‫پسيل معمولي‌ پسته (شيره خشك)‬

‫و راه‌هاي كنترل آن‬

‫علي جعفري ندوشن‬

‫عضو هيئت علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد‬

‫حسنعلي احمديان‬
‫كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد‬

‫حوزه ترویج و نظام بهره‌برداري یزد‬

‫‪1387‬‬
 ‫مشخصات نشريه‪:‬‬

‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫علي جعفري ندوشن‬
‫عضو هيئت علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد‬
‫حسنعلي احمديان‬
‫كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد‬

‫ناظر‪ :‬سيد محمد رضوي بافقي‬

‫ويراستار‪ :‬مرضيه آنتيك‬
‫صفحه‌آرايي‪ :‬دفتر طراحي يزد ‪110‬‬
‫ناشر‪ :‬حوزه ترويج و نظام بهره‌برداري يزد‬
‫نوبت چاپ‪ :‬چاپ اول‬
‫سال نشر‪1387 :‬‬
‫شمارگان‪ 2000 :‬جلد‬

‫شماره اسناد و مدارك علمي‪/96 :‬ي‪87/‬‬

‫نشريه شماره‪117 :‬‬

‫نشاني‪ :‬يزد‪ -‬بلوار دانشجو‪ -‬سازمان جهاد كشاورزي‬

‫مديريت ترويج و نظام بهره‌برداري‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫مخاطبان نشريه‪:‬‬

‫توليد كنندگان پسته‬

‫كارشناسان باغباني‬

‫دانشجويان رشته‌هاي گياهپزشكي و باغباني‬

‫٭٭٭‬

‫هدف از انتشار نشريه‪:‬‬

‫‌پسيل معمولي‌ پسته كه‌ باغدارا ‌ن آن‌ را ب ‌ه عنوان‬

‫‌ شير ‌ه خشك‌ مي‌شناسند از مهم‌ترين آفات‌ پسته مي‌باشد‬
‫و در تمام‌ نقاط پسته‌‌كاري‌ ايرا ‌ن و جهان‌وجود دارد‪.‬‬
‫مطالعه اين نشريه‪ ،‬خوانندگان را با نحوه خسارت‪،‬‬
‫شكل شناسي آفت‪ ،‬بيولوژي‪ ،‬و باالخره نحوه كنترل آن‬
‫آشنا مي‌كند‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫فهرست مطالب‬
‫صفحه‬ ‫عنوان ‬
‫مقدمه‪5...................................................................................................... :‬‬
‫خسارت‪6...................................................................................................:‬‬
‫شكل‌شناسي‪7.............................................................................................:‬‬
‫بيولوژي‪8.................................................................................................. :‬‬
‫كنترل آفت‪10.............................................................................................. :‬‬
‫دشمنان طبيعي‪10....................................................................................... :‬‬
‫استفاده از كارت‌هاي زرد‪11....................................................................... :‬‬
‫استفاده از عمليات زراعي و مديريت باغداري مناسب‪13.............................:‬‬
‫شخم زمستانه‪13......................................................................................... :‬‬
‫تغذيه مناسب‪13......................................................................................... :‬‬
‫آبياري مناسب‪13.........................................................................................:‬‬
‫مديريت مناسب باغ‪13.................................................................................:‬‬
‫استفاده از گياهان تله‌‪13................................................................................‬‬
‫مبارزه شيميائي‪14........................................................................................:‬‬
‫تعيين زمان دقيق سمپاشي‪14........................................................................:‬‬
‫منابع‪15.......................................................................................................:‬‬

‫‪4‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫مقدمه‪:‬‬
‫ي از خانواده‌ ‪ Anacardiacae‬و جنس‌ ‪ Pistaciae‬و ازگونه‌‬ ‫پست ‌ه گياهي‌ نيم ‌ه گرمسير ‌‬
‫ي كشور مي‌باشد‬ ‫ي از مهم‌ترين محصوالت‌ باغ ‌‬ ‫‪ Pistacia vera‬يك ‌‬
‫آفات باغ‌هاي پسته در ايران به سه گروه تقسيم مي‌شوند‪.‬گروه اول شامل آفات كليدي مانند‬
‫پسيل معمولي‪ ،‬پروانه‌چوبخوار و سن‌هاي زيان‌آور پسته مي‌باشند كه در تمام پسته‌كاري‌هاي‬
‫كشور حضور فعال دارند و معموال خسارت اقتصادي به درخت پسته وارد مي‌كنند‪ .‬گروه دوم‬
‫حشرات و كنه‌هاي پسته مي‌باشند كه در برخي مناطق پسته‌كاري كشور از اهميت اقتصادي‬
‫برخوردارند و به عنوان آفت مطرح مي‌باشند‪ .‬گروه سوم آن‌ دسته ازآفاتي هستند كه به درختان‬
‫ي پسته‬‫پسته حمله مي‌كنند ولي در حالت عادي خسارت آن‌ها‌ اقتصادي نيست‪‌.‬پسيل معمول ‌‬
‫ت پسته مي‌باشد و در تمام‌‬
‫كه‌ باغداران‌ آن‌ را به‌ عنوا ‌ن شيره‌ خشك‌ مي‌شناسند از مهم‌ترين آفا ‌‬
‫نقاط پسته‌‌كاري‌ ايرا ‌ن و جهان‌وجود دارد‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫خسارت‪:‬‬
‫خسارت مربوط به مرحله پورگي آفت مي‌باشد پوره‌هاي اين‌ آفت‌ با مكيد ‌ن شيرة‌گياهي‌‬
‫ت و كاهش‌ كمي‌ و كيفي‌ محصول‌ مي‌شوند‪ .‬همچنين عسلك روي‬ ‫ي درخ ‌‬
‫‌موجب‌ ضعف‌ عموم ‌‬
‫برگ‌ها سبب جذب گرد و خاك شده‪ ،‬باعث اختالل در فتوسنتز و ساير اعمال حياتي درخت‬
‫مي‌شود‪.‬‬

‫پوره‌هاي پسيل معمولي پسته روي برگ در حال تغذيه از شيره گياهي‬

‫ترشح شكرك توسط پوره‌هاي پسيل معمولي روي برگ پسته‬

‫‪6‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫شكل‌شناسي‪:‬‬
‫پسيل معمولي‌ پسته‌ حشر ه‌ كوچكي‌ با چهار بال به طول ‪ 1/5-1/8‬ميلي‌متر مي‌باشد‪.‬‬
‫رنگ‌ عمومي‌ بدن‌ در حشرات ‌بالغ‌ زرد روشن‌ است‌‪ .‬رو ي‌ سر و سينه‌ لكه‌ها ي‌ كشيد ه‌ا ي‌ با‬
‫ال شكم‌ به‌ رنگ‌ عمومي‌ بدن و اغلب‌ دارا ي‌‬ ‫همين‌ رنگ‌ يا كمي‌ تير ه‌تر وجود دارد‪ .‬معمو ً‬
‫لكه‌ها ي‌ قهو ه‌ا ي‌ رنگ‌ كشيد ه‌ا ي‌ است كه‌ درمفاصل‌ بدن‌ به‌ شكل‌ دواير ي‌ ديد ه‌ مي‌شود‪.‬‬
‫با ل‌ها‌ زر د‌ رنگ‌ و لكه‌ها ي‌ قهو ه‌ا ي‌ رنگ در فواصل ‌منظم‌ روي آن‌ها وجود دارد‪ .‬عر ض‌‬
‫سر به‌ انداز ه‌ سينه‌‪ ،‬شاخك‌ها‌ ‪ 10‬بند ي‌‪ ،‬اولين‌ مفصل‌ آن‌ خيلي‌ كوتا ه‌ و عر ض‌ آن ‌برابر‬
‫ي كمتر‬ ‫ل اول ‌‬ ‫ي بزرگتر از اولي‌ و به وضوح‌ عرض‌ آن‌ از مفص ‌‬ ‫ن مفصل‌ كم ‌‬ ‫طولش‌ است‌‪ .‬دومي ‌‬
‫ج مفصل‌‬ ‫ل چهارم مي‌باشد‪ .‬پن ‌‬ ‫ل دو برابر طول‌ مفص ‌‬
‫است‌‪ .‬مفصل‌ سوم‌ خيلي‌ بلند و طول‌ آن‌ حداق ‌‬
‫ح از‬‫ي و به وضو ‌‬ ‫ل نهم‌ و دهم‌ تقريبا با هم مساو ‌‬ ‫بعدي‌ تقريبا با يكديگر مساويند‌‪ ،‬طول‌ مفاص ‌‬
‫ي كوچكترند وداراي‌ ‪ 2‬خار نسبتا بزرگي‌ هستند‪.‬‬ ‫مفاصل‌ قبل ‌‬
‫ل پديدار مي‌شود‪.‬‬ ‫پوره‌هاي‌ سن‌ ‪ 1‬و ‪ 2‬زرد رنگ‌ هستند و در پوره‌هاي‌ سن‌ ‪ 2‬جوانه‌هاي‌ با ‌‬

‫فرم‌هاي فصلي پسيل معمولي معمولي پسته (‪)Agonoscena pistaciae‬‬

‫سمت راست فرم تابستان‌گذران سمت چپ فرم زمستان‌گذران(مهرنژاد‪)1381‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫بيولوژي‪:‬‬
‫زمستا ‌ن گذراني‌ پسيل معمولي‌ پست ‌ه ب ‌ه صورت‌ حشره‌ بالغ‌ مي‌باشد‪ .‬از اواخر اسفند ماه‌ يا‬
‫ي برگ‌‬ ‫ت و رو ‌‬‫ل بهارهمزما ‌ن با باز شدن‌ جوانه‌ها‪ ،‬ماده‌ها شروع‌ به‌ فعاليت‌ مي‌كنند و پش ‌‬ ‫اواي ‌‬
‫گ مي‌شوند‪.‬‬ ‫ي رن ‌‬
‫ي مي‌كنند‪ .‬تخم‌ها در اوايل‌ سفيد مايل‌ به‌ زرد و با گذشت‌ زمان‌ نارنج ‌‬ ‫تخمريز ‌‬
‫تفريخ‌ تخم‌‌ها و طول دوره يك نسل به شرايط آب‌و‌هوائي منطقه بستگي دارد‪ .‬بجز نسل اول در‬
‫ي پسيل معمولي‌‬ ‫بقيه‌نسل‌ها تداخل‌‌ وجود دارد به‌طوري‌كه‌ در اواسط تابستان‌ تمامي‌ مراحل‌ تكامل ‌‬
‫پسته شامل‌ تخم‌‪ ،‬پوره‌هاي‌ سنين‌ مختلف‌ و حشر ‌ه بالغ هم زما ‌ن در يك باغ‌ ديد ‌ه مي‌شوند‪ .‬به نظر‬
‫ل توليد‌كند‪.‬‬‫ن آفت بيش از ‪ 4‬نسل‌ در سا ‌‬ ‫مي‌رسد در شرايط استان‌ يزد‌ اي ‌‬
‫ج برگ‌‬ ‫ي بالفاصله‌ پس‌ از خروج از تخم‌ خرطو ‌م خود را در نسو ‌‬ ‫پوره‌هاي‌ جوان‌ پسيل معمول ‌‬
‫ث ضعف‌ گياه‌ مي‌شود‪ .‬اگر‬ ‫فرو مي‌كنندو شروع‌ به‌تغذي ‌ه از شير ‌ه گياهي‌ مي‌نمايند اين عمل باع ‌‬
‫ي به‌ وجود‬‫م پوره‌ها زياد باشد در لبه‌ برگ‌ها مختصر پيچيدگ ‌‬ ‫برگ‌هاي‌ مورد تغذي ‌ه جوان‌ و تراك ‌‬
‫چ تغييري‌ صورت‌ نمي‌گيرد‪.‬‬ ‫ت كامل‌ بود ‌ن برگ‌ها در شكل ظاهري‌ آن‌ها‌ هي ‌‬ ‫مي‌آيد ولي‌ در صور ‌‬
‫ش جوانه‌ها و‬‫ث پوكي‌‪ ،‬نيم‌مغزي‌ و دها ‌ن بسته شدن‌ پسته‌ها و همچنين‌ ريز ‌‬ ‫تغذيه‌ پوره‌ها باع ‌‬
‫ك فراوان‌‬
‫برگ‌ها شده‪ ‌،‬خسارت‌ كمي و‌كيفي‌ محصول را سبب‌ مي‌شوند‪ .‬عالوه‌ بر آن‌ توليد عسل ‌‬
‫مي‌كنند ك ‌ه در مجاورت‌ هوا سريع ًا خشك‌‪ ،‬و به‌ صورت‌ دانه‌هاي‌ گرد و سفيد رن ‌‬
‫گ (مانند‬
‫شكر) در مي‌آيد‪ .‬ك ‌ه خود موجب‌ اختالل در فيزيولوژي‌ گياه‌ و سوختگي‌ برگ‌ها مي‌شوند (وجه‌‬
‫ك به‌ دليل‌ توليد عسلك‌ شكر مانند مي‌باشد)‪.‬‬ ‫ت به‌ شيره‌ خش ‌‬ ‫ن آف ‌‬ ‫تسميه‌اي ‌‬
‫ي محصول‬‫ي و كيف ‌‬
‫ش كم ‌‬
‫ت عالو ‌ه بر كاه ‌‬
‫ت آفت‌‪ ،‬رق ‌م پست ‌ه و زما ‌ن حمل ‌ه آف ‌‬‫با توج ‌ه ب ‌ه تراك ‌م جمعي ‌‬
‫ت مي‌شود ك ‌ه اين عمل تا ‪ 3‬سا ‌ل بعد نيز ميزا ‌ن‬ ‫ش جوانه‌ها و برگهاي درخ ‌‬ ‫ث ريز ‌‬
‫‌هما ‌ن سا ‌ل باع ‌‬
‫ت تأثير قرار مي‌دهد‪.‬‬‫محصو ‌ل راتح ‌‬

‫پوره‌هاي پسيل فعال‬

‫روي برگ‌ها و توليد‬
‫شكرك‬

‫‪8‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫دياگرام بيولوژي و دور نماي مبارزه با پسيل معمولي پسته‬

‫(اقتباس از مهرنژاد)‬

‫پوره سنك و الرو‬

‫كفشدوزك شكارچي‬
‫پسيل‬

‫‪9‬‬
 ‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫كنترل آفت‪:‬‬
‫شناخت تمام عوامل و اجزای كشت بوم باغ پسته تنها راه رسيدن به برنامه مديريت كنترل‬
‫آفت است كه سم و سمپاشي حداقل نقش را در آن دارد‪.‬‬

‫دشمنان طبيعي‪:‬‬
‫پسيل معمولي پسته داراي دشمنان طبيعي فراواني چون گونه‌هائي از كفشدوزك‌ها‪ ،‬سوسك‌ها‪،‬‬
‫زنبورها‪ ،‬سنك‌ها‪ ،‬بالتوري‌ها و كنه‌هاي شكاري است اولين قدم مؤثر در كنترل بيولوژيكي حمايت‬
‫و فرصت دادن فعاليت دشمنان طبيعي موجود در باغ‌هاي پسته مي‌باشد با عنايت به تنوع زياد‬
‫دشمنان طبيعي موجود در باغ‌هاي پسته‪ ،‬در صورت كاربرد دقيق روش‌هاي مبارزه از جمله‬
‫مبارزه شيميائي با استفاده از سموم كم خطر‪ ،‬نحوه و زمان صحيح سمپاشي به حشرات مفيد‬
‫فرصت فعاليت كافي داده مي‌شود تا حداكثر كارآئي خود را بروز دهند و نهايت ًا تعداد دفعات‬
‫سمپاشي را كاهش دهند‪.‬‬

