MEB

ÖZEL DOĞAÇ* YARATICI DRAMA EĞİTMENLİĞİ/LİDERLİĞİ KURSU

5. AŞAMA PROGRAMI

Liderlik Denemesi

Salvador Dali’nin eseri Belleğin Azmi

Yasemin Rüzgar

Zeki Özen

Eylül, 2021

ANKARA

*Çağdaş Drama Derneği İktisadi işletmesidir.

Atölye Öncesi
Eğitmen, katılımcılara ‘Geçmişten Günümüze Gerçeküstücülük’ makalesini,
sürrealizmin özelliklerini, resimde sürrealizm, sürrealist sanatçıları ve Salvador Dali’in
hayatını anlatan word dosyasını atölyeden bir gün önce okumaları için gönderir.

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/265488

Sürrealizm; 20.yüzyılın başlarında André Breton tarafından Freud’un görüşlerine

(psikanaliz yöntemi) dayanılarak açılan bir sanat akımıdır. Sürrealizmin bilgi ve esin
kaynağı olan Freud’a göre, insanoğlunun dış dünyasından edindiği alışkanlıklar,
istekler bilinçaltında toplanır. Bu istekler düş (rüya, yarı rüya) durumunda çözülerek
ortaya çıkar. Freud’un bu görüşünü edebiyata uygulamışlar ve bir anlamda
bilinçaltının, bilinç alanına olan egemenliğini savunmuşlardır.

Resim Sanatında Sürrealizm Nedir?

Şair ve ressamlar I. Dünya Savaşı’nın yol açtığı yıkım karşısında, dehşete kapılmış,
akılcı tutuma karşı tavır alarak, bilinçdışının düşsel dünyasına yönelmeye
başlamışlardı. 1924’te yayımladıkları Gerçeküstücülük Bildirgesi’nde düşüncenin
aklın denetimi olmadan ve ahlâk gibi engelleri hiçe sayarak, ortaya konmasını
savundular. Yapıtlarında nesneleri alışılmamış biçimlerde betimleyen sanatçılar,
çoğunlukla düşlerin gizli dünyasını dile getirmeye çalıştılar. Bazen de nesneleri kendi
doğal ortamlarından çıkartarak şaşırtıcı, düşsel bir ortama taşıdılar.René Magritte,
akıl ile akıl dışı arasındaki çizgiyi yok eden resimler yaptı. Bacakları kadın, üstü balık
bir deniz kızı; kartal tepeli bir buzul, eğik Pizza Kulesi’ni destekleyen bir kuş tüyü
çarpıcı tablolarında yer alan ilgi çekici görüntülerindendir. Bu resimlerde nesneler ve
figürler, biçim olarak çizgisel bir gerçekçilikle saptanıyor ve tamamen optik görüntüye
bağlı olan ve bilimsel perspektife göre biçimlenen oylum içine yerleştiriliyordu.
Resimde ele alınan nesne ve figürlerin birbirleriyle mantıklı bir ilişkisi olmaması,
bilhassa dikkate almıyordu. Bu nedenle metafizik resimler, insan üzerinde son derece
şaşırtıcı bir etki yapıyordu. Hatta metafizik resimler, şaşırtıcılık bir yana, insanı
büyüleyen, onda acayip bir ilgi uyandıran, sanatçının hayal dünyasının zenginliğini
vurgulayan ve giderek insan üzerinde şok etkisi yaratan yapıtlar oluyordu.

Sürreliast Ressamlar;Salvador Dali, Yves Tangy, Rene Magritte, Max Ernest,

Georgio de Chirico, Andre Masson, Joan Miro, Man Ray.
Salvador Dali 21.yy. en büyük ressamlarındandır.11 Mayıs
1904'te, İspanya'nın Katalonya bölgesinde bulunan Figueres kentinde doğdu.İismi ise
kendi doğumundan kısa bir süre önce vefat eden 3 yaşındaki abisinden geliyor.
Dali’nin ölen kardeşi Salvador’a ikizi kadar benzediği de biliniyor. Küçükken abisinin
mezarına götürülen, aralarındaki benzerlikten dolayı küçük yaşta kimlik sorunu
yaşamaya başlar. Annesiyle babası farklı karakterlere sahiptir. Annesinin desteğiyle
resim serüvenine başladı. Genç yaşta annesini kaybetmesinin üzerine resim,
hayatındaki en önemli unsur haline geldi. 20'li yaşlarının başında Madrid'de
üniversiteye başlayan Salvador Dali, anarşist akıma katıldı. Bu sebeple okuldan
atıldı, bir süre tutuklu kaldı. Barselona'da ilk kişisel sergisini açtı. 1926'da Paris'te
Picasso ile tanışan Dali, sonraki birkaç yıl boyunca Picasso etkisinde kaldı,bu etki
Dali'nin resimlerine de yansıdı. Dali, uzun saçları, piposu ve bıyığıyla bilinir.
Gerçeküstücülük akımıyla özdeşleşen, Salvador Dali’nin anılarından ve düşlerinden
esinlenerek yaptığı resimlerinde eriyip akan saatler, gövdesinde çekmeceler taşıyan
insanlar, boşlukta uçan eşyalar yer alır. Burnier ile birlikte 1929'da 'Bir Endülüs
Köpeği' isminde ‘avangard’ bir kısa film çekti. Dalí ve Gala, 1934'te devlet nikâhıyla
evlendiler. 1938 yılında büyük hayranlık duyduğu Freud ile tanıştı, hatta birkaç
portresini yaptı. Salvador Dali’nin en çok tanınmış yapıtı, 1931 yılında yaptığı 'Eriyen
Saatler' olarak da bilinen 'Belleğin Azmi' eseridir. Eser, 1934 yılından beri New York
Çağdaş Sanat Müzesi'nde sergileniyor. 23 Ocak 1989'da hayatını kaybetti. 
https://www.arthipo.com/artblog/gercek-ustu-tablolar/surrealizm-sanat-akimi-
gercekustuculuk.html

https://resim-sanatinda-surrealizm.nedir.org/

https://www.edebiyatogretmeni.org/surrealizm-gercekustuculuk/

https://blog.baruthotels.com/unlu-ressam-salvador-dalinin-dikkat-cekici-hayat-
hikayesi

https://paratic.com/salvador-dali-kimdir/

Lider/Lider Adayı: Yasemin Rüzgar

Tarih: 20.09.2021
Ders: Görsel Sanatlar Eğitimi

Konu: Salvador Dali’nin Belliğin Azmi Eseri

Grup: Çağdaş Drama Derneği 5.Aşama Katılımcıları (16 katılımcı)

Yer: Zoom Meetings Platformu

Süre: 40 dakika

Yöntem/Teknikler: Yaratıcı Drama /Doğaçlama, Rol Oynama, Donuk İmge

Araç – Gereçler: Bilgisayar, internet, hoparlör, katılımcı sayısı kadar ayna, katılımcı
sayısı kadar renkli kalemler, katılımcı sayısı kadar boş a4 beyaz kağıdı, Evgeny
Grinko - Jane Maryam - long version eseri
(https://www.youtube.com/watch?v=nLmtfI1UtXQ&t=7s ) , https://www.canva.com/ ,1
Tane tablo (Belleğin Azmi)
Kazanımlar:
1. Salvador Dali’nin, ‘Belliğin Azmi’ eserini yorumlar.
Süreç

A. Hazırlık/ Isınma

Eğitmen ve katılımcılar zoom meetings platformunda toplanır. “Merhaba” diyerek ve

anlatmak istedikleri bir şey olup olmadığını sorar.

