‫ویژگی های عمومی گیاهان‪:‬‬

‫هر گیاه یه ویژگی خاصی داره اما تمام گیاهان ویژگی عمومی مشترک دارند‪.‬‬
‫یک انکه گیاهان تولید کنندگان مواد اولیه در زمین هستند‪ .‬بخاطر انجام فرایند فتوسنتز‪ .‬به جز گیاهان انگلی یا پاراسیت ها‪ .‬گیاهی به‬
‫نام سیریش است که به عنوان چسب استفاده میشه و اصال سبز نیست اما دارواش سبزه و نیمه انگله‪ .‬فتوسنتز میکنه‪ .‬سیریش و گل‬
‫جالیز و سس اصال فتوسنتز نمی کنند‪.‬‬
‫دو اینکه گیاهان غیر متحرک هستند‪ .‬گیاهان به وسیله ساختار زیر زمینی که دارند )ریشه یا ریزوم ریزوم ساقه زیرزمینیه) ثابت‬
‫هستند و قابلیت حرکت ندارند‪ .‬گیاهانی هستند که با نیروی مکانیکی حرکت یکنند مثل عدسک آبی‪ .‬این تو آب شناوره و نمیگوییم گیاه‬
‫متحرکه‪.‬‬
‫سه اینکه گیاهان به علت دارا بودن مریستم ها دارای رشد نامحدود هستند‪ .‬هم از راس و هم از ریشه رشد نامحدود دارند‪.‬‬
‫چهار اینکه دارای مکانیزم های مشابهی برای جذب آب و امالح و انتقال آن به سراسر گیاه هستند‪.‬‬
‫پنج اینکه هم تولید مثل جنسی دارند و هم غیر جنسی‪.‬‬
‫گیاه حشره خوار نیتروژن آن ها کمه‪ .‬و در طبیعت بیشتر در باتالق ها زندگی میکنند‪ .‬در باتالق نیتروژن کمه و نیاز گیاه حل نمیشه‬
‫و از نظر نیتروژن این مناطق فقیر هستند‪ .‬پس گوشت مصرف میکنند‪ .‬در ساختار گوشت پروتیین است و پروتیین نیتروژن دارد‪.‬‬
‫موش‪ ،‬خفاش‪ ،‬حشره و غیره‪ .‬برای جذب حشرات گل های زیبا دارند‪ .‬برگ گیاه بخش تله ای گیاه است‪.‬‬
‫فقط درصورتی که شرایط مساعد نباشه تولید مثل جنسی نمی کنند مقل گیاهان در مناطق مرطوب یا گیاهان ابتدایی مقل بازدانگاه و‬
‫کاح ها و همچنین شاخ وش ها و خزه ها ‪ .‬اینا نیاز به آب دارند برای جنسی‪ ./‬آب نباشه میرن تو ژنیکاپ و تولید مثل غیر جنسی‬
‫میکنن‪.‬‬
‫علم سیتولوژی> ص ‪: 2‬‬
‫سلولکوچکترین بخش ساختاری و عملکردی در یک موجود زنده است‪.‬‬
‫موجودات را بر اساس تعداد سلول هایی که آنهارا را تشکیل داده به دو دسته تک سلولی و پرسلولی تقسیم می شود‪ .‬تک سلولی ها‬
‫مثل باکتری ها و سیانوباکتر ها‪ .‬سیانوباکتر ها گروهی تک سلولی از جلبک ها هستند‪ .‬موجودات پرسلولی مثل گیاهان‪ ،‬جانوران‪.‬‬
‫سلول ها را بر اساس ساختار میتوان به دو گروه تقسیم کنیم‪ .‬یا پروکاریتوت یا یوکاریوت‪ .‬بر اساس ساختار سلولی می توان‬
‫موجودات را به دو دسته پروکاریوت و یوکاریوت تقسیم کنیم‪.‬‬
‫سلول های یوکاریوت از نظر اندازه بزرگتر از سلول های پروکاریوت هستند‪ .‬چون اندامک دارند‪ .‬تفاوت دوم و اصلی اینه که یک‬
‫هسته ی مشخص وجودداره که توسط غشاهای هسته ای احاطه شده‪ .‬اما پروگاریوت ها هسته مشص ندارند و مواد هسته ای درون‬
‫سلول پراکنده اند‪ .‬مواد یعنی دنا و رنا و هستک و ‪..........‬‬
‫ویژگی بعدی این که یوکاریوت دارای دنای هطی هست‪ .‬ولی پروکاریوت دنای حلقوی دارند‪.‬‬
‫ویژگی بعدی اینکه سلول های یوکاریوت دارای اندامک های مشخص هستند مثل پالست و شبکه اندوپالسمی و ‪............‬‬
‫پروکاریوت ها فاقد اندامک هستند‪.‬‬
‫تقسیم پروکاریوت ها از نوع دو تایی است‪ .‬در یوکاریوت ها تقسیم میتوز و میوز مشاعده می شود‪.‬‬
‫اکثر پروکاریوت ها ساختاری به نام دیواره ی سلولی دارند که یوکاریوت ها ندارند‪ .‬در یوکاریوت ها فقط سلول های گیاهی دارند‪.‬‬
‫بخش اعظم جنس دیواره سلولی در گیاهان سلولزی است اما در پروکاریوت پروتیین و قند دارند‪ .‬پس جنس دیواره پروکاریوت ها‬
‫پپتیدوگالکن است‪.‬‬
‫از جمله سلول های یوکاریوت پس سلول های گیاهزی است‪.‬‬
 ‫مقایسه سلول ها گیاهی با سلول سایر جانوران‪:‬ص ‪6‬‬
‫از نظر شکل سلول های گیاهی غالبا چهلر وجهی هستند‪ .‬اگر اپیدم پیاز رو ببینی میبینی در اندازه های مختلفی چهاروجهی هستند‪.‬‬
‫حاال پیاز شش وجهی هم هست‪ .‬اشکال دیگر هم ممکن است دیده شه‪ .‬در سلول های فیبر میتونه کشیده باشه‪ .‬فیبر نجاری نه ها‬
‫در پارانشیم ممکنه یه شکلی دیگه باشه‬
‫در سلول جانورانی غشای پالسمایی فقط میبینیم اما در سلول های گیاهی دیواره سلولی روی غشای پالسمایی میبینیم‪.‬‬
‫در سلول های پیاهی اندامک خاصی به نام پالست )پالستید*) دیده میشه‪ .‬مثل کلروپالست‬
‫یه ساختار بزرگ وسط گیاه میبینم که اسمش واکویول است تازه خیلی بزرگتر است‪ .‬وقتی سلول های گیاهی به رشد نهایی خود می‬
‫رسند‪ ،‬یک واکویول بزرگ مرکزی دارند‪ .‬سلول های جانوری در پایان رشد خود میتوان یک یا چند واکویول کوچک داشته باشند‪.‬‬
‫سلول های گیاهی هم وقتی جوان هستند واکویول های کوچک دارند‪ .‬اندامک بعدی گلی اکسیزوم است که در بعضی سلول های گیاهی‬
‫میشه دید و در تبدیل چربی به قند نقش دارد‪ .‬در دانه های روغنی چربی دیده میشه ولی سلول گیاهی نحوه استفاده از چربی را نمیداند‬
‫و گلی اکسیزوم دارد‪.‬‬
‫لیزوزوم در سلول های جانوری یافت نمی شود ولی در سلول های گیاهی ترجیحا میتوان گفت دیده نمیشه‪ .‬لیزوزوم مثل سطل آشغاله‪.‬‬
‫در جانوران ترکیبات سمی و مواد زاید که در سلول تولید میشه میره تولیزوزوم ولی آنزیم هایی داره مثل آنزیم های گوارشی که اینا‬
‫رو به مواد قابل استفاده تبدیل میشه‪ .‬پرده ی الی انگشتان بچه ها یک مرض است و لیزوزوم نمیتونه یگه اینو کاری کنه‪ .‬این در‬
‫زمان تشکیل سلول تخم ایجاد شده‪.‬‬

‫اجزای تشکیل دهنده سول گیاهی‬

‫از نظر کلی سلول گیاهی ویژگی مشابهی شبیه سایر سلول های یوکاریوتی دارد مثل اندامک های مختلف و هسته و غشا و‬
‫سیتوپالسم‪ .‬اما سلول گیاهی یک سلول کامل است‪ .‬ساختار های در آن دیده میشه که در یوکاریوت های دیگر یافت نمیشه یا به شکل‬
‫دیگر وجود داره مثل واکویول ها‪.‬‬
‫در سلول گیاهی ساختاری به نام دیواره سلولی وجود داره که به سمت خارج غشای سلول قرار میگیره‪.‬‬
‫بعدی غشا است‪ .‬غشای سلول غشایی است با مدل موزاییک سیال‪ .‬وقتی میگیم ساختاری موزاییکی است یعنی از بخش های مختلفی‬
‫تشکیل شده‪ .‬و اینکه حالت سیال است‪ .‬یعنی جامد نیست حالتی بین جامد و مایع داره‪ .‬مثل ژله‪ .‬در همه ی غشاهای زیستی وجود‬
‫داره‪ .‬غشای زیستی یعنی چه‪ .‬ما در سلول اندامک های مختلفی داریم‪ .‬میتوکندری و پالست ها هم غشا با مدل موزاییکی سیال دارند‬
‫پس غشای زیستی یعنی تمام غشا ها‪.‬‬
‫بعدی سیتوپالسم است‪ .‬یک بخش عمده درون سلول است‪ .‬سیتوپالسم مجموعه ای از ماده زمینه ایی اجزای سلولی و اندامک ها‬
‫است‪ .‬ماده زمینه ای از عمدتا آب و ترکیباتی مثل یون ها و پروتیین ها و چربی ها بصورت نامحلول ماده ی زمینه ای را تشکیل‬
‫میدهد‪ .‬هر چیزی داخل غشا است سیتوپالسم میشود‪ .‬ماده ی زمینه ای را میتوان آب میان اندامک ها گفت‪ .‬اسم دیگر آن سیتوسل یا‬
‫سیتوزل و یا هیالوپالسم است‪ .‬درون سیتوپالسم اجزای سلولی هم هست که شامل ریبوزوم ها و اسکلت سلولی است‪ .‬رشته هایی که‬
‫در نزدیک غشا بیشتر هستند با نام سیتواسکلت یا اسکلت سلولی ‪ .‬اینا داربستی هستند و باعث می شوند سلول استحکام و نظم داشته‬
‫باشه‪.‬‬
‫اجزای سلولی با اندامک های سلولی فرق دارند‪ .‬ریبوزوم اندامک نیست‪ .‬پروکاریوت هم اندامک نداشت ولی ریبوزوم داشت‪ .‬اجزای‬
‫سلولی در اصل فاقد غشا هستند‪ .‬مثل ریبوزوم‪.‬‬
‫بعدی اندامک ها هستند که غشا دارند مثل گالست‪ ،‬واکویول‪ ،‬دستگاه گلژی و میتوکندری‪.‬‬
‫هسته هم اندامک است‪ .‬و حاوی دنای سلول است‪.‬‬
 ‫دیواره در یوکاریوت ها در سلول های گیاهی هست‪ .‬اما در بعضی از جلبک ها هم دیده میشود در سلول های جنسی آن ها‪ .‬اما چون‬
‫اثرا در گیاهان است دیواره را به عنوان ساختار گیاهی میشناسیم‪ .‬نقش اول دیواره این است که به سلول گیاهی شکل میدهد‪ .‬راحت‬
‫میتوان اپیدم پیاز را در آزماشگاه دید و آن چهارچوب ها دیواره را نشان میدهند‪ .‬ویژگی بعدی استحکام بخشیدن به سلول گیاهی است‪.‬‬
‫ویژگی بعدی حفاظت از سلول در برابر تغییرات دمایی و عوامل بیماری زا‪ .‬گیاه نمیتونه فرار کنه پس به نوعی باید سلول های خود‬
‫را حفظ کنه که در اثر بیماری با تغییرات دمایی سیتمش بهم نریزه‪ .‬ساختار غشای سلولی ساختاری سیال دارد و به راحتی تحت تاثیر‬
‫شرایط محیطی قرار میگیرد‪ .‬یعنی دما بره باال خیلی غشا میپاچه یا اینکه یخ میزنه‪.‬‬
‫در دیواره ی سلول ساختار هایی به نام همی سلولز است‪ .‬این ترکیب اجازه نمیده به که عامل بیماری زا به سلول برسه‪ .‬همی سلولز‬
‫میشکنه به ترکیبات سه تا ده قندی‪ .‬وقتی عوامل بیماری زا میان تو این ترکیبات اولیگوساکارید ایجاد شده و میرن تو هسته‪ .‬باعث‬
‫میشن یک سری ژن ها فعال بشن و سنتز پروتین رخ بدهد‪ .‬ترکیبات پروتیینی میان با عامل بیماری زا مبارزه میکنن‪.‬‬
‫ویژگی بعدی که دیواره داره سازگار کردن گیاه با شرایط خشکی هست (جدا از بحث دما)‪ .‬دیواره بر اساس شرایط محیطی که گیاه‬
‫در آن است دچار تغییرات فیزیکی و یا شیمیایی شود‪ .‬از جمله تغییرا شیمیایی میتوان به کوتینی شدن اشاره کرد یا مومی شدن‪ .‬یا‬
‫چوب پنبه ای شدن‪ .‬این باعث میشه که گیه بتونه شرایط محیطی که در آن قرار گرفته رو تحمل کنه و از طرف دیگر میتونه به حفظ‬
‫آب کمک کنه‪.‬‬
‫از نظر ساختاری در دیواره ی سلولی‪ ،‬ترکیبات مختلفی وجود دارد‪ .‬ص ‪ 14‬الیه ی زرد و سبز غشا ی سیتوپالسمی است‪ .‬زیر آن‬
‫داخل سلول است بهتره بگیم سیتوپالسم‪ .‬باالی زرد و سبز دیواره سلولی است که الیه الیه است‪ .‬میدل المال یعنی تیغه میانی دورترین‬
‫است‪.‬‬
‫در ساختار دیواره سلولی دو بخش ترکیبات شیمیایی وجود دارد‪ .‬یکی ترکیب شیمیایی اصلی دیواره که سلولز است‪ .‬یک مجموعه ای‬
‫از مواد وجود دارند شامل همی سلولز‪ ،‬پروتیین ها و ترکیبات پکتیکی (پمتین ها)‪ .‬سلولز ترکیب شیمیایی اصلی است‪ .‬و سلولز ر‬
‫ماده ی زمینه ای شامل پروتیین و پکتین ها و همی سلولز ها قرار دارد‪.‬‬

‫محوه قرارگیری الیه ها‪ :‬در سلول گیاهی که تمام الیه ها را داشته باشد‪ ،‬دیواره سه الیه دارد‪ .‬خیلی سلول ها تا دیواره ی اولیه پیش‬
‫میرن‪ .‬اما دیواره کامل یعنی هر سه تا‪ .‬اولین الیه از دیواره که بین دو سلول ایجاد میشود تیغه میانی است‪ .‬تیغه میانی به غشای‬
‫پالسمایی متصل است‪.‬‬
‫! در هنگام ساخته شدن دیواره‪ ،‬با اینکه دیواره یک ساختار غیر زنده است‪ ،‬اما توسط ساختار های درون سلول و اندامک های سلول‬
‫بصورت هدفمند ایجاد می شود‪ .‬پس دیواره ی سلولی بخش مرده و فاقد دنا است‪.‬‬
‫مواد دیواره داخل ساخته میشوند و حرکت میکنند به دیواره سلول‪ .‬پس دیواره اولیه چسبیده به تیغه میانی رسوب میکند‪.‬پس دیواره‬
‫اولیه داخل تر از تیغه میانی است و البته چسبیده به تیغه میانی است‪ .‬اگر دیواره ثانویه تشکیل نشود دیواره اولیه به بیرون به تیغه‬
‫میانی و به داخل به غشای پالسمایی متصل میشود‪.‬‬
‫اگر دیواره ثانویه تشکیل شود بین دیواره اولیه و غشای پالسمایی مینشیند‪.‬‬
‫سوال خود آزمون دکتری هست‪ :‬سوال اینه ترتیب الیه های دیواره را از داخل به خارج بگید و کدام بخش به سیتوپالسم چسبیده‪ .‬مهم‬
‫اینه اما ترتیب الیه ها از داخل به خارج چیه‪ .‬د‪ .‬صفحه باید بنویسی‪.‬‬