‫بسمه تعالي‬

‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته ‪ :‬علوم تجربی‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬ ‫سؤاالت آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫مدت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫نام و نام خانوادگي ‪:‬‬ ‫تاريخ آزمون‪1402/06/04 :‬‬ ‫پايه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫سؤاالت (پاسخ نامه دارد)‬ ‫رديف‬

‫‪1/5‬‬ ‫درستي يا نادرستي هر يک از عبارتهای زير را بدون ذكر دلیل مشخص كنید‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫الف) از نتايج آزمايشهای گريفیت مشخص شد كه باكتری بدون پوشینه با دريافت دنا از محیط خارجي‪ ،‬پوشینهدار شد‪.‬‬

‫ﻣﺮ‬
‫ب) اگر پدری با گروه خوني ‪ ،B‬فرزندی با گروه خوني ‪ A‬داشته باشد‪ ،‬قطعاً دگرۀ ‪ O‬در ژننمود پدر وجود دارد‪.‬‬

‫ﮐﺰ‬
‫پ) ژنهای سازندۀ بعضي پروتئینهای مؤثر در تنفس ياختهای راكیزه‪ ،‬توسط رنابسپاراز ‪ 2‬و در هسته رونويسي ميشوند‪.‬‬

‫ار‬
‫زﺷ‬
‫ت) زماني كه نسبت ‪ CO2‬به ‪ O2‬افزايش مييابد‪ ،‬آنزيم روبیسکو فعالیت كربوكسیالزی انجام ميدهد‪.‬‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ث) هر يک از ياختههای بالستوال ميتواند به انواع ياختههای بدن جنین متمايز شود‪.‬‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰ‬
‫ج) در زندگي گروهي‪ ،‬احتمال شکار شدن جانور به علت وجود نگهبانهای گروه‪ ،‬كمتر است‪.‬‬

‫ﺰا‬
‫وﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬
‫‪1/5‬‬ ‫در هر يک از عبارتهای زير جایخالي را با كلمات مناسب كامل كنید‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫زﺷ‬
‫الف) در باكتری اشرشیاكالی‪ ،‬توالي خاصي از دنا كه بین راهانداز و ژنهای مربوط به تجزيۀ الكتوز قرار گرفته است‪،‬‬
‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰو‬
‫توسط پروتئینِ ‪ ................‬اشغال ميشود‪.‬‬
‫ﮐ‬
‫ﯿﻔﯿ‬

‫ﺰا‬
‫ی ‪ ................‬مقاوم است‪.‬‬
‫م اكسیژن محیط‪ ،‬داسي شکل شود‪ ،‬اين فرد در برابر بیمار ِ‬
‫ب) اگر گويچۀ قرمز فردی فقط در مقدار ك ِ‬
‫ﺖ‬

‫ﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬
‫پ) از نوعي تخمیر برای تولید خیارشور استفاده ميشود كه در اين تخمیر‪ ،‬پیرووات به ‪ ...................‬تبديل ميشود‪.‬‬

‫زﺷ‬
‫ﻧﻈ‬

‫ﯿﻦ‬

‫ت) هر مولکول ريبولوزفسفات با دريافت فسفات از ‪ .....................‬تبديل به مولکول ريبولوزبیسفسفات ميشود‪.‬‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ﺎم‬

‫ﻰ‬
‫ﮐ‬

‫ث) ياختههايي كه ميتوانند تکثیر و به انواع متفاوتِ ياخته تبديل شوند‪ ،‬ياختههای ‪ ................‬نام دارند‪.‬‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬

‫وﺗ‬
‫ج) برههايي كه مادر خود را از دست دادهاند و به دنبال فرد پرورشدهندۀ خود راه ميافتند‪ ،‬رفتار ‪ ................‬را نشان ميدهند‪.‬‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬

‫ﻀﻤ‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫‪1/75‬‬ ‫برای كامل كردن هر يک از عبارتهای زير‪ ،‬از بین كلمات داخل پرانتز‪ ،‬كلمۀ مناسب را انتخاب كنید‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﯿﻦ‬
‫ﺎم‬
‫و‬

‫الف) در ياختهای كه دنای (حلقوی ‪ -‬خطي) دارد‪ ،‬جدا شدن هیستونها‪ ،‬قبل از همانندسازیِ دنا صورت ميگیرد‪.‬‬
‫ﭘﺮ‬

‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬
‫ور‬

‫ب) آنزيمهای رنابسپاراز جانداراني كه فرصت بیشتری برای پروتئینسازی دارند‪ ،‬دارای تنوع (بیشتری ‪ -‬كمتری) هستند‪.‬‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬
‫ش‬

‫پ) بروز صفت (رنگ صورتي گل میموني ‪ -‬گروه خوني ‪ )AB‬با تصورات موجود در زمان پیش از كشف قوانین وراثت‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫مطابقت دارد‪.‬‬
‫ﺎم‬
‫و‬

‫ت) جهش مضاعفشدگي فقط در ياختههای (دوالد ‪ -‬تکالد) صورت ميگیرد‪.‬‬

‫ﭘﺮ‬

‫آﻣ‬
‫ور‬

‫ث) الکترونهای پر انرژی ‪ ،FADH2‬از اولین پروتئین پمپ زنجیرۀ انتقال الکترون راكیزه عبور (ميكند ‪ -‬نميكند)‪.‬‬
‫ﻮز‬
‫ش‬

‫ج) اكسیژن آزاد شده در فرآيند فتوسنتز از مولکول (آب ‪ -‬كربندیاكسید) جدا ميشود‪.‬‬
‫ش‬

‫چ) رفتار موش مادر در مراقبت از فرزندان‪ ،‬رفتاری (غريزی ‪ -‬يادگیری) است‪.‬‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫‪0/5‬‬ ‫دربارۀ آزمايشهای ايوری و همکارانش‪ ،‬به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪4‬‬
‫ور‬
‫ش‬

‫الف) عصارۀ استفاده شده در اين آزمايشها از كدام نوع باكتری استرپتوكوكوس نومونیا استخراج شد؟‬
‫ب) در آخرين آزمايش‪ ،‬با اضافه كردن آنزيم تخريب كنندۀ كدام گروه از مواد آلي‪ ،‬انتقال صفت صورت نگرفت؟‬

‫"ادامه در صفحۀ دوم"‬

‫‪1‬‬
 ‫بسمه تعالي‬
‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته ‪ :‬علوم تجربی‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬ ‫سؤاالت آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫مدت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫نام و نام خانوادگي ‪:‬‬ ‫تاريخ آزمون‪1402/06/04 :‬‬ ‫پايه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫سؤاالت (پاسخ نامه دارد)‬ ‫رديف‬

‫‪0/75‬‬ ‫شکلهای زير همانندسازی دنای اصلي ياختۀ جانداران را نشان ميدهد‪ .‬با توجه به مطالب كتاب درسي به سؤاالت‬ ‫‪5‬‬
‫زير پاسخ دهید‪.‬‬

‫ﻣﺮ‬
‫ﮐﺰ‬
‫ار‬
‫زﺷ‬
‫ﯿﺎﺑ‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰ‬

‫ﺰا‬
‫وﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬

‫زﺷ‬
‫الف) در كدام شکل‪ ،‬تعداد جايگاههای آغاز همانندسازی ميتواند بسته به مراحل رشد و نمو تنظیم شود؟‬
‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ب) در كدام شکل‪ ،‬ميتوان همزماني ترجمه و رونويسي را مشاهده كرد؟‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰو‬
‫ﮐ‬

‫پ) در كدام شکل‪ ،‬آنزيمهای برش دهنده‪ ،‬قسمتي از سامانۀ دفاعي آنها محسوب ميشود؟‬
‫ﯿﻔﯿ‬

‫ﺰا‬
‫‪0/5‬‬ ‫در رابطه با مولکولي كه باعث افزايش سرعت واكنشهای انجام شدني در موجود زنده ميشود‪ ،‬به سؤاالت زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫ﺖ‬

‫ﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬

‫زﺷ‬
‫الف) با تغییر كدام قسمت اين مولکول‪ ،‬احتمال تغییر عملکرد آن بسیار زياد است؟‬
‫ﻧﻈ‬

‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ﺎم‬

‫ب) يکي از عوامل مؤثر بر فعالیت اين مولکول را بنويسید‪.‬‬

‫ﻰ‬
‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬

‫‪1‬‬ ‫در مورد مولکولهای اطالعاتي به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪7‬‬