1. Etkinlik
Eğitmen, katılımcılara gözlerini kapatmalarını ve hayal etmelerini söyler. ‘Saat sabah
yedi. Gözünüzü İspanya’nın Katalonya bölgesinde açtınız. Katalonya’nın en güzel
sokaklarında yürümek için dışarı çıkıyorsunuz. Güzel bir sonbahar gününde dallarda
asılı durmaktan yorulan, yere düşen, turuncu, sarı ve yeşil yaprakların arasından
uçuşan kuşları görüyorsunuz. Yere düşen yaprakların üzerinde oynayan yavru
kedilerin miyavlama sesiyle irkildiniz. Doğanın kendini yorgun hissettiği bu mevsim
gibi siz de yürümekten yoruldunuz, dinlenmek istiyorsunuz. Bir banka yaklaştınız,
oturdunuz. Omzunuza bi anda bir el dokunuyor.. Kafanızı kaldırıp bakıyorsunuz, size
dokunan el, kendisinin dünyaca tanınan bir ressam olduğunu söylüyor. Resminizi
yapabilir miyim? diye soruyor size. Siz de onu kırmıyor ve teklifini kabul ediyorsunuz.’
Der. Eğitmen, katılımcılara yavaş yavaş gözlerini açmaları yönergesini verir. Daha
önceden getirmelerini istediği aynaları, renkli kalemleri, boş beyaz a4 kağıtları
çıkarmalarını söyler. Katılımcılara yedi dakika süre içinde aynaya bakarak kendi
otoportrelerini yapmaları yönergesini verir.Evgeny Grink’nun “Jane Maryam” şarkısını
açar.(https://www.youtube.com/watch?v=nLmtfI1UtXQ&t=7s) Katılımcılar,sırayla
kameradan yaptıkları çalışmaları gösterirler.
Ara Değerlendirme
Kendinizi resmetmek nasıldı?
2.Etkinlik
Eğitmen, zoom meetings platformunda ekranını yansıtıp bir tablo gösterir. (Ek:1)
Tablo hakkında konuşulur.
Ara Değerlendirme
Daha önce böyle bir tablo gördünüz mü?
Tablonun diğer tablolardan bir farkı var mıdır?

B. Canlandırma
3.Etkinlik
Eğitmen zoom meetings platformunda ekranı yansıttığı tablo üzerinden devam eder.
( Ek:1) Tablo hakkında sorular sorar. ‘Tabloda hangi objeler yer alıyor? Bu objeler bir
şeyi simgeliyor olabilir mi?‘ Konuşmak isteyen katılımcıya söz hakkı verilir. Eğitmen,
katılımcıları üçerli gruplara ayırır. Her gruba birden üçe kadar sıra numarası verir.
Katılımcılara bir obje seçerek donuk imge tekniğiyle canlandırmaları yönergesini
verir. dörder dakika vererek odalara gönderir. (Gruptaki tüm katılımcılar tek bir obje
canlandırabilirler.) Süre bittikten sonra katılımcılar, gruplardan ana ekrana dönerler.
Eğitmen, katılımcılara kameralarını kapatmaları yönergesini verir.. Sırası gelen grup
kamerasını açar, canlandırmasını yapar. Her gruptan bir kişi canlandırması
sonrasında yaptıkları objeyi açıklarlar.
Ara Değerlendirme
Grup üyesine ya da üyelerine neden bu objeyi seçtiniz?
Sizce bu tablonun adı nedir?
4.Etkinlik
Eğitmen, aynı tabloyu tekrar yansıtır. (Ek:1) Katılımcıları zoom meetings
platformunda üçerli gruplara ayırır. Her gruba birden üçe kadar numaralandırır.
Eğitmen, ‘Salvador Dali tabloyu çizerken ne hissetmiş olabilir, nasıl bu şekilde bir
tablo çizmeye karar vermiştir?’ sorusunu yöneltir. Ressamımızın tabloyu çizerken
yaşadığı duyguyu ve tablodaki objelerin “O anın öncesi (tabloya çizilmeden önceki
an), o an’ şeklinde rol oynayarak, doğaçlama yaparak canlandırmaları yönergesini
verir. Her bir gruba altı dakika süre vererek odalara gönderir. Eğitmen anlaşılmayan
noktalarda destek vermek için grupların yanına gider. Gruplar hazır olduğunda
kameralar kapatılır, sırası gelen grup kamerasını açıp canlandırmasını yapar,
canlandırmalar hakkında da konuşulur.
Ara Değerlendirme
Salvador Dali, tablodaki objelerle neyi ifade etmek istemiştir?
Salvador Dali tabloda neyi anlatmak istemiştir?

Eğitmen, tablodaki objeler hakkında bilgiler verir. ‘Geniş bir kumsal manzarası
önünde, eriyen cep saatleri resmedilmiştir. Cep saatlerini konu alan eser zamanı
akışını simgelemektedir. Tablonun ortasında “canavar” biçiminde bir insan figürü
bulunmaktadır. Resmin sol alt köşesinde turuncu saat karıncalarla kaplıdır. Karınca
figürü ölümü ve kadın üreme organını simgeler. Eriyen saat üzerindeki sinek, zaman
içinde çürümeyi simgeler. Resimdeki ağaç zeytin ağacıdır. Zeytin ağacı huzuru
simgeler ya da sanatçının huzuru aradığı mesajını taşımaktadır fakat burada ağacın
kurumuş bir şekilde çizilmesi yine zaman içinde çürümeye atıfta bulunmaktadır.
Dali’nin bu resim kaynağı, sıcak ağustos güneşi altında eriyen bir camembert
peynirdir. Eriyen peynir Dali’de şiddetli baş ağrılarına yol açar, sıkıntılı bir ruh haline
bürünerek halüsinasyon yaşar. Yaşadığı halüsinasyon sayesinde de resimdeki eriyen
saatleri tasarlamaya karar verir. Eriyen saatler zamanı protestosu olarak kabul edilir.
Tablo genel olarak bakıldığında insanda yok olma duygusu uyandırdığı görülür.’ Der.

C. Değerlendirme
5.Etkinlik:
Eğitmen, katılımcıları zoom meetings platformunda üçerli gruplara ayırır. Eğitmen,
Salvador Dali’nin tablosunu https://www.canva.com/ programından yararlanarak
gazetenin bir sayfası, afiş, broşür ya da herhangi birini kullanarak tasarlanması
yönergesini verir. On dakikalık odalara yönlendirir. Süre bittikten sonra gruplar ana
ekrana dönerler. Sırayla hazırladıkları ürünleri ekrana yansıtıp gösterirler.
Eğitmen, Salvador Dali’nin yaptığı tabloların anlamlarını ve daha çok eserlerini merak
eden katılımcılar için aşağıdaki linki zoom meetings platformu chat üzerinden
paylaşır.
https://tarihiolay.com/sanat-tarihi/salvador-dali-eserleri-ve-anlamlari /
KAYNAKÇA
https://www.arthipo.com/artblog/gercek-ustu-tablolar/surrealizm-sanat-akimi-
gercekustuculuk.html

https://resim-sanatinda-surrealizm.nedir.org/

https://www.edebiyatogretmeni.org/surrealizm-gercekustuculuk/

https://www.oggusto.com/sanat/sanatci/salvador-dali-hayati-eserleri-ve-bilinmeyenleri

https://tarihiolay.com/sanat-tarihi/salvador-dali-eserleri-ve-anlamlari/

https://blog.baruthotels.com/unlu-ressam-salvador-dalinin-dikkat-cekici-hayat-
hikayesi

https://paratic.com/salvador-dali-kimdir/

Görsel: https://www.gzt.com/arkitekt/bir-dali-basyapiti-bellegin-azmi-3548839

Vangölü, Y.(2016). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Eylül Cilt 3
Sayı 20, Sayfa 871-883

EK:1:

The Persistance of Memory - Belleğin Azmi (Eriyen Saatler )