Ściany murowe

W zależności od przeznaczenia budynku i rodzaju ścian

(nośne, samonośne itp.) stawiane są wymagania
odnośnie konstrukcji ścian, ich izolacyjności cieplnej i
akustycznej oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Rys. Widok budynku.

1 - cokół,
2 - gzyms
międzypiętrowy,
3 - filar międzyokienny,
4 - nadproże płaskie,
5 - gzyms wieńczący,
6 - nadproże sklepione
(łukowe),
7 - dach 1

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

 2

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Podstawowe materiały
Murem nazywamy element budowli wykonany z
kamieni naturalnych lub sztucznych, połączonych
zaprawą lub ułożonych na sucho, przeznaczony
głównie do przenoszenia naprężeń ściskających.
Użyte do budowli bryły kamieni naturalnych mają
zwykle kształty prostopadłościenne.

Przykładowe materiały
ścienne:cegła pełna, cegła
kratówka K1,pustak MAX,
cegła K2, Porotherm, bloczek
betonowy 3

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Zasady wykonywania konstrukcji murowych

Każdy mur składa się z drobnych elementów - cegły,

kamieni, bloczków - układanych warstwami
poziomymi. Kamienie, cegły i inne elementy układa się
w murze najczęściej „na płask", tj. prostopadle do sił
działających na mur. Niekiedy jednak układa się cegłę
na „rąb" lub „stojąco", np. na fundamencie czy w
stropach.

Rys. Położenie cegieł:

a) na płask,
b) na rąb,
c) na stojąco.
1 - główka, 2 - wozówka

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Zasady wykonywania konstrukcji murowych
Elementy murowe powinny być układane w ten sposób, aby ich
największe płaszczyzny leżały w powierzchniach wspornych
muru, inaczej mówiąc, elementy powinny być układane na
płask w stosunku do sił obciążających.
Spoiny pionowe jednej warstwy powinny być przykryte pełnymi
powierzchniami drugiej (górnej) warstwy (rys. a).

Mur nie może rozdzielać się na poszczególne słupki, gdyż może to

prowadzić do nierównomiernego osiadania (rys. b) lub
odchylenia w wyniku działania siły mimośrodowej (rys. c).
5

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Rola wiązania elementów murowych w pracy muru.
Dla zapewnienia odpowiedniej
wytrzymałości i stateczności
elementy ściany murowanej muszą
być przewiązane - spoiny pionowe
jednej warstwy powinny być
przekryte pełnymi powierzchniami
drugiej /górnej/ warstwy, tworząc
konstrukcyjną całość, przenosząc
równomiernie obciążenia niższej
warstwy na fundamenty i na grunt.

Rozróżnia się spoiny wsporne

/międzywarstwowe/, podłużne i
poprzeczne /Rys. /.
Cegła może być układana warstwami,
tzw. główkowymi lub wozówkowymi
6

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów.
Odkształceń przy
nieprzewiązanych
połączeniach muru
wpływają na stateczność
całego budynku.

Stateczność
wysokiego
budynku
murowego 7

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

 Przewiązanie murów.
Budynki o znacznej długości i
zróżnicowanej wysokości będą
osiadać nierównomiernie. Jeśli grunt
pod fundamentem jest jednorodny,
to różnice osiadań są mniejsze niż w
przypadku posadowienia na
gruntach o różnym uwarstwieniu.
Wskutek nierównomiernego osiadania
budynku, ściany ulegną spękaniu
(zarysowaniu). Aby zapobiec
powstawaniu rys w ścianach stosuje
się przerwy dylatacyjne.
Przerwy dylatacyjne stosuje się Połączenie na wpust
również w przypadku połączenia Zalecane połączenie ścian
budynków istniejącego z nowo budynku istniejącego z
wznoszonym, szczególnie jeśli budynkiem nowo
powstaje obawa wystąpienia wznoszonym.
nierównomiernego osiadania.

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów.

Gdy w murach nie będzie nierównomiernego osiadania

starej i nowej ściany oraz tam, gdzie wykonuje się
najpierw ściany nośne, a wykonanie ścian innych
pozostawia się na okres późniejszy stosuje się
połączenia na strzępie zazębione: końcowe,boczne lub
strzępie uciekające.

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów – strzępia

Strzępia zazębione
a – b) końcowe w murze o gr. 0,5 cegły,
c -d) końcowe w murze o gr. 1 cegły,
e) końcowe w murze o gr. 1,5 cegły, Strzępie uciekające
f) boczne w murze o gr. 1,5 cegły. w murze o gr. 1,5 cegły

a) b) e)

c) d) f)

10

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów – spoiny.

Kamienie, cegły, bloczki i pustaki łączy się zaprawą.

Do łączenia używa się zaprawy różnych marek w
zależności od ich składu:
a) zaprawy wapienne (marki: 2,4),
b) zaprawy cementowe (marki:15,30,50,80,100,120),
c) zaprawy cementowo-wapienne (marki: 15,30,50),
d) zaprawy wapienno-gipsowe,
e) zaprawy cementowo-gliniane.

Do murowania elementów nośnych używa

się zapraw wyższych marek, natomiast do
elementów nienośnych (wypełniających) –
niższych.
11

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów – spoiny.
Zastosowanie marek zapraw cementowych murarskich
w zależności od przeznaczenia zaprawy
Przeznaczenie zaprawy Marka zaprawy
do fundamentów i ścian budynków 30, 50, 80
do filarów oraz murów, łuków i sklepień silnie 80, 100, 120
obciążonych
do sklepień cienkościennych
a) grubości ¼ cegły 50, 80,100,120
b) grubości ½ cegły 30, 50, 80,100
do układania warstwy wyrównawczej pod podokienniki 15, 30
oraz inne obróbki blacharskie
do osadzeń kotwi i łączników oraz zalewek murarskich 50, 80, 100
w zależności od zastosowania.

12

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Przewiązanie murów – spoiny.
Jakość ścian murowanych ma wpływ na inne roboty budowlane,
zwłaszcza na ich wykończenie. Jeśli ściany będą miały zbyt
grube spoiny, występujące z lica cegły, powierzchnie krzywe z
uskokami bez zachowania pionu i kątów prostych, to
tynkowanie będzie utrudnione. Tynk z konieczności gruby, nie
będzie dobrze trzymał się ściany i zacznie odpadać.

W murach z cegły przyjmuje się grubość spoin:

 poziomych 12 mm i nie więcej od 15 mm,
 pionowych 10 mm. 13

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Mury z kamieni
Kamień naturalny stosuje się najczęściej do wykonywania murów
fundamentowych oraz okładzin ciosowych i płytowych na
wewnętrzne i zewnętrzne lica murów, wykonanych z materiałów
dobrze izolujących, np. z cegły palonej.
Ze względu na pochodzenie i obróbkę kamienia rozróżnia się kamień
dziki albo polny, kamień cyklopowy z grubsza przyciosany do lica,
kamień łamany warstwowy i kamień ciosowy w blokach lub płytach.
Przez kamienie dzikie rozumie się tzw. kamienie polne, czyli
znajdujące się w luźnych sztukach i zbierane a nie łamane ze skał.

14

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Kamienie naturalne - zastosowanie
Pochodzenie Rodzaj kamienia Fundamenty Ściany budynków Cokoły Gzymsy i Budowle
skał i budowle elementy mostowe i
inżynierskie mieszkal- niemiesz- obrabiane wodne
lądowe nych kalnych

granit + + + + +
sjenit + - + + + +
wulkaniczne porfir + - + + - +
bazalt + - - + + +
tuf - + + + -
piaskowce twarde + - + + + +
średnio twarde - + + + -
miękkie - + + + -
osadowe wapienie twarde + - + + + -
średnio twarde + + -
miękkie - - + - + -
dolomity + - + + +
kwarcyt + - - + +
przeobrażeniowe
marmur - - + - 15

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany z cegły pełnej
Ściany z cegły pełnej muruje się obecnie z cegły o wymiarach
znormalizowanych 25 x 12 x 6,5 cm. Do lat pięćdziesiątych
stosowane były cegły o wymiarach 27 x 13 x 6 cm.
Grubości muru w cm z różnych rodzajów cegły podano w tablicy.

Grubość w cegłach 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5

Cegła 27x13x6 13 27 41 55 69 83 97

Cegła 25x12x6,5 12 25 38 51 64 77 90

Cegły ceramiczne:
1 - pełna, 2 - dziewiątka, 3 -połówkowa
/szóstka/, 4 - ćwiartka /trójka/, 5 – beleczka.

16

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł
W Polsce stosowane są zasadniczo dwa sposoby
wiązania cegieł w murze:
a) wiązanie tradycyjne (z pewnymi odmianami), które
można nazwać wiązaniem dwuwarstwowym
składającym się z warstw: wozówkowej i główkowej,
b) wiązanie nowoczesne, zwane wielowarstwowym.

Mury z tradycyjnym wiązaniem cegieł mają większą

nośność niż mury z wiązaniem wielowarstwowym.

17

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł c.d.

Spoiny podłużne warstwy wozówkowej mają lica (np.

ściany zewnętrznej) „wozówki" przechodzące przez
całą długość ściany (rys.), natomiast spoiny „główki"
dochodzą do spoin ściany poprzecznej.

Na rysunku przedstawiono
położenie cegieł w obu
warstwach;
warstwa wozówkowa
przebiega przez całą długość
ściany, natomiast
warstwa główkowa „dobija"
do warstwy wozówkowej.

18

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł c.d.
Zasadą generalną wiązania tradycyjnego jest to, że żadna ze spoin
dwu sąsiednich warstw nie może się pokrywać;
 spoiny poprzeczne musza być względem siebie przesunięte o 1/4
lub 3/4 długości cegły,
 spoiny podłużne mijają się o 1/2 lub 1/4 cegły.
Aby to osiągnąć w czole muru (początek lub koniec) należy
stosować części cegieł, trzyćwierciówki („dziewiątki"), połówki
(„szóstki") i ćwiartki („trójki").

Układ cegieł w murach o 19

różnej grubości w
BUDOWNICTWO OGÓLNE 3
wiązaniu pospolitym. 2010-01-03
Wiązania cegieł
– wiązania murów z cegły dziurawki.
Cegła dziurawka ma takie same
wymiary jak cegła pełna. Zależnie od
kierunku otworów rozróżnia się dwa
rodzaje cegły dziurawki:
- wozówkowa o otworach
przelotowych podłużnych,
- główkowa o otworach przelotowych
poprzecznych.
Używając obu rodzajów cegły można
wykonać ściany w taki sposób, aby
otwory nie występowały na jej
po­wierzchniach licowych.

20

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł
– wiązania w filarach i słupach.
Filar prostokątny wykonuje się w taki sam sposób, jak mur
ciągły. Przy wykonywaniu filarów należy dążyć, aby ich
długość była wielokrotnością główek cegieł łącznie ze
spoinami poprzecznymi.
Jeśli długość filara nie jest równa całkowitej liczbie główek
cegły i równa się np. 2 1/2 cegły, to wówczas na jednym
końcu tej samej warstwy daje się zakończenie wozówkowe,
a na drugim główkowe. Warstwę następną kończy się
odwrotnie

Rys. Wiązanie cegieł w

filarach:
a) filar prostokątny 1/2x2
1/2 cegły,
b) filar o ściętych
narożach,
c) filar z węgarkami.
21

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł
– wiązania w murach kominowych.
Ścianki przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych
powinny być szczelne.
Cegły przegródek międzykanałowych powinny być osadzone w
zewnętrznych ściankach kanałów przynajmniej jednym końcem.

Rys. Wiązanie w murach z przewodami

wentylacyjnymi i dymowymi: a,b,c) kominy
wolnostojące, d,e) przewody w ścianach, f)
przewód z pustakiem wentylacyjnym.
22

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Wiązania cegieł
– wiązania w murach kominowych.

Przykład wiązania cegieł

w murze ściany
zewnętrznej, gdzie
występuje
konieczność
ocieplenia przewodów
z uwagi na
wychładzanie spalin
czy powietrza
zużytego.

23

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

 Rodzaje ścian

Rys. Rodzaje ścian:

a) jednorodna, b) mijankowo-szczelinowa, c) szczelinowa (trójwarstwowa),
d) żebrowa, e) skrzynkowa, f) fałdowa, g) zbrojona poprzecznie,
h) zbrojona podłużnie, i) zespolona, j) sprężona. 24

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Rodzaje ścian
Do podstawowych rodzajów ścian zewnętrznych
zaliczamy:
• jednowarstwowe – to ściany jednorodne pod
względem materiału,
• dwuwarstwowe – składają się zazwyczaj
z warstwy nośnej i ocieplenia,
• trójwarstwowe (mur szczelinowy) – składają się
z dwóch ścianek oddzielonych od siebie szczeliną
powietrzną, która w części wypełniona jest
materiałem izolacji termicznej.

25

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Rodzaje ścian: Ściany jednowarstwowe:
Ściana wykonana z jednorodnego
materiału
Współczynnik przenikania ciepła Uo
takiej ściany powinien być nie
większy niż 0,5 W/m2K. W związku
z tym ściany jednowarstwowe
buduje się tylko z niektórych
materiałów (np. ciepłej ceramiki,
betonu komórkowego).

Zalety ścian jednowarstwowych:

 stosunkowo niewielka grubość ściany, wynosząca ok. 44 cm, dzięki
czemu zyskujemy większą powierzchnię użytkową bez ponoszenia
dodatkowych kosztów związanych z przygotowaniem szerszych
fundamentów pod grubsze ściany i – co za tym idzie – zwiększonych
kosztów wykonania elewacji i dachu budynku.
 ścianę jednowarstwową muruje się szybciej, gdyż stosowane elementy
są zazwyczaj lżejsze i większe. Unika się też wielu błędów
popełnianych przy wykonywaniu ścian warstwowych.
 elewację można wykonać poprzez przykrycie ścian zwykłym tynkiem
cementowo-wapiennym lub okładziną;
26

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Rodzaje ścian: Ściany dwuwarstwowe:

Ściany dwuwarstwowe – składają się zazwyczaj z warstwy nośnej

i ocieplenia (płyty różnej grubości ze styropianu lub wełny
mineralnej), na którym układa się tynk (metoda lekka-mokra) lub
okładzinę (metoda lekka-sucha).

Grubość warstwy termoizolacyjnej wyliczana jest tak, by

ściana uzyskała odpowiedni współczynnik przenikania
ciepła U.
Współczynnik przenikania ciepła Uo takiej ścianki nie powinien
przekraczać 0,3 W/m²K 27

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Rodzaje ścian: Ściany trójwarstwowe:

składają się z dwóch ścianek oddzielonych od siebie szczeliną

powietrzną, która w części wypełniona jest materiałem izolacji
termicznej. Ścianka wewnętrzna jest zazwyczaj nośna,
a zewnętrzna – elewacyjna. Obie warstwy są powiązane ze sobą
kotwami (4–6 kotew/1m2 z drutu lub płaskownika
rozmieszczonymi pionowo co max. 50 cm, a poziomo w
odstępach max 75 cm.

Rys. Ściana trójwarstwowa bez Rys. Ściana trójwarstwowa z wentylowaną

wentylowanej pustki powietrznej. pustką powietrzną (szczelinowa).
28

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany trójwarstwowe c.d.

Warstwy muru
szczelinowego łączy się
kotwami.
Łączny przekrój kotew
powinien wynosić co
najmniej 0,6 cm2 na 1 m2
ściany.

Kotwy wykonuje się z drutu

o średnicy 6 mm lub z
płaskownika, ocynkowanych
lub zabezpieczonych w inny
trwały sposób przed
rdzewieniem.
29

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany trójwarstwowe c.d.

W murach ze szczeliną powietrzną

kotwy powinny być zaopatrzone
w kapinos, który umiejscawiamy
w tej szczelinie. Jego zadaniem
jest nie dopuścić, aby woda
przepływała po kotwi z warstwy
elewacyjnej do izolacyjnej i
powodowała jej zawilgocenie.

30

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany trójwarstwowe c.d.

W przypadku ścian trójwarstwowych nie występują

ograniczenia dotyczące wartości współczynnika
przenikania ciepła Uo, gdyż można utrzymać jego
wielkość na poziomie 0,3-0,7 W/m2K.
Wykonanie ściany trójwarstwowej jest bardziej
pracochłonne w porównaniu z innymi ścianami.
Wyższe koszty zużycia materiałów, nakład pracy
i większa grubość ściany.
Warstwa izolacji cieplnej jest lepiej zabezpieczona
przed uszkodzeniami mechanicznymi i czynnikami
atmosferycznymi.

31

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany trójwarstwowe c.d.

Wykonanie szczeliny powietrznej o grubości 4-5 cm w ścianach

trójwarstwowych jest niezbędne, zwłaszcza w przypadkach, gdy warstwa
osłonowa ściany wykonywana jest z materiału o niskiej
przepuszczalności pary wodnej lub gdy jako ocieplenie stosowana jest
wełna mineralna. Zapobiega to zawilgoceniu materiału termoizolacyjnego
poprzez wentylację przestrzeni termoizolacyjnej otworami nawiewnymi
i wywiewnymi, umieszczonymi u dołu i u góry ścianki zewnętrznej.

Rys.. Ściana warstwowa -

przekrój pionowy.
1 - warstwa fakturowa,
2 - szczelina powietrzna,
3 - izolacja cieplna,
4 - izolacja z papy,
5 - warstwa wewnętrzna
(cegła, pustaki lub bloczki),
6 - łącznik z drutu lub
płaskownika, 7 - tynk
32

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03

Ściany trójwarstwowe c.d.

Rys. Wentylowanie ściany szczelinowej :

a/ pod okiennikiem, b/ pod gzymsem

33

BUDOWNICTWO OGÓLNE 3 2010-01-03