‫وﺗ‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬

‫الف) اگر در آزمايشهای مزلسون و استال‪ ،‬در پايان ‪ 20‬دقیقۀ اول‪ ،‬دو نوار‪ ،‬يکي در باال و ديگری در پايین لولۀ آزمايش‬
‫ﻀﻤ‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫مشاهده شود‪ ،‬كدام طرح همانندسازی دنا تأيید ميشود؟‬

‫ﯿﻦ‬
‫ﺎم‬
‫و‬

‫ب) نام دو پروتئین كه در انقباض ماهیچهها نقش دارند را بنويسید‪.‬‬

‫ﭘﺮ‬

‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬
‫ور‬

‫پ) زنجیرههای سازندۀ هموگلوبین در كدام ساختار به صورت يک زيرواحد‪ ،‬تا خورده و شکل خاصي پیدا ميكنند؟‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬
‫ش‬

‫‪0/5‬‬ ‫باتوجه به فرآيند رونويسي كه در شکل زير نشان داده شده است‪ ،‬به سؤاالت پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪8‬‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫الف) كدام رشته‪ ،‬رشتۀ الگو را نشان ميدهد؟‬

‫ﺎم‬
‫و‬

‫ب) توالي نوكلئوتیدی رنای ساخته شده‪ ،‬شبیه به كدام رشته است؟‬
‫ﭘﺮ‬

‫آﻣ‬
‫ور‬

‫ﻮز‬
‫ش‬

‫ش‬

‫‪0/5‬‬ ‫در زير‪ ،‬ترتیب وقايع مرحلۀ آغاز ترجمه نوشته شده است‪ .‬موارد خواسته شده را بنويسید‪.‬‬ ‫‪9‬‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫‪  ...................‬اتصال رنای ناقل (‪)tRNA‬‬

‫هدايت زيرواحد كوچک رناتن (ريبوزوم) به سوی رمزۀ آغاز توسطِ ‪« .....‬الف»‬
‫ور‬

‫‪ ........................‬در جايگاه ‪ P‬رناتن ‪ ‬افزوده شدن زيرواحد بزرگ رناتن به مجموعه ‪ ‬كامل‬
‫«ب»‬
‫دارای آمینواسیدِ‬
‫ش‬

‫شدن ساختار رناتن‬

‫‪0/25‬‬ ‫كدام يک از پروتئینهای زير‪ ،‬پس از ساخته شدن به شبکۀ آندوپالسمي و دستگاه گلژی ميروند؟‬ ‫‪10‬‬
‫‪ )2‬آمیالز بزاق‬ ‫‪ )1‬آنزيمهای فتوسنتزی‬
‫"ادامه در صفحۀ سوم"‬
‫‪2‬‬
 ‫بسمه تعالي‬
‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته ‪ :‬علوم تجربی‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬ ‫سؤاالت آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫مدت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫نام و نام خانوادگي ‪:‬‬ ‫تاريخ آزمون‪1402/06/04 :‬‬ ‫پايه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫سؤاالت (پاسخ نامه دارد)‬ ‫رديف‬

‫‪0/5‬‬ ‫اتصال بعضي رناهای كوچک مکمل به رنای پیک (‪ )mRNA‬كه مثالي از تنظیم بیان ژن پس از رونويسي است‬ ‫‪11‬‬
‫چگونه باعث توقف عمل ترجمه ميشود؟‬

‫ﻣﺮ‬
‫‪0/75‬‬ ‫با توجه به نمودار توزيع فراواني رخنمود (فنوتیپ) رنگ نوعي ذرت‪ ،‬به سؤاالت زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﮐﺰ‬
‫ار‬
‫زﺷ‬
‫ﯿﺎﺑ‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰ‬

‫ﺰا‬
‫وﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬
‫الف) ژننمودهای ‪ AaBbcc‬و ‪ AaBBCc‬در كدام ستونها مشاهده ميشوند؟‬

‫زﺷ‬
‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ب) در كدام ستون تعداد دگرههای (اللهای) بارز و نهفته برابر است؟‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰو‬
‫ﮐ‬

‫‪1/25‬‬ ‫در بیماری نهفتۀ فنیلكتونوری‪ ،‬از ازدواج زن و مردی با ژننمود ‪( :Aa‬با فرض اينکه ‪ :A‬دگرۀ سالم و ‪ :a‬دگرۀ بیمار باشد)‬ ‫‪13‬‬
‫ﯿﻔﯿ‬

‫ﺰا‬
‫الف) ژننمود (ژنوتیپ) فرزندان را با رسم مربع پانت نشان دهید‪.‬‬
‫ﺖ‬

‫ﺗ‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬

‫زﺷ‬
‫ب) آيا اين والدين ممکن است صاحب فرزندی شوند كه نیاز به تغذيه با شیرخشک فاقد فنیلآالنین دارد؟‬
‫ﻧﻈ‬

‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ﺎم‬

‫‪1/25‬‬ ‫در مورد تغییر در اطالعات وراثتي به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫ﻰ‬
‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬

‫الف) دو نوع ناهنجاری فامتني (كروموزومي) ساختاری نام ببريد كه طول فامتن در آنها ميتواند ثابت بماند؟‬

‫وﺗ‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬

‫ب) دو شاهد تغییر گونهها را نام ببريد‪.‬‬

‫ﻀﻤ‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫پ) برای وقوع گونهزايي دگرمیهني‪ ،‬كدام يک از عوامل برهم زنندۀ تعادل ژني متوقف ميشود؟‬
‫ﯿﻦ‬
‫ﺎم‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫ﮐ‬

‫‪0/5‬‬ ‫با توجه به شکل زير‪ ،‬در صورت رخ دادن پديدۀ چلیپاييشدن (كراسینگاور) بین فامینکهای (كروماتیدهای)‬ ‫‪15‬‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬
‫ور‬

‫ﻮز‬

‫غیرخواهریِ حاوی دگرههای ‪ A‬و ‪ ،a‬گامتهای نوتركیب دارای چه دگرههايي خواهند بود؟‬
‫ﺖ‬
‫ش‬

‫ش‬

‫ﻧﻈ‬
‫ﺎم‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫آﻣ‬
‫ور‬

‫ﻮز‬
‫ش‬

‫‪1/25‬‬ ‫در رابطه با تنفس ياختهای به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪16‬‬
‫ش‬

‫الف) محل تشکیل ‪ FADH2‬در كدام قسمت راكیزه (میتوكندری) است؟‬

‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫ب) آنزيم ‪ATP‬ساز‪ ،‬انرژی مورد نیاز برای تركیب ‪ ADP‬و گروه فسفات را چگونه فراهم ميكند؟‬
‫ور‬

‫پ) در تخمیر‪ ،‬برای تداوم قندكافت (گلیکولیز) بازسازی چه مولکولي ضروری است؟‬
‫ش‬

‫ت) دود خارج شده از خودروها حاوی چه گازی است كه باعث ميشود ظرفیت حمل اكسیژن در خون كاهش يابد؟‬

‫‪0/5‬‬ ‫شايد ديده باشید كه در دانههای خشک و ب دون آب مانند نخود و لوبیا‪ ،‬حشرات و الرو آنها رشد و نمو ميكنند‪ .‬با‬ ‫‪17‬‬
‫توجه به اينکه اين دانهها خشکاند و تقريباً آبي ندارند‪ ،‬آب مورد نیاز اين جانوران چگونه تأمین ميشود؟‬
‫"ادامه در صفحۀ چهارم"‬
‫‪3‬‬
 ‫بسمه تعالي‬
‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته ‪ :‬علوم تجربی‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬ ‫سؤاالت آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫مدت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫نام و نام خانوادگي ‪:‬‬ ‫تاريخ آزمون‪1402/06/04 :‬‬ ‫پايه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫سؤاالت (پاسخ نامه دارد)‬ ‫رديف‬

‫‪0/5‬‬ ‫در رابطه با آزمايشي كه برای بررسي اثر همۀ طول موجهای نور مرئي بر میزان فتوسنتز جلبک اسپیروژير (جلبک‬ ‫‪18‬‬
‫سبز رشتهای) انجام شد‪ ،‬به سؤاالت زير پاسخ دهید‪.‬‬

‫ﻣﺮ‬
‫الف) با توجه به مشاهدات صورت گرفته‪ ،‬رنگیزۀ اصلي فتوسنتز چیست؟‬

‫ﮐﺰ‬
‫ب) چه نوع باكتری در اين آزمايش مورد استفاده قرار گرفته است؟‬

‫ار‬
‫زﺷ‬
‫‪1/25‬‬ ‫در مورد فتوسنتز در شرايط دشوار به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫الف) در كدام نوع فتوسنتز‪ ،‬آنزيم تثبیت ‪ CO2‬در شب نیز فعالیت دارد؟‬

‫ﻣ‬
‫ﺮﮐ‬
‫ﻰ‬
‫ب) چرا وقتي روزنهها به منظور كاهش تعرق بسته ميشوند‪ CO2 ،‬برگ كم ميشود و اكسیژن در آن افزايش مييابد؟‬

‫ﺰا‬
‫وﺗ‬
‫پ) كدام گروه از باكتریهای فتوسنتزكننده‪ ،‬ازآب به عنوان منبع تأمین الکترون استفاده ميكنند؟‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬

‫زﺷ‬
‫ت) اوگلنا در صورتي كه نور نباشد‪ ،‬چگونه تركیبات مورد نیاز خود را به دست ميآورد؟‬
‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬

‫ﻣ‬
‫‪1/5‬‬ ‫در مورد فناوریهای نوين زيستي به پرسشهای زير پاسخ دهید‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫ﺮﮐ‬
‫ﻰو‬
‫ﮐ‬
‫ﯿﻔﯿ‬

‫الف) دو مورد از ياختههايي كه از تمايز ياختههای بنیادی مغز استخوان ايجاد ميشوند را نام ببريد‪.‬‬

‫ﺰا‬
‫ﺖ‬

‫ﺗ‬
‫ب) نتیجۀ تغییر اينترفرون تولید شده به كمک مهندسي پروتئین چیست؟ (‪ 1‬مورد)‬

‫ر‬
‫ﻀﻤ‬

‫زﺷ‬
‫ﻧﻈ‬

‫پ) برای تشخیص ايدز در مراحل اولیه‪ ،‬دنای موجود در خون فرد مشکوک را استخراج ميكنند‪ .‬دنای استخراج شده‬
‫ﯿﻦ‬

‫ﯿﺎﺑ‬
‫ﺎم‬

‫شامل چه دناهايي ميباشد؟‬

‫ﻰ‬
‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬

‫با توجه به انتهای چسبندۀ داده شده در شکل زير‪ ،‬مشخص كنید پیوند فسفودیاستر بین كدام دو نوكلئوتید ‪0/25‬‬ ‫‪21‬‬
‫وﺗ‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬

‫ﻀﻤ‬
‫شکسته شده است؟‬
‫‪CGT‬‬ ‫‪TAACG‬‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫ﯿﻦ‬
‫ﺎم‬
‫و‬

‫‪GCAAT‬‬ ‫‪TGC‬‬
‫ﭘﺮ‬

‫ﮐ‬
‫آﻣ‬

‫ﯿﻔﯿ‬
‫ور‬

‫در ستون "الف" جدول زير‪ ،‬توضیحاتي مربوط به انتخاب طبیعي و رفتار بیان شده است‪ .‬هر يک از موارد ستون ‪1/25‬‬ ‫‪22‬‬
‫ﻮز‬

‫ﺖ‬
‫ش‬

‫"الف" با يکي از موارد ستون "ب" ارتباط منطقي دارد‪ .‬آنها را پیدا كنید‪( .‬در ستون "ب" يک مورد اضافه است‪).‬‬
‫ش‬

‫ﻧﻈ‬

‫ستون "ب"‬ ‫ستون "الف"‬

‫ﺎم‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫‪ -1‬حمله به جانوران ديگر برای بیرون راندن مزاحم‬ ‫الف) زادآوری‬

‫آﻣ‬
‫ور‬

‫‪ -2‬انتخاب صدفهای با اندازۀ متوسط توسط خرچنگهای ساحلي‬ ‫ب) غذايابي‬

‫ﻮز‬
‫ش‬

‫ش‬

‫‪ -3‬ذخیرۀ چربي به مقدار كافي‬ ‫پ) قلمرو خواهي‬

‫‪ -4‬بیرون انداختن پوستههای تخم توسط پرندۀ كاكايي‬ ‫ت) مهاