ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

(DMPA)

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΠΛΗΞΙΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ

ΦΡΟΝΤΙΔΑ

ΟΝΟΜΑ - ΕΠΙΘΕΤΟ
Α.Ε.Μ.

ΛΕΚΤΟΡΑΣ Δρ, (Ον/μο καθηγητή)

ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΗ/ΜΜ/ΕΕ

1
ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Μία σημαντική καρδιολογική νόσος που παρατηρείται στις μέρες μας είναι η κυκλοφορική
καταπληξία. Η πάθηση αυτή οφείλεται στην ανεπάρκεια του κυκλοφορικού συστήματος,
καθώς δεν παρέχεται σωστά το οξυγόνο στους ιστούς και έτσι δεν ικανοποιούνται οι
απαιτήσεις των κυττάρων για μεταβολισμό. Οι κατηγορίες της νόσου είναι η υποογκαιμική, η
καρδιογενής, η αποφρακτική και η εκ κατανομής, όπως σηψαιμία. Τα αίτια εμφάνισης
διαχωρίζονται σε καρδιακά όπως χρόνιες παθήσεις και σε εξωκαρδιακά όπως η
αναπνευστική δυσχέρεια.

Κατά τη διάρκεια της νοσηλευτικής φροντίδας, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψιν το

ιστορικό του ασθενούς και την κλινική του κατάσταση. Θα πρέπει να γίνει εργαστηριακός
έλεγχος και οι απαραίτητες εξετάσεις και να εξαχθούν τα κατάλληλα συμπεράσματα σχετικά
με την πιθανή αποθεραπεία. Απαραίτητο είναι και το υπέρηχο καρδιογράφημα.

Προκειμένου να αποθεραπεύσουμε τον ασθενή θα πρέπει επιτύχουμε αιμοδυναμική

σταθερότητα ώστε να υπάρχει σωστή οξυγόνωση των κυττάρων, παράλληλα με την
κατάλληλη φαρμακευτική περίθαλψη. Η σωστή ενημέρωση μας θα μπορέσει να ενισχύσει
την πρόληψη της νόσου.

2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΕΙΣΑΓΩΓΗ.......................................................................4

1.1 Καρδιολογικές παθήσεις................................................................4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ......................................5
2.1 Αναζήτηση στο διαδίκτυο..............................................................5
2.2 Ορισμός-κατηγορίες......................................................................5
2.3 Αίτια...............................................................................................6
2.4 Νοσηλευτική φροντίδα.................................................................8
2.5 Θεραπεία της κυκλοφορικής καταπληξίας...................................9
2.6 Φαρμακευτική περίθαλψη..........................................................11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.........................................................11
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ....................................................................................13

3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1 Καρδιολογικές παθήσεις

Οι καρδιακές παθήσεις είναι ασθένειες από τις οποίες πεθαίνουν παγκοσμίως οι

περισσότεροι άνθρωποι σε όλη τη γη. Από το γεγονός αυτό καθίσταται πόσο σημαντική είναι
η ενημέρωση του κάθε ανθρώπου για τις αιτίες που προκαλούνται οι καρδιοαγγειακές
παθήσεις, καθώς και η πρόληψη η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται ατομικά από κάθε ασθενή.
Η σωστή πρόληψη μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη ενημέρωση.

Οι σημαντικότερες αιτίες που προκαλούν τις καρδιοαγγειακές παθήσεις είναι η ανθυγιεινή

διατροφή, τα εγκεφαλικά επεισόδια, το κάπνισμα, καθώς και η έλλειψη σωματικής άσκησης
από την καθημερινότητα ενός ατόμου.

Σύμφωνα με την Χριστίνα Χρυσοχόου, σύμβουλο της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρίας

(ΕΚΕ) και διευθύντρια ΕΣΥ, Α' Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου
Αθηνών, η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί τη συχνότερη αιτία νοσηλειών στις καρδιολογικές
κλινικές, αλλά και την κύρια αιτία απώλειας ποιότητας ζωής. Η καρδιακή ανεπάρκεια
γενικότερα αντιμετωπίζεται ως ένα υποεκτιμημένο πρόβλημα υγείας.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε όλη την Ευρώπη 14 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν καρδιακή
ανεπάρκεια, ενώ 3,6 εκατομμύρια ασθενείς διαγνώστηκαν σε ετήσια βάση με την πάθηση
αυτή. Στην Ελλάδα οι ασθενείς υπολογίζονται περίπου στις 200.000. Για την επάρκεια της
νοσηλείας που αφορά τις καρδιολογικές παθήσεις, χρησιμοποιείται το 2% των δαπανών της
δημόσιας υγείας. Στις ΗΠΑ το κόστος αυτό ανέρχεται πάνω από τα 33 δις. δολάρια το χρόνο.

Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί την πιο συχνή αιτία νοσηλείας σε ηλικίες πάνω των 65
ετών και υπολογίζεται ότι το 15% των ανθρώπων άνω των 85 ετών πάσχουν από αυτήν.
(Απόστολος Καραβίδας, Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Καρδιακής Ανεπάρκειας
Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθήνας)

Υπάρχουν πολλές βιβλιογραφικές αναφορές επιστημόνων-καρδιολόγων σχετικά με την

ασθένεια και μπορούμε να αναζητήσουμε στο διαδίκτυο όλες τις πληροφορίες σχετικά με
τους τύπους της πάθησης, τα αίτια αλλά και όλες τις μορφές πρόληψης που μπορούμε να
λάβουμε προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε.

4
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να γνωρίσουμε την ασθένεια της κυκλοφορικής
καταπληξίας και να αναδείξουμε τα αίτια που την προκαλούν, με απώτερο σκοπό να είμαστε
περισσότερο ενημερωμένοι σχετικά με την πρόληψη και τη νοσηλευτική φροντίδα που θα
πρέπει να λάβουμε. Θα γνωρίσουμε τη φυσιολογία της κυκλοφορικής καταπληξίας, θα
μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα και τα αίτια της, καθώς και τα στάδια
αντιμετώπιση της.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

2.1 Αναζήτηση στο διαδίκτυο

Αναζητώντας βιβλιογραφικές πηγές στο διαδίκτυο διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν ποικίλα

επιστημονικά άρθρα σε διαδικτυακά περιοδικά, αλλά και αξιόλογες αναφορές και
περιγραφές καρδιολόγων σχετικά με την πάθηση της κυκλοφορικής καταπληξίας και της
νοσηλευτικής φροντίδας που πρέπει να παρέχεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Αξιολογώντας τις
πηγές αυτές θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια ανάλυση του υλικού που συλλέχθηκε, με
σκοπό να προκύψουν τα αντίστοιχα συμπεράσματα.

2.2 Ορισμός-κατηγορίες

Κυκλοφορική καταπληξία ορίζουμε την κατάσταση κατά την οποία παρουσιάζεται οξεία
ανεπάρκεια του κυκλοφορικού συστήματος. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια να μην
παρέχεται σωστά το οξυγόνο στους ιστούς και έτσι δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις των
κυττάρων για μεταβολισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται αναερόβιος
μεταβολισμός και παραγωγή γαλακτικού οξέος. Παρατηρείται έτσι βλάβη στην κυτταρική
μεμβράνη και διαταραχή διακίνησης υγρών & ηλεκτρολυτών, κάτι που έχει ως συνέπεια τον
κυτταρικό θάνατο (Νικόλαος Ρίκος, Αθήνα 2019). Η εμφάνιση υπότασης δεν αποτελεί
αναγκαία κατάσταση.

Αν δεν προβλεφθεί εγκαίρως αυτή η δυσλειτουργία των κυττάρων οδηγούμαστε σε

δυσλειτουργία των οργάνων και σε θανάσιμες επιπτώσεις (Δρ. Σάββη Μάλλιου Κριαρά,
Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, 2017).

5
Οι κατηγορίες στις οποίες διακρίνεται είναι:
α) υποογκαιμική, με ελάττωση του ενδαγγειακού όγκου,
β) καρδιογενής, με ανεπάρκεια της καρδιακής αντλίας,
γ) αποφρακτική, με παρεμπόδιση της διαστολικής πλήρωσης των κοιλιών ή της εξώθησης
του αίματος από την καρδιά
δ) εκ κατανομής, όπως σηψαιμία (Μαρία Ντάγανου, Βασιλική Ρωμανού, 2015).

Το ιστορικό του νοσηλευόμενου και η πρωταρχική κλινική εικόνα καθορίζουν κατά βάση
την κατηγορία της νόσου. Οι συνηθέστεροι τύποι είναι η υποογκαιμική, και η καρδιογενής.

Τα συμπτώματα που παρατηρούνται είναι η χαμηλή αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, σημεία

κακής αιμάτωσης των οργάνων, ολιγουρία (μείωση άρδευσης νεφρών), σύγχυση ή απώλεια
της συνείδησης και αδύναμος σφυγμός. Στα νεφρά παρατηρείται κατακράτηση νερού και
νατρίου. Όσον αφορά την κατάσταση του ατόμου παρατηρείται ωχρότητα, σύγχυση, ψυχρό
δέρμα και ταχυσφυγμία (Μ.Εμποριάδου, Λ.Δαμιανίδου, Α.Γιαννόπουλος).

Τα στάδια της νόσου είναι α) το αντιρροπούμενο, όπου τα όργανα παραμένουν σε

ικανοποιητική λειτουργία και η αρτηριακή πίεση παραμένει σταθερή. Είναι πιθανό να
παρατηρήσουμε ανησυχία, ταχυκαρδία και ευερεθιστότητα. Η εμφάνιση της αρτηριακής
πίεσης είναι ένα όψιμο σημάδι εμφάνισης της καταπληξίας. Το επόμενο στάδιο είναι το β) μη
αντιρροπούμενο, όπου η ιστική άρδευση πραγματοποιείται οριακά, εμφανίζεται η υπόταση
και αρχίζει η δυσλειτουργία οργάνων ζωτικής σημασίας. Το επόμενο στάδιο είναι το γ) μη
αναστρέψιμο, όπου εκεί παρατηρούμε την εμφάνιση πολλαπλών προβλημάτων και
επέρχεται ανεπάρκεια στη λειτουργία πολλών οργάνων (Χριστίνα Ρούτση, 2019).

2.3Αίτια

Όσο μικρότερη είναι η ηλικία ενός ατόμου, τόσο πιο πιθανό είναι η βασική αιτία για την
εμφάνισης της κυκλοφορικής καταπληξίας να είναι οι συγγενικές καρδιοπάθειες. Τα αίτια
εμφάνισης της νόσου μπορεί να ποικίλουν και να είναι μία εκτεταμένη βλάβη στον καρδιακό
μυ, η μηχανική συμπίεση της καρδιάς και αδυναμία διαστολής, η μείωση της καρδιακής
παροχής και η αιφνίδια εγκατάσταση μηχανικών εμποδίων στη ροή του αίματος
(www.incardiology.gr).

6
Η διαταραχή της ισορροπίας των υγρών στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να οφείλεται σε
υποογκαιµία, σε ευογκαιµία µε παθολογική αίτια αλλά και σε υπερογκαιµία. Η πρώτη
αντίδραση του οργανισμού σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η αποκατάσταση του όγκου του
αίματος που κυκλοφορεί. Με τον όρο υποογκαιµία εννοούμε την ένδεια σε νερό αλλά και σε
νάτριο. (Ελένη Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009).

Τα αίτια διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της κυκλοφορικής καταπληξίας. Η υποογκαιμική

μπορεί να προκληθεί από την απώλεια αίματος λόγω μιας χειρουργικής επέμβασης ή από
κάποιο τραύμα, καθώς επίσης και από μαιευτικά συμβάντα. Αν συμβεί απώλεια του 1/5 της
συνολικής ποσότητας του αίματος του ασθενή (1,5 kg για άτομο με βάρος 70kg), τότε θα
προκύψει μεθαιµορραγικό shock. Μπορεί επίσης να προκληθεί από απώλεια υγρών, όπως
διάρροια, σακχαρώδης διαβήτης ή κάποιο έγκαυμα, από μη ελεγχόμενη υπεργλυκαιμία, αλλά
και με εσωτερική μετακίνηση υγρών όπως η κίρρωση του ήπατος (Μαρία Ντάγανου,
Βασιλική Ρωμανού, 2015).

Η υποογκαιµία προκαλεί άμεση επίδραση στη σωστή λειτουργία του νεφρού. Για να
μπορέσουμε να επιτύχουμε τον επιθυμητό στόχο, δηλαδή την ευογκαιµία, χρησιμοποιούνται
διάφοροι συνδυασμοί από µμηχανισμούς, αλλά ο κύριος ρυθμιστής παραμένει ένα νεφρό που
παρουσιάζει ομαλή και φυσιολογική λειτουργία (Ελένη Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009).

Η καρδιογενής μπορεί να προκληθεί συνήθως από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και από
αρρυθμίες και η αποφρακτική από οξύ διαχωρισμός αορτής, οξεία πνευμονική εμβολή και
οξεία πνευμονική υπέρταση, αιφνίδια εγκατάσταση μηχανικών εμποδίων στη ροή του
αίματος όπως μεγάλη πνευμονική εμβολή, μύξωμα κόλπου που αποφράσσει ένα
κολποκοιλιακό στόμιο κ.λ.π. (Μαρία Ντάγανου, Βασιλική Ρωμανού, 2015).

Γενικότερα τα λεγόμενα εξωκαρδιακά αίτια που είναι πιθανό να προκαλέσουν τη νόσο είναι
η βαριά αναπνευστική δυσχέρεια, η οξεία νεφρική ανεπάρκεια, η υπερβολική χρήση υγρών-
αίματος, η συστηματική υπέρταση και η περιγεννητική ασφυξία (Μ.Εμποριάδου,
Λ.Δαμιανίδου, Α.Γιαννόπουλος).

Στις περιπτώσεις που τα ποσοστά απώλειας επί του συνολικού όγκου αίματος ή υγρών είναι
κοντά στο 10%, τότε δεν παρατηρούνται μεταβολές στην αρτηριακή πίεση και στην
καρδιακή παροχή. Αν το ποσοστό αυτό ξεπεράσει το 20%, τότε εμφανίζεται πτώση της
αρτηριακής πίεσης και εμφάνιση της κυκλοφορικής καταπληξίας. (Ελένη Μάνου, Βλάστη
Κοζάνης 2009).

7
2.4 Νοσηλευτική φροντίδα

Προκειμένου να κάνουμε τη διάγνωση των αιτίων της κυκλοφορικής καταπληξίας είναι

προφανές ότι θα οδηγηθούμε αρχικά στη λήψη αλλά και στην ανάγνωση του πλήρους
ιατρικού ιστορικού, ώστε να μπορέσουμε να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τον
ασθενή. Στη συνέχεια θα πρέπει να ακολουθήσει μία λεπτομερής φυσική εξέταση από τον
καρδιολόγο και να πραγματοποιηθούν όλες οι βασικές εργαστηριακές εξετάσεις.

Από το ιστορικό θα προκύψει αν ο ασθενής έχει κάποιο πρόσφατο ή παλαιότερο τραύμα, αν

π.χ. έχει υποστεί κάποια αιμορραγία, έχει κάποιο τοπικό άλγος, πυρετό, ή έχει
πραγματοποιήσει μία πρόσφατη χειρουργική επέμβαση. Πολύ σημαντική είναι και η
ενημέρωση του νοσηλευτή σχετικά με την φαρμακευτική περίθαλψη που έχει λάβει ο
ασθενής κατά το παρελθόν, για το αν έχει υπάρξει κάποια δηλητηρίαση, αν υπάρχουν
θωρακικοί ή κοιλιακοί πόνοι, πυρετός, διανοητική κατάσταση κ.α.

Από την εξέταση τους ασθενούς είναι προφανές ότι δύναται να προκύψουν ευρήματα που
μπορούν να μας οδηγήσουν στα βασικά αίτια της πάθησης, όπως π.χ. αν προκύψει
συμπέρασμα περί αρρυθμίας της καρδιάς.

Στη συνέχεια θα γίνει ο κατάλληλος εργαστηριακός έλεγχος, ο οποίος θα περιλαμβάνει

γενική αίματος, μυοκαρδιακά ένζυμα, γενική ούρων κ.ά. Πολύ χρήσιμη είναι και η
ακτινογραφία θώρακα, καθώς και η τοποθέτηση καθετήρα πνευμονικής αρτηρίας.

Σε περίπτωση υποογκαιµίας, οι εργαστηριακοί παράμετροι που συγκεντρώνονται είναι η

πτώση του PH με εμφάνιση γαλακτικών υγρών στο αίμα, η δυσλειτουργία του νεφρού, οι
ηλεκτρολυτικές διαταραχές, η βαριά υπόταση και η εκτίμηση του αιματοκρίτη (Ελένη
Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009).

Εφόσον μιλάμε για καρδιοαγγειακή πάθηση, από την εξέταση δεν θα μπορεί να λείψει το
υπέρηχο καρδιογράφημα το οποίο προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες χωρίς να επιβαρύνει
τον ασθενή. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου μπορεί να παρατηρηθεί πλήθος τύπων
κυκλοφορικής καταπληξίας και τότε συνιστάται η μέτρηση της καρδιακής παροχής (Μαρία
Ντάγανου, Βασιλική Ρωμανού, 2015).
Η διάγνωση θα πραγματοποιηθεί σε μονάδες εντατικής θεραπείας ΜΕΘ, όπου εκεί θα
εξασφαλιστεί στον νοσηλευόμενο αεραγωγός και σωστή αναπνοή-κυκλοφορία (Ελένη
Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009).

8
2.5 Θεραπεία της κυκλοφορικής καταπληξίας

Η θεραπεία της κυκλοφορικής καταπληξίας μπορεί να περιέλθει με την αιμοδυναμική

σταθεροποίηση, έτσι ώστε να αποκατασταθεί με ομαλό τρόπο η οξυγόνωση στα κύτταρα του
οργανισμού. Το γεγονός αυτό θα βοηθήσει στο να αποφύγουμε τη πιθανή δυσλειτουργία των
οργάνων του ασθενούς. Έχοντας γνώση της αιτίας από την οποία προέκυψε το πρόβλημα, θα
αντιμετωπιστεί η καταπληξία με τα κατάλληλα θεραπευτικά μέτρα. Πολύ σημαντικό είναι να
γίνει άμεσα η εφαρμογή των μέτρων αυτών και να επιτευχθεί έτσι άμεση κανονική
αιμοδυναμική λειτουργία. Έχει υπολογισθεί ότι η επιβίωση των ασθενών εξαρτάται άμεσα
από την αμεσότητα της αποκατάστασης της οξυγόνωσης.

Η νόσος που εξετάζουμε περιέχει δυσδιάκριτα σημεία κατά την εμφάνισή της, προτού οι
συνέπειές της καταστούν επικίνδυνες. Τα πρώιμα σημεία είναι άμεσα συσχετισμένα με
μελλοντική επιδείνωσα κατάσταση και αυτό το γεγονός μας επιδεικνύει ότι θα πρέπει να
υπάρχει μια πλήρης και διεξοδική ενημέρωση της κατάστασης από τον εκάστοτε διασώστη ή
νοσηλευτή. Αν κατανοήσετε τι προκάλεσε το σοκ, θα μπορέσετε να το αναγνωρίσετε σε
πολλούς ασθενείς προτού τεθεί εκτός ελέγχου (Παναγιώτης Σπανός - διασώστης Ρόδος
2019).

Για τη θεραπεία της υποογκαιµίας, αρχικά καθορίζεται το αίτιο από το οποίο προκλήθηκε.
Στη συνέχεια εξασφαλίζεται μία επαρκής φλεβική γραµµή και πραγματοποιείται άμεσα
αναπλήρωση µε αίμα ή άλλα υγρά υποκατάστασης. Τέτοια υγρά είναι ισότονα ή υπέρτονα
κρυσταλλοειδή διαλύματα και κολλοειδή διαλύματα όπως η ανθρώπινη λευκωµατίνη 20 ή
25% και το ανθρώπινο πλάσµα. Παράλληλα γίνεται εξάλειψη των ηλεκτρολυτικών
διαταραχών και αποδίδεται οξυγόνο στους ιστούς (Ελένη Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009).

Ο καρδιολόγος που βρίσκεται στη ΜΕΘ, θα πρέπει να είναι σε θέση να διαπιστώσει το

στάδιο της νόσου, ποια και πόσα είναι τα υγρά, αν θα πρέπει να χορηγήσει επιπλέον και αν
έπειτα έχει αποκατασταθεί η ιστική άρδευση και οξυγόνωση (Κυριαζής Χατζηνικολάου,
2002).

Θέλοντας να εκφράσουμε ποσοτικά την παροχή του οξυγόνου στους ιστούς, θα πρέπει να
υπολογίσουμε το γινόμενο της καρδιακής παροχής και της συγκέντρωσης του οξυγόνου στο
αίμα, το οποίο μεταφέρεται μέσω της αιμοσφαιρίνη ή διαλυμένο στο πλάσμα (Γιώργος
Μπαλτόπουλος, Αθήνα 2001).

9
Τα «κλασσικά» κλινικά σημεία που αξιολογούνται είναι η αρτηριακή πίεση, η καρδιακή
συχνότητα και ο καρδιακός ρυθμός, η τριχοειδική επαναπλήρωση, η διούρηση, το χρώµα και
η θερμοκρασία του δέρματος (∆ηµήτριος Ματάμης).

Η μέση αρτηριακή πίεση (ΜΑΠ) είναι το μέγεθος που εκφράζει την κίνηση του αίματος στα
αγγεία και κατ’ επέκταση και στους ιστούς. Όσο αυξάνεται ο ολικός όγκος του αίματος τόσο
αυξάνεται η ΜΑΠ. Αντιστρόφως ανάλογο με την ΜΑΠ είναι το αγγειακό τοίχωμα, που όσο
αυξάνεται τόσο η ΜΑΠ μειώνεται.

Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την καταπληξία, θα πρέπει να αποκαταστήσουμε

την αιματική ροή σε όλα τα επίπεδα, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται σωστά ο μεταβολισμός των
κυττάρων. Θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις σχετικά με ερωτήματά όπως το αν θα αυξηθεί η
ροή του αίματος αν αυξηθεί ο όγκος των αγγείων και αν η υπόταση είναι αποτέλεσμα
χαμηλής καρδιακής παροχής (Κυριαζής Χατζηνικολάου, 2002).

Εξετάζεται η τιμή του pH του αίματος, η οποία θα πρέπει να διατηρηθεί σε τιμές πάνω από
7,3 και κάτω από 7,5, ώστε να συντηρηθεί η σωστή λειτουργία και αντίδραση των αγγείων.
Πραγματοποιείται αποκατάσταση των ελλειμμάτων με ενδοφλέβια υγρά που περιέχουν
ισότονο χλωριούχο νάτριο 0,9% φυσιολογικός ορός ή διάλυμα γαλακτικών Ringer με ή
χωρίς κολλοειδή, δηλαδή αλβουμίνη 5% ή υδροξυαιθυλικό άμυλο 6% (Δρ Ιωάννης Κριαράς
Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD, 2017)

Άλλες θεραπείες είναι η μηχανική υποστήριξη, η ενδο-αορτική αντλία με μπαλόνι, η

κοιλιακή συσκευή υποβοήθησης, η τεχνητή καρδιά και η εξωσωματική οξυγόνωση
μεμβράνης (Δρ. Σάββη Μάλλιου Κριαρά, Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, 2017).

Όπως είναι αναμενόμενο η διατροφή του ασθενούς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην
αποθεραπεία του. Η θρέψη παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση της νοσηρότητας από
κυκλοφορική καταπληξία. Ενδείκνυται η εντερική σίτιση μέσα στο πρώτο 24ωρο και αν
αυτή καθίσταται ανεπιτυχής, συστήνεται η παρεντερική σίτιση. Ζωτικής σημασίας είναι η
ποσότητα των πρωτεϊνών, το ισοζύγιο του αζώτου, οι ηλεκτρολύτες και η γλυκόζη
(Νικόλαος Ρίκος, Αθήνα 2019).

Όταν η περίπτωση που εμφανίζεται η νόσος είναι νεογνό-παιδί-βρέφος, η καρδιακή

ανεπάρκεια αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή: Digoxin-Lasix-Aldactone
(Μ.Εμποριάδου, Λ.Δαμιανίδου, Α.Γιαννόπουλος).

10
2.6 Φαρμακευτική περίθαλψη

Ο πρωταρχικός στόχος της φαρμακοθεραπείας είναι η εξάλειψη της μείωσης της ιστικής
αιμάτωσης, η οποία επιτυγχάνεται με αγγειοσυσταλτικά φάρμακα (epinephrine) για τη
διατήρηση της ΜΑΠ >60 to 65 mm Hg (Νικόλαος Ρίκος, Αθήνα 2019).

Φάρμακα που ενδείκνυνται για την κυκλοφορική καταπληξία είναι η ντοπαμίνη σε χαμηλή
δόση 1-4 μg/kg/λεπτό ή πάνω από 4, που ενισχύει τη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου και
την καρδιακή παροχή και αυξάνει την καρδιακή συχνότητα. Έτσι επιτυγχάνεται η αύξηση
της ροής του αίματος προς τα νεφρά και το έντερο.

Είναι η νορεπινεφρίνη 2-12 μg/min που αυξάνει την αρτηριακή πίεση, μέσω αύξησης των
περιφερικών αντιστάσεων (άλφα). Επίσης είναι η φαινυλεφρίνη και η ντομπουταμίνη. (Δρ.
Σάββη Μάλλιου Κριαρά, Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, 2017).

Επίσης σημαντική είναι η χορήγηση παραγόντων που βοηθούν στην πήξη του αίματος, όπως
φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Μελετώντας την πάθηση της κυκλοφορικής καταπληξίας, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι
είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της κυκλοφορικής ανεπάρκειας και η
αντιμετώπισή της. Για να μπορέσουμε να θεραπεύσουμε σωστά τον ασθενή, θα πρέπει να
επιτύχουμε αιμοδυναμική σταθερότητα ώστε να υπάρχει σωστή οξυγόνωση των κυττάρων.
Έτσι για το σκοπό αυτό θα πρέπει να προβούμε σε συνεχόμενες αιμοδυναμικές μετρήσεις
Άμεση σημασία για την αποφυγή θανάσιμων επιπλοκών τους ασθενούς είναι η αξιολόγηση
της επάρκειας της άρδευσης των ιστών (ιστική άρδευση) και της ισορροπίας των κυττάρων
από τον καρδιολόγο. Αν η υποογκαιμία αντιμετωπιστεί άμεσα δύναται να παρουσιάσει
χαμηλά ποσοστά θνητότητας.

Όλες οι γνώσεις που αποκτούμε από την εξέταση μας βοηθούν στο τρόπου που θα
χειριστούμε τη θεραπεία, με βασικό σκοπό να επιτευχθεί µείωση της περιεγχειρητικής
νοσηρότητας και θνητότητας. Πρωταρχική απαίτηση για την επιβίωση του οργανισμού είναι
το οξυγόνο. Η διατήρηση του ενεργού ή δραστικού κυκλοφορούντος όγκου (ΕΑΚΟ) είναι
ζωικής σημασίας για την αντιμετώπιση του υποογκαιµικού shock.
11
Πραγματοποιώντας μια άμεση πρόγνωση της κυκλοφορικής καταπληξίας θα μπορέσουμε να
επιτύχουμε μείωση της πιθανότητας θνητότητας, η οποία εξαρτάται από τα αίτια που
προκλήθηκε η πάθηση, από την ηλικία τους ασθενούς αλλά και γενικότερα του ιατρικού
ιστορικού του. Σημαντική είναι και η αξιολόγηση της κατάστασης των οργάνων που
επηρεάστηκαν από την ανεπάρκεια, μετά την εμφάνιση της νόσου.

Όπως είναι φυσιολογικό υπάρχει καλύτερη πρόγνωση για νεότερα άτομα, με μεγάλες
πιθανότητες επιβίωσης κοντά στο 100% σε ασθενείς με προσωρινή καταπληξία, που
υπέστησαν κάποιο τραύμα ή αιμορραγία, χωρίς παράλληλα να είχαν κάποιο άλλο υποκείμενο
νόσημα.

Το αντίθετο ισχύει για ηλικιωμένους ασθενείς με υποκείμενο χρόνιο νόσημα, που δημιουργεί
οξεία νεφρική ανεπάρκεια και δυσχέρεια στους παράγοντες πήξεως.

Αν παρατηρείται μειωμένος όγκος αίματος, ή νευρογενές σοκ, τότε η κατάσταση είναι

θεραπεύσιμη και παρατηρείται ανταπόκριση του νοσηλευόμενου στη φαρμακευτική αγωγή
(Δρ Ιωάννης Κριαράς Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD, 2017).

Οι αναπτυγμένες τεχνολογίες που έχουν προκύψει στις μέρες μας προσδίδουν πολλές
μεθόδους για σωστή οξυγόνωση, καμία όμως από αυτές δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως
ιδανική και εύχρηστη κλινικά. Μέχρι τώρα οι παρεμβάσεις που γίνονται στηρίζονται σε
δείκτες οξυγόνωσης.

12
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ

Δρ Ιωάννης Κριαράς Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD, 2017 και Σάββη Μάλλιου Κριαρά,
2017. Κυκλοφορική Καταπληξία. [Online] Διαθέσιμο από:
https://emedi.gr/κλασική-ιατρική/παθολογία/item/6848-κυκλοφορική-καταπληξία [Ημερομηνία
πρόσβασης 16 Οκτωβρίου 2020].

Μαρία Ντάγανου, Βασιλική Ρωμανού, 2015. Κυκλοφορική καταπληξία

[Online] Διαθέσιμο από:https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/5918/1/KEF.%206.pdf
[Ημερομηνία πρόσβασης 16 Οκτωβρίου 2020].

Καθημερινή Newsroom, 2019. Μεγάλο ποσοστό των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια [Online]
Διαθέσιμο από: https://www.kathimerini.gr/life/health/1023065/megalo-pososto-ton-asthenon-me-
kardiaki-aneparkeia-den-gnorizoyn-polla-gia-tin-pathisi-toys
[Ημερομηνία πρόσβασης 17 Οκτωβρίου 2020].

Απόστολος Καραβίδας, Καρδιακή Ανεπάρκεια. [Online] Διαθέσιμο από:

https://www.hcs.gr/UsersFiles/Documents/OE/Kardiaki_Aneparkeia_Karavidas.pdf [Ημερομηνία
πρόσβασης 17 Οκτωβρίου 2020].

Δημήτριος Ματάμης. Αιμοδυναμικοί στόχοι και μέσα κατά την περιεγχειρητική περίοδο. [Online]
Διαθέσιμο από: https://anesthesia.gr/download/emvolima/synedrio09a/11.pdf
[Ημερομηνία πρόσβασης 17 Οκτωβρίου 2020].

Γιώργος Μπαλτόπουλος, Αθήνα 2001. [Online]

Διαθέσιμο από: https://www.icutopics.com/books/4th-Book.pdf
[Ημερομηνία πρόσβασης 17 Οκτωβρίου 2020].

Νικόλαος Ρίκος, Αθήνα 2019. [Online] Διαθέσιμο από:

https://eclass.hmu.gr/modules/document/file.php/YN128/Παρουσιάσεις%202020/ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΗ
%20ΚΑΤΑΠΛΗΞΙΑ%202019.pdf
[Ημερομηνία πρόσβασης 18 Οκτωβρίου 2020].

Κυριαζής Χατζηνικολάου, 2002. [Online] Διαθέσιμο από:

https://anesthesia.gr/download/emvolima/synedrio08a/9.pdf
[Ημερομηνία πρόσβασης 18 Οκτωβρίου 2020].

13
Καρδιογενές shock ή καρδιογενής καταπληξία. [Online] Διαθέσιμο από:
http://www.incardiology.gr/pathiseis_alles/shock.html
[Ημερομηνία πρόσβασης 18 Οκτωβρίου 2020].

Μ.Εμποριάδου, Λ.Δαμιανίδου, Α.Γιαννόπουλος. Καταπληξία - shock,

κατευθυντήριες οδηγίες [Ημερομηνία πρόσβασης 19 Οκτωβρίου 2020].

Χριστίνα Ρούτση, 2019. Κυκλοφορική καταπληξία - shock,

Αντιμετώπιση και φάρμακα [Ημερομηνία πρόσβασης 19 Οκτωβρίου 2020].

Ελένη Μάνου, Βλάστη Κοζάνης 2009. Ετήσιο μετεκπαιδευτικό σεμινάριο υγρών, ηλεκτρολυτών και
οξεοβασικής ισορροπίας [Online]
http://renalkomotini.gr/seminars/3o_seminario/docs/presentations/t2_manou.pdf [Ημερομηνία
πρόσβασης 19 Οκτωβρίου 2020].

ppteclass.pat.teiwest.gr [Online]
[Ημερομηνία πρόσβασης 19 Οκτωβρίου 2020].

Παναγιώτης Σπανός - διασώστης Ρόδος 2019. [Online]

https://diasostesrodou.blogspot.com/2019/04/blog-post_62.html
[Ημερομηνία πρόσβασης 19 Οκτωβρίου 2020].

14