Professional Documents
Culture Documents
bd51cc44-7065-4393-b89c-c8dfee3f0fb3
bd51cc44-7065-4393-b89c-c8dfee3f0fb3
مولکولهای موجود در الیٔه داخلی غشای یاختههای گیاهی ،فسفولیپیدها و پروتئینها 1
هستند .هر دوی این مولکولها دارای بیش از سه نوع عنصر در ساختار خود هستند( .دقت کنید که یاختههای گیاهی
فاقد کلسترول در غشای خود هستند).
بررسی سایر گزینهها:
۱) فراوانترین مولکولهای زیستی موجود در غشا ،فسفولیپیدها هستند .با توجه به شکل مقابل گلیسرول و فسفات در
یک انتهای فسفولیپید حضور دارند.
۲) مولکولهای پروتئینی ،بزرگترین مولکولهای تشکیلدهندٔه غشا هستند .توجه داشته باشید که همٔه پروتئینهای
غشایی دارای منفذ نیستند و در واقع همٔه آنها توانایی عبور دادن مواد را از خود ندارند.
۴) رشتههای کربوهیدراتی ،پروتئینها و فسفولیپیدها درشتمولکولهایی هستند که میتوانند در الیٔه خارجی غشای
یاخته دیده شوند .پروتئینها و رشتههای کربوهیدراتی در تماس با مولکولهای مشابه خود قرار ندارند.
گزینه ۱ پاسخ صحیح است .همه موارد درست هستند .زیستشناسی ویژگیهایی دارد کهآن را به رشتهای توانا ،مترقی، 2
پویا و امیدبخش تبدیل کرده است .این ویژگیها شامل کلنگری ج ،نگرش بینرشتهای ب ،فناوریهای نوین مانند
فناوریهای اطالعاتی و مهندسی ژنتیک الف و همچنین اخالق زیستی د است.
گزینه ۱ پاسخ صحیح است .یاختههای بافت پیوندی رشتهای (متراکم) و ماهیچٔه صاف دارای ظاهر دوکیشکل هستند. 3
همانطور که در شکلهای زیر میبینید ،این یاختهها هستهای بیضیشکل دارند.
1
گزینه ۱ پاسخ صحیح است .موارد الف و ب برای تکمیل عبارت سٔوال نامناسب هستند .بررسی موارد: 4
الف) در بافت پوششی استوانهای تکالیه ،هستههای یاختهها عمدتًا در نزدیکی غشای پایه قرار داشته و در فاصلههای
در نتیجه تمامی این هستهها در یک سطح قرار ندارند. متفاوتی ازآن مشاهده میشوند
ب) در بافت پیوندی سست ،ضخامت رگهای خونی از کالژن و ضخامت کالژن از رشتههای کشسان بیشتر است.
یاختههای این بافت شکلهای نامنظم و اندازهای بزرگتر از یاختههای بافت پیوندی متراکم دارند.
ج) یاختههای بافت پیوندی متراکم و ماهیچهای صاف ،هر دو دوکیشکل هستند.
د) در یک نورون ،دندریتها کوتاهتر و منشعبتر از بخش انتهایی رشتٔه آکسون هستند.
گزینه ۱ پاسخ صحیح است .تنها مورد د صحیح است. 5
بخش گلیسرولی فسفولیپیدآبدوست و بخش حاوی اسید چربآن،آبگریز است .فسفولیپیدها میتوانند از بخش
گلیسرولی خود به رشتههای کربوهیدراتی منشعب غشا اتصال داشته باشند .رشتههای کربوهیدراتی فقط در الیٔه خارجی
غشا حضور دارند که این الیه فاقد تماس با سیتوپالسم است.
گزینه ۲ پاسخ صحیح است .کربوهیدراتهای غشا تنها در سطح خارجیآن دیده میشود .کربوهیدراتهای غشایی 6
منشعباند .بررسی گزینههای نادرست:
گزینٔه ۱ :منظور برخی از پروتئینهای سراسری و فسفولیپیدها است .دقت کنید که فسفولیپید دارای زنجیرهای از
آمینواسیدها نیست.
گزینٔه ۳ :تمامی مولکولهای غشا این سه عنصر را در ساختار خود دارند ،اما تمامیآنها منشعب نیستند.
گزینٔه ۴ :در یاختههای جانوری ،کلسترول و پروتئینها در هر دو الیٔه فسفولیپیدی قابل مشاهده هستند.
گزینه ۴ پاسخ صحیح است .انواع بافت ماهیچهای داریم که هم یاختههای ماهیچٔه اسکلتی و هم ماهیچٔه صاف، 7
هستٔه کشیده دارند .بررسی سایر گزینهها:
گزینٔه ۱ :یاختههای ماهیچٔه صاف منشعب نیستند اما یاختههای ماهیچٔه قلبی منشعباند.
گزینٔه ۲ :ماهیچٔه قلبی خطدار است اما ماهیچٔه مثانه که ماهیچهای صاف است ،خطدار نمیباشد.
گزینٔه ۳ :در ماهیچٔه صاف ،یاختهها بهآهستگی منقبض میشوند و انقباض خود را مدت بیشتری نگه میدارند.
2
گزینه ۲ پاسخ صحیح است. 8
الف) نادرست است .منظور از گیاهانی که دارای یاخته غالفآوندی کلروپالستدار هستند ،تنها نهاندانگان تکلپهای
(گندم ،جو ،ذرت ،برنج و )...است .دقت داشته باشید که مالتوز قند جوانه گندم و جو محسوب میشود نه گندم و جو
(بیشترین قند گندم ،نشاسته است).
ب) نادرست است .سلولز یکی از پلیساکاریدهای مهم طبیعت (نه مهمترینآنها) است که ازآن برای تولید کاغذ و
انواعی از پارچه استفاده میشود.
پ) درست است .فراوانترین لیپیدهای رژیم غذاییآدمی تریگلیسریدها هستند که به منظور جذب ،باید از غشای
یاختههای روده باریک که از فسفولیپیدها ،یعنی فراوانترین مولکولهای زیستی بدنآدمی (نه فقط لوله گوارش) ،عبور
کنند.
ت) درست است .درشتمولکولی که از سطح خارجی غشای یاخته قابل رویت است ،کربوهیدراتهای غشایی است .محل
آغاز گوارش کربوهیدراتها نیز دهان و به واسطهآنزیمآمیالز بزاقی است.
3
10گزینه ۲ پاسخ صحیح است .انتشار ساده ،انتشار تسهیل شده ،انتقال فعال و درونبری (آندوسیتوز) و برونرانی
(اگزوسیتوز) روشهای جابهجایی مواد در عرض غشای یاختهای هستند .انتقال فعال وآندوسیتوز و اگزوسیتوز برخالف
انتشار ساده و تسهیل شده ،به انرژی حاصل از شکسته شدن پیوندهای پرانرژی مولکولهای PTA نیاز دارند .بعضی
یاختهها میتوانند ذرههای بزرگ را با فرایندی به نام درونبری جذب کنند .برونرانی فرایند خروج ذرههای بزرگ از یاخته
بنابراین با توجه به اینکه مادهی شیمیایی ذکر شده در نتیجهی شکسته شدن پیوندهای پرانرژی مولکول PTA است
به یاخته وارد شده است ،روش ورود ماده به یاختهی ذکر شده انتقال فعال و یاآندوسیتوز بوده است .حال به بررسی
هریک از این دو حالت میپردازیم:
الف) انتقال فعال :فرآیندی که درآن ،یاخته مواد را برخالف شیب غلظت منتقل میکند ،انتقال فعال نام دارد .در این
فرایند ،مولکولهای پروتئین با صرف انرژی ،مادهای را که برخالف شیب غلظت منتقل میکنند .پس در این حالت ماده از
فضای بینیاختهای که غلظت کمتری دارد به یاخته که غلظت بیشتری دارد وارد شده است.
ب) درونبری (آندوسیتوز) :روشهای جابهجایی ذرههای بزرگ در عرض غشای یاخته با تشکیل کیسههای غشایی همراه
است و به انرژی TPA نیاز دارد .پس در این حالت ماده از فضای بین یاختهای با تشکیل کیسههای غشایی به یاخته وارد
شده است و لزومًا نمیتوان گفت این جابهجایی در جهت شیب غلظت بوده یا برخالف جهتآن ،برای کاهش غلظت
مادهی شیمیایی در این یاخته ،الزم است تعداد مولکولهای این ماده در یاخته کاهش یابد یا تعداد مولکولهایآب در
یاخته افزایش یابد .پس در صورتی که مولکولهایآب از فضای بینیاختهای به یاخته انتشار یابند ،به طور حتم
میتوان انتظار داشت غلظت ماده در این یاخته کاهش یابد .بررسی سایر گزینهها:
گزینهی ۱ :تنها در صورتی که مادهی موردنظر ذرهای بزرگ باشد (حالت ب) صحیح است.
گزینهی ۳ :در حالت الف ،غلظت ماده در یاخته بیشتر از فضای بینیاختهای است ،پس این گزینه لزومًا درست نیست.
گزینهی ۴ :جریان مولکولها از جای پرغلظت به جای کمغلظت (در جهت شیب غلظت) انتشار نام دارد .نتیجهی انتشار
هر ماده ،یکسان شدن غلظتآن در دو سوی غشاست .مولکولها به دلیل داشتن انرژی جنبشی میتوانند منتشر شود.
پس نمیتوان انتظار داشت ماده به دلیل داشتن انرژی جنبشی برخالف جهت شیب غلظت جابهجا گردد.
11گزینه ۲ پاسخ صحیح است .موارد «الف» و «د» عبارت را به درستی کامل میکنند .بررسی موارد:
الف) مولکولهایی که با انتشار ساده جابهجا میشوند ،در جهت شیب غلظت با کمک انرژی جنبشی خود از بین
مولکولهای فسفولیپید (فراوانترین مولکولهای غشا) عبور میکنند.
ب و د) حرکت در خالف جهت در طی انتقال فعال به کمک انرژی جنبشی رخ نمیدهد و با صرف انرژی از مولکولهای
پرانرژی نظیر PTA رخ میدهد.
ج) حرکت در جهت شیب غلظت در طی انتشار تسهیل شده بدون صرف انرژی زیستی میباشد.
12گزینه ۲ پاسخ صحیح است .یاختههای بافت پوششی به شکلهای متفاوتی مانند سنگفرشی ،مکعبی و استوانهای در
یک یا چند الیه سازمان مییابند.
14گزینه ۴ پاسخ صحیح است .پروانه مونارک ،برای تعیین جهت مقصد خود از یاختههای عصبی استفاده میکند.
4
15گزینه ۱ پاسخ صحیح است .در هر یاخته میتوان تعدادی میتوکندری مشاهده کرد .میتوکندری (راکیزه) دو غشا دارد و
کارآن تٔامین انرژی برای یاخته است.
16گزینه ۱پاسخ صحیح است .فقط مورد «الف» به نادرستی بیان شده است.
بررسی موارد:
الف) بافت پیوندی سست معموًال بافت پوششی را پشتیبانی میکند و در مقایسه با زردپی (بافت پیوندی رشتهای)،
یاختههای بیشتری دارد.
ب) بافت استخوانی نوعی بافت پیوندی است و همانند غشای پایه ،رشتههای پروتئینی دارد.
ج) نورونها یاختههای اصلی بافت عصبی هستند و در تحریک ماهیچههای بدن نقش دارند.
د) ماهیچٔه موجود در ناحیٔه حلق از نوع ماهیچٔه اسکلتی و ماهیچٔه موجود در دیوارٔه معده از نوع ماهیچٔه صاف است.
ماهیچٔه صاف است .ماهیچٔه اسکلتی برخالف ماهیچٔه صاف ،ظاهری مخطط دارد.
17گزینه ۳ پاسخ صحیح است .موارد «الف»« ،ب» و «ج» صحیحاند.
بافت چربی ،بزرگترین ذخیرهی انرژی در بدن است .بررسی موارد:
اما جاندار میتواند وضع الف) همهی جانداران ویژگی همایستایی را دارند .محیط جانداران همواره در حال تغییر است
درونی پیکر خود را در حد ثابتی نگه دارد .یکی از اعمالی که یاختهها در جهت حفظ همایستایی انجام میدهند ،تنظیم
فشار اسمزی میباشد.
ب) درون این یاختهها مقدار زیادی چربی (تریگلیسرید) وجود دارد .هر تریگلیسرید دارای سه اسید چرب طویل در
ساختار خود میباشد.
ج) یاختههای چربی ،میتوانند در اندام حاوی بافت پیوندی سست مشاهده شوند.
د) فرایندی که درآن ،یاخته ،مواد را برخالف شیب غلظت منتقل میکند ،انتقال فّع ال نام دارد .در این فرایند ،مولکولهای
پروتئین با صرف انرژی ،مادهای را برخالف شیب غلظت منتقل میکنند .این انرژی میتواند (نه قطعًا ) از مولکول PTA به
دستآیدP .TA شکل رایج انرژی در یاخته است.
18گزینه ۱ پاسخ صحیح است .فقط مورد «الف» صحیح است .بررسی موارد:
الف) اگر بافت ماهیچهای دارای یاختههایی باشد که همگی تکهستهایاند،آن ماهیچه از نوع صاف است.
ب) برای ماهیچه قلبی نادرست است.
ج) برای ماهیچه صاف صادق نیست.
د) برای ماهیچه اسکلتی صدق نمیکند.
19گزینه ۴ پاسخ صحیح است .همهی موارد نادرست اند .بررسی موارد:
الف) یاختههای ماهیچهی اسکلتی ،چند هسته دارند و هسته مولکول دنا دارد .هستهی این یاختهها مجاور غشا قرار
دارد.
ج) شبکهیآندوپالسمی به صورت کیسههایی در اطراف هسته قرار دارد .شبکهیآندوپالسمی به پوشش هسته متصل
است.
ب) برای رناتن (ریبوزوم) صادق نیست.
د) یاخته ،واحد ساختار و عملکرد در جانداران است.
5
20گزینه ۴ پاسخ صحیح است .همهی موارد صحیحاند .همهی جانداران از یاخته تشکیل شدهاند .بررسی موارد:
ازآن برای انجام فّع الیتهای زیستی خود استفاده میکنند و بخشی ازآن را به صورت الف) جانداران انرژی میگیرند
اما جاندار میتواند وضع ب) همهی جانداران ویژگی همایستایی را دارند .محیط جانداران همواره در حال تغییر است
22گزینه ۴ پاسخ صحیح است .بافت ماهیچهای اسکلتی برخالف سایر بافتهای ماهیچهای ،دارای یاختههایی با هستٔه
رانده شده به حاشیه است .این بافت به طور قطع به صورت رشتههایی مخطط دیده میشود.
بررسی سایر گزینهها:
گزینٔه ۱ :بافت چربی مهمترین ذخیرٔه انرژی در بدن میباشد .روغنها و چربیها انواعی از تریگلیسریدها هستند .انرژی
تولید شده از یک گرم تریگلیسرید ،حدود دو برابر انرژی تولید شده از یک گرم کربوهیدرات است.
گزینٔه ۲ :همٔه انواع بافتهای پوششی تکالیه (استوانهای ،مکعبی و سنگفرشی) در زیر هر یاختٔه خود ،شبکهای از
رشتههای پروتئینی و گلیکوپروتئینی (غشای پایه) دارند.
گزینٔه ۳ :بافت پیوندی سست دارای نوعی ماده زمینهای شفاف است که مخلوطی از مولکولهای درشت است .بافت
پیوندی سست معموًال (نه قطعًا ) در زیر غشای پایٔه بافت پوششی دیده میشود و این بافت را پشتیبانی میکند.
23گزینه ۴ پاسخ صحیح است .سطح بدن ،توسط بافت پوششی سنگفرشی چندالیه پوشیده شده است .دقت کنید که
مادٔه زمینهای چسبنده ،شفاف و بیرنگ ،تنها در ارتباط با بافت پیوندی سست تعریف میشود.
بررسی سایر گزینهها:
گزینٔه ۱ :هر یاختٔه عصبی (نورون) ،یک رشتٔه سیتوپالسمی به نامآکسون دارد که پیام عصبی را از جسم یاختهای دور
میکند .ممکن است یکآکسون به بیش از یک یاختٔه ماهیچهای پیامرسانی انجام دهد.
گزینٔه ۲ :یاختههای بافت پوششی استوانهای ،همچنین یاختههای ماهیچهای اسکلتی و قلبی ،ظاهری استوانهای دارند.
هسته ،ساختاری است که شکل و اندازٔه یاخته را تعیین میکند .در هر یاختٔه ماهیچهای اسکلتی ،چندین هسته وجود
دارد.
گزینٔه ۳ :در یاختههای چربی و ماهیچهای اسکلتی ،هسته در مجاورت غشا دیده میشود .یاختههای ماهیچهای اسکلتی،
میتوانند منقبض شوند.
6
24گزینه ۱ پاسخ صحیح است .بررسی گزینهها:
گزینٔه ۱ :یاختههای ماهیچهای صاف همانند همٔه یاختههای بافت پیوندی متراکم ،دوکیشکل هستند.
گزینٔه ۲ :یاختههای ماهیچهای قلبی و اسکلتی هر دو ظاهری مخطط دارند .یاختههای ماهیچهای قلبی برخالف اسکلتی،
میتوانند واجد یک هسته درون خود باشند.
گزینٔه ۳ :نادرست است.
گزینٔه ۴ :بافت پیوندی سست معموًال وظیفه پشتیبانی بافت پوششی را برعهده دارد .به طور مثال در ساختار حبابکها،
بافت پوششی حبابک توسط بافت پیوندی سست پشتیبانی نمیشود.
25گزینه ۴ پاسخ صحیح است .در انواعی از بافتهای پیوندی رشتههای کالژن حضور دارند .نقش رشتههای کالژن ایجاد
مقاومت و استحکام در بافت است .بررسی سایر گزینهها:
گزینٔه ۱ :صرفًا در ارتباط با بافت پیوندی متراکم درست است.
گزینٔه ۲ :رشتههای کالژن و کشسان جزو مادٔه زمینهای نیستند.
گزینٔه ۳ :تنها در ارتباط با بافت پیوندی سست درست است.
7