@BankFilmkonkor

@BankFilmkonkor
‫صفحه ‪1‬‬ ‫فصل ‪ 1‬زیست دهم‬ ‫زیست شناسی – آزمون ‪1‬‬

‫‪@BankFilmkonkor‬‬
‫‪@BankFilmkonkor‬‬ ‫گفتار یک‬
‫با توجه به گسترۀ حیات‪ ،‬میتوان بیان داشت که همۀ ‪..................‬‬
‫‪ )2‬جانداران‪ ،‬دارای ‪ 9‬سطح از حیات هستند‪.‬‬ ‫‪ )1‬افراد یک گونه‪ ،‬در یک جمعیت قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪ )4‬افراد زیستبوم‪ ،‬جزء یک اجتماع محسوب میشوند‪.‬‬ ‫‪ )3‬افراد یک جمعیت‪ ،‬در یک بومسازگان قرار دارند‪.‬‬
‫هر جانداری که توانایی ‪ ..................‬را دارد‪ ،‬قطع ًا ‪..................‬‬
‫‪ )1‬پاسخ به محرکهای موجود در محیط‪ -‬بخشی از اطالعات ژنتیکی خود را درون هستۀ یاخته خود ذخیره میکند‪.‬‬
‫‪ )2‬ذخیرۀ مولکولهای دِنا در یاختههای مختلف خود‪ -‬با کمک مایع بینیاختهای خود به هومئوستازی میپردازد‪.‬‬
‫‪ )3‬دریافت انرژی از مولکولهای غذایی‪ -‬جاندارانی کموبیش مشابه با خود را تولید میکند‪.‬‬
‫‪ )4‬سازش با شرایط محیطی مختلف‪ -‬از طریق انجام تقسیم یاختهای به رشد و نمو خود میپردازد‪.‬‬
‫اساس علوم تجربی ‪ ..................‬است و علم زیستشناسی امروزی ‪..................‬‬
‫‪ )1‬مشاهده‪ -‬میتواند‪ ،‬به بررسی ساختارهای غیرقابل اندازهگیری بپردازد‪.‬‬
‫‪ )2‬آزمایش‪ -‬نمیتواند‪ ،‬هویت انسانها را به کمک اطالعات موجود د دِنا تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪ )3‬آزمایش‪ -‬نمیتواند‪ ،‬ارتباط بین سرطان مری و مصرف مواد غذایی گیاهی را بررسی کند‪.‬‬
‫‪ )4‬مشاهده‪ -‬می تواند‪ ،‬در پزشکی شخصی از اطالعات ژنی هر فرد برای درمان دارویی آن استفاده کند‪.‬‬
‫چند مورد‪ ،‬عبارت زیر را بهطور نامناسب کامل مینماید؟‬
‫«همۀ افراد متعلق به یک ‪ ،..................‬قطع ًا ‪»..................‬‬
‫الف‪ -‬گونه‪ -‬در یک جمعیت قرار میگیرند‪.‬‬
‫ب‪ -‬جمعیت‪ -‬بهروش یکسانی تولید مثل میکنند‪.‬‬
‫ج‪ -‬بومسازگان‪ -‬دارای همۀ سطوح متفاوت حیات هستند‪.‬‬
‫د‪ -‬گونه‪ -‬بهروش یکسانی اکسیژن خود را از محیط تأمین میکنند‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫کدام گزینه‪ ،‬دربارۀ هر واحد ساختاری و عملی حیات در انسان‪ ،‬درست است؟‬
‫‪ )1‬فقط بعد از همانندسازی مادۀ وراثتی خود‪ ،‬تقسیم میشود‪.‬‬
‫‪ )2‬غلظت مواد در سیتوپالسم خود را در محدودۀ ثابتی نگه میدارد‪.‬‬
‫‪ )3‬مستقیماً توسط مایعات موجود در محیط داخلی بدن تغذیه میشود‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ اطالعات الزم برای زندگی یاخته را درون هستۀ خود نگهداری میکند‪.‬‬
‫کدام مورد‪ ،‬دربارۀ ویژگیهای حیات به نادرستی بیان شده است؟‬
‫‪ )1‬همۀ جانداران محرکهایی از محیط را دریافت و به آنها پاسخ میدهند‪.‬‬
‫‪ )2‬همۀ جانداران با استفاده از دو نوع نوکلئیکاسید در یاخته‪ ،‬به رشد و نمو میپردازند‪.‬‬
‫‪ )3‬همۀ جاندارانِ متعلق به یک بومسازگان‪ ،‬موجوداتی کم و بیش شبیه به خود را بهوجود میآورند‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ جانداران برای انجام فعالیتهای زیستی خود‪ ،‬مولکولهای آدنوزین تریفسفات را هیدرولیز میکنند‪.‬‬
‫چند مورد‪ ،‬دربارۀ پروانههای مونارک صادق است؟‬
‫الف‪ -‬نوزاد آنها از برگ سبز گیاهان تغذیه میکند‪.‬‬
‫ب‪ -‬هر سال در مسیری رفت و برگشتی‪ ،‬مهاجرت میکنند‪.‬‬
‫ج‪ -‬به وسیلۀ نورونهایی ویژه‪ ،‬جهت مقصد خود را تعیین میکنند‪.‬‬
‫د‪ -‬اوریکاسید را بعد از یونهای پتاسیم و کلر به لولههای مالپیگی ترشح میکنند‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
 ‫صفحه ‪2‬‬ ‫فصل ‪ 1‬زیست دهم‬ ‫زیست شناسی – آزمون ‪1‬‬

‫‪@BankFilmkonkor‬‬
‫‪@BankFilmkonkor‬‬ ‫کدام گزینه‪ ،‬نادرست است؟‬
‫‪ )1‬با بررسی دِنا (‪)DNA‬ی افراد میتوان از بیماریهای ارثی فرد مطلع شد‪.‬‬
‫‪ )2‬پژوهشگران علوم تجربی فقط بهدنبال علت پدیدههای طبیعی و قابل مشاهدهاند‪.‬‬
‫‪ )3‬نمو هر موجود زنده‪ ،‬وابسته به اطالعات ذخیرهشده در کروموزومهای مختلف آن است‪.‬‬
‫‪ )4‬در نخستین سطح حیاتِ هر موجود زنده‪ ،‬غشایی با دو الیۀ فسفولیپیدی یافت میشود‪.‬‬

‫گفتار‪2‬‬
‫طی فرآیند مهندسی ژن‪ ،‬ژنهای انسان میتواند به جاندارانی منتقل شود که ‪ ..................‬آنها ‪..................‬‬
‫‪ )1‬همۀ‪ -‬نوکلئیکاسیدهایی با دو انتهای متفاوت سنتز میکنند‪.‬‬
‫‪ )2‬بیشتر‪ -‬به محرکهای موجود در محیط خود پاسخ میدهند‪.‬‬
‫‪ )3‬بیشتر‪ -‬ویژگیهایی برای سازش با محیط پیرامون خود دارند‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ‪ -‬غلظت مواد در مایع بینیاختهای را در محدودۀ ثابتی نگه میدارند‪.‬‬
‫کدام عبارت‪ ،‬با دیدگاه زیستشناسی نوین مغایر است؟‬
‫‪ )1‬برای کشف ارتباطهای درهمآمیختۀ درون هر سامانۀ زنده‪ ،‬باید «کلنگری» کرد‪.‬‬
‫‪ ) 2‬هنگام بررسی هر جاندار‪ ،‬باید همۀ عوامل غیرزندۀ مؤثر بر حیات آن را نیز بررسی کرد‪.‬‬
‫‪ )3‬برای «کلنگری» سامانه های زنده باید ارتباط بین سطوح مختلف سازمانی سامانه را بررسی کرد‪.‬‬
‫‪ )3‬افرادی که برای ژندرمانی ژن سالم را از اعضای خانواده خود دریافت میکنند نیز نوعی تراژن هستند‪.‬‬

‫گفتار‪3‬‬
‫چند مورد‪ ،‬در مورد فرایند چرخهای تولید گازوئیل زیستی از دانههای روغنی‪ ،‬صادق است؟‬
‫الف‪ -‬در پی مصرف گازوئیل زیستی در اتومبیل‪ ،‬مواد سرطانزا آزاد میگردد‪.‬‬
‫ب‪ -‬روغن گیاهی تصفیهنشده با مصرف توسط اتومیبل موجب تولید ‪ CO2‬میشود‪.‬‬
‫ج‪ -‬دانههای سویا برخالف دانۀ زیتون میتوانند پیشمادۀ ساخت گازوئیل زیستی باشند‪.‬‬
‫د‪ -‬روغن گیاهی تصفیهشده با انجام واکنشهای شیمیایی به گازوئیل زیستی تبدیل میشود‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫یکی از کاربردهای علم زیستشناسی و فعالیتهای پژوهشگران این رشته این است که ‪..................‬‬
‫‪ )1‬برای تولید محصول بهتر‪ ،‬ژن گیاهان زراعی را به گیاهان خودرو منتقل میکنند‪.‬‬
‫‪ )2‬با تغییر در ژنوم (ژنگان) گیاهان زراعی‪ ،‬گیاهان مقاوم به بیماری تولید میکنند‪.‬‬
‫‪ )3‬با انتخاب طبیعی‪ ،‬گیاهانی را که توانایی بیشتری در ساخت سلولز دارند‪ ،‬تولید نمایند‪.‬‬
‫‪ )4‬سوختهایی را تولید کنند که همانند سوخت فسیلی از تجزیۀ پیکر جانداران امروزی به دست میآیند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫صفحه ‪1‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫گفتار‪1‬‬
‫با توجه به گسترۀ حیات‪ ،‬میتوان بیان داشت که همۀ ‪..................‬‬
‫‪ )2‬جانداران‪ ،‬دارای ‪ 9‬سطح از حیات هستند‪.‬‬ ‫‪ )1‬افراد یک گونه‪ ،‬در یک جمعیت قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪ )4‬افراد زیستبوم‪ ،‬جزء یک اجتماع محسوب میشوند‪.‬‬ ‫‪ )3‬افراد یک جمعیت‪ ،‬در یک بومسازگان قرار دارند‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 3‬سخت‪ -‬مفهومی)‬
‫افراد یک گونه که در یک جا زندگی میکنند‪ ،‬یک‬
‫جمعیت را به وجود میآورند‪ .‬بنابراین همۀ اعضای‬
‫یک جمعیت در یک بومسازگان قرار دارند‪.‬‬
‫بررسی سایرگزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬افرادی از یک گونه که در زیستگاههای‬
‫مختلفی زندگی میکنند‪ ،‬جزء یک جمعیت‬
‫محسوب نمیشن!‬
‫‪ )2‬جانداران تکیاختهای فاقد بافت و اندام و‬
‫دستگاه هستند‪.‬‬
‫‪ )4‬یک زیست بوم از چند بومسازگان تشکیل شده‬
‫است‪ .‬در حالی که افرادی که در هر بومسازگان جمعیتهای گوناگون با هم تعامل دارند و یک اجتماع را به وجود میآورند‪.‬‬
‫هر جانداری که توانایی ‪ ..................‬را دارد‪ ،‬قطع ًا ‪..................‬‬
‫‪ )1‬پاسخ به محرکهای موجود در محیط‪ -‬بخشی از اطالعات ژنتیکی خود را درون هستۀ یاخته خود ذخیره میکند‪.‬‬
‫‪ )2‬ذخیرۀ مولکولهای دِنا در یاختههای مختلف خود‪ -‬با کمک مایع بینیاختهای خود به هومئوستازی میپردازد‪.‬‬
‫‪ )3‬دریافت انرژی از مولکولهای غذایی‪ -‬جاندارانی کموبیش مشابه با خود را تولید میکند‪.‬‬
‫‪ )4‬سازش با شرایط محیطی مختلف‪ -‬از طریق انجام تقسیم یاختهای به رشد و نمو خود میپردازد‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 2‬متوسط‪ -‬ترکیبی)‬
‫هر جانداری که مولکولهای دِنای خود را در چندین یاخته ذخیره کند یک جاندار پر یاختهای است‪ .‬این جاندارن دارای مایع بینیاختهای هستند‬
‫و با کمک آن میتوانند به همایستایی بپردازند‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬تمامی جانداران توانایی پاسخ به محرک های موجود در محیط را دارند‪ .‬اما همۀ جانداران لزوماً دارای هسته نیستند به عنوان مثال باکتریها‬
‫فاقد هر گونه اندامک هستند‪.‬‬
‫‪ )3‬جانداران انرژی میگیرند‪ ،‬از آن برای انجام فعالیتهای زیستی خود استفاده می کنند و بخشی از آن را به صورت گرما از دست میدهند‪ .‬اما‬
‫باید توجه داشته باشید که همۀ جانداران توانایی تولیدمثل را نخواهند داشت؛ بهطور مثال زنبورهای عسل کارگر تولید مثل نمیکنند‪.‬‬
‫‪ )4‬جانداران ویژگیهایی دارند که برای سازش و ماندگاری در محیط‪ ،‬به آنها کمک میکنند اما برخی جانداران مانند جانداران تکیاختهای‬
‫نمیتوانند از طریق تقسیم یاختهای به رشد خود پپردازند‪ .‬تقسیم در جاندار تکیاختهای مساوی است با تولیدمثل! پس تقسیم در این جانداران‬
‫برای رشد به کار نمیرود!‬
‫نکته‪ :‬یاخته در همۀ جانداران‪ ،‬واحد ساختاری و عملی حیات است‪ .‬توانایی آنها در تقسیم شدن و تولید یاختههای جدید‪ ،‬اساس تولیدمثل‪ ،‬رشد‬
‫و نمو و ترمیم موجودات پریاختهای است‪.‬‬
 ‫‪ ‬همایش های ویژه ماز در تمامی دروس اختصاصی و عمومی (‪ ۹‬درس)‬

‫‪ ‬ویژه جمع بندی و مرور نزدیک به روز کنکور‬

‫‪ ‬برگزاری توسط اساتید کالس های اصلی و نکته و تست ماز‬

‫‪ ‬تورق کتاب‪ ،‬نکته های پایانی‪ ،‬تکنیک آزمون کنکور‬

‫‪ ‬پیش بینی سواالت کنکور‬

‫‪ ‬شروع همایش ها از ‪ ۴‬مرداد‬

‫در صورتی که برای ثبت نام محصوالت ماز به راهنمایی نیاز دارید‪ ،‬عدد ‪ 20‬را به سامانه ‪ 20008585‬ارسال کنید‪.‬‬
‫صفحه ‪2‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫اساس علوم تجربی ‪ ..................‬است و علم زیستشناسی امروزی ‪..................‬‬

‫‪ )1‬مشاهده‪ -‬میتواند‪ ،‬به بررسی ساختارهای غیرقابل اندازهگیری بپردازد‪.‬‬
‫‪ )2‬آزمایش‪ -‬نمیتواند‪ ،‬هویت انسانها را به کمک اطالعات موجود د دِنا تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪ )3‬آزمایش‪ -‬نمیتواند‪ ،‬ارتباط بین سرطان مری و مصرف مواد غذایی گیاهی را بررسی کند‪.‬‬
‫‪ )4‬مشاهده‪ -‬می تواند‪ ،‬در پزشکی شخصی از اطالعات ژنی هر فرد برای درمان دارویی آن استفاده کند‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 4‬آسان‪ -‬خط به خط)‬
‫اساس علوم تجربی‪ ،‬مشاهده است‪ .‬پزشکان در پزشکی شخصی برای تشخیص و درمان بیماریها به جای مشاهدۀ حال بیمار‪ ،‬با بررسی اطالعاتی‬
‫که روی ژنهای هر فرد وجود دارد‪ ،‬روشهای درمانی و دارویی خاصِ هر فرد را طراحی میکنند‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬مشاهده اساس علوم تجربی است‪ .‬بنابراین‪ ،‬در زیستشناسی‪ ،‬فقط ساختارها و یا فرایندهایی را بررسی میکنیم که برای ما بهطور مستقیم یا‬
‫غیرمستقیم قابل مشاهده و اندازهگیریاند‪.‬‬
‫‪ )3‬هویت انسان را میتوان به کمک اطالعات موجود در مولکول دِنا تشخیص داد‪.‬‬
‫‪ )3‬مطالعۀ ارتباط بین کاهش احتمال سرطان مری و مصرف فیبر میتواند در حوزۀ علم زیستشناسی مطالعه شود؛ زیر با پدیدههای قابل مشاهده‬
‫و اندازهگیری سروکار دارد‪.‬‬
‫چند مورد‪ ،‬عبارت زیر را بهطور نامناسب کامل مینماید؟‬
‫«همۀ افراد متعلق به یک ‪ ،..................‬قطع ًا ‪»..................‬‬
‫الف‪ -‬گونه‪ -‬در یک جمعیت قرار میگیرند‪.‬‬
‫ب‪ -‬جمعیت‪ -‬بهروش یکسانی تولید مثل میکنند‪.‬‬
‫ج‪ -‬بومسازگان‪ -‬دارای همۀ سطوح متفاوت حیات هستند‪.‬‬
‫د‪ -‬گونه‪ -‬بهروش یکسانی اکسیژن خود را از محیط تأمین میکنند‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 4‬سخت‪ -‬ترکیبی)‬
‫همۀ موارد نادرست هستند‪.‬‬
‫بررسی موارد‪:‬‬
‫الف) همۀ افراد یک جمعیت‪ ،‬همگونه اند‪ .‬اما همه افراد یک گونه در یک جمعیت قرار دارند‪ .‬افرادی از یک گونه که در یک جا (یک بومسازگان)‬
‫زندگی میکنند‪ ،‬به یک جمعیت تعلق دارند‪.‬‬
‫ب) بهطور مثال‪ ،‬زنبورهای کارگر اصالً تولیدمثل نمیکنند! یا افراد نابالغ جمعیت هنوز توانایی تولیدمثل ندارند‪.‬‬
‫ج) مثالً جانداران تکیاختهای فاقد سطوح ‪( 2‬بافت)‪( 3 ،‬اندام) و ‪( 4‬دستگاه) حیات هستند‪.‬‬
‫د) بهطور مثال‪ ،‬نوزاد قورباغه تنفس آبششی و قورباغۀ بالغ‪ ،‬تنفس ششی و پوستی دارد‪.‬‬
‫کدام گزینه‪ ،‬دربارۀ هر واحد ساختاری و عملی حیات در انسان‪ ،‬درست است؟‬
‫‪ )1‬فقط بعد از همانندسازی مادۀ وراثتی خود‪ ،‬تقسیم میشود‪.‬‬
‫‪ )2‬غلظت مواد در سیتوپالسم خود را در محدودۀ ثابتی نگه میدارد‪.‬‬
‫‪ )3‬مستقیم ًا توسط مایعات موجود در محیط داخلی بدن تغذیه میشود‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ اطالعات الزم برای زندگی یاخته را درون هستۀ خود نگهداری میکند‪.‬‬
‫صفحه ‪3‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 2‬سخت‪ -‬ترکیبی)‬

‫یاخته در همۀ جانداران‪ ،‬واحد ساختاری و عملی حیات است‪ .‬همۀ یاختههای زنده در بدن انسان غشایی دارند که عبور مواد را بین یاخته و محیط‬
‫اطراف تنظیم میکند‪ .‬بنابراین‪ ،‬غلظت مواد در سیتوپالسم خود را در محدودۀ ثابتی نگه میدارند‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬الزاماً همۀ یاختههای بدن انسان توانایی تقسیم شدن ندارند!‬
‫‪ )3‬محیط داخلی بدن شامل خون‪ ،‬لنف و آب میانبافتی است‪ .‬بهطور مثال‪ ،‬اسپرمها مستقیماً توسط یاختههای سرتولی (نه مایع میانبافتی)‬
‫تغذیه میشوند‪.‬‬
‫‪ )4‬اطالعات الزم برای زندگی یاخته در مولکولهای دِنا ذخیره شده است‪ .‬اول اینکه همۀ یاختههای بدن انسان‪ ،‬هسته ندارند! مثل گویچههای‬
‫قرمز بالغ! دوم اینکه‪ ،‬در یاختههایی هم که هسته دارند‪ ،‬عالوه بر هسته‪ ،‬درون راکیزه هم مولکول دِنا وجود دارد‪.‬‬
‫کدام مورد‪ ،‬دربارۀ ویژگیهای حیات به نادرستی بیان شده است؟‬
‫‪ )1‬همۀ جانداران محرکهایی از محیط را دریافت و به آنها پاسخ میدهند‪.‬‬
‫‪ )2‬همۀ جانداران با استفاده از دو نوع نوکلئیکاسید در یاخته‪ ،‬به رشد و نمو میپردازند‪.‬‬
‫‪ )3‬همۀ جاندارانِ متعلق به یک بومسازگان‪ ،‬موجوداتی کم و بیش شبیه به خود را بهوجود میآورند‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ جانداران برای انجام فعالیتهای زیستی خود‪ ،‬مولکولهای آدنوزین تریفسفات را هیدرولیز میکنند‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 3‬سخت‪ -‬ترکیبی)‬
‫در هر بومسازگان جمعیتهای گوناگون با هم تعامل دارند و یک اجتماع را به وجود میآورند‪ .‬لزوم ًا همۀ افراد یک بومسازگان تولیدمثل نمیکنند؛‬
‫بهطور مثال‪ ،‬زنبورهای کارگر تولیدمثل انجام نمیدهند‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬همۀ جانداران به محرکهای محیطی پاسخ میدهند؛ مثالً ساقه گیاهان به سمت نور خم میشود‪.‬‬
‫در جانوران پاسخ به محرکهای محیطی توسط دستگاه عصبی یا درونریز و یا هر دوی آنها صورت میگیرد‪.‬‬
‫هر جاندار لزوماً به هر محرک محیطی پاسخ نمیدهد‪.‬‬
‫‪ )2‬همۀ جانداران دارای دو نوع نوکلئیکاسید‪ ،‬یعنی رِنا (‪ )RNA‬و دِنا (‪ )DNA‬هستند که به کمک این نوکلئیکاسیدها ذخیره و انتقال اطالعات‬
‫در یاخته صورت میگیرد و از این اطالعات برای رشد و نمو استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ )4‬جانداران انرژی میگیرند و از آن برای انجام فعالیتهای زیستی خود استفاده میکنند و بخشی از آن را به شکل گرما از دست میدهند‪.‬‬
‫یاختهها میتوانند انرژی را در مولکولهای ویژهای از جمله ‪ ATP‬ذخیره کنند‪ .‬وقتی یاخته به انرژی نیاز دارد‪ ،‬پیوندهای پرانرژی مولکول ‪ATP‬‬
‫را میشکند و از انرژی آزاد شده آن برای انجام فعالیتهای زیستی استفاده میکند‪ .‬بنابراین در همۀ جانداران‪ ،‬مصرف ‪ ATP‬برای انجام واکنشهای‬
‫زیستی مشاهده میشود‪.‬‬
‫چند مورد‪ ،‬دربارۀ پروانههای مونارک صادق است؟‬
‫الف‪ -‬نوزاد آنها از برگ سبز گیاهان تغذیه میکند‪.‬‬
‫ب‪ -‬هر سال در مسیری رفت و برگشتی‪ ،‬مهاجرت میکنند‪.‬‬
‫ج‪ -‬به وسیلۀ نورونهایی ویژه‪ ،‬جهت مقصد خود را تعیین میکنند‪.‬‬
‫د‪ -‬اوریکاسید را بعد از یونهای پتاسیم و کلر به لولههای مالپیگی ترشح میکنند‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
 ‫صفحه ‪4‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 4‬آسان‪ -‬ترکیبی)‬

‫همۀ موارد درست است‪.‬‬
‫بررسی همۀ موارد‪:‬‬
‫الف) همانطور که در شکل مقابل مشاهده میکنید‪ ،‬نوزاد پروانۀ مونارک از برگ سبز گیاهان‬
‫تغذیه میکند‪.‬‬
‫ب) پروانۀ مونارک یکی از شگفتانگیزترین رفتارها را به نمایش میگذارد‪ .‬این پروانه هر سال‬
‫هزاران کیلومتر را از مکزیک تا جنوب کانادا و بالعکس میپیماید‪.‬‬
‫ج) در بدن پروانه مونارک یاختههای عصبی (نورون) وجود دارد که پروانه با استفاده از آنها‪ ،‬جایگاه‬
‫خورشید در آسمان و جهت مقصد را تشخیص میدهد و به سوی آن پرواز میکند‪.‬‬
‫د) حشرات (مثالً پروانه مونارک) سامانۀ دفعی متصل به روده به نام لولههای مالپیگی دارند‪.‬‬
‫یونهای پتاسیم و کلر از همولنف به لولههای مالپیگی ترشح‪ ،‬و در پی آن آب از طریق اسمز وارد این لولهها میشود‪ .‬سپس اوریکاسید به این‬
‫لولهها ترشح میشود‪.‬‬
‫کدام گزینه‪ ،‬نادرست است؟‬
‫‪ )1‬با بررسی دِنا (‪)DNA‬ی افراد میتوان از بیماریهای ارثی فرد مطلع شد‪.‬‬
‫‪ )2‬پژوهشگران علوم تجربی فقط بهدنبال علت پدیدههای طبیعی و قابل مشاهدهاند‪.‬‬
‫‪ )3‬نمو هر موجود زنده‪ ،‬وابسته به اطالعات ذخیرهشده در کروموزومهای مختلف آن است‪.‬‬
‫‪ )4‬در نخستین سطح حیاتِ هر موجود زنده‪ ،‬غشایی با دو الیۀ فسفولیپیدی یافت میشود‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 3‬آسان‪ -‬ترکیبی)‬
‫جانداران رشدونمو می کنند و اطالعاتِ ذخیره شده در دِنای جانداران‪ ،‬الگوهای رشدونمو همۀ جانداران را تنظیم میکند‪ .‬اما باکتریها یک‬
‫کروموزوم دارند‪ .‬پس الگوی رشد و نمو آنها درون یک کروموزوم قرار دارد؛ نه کروموزومهای مختلف!‬
‫باکتریها عالوه بر دِنای اصلی (کروموزوم اصلی) ممکن است مولکولهایی از دِنایی دیگر به نام دیسک (پالزمید) که کروموزوم کمکی‬
‫نامیده میشود نیز داشته باشند‪ .‬اما الزام ًا همۀ باکتریها دیسک ندارند!‬

‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬

‫‪ )1‬امروزه با استفاده از دِنای افراد‪ ،‬هویت انسانها را به آسانی شناسایی میکنند‪ .‬همچنین با خواندن اطالعات مولکولهای دِنای افراد‪ ،‬از‬
‫بیماریهای ارثیای خبردار میشوند که ممکن است در آینده به سراغ انسان بیایند‪.‬‬
‫‪ )2‬دانشمندان و پژوهشگران علوم تجربی فقط در جستوجوی علتهای پدیدههای طبیعی و قابل مشاهدهاند‪ .‬مشاهده‪ ،‬اساس علوم تجربی‬
‫است‪.‬‬
‫‪ )4‬یاخته‪ ،‬نخستین سطح حیاتِ هر موجود زنده است‪ .‬هر یاختۀ زنده دارای غشایی با دو الیۀ فسفولیپیدی است که عبور مواد بین یاخته و‬
‫محیط اطراف را تنظیم میکند‪.‬‬

‫گفتار‪2‬‬
‫طی فرآیند مهندسی ژن‪ ،‬ژنهای انسان میتواند به جاندارانی منتقل شود که ‪ ..................‬آنها ‪..................‬‬
‫‪ )1‬همۀ‪ -‬نوکلئیکاسیدهایی با دو انتهای متفاوت سنتز میکنند‪.‬‬
‫‪ )2‬بیشتر‪ -‬به محرکهای موجود در محیط خود پاسخ میدهند‪.‬‬
‫‪ )3‬بیشتر‪ -‬ویژگیهایی برای سازش با محیط پیرامون خود دارند‪.‬‬
‫‪ )4‬همۀ‪ -‬غلظت مواد در مایع بینیاختهای را در محدودۀ ثابتی نگه میدارند‪.‬‬
 ‫تیکآف تابستانی ماز؛ ویژه درس زیستشناسی‬

‫سالم مازیها! سالم کنکوریها! چطورید؟‬

‫اول اینکه بهتون تبریک میگم که اینقدر بهموقع به فکر کنکور هستید! همین‬
‫که االن دارید این متن رو میخونید یعنی به این فکر میکنید که تابستون‬
‫امسال حداکثر استفاده رو از زمان ببرید و گام اول رو محکم بردارید‪ .‬قراره‬
‫تابستون امسال زیست پایه دهم و یازدهم رو خیلی قوی با همدیگه کار‬
‫کنیم و مطمئن بشیم که درصد زیستتون در طول سال باالی ‪ 80‬هست‪ .‬اما‬
‫یک سوال یا بهتره بگم یک وسوسه االن تو ذهنتون میاد؛ چرا تابستون رو‬
‫استراحت نکنم و از مهرماه خیلی جدییی شروع نکنم؟ هومم؟ چه فکری می‬
‫کنید؟‬
‫خوب برای نابودی این وسوسه‪ ،‬کافیه همین االن برنامه سال تحصیلی ‪-98‬‬
‫‪ 99‬آزمونهای آزمایشی مختلف رو دانلود کنید و ببنید چقدر فرصت دارید‬
‫تا در طول سال زیست دهم و یازدهم رو بخونید! (برنامه راهبری هر سال‬
‫تقریباً مثل سال قبل هست!)‪ .‬اگه حوصلهشو ندارید تا من براتون بگم‪ :‬شما‬
‫در طول سال ‪ n‬بار فصل ‪ 1‬تا ‪ 4‬دوازدهم رو مرور میکنید با آزمونهای‬
‫مختلف! اما برای بیشتر فصل های کتاب دهم و یازدهم تا قبل از عید ‪1400‬‬
‫فقط یک بار فرصت یادگیری و نهایتا یک بار فرصت مرور دارید! یعنی در‬
‫طول سال وقت شما برای یادگیری دقیق و مرور زیست پایه خیلی کمه! پس نتیجهگیری کنیم‪ :‬تابستون یک فرصت طالییه برای‬
‫یادگیری کامل و دقیق که میتونه خییلییییی شما رو جلو بندازه از رقبا!‬

‫حاال برنامه ماز برای تابستون شما چیه؟‬

‫خوب ما توی تابستون مثل روال هر سال‪ ،‬سه تا آزمون برای جمعبندی زیست دهم و یازدهم داریم‪ .‬اما‬
‫امسال برای اولین بار با یک پروژه جدید تابستونی میخایم بترکونیم! اونم تیکآف تابستانی! تیک آف‬
‫تابستانی یعنی قراره توی تابستون حرکتتون رو شروع کنید و اوج بگیرید‪.‬‬

‫تیک آف تابستانی ماز شامل سه قسمت اصلی است‪:‬‬

‫ال انعطافپذیر برای درس زیست که هر طور دوست‬
‫‪ -1‬یک برنامه مطالعاتی کام ً‬
‫داشتید میتونید تنظیمش کنید‪.‬‬
‫‪ -2‬یک بانک تست خیلی قوی و خیلی کمحجم؛ یعنی در کمترین زمان ممکن همه‬
‫نکات مهم فصلها رو با تستهای کمتر مرور میکنید!‬
‫‪ -3‬یک جزوه کم حجم از مهمترین نکات تستی هر فصل که بعد از خوندنش انگار‬
‫هزار تست حل کردید!‬
‫پس تابستون امسال قراره به جای سخت درسخوندن‪ ،‬هوشمندانه درس بخونید!‬
‫(‪ )study smarter, Not harder‬و با صرف کمترین زمان و انرژی‪ ،‬بیشترین یادگیری‬
‫و رشد رو داشته باشید!‬

‫در صورتی که برای ثبت نام محصوالت ماز به راهنمایی نیاز دارید‪ ،‬عدد ‪ 20‬را به سامانه ‪ 20008585‬ارسال کنید‪.‬‬
‫صفحه ‪5‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 1‬سخت‪ -‬ترکیبی)‬

‫مهندسان ژن حتی میتوانند ژنهای انسانی را به گیاهان‪ ،‬جانوران دیگر یا حتی باکتریها وارد کنند‪ .‬همۀ این جانداران‪ ،‬رِنای خطی تولید‬
‫میکنند که نوکلئیکاسیدی با دو انتهای متفاوت است‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )2‬همۀ جانداران به محرکهای محیطی پاسخ میدن!‬
‫‪ )3‬همۀ جاندارن ویژگیهایی برای سازش با محیط دارند‪.‬‬
‫‪ )4‬باکترییها تکیاختهای هستند و فاقد مایع بینیاختهای میباشند‪.‬‬
‫کدام عبارت‪ ،‬با دیدگاه زیستشناسی نوین مغایر است؟‬
‫‪ )1‬برای کشف ارتباطهای درهمآمیختۀ درون هر سامانۀ زنده‪ ،‬باید «کلنگری» کرد‪.‬‬
‫‪ ) 2‬هنگام بررسی هر جاندار‪ ،‬باید همۀ عوامل غیرزندۀ مؤثر بر حیات آن را نیز بررسی کرد‪.‬‬
‫‪ )3‬برای «کلنگری» سامانه های زنده باید ارتباط بین سطوح مختلف سازمانی سامانه را بررسی کرد‪.‬‬
‫‪ )3‬افرادی که برای ژندرمانی ژن سالم را از اعضای خانواده خود دریافت میکنند نیز نوعی تراژن هستند‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 4‬آسان‪ -‬خط به خط)‬
‫جاندارانی که ژنهای افراد گونهای دیگر را در خود دارند‪ ،‬جانداران تراژن نامیده میشوند‪ .‬اعضای یک خانواده از یک گونه هستند!‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪1‬و‪ )2‬زیستشناسان امروزی به این نتیجه رسیدهاند که بهتر است برای درک سامانههای زنده‪ ،‬جزءنگری را کنار بگذارند و بیشتر کلنگری کنند‬
‫تا بتوانند ارتباطهای درهمآمیختۀ درون هر سامانۀ زنده را کشف و آنها را در تصویری کاملتر و بزرگمشاهده کنند؛ یعنی سعی میکنند هنگام‬
‫بررسی یک موجود زنده‪ ،‬به همۀ عوامل زنده و غیرزندهای نیز توجه کنند که بر حیات آن اثر میگذارند‪.‬‬
‫‪ )3‬زیستشناسان امروزی برای «کلنگری» به سامانههای زنده‪ ،‬نه فقط ارتباطهای بین سطوح مختلف سازمانی سامانههای زنده را بررسی‬
‫میکنند‪ ،‬بلکه برای شناخت هرچه بیشتر آنها از اطالعات رشتههای دیگر نیز کمک میگیرند‪ .‬مثالً‪ ،‬برای بررسی مجموعۀ ژنهای هرگونه از‬
‫جانداران‪ ،‬عالوه بر اطالعات زیستشناختی‪ ،‬از فنون و مفاهیم مهندسی‪ ،‬علوم رایانه‪ ،‬آمار و بسیاری از رشتههای دیگر هم استفاده میکنند‪.‬‬

‫گفتار‪3‬‬
‫چند مورد‪ ،‬در مورد فرایند چرخهای تولید گازوئیل زیستی از دانههای روغنی‪ ،‬صادق است؟‬
‫الف‪ -‬در پی مصرف گازوئیل زیستی در اتومبیل‪ ،‬مواد سرطانزا آزاد میگردد‪.‬‬
‫ب‪ -‬روغن گیاهی تصفیهنشده با مصرف توسط اتومیبل موجب تولید ‪ CO2‬میشود‪.‬‬
‫ج‪ -‬دانههای سویا برخالف دانۀ زیتون میتوانند پیشمادۀ ساخت گازوئیل زیستی باشند‪.‬‬
‫د‪ -‬روغن گیاهی تصفیهشده با انجام واکنشهای شیمیایی به گازوئیل زیستی تبدیل میشود‪.‬‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ )101( 1‬فقط مورد د درست است‬
‫همانطور که در شکل مقابل مشاهده میکنید‪ ،‬روغن گیاهی تصفیهشده با انجام واکنشهای‬
‫شیمیایی به گازوئیل زیستی تبدیل میشود‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫الف) هم اکنون در برخی از کشورها برای به حرکت درآوردن خودروها از سوختهای زیستی‬
‫استفاده میکنند‪ .‬گازوئیل زیستی مواد سرطانزا ندارد و باعث باران اسیدی نمیشود‪.‬‬
‫ب) مصرف گازوئیل زیستی ( نه روغن گیاهی تصفیه نشده) در وسایل نقلیه سبب تولید کربن دیاکسید میشود‪.‬‬
‫ج) تولید گازوئیل زیستی از دانههای روغنی مانند آفتابگردان‪،‬زیتون و سویا صورت میگیرد‪.‬‬
 ‫صفحه ‪6‬‬ ‫فصل ‪ 1‬دهم‬ ‫زیست شناسی‪ -‬آزمون ‪1‬‬

‫یکی از کاربردهای علم زیستشناسی و فعالیتهای پژوهشگران این رشته این است که ‪..................‬‬
‫‪ )1‬برای تولید محصول بهتر‪ ،‬ژن گیاهان زراعی را به گیاهان خودرو منتقل میکنند‪.‬‬
‫‪ )2‬با تغییر در ژنوم (ژنگان) گیاهان زراعی‪ ،‬گیاهان مقاوم به بیماری تولید میکنند‪.‬‬
‫‪ )3‬با انتخاب طبیعی‪ ،‬گیاهانی را که توانایی بیشتری در ساخت سلولز دارند‪ ،‬تولید نمایند‪.‬‬
‫‪ )4‬سوختهایی را تولید کنند که همانند سوخت فسیلی از تجزیۀ پیکر جانداران امروزی به دست میآیند‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬گزینه ‪ -101( 2‬متوسط‪ -‬خط به خط)‬
‫پژوهشگران علم زیستشناسی برای بهبود مقاومت گیاهان زراعی به بیماریهای گیاهی از مهندسی ژن (انتقال ژن به گیاه) استفاده میکنند‪.‬‬
‫بررسی سایر گزینهها‪:‬‬
‫‪ )1‬امروزه برای داشتن محصول بهتر میتوان ژنهایی را از گیاهان خودرو استخراج و با فنون مهندسی ژن به دِنای گیاهان زراعی منتقل‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪ )3‬زیستشناسان میکوشند سلولز را به سوخت زیستی تبدیل کنند‪ .‬آنان این کار را به چند روش انجام میدهند که یکی از آنها‪ ،‬انتخاب‬
‫مصنوعی گیاهانی است که مقدار بیشتری سلولز تولید میکنند‪.‬‬

‫انتخاب طبیعی‪ ،‬توسط طبیعت و بدون دخالت انسان صورت میگیرد‪ .‬در حالی که انتخاب مصنوعی توسط انسان صورت‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫هر دو نوع انتخاب طبیعی و مصنوعی میتوانند موجب برهمخوردن تعادل جمعیت و تغییر فراوانی دگره (الل)ها شوند‪.‬‬
‫‪ )4‬سوختهای فسیلی منشأ زیستی دارند و از تجزیۀ پیکر جانداران به وجود آمدهاند؛ اما امروزه سوخت زیستی به سوختهایی میگویند‬
‫که از جانداران امروزی بهدست میآیند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫صفحه ‪1‬‬ ‫فصل ‪ 1‬زیست دهم‬ ‫زیست شناسی – نکات پرتکرار‬

‫گفتار یک‬
‫‪ -1‬اجتماع زیستی از تعامل چند جمعیت حاصل میشود؛ به این ترتیب در این سطح چند گونه با هم زندگی میکنند‪.‬‬
‫‪ -2‬در زیستکره همۀ جانداران حضور دارند‪ ،‬نه فقط جانوران!‬
‫‪ -3‬در همۀ جانداران بافت وجود ندارد؛ مانند جانداران تکیاختهای‪  .‬حواست باشه که جاندار تکیاختهای میتونه پروکاریوت و یا یوکاریوت باشه!‬
‫‪ -4‬هر زیستبوم از چندین بومسازگان تشکیل شده است‪.‬‬
‫‪ -5‬مشاهده‪ ،‬اساس علوم تجربی است‪ .‬در زیستشناسی فقط ساختارها و یا فرایندهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم قابل مشاهدهاند‪،‬‬
‫بررسی میشوند‪.‬‬
‫‪ -6‬همۀ موجودات زنده سطوحی از سازمانیابی حیات را دارند و منظماند‪.‬‬
‫گفتار دو‬
‫‪ -1‬دانشمندان و پژوهشگران علوم تجربی‪ ،‬سامانۀ پیچیده و مرکب را در ارتباط جاندار با محیط زیست بررسی میکنند‪ .‬یعنی به عوامل‬
‫زنده و غیرزندهای که بر موجود زنده اثر میگذارد‪ ،‬توجه میکنند‪.‬‬
‫‪ -2‬در پزشکی شخصی‪ ،‬بیماریهایی را که قرار است در آینده‪ ،‬فرد به آن مبتال شود را پیشبینی میکنند‪.‬‬
‫‪ -3‬جاندارانی که ژنهای افراد گونهای دیگر را در خود دارند‪ ،‬جاندار تراژن نامیده میشوند‪ .‬حواست باشه که افراد یک جمعیت‪ ،‬همگی از‬
‫یک گونه هستند‪.‬‬
‫‪ -4‬حجم اطالعات حاصل از بررسی و تحلیل مجموعه ژنهای جانداران بسیار باالست و نمیتوان آنها را چاپ کرد‪ ،‬بلکه آنها را به رایانههای‬
‫پرظرفیت و پرسرعت میسپارند‪.‬‬
‫گفتار سه‬
‫‪ -1‬زمانبندی مراحل تولید گازوئیل زیستی رو خوب یاد بگیر! همانطور که در شکل‬
‫مقابل مشاهده میکنید در فرایند چرخهای تولید گازوئیل زیستی‪ ،‬پس از‬
‫استخراج روغن از دانههای روغنی مانند سویا‪ ،‬زیتون و آفتابگردان ابتدا آن‬
‫را تصفیه کرده و سپس با انجام واکنشهای شیمیایی میتوان سوخت تولید‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪ -2‬گازوئیل زیستی که به عنوان سوخت استفاده میشود سبب تولید ‪CO2‬‬
‫میشود‪.‬‬
‫همانطور که در شکل مشاهده میکنید‪ ،‬در تولید سوخت زیستی از دانه‪-‬‬
‫های روغنی از فتوسنتز استفاده می شود؛ بنابراین در تولید این نوع سوخت از انرژی نور خورشید استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ -3‬سوختهای فسیلی موجب افزایش کربن دیاکسید جو‪ ،‬آلودگی هوا و در نهایت گرمایش زمین میشوند ولی سوختهای زیستی مانند‬
‫گازوئیل زیستی پایدارتر و مؤثرتر از سوختهای فسیلی هستند‪.‬‬
‫‪ -4‬گازوئیل زیستی مواد سرطانزا ندارد و باعث باران اسیدی نمیشود‪.‬‬
‫‪ -5‬سوخت فسیلی همانند سوخت زیستی از موجودات زنده منشأ میگیرد‪ ،‬اما سوختهای زیستی از موجودات زندۀ امروزی به دست می‪-‬‬
‫آیند‪.‬‬
‫‪ -6‬برای داشتن محصول گیاهی بهتر‪ ،‬ژنهایی از گیاهان خودرو استخراج و به گیاهان زراعی منتقل میشود‪.‬‬
‫‪ -7‬گروهی از ویروسها‪ ،‬گروهی از باکتریها و گروهی از قارچها میتوانند با ایجاد بیماری‪ ،‬بر رشد گیاه تأثیر منفی داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -8‬میزان خدمات بومسازگان به میزان تولیدکنندگی آن بستگی دارد‪.‬‬
 ‫برای اولین بار در کشور‪ ،‬مصاحبه با تمام رتبه های زیر صد‬
‫کنکور سال گذشته و منابعی که استفاده می کردند‬

‫‪...‬برای مشاهده کلیک کنید‪...‬‬

‫در صورتی که برای ثبت نام محصوالت ماز به راهنمایی نیاز دارید‪ ،‬عدد ‪ 20‬را به سامانه ‪ 20008585‬ارسال کنید‪.‬‬