Professional Documents
Culture Documents
Mạch nội dung: Ánh sáng thuộc chủ đề khoa học Năng lượng và
sự biến đổi
Nguồn sáng tự nhiên – Mặt Trời Tia chớp Nguồn sáng nhân tạo
– bóng đèn
Minh họa tia sáng. Chiều mũi tên từ trái sang phải
chứng tỏ nguồn sáng ở phía bên trái
Ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến bề mặt Trái Đất có thể xem là chùm sáng song
song do Mặt Trời ở rất xa Trái Đất (150 triệu km = 1AU (đơn vị thiên văn)
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 20
b/ Chùm sáng
Chùm sáng song song:
Trong phòng thí nghiệm, để tạo ra chùm sáng song song để làm thí
nghiệm
Fermat cho rằng: “ giữa hai điểm bất kỳ trong không gian, ánh
sáng luôn chọn quỹ đạo khả dĩ có thời gian “đi” nhỏ nhất”.
--> Nguyên lý này được gọi là nguyên lý cực tiểu của Fermat.
Tổng quát hóa: “Ánh sáng luôn chọn quỹ đạo mà ở đó quang lộ
của nó đạt cực trị, tức là gần như không thay đổi thời gian khi
chọn các quỹ đạo rất gần đó”.
Trong không gian, giữa hai điểm thì đường có chiều dài nhỏ nhất
nối hai điểm đó chính là đường thằng. Do đó, theo nguyên lý
Fermat, ánh sáng ưu tiên đi theo đường thẳng.
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 22
1.3. Định luật truyền thẳng
1.4. Định luật phản xạ
1.5. Định luật khúc xạ
1.6. Hiện tượng phản xạ toàn phần
Ánh sáng truyền trong không khí Ánh sáng truyền trong nước
Ánh sáng truyền trong không khí Ánh sáng truyền trong nước
Liên hệ thêm: Bài tán xạ Bài
ánhgiảngsáng
CSVL3 - (chương
Th.S Nguyễn Thị3)
Hảo 25
Thí nghiệm minh họa ánh sáng truyền đi theo đường thẳng trong một môi trường.
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 26
Thí nghiệm minh họa ánh sáng truyền đi theo đường thẳng trong một môi trường.
Xét 2 điểm A, B trong môi trường đồng nhất, đẳng hướng chiết suất n. Ánh
sáng truyền từ A B: t= d/v
Quang lộ của tia sáng giữa 2 điểm A,B là đoạn đường ánh sáng truyền
được trong chân không với cùng khoảng thời gian t cần thiết để sóng đi
được đoạn đường d trong môi trường có chiết suất n.
L= c.t = c.d/v = n.d (với n= c/v)
Quang lộ ánh sáng giữa hai điểm A, B bằng tích chiết suất của môi trường
với độ dài quãng đường AB.
L = n.d
Tổng quát nhiều môi trường: L=ni. di B
Nếu môi trường có chiết suất thay đổi liên tục: L nds
A
Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=ozikq5yzGTc
SV ghi chú:
KHTN 9
sin i
n21 const
sin r
n1 sin i n2 sin r
55
Luyện thực hành 1: Dựa vào số liệu của thí nghiệm, SV xác định tỉ
số i/r và tỉ số sini/sinr, cho nhận xét 2 tỉ số này?
56
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo
Luyện thực hành 2: Dựa vào thí nghiệm, SV đọc số liệu góc tới i,
góc khúc xạ r và lập tỉ số sini/sinr?
n1 sin i n2 sin r
sin i n v
n21 2 1
sin r n1 v2
Bấm
thử
Nước
Độ từ thẩm của chân không (hằng số từ):
sin i n2
n21
sin r n1
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 62
d/ Vẽ tia khúc xạ
SV xem video sau kiểm tra lại dự đoán của mình
về sự lệch của tia khúc xạ trong 2 trường hợp.
Tia sáng đi từ môi trường chiết Tia sáng đi từ môi trường chiết
quang hơn sang môi trường quang kém sang môi trường
chiết quang kém (n1 > n2 ) chiết quang hơn (n2 > n1 )
Ví dụ: nước ra không khí Ví dụ: Từ không khí vào nước
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 64
Đọc thêm: (học từ vựng tiếng Anh)
SV sử dụng thí nghiệm mô phỏng Khúc xạ ánh sáng để minh họa thêm cho
HS về cường độ tia khúc xạ và phản xạ.
https://phet.colorado.edu/sims/html/bending-light/latest/bending-
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 67
light_en.html
Ch
ú
ý
Khi tia sáng đến mặt phân cách của 2 môi trường thì ngoài tia
khúc xạ vẫn có tia phản xạ với cường độ sáng mờ hơn.
Thử tài
Con mèo nhìn thấy ảnh của Do hiện tượng khúc xạ ánh sáng,
con cá ở vị trí cao hơn so với ông hút như bị gẫy tại mặt nước
vị trí thật của cá.
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 69
Kinh nghiệm thợ bắt cá.
GIẢI THÍCH MỘT VÀI VÍ DỤ
VỀ SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Thỏa điều kiện 1: Tia sáng hẹp truyền từ thủy tinh ra không khí
Facebook: vatlytrucquan
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 94
Góc giới hạn/
góc tới hạn
igh
Facebook: vatlytrucquan
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 100
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 101
Facebook: vatlytrucquan
Facebook: vatlytrucquan
Facebook: vatlytrucquan
Facebook: vatlytrucquan
Facebook: vatlytrucquan
Bài giảng CSVL3 - Th.S Nguyễn Thị Hảo 110
SEMINAR 3
Vận dụng nguyên lí Fermat
để chứng minh các định luật
quang hình học
Yêu cầu: CM định luật truyền thẳng, định
luật phản xạ, định luật khúc xạ ánh sáng
Gợi ý: