BÀI 0:

HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH KỸ THUẬT ĐIỆN TỬ

SỬ DỤNG PHẦN MỀM MULTISIM

Giao diện người dùng:

Phần này mô tả các thành phần cơ bản của giao diện người dùng Multisim, giao diện người
dùng của Multisim bao gồm các phần tử cơ bản sau:

1) The Menu Bar: Thanh Menu là nơi bạn tìm thấy các lệnh cho tất cả các chức năng.

2) The Component toolbar: Thanh công cụ Thành phần, chứa các nút mà bạn sử dụng
để chọn các thành phần từ cơ sở dữ liệu Multisim để đặt trong giản đồ của bạn.

3) The Standard toolbar: Thanh công cụ Chuẩn, chứa các nút thường được thực hiện
các chức năng như Lưu, In, Cắt và Dán.

4) The Main toolbar: Thanh công cụ Chính, chứa các nút cho các chức năng Multisim
thông thường.
5) The Place probe toolbar: Thanh công cụ thăm dò (đo đạt thông số mạch), là vị trí
chứa các nút mà bạn sử dụng để đặt các loại đầu dò trên thiết kế. Bạn cũng có thể truy
cập cài đặt Probe từ đây.

6) The In Use List: Danh sách Đang sử dụng, chứa danh sách tất cả các thành phần
được sử dụng trong thiết kế.

7) The Simulation toolbar: Thanh công cụ Mô phỏng, chứa các nút để bắt đầu, dừng và
các chức năng mô phỏng khác.
8) The Circuit Window (or workspace): Cửa sổ mạch (hoặc không gian làm việc), là
nơi bạn thiết kế bản vẽ mạch của mình.

9) The View toolbar: Thanh công cụ View, chứa các nút để sửa đổi cách hiển thị của
màn hình.

10) The Instruments toolbar: Thanh công cụ Instruments, chứa các nút để mở cho
từng thiết bị đo đạc.

Thanh công cụ: Các thanh công cụ có sẵn trong Multisim được liệt kê lần lượt dưới đây.

Lưu ý: Nếu các thanh công cụ trên không xuất hiện trên màn hình đa điểm, thì tùy chọn
"Thanh công cụ" được chọn từ menu "xem" và các thanh công cụ được hiển thị trong trình
đơn thả xuống được tô sáng và được nhấp bằng chuột.

Thanh công cụ Standard:

Thanh công cụ chuẩn chứa các nút cho các lệnh thường được sử dụng nhất.
 _Mới: Được sử dụng để tạo tệp mới.

_Mở: Được sử dụng để mở tệp hiện có.

_Lưu: Nó ghi lại các mạch hoạt động chạy trên nó.

_In: Thiết bị hoạt động lấy đầu ra từ máy in.

_Xem trước bản in: Nó được sử dụng để xem trước khi các mạch được in ra. (Khi nhấp
vào chức năng này ta sẽ thấy bản vẽ ở định dạng pdf, ta có thể nhấn in ra bằng Print, có
thể phóng to, thu nhỏ và đóng giao diện đó lại bằng nút Close.

_Cắt: Nó cắt các phần tử đã chọn và đặt chúng vào bộ nhớ của cửa sổ (clipboard).

_Sao chép: Sao chép các phần tử đã chọn và đặt chúng vào bộ nhớ của cửa sổ
(clipboard).

_Dán: Cắt hoặc sao chép các phần tử của bộ nhớ của cửa sổ (clipboard) dán vị trí con
trỏ.

Thanh công cụ Main:

Các nút trên thanh công cụ chính được mô tả bên dưới (Vị trí có thể thay đồi tùy theo
Version).

_Chuyển đổi hộp công cụ thiết kế: Bật hoặc tắt Hộp công cụ thiết kế.

_Chuyển đổi chế độ xem bảng tính: Ở dưới cùng của màn hình đa điểm là một tab
chi tiết cho các thành phần được sử dụng. Điều này cho phép bảng được đưa đến màn
hình hoặc bị xóa khỏi màn hình.

_Trình quản lý cơ sở dữ liệu: Trình quản lý cơ sở dữ liệu hiển thị hộp thoại.

_Tạo Linh kiện/ công cụ mới: Hiển thị trình tạo linh kiện.

_Chạy/dừng mô phỏng: Bắt đầu hoặc dừng mô phỏng.

 _Grapher / Phân tích: Nó được sử dụng để phân tích trong mạch hoạt động hoặc
để xem đồ thị.

_Postprocessor: Bộ xử lý sau hiển thị hộp thoại. Bộ xử lý sau tính toán kết quả của
các phương trình khi thực hiện phân tích và cho phép chúng được hiển thị bằng đồ họa
hoặc xóa khỏi máy in.

_Kiểm tra quy tắc điện: Điều khiển các kết nối điện đến mạch làm việc và phát hiện
lỗi kết nối.

_Chuyển qua giao diện Ultiboard để thiết kế PCB.

_Quay lại chú thích từ Ultiboard: Các mạch được vẽ trong chương trình Ultiboard cho
phép thay đổi các mạch trong khi chúng đang được truyền trong nhiều thời gian.

_Chuyển tiếp chú thích: Các tệp sơ đồ được vẽ trong hệ thống đa hệ thống cho phép
sửa đổi trong khi được truyền trong Ultiboard

_Trong danh sách sử dụng: Cho biết danh sách thành phần hoạt động
của thiết bị đang hoạt động.

_Nói Trợ giúp: Hiển thị tệp trợ giúp.

Thanh công cụ View:

Các nút trên thanh công cụ Xem được mô tả dưới đây.

_Chuyển đổi toàn màn hình: Đây là chế độ xem toàn màn hình. Nó chỉ hiển thị khu
vực làm việc. Đóng các menu và thanh công cụ.

_Phóng to: Nó cho thấy các mạch hoạt động bằng cách phóng đại.

_Thu nhỏ: Hiển thị mạch phóng đại bằng cách giảm mạch.

_Zoom Area: Phóng đại vùng được chọn bằng chuột.

_Thu phóng Vừa với Trang: Quy mô xuống để hiển thị tất cả các mạch trong khu vực
của bạn.

Thanh công cụ Component:

Các nút trên thanh công cụ Components được giải thích bên dưới. Khi mỗi nút được chọn,
một cửa sổ sẽ xuất hiện ở dưới cùng của nút tương ứng, từ đó bạn có thể chọn một tài
liệu từ nhóm riêng của nó.

_Nguồn: Lựa chọn nguồn được thực hiện (DC, AC, nguồn Ba pha, v.v...)

_Cơ bản: Lựa chọn các nhóm vật liệu cơ bản như Resistor, Tụ điện, Relay, Switch.

_Diode: Các Linh kiện thuộc nhóm diode: Diode, Led, SCR, Diac, Triac.

_Transistor: Các Linh kiện thuộc nhóm transistor: BJT, Mosfet và IGBT.

_Analog: Các Linh kiện thuộc nhóm Linh kiện Tương tự như op-amps.

_TTL: Các Linh kiện thuộc nhóm Linh kiện Số, có cấu trúc TTL.

_CMOS: Các Linh kiện thuộc nhóm Linh kiện Số, có cấu trúc CMOS.

_Kỹ thuật số khác: Các IC DPP, IC Vi điều khiển, FPGA, PLD, CPLD…

_Trộn: Bên trong, cả hai nhóm Linh kiện Tương tự và kỹ thuật Số.

_Chỉ số: Vôn kế, ampe kế, đèn, chẳng hạn như việc lựa chọn các chỉ số.

_Các công cụ liên quan đến Nguồn.

_Linh tinh: Điều chỉnh điện áp, cầu chì, optocoupler, v.v…

_RF: Các Linh kiện thuộc nhóm tần số vô tuyến.

_Cơ Điện: Các thiết bị thuộc nhóm cơ điện như động cơ.

_Connector: Các kiểu đầu nối.

_MCU: Các dòng IC Vi điều khiển.

Thanh chứa các công cụ đo đạc Instrument:

Được bố trí theo trục đứng, nằm bên mép phải màn hình. Chức năng của các nút trên
thanh công cụ của công cụ được mô tả dưới đây.
 _Multimeter: Đồng hồ đo đa chức năng

_Máy phát sóng (Máy phát hàm_Function Generator)

_Wat kế (Máy đo Công suất)

_Dao động ký 2 kênh (Oscilloscope)

_ Dao động ký 4 kênh (Oscilloscope)

_Bode Plotter: Chức năng vẽ biểu đồ Bode

_Bộ đếm tần số

_Trình tạo từ (Word Generator)

_Chuyển đổi logic

_Phân tích logic

_Máy phân tích IV. Vẽ các đường cong điện áp hiện tại của các thành phần như điốt,
bóng bán dẫn.

_Máy đo độ méo: Đo độ méo hài của tín hiệu (THD_Total Harmonic Distortion).

_Máy phân tích phổ: Trong miền thời gian, dao động làm cho thiết bị này trong miền
tần số. Biểu diễn mối quan hệ Biên độ/Tần số.

_Network Analyzer: Nó thường được sử dụng để mô tả các mạch được xây dựng cho
hoạt động tần số cao.

VẼ MẠCH TRÊN MULTISIM

Khởi động MultiSim: Start > NI MultiSim 14.0 => Cửa sổ vẽ mạch của MultiSim sẽ mở
ra:
Tại đây ta chọn File > New để Create một trang trắng (Blank) và tiến hành lấy linh kiện
ra để vẽ SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ của mạch điện tử.

Để lấy linh kiện, chọn menu Place > Component (hay nhấn phím tắt Ctrl-W), một giao
diện lấy linh kiện sẽ mở ra. Tại cửa sổ Group khi cho sổ xuống dưới, ta sẽ có các hộp
công cụ giống như trên thanh Component vậy. Do đó ta cũng có thể vào thẳng các hộp
trên thanh Component để chọn linh kiện mình cần.

Các quy tắt cần nhớ khi vẽ mạch:

 Quy tắt đầu tiên là lấy tất cả những linh kiện cần thiết thả ra màn hình rồi mới tiến
hành sắp xếp lại (dựa theo mạch gốc) và cuối cùng là kết nối dây mạch.
  Trong tất cả các trường hợp mô phỏng mạch, nếu ta không nối đất (GND) cho mạch
thì mạch sẽ không chạy.

Bây giờ, ta bắt tay vào thực hành vẽ mạch rồi mô phỏng và qua đó khám phá những tiện
ích của MultiSim nhé.

Để lấy các loại nguồn: DC, AC; các nguồn tín hiệu… ta chọn Place Source:

Để lấy các loại linh kiện cơ bản như R, VR (Biến trở), L, C, SW (Switch), Relay…, ta
chọn vào Place Basic:

Để lấy các loại linh kiện BÁN DẪN thuộc họ DIODE như Diode, Zener, Led, SCR,
Diac, Triac… ta chọn vào Place Diodes:

Để lấy các loại linh kiện BÁN DẪN thuộc họ TRANSISTOR như UJT, BJT, J-FET,
MOST-FET, IGBT… ta chọn vào Place Transistors:

Để lấy các loại IC thuộc dòng IC Analog như Op-Amp, các IC So sánh, IC Audio
Amplifier… ta chọn vào Place Analog:

Để lấy các loại IC thuộc dòng IC Số với cấu trúc TTL (Họ 74xxx, 74HCxxx, …) ta
chọn vào Place TTL:

Để lấy các loại IC thuộc dòng IC Số với cấu trúc CMOS (Họ 40xx, 45xx, …) ta chọn
vào Place CMOS:
Để lấy các loại IC Vi điều khiển, IC xử lý Số tín hiệu (DSP), IC nhớ, các dòng IC cho
thiết kế Vi mạch như FPGA, PLD, CPLD… ta chọn vào Place Misc Digital:

Để lấy các loại SENSOR, các IC thời gian (555, 556), các IC ADC - DAC, các IC
Multivibrator, các IC Analog Switch… ta chọn vào Place Mixed:

Để lấy các loại công cụ chỉ thị, hiển như Volt Meter, Amp Meter; Lamp, Buzzer, Led
7SEG… ta chọn vào Place Indicator:

Để lấy các loại công cụ có yếu tố Công suất như FUSE, IC Ổn Áp,
SWITCHING_CONTROLLER, POWER_MODULE, MOTOR_DRIVER,
PROTECTION_ISOLATION, THERMAL_NETWORKS… ta chọn vào Place Power
Component:

Để lấy các loại động cơ… ta chọn vào Place Electromechanical:

Để lấy các loại đầu nối… ta chọn vào Place Connector:

Để lấy đồng hồ đo Dòng/Áp, đo Ω và dB ta chọn vào Multimeter:

Để máy phát sóng ta chọn vào Function Generator:

Để đồng hồ đo Công suất ta chọn vào Wattmeter:

Để lấy dao động ký 2 kênh ta chọn vào Oscilloscope:

Để lấy dao động ký 4 kênh ta chọn vào Oscilloscope:

Để lấy công cụ vẽ Biểu đồ Bode ta chọn vào Bode Plotter: