Μελίνα Παπαλεξανδράκη ΑΜ:3781

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΣΥΓΚΟΠΗ ΑΠΟ ΑΡΡΥΘΜΙΑ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 50 ΕΤΩΝ

Εισαγωγή

Η συγκοπή δηλαδή η απότομη παροδική απώλεια συνείδησης και στατικού μυϊκού

τόνου είναι ένα φαινόμενο που υπολογίζεται πώς αφορά το 30-40% του πληθυσμού
και πιθανόν αυτοι οι αριθμοί να υποτιμούν την πραγματικότητα αν πάρουμε υπόψη το
μεγαλο αριθμό ασθενών που δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια. Παρόλο που τα
περισσότερα συγκοπτικά επεισόδια είναι ακίνδυνα, όταν η συγκοπή οφείλεται σε
καρδιακά αίτια μπορεί να είναι ενδεικτική μιας σοβαρής υποκείμενης πάθησης
έχοντας θνητότητα 30% μέσα σε ένα χρόνο. Σε νέα άτομα η συγκοπή συνήθως είναι
καλοήθους αιτιολογίας ωστόσο απρόβλεπτοι θάνατοι είναι δυνατόν να συμβούν και
στην περίπτωση των νέων αθλητών οι αιφνίδιοι θάνατοι έχουν εξελιχθεί σε ένα
αρκετά δημόσιο θέμα που προκαλεί ανησυχία. Σε αυτήν την εργασία θα αναφερθεί
αρχικά η συγκοπή τα αίτια της και λίγα λόγια για την παθοφυσιολογία της, έπειτα θα
προχωρήσουμε στην καρδιακής αιτιολογίας συγκοπή και θα αναφέρουμε τους
παράγοντες κινδύνου για συγκοπή από αρρυθμία ειδικά σε άτομα κάτω των 50 ετών.
Τέλος θα γίνει αναφορά στους παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο
συγκοπής σε νέους αθλητές.

Τί είναι η συγκοπή;

Η συγκοπή είναι ένα κλινικό σύνδρομο που ορίζεται ως η σχετικά σύντομη και
αυτοπεριοριζόμενη απώλεια συνείδησης που προκαλείται από μια περίοδο
ανεπαρκους αιματωσης του εγκεφάλου. Ποιό συχνά η ανεπαρκής αιμάτωση είναι
συνέπεια της απότομης μείωσης της αρτηριακής πίεσης.

Παθοφυσιολογία

Ο εγκέφαλος χρειάζεται μία μόνιμη παροχή γλυκόζης ώστε να είναι σε θέση να

λειτουργήσει, την οποία προμηθεύεται μέσω της επαρκούς εγκεφαλικής αιματικής
ροής. Οποιαδήποτε διακοπή της ροής ακόμα και για λίγα δευτερόλεπτα μπορεί να
οδηγήσει σε απώλεια συνείδησης ή συγκοπή. Η εγκεφαλική αιματική ροή
διατηρείται από έναν πολύπλοκο μηχανισμό που συμπεριλαμβάνει τη καρδιακή
παροχή, τις συστηματικές αγγειακές αντιστάσεις, την μέση αρτηριακή πίεση και τον
ενδαγγειακό όγκο. Οποιοδήποτε ελάττωμα σε ένα η περισσότερα από αυτά τα
συστήματα οδηγεί σε μειωμένη εγκεφαλική αιματική ροή. Κατά προσέγγιση τρία
τέταρτα του αίματος είναι στο φλεβικό αγγειακό δίκτυο και οποιοδήποτε κώλυμα
στην φλεβική επιστροφή μπορεί πολύ εύκολα να οδηγήσει σε μειωμένη καρδιακή
παροχή.
Κάθε επεισόδιο απώλειας συνείδησης που διαρκεί περισσότερο από μερικά λεπτά
δεν είναι συγκοπή και είναι πιο πιθανό να σχετίζεται με μία επιληπτική κρίση ή
κάποια άλλη οξεία νευρολογική πάθηση. Η επιληπτική κρίση είναι η πιο συχνή
οντότητα που διαγιγνώσκεται εσφαλμένα ως συγκοπή. Όταν η διαφοροδιάγνωση
μεταξύ των δύο είναι αδύνατη τότε ο μόνος τρόπος διαφοροποίησης μπορεί να είναι
ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα.
Όροι όπως η προσυγκοπή μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση καθώς μπορεί να
σημαίνουν διαφορετικά πράγματα για τον κάθε επαγγελματία υγείας. Ωστόσο όταν
κάποιος την ορίζει ως το αίσθημα όπου πήγε κανείς να λιποθυμήσει αλλά δεν
λιποθύμησε τότε η προσυγκοπή μπορεί να θεωρηθεί ότι σχετίζεται με ανεπαρκή
εγκεφαλική αιμάτωση και συνεπώς οποιαδήποτε πάθηση μπορεί να οδηγήσει σε
συγκοπή μπορεί να οδηγήσει και σε προσυγκοπή.

Αίτια συγκοπής

Η συγκοπή δεν είναι νόσος αλλά σύμπτωμα μιας υποκείμενης πάθησης. Παρόλο
που η συγκοπή έχει τόσο έντονη εικόνα και μπορεί να προκαλέσει πολύ ανησυχία
στο περιβάλλον του ατόμου, τα περισσότερα συγκοπτικά επεισόδια έχουν καλοήθη
αίτια και οι κύριοι κίνδυνοι είναι οι συνέπειες της απώλειας τάσης των μυών όπως
οι πτώσεις. Αυτά μπορεί να είναι βαγοτονικό επεισόδιο (ή αλλιώς
νευροκαρδιογενης συγκοπή), μείωση ενδαγγειακού όγκου π χ από αφυδάτωση ή
σχετιζόμενη με φάρμακα συγκοπή. Όμως σε μερικές περιπτώσεις η συγκοπή
μπορεί να οφείλεται σε πιο ανησυχητικά αίτια όπως δομικές παθήσεις της καρδιάς
και διαυλοπάθειες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η συγκοπή μπορεί να είναι ένας
δείκτης αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας συμπεριλαμβανομένου του
αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Επίσης η πιθανότητα να είναι καρδιακής προέλευσης
η συγκοπή αρα και το ρίσκο για δυσμενή έκβαση αυξάνεται όσο αυξάνεται και η
ηλικία . Η πραγματική συγκοπή πρέπει να μην συγχέεται με με άλλες συχνές
παθήσεις που μπορεί να μοιάζουν στην κλινική εικόνα όπως οι επιληπτικές κρίσεις.
Παρακάτω φαίνονται πιο αναλυτικά τα αίτια της συγκοπής ή κάποιες παθήσεις που
μπορούν να την μιμηθούν.

1. Καρδιαγγειακές διαταραχές
● καρδιακές αρρυθμίες (ταχυαρρυθμίες και βραδυαρρυθμίες)
● δομικές και αποφρακτικές διαταραχές (βαλβιδικές ανωμαλίες, υπερτροφική
καρδιομυοπάθεια, έμφραγμα μυοκαρδίου, πνευμονική εμβολή)

2. Εγκεφαλοαγγειακές διαταραχές (σπονδυλοβασική ανεπάρκεια)

3
3. Διαταραχές της αιματικής ροής και του αγγειακού τόνου

● Βαγοτονική (νευροκαρδιογενής)
● Ορθοστατική υπόταση (φάρμακα, δυσλειτουργία αυτόνομου, περιφερική
νευροπάθεια, μειωμένη αιματική ροή)
● Περιστασιακή/situational syncope, (κατά τον βήχα, αφόδευση, ούρηση,
κατάποση και μεταγευματικά)
● Συγκοπή καρωτιδικού κόλπου

4. Άλλες οντότητες που προσομοιάζουν συγκοπής

● επιληπτικές κρίσεις
● μεταβολικά αίτια (υπογλυκαιμία, υποξία, συμπτωματική αναιμία)
● ψυχογενής παθήσεις (κρίσεις πανικού)

Καρδιακή συγκοπή

Όλα τα αίτια της καρδιακής συγκοπής έχουν τον ίδιο γενικό μηχανισμό. Όταν η καρδιά
ανεπαρκεί να παράξει αρκετά μεγάλη καρδιακή παροχή η προσφορά θρεπτικών
συστατικών και οξυγόνου στον εγκέφαλο είναι ανεπαρκής και δυσλειτουργεί
προσωρινά οδηγώντας σε συγκοπτικό επεισόδιο.

Οι βραδυαρρυθμίες οδηγούν κατευθείαν στον παραπάνω μηχανισμό επειδή η

καρδιά είναι υπερβολικά αργή ώστε να παράξει αρκετή ροή. Στην περίπτωση των
ταχυαρρυθμιών η διαστολική φάση του καρδιακού κύκλου είναι πολύ μικρή με
αποτέλεσμα η πλήρωση των κοιλιών να είναι ατελής και η καρδιακή παροχή να είναι
μειωμένη.

Η μηχανική παρεμπόδιση της αιματικής ροής και της καρδιακής παροχής θα έχει
παρόμοια αποτελέσματα μέσω διαφόρων μηχανισμών. Μία χρόνια απόφραξη σε
σημείο εξόδου του αίματος από την καρδιά θα οδηγήσει σε αύξηση της πίεσης και του
μεγέθους της κοιλίας. Αυτή η αύξηση σε μέγεθος προκαλεί αύξηση στην
ευερεθιστότητα των καρδιακών μυοκυττάρων που με τη σειρά του μπορεί να
οδηγήσει σε αρρυθμίες. Η αύξηση της πίεσης στην κοιλία μπορεί να διεγείρει
μηχανοϋποδοχείς και να πυροδοτήσει βαγοτονική απάντηση και δευτερογενής
υπόταση και βραδυκαρδία. Τα παραπάνω είναι προσθήκες στο πρωταρχικό μηχανικό
πρόβλημα της παρακωλυμένης εξόδου του αίματος από την καρδιά. Παθολογίες που
προκαλούν συγκοπή με αυτόν τον μηχανισμό είναι όλες οι αποφρακτικές παθολογίες
όπως αορτική στένωση, όγκοι, καρδιακός επιπωματισμός, συγγενής υπερτροφική
μυοκαρδιοπάθεια καθώς και μυοκαρδιακό έμφρακτο και ισχαιμία. Όταν υπάρχει
βλάβη του καρδιακού ιστού και του ερεθισματαγωγού συστήματος μπορούν να
προκύψουν μπλοκ και άλλες αρρυθμίες. Επίσης ο διαχωρισμός της αορτής μπορεί
να προκαλέσει έμφρακτο μυοκαρδίου αν φτάσει μέχρι τα στεφανιαία αγγεία.

4
Παράλληλα ένα διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής μπορεί αν είναι ραγέν ή αν
διαρρέει να εκμηδενίσει την καρδιακή παροχή προκαλώντας υποογκαιμία ή καρδιακό
επιπωματισμό (αν φτάσει μέχρι το περικάρδιο). Η πνευμονική υπέρταση και
πνευμονική εμβολή θα οδηγήσει σε παρεμπόδιση της ροής μέσω της πνευμονικής
αρτηρίας και σε μείωση του προφορτίου της αριστερής κοιλίας άρα και της καρδιακής
παροχής.

Η καρδιαγγειακή νόσος είναι το δεύτερο πιο συχνό αίτιο καρδιακής συγκοπής ενώ
την πρώτη θέση καταλαμβάνουν οι αρρυθμίες. Η κοιλιακή ταχυκαρδία μόνη της
προκαλεί το 11% των συγκοπτικών επεισοδίων. Η καρδιακής αιτιολογίας συγκοπή
είναι πολύ πιο συνήθης στους ηλικιωμένους απ ότι στους νεότερους πληθυσμούς.
Συγκεκριμένα το 10- 30% των συγκοπτικών επεισοδίων σε ασθενείς άνω των 60 ειναι
καρδιακής αιτιολογίας και μάλιστα πιο συχνά συμβαίνει στους άντρες απ’ ότι στις
γυναίκες. Επιπρόσθετα οι δομικές καρδιακές ανωμαλίες είναι πιο συνηθισμένες σε
ασθενείς με νοσηρότητες όπως ο διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία και καπνιστές.
Όσον αφορά τα σύνδρομα προδιέγερσης, εκείνα επηρεάζουν πιο συχνά τον
γυναικείο πληθυσμό. Παρακάτω μπορούμε να δούμε επιγραμματικά τα πιο συχνά
καρδιακά αίτια συγκοπής:

Δομικά

● ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια
● βαλβιδικές ανωμαλίες
● μη ισχαιμική/διατατική καρδιομυοπάθεια
● υπερτροφική αποφρακτική καρδιομυοπάθεια
● αορτικός διαχωρισμός
● καρδιακός επιπωματισμός
● αποφρακτικοί καρδιακοί όγκοι
● νόσοι του περικαρδίου
● πνευμονικά έμβολα
● αρρυθμιογόνος δεξιά κοιλιακή καρδιομυοπάθεια

Ηλεκτρικά

● Ταχυαρρυθμίες

-υπερκοιλιακές (π.χ. κολπική μαρμαρυγή, κολπικός πτερυγισμός,

παροξυσμική υπερκοιλιακή ταχυκαρδία)

-κοιλιακές (συχνά δευτερογενής σαν απόρροια μηχανικών/δομικών

καρδιακών νόσων ή διαυλοπαθειών όπως σ. Brugada)

-διαταραχές του διαστήματος PR/παραπληρωματικά μονοπάτια αγωγής

5
 ● Βραδυαρρυθμίες

-δυσλειτουργία του φλεβόκομβου

-κολποκοιλιακός αποκλεισμός αγωγής

-δυσλειτουργία του βηματοδότη

● Κληρονομούμενες διαυλοπάθειες

-διαταραχές διαστήματος QT

-σύνδρομο Brugada

-Κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία

● Φαρμακοεπαγώμενη

Παράγοντες κινδύνου

Πολλές συγγενής, κληρονομούμενες ή μη καρδιοπάθειες μπορούν να

προδιαθέσουν σε αρρυθμίες και να προκαλέσουν συγκοπή. Επίσης παράγοντας
κινδύνου μπορεί να αποτελέσουν ποικίλα φάρμακα. Παρακάτω θα αναλυθούν
κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου.

Η στεφανιαία νόσος είναι παράγοντας κινδύνου για συγκοπή από αρρυθμία

Ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για συγκοπή ανεξαρτήτως ηλικίας
είναι η στεφανιαία νόσος. Η συγκοπή σχεδόν ποτέ δεν θα προκαλέσει έμφραγμα
μυοκαρδίου αλλά από την άλλη αποτελεί συχνό επακόλουθο ενός οξέος
εμφράγματος. Αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους. Ο πρώτος μηχανισμός αφορά μία
αντανακλαστική συγκοπή όπου εμπλέκεται το φαινόμενο Bezold-Jarisch ενώ ο
δεύτερος που μας αφορά περισσότερο στην προκειμένη περίπτωση είναι να
προκληθούν αρρυθμίες από την ισχαιμία. Παραδείγματα αποτελούν ένας νέος
υψηλού βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός ή ταχυαρρυθμίες όπως παροξυσμική
μονόμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία. Μία έρευνα αναφέρει πως σε ένα δείγμα >59.000
ασθενών, υψηλού βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός επηρέασε το 5.9% των
ασθενών με απόφραξη δεξιάς στεφανιαίας αρτηρίας και το 1.5% των ασθενών με
απόφραξη σε άλλα στεφανιαία αγγεία. Στην περίπτωση της χρόνιας ισχαιμικής
μυοκαρδιοπάθειας η συγκοπή μπορεί να είναι αποτέλεσμα κοιλιακής ταχυκαρδίας
επανεισόδου και σε αυτήν την περίπτωση μάλιστα ο ασθενής είναι υποψήφιος για
εκτίμηση της ισχαιμίας και θεραπεία επαναιμάτωσης.

6
Ιδιοπαθής διατατική καρδιομυοπάθεια

Ένας άλλος παράγοντας κινδύνου για συγκοπή από αρρυθμία η ιδιοπαθής διατατική
καρδιομυοπάθεια. Σε αυτούς τους ασθενείς η συγκοπή φαίνεται να έχει υψηλή
πιθανότητα δυσμενούς έκβασης παρόμοια με ασθενείς που έχουν παρατεταμένες
αρρυθμίες.Κάποια αίτια μη ισχαιμικής διατατικής καρδιομυοπάθειας (NIDCM) που
παραβλέπονται συχνά και θα έπρεπε να λαμβάνουμε υπόψη μας είναι η
LMNA-καρδιομυοπάθεια, ειδικά όταν συνυπάρχουν και προβλήματα αγωγιμότητας ή
οικογενειακό ιστορικό NIDCM .

Αρρυθμιογόνος δεξιά καρδιομυοπάθεια (ARVC)

Άτομα που πάσχουν από αρρυθμιογόνο δεξιά καρδιομυοπάθεια έχουν επίσης

αυξημένο κίνδυνο για συγκοπή από αρρυθμία, μάλιστα η συγκοπή αποτελεί συχνό
πρόβλημα για αυτόν τον πληθυσμό. Σε μία μελέτη σχετικά με την ARVC (151 ασθενείς),
οι 32% ανέφεραν συγκοπτικά επεισόδια.

Σύνδρομο Brugada

Το σύνδρομο Brugada είναι ένα κληρονομούμενο σύνδρομο όπου πάσχει η

ηλεκτροφυσιολογία της καρδιάς και οι ασθενείς έχουν αυξημένο ρίσκο για
αρρυθμίες και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Η συγκοπή αποτελεί έναν συχνό τρόπο
εκδήλωσης του συνδρόμου Brugada. Η περιοχή της καρδιάς που επηρεάζεται
περισσότερο είναι η δεξιά πρόσθια κοιλιακή περιοχή εκροής. Μία έρευνα με
δείγμα 352 ασθενείς αναφέρει πως το 6% αυτών είχε ιστορικό καρδιακής ανακοπής
και το 35% ιστορικό συγκοπής (28% αρρυθμιογενής συγκοπη, 57% μη αρρυθμιογενής
και 15% απροσδιόριστου αιτίου).

Σύνδρομο μακρέος QT

Τό σύνδρομο μακρέος QT επίσης θέτει το άτομο σε αυξημένο κίνδυνο για συγκοπή

από αρρυθμία. Το σύνδρομο μακρέος QT είναι μία διαυλοπάθεια όπου επηρεάζεται
η επαναπόλωση της καρδιάς και οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για αρρυθμία και
συγκοπή από κοιλιακή ταχυκαρδία torsades de pointes. Αυτα τα επεισόδια μπορούν
να πυροδοτηθούν από φυσική άσκηση και στρες. Τυπικό ηλεκτροκαρδιογραφικό
εύρημα είναι η επιμήκυνση του διαστήματος QT ωστόσο μπορεί να μην είναι πάντα
παρούσες ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλοιώσεις. Υπάρχουν κληρονομούμενες και μη
μορφές, οι πρώτες συνήθως κληρονομούνται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο.

Κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία

Η κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία είναι μία γενετική

διαυλοπάθεια με μεταλλάξεις σε γονίδια που συμμετέχουν στην ενδοκυττάρια
ρύθμιση ασβεστίου. Εκδηλώνεται συχνά με συγκοπή και υπάρχει αυξημένος

7
κίνδυνος για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Αυτά είναι αποτέλεσμα αρρυθμιών που
μεσολαβούνται από αδρεναλίνη και πυροδοτούνται από στρες και φυσική άσκηση. Σε
ένα δείγμα 51 ασθενών βρέθηκε πώς ένα μεγάλο μέρος (45%) είχε πρώιμη
επαναπόλωση και 78% εκείνων με πρώιμη επαναπόλωση είχε ιστορικό συγκοπτικών
επεισοδίων (σε σχέση με το 39% εκείνων που δεν είχαν πρώιμη επαναπόλωση).

Υπερτροφική καρδιομυοπάθεια

Το 15-25% των ασθενών με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια αναφέρει συγκοπτικά

επεισόδια. Είναι πιο συχνό σε νεότερους ασθενείς με μικρές κοιλίες και συχνά
προκαλείται κατά τη διάρκεια ή μετά από άσκηση ή από αλλαγές της στάσης του
σώματος. Τα κύρια αίτια συγκοπής στην υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
διαχωρίζονται αδρά σε αρρυθμίες και εκείνα που είναι αποτέλεσμα αιμοδυναμικής
αποσταθεροποίησης. Ο Fananapazir και οι συνεργάτες του έκαναν μια
ηλεκτροφυσιολογική μελέτη σε 155 ασθενείς με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια εκ
των οποίων 22 είχαν ιστορικό αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής, 55 συγκοπής και 37
ιστορικό προσυγκοπής. Αξιοσημείωτα 81% είχαν καρδιακές ανωμαλίες
συμπεριλαμβανομένου δυσλειτουργία φλεβοκόμβου (66%), νόσο His-Purkinje,
επαγόμενη κολπική ταχυκαρδία επανεισόδου (10%), κολπική μαρμαρυγή (11%),
κοιλιακές αρρυθμίες (43%) και μη παρατεταμένη VT (14%). Η κολπική μαρμαρυγή
είναι συχνή και μπορεί να προκαλέσει συγκοπή και καρδιακή ανεπάρκεια εξαιτίας
της μειωμένης διαστολικής πλήρωσης της ήδη υπερτροφικής κοιλίας και της
μειωμένης καρδιακής παροχής.

Μυοτονικές και μυϊκές δυστροφίες

Οι μυικές δυστροφίες είναι μία ετερογενής ομάδα νοσημάτων που σχετίζονται με

υψηλή πιθανότητα αριστερής κοιλιακής δυσλειτουργίας και αρρυθμιών. Ωστόσο το
πως επηρεάζουν αυτές οι παθήσεις την καρδιακή λειτουργία συχνά παραβλέπεται
στην βιβλιογραφία.

Ο πιο σημαντικός τύπος μυοτονικής δυστροφίας όσον αφορά την υψηλή συχνότητα
αρρυθμιών και προβλήματα αγωγιμότητας είναι ο τύπος ένα (DM1), ενώ έχει
χαμηλότερα ποσοστά αριστερής κοιλιακής δυσλειτουργίας. Σε μία αναδρομική
μελέτη που περιλάμβανε 1388 ενήλικες ασθενείς με μυοτονική δυστροφία αιφνίδιος
καρδιακός θάνατος προέκυψε σε 3.6% των ασθενών. Σοβαρά προβλήματα
αγωγιμότητας αναπτύχθηκαν σε 19.3% και παρατεταμένη κοιλιακή αρρυθμία σε 2.3%.
Η συγκοπή ήταν ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας σοβαρών ανωμαλιών
αγωγιμότητας και θανάτου. Η μυοκαρδιακή ίνωση και οι ανωμαλίες αγωγιμότητας
θεωρούνται σημαντικοί μηχανισμοί αιφνίδιου θανάτου και συγκοπής στην μυική
δυστροφία τύπου 1. Επίσης είναι συχνές και οι κολπικές αρρυθμίες στην DM1 και
μπορούν να προκαλέσουν συγκοπή, η οποία αποτελεί και δείκτη δυσμενούς
πρόγνωσης. Σε μία μελέτη 161 ασθενών με DM1, 17% έπασχαν από είτε κολπική

8
μαρμαρυγή είτε από πτερυγισμό και κάποιοι από αυτούς είχαν παρουσιάσει
συγκοπτικά επεισόδια σχετιζόμενα με αυτές τις αρρυθμίες.

Άλλα νοσήματα

Υπάρχουν και άλλα καρδιακά νοσήματα που προδιαθέτουν σε συγκοπή από

αρρυθμίες όπως είναι η αμυλοείδωση στην οποία 20% των ασθενών αναφέρουν
συγκοπτικά επεισόδια, ανάμεσα αίτια των οποίων είναι και οι αρρυθμίες. Επίσης για
συγκοπή προδιαθέτουν η πρώιμη επαναπόλωση, οι συγγενής καρδιοπάθειες και η
πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση. Τέλος υπάρχει πληθώρα φαρμάκων που
μπορούν να προδιαθέσουν ένα άτομο σε αρρυθμίες και σε συγκοπή από αρρυθμία
ειδικά αν υπάρχει υποκείμενη καρδιακή νόσος. Ενδεικτικά τέτοια φάρμακα μπορεί να
είναι αντικαρκινικά όπως οι αλκυλιωτικοί παράγοντες, αντιαρρυθμικά, αναισθητικά
και πολλά άλλα.

Συγκοπή σε νέους αθλητές

Η συγκοπή σε νέους αθλητές είναι ένα συχνό φαινόμενο και μπορεί να οφείλεται σε
πολλά αίτια καρδιακής ή μη αιτιολογίας. Εδώ θα γίνει αναφορά στους παράγοντες
που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα συγκοπής και αιφνίδιου καρδιακού
θανάτου από αρρυθμία σε αυτήν την ιδιαίτερη πληθυσμιακή ομάδα.

Αδρά οι λόγοι για τους οποίους ένας νέος αθλητής μπορεί να διατρέχει αυξημένο
κίνδυνο είναι δομικές , μη δομικές συγγενής ή επίκτητες καρδιακές νόσοι και
φαρμακοεπαγώμενη καρδιακή νόσος. Η συγγενής δομική καρδιακή νόσος τυπικά θα
επηρεάσει την αιματική ροή από και προς την καρδιά. Παραδείγματα αποτελούν η
υπερτροφική αποφρακτική καρδιομυοπάθεια (HOCM), η αρρυθμιογόνος δεξιά
κοιλιακή δυσπλασία (ARVD) και οι ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων. Η μη δομική
καρδιακή νόσος περιλαμβάνει ανωμαλίες στο ερεθισματαγωγό σύστημα της καρδιάς
που μπορούν να προκαλέσουν ασταθής και επικίνδυνες αρρυθμίες. Παραδείγματα
αποτελούν το σύνδρομο μακρού QT, σύνδρομο Brugada, Wolff-Parkinson-White και η
κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία (CPVT).

Οι παθήσεις που φαίνεται να επηρεάζουν περισσότερο του νέους αθλητές και είναι
τα πιο συχνά αίτια αιφνίδιου καρδιακού θανάτου είναι η υπερτροφική αποφρακτική
καρδιομυοπάθεια και η σοβαρή αριστερή κοιλιακή υπερτροφία. Η HOCM επηρεάζει 1
στους 500 και είναι επικρατέστερη στους άνδρες. Επιπλέον η HOCM εμποδίζει την
έξοδο του αίματος από την καρδιά, το κοιλιακό τοίχωμα γίνεται άκαμπτο και η
αριστερή τελοδιαστολική πίεση και αριστερή κολπική πίεση αυξάνονται
συνεισφέροντας στην πνευμονική συμφόρηση. Τελικά αυτό προδιαθέτει τα άτομα με
HOCM σε επικίνδυνες αρρυθμίες. Ο μηχανισμός αυτός είναι παρόμοιος με αυτόν
που προκαλεί αρρυθμίες στην αριστερή κοιλιακή υπερτροφία.Επίσης αρρυθμίες
μπορεί να προκαλέσει η αρρυθμιογόνος δεξιά κοιλιακή δυσπλασία (ARVD) που

9
επηρεάζει 1 στα 2000-5000 άτομα. H ARVD περιλαμβάνει λιπώδη διήθηση της δεξιάς
κοιλίας καθιστώντας της καρδιά επιρρεπής σε πρώιμες κοιλιακές συστολές και
κοιλιακές αρρυθμίες, ειδικά κατά την διάρκεια έντονης άσκησης.

Επιπλέον αξίζει να αναφερθούν διάφορες ουσίες η χρήση των οποίων είναι

διαδεδομένη στον αθλητικό χώρο και μπορεί να προδιαθέσουν σε αρρυθμίες,
συγκοπή και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Παρόλο που οι δομικές καρδιακές παθήσεις
είναι ως επί των πλείστων γενετικής αρχής, η χρήση αναβολικών ουσιών και
πεπτιδικών ορμονών είναι γνωστό αίτιο σοβαρής αριστερής καρδιακής
υπερτροφίας. Ο επιπολασμός είναι υψηλός στου χρήστες στεροειδών αλλά ο
βαθμός υπερτροφίας διαφέρει ανάλογα με το συγκεκριμένο σκεύασμα και άλλους
παράγοντες. Υψηλές δόσεις τεστοστερόνης, αυξητικών παραγόντων, παραγόντων
όπως η στανοζολόλη και συχνών ενέσιμων όπως η τρενβολόνη προκαλούν αριστερή
κοιλιακή υπερτροφία. Επιπρόσθετα οι διεγερτικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν
άμεσα αρρυθμίες και μακροπρόθεσμα να έχουν υπερτασικές και άλλες επιδράσεις.
Μερικά συμπληρώματα διατροφής περιέχουν δυνητικά επικίνδυνες ουσίες που
μπορούν να προκαλέσουν μεγάλο αριθμό έκτοπων παλμών, να παρατείνουν το
διάστημα QT και να οδηγήσουν στην εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων.
Παράδειγμα τέτοιων ουσιών αποτελεί η 1,3 DMAA (1,3-dimethylamylamine) που
μάλιστα έχει απαγορευτεί σε αρκετές χώρες. Τέλος η ερυθροποιητίνη επίσης
αποτελεί παράγοντα ανησυχίας ειδικά σε αθλητές αντοχής.
Όλες οι παραπάνω παθήσεις μπορούν να εκδηλωθούν κλινικά σαν
συγκοπή-προσυγκοπή και σε κάποιες περιπτώσεις ως αιφνίδιος καρδιακό θάνατος.

Βιβλιογραφία

Grossman SA, Badireddy M. Syncope. [Updated 2021 Jul 19]. StatPearls Publishing;
2022 Jan

Mizrachi EM, Sitammagari KK. Cardiac Syncope. [Updated 2022 Apr 14]. In:
StatPearls

Koene RJ, Adkisson WO, Benditt DG. Syncope and the risk of sudden cardiac death:
Evaluation, management, and prevention. J Arrhythm. 2017 Dec

Drug-Induced Arrhythmias: A Scientific Statement From the American Heart

Association. James E. Tisdale Sep 2020

Farzam K, Rajasurya V, Ahmad T. Sudden Death in Athletes. [Updated 2022 May 8]. In:
StatPearls

10