilim adamlarının ve
doktorların bulmaya çalıştığı 6 en ölümcül
virüs hakkında ayrıntılı bilgiyi sizler için
hazırladı.
Marburg Virüsü: Almanya'da görülmeye
başlanan virüs ile 1.377 kişi hayatını
kaybetmiştir. Bilim insanları aşı
tedavisinin olmadığını söylemektedirler.
Virüse yakalanan kişinin ölme olasılığı
%24 ile %88'dir.
Ebola: Sudan ve Demokratik Kongo
Cumhuriyeti'nde ortaya çıkmış ve
11.315 kişinin ölümüne yol açmıştır. Aşı
tedavisinin şu an mümkün olmadığını
fakat yakın zaman bu konuda önemli
gelişmeler yaşanacaktır.
Kuduz Hastalığı (Rabies): En çok
Asya ile Afrika da görülmekle birlikte
tüm dünyada rastlanır. Geç kalınmadığı
takdirde tedavisi yapılabilmektedir. Bu
virüsten ötürü yılda ortalama 26 ila 55 bin
kişi hayatını kaybetmektedir.
H.I.V: En çok Batı Afrika'da görülmekle
birlikte ve tüm dünyada rastlanır.
34 milyon kişi hayatını kaybetmiştir.
Hastalığa yakalanan kişi ömür boyu tedavi
görmezse hayatını kaybeder.
Çiçek Hastalığı (Smallpox): İlk olarak
erken uygarlık olan Hindistan ve Mısır
da görülmüştür. Bu zamana kadar 300-
500 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. İlk
başlarda tedavisi yokken sonraları çiçek
aşısı geliştirilmiştir.
Grip (Influenza): Antik Yunanistan'da
ortaya çıkmıştır. Dünya çapında yılda
500.000 kişi gripten ötürü hayatını
kaybetmektedir.
Hiç kimse nereden ve tam tamına ne
zaman geldiği konusunda kesin bir şey
söyleyemiyor. Tek bilinen Kara Afrika'nın
ormanlarında doğduğu... 1976-1999
yılları arasında Zaire, Sudan, Gabon ve
Uganda'da binlerce kişinin ölümüne
yol açan Ebola virüsü bir süredir
sessizliğini koruyordu. Hatta, iyimser bir
görüşle, hastalığın kökünün kazındığı
düşünülüyordu. Ta ki, geçen yıllarda
Kongo'da yeniden ortaya çıkıp, bir hafta
içinde 120 kişinin ölümüne yol açıncaya
kadar... Çünkü, virüsler ne yazık ki tam
anlamıyla ortadan silinmiyorlar. Doğa,
varlıklarını sürdürmek için onlara her
zaman geniş olanaklar sağlıyor. Bir
süre için geri çekiliyorlar ve elverişli
koşulların belirmesiyle birlikte yeniden
ortaya çıkıyorlar. Üstelik, günümüzün
gelişkin kitle ulaşım araçları sayesinde,
bir noktadan diğerine çok kısa sürede
ulaşabiliyorlar. Oysa geçmişte, virüsler
sadece orduların hareketliliğine göre
yayılıyorlardı. Örneğin, M.S. 162 yılında
Roma İmparatoru Marcus Aurelius, Doğu
seferinden Roma'ya kızamık mikrobuyla
birlikte dönmüştü. Bir asır sonra Roma
lejyonlarının Avrupa'ya taşıdıkları
hastalığın adı "kızıl"dı. 1346 yılında,
Kırım'dan gelip İtalya kıyılarına demir
atan geminin ambarları veba mikrobu
taşıyan farelerle doluydu. Virüsler hep
bu güzergâhı izlemedi. Zaman zaman
Avrupa'dan başka kıtalara da hastalıklar
yayıldı. 1495 yılında Amerika kıtasına
ayak basan Kristof Kolomb, beraberinde
yeni kıtaya frengi mikrobunu taşıdı.
İspanyol fatihlerin Latin Amerika'ya
taşıdıkları kızıl, kızamık, tifo ve grip gibi
hastalıklar, bu kıtanın
yerli halkından
Meksika'da 3
ile 24, Peru'da
1 ile 8 milyon
kişinin hayatına
mal oldu. Yine
beyaz gezginlerin
aracılığıyla Çin'e
ulaşan grip salgını,
milyonlarca kişiyi kırıp
geçirdi.
Günümüzde virüslerin bir noktadan
diğerine ulaşmaları için orduların
seferlerine ya da gezgin maceraperestlere
gerek yok. Her gün tam 1,4 milyon insan
kıtalararası seyahat ediyor ve virüsleri
dünyanın her bölgesine taşıyor. Böylece,
tropikal ormanların içinde yıllarca sıkışıp
kalmış olan bazı virüsler, onlara karşı
hiçbir bağışıklık sistemine sahip olmayan
insanların yaşadığı topraklara ulaşıyorlar.
İnsanlık da gittikçe artan ulaşım ağı
sayesinde, bugüne kadar hiç bilmediği
virüslerle tanışıyor. İşte tipik bir örnek...
"Oropouche" virüsü, ilk kez 1960 yılında
bir tesadüf sonucu Brezilya'nın başkenti
Brazilia ile Belem kenti arasındaki
otoyolda ezilmiş bir maymunda saptandı.
Bir yıl sonra, Belem kentinde bu virüsün
yol açtığı bir salgın göründü ve tam 11
bin kişi öldü. Amazon ormanındaki bir
maymunda saptanan virüs, kuzeydeki
bir kente nasıl ulaşmıştı. Sonunda
olay açıklığa kavuştu. Virüs, kente
hindistancevizi taşıyan kamyonlardaki
sinekler aracığıyla gelmişti. Bir başka
örnek yine Latin Amerika'dan. Bundan
birkaç yıl önce, Arjantin hükümeti,
pampanın bazı bölgelerine mısır
ekilmesini kararlaştırdı.
Mısır tarlalarıyla birlikte "Calomys
musculinus" türü farelerin sayısı da
arttı. Tabii farelerle birlikte, kanamalı
Arjantin ateşi hastalığına yol açan "Junin"
virüsünün nüfusu da... Nitekim birkaç yıl
içinde bu hastalığın yayıldığı alan tam 7
misli büyüdü. Bugün yılda 450 bin kişi
bu ateşli hastalığa yakalanıyor. Amerikan
Doktorlar Enstitüsü'nün uzmanlarına göre,
yeni ekim alanlarının açılması, otoyol
ve yol yapımının yaygınlaşması, son
yıllarda sayıları iyice artan yapay göller,
virüslerin ve hastalıkların yayılmasında
çok önemli bir rol oynuyor. Ama ne yazık
ki, bütün bu projeler hayata geçirilirken,
kesinlikle çevredeki sinekler ve onların
taşıyabileceği hastalıklar konusunda en
küçük bir inceleme bile yapılmıyor.
Bir kez doğal yuvalarından çıktıktan
sonra, bu virüsler hızla yayılmaya
başlıyorlar. Halk arasında kaplan sineği
www.labmedya.com
adı
verilen "Aedes
albopictus"
birçok virüs
için ideal bir
ulaşım aracına
dönüşüyor. Uzmanlara göre,
bu sinek deng, Potosi, Xingu ve Fort
Sherman hastalıklarının etkeni olan
virüsleri kolaylıkla bir yerden diğerine
taşıyabiliyor. Bu sinek, son yıllara kadar
sadece Asya'da görülüyordu. 1972'de
Tokyo'dan gelen bir şilep aracılığıyla
ABD'ye ulaştığı sanılıyor. Günümüzde,
bu sineğe Avrupa'nın birçok gölünde
rastlanıyor. 1998'de Fransa ve İtalya'da
deng hastalığına rastlandı. Yine gemi
aracılığıyla Avrupa'ya gelen bir başka
virüs ise, Seul virüsü... Daha çok farenin
sırtındaki tüylerin arasında yaşayan bu
virüs, kanamalı ateşe yol açan Hantaan
virüsünün Asya versiyonundan başka bir
şey değil...
Virüslerin bir başka yayılma yöntemi
de kan nakilleri ve hemofili hastalarının
kullandığı malzemeler. AIDS virüsünün
Japonya'ya bu yolla geldiği sanılıyor.
Hepatit hastalığının yayılmasında
kan nakli çok büyük bir yer tutuyor.
Yine İtalyan Sağlık Bakanlığı, 1992'de
Siena kentine getirilen 8 laboratuvar
maymunundan birinde Ebola virüsüne
rastlandığını açıkladı. Bugün birçok
Avrupa ülkesinde, 1990 yıllarında yeni
doğan çocuklara verilen kanlar nedeniyle,
bu kuşakta hepatit hastalıklarının hayli
yaygın olduğu belirtiliyor. Tehlike bu
kadarla da sınırlı değil. Virüsler, çoğu
zaman cesetlerin hormonlarında,
kornealarında ve dokularında belli bir
süre daha varlıklarını koruyabiliyorlar.
Bu cesetler üzerinde çalışmalar yapan
adli tıp doktorları, stajyer öğrenciler ve
araştırmacı eczacılar her an hastalığa
yakalanma riskiyle karşı karşıya
bulunuyorlar.
Ancak asıl tehlike, artık yeryüzünden
tamamen silindiği düşünülen bazı virüs
hastalıklarının geri dönmesi. California
Vadisi'nde, 1950 yılından bu yana sıtmaya
rastlanmıyordu. 1990'da ise, tam otuz
ailede sıtma hastalığı saptanmış. Yine
Asya'dan gelen bir denizcinin taşıdığı
sıtma mikrobu yüzünden, Nevada'da 35
izci ve bir o kadar da turist bu hastalığa
yakalanmış.
 56 www.labmedya.com

GDO NEDİR;
NE DEĞİLDİR?
GEN ETI ĞI D EĞI Ş T I R I L M I Ş
OR GA NI Z M AL AR ( G D O ) ,
BI YOT EK NOL OJ I K
Y ÖN TEM L ERE
DAYA NARAK CAN L I L A R I N
SA HI P OL D U ĞU
GEN DI Z I L I M L ER I N I N
DEĞI Ş TI RI L M ESI I L E
MEVCU T ÖZ EL L I K L E R I N I N
DEĞI Ş TI RI L M ESI
VEYA CANL I L ARA
Y ENI Ö Z EL L I K L E R
KAZA ND I RI L M AS I
ILE EL D E ED I L EN
OR GA NI Z M AL AR I N
GEN EL AD I D I R.
Gıda güvenliği tüm ülkelerde tüketiciler
için büyük öneme sahiptir. GDO’lu
tarımsal ürünlerin 1996 yılında dünya
ticaretine girmesinden sonra bu konu
değişik çevreler tarafından tartışılmaya
ve araştırılmaya başlanmıştır. GDO’lar:
tarım, tıp, sağlık, sanayi, kimya gibi çeşitli
alanlarda kullanılmakla beraber hâlâ
küresel olarak kulanılmamaktadır.
GDO'nun tarımda kullanımı ilk 1996
yılında 1.7 milyon hektarla başlayıp,
2014'te elde edilen verilere göre 170
milyon hektara ulaşmıştır.
Genetiği değiştirilmiş organizmalar nesil
olarak 3 grupta incelenir.
1. Birinci nesil GDO’lu ürünler: Herbistlere
dayanıklılık, böceklere ve çevresel strese
dirençli ürünlerin üretimi amaçlanmıştır.
2. İkinci nesil GDO’lu ürünler: Verim artışı
ve beslenme kalitesini artırmak esas
alınmıştır.
3. Üçüncü nesil GDO’lu ürünler: Biyo
yakıt üretimi, hastalıkların tedavisinde
kullanılan aşı ve ilaç üretimi üzerinde
çalışmalar yapılmaktadır.
1995’te Bacillus thuringiensis (Bt) • Aşıların pahalı olması, taşınması fark oluşmadığı saptanmıştır.
mısır ekimi yapılmıştır. 1998'de ve uygulamasının zor ve masraflı
GDO’lu ürünlerin etiketlenmesi ile ilgili olmasından dolayı bazı sebze ve GDO'lu ürünlerle Hayvan beslenmesinde
düzenlemeler yapılmıştır. En yaygın meyvelere genler aktarılarak patojen bir diğer önemli konu da uzun zaman
ürünler ise: soya, pamuk, mısır ve kanola, mikroorganizmaların çeşitli proteinlerini sürecinde beslenen hayvanlardaki etki
pirinç, balkabağı, ayçiçeği, yer fıstığı, sentezleyen bitkiler elde edilerek bu ve ayrıca bir generasyondan diğerine
kasava ve papayadır. Bitkilerde uygulanan bitkilerin aşı olarak kullanılmasına geçtiğinde GDO'lu ürünlerin etkisidir. Bu
gen teknolojisinin hedefi mevcut çalışılmaktadır. Hepatit B, diyare, konu iel ilgili olarak yapılan çalışmalarda
bitkilerden daha üstün özellikli bitkilerin kolera, kızamık ve birçok hastalığa (Brake and Everson 2004; Kilic and Akay
yetiştirilmesini amaçlar; zararlılara, karşı genetiği değiştirilmiş meyve ve 2008; Rhee et al. 2005) GDOsuz ürünler
herbisitlere, hastalıklara ve strese sebzeler kullanılmaktadır. ve GDO'lu BTmısır, glyphosate soya ve
dayanıklılık, zehirli, alerjenik maddelerin • Meyve ve sebzelerin genetiği GDO'lu patates ile beslenen hayvanlarda
azaltılması, sekonder metabolitlerin değiştirilerek raf ömrü ve organoleptik sağlık yönünden GDO'suzlarla beslenen
üretimi ve kirlenmiş toprakların kalitesinin artılmasını sağlar. hayvanlara göre herhangi bir negatif etki
temizlenmesi üzerine yoğunlaşmıştır. • Genetiği değiştirilmiş hayvanların, saptanamamıştır.
Gıda alanında GDO’un bazı ürünlerde hemofili hastaları için pıhtılaşma
hangi amaçta kullanıldığı aşağıda faktörü veya diyabet hastaları için GDO’lu gıdaların potansiyel zararları
verilmiştir. insülin gibi farmakolojik proteinleri hakkında hâlâ araştırmalar devam
üretmek amacıyla kullanıldıkları etmektedir. Besin kalitesindeki değişiklik,
belirtilmektedir. gıda güvenliği, alerjik reaksiyonlar, toksik
GD ürünler Hedefleri
• Genetiği değiştirilmiş organizmaların
Domates Herbisitlere dayanıklılık, raf etkiler, gen patentleme, terminatör
ömrünü uzatmak ilaç endüstrisinde; vitamin, monoklonal teknolojisinin etkisi, çevresel kaygılar,
Patates, muz, Yenebilir aşı üretmek antikor, aşı, anti-kanser bileşikleri, biyolojik ve genetik çeşitliliğin tehdidi
domates anti-oksidanlar, plastikler, fiberler, gibi zararlar söz konusu olabilir;
Patates Nişasta oranını artırmak
polyesterler, afyonlu ilaçlar/uyku ilaçları, ancak GDO’lar hakkında olabileceği
Patates, domates Toksik madde oranını azaltma
interferon, insan kan proteinleri ve düşünülen bu zararlar hâlâ deneylerle
Biber, domates Çekirdeksiz ürünler
karotenoid üretmek; gıda endüstrisinde
Soya, mısır, patates Antibiyotik ve insektisitlere direnç kanıtlanamamıştır.
Kanola, ayçiçeği Doymamış yağ oranını artırmak ise; protein, enzim, stabilizatör, GDO ile ilgili araştırmalar ve deneysel
kıvam artırıcı, emülgatör, tatlandırıcı,
Domates, çilek Kutuplarda yaşayan bir balık geni çalışmalar devam etmektedir. Aynı
transferi ile soğuğa dirençli ürün koruyucu, renklendirici ve tat verici gibi
elde etmek zamanda dünya genelinde GDO’lu
Çilek, şeftali, ananas Olgunlaşmayı geciktirmek, raf
gıda karışımlarını üretmek amacıyla ürün yetiştiriciliği ve tüketimi de hızla
ömrünü uzatmak kullanıldıkları bildirilmektedir. artmaktadır.
Patates Kolera ve diyarenin önlenmesi
Muz Virütik hastalıklara dayanıklılık 2013’te yapılan bir çalışmada Şeyda ŞENTÜRK – Büşra ÇAKIR
Üzüm Çekirdeksiz üzüm elde etmek Kosakovska ve ark (2013) tarafından derinuzay.org
Papaya, patates Virüslere dirençlilik
Japon bıldırcınlarında GDO’lu soya ve
Mon810 mısır ile beslemenin büyüme KAYNAKLAR
Tablo:1 Genetiği değiştirilmiş meyve ve transgenic DNA'nın varlığı üzerinde Özcan,S., Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2(2): 01-34,
ve sebzeler (2013,S.ÖZMERT ERGİN, etkisi araştırılmış, sonuçta PCR analizi
2009ISSN:1308-0040Modern dünyanın vazgeçilmez bitkisi
mısır:Genetiği değiştirilmiş mısırın üretime katkısı
H.YAMAN, Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve ile bıldırcın etinde herhangi transgenik Çetiner,S.,GDO nedir? Sorular ve yanılar-2
insan sağlığı üzerine etkileri) DNA'ya rastlanmamıştır. Ayrıca bıldırcının Çoban,A.,İlter Türkoğlu,F.,Demir,G.,2010,çevre biyoteknolojisi
büyümesine herhangi bir etkisinin temelinde genetik yapısı değiştirilmiş bitkilerle arıtım
Özmert Engin,S.,Yaman,H., Gümüşhane University Journal of
GDO’NUN YARARLI ETKILERI olmadığı da saptanmıştır. 2012’de Health Sciences: 2013;2(2),Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve
NELERDIR? yapılan bir çalışmada Reichert ve ark insan sağlığı üzerine etkileri
(2012) GDO’lu mısır ve soya ile beslenen Pamuk,Ş., Kocatepe Vet J (2010) 3 (2): 91-100, Genetiği
Değiştirilmiş Gıdalara Genel Bir Yaklaşım
• Toksik ve alerjenik etkiler yönünden bir çiftlik hayvanlarının iç organlarının Atsan,T., Kaya,T.E., ULUDAĞ. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,
çok teste tabi tutulup alerji oluşturma histopatolojisine etkisi incelenmiştir. Bu 2008, Cilt 22, Sayı 2, 1-6, Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların
olasılığı klasik eş değerlerinden daha çalışma sonucunda piliç, yumurta tavuğu, (GDO) Tarım ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Kaynar,P., Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 2009; 66 (4):
düşük olduğu tespit edilmiştir. domuz ve sığırların karaciğer, böbrek, 177-185, Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’a
• Yatay gen tranferi doğada dalak, pankreas, mide, bağırsak, kas, Genel Bir Bakış
gözlemlenebilmektedir. Fakat GDO’lu yumurtalık organlarında GDO’suz mısır ve Çelik,V., Balık,D.T., Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

GDO’LARIN KULLANIM ALANLARI VE
AMAÇLARI
Genetiği değiştirilmiş organizma üretimi
gün geçtikçe artmakta ve her alanda
karşımıza çıkmaktadır. Bitki biyoteknolojisi
ve özellikle gen teknolojisi alanındaki
gelişmelerin 1980’li yıllardan itibaren
hız kazanmış ancak bilinen izinli ilk GDO
“FLAVRSAVR™”dır. Bu GDO’ya 1994’te
ticari üretim izni alınmış ve transgenik
domates çeşidi olarak geliştirilmiştir.
ürünlerdeki antibiyotiğe direnç geninin
patojen mikro organizmaya geçmediği
belirlenmiştir.
• GDO’lu moleküller doğada bulunan
havyansal ve bitkisel genleri içerirler.
Sindirim sonucunda kana karışır
ve metabolizmada yer alırlar. Fakat
gıdalarla alınan genlerin bütün olarak
insana geçtiğini gösteren bilimsel
veriler bulunmamaktadır.
• GDO yardımıyla amino asit miktarı
yüksek tahıllar elde edilmiştir.
soya ile beslenenlere göre herhangi bir
fark oluşmadığı bildirilmiştir.
McNaughton et al., (2007) yaptığı
çalışmada GDO'lu DAS-59122-7 (günlük
diyetinde %53-70 oranında ilave
edilmiş) ile GDO'suz mısır ile beslenmiş
tavuklarda bazı performans kriterlerine
etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmaya
göre, erkek ve dişi broilerlerde gerek 42
günlük ağırlık, gerek böbrek ağırlıkları ve
gerekse karaciğer ağırlıklarında GDO'lu ve
GDO'suz mısırla beslenenler arasında da
Dergisi 23 (1-2) 13 – 23 (2007), Genetiği Değiştirilmiş
Organizmalar(GDO)
Kossakowska A K, Katarzyna Sartowska, Anna Linkiewicz,
Grzegorz Tomczyk, Beata Prusak and Grażyna Sender, 2013.
Evaluation of the effect of genetically modified Roundup Ready
soya bean and MON 810 maize in the diet of Japanese quail on
chosen aspects of their productivity and retention of transgenic
DNA in tissues. Archiv Tierzucht 56 (2013) 60, 597-606 597
REICHERT M, WOJCIECH KOZACZYŃSKI, TERESA AGNIESZKA
KARPIŃSKA, ŁUKASZ BOCIAN1, AGNIESZKA JASIK, ANNA KYCKO,
MAŁGORZATA ŚWIĄTKIEWICZ, SYLWESTER ŚWIĄTKIEWICZ,
IWONA FURGAŁ-DIERŻUK, ANNA ARCZEWSKA-WŁOSEK, JULIUSZ
STRZETELSKI, AND KRZYSZTOF KWIATEK, 2012 ,Bull Vet Inst
Pulawy 56, 617-622, Histopathology of Internal Organs of Farm
Animals Fed Genetically Modified Corn and Soybean
 See Science
in a New Light

Learn • Experience • Engage

Discover more at www.pittcon.org

February 26 – March 1, 2018

Orlando, FL USA
Orange County Convention Center
www.labmedya.com
G EL I ŞEN TEKN O L O J I ,
TI PTA K U L L A N I L A N
TANI AL ET L E R I N I N
BO Y U TL ARI NI E V L E R E
GI RECE K K A D A R
KÜ ÇÜ LTTÜ . BO Y U T L A R I
K Ü ÇÜ L EN V E K O L AY
K U L L ANI M L I H A L E
G EL EN ARA Ç L A R L A
EVD E AT E Ş V E
TANSI Y ON Ö L Ç M E K ,
K AND AK I G L I K O Z
M I K TARIN I YA D A
VÜ CU D U N YAĞ O R A N I N I
BEL I RL EM E K I Ş T E N
B I LE D EĞI L . HAT TA YA Ğ
ÖL ÇEN CI H A Z L A R I N
G EL I ŞM I ŞL ER I G Ü N D E
EN ÇOK N E K A D A R
K AL ORI A L M A N I Z
GEREK TI Ğ I N I B I L E
SÖ Y L Ü Y O R .
EV ORTAMINDA
LABORATUVAR
Hastaların evde tedavisine yönelik
yöntemler de her geçen gün kolaylaşıyor.
Horlamanızı engellemek ya da uyku
kalitenizi artırmak için bileğe takılan
küçük cihazların yanı sıra yürürken,
ip atlarken harcadığınız kaloriyi
görmeniz, nefesinizin kokup kokmadığını
anlamanız da dijital teknoloji sayesinde
mümkün. Evde küçük bir laboratuvar
oluşturabilecek, cihazlardan bazıları şöyle:
GENETIK TESTLER
Gelişen teknoloji sayesinde özellikli
genetik testler için evde laboratuvar
kullanılacak, Hamilelerde uygulanan
bu test ile kan örneğindeki DNA’sı
analiz edilerek, Down sendromu gibi
bir takım kromozomsal bozuklar var
mı kontrol ediliyor. Bu sayede cerrahi
işlem gerektiren amniyosenteze gerek
kalmayacak.
ERKEKLER IÇIN SPERM TESTI
Hamilelik testleri gibi evde kullanım
olanağı sağlayacak test cihazı hastaneye
gitmeye çekinen erkekler için kurtarıcı
olacak.
Hastanelere gitmekte sorun yaşayan
erkeklerin sorunlarına tanık olunması
üzerine, hamilelik testleri gibi evde
kullanılabilecek sperm test cihazı
üretmeye karar verildi. Ev tipi sperm test
cihazları 2018 yılından itibaren tüketici ile
buluşacak.
TANSIYONA YAKIN TAKIP
Mekanikten elektroniğe piyasada mekanik
ve elektronik onlarca marka tansiyon
ölçer satılıyor. Özellikle kronik tansiyon
hastalarını sürekli eczaneye gitmekten
kurtaran, yaşlılara evde kontrol olanağı
sağlayan cihazlar mevcut.
SANIYEDE ATEŞINI ÖLÇ
Eskinin cam tüp içindeki cıvalı ateş
ölçerleri önce dijital oldu, sonra da
elektronik. Dijital olanlar, saniyede ateş
ölçerek, özellikle bebeklerde kullanım
rahatlığı sağlıyor.
DIJITAL ŞEKER ÖLÇER
Dijital şeker ölçen cihazlar, hafıza ve
ortalama alma özelliklerine sahip.
Yani daha önceki ölçümlerinizi
görebiliyor, haftalık, hatta isterseniz
14 günlük ölçümlerinizin ortalamasını
alabiliyorsunuz. Doktorun önerdiği şekilde
kullanılan cihazlarla yaptığınız ölçüm
sonucu insülin ihtiyacınız varsa insülin
kalemi ve kartuşlarıyla istediğiniz oranda
insülini kolaylıkla enjekte edebiliyorsunuz.
HORLAMAYA SON
Horlama durdurucu, bileğe takılan saat
büyüklüğündeki bir cihaz. Küçük kalem
pille 6 ay çalışıyor. Ses sensoruyla 55
desibelin üzerine çıkan horlamalarda,
3'üncü horlamanın ardından vücuda
sivrisinek ısırığı benzeri elektrik gönderen
cihaz, hem horlayan kişinin yatış pozisyon
değiştirmesini sağlıyor. Hem de gırtlaktaki
kasları hareket ettiriyor.
Kalp pili kullananlar hariç, herkesin
kullanabileceği cihaz 8 saatte otomatik
olarak duruyor.
59
AKUPUNKTURLA UYKU
Sol bileğin iç kısmına takılan ve 1 küçük
pille çalışan ‘‘dreamate’’ adlı cihaz,
akupunktur yöntemine dayalı çalışıyor.
Bileğin içindeki ‘‘altın üçgen’’e minik
elektrik akımlarıyla 30 dakika masaj
yapan cihaz, melatonin salgılanmasını
artırarak, kesintisiz ve kaliteli uyku
sağlıyor.
ALKOLÜNÜ ÖLÇ
Alkolmetrelerle trafik polisinden önce
siz ölçüm yapabilir, kaç promil alkollü
olduğunuzu görebilirsiniz. Ayrıca ağzınızın
diğer insanların algılayabileceği kadar
kokup kokmadığını ölçebilirsiniz. Cildine
meraklı hanımlar ise nemlendirici ve
benzeri ürünleri kullanmadan önce,
edinebilecekleri cihazla ciltlerinin o
sabahki nem durumunu öğrenebilirler.
DIJITAL ATLAMA IPI
Yürürken adımlarınızı saymanız, belinize
takacağınız küçük bir cihazla olanaklı.
Ayrıca bunu saatler ve akıllı telefonlar da
yapabilmekte. Dijital atlama ipiyle kaç
kalori harcadığınızı görebilirsiniz.
NE KADAR YAĞINIZ VAR
Teknoloji artık evimizdeki basit baskülleri
de zamana uydurdu. Yeni tartılar, aynı
zamanda vücut yağlarını ölçüyor. Bu
cihazların ev tipleri, kaç kilo olduğunuzu
ve vücudunuzdaki yağ oranını gösteriyor.
Böylece obeziteyle aranızdaki uzaklığı da
öğreniyorsunuz.
60 www.labmedya.com

BI RA Z K I L L I TOP R A K
SU YLA K ARI ŞTI R I L I R ,
SON RA... İ ŞTE
SERA M I ĞI N I NAN I L M A Z
BAŞARI ÖY K Ü SÜ,
YA K LA ŞI K 20 BI N
YI L Ö NCE BÖY L E
BAŞLA M I ŞTI . BU
MUCI Z EVI M AD DE
GÜ NÜ M Ü Z D E AR T I K
KI R I LA N K EM I K L E R I N
YER I NI AL I Y OR, S A Ğ L I K L I
FR EN SI STEM L ER I N I N
ÜR ETI M I ND E
KULLANI L I Y OR,
TÜ RB I NL ERI N D A H A
HI ZLI ÇAL I ŞM AS I N I
SAĞLI Y OR VE
TEK NOL OJ I Y I
UZAYA TAŞI Y OR.
İN SANOĞL U NU N E N
CESU R HAYAL L E R I N I
GERÇ EK L EŞTI RE N B U
MA D D ENI N SI RR I N E ?
KIMYADA
SERAMIK
Almanya'nın Buching kentinde bulunan
ve çevreden pek de dikkat çekmeyen
bir binalar kompleksinde, teknoloji
tarihine geçecek yeni bir başlık daha
yazılıyordu. Kapalı kapılar ardında, grafit
seramiğinden küçük silindir şeklinde bir
piston üretildi. Gece kadar siyah ve 50-
100 milimetrelik yarıçapa sahip bu küçük
mucize, yeni kuşak otomobil motorlarında
devrim yaratmaya hazırlanıyor.
Buching'deki Sintec Seramik GmbH
şirketinin yöneticisi Ulrich Goetz,
gelecekte bütün motorlu araçların karbon
pistonlarla çalışacağını iddia ediyor.
Şimdiye kadar kullanılan alüminyum
örnekleriyle kıyaslandığında pek çok
avantaj ssunuyor; çok daha güçlü yakıt
ve yağ kullanımından tasarruf sağlıyor,
daha hafif, zararlı emisyonlar daha
düşük ve sıcağa karşı daha dayanıklı.
Dirençli ve ucuz, doğaya saygılı ve
sağlıklı. Araştırmacıların, mühendislerin
ve endüstrinin düşleriyle isteklerini
harekete geçiren bu madde, 21. yüzyılın
kilit malzemelerinden biri olarak
nitelendiriliyor.
Seramiğin sadece mutfaklara, banyolara
döşenen fayans ve karoların üretiminde
kullanıldığı dönemler çoktan geride
kaldı. Yüksek teknoloji üretim teknikleri
ve mükemmelleştirilmiş sentetik
hammaddeler, o basit seramiği, sadece
otomobillerde değil; hava, uzay ve
raylı sistem araçlarında, bilgisayar ve
makine üretiminde, tıpta, elektrik nakil
sistemlerinde, üretim teknolojisinde, ev
işlerinde de kullanılabilecek esnek bir
yüksek teknoloji harikasına dönüştürdü.
Günümüzün en çağdaş ve teknolojik
maddesi, ilginçtir ki, aynı zamanda
insanların ürettiği ve kullandığı en
eski sanatsal malzeme. Öyküsü 20
bin yıldan önceye, insanoğlunun su
karıştırıldığında kilin yoğrulabilir ve
şekil verilebilir olduğunu keşfettiği Eski
Taş Devri'ne kadar uzanıyor. Kilden
yapılan kırılgan formlar, ateşte bırakıldığı
zaman sertleşiyor ve daha dayanıklı
hale geliyordu. Bu, teknik gelişim tarihi
açısından çok önemli bir andı.
El sanatları alanında ilk üretilenler,
büyük olasılıkla ibadet amaçlı kullanılan
ve insan ile hayvanları tasvir eden kil
heykelciklerdi.
Neolitik Çağ'da (M.Ö. 6.-2. yüzyıllar)
kilden heykellerin yanı sıra, günlük
kullanım amacıyla kaplar da üretiliyordu.
O zamana kadar su ve hamur tekneleri
ağaçtan oyuluyor, keseler tabaklanmış
hayvan derilerinden dikiliyor ve su kapları
kurutulmuş kabaklardan yapılıyordu. Ama
ateşte pişirilen kil kaplar ve tencereler
yiyecekleri ve sıvıları daha iyi saklıyordu.
Bu, özellikle besin maddelerinin
saklanmasında ve ticari faaliyetlerde eşsiz
bir adım oldu. Şerit halinde süslemeleri
olan kilden kaplar, bütün Avrupa'da ve
Asya'da çok sevilerek üretilen, satılan
eşyalardı. Arkeologlar, kısmen bu sanatsal
süslemelerden yola çıkarak kapların
anavatanını bulabiliyorlar.

11 – 15 June
Frankfurt / Main

BE INFORMED. BE INSPIRED. BE THERE.

› World Forum and Leading Show for

the Process Industries
› 3,800 Exhibitors from 50 Countries

› 170,000 Attendees from 100 Countries

LaboratoryTechniques @ACHEMA
THE LAB IS WHERE IT ALL STARTS.

# labtechniques

www.achema.de
www.labmedya.com
DÜNYANI N EN B Ü Y Ü K
ILAÇ V E K I M YA
ŞI RKETL ERI ND EN B I R I
OLA N AL M AN M E R C K ,
TÜ RK ŞI RK ETI VI L S A N
VETERI NER İ L AÇ L A R I
AD LI F I RM AY I SAT I N
ALMA K I ÇI N M AS AYA
OTU RDU .
1627 ArabLab ad 2018_238x170
5/10/17
ATTENTION TURKISH
LABORATORY INDUSTRY
YOUR UNIQUE OPPORTUNITY TO MEET
10,000+ BUYERS FROM OVER 100 COUNTRIES
@ ARABLAB 18–21 MARCH 2018
w w w . A R A B L A B . c o m
DÜNYA KIMYA DEVI,
TÜRK ŞIRKETIYLE
MASAYA OTURDU
Dünyanın en büyük ilaç ve kimya
şirketlerinden Merck, Türkiye’deki varlığını
hayvan sağlığı alanında güçlendirecek
bir hamle yaptı. Alman devi, Türk şirketi
Vilsan Veteriner İlaçları adlı firmayı almak
için şirketin sahibi Vimar Gıda ile masaya
oturdu. Taraflar, Rekabet Kurumu'nun
da onayı ile hisse devri için son imzaları
atacak.
Hürriyet gazetesinde yer alan habere göre
anlaşma sağlanırsa Merck, bu alanda
Türkiye’deki ilk yatırımını yapmış olacak.
Böylece
HintliPage
11:04 Alivira,1 Kuveytli finans
şirketi NBK, ABD’li yatırım fonu Riverside
gibi firmaların yer aldığı Türkiye hayvan
gıda ve sağlığı pazarına küresel bir
oyuncu da girecek.
15 MILYAR EURO CIROSU VAR
Hayvan sağlığı sektöründe Türkiye’nin
önemli firmalarından olan Vilsan, 1986
yılında kuruldu. büyükbaş, küçükbaş,
at, kanatlı sağlığı, pet, kültür balıkçılığı
alanlarında üretim yapan Vilsan, Ortadoğu,
Doğu Avrupa, Afrika, Orta Asya, Uzakdoğu
Asya ve Güney Amerika’ya ihracat
gerçekleştiriyor.
61
2014’te Vilsan 30 milyon liraya Vimar’a
satıldı. Vilsan’ı almak için görüşme
yürüten Merck ise dünyanın en eski tıbbi
ürünler ve kimyasallar firması olarak
biliniyor. 1668’de kurulan firmanın
70 ülkede 50 binden fazla çalışanı
var. Hisseleri Frankfurt Borsası’nda
işlem gören şirket geçen yılı 15 milyar
Eurociroyla kapattı.
İstanbul Ticaret Odası'na kaydı Eylül
1995'te yapılan Vimar Gıda'nın Yönetim
Kurulu Başkanı ise Mustafa Baysan.
Kaynak: CNN
 62
KADIN MUCITLER
Bazı genel icatları yapanların kimler olduğunu
biliyoruz. Özellikle Benjamin Franklin, Tesla, Graham
Bell gibi büyük mucitlerin adını hep duymuşuzdur.
Ancak unuttuğumuz ya da araştırmadığımız bazı
icatlar vardır ki onlara kadın eli değmiş günümüzde
de kullanılmaktadır. Asıl bizleri hayrete düşüren
erkeklerle özdeşleşen arabalar konusunda ilk
buluşları kadınların yapmasıdır. Neler mi? İlgiyle
okuyacağınızı düşündüğümüz yazımız dünya
tarihine adını altın harflerle yazdırmış kadınları
anlatmaktadır.
Cam Sileceği: Mary Anderson 1866’da
Alabama’da Greene County’de doğmuştur.
Gayrimenkul, çiftlik işletimi, bağcılıkla uğraşmış
ve bu özelliklerinin dışında insanlığa hediye ettiği
bir buluşla adından söz ettirmiştir. Amerika Birleşik
Devletleri, Alabama’da Mary Anderson 1903
senesinde büyük bir buluşa imza atmıştır. Ancak adı
neredeyse hiç bilinmez. 743.801 numaralı Amerika
Birleşik Devletleri’ndeki patent Mary Anderson’a
aittir. Ne midir bu? Arabaların ön camları yağmurda
ve karda kaplanmakta bu nedenle de sürücüler o
dönemde büyük sıkıntı çekiyorlardı. Mary Anderson
geliştirdiği cam sileceğinin 1903 senesinde patentini
aldı ve araba firmalarına götürerek projesini anlattı.
Bu keşfi satarak para kazanmayı umut ediyordu.
Araç firmaları bunun mantıklı olmadığını söyledi.
Yatırım maliyetleriyle elde edilecek kârın arasında
uçurum olacağını, kârlı bir yatırım olmadığını
düşünerek ret ettiler bu fikri. Çünkü direksiyonun
hemen yanında bulunan manuel bir düzenek ile
çalışıyordu bu cam sileceği. Kişi sürüş sırasında
camı temizlemek istediğinde kolu hareket ettiriyor,
cam temizleniyor ve görüş pürüzsüz bir hal alıyordu.
Ancak bu manuel sistemin kazalara sebebiyet
vereceği düşüncesi hakim oldu. O nedenle kullanımı
çok benimsenmedi. Mary Anderson sadece araçlar
için değil kauçuk ve ahşap silecekleri tramvayda
da uyguladı. Lakin bu keşiften on sene sonra
aldığı patentin süresi dolunca tüm araçlarda bu
cam temizleyici silecekler kullanıldı. Patentin
süresinin bitmesi ve boşluktan yararlanan araba
üreticileri Mary Anderson’un buluşuna herhangi
bir ücret ödemeden bu fikri kullanmaya başladılar.
Bununla birlikte 1917 senesinde “Fırtına Ön Cam
Temizleyicisi-Storm Windshield Cleaner” isimli bir
patent daha alındı. Bu patenti yine bir kadın aldı;
Charlotte Bridgwood… Mary Anderson’un manuel
olarak yaptığı cam sileceğini otomatik hale Charlotte
Bridgwood getirdi. Charlotte Bridgwood 18 Ağustos
1861’de Ontario, Hamilton’da dünyaya gelmişti.
Bilim adına yaptığı bu icat dışında da önemli bir
özelliği vardı. O da "Dünyanın ilk film yıldızı” olan
Florence Lawrence’ın annesi olmasıydı. Charlotte
Bridgwood bu buluşunun patentini alıp hükümete
sunsa da doğru bir şekilde patentleyemediği için
hiçbir kâr elde edemedi.
Arabalardaki Dönüş Sinyali ve Fren
Lambaları: Florence Lawrence adı geçmişken
daha fazla bilgi vermek gerekir. Kendisi dünya
tarihindeki ilk film yıldızı olarak bilinmektedir. Annesi
Charlotte Bridgwood araçlardaki otomatik cam
sileceğini keşfederken Florence Lawrence ise hem
film yıldızı olmuş hem de annesinin izinden giderek
buluşlarına devam etmiştir. Hollywood’da 250’den
fazla filmde oynayan Florence Lawrence ilk otomatik
sinyalizasyon kolunu ve ilk mekanik fren sinyalini
tasarlamıştır. Fakat bunları patentlememiştir.
Çünkü annesi Charlotte Bridgwood daha önce cam
sileceğini keşfettiği hatta patentini aldığı halde araç
üreticileri tarafından bulunan boşlukla dolandırılmış
ve asla para kazanamamış, bu nedenle de Lawrence
patent alma gereği duymaz. 1907’de Baby Flo, The
Child Wonder Whistle adlı filmde oynar ve sinemada
bir filmde oynayan ilk kadın olur. Kazandığı para ile
kendisine bir araba alır. Annesi gibi parlak fikirli olan
Florence, 1914’te araçlardaki ilk mekanik sinyal
kolunu icat eder. Bu direksiyonun yanında bir kol
vasıtasıyla gerçekleşiyordu. Hangi yöne dönülecekse
mekanik kola basılıyor ve aracın arka kısmındaki
bayrak havaya kalkıyor, hangi yöne dönüleceği
arkadaki sürücü tarafından anlaşılabiliyordu. Aynı
prensiple frene basıldığında da aracın arkasında bir
kırmızı “DUR” yazısı çıkıyordu.
Dikiz Aynası: 5 Ocak 1882'de doğan Dorothy
Elizabeth Levitt, hız sınırını aşan, dikiz aynasını
icat eden ve araba üzerine kitap yazan ilk kadındır.
Babası Joseph Levi kuyumculuk ve çay ithalatçılığı
yapan zengin bir işadamıdır. Annesi Julia Raphael
ise emekli bir otelcinin ve elmas tüccarının kızıydı.
Ekonomik olarak iyi şartlarda büyüyen Dorothy
Napier&Son şirketine sekreter olarak girdiğinde
kendisini tüm dünyanın tanıyacağını tahmin bile
edemiyordu. Napier şirketi 1899’da otomobil
üretimine girer. Sonra da yarış otomobilleri üzerine
ağırlık verir. Çok geçmeden kadınların da hızlı araba
kullanabileceğini göstermek için Dorothy’yi reklam
yüzü olarak belirler. Hız testlerine giren Dorothy çok
geçmeden dünyanın ilk su hızı rekorunu kırar, araba
konusunda uzmanlaşır. Kraliçe Alexandra ve Kraliyet
Prenseslerine, Victoria, Maud, Prenses Louise’a nasıl
otomobil süreceğini öğretir.
Temmuz 1903'te Dorothy, İngiltere'nin uluslararası
Harmsworth Trophy'sini kazanır. İngiltere'nin
Cork şehrinde düzenlenen Trefle A-Quatre’yi
kazanarak şampiyon olur. İlk su hızı rekorunu, 40ft
çelikten yapılmış, 75hp'lik Napier sürat teknesiyle
19.3mph'ye ulaştırarak üç kez kazanır. Aynı yıl
Napier'i Cowes Yarışları’nda kullanarak birincilik alır.
1905 yılında aracını Bouton'dan Liverpool'a sürerek
ve iki gün içinde geri döner ve bu mesafeyi hızla
kat ederek en uzun sürüş rekorunu kırar. O günden
sonra “Dünya'daki En Hızlı Kız” unvanını edinir.
Şahane değerlendirmeler alması, aracının sürüşüne
ve tamirine ilişkin kullanışlı ipuçları içeren The
Woman and the Car (1909) adlı bir kitap yazmasını
sağlamıştır. Kadınlara yönelik yazılan bu bilgilendirici
küçük el kitabında, Dorothy kadınlara küçük bir
el aynasını yanlarında taşımasını tavsiye eder.
Araçlarda kadınlara kolaylık olsun ve sürürken kaza
yapmasınlar diye ortaya atılan bu fikir büyük beğeni
toplar. İşte ilk kez dikiz aynası bu şekilde dillendirilir
ve Dorothy bu icadın patentini 1914'de alır. Sonra da
dünyadaki tüm araçlarda kullanılır.
Dünyanın ilk su hızı rekorunu elinde tutan, ilk İngiliz
kadın yarış pilotu, kadınlarda dünya kara hızı rekoru
sahibi ve arabalarla ilgili ilk kitap çıkaran kadın olan
Dorothy E. Levitt dikiz aynasının mucidi olarak tarihe
geçer.
İçten Yanmalı Motor, Kağıt Torba Makinesi
ve Çanta Yapma Makinesi: 14 Şubat 1838
tarihinde York Maine’de dünyaya gelir Margaret
E. Knigt. Amerika’da ilk patent alan kadın olarak
da bilinmektedir. Ancak Hannah Slater ve Mary
Kies de ilk patent alan kadınlardandır. Günümüzde
fabrikalarda kullanılan bir sistemi tasarlayan kişidir
Margaret E. Knigt. Ne mi bu? Babasının ölümünden
sonra Manchester, New Hampshire'a taşınır ailesiyle
birlikte. Burada kardeşleriyle pamuk fabrikasına
girer çalışmak için. Henüz 12 yaşındayken tanık
olduğu bir yaralanmadan oldukça etkilenir. Bir
tezgahtan çelik uçlu bıçak fırlar ve işçi yaralanır.
Eve gider hemen bir icat tasarlar. Fabrika müdürüne
sunar. Bu tezgahlardan parça fırlamaması, fırladığı
zaman işçinin yaralanmamasını sağlayan bir
düzenektir. Önlem olarak geliştirdiği bu cihaz
fabrikada kabul görür ve kullanılmaya başlanır.
Tezgahtan uçan bir parçayı hem engellerken hem
de cihazın durmasını sağlar. Bu şekilde sayısız
işçinin yaralanmasını engellemiş olur. Bugün
fabrikalarda kullanılan bu sistemi ilk olarak Margaret
E. Knigt yapmıştır. Ancak bu geliştirdiği iş güvenliği
konusundaki icadın patentini almaz. Henüz 12
yaşındadır ve patent nedir onu bile bilmemektedir.
Bunun yanı sıra 1870’de kağıt besleme
makinelerinin geliştirilmesi konusunda bir patent
alır. Kağıt torba, tek tabaka kesme makinesi(1890),
tek parça kesme makinesi(1893), numaralandırma
mekanizması (1894), kanatlı pencere çerçevesi
(1894), birleşik döner motor (1902), döner
motor(1902), içten yanmalı motor (1913) icat eder.
Knight, 1867'de Springfield, Massachusetts'e taşınır.
Burada Columbia Paper Bag Company şirketine
girer. 1868'de kağıt torbaları üretir. Bunu seri halde
yapan bir makine icat eder. Ahşaptan yaptığı bu
makinenin yıpranma payını hesap eder o nedenle
de demirden yapacaktır. Bu demir makine seri
halde kağıt torba üretecek ve bu kağıt torbalar
alışverişlerde kullanılacak çevre kirliliğine sebep
olmayacaktır. Bu süreçte icadını gören Charles
Annan isimli kişi tasarımı çalar. Gider patenti
Knight’tan önce alır. Knight hemen dava açar ve
kazanır. 1871'de de kağıt torba için patenti alır.
Knight teknoloji konusunda göstermiş olduğu
çabalardan ötürü 1871'de Kraliçe Victoria tarafından
Kraliyet Lejyonu ödülünün sahibi olur. İcatlarından
biri olan orijinal çanta yapma makinesi, Washington
DC'deki Smithsonian Müzesi'nde sergilenmektedir.
Kurşun Geçirmez Yelek: Stephanie Kwolek
1923’te Pittsburgh Pennysylvania’da dünyaya geldi.
Babasını 10 yaşında kaybettiğinde bir an önce ailesi
için bir şeyler yapması gerektiğini biliyordu. Ama
yaptığı buluş ile sadece ailesine değil tüm dünya
için büyük bir önem arz etti. 23 yaşında Stephanie
Kwolek Carnegie Mellon Üniversitesi’nde kimya
eğitimi aldı, akabinde de DuPont isimli şirkete girdi.
DuPont; çakmak, kalem, elyaf, polyester, naylon,
lastik, teflon, Zodyak, likralı kumaş, kol düğmesi,
silah; kısaca gıdadan otomotive, tekstilden mutfak
araç-gereçlerine birçok alanda faaliyet gösteren
200 yıllık bir şirkettir. İşte Stephanie Kwolek de
bu köklü şirkette işe başlar ve emekli olana kadar
da buradan ayrılmaz. Stephanie Kwolek dokuz yıl
boyunca lastikler üzerinde çalışma yapar. Amacı
araba lastiklerinde kullanılmak üzere hafif plastik
elde etmektir. Böylece araçlar hafif lastiklerle
daha az yakıt tüketecektir. Araştırmaları sonucu
1965’te “Kevlar” isimli bir maddeyi keşfeder. Kevlar
malzemesi çelikten çok daha sert bir alaşımdır.
Bu nedenle 1971’de kurşungeçirmez yeleği icat
eder. Stephanie Kwolek’in bulduğu kevlar, hayatın
birçok noktasında kullanılmaya başlar. Yamaç
paraşütünden, gemi halatına, fiber optik kablolardan,
uzay mekiği yapımına kadar birçok alanda
kullanılmaktadır.
Gazlı Fırın ve Doğalgazlı Isınma Sistemleri:
1865’te Morristown New Jersey’de doğan Alice H.
Parker 1910 senesinde Howard Üniversitesi’nde
eğitim gördü. Morristown’da yaşamını sürdürürken
evindeki şöminenin evi yeterince ısıtmadığından
mustaripti. Evin her yerini ısıtacak bir tasarım yaptı.
Bu günümüzde doğalgazla evlerin ısıtılmasının
ilk düşüncesiydi. 23 Aralık 1919’da bu dizaynının
patentini aldı. Parker’ın düşüncesi günümüzde
www.labmedya.com
kullanılan termostatın da öncüsü oldu.
Katlanabilir Yatak: Sarah Elizabeth Goode
1855’te Ohio, Toledo’da doğan Afrika kökenli bir
Amerikan vatandaşıdır. Doğduğunda köledir. Indiana
doğumlu babası Oliver bir marangozdu. Kocası
Archibald da marangozluk yapmaktaydı. Hatta bir
mobilya mağazası vardı. Küçük evlerde yaşayan
insanlar için yer sıkıntısı baş gösteriyordu. Bu Sarah
E. Goode için de geçerli bir sorundu. Müşterileri
de küçük evlerde yaşadıkları için haneye uygun
yatak üretimi yapıyorlardı ve Sarah’ın aklına bu yer
sorunsalını çökmek için bir fikir geldi. 14 Temmuz
1885’te patentini aldı ve ilk katlanabilir yatağı bu
şekilde keşfetmiş oldu. Öyle ki 1900’lerin başında
ortaya çıkacak olan ucundan tutularak duvara itilen
ve bir kütüphaneye dönüşen Murphy yataklarının da
fikir kaynağı olmuştur.
İşaret Fişeği: Martha Coston 12 Aralık 1826
tarihinde Maryland, Baltimore’da dünyaya geldi. 15
yaşındaydı ve oldukça zekiydi. Henüz 21 yaşında
olan Benjamin Franklin Coston ile evlendi. Onunla
birlikte bilimsel çalışmalara imza attılar. Zamanla
Benjamin Franklin Coston, ABD Donanması’nın
bilimsel laboratuvar direktörü oldu. Gemiler
arasındaki iletişimi sağlamak için renk kodlu gece
sinyalleri ve işaret fişeği üzerinde çalışmalar yaptı.
1847 senesinde ABD Deniz Kuvvetleri’nden istifa
ederek Boston Gas Company şirketinin başkanı
oldu. Yaptığı kimyasal deneyler sonucu zehirlendi
ve sağlığı bozuldu. 1848’de de vefat etti. Eşi Martha
Coston kocasının ölümünden sonra oldukça zor
günler yaşamaya başladı. İki çocuğu ve annesiyle
birlikte yokluk içinde yaşam savaşı verdi. Bir gün
kocasının Deniz Kuvvetleri’nde yaptığı çalışmaları
karıştırırken gece sinyalleri ve işaret fişeklerinin
olduğu notlara denk geldi. 1858’de New York’taki
havai fişek gösterilerini izlerken işaret fişeği
üretebilir miyim diye düşündü. Denizdeki gemiciler
için hayat kurtaran bir buluş olacaktı bu. Coston
Manufacturing Company’yi kurdu ve çalışmalara
başladı. 5 Nisan 1859’da piroteknik gece sinyali ve
kod sisteminin ABD’deki 23.536 numaralı patentini
aldı. Farklı renk kombinasyonları kullanarak
gemilerin birbirlerine sinyal vermelerini ve kıyıya
sinyal göndermelerini sağlayan bu buluş büyük
yankı uyandırdı. ABD Donanması’ndan Kaptan Mc
Cauley 1859’da Deniz Kuvvetleri Sekreteri Isaac
Toucey’ye fişek parmakların (İşaret fişeklerinin)
kullanılmasını önerdi. Böylece denizciler için büyük
bir yararlılık gösterecek olan bu icat hayat da
kurtaracaktı. Akabinde Martha Coston’a ulaşıldı
ve ABD Donanması 300 işaret fişeği istedi. Sonra
da 6.000 dolarlık tüfekler için fişek siparişi verdi.
Coston, İngiltere, Hollanda, Fransa, İtalya, İsveç,
Danimarka gibi ülkelerde de yaptığı icadın patentini
aldı. Avrupa pazarına açılmak istedi. Amerika’daki
iç savaş baş gösterince 1861’e kadar Avrupa’da
kaldı. Bu sırada iç savaştan ötürü ABD Hükümeti
patenti satın alarak devlet kontrolünde fişeklerin
üretilmesini istedi. Coston patenti 40.000 dolara
sattı. Ancak hükümet 20.000 dolar verdi. Martha
Coston 1871’de kendi adına yeniden patent
talebinde bulundu ve 115.935 numaralı patenti aldı.
“Piroteknik gece sinyallerindeki iyileştirme” isimli
bu patent ile kendisi üretmeye devam etmek istedi.
Akabinde de ABD hükümetini dava etti. 15.000 dolar
tazminat aldı. Hak kaybına uğrayan Martha Coston
1904’te vefat etti. Ancak kocasının notlarından
bularak geliştirdiği bu icatlar insanlık tarihinde
büyük faydalar göstermiştir.
KILLI EVAPORA
AKILLI EVAPORASYON

EVAPORASYON
Standartların ötesinde, 2200 cm² kondenser alanı ve vakum kaçaklarını
önleyen yeni bağlantıları ile %40 daha fazla evaporasyon

Yeni, FDA onaylı, şeffaf ve

UV-resistant hortumlar ile daha
yüksek kimyasal dayanıklılık Yeni yüksek kimyasal dayanıklılıkta, uzun ömürlü bakım
contası ile uzun vadede bütçede tasarruf. Ayrıca, çok agresif
kimyasallarla çalışmaya uygun FFKM vakum contası

AKILLI EVAPOR Patentli Easy-Clip flask tutucu

başlık sayesinde, buhar tüpü ve
flask sıkışmaları önlenir, cam
malzeme kırılmaları ve kazaların
önüne geçilir.

KILLI EVAPORA 210 °C'ye kadar ısıtma yapabilen

banyo. Banyoda kuruma ve
ayarlanan sıcaklığın aşımı
durumunda meydana

EVAPORASYON
gelebilecek banyo yanmalarına
karşı koruma

Endüstri lideri bir çözümle vakum

kaçaklarını önleyen, vazelin
kullanımını sonlandıran yeni Banyo kablosu koruma sınıfı
ventilasyon ve numune yükleme korozyon ve kısa devreleri
vanası önleyen IP 67

AKILLI EVAPOR
Sınırsız Evaporasyon: Cihaza
bağlanabilen otomatik modül
Distimatic Bench-top 24/7
kesintisiz evaporasyon sağlar.

Banyonun stabilitesi ve
sağlam duruşunu sağlayan
ısıtma banyosu ile ana

KILLI EVAPORA
gövde arasında metal
destek ünitesi
Banyo için ayrı bir on/off
tuşu ile görsel olarak
kullanıcıyı uyaran
aydınlatmalı gösterge

EVAPORASYON
AKILLI EVAPOR
 çok mu iddialı oldu?
membran filtrasyon sisteminde iş yükünüzü hafifletin

KAMPANYA I : C 010
10 PK EZ-PAK FİLTRE ALANA
1.950 € EZ CURVE HEDİYE
(Otomatik filtre açma cihazı)
Kampanya içeriği:
* 10 pk EZHAWG474: 0,45 mikron, 47 mm
beyaz/siyah kareli sürekli form 600 adet/pk
*1 adet EZCURVE01
KDV dahil değildir.

2.750 €

KAMPANYA II : C 020
MEMBRAN FİLTRASYON SİSTEMİ ALANA
EZ CURVE HEDİYE
(Otomatik filtre açma cihazı)

Kampanya içeriği:
* 1 adet EZFITMIC03 - 3’lü Manifold Filtrasyon Sistemi
* 1 adet EZSTREAM1 - Yeni nesil sessiz, erlen
gerektirmeyen vakum pompası
* 1 pk MZHAWG101 - 100 ml steril huni+EZ-Pak Kampanyamız
0.45µm 47 mm beyaz/kare filtre (150 adet /pk)
* 1 adet XX6200006P - Pens
stoklarla sınırlıdır.
*1 adet EZCURVE01 DETAYLI BİLGİ VE İRTİBAT İÇİN:
KDV dahil değildir.
www.orlab.com.tr
info@orlab.com.tr
Tel : +90 312 286 40 70
Faks : +90 312 205 50 30