KAYAŞ-YERKÖY YÜKSEK HIZLI TREN PROJESİ ÜSYAPI VE

ELEKTROMEKANİK İŞLERİ YAPIM İŞİ

BALASTSIZ DEMİRYOLU HATTI YAPIM METODOLOJİSİ

HAZİRAN 2019

Rev:0
 İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ..................................................................................................................................3
2. AMAÇ.................................................................................................................................3
3. YAPIM METODU.............................................................................................................5
3.1. KULLANILACAK MAKİNE VE EKİPMAN............................................................5
3.1.1. UZAYABİLEN RÖMORKLU TIR..........................................................................5
3.1.2. VİNÇLİ KAMYON....................................................................................................5
3.1.3. EKSKAVATÖR.........................................................................................................5
3.1.4. TIR...............................................................................................................................6
3.1.5. BETON MİKSERİ.....................................................................................................6
3.1.6. BETON POMPASI....................................................................................................6
3.1.7. PLATFORM VAGONU............................................................................................7
3.1.8. LOKOMOTİF............................................................................................................7
3.1.9. KOMPRESÖR............................................................................................................7
3.1.10. JENERATÖR.............................................................................................................8
3.1.11. IŞIK KULESİ.............................................................................................................8
3.2. YAPIM METODU.........................................................................................................9
3.2.1. RAYLARIN SAHAYA TAŞINMASI.......................................................................9
3.2.2. DONATININ YERLEŞTİRİLMESİ........................................................................9
3.2.3. PANELLERİN YERLEŞTİRİLMESİ.....................................................................9
3.2.4. RAY VE BAĞLANTI SİSTEMİNİN MONTAJI.....................................................10
3.2.5. KOT VE HAT EKSENİ AYARLAMASI..................................................................11
3.2.6. KENDİLİĞİNDEN YERLEŞEN BETONUN DÖKÜMÜ.......................................12
3.2.7. TAMAMLAYICI İŞLEMLER...............................................................................12

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 2/16

Rev:0
1. GİRİŞ
Balastlı hatlarda trafik yükleri altında balastı oluşturan granüler malzeme zamanla
geometrik pürüzlülüğünü kaybedebilir ve karışan malzemelerle drenaj problemi
oluşur ve bu problem düzenli bakımla önlenebilir. Balastlı üstyapıda traversler raylara
60 cm aralıkla destek olduklarından, her travers hat geometrisinde bozukluklara
neden olur. Balastlı hatlarda bir süre sonra hat üzerinde enine ve boyuna kaymalar
oluşmaktadır. Üstyapının relativ yüksek ve ağır olması köprü ve tünellerde daha
güçlü yapılar gerektirir. Hat bozulmaları, üstyapı elemanlarının kalitesine, hattın inşa
şekline ve geometrisine, zemin tabakalarının homojenliğine ve alt-balastın
destekleme kapasitesine bağlıdır.

Balast yatağının köprü veya tünellerde devam etmesi durumunda ilave elastisite
sağlamak için balast altlığı uygulamak, elastisitesi yüksek ray bağlantıları kullanmak
gerekir. Bunlar uygulansa bile yine köprü ve tünellerde düzenli bir bakım gerekir.
Bütün bu olumsuzluklar nedeniyle son yıllarda balastsız üstyapı da sıkça
kullanılmaktadır.

Betona tespitli hatlarda ise raylarla alt tabaka arasındaki bağlantı süreklidir, enine ve
boyuna stabilite sağlanır, hat hizasında daha az kayma oluşur, yolcu konforu
artarken, bakım maliyeti azalır.

Kayaş-Yerköy Yüksek Hızlı Tren Projesi Üsyapı ve Elektromekanik İşleri Yapım İşi
kapsamında 500 m’den daha uzun tüneller ve bazı istasyon yan yolları balastsız
demiryolu olarak imal edilecektir. Bu kesimlerde prefabrik beton paneller (slab track)
kullanılacak olup boyutları Şekil 1’de, üstyapı tipkesiti Şekil 2’de verilmiştir.

2. AMAÇ
Bu rapor; proje kapsamında yapılacak balastsız yolların yapım metodolojisini detaylı
bir şekilde açıklamak için hazırlanmıştır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 3/16

Rev:0
 195 mm
4750 mm

2500 mm

195 mm 205 mm
2500 mm

2500 mm

4750 mm

Şekil 1 Prefabrik Beton Panellerin Boyutları

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 4/16

Rev:0
Şekil 2 Balastsız Demiryolu Hattı Üstyapı Tipkesiti

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 5/16

Rev:0
3. YAPIM METODU

3.1. Kullanılacak Makine ve Ekipman

3.1.1. Uzayabilen Römorklu Tır

40 m’ye kadar uzayabilen römorklu tır, 36 m’lik rayların taşınması için kullanılacaktır.

3.1.2. Vinçli Kamyon

Uygun ekipman ile beton
panellerin taşınması ve
yerleştirilmesi için kullanılacaktır.

3.1.3. Ekskavatör
Uygun ekipman ile rayların
taşınması ve yerleştirilmesi için
kullanılacaktır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 6/16

Rev:0
3.1.4. Tır

Beton panellerin depo sahasından montaj yerine taşınması için kullanılacaktır.

3.1.5. Beton Mikseri

Kendiliğinden yerleşen betonun
sahaya nakli ve dökülmesi için
kullanılacaktır.

3.1.6. Beton Pompası

Kendiliğinden yerleşen betonun
dökülmesi için kullanılacaktır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 7/16

Rev:0
3.1.7. Platform Vagonu
Beton panellerin, malzeme ve
ekipmanın taşınması için
kullanılacaktır.

3.1.8. Lokomotif
Vagonların taşınması için
kullanılacaktır.

3.1.9. Kompresör

İmalat sahasının temizliğinde

kullanılacaktır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 8/16

Rev:0
3.1.10. Jeneratör
Aydınlatma ve diğer ekipmanlara
enerji temini için kullanılacaktır.

3.1.11. Işık Kulesi

İnşaat alanının aydınlatılması
için kullanılacaktır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 9/16

Rev:0
3.2. Yapım Metodu
Prefabrik beton panellerin kullanılacağı balastsız demiryolu hattı yapımı için
belirlenen ana aktiviteler aşağıda sıralanmıştır:

1. Seviyeleme betonunun dökümü

2. Rayların sahaya taşınması

3. Donatının yerleştirilmesi

4. Beton panelin (slab track) yerleştirilmesi

5. Ray ve bağlantı sisteminin montajı

6. Kot ve hat ekseni ayarlaması

7. Kendiliğinden yerleşen betonun dökümü

8. Tamamlayıcı işlemler

Aşağıda herbir madde tek hat için açıklanmış olup ikinci hat için de aynı prosedür
geçerlidir. İkinci hat için farklı olan uygulamalar ayrıca belirtilmiştir.

3.2.1. Seviyeleme Betonunun Dökümü

Altyapı işleri tamamlanmış kesimde öncelikle imalat sahası temizlenecektir. Temizlik
işleminden sonra beton dökümü için gerekli kalıplar kurulacak (Şekil 3), projesine
uygun şekilde bindirmeler yapılarak donatı yerleştirilecek, drenaj ve geçişlere ait tüm
imalat yine onaylı proje ve şartnamelere uygun şekilde tamamlanacaktır. Hazırlıkların
tamamlanmasının ardından seviyeleme betonu dökümüne geçilecektir. (Şekil 4)
Beton karışımı 14 santigrat derece sıcaklığın altında olmayacak şekilde beton
dökülecektir.

Seviyeleme betonu 36 m’lik anolar halinde dökülecek olup ano aralarında genleşme
derzi bırakılacaktır, ayrıca tünel beton derzlerine denk gelecek şekilde 12 m’de bir
inşaat derzi yapılacaktır. Seviyeleme betonu ano planı Şekil 5’de görülmektedir.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 10/16

Rev:0
Şekil 3 Seviyeleme Betonu İçin Kalıp Hazırlanması

Şekil 4 Seviyeleme Betonunun Dökülmesi

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 11/16

Rev:0
Şekil 5 Seviyeleme Betonu Ano Planı

3.2.2. Rayların Sahaya Taşınması

Rayların depolanması, nakliyesi ve boşaltılması inşaat metoduna ve şartnamelere
uygun şekilde yapılacaktır. Sahaya getirilen raylar ekskavatöre takılan uygun
ekipmanla tıra yerleştirilecektir. Yükleme, nakliye ve boşaltma sırasında rayların zarar
görmemesine özen gösterilecektir. Tırdan indirilen raylar ahşap takozlar üzerine
yerleştirilecektir.

3.2.3. Donatının Yerleştirilmesi

Seviyeleme betonu döküldükten ve raylar istiflendikten sonra imalat sahası
temizlenecektir. Temizleme işleminde kompresör, su tankı vb. ekipman
kullanılacaktır.

Temizleme işleminden sonra sahaya getirilen donatı, sehpalar yardımıyla projesine

uygun şekilde yerleştirilecektir.

3.2.4. Panellerin Yerleştirilmesi

İdare tarafından kabulü yapılan beton paneller tır taşıma kapasitesi ve yönergelere
uygun şekilde tıra yüklenerek imalat sahasına getirilecektir.

Sahada herbir beton panelin projesine uygun şekilde yerleşimi için seviyeleme
betonuna 4 adet referans noktası çivi ve sprey boya ile işaretlenecektir.

Tır ile imalat yerine getirilen beton paneller, vinçli kamyon ile daha önce işaretlenen
referans noktalarına uygun şekilde beton veya ahşap takozlar üzerine
yerleştirilecektir. Beton panelin ±2 cm tolerans dahilinde yerleştirilebilmesi için
seviyeleme betonu üzerine referans noktalar yardımıyla şablon çizilebilir. Beton panel

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 12/16

Rev:0
tam yerine kılavuzlar yardımıyla yerleştirilecektir. Montajı sonrasında beton paneller
arasında yatayda 5 cm boşluk kalacaktır.

Beton paneller yerleştirildikten sonra bağlantı sisteminin ön montajı yapılacaktır. Bu

sistemin panellere montajı sahaya nakliyesinden önce fabrikada da yapılabilir.

İkinci Hattın Montajı

İlk hattın montajı tamamlanıp üzerinde trafik sağlandığı zaman ikinci hattın montajına
başlanabilecektir. Bu aşamadaki önemli farklılık beton panellerin montaj sahasına tır
yerine vagonla getirilmesidir. Beton paneller vagona vinçli kamyon ile yüklenecek
olup taşıma ile ilgili standart prosedürler burada da uygulanacaktır. Panellerin vinçli
kamyon ile vagondan indirilmesinden sonra birinci hat imalatında uygulanan prosedür
aynı şekilde uygulanacaktır.

3.2.5. Ray ve Bağlantı Sisteminin Montajı

Beton panellere ait bağlantı sistemi, çevresel koşullardan etkilenmeyecek şekilde
muhafaza edilecektir. Plastik dübel delikleri yağlamadan önce kompresör ile
temizlenecektir. Dübel deliklerinin yağlanması ile vidalar da yağlanmış olacaktır.
Yağlama da idarenin kabulünden geçmiş malzeme ile yapılacaktır. Bağlantı sistemi
montajı yapılarak park pozisyonunda bırakılacaktır.

Montaj alanında istiflenen raylar ekskavatör ve uygun ekipmanla ray yatağına

yerleştirilecek, park konumundaki bağlantı sistemi ile geçici olarak sabitlenecektir.

İkinci Hattın Montajı

Birinci hattan farkı, rayların taşınması ve montajının demiryolu ekskavatörü ile
yapılmasıdır.

3.2.6. Kot ve Hat Ekseni Ayarlaması

Rayların tam yerine montajı ölçüm ekibi yardımı ile yapılacaktır. Rayların yatayda ve
düşeyde doğru konumlandırılması için panellerin her iki yanına monte edilmiş
sabitleme elemanları bulunacaktır (dikme, prob ve gergi çubuğu). Deforme olmuş
sabitleme elemanlarının kullanımından kaçınılacaktır.

Uygun ölçüm aletleri ile, şartnamelerde belirtilen toleransları sağlayacak şekilde

rayların yatay konumlandırılması sağlanacaktır.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 13/16

Rev:0
 Prob

Dikme

Gergi
çubuğu

Şekil 6 Ray Sabitleme Elemanları

Uygun düşey ölçüm ekipmanları ve seviyeleme tijleri yardımı ile raylar doğru düşey
konuma getirilecektir. Düşey seviyelemeden sonra ardışık iki ray yatağı arasındaki
düşey mesafe maksimum 0.5 mm olacaktır. Uygun ölçüm aletleri ile rayların
yerleşiminin şartnamelere uygunluğu tekrar kontrol edilecektir.

Herbir panelin düzgün şekilde yerleştirilmesi ve ölçümü tamamlandıktan sonra ilgili

formlar doldurulacaktır. Kendiliğinden yerleşen betonun dökümünden ve
sertleşmesinden önce ve sonra bu ölçümler tekrarlanarak ilgili formlar
doldurulacaktır.

3.2.7. Kendiliğinden Yerleşen Betonun Dökümü

Sahada ön montajı yapılan prekast panelin KYB dökümü öncesi görsel muayenesi
yapılacaktır:

 Kalıpların projeye uygun düzgün bir şekilde yerleştirildiği kontrol

edilecektir
 Donatının projeye uygun düzgün bir şekilde yerleştirildiği kontrol
edilecektir
 Hat geometrisi ve projeye uygunluğu kontrol edilecektir

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 14/16

Rev:0
Yukarıdaki prosedürleri tamamlanarak beton dökümüne uygun hale getirilen beton
panellerde kendiliğinden yerleşen beton dökümüne geçilecektir.

Beton dökümüne geçilmeden önce kayma dişlerinin donatıları projesine uygun

şekilde yerleştirilmelidir.

Beton dökümüne geçilmeden önce panellerin delikleri ve seviyeleme betonunun

yüzeyi kompresör ile temizlenmelidir. Panelin çevresindeki tüm kalıplar temizlenmiş,
yağlanmış ve sabitlenmiş olmalıdır.

Beton dökümü mikserler ve gerektiğinde ilaveten beton pompası ile yapılacaktır.

Uygun reçeteye göre hazırlanmış olan KYB, panellerin kayma dişi deliklerinden
dökülecektir. Beton dökümünde betonun düzgün dağıldığından ve hava boşluğu
kalmadığından emin olunmalıdır.

KYB ile projelere uygun şekilde dever verilmelidir. Beton dökümü şartnamelerde
belirtilen uygun hava koşullarında ya da İdare’nin onayı ile ilave tedbirler alınarak
yapılmalıdır. Beton karışımı 14 santigrat derece sıcaklığın altında olmayacak şekilde
beton dökülecektir. Beton dökümü sırasında ray ve bağlantı elemanlarının korunması
için uygun malzeme ile üzerleri örtülecektir.

Çevresel şartlara bağlı olarak gerekebilecek kimyasal ve diğer kürleme alternatifleri

İdare’nin onayı ile uygulanacaktır.

İkinci Hattın Beton Dökümü

Birinci hattan farkı, betonun demiryolu mikser ve beton pompaları ile yapılmasıdır.
Alternatif olarak birinci hattın beton yüzeyini ve beton yan dolguları kullanacak lastik
tekerlekli mikser ve pompalar da kullanılabilir.

3.2.8. Tamamlayıcı İşlemler

Beton dökümü sonrasında ray ve bağlantı elemanlarının üzerindeki koruyucular
kaldırılarak beton paneller temizlenecek ve bağlantı elemanlarının zarar görüp
görmediği kontrol edilecektir.

KYB yeterince sertleştikten sonra sabitleme elemanları sökülecektir. Bu ekipman

temizlenerek sonraki montajlarda da kullanılabilecektir.

Gergi çubuğu delikleri su ile dolmuşsa vakum ile temizlenecek, tıpa ile kapatılacaktır,
bu deliklerin beton ile dolmamasına özen gösterilmelidir.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 15/16

Rev:0
Ray montajı ile ilgili tüm prosedürler tamamlandıktan sonra KYB gerekli dayanıma
ulaştığında hat trafiğe açılabilir.

İnşaat ve servis ömrü boyunca dübel deliklerinin su ve tozla dolmaması için gerekli
önlemlerin alınması çok önemlidir.

Balastsız Demiryolu Hattı Yapım Metodolojisi 16/16

Rev:0