‫كفشدوزك ‪ Exochomus nigripennis‬در‬ ‫كنه شكارگر ‪ .Abrolophus sp‬دشمن‬

‫حال تغذيه از پوره پسيل (مهرنژاد‪)1381‬‬ ‫طبيعي پسيل معمولي (مهرنژاد‪)1381‬‬

‫سن شكاري ‪.Anthocoris sp‬شكارگر‬ ‫بالتوري سبز ‪Chrysoperla carnea‬‬

‫پسيل معمولي پسته (مهرنژاد‪)1381‬‬ ‫دشمن طبيعي پسيل معمولي پسته‬

‫‪10‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫استفاده از كارت‌هاي زرد‪:‬‬

‫حشرات كامل پسيل به كارت زرد جلب مي‌شوند كارت‌هاي زرد مورد استفاده در باغ‌هاي‬
‫پسته عمدت ًا از جنس پلي‌اتيلن و پي‌وي‌سي به اندازه تقريبي ‪10×20×0/1‬سانتي‌متر مي‌باشد‬
‫كه روي آن‌ها چسب مخصوص تله كه بدون بو و رنگ هستند كشيده مي‌شود‪ .‬چسب تله بايد‬
‫حداقل به مدت ‪ 15‬روز خاصيت چسبندگي خود را حفظ كند حشرات كامل پسيل معمولي به‬
‫رنگ زرد جلب مي‌شوند كارت‌گذاري بايد در زماني انجام شود كه حشرات بالغ هنوز تخمريزي‬
‫نكرده باشند‪ .‬كارت‌هاي زرد عالوه بر پسيل‪ ،‬زنجره پسته و تعدادي از زنبورهاي پارازيتوئيد را‬
‫نيز جلب مي‌كند بنابراين زمان كارت‌گذاري بايد طوري تنظيم شود كه حشرات مفيد كمتري را‬
‫جلب كند‪.‬‬
‫با توجه به زمان شروع فعاليت حشره كامل نسل زمستان‌گذران پسيل و زنجره پسته در‬
‫طبيعت‪ ،‬يكي از اين زمان‌ها بعد از تورم جوانه‌ها و قبل از بازشدن برگ‌هاي پسته مي‌باشد در اين‬
‫زمان بدليل عدم وجود برگ روي درخت‪ ،‬كارت‌هاي زرد بهتر ديده مي‌شوند و دشمنان طبيعي‬
‫نيز در باغ‌ فعال نيستند و همچنين نسل زمستانگذران از قدرت تخمريزي بيشتري برخوردارند‬
‫بنابراين شكار اين حشرات در كاهش جمعيت نسل‌هاي بعدي نقش بيشتري دارد‪ .‬اين زمان‬
‫تقريب ًا‪ 20-30‬روز طول مي‌كشد در اين مدت بايد هفتگي كارت‌ها را بازديد كرد تا در صورت‬
‫كاهش خاصيت چسب مجددًا چسب زده شود‪.‬‬

‫شكار پسيل معمولي پسته توسط كارت زرد‬

‫‪11‬‬
 ‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫دومين زمان كارت‌گذاري در يزد از اواسط تيرماه تا اواسط مردادماه مي‌باشد در اين زمان به دليل‬
‫باال بودن دما و كاهش ميزان رطوبت جمعيت پسيل معمولي طغيان مي‌كند به عالوه‪ ،‬به دليل وجود‬
‫بو‌هوائي فعاليت دشمنان طبيعي به حداقل مي‌رسد كارت‌گذاري در اين زمان نيز‬ ‫شرايط نا مناسب آ ‌‬
‫مي‌تواند در كاهش جمعيت پسيل معمولي بدون تاثير سوء روي دشمنان طبيعي مفيد باشد‪.‬‬
‫به اين منظور تعداد حداقل ‪ 2‬عدد كارت در خارجي‌ترين قسمت تاج هر درخت توسط سيم‬
‫مفتول نصب مي‌شود كارت‌ها طوري نصب مي‌شوند كه با شاخه‌ها در تماس نباشند و با وزش‬
‫باد خيلي جابجا نشوند و در صورت ريزش چسب از روي كارت‪ ،‬به شاخه‌ها آسيبي وارد نشود‪.‬‬
‫يادآوري مي‌شود در صورت خشك شدن چسب روي كارت‪ ،‬كارت‌گذاري نه تنها سودي ندارد‬
‫بلكه جمعيت بيشتري از آفت را به خود جلب مي‌كند‪.‬كارت‌هاي نصب شده مي‌تواند با تميزكردن‬
‫و چسب‌زدن دوباره مورد استفاده قرار گيرد‪.‬‬

‫مقايسه زمان اولين‬

‫كارت‌گذاري با مرحله رويشي‬
‫درخت‬

‫نحوه كارت‌گذاري در باغ‬

‫آزمايشي‬

‫‪12‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫استفاده از عمليات زراعي و مديريت باغداري مناسب‪:‬‬

‫شخم زمستانه‪:‬‬
‫زير خاك كردن برگ‌هاي درختان پسته كف باغ باعث از بين رفتن تعداد زيادي جمعيت‬
‫زمستانگذران كه از اين برگ‌ها به عنوان پناهگاه استفاده مي‌كنند خواهد شد به عالوه شخم باعث‬
‫ايجاد تهويه مناسب خاك و ريشه مي‌شود و در نهايت تقويت درخت را در پي دارد‪.‬‬

‫تغذيه مناسب‪:‬‬
‫كودهي مناسب باعث تقويت درختان شده‪ ،‬خسارت كمتري متوجه درخت مي‌شود‪ .‬چالكود‬
‫باعث هدايت ريشه‌ها به طرف چال‌ها شده‪ ،‬در اين چال‌ها رطوبت بهتر ذخيره مي‌شود و درخت‬
‫تحمل بيشتري دارد‪.‬همچنين اصالح بافت خاك با مواد مناسب باعث تقويت درختان و افزايش‬
‫تحمل آن‌ها خواهد شد‪ .‬تعدادي از كودها مانند كودهاي پتاسه باعث تقويت تحمل درخت‬
‫نسبت به خسارت آفات ازجمله پسيل خواهد شد در مقابل تعدادي از آن‌ها موجب حساسيت‬
‫درختان به خسارت و افزايش جمعيت پسيل مي‌شود‪.‬‬

‫آبياري مناسب‪:‬‬
‫پسيل معمولي پسته حشره‌اي خشكي‌دوست بوده‪ ،‬خسارت آن در باغ‌هاي كم آب بيشتر‬
‫است آبياري بايد به فراخور بافت خاك انجام گيرد و در صورت ايجاد رطوبت مناسب عالوه بر‬
‫افزايش تحمل درخت‪ ،‬شرايط مناسب براي فعاليت دشمنان طبيعي هم فراهم مي‌كند كه اين امر‬
‫سبب كاهش جمعيت پسيل پسته مي‌شود‪ .‬در سيستم آبياري قطره‌اي با طراحي صحيح رطوبت‬
‫بيشتري در پاي درخت ايجاد و حفظ شده‪ ،‬عالوه بر شادابي درخت فضا براي رشد پسيل‬
‫نامناسب مي‌شود‪.‬‬

‫مديريت مناسب باغ‪:‬‬

‫درختان با فواصل كاشت و هرس مناسب رشد بهتري دارند و در صورت آلوده شدن به‬
‫پسيل قابليت تحمل بيشتري دارند‪ .‬مديريت مبارزه با علف‌هاي هرز نيز( انتخاب بهترين زمان‬
‫حذف علف‌هاي هرز)باعث افزايش فعاليت دشمنان طبيعي و كاهش جمعيت آفت مي‌گردد‪.‬‬
‫ميزان آلودگي و تحمل ارقام مختلف پسته به پسيل متفاوت است بنابراين در صورت كشت ارقام‬
‫حساس يا با تحمل كم بايد مديريت ويژه‌اي براي كنترل اين آفت معمول گردد‪.‬‬

‫استفاده از گياهان تله‌‬

‫تعدادي از ارقام پسته اهلي و وحشي در ابتداي فصل رشد زودتر برگدهي مي‌كنند كاشت‬
‫اين ارقام باعث مي‌شود پسيل در ابتدا روي آن‌ها مستقر شود بنابراين مي‌توان از اين درختان‬

‫‪13‬‬
 ‫ي پسته و راه‌هاي كنترل آن‬
‫پسيل معمول ‌‬

‫به‌عنوان تله استفاده كرد و فقط همان درختان را در ابتداي فصل سمپاشي كرد تا از انتقال آن‌ها‬
‫به ساير درختان جلوگيري شود‪.‬‬

‫مبارزه شيميائي‪:‬‬
‫با توجه به اهميت پسيل معمولي در پسته در بعضي مواقع استفاده از سموم شيميائي اجتناب‬
‫ناپذير است در اين زمان مديريت كنترل شيميائي مي‌تواند كمترين خسارت را به محيط و‬
‫موجودات غير هدف وارد كند‪.‬‬

‫تعيين زمان دقيق سمپاشي‪:‬‬

‫با نمونه‌برداري از برگ‌هاي درختان آلوده از قسمت‌هاي مختلف درخت و ارسال به مراكز‬
‫تخصصي گياهپزشكي و تعيين ميزان آلودگي از چگونگي مبارزه شيميائي اطالع حاصل‌شود‪.‬‬
‫٭سمپاشي لكه‌اي‪:‬‬
‫نقطه شروع آلودگي پسيل در باغات از كناره‌ها‪ ،‬مناطق كم آب و درختان جاذب و حساس‬
‫مي‌باشد با توجه به نحوه شروع آلودگي‪ ،‬مي‌توان باغ را به صورت لكه‌اي سمپاشي كرد در اين‬
‫روش عالوه بر كاهش مصرف سم و عواقب سوء ناشي از كاربرد آن‪ ،‬كنترل منطقي آفت نيز‬
‫صورت خواهد گرفت‪.‬‬
‫٭سمپاشي نواري‪:‬‬
‫در صورت رسيدن جمعيت پسيل به حد سمپاشي‪ ،‬مي‌توان باغ را به صورت رديفي سمپاشي‬
‫كرد در اين روش‪ ،‬رديف‌ها يك در ميان سمپاشي مي‌شوند تا فرصت كافي براي جابجائي‬
‫دشمنان طبيعي وجود داشته‌باشد‪.‬‬
‫يادآوري مي‌شود كه وجود آفات روي گياهان در محدوده زير آستانه زيان اقتصادي نه تنها‬
‫زياني متوجه گياه نمي‌شود بلكه به دليل وجود منبع تغذيه براي دشمنان طبيعي الزم است‪.‬‬
‫در صورت رعايت مسائل فني الزم در كنترل پسيل پسته اين آفت را مي‌توان بدون ايجاد‬
‫كمترين مزاحمت كنترل نمود‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫پسيل معمولي‌ پسته و راه‌هاي كنترل آن‬

‫منابع‪:‬‬
‫‪ .1‬ابراهيمي‌‪ ،‬سيدجالل‌‪ ،‬كاوه شهيدي‌ زندي‌‪ ،‬و محمدرضا مهرنژاد(‪ .)1377‬بررسي‌ نوسانا ‌‬
‫ت‬
‫جمعيت‌پارازيتوئيدهاي‌ پسيل معمولي‌ پسته‌‪ .‬خالص ‌ه مقاالت‌ سيزدهمين‌ كنگر ‌ه گياهپزشكي‌‪،‬‬
‫آموزشكده‌ كشاورزي‌كرج‌‪ ،‬ص‌ ‪.106‬‬
‫‪ .2‬امامي‪ ،‬سيد يحيي و عباس يزداني (‪ .)1372‬عكس العمل حشرات كامل پسيل معمولي‬
‫پسته به تله‌هاي چسبنده رنگي‪.‬خالصه مقاالت يازدهمين كنگره گياهپزشكي ايران‬
‫‪ .3‬جعفري ندوشن‪،‬علي (‪ .)1377‬بررسي كارآئي بالتوري سبز ‪.Chrysoperla carnea Steph‬‬
‫به عنوان شكارگر پسيل معمولي پسته‪.‬پايان نامه كارشناسي ارشد‪،‬دانشگاه تربيت مدرس ‪ 80‬ص‪.‬‬
‫ي ندوشن‌‪ ،‬علي‌‪ ،‬حيدري‌‪ ،‬حسين‌ و فريور مهين‌‪ ،‬حسين‌‪ .1375 ،‬شناسايي‌ و تعيين‌‬ ‫‪ .4‬جعفر ‌‬
‫ش پژوهشي‌ موسسه‌ تحقيقات‌ پسته‌ ايران‌‪.‬‬ ‫گونه‌ غالب‌بالتوري‌ شكارگر پسيل معمولي‌ پسته‌‪ .‬گزار ‌‬
‫ص‌ ‪.40-37‬‬
‫‪ .5‬دزيانيان‪،‬احمد (‪ .)1377‬بررسي بيولوژي ودشمنان طبيعي پسيل معمولي پسته در منطقه‬
‫دامغان‪ .‬پايان نامه كارشناسي ارشد‪.‬دانشگاه گيالن ‪ 95‬ص‪.‬‬
‫ت سازمان‌‬ ‫م پسته‌ در استان‌ كرمان‌‪،‬انتشارا ‌‬
‫‪ .6‬فريور مهين‌‪ ،‬حسين‌‪ .1370 ،‬آفات‌ وبيماريهاي‌ مه ‌‬
‫ترويج‌كشاورزي‌ استا ‌ن كرمان‌‪ .‬ص‌ ‪.22‬‬
‫‪ .7‬مهرنژاد‪ ،‬محمد رضا (‪ .)1379‬معرفي ‪4‬گونه كفشدوزك پسيل خوار‪،‬شكارگر پسيل معمولي‬
‫پسته‪ .‬خالصه مقاالت چهاردهمين گياهپزشكي ايران‬
‫‪ .8‬مهرنژاد‪،‬محمد رضا (‪ .)1380‬بررسي حساسيت و مقاومت در ده رقم پسته اهلي و ‪ 2‬گونه‬
‫بنه وكسور به پسيل معمولي پسته‪ .‬گزارش نهائي موسسه تحقيقات پسته كشور‬
‫‪ .9‬مهرنژاد‪،‬محمد رضا (‪ .)1381‬پسيل معمولي پسته و ساير پسيل‌هاي مهم ايران‪ .‬انتشارات‬
‫سازمان تحقيقات وآموزش كشاورزي‬
‫ك گون ‌ه پسيل و چند گونه‌‬ ‫‪ .10‬يزداني‌‪ ،‬عباس‌‪ ،‬مهرنژاد‪ ،‬محمدرضا‪ .1372 ،‬اولين‌ گزارش‌ از ي ‌‬
‫زنبورپارازيتوئيد روي‌ پسيل پسته‌ در ايران‌‪ ،‬خالصه‌ مقاله‌ دوازدهمين‌ كنگره‌ گياهپزشكي‌ ايران‌‪،‬‬
‫ي كرج‌‪.‬‬ ‫آموزشكده‌كشاورز ‌‬
‫‪11. Mehrnejad M.R.and M.j.W.Copland(1998). Host acceptance by‬‬
‫‪the parasitoid Psyllaephagous pistaciae an endoparasitoid of the com-‬‬
‫‪mon pistachio psylla. the 6 th Europian congress of Entomology, Augst‬‬
‫‪23-29Czec.‬‬
‫‪12. Mehrnejad,M.R.(2000).The Coccinellid beetle,Oenopia conglobata‬‬
‫‪an important predator of the common pistachio psylla. 21 th. Interna-‬‬
‫‪tional Congerres of Entomology , 20-26, Beresil‬‬
‫‪13. Mehrnejad,M.R. and E. Ueckermman(2001).Phytophagous and‬‬
‫‪predatory mite of pistachio trees in iran.Acta Horticulture , in press‬‬

‫‪15‬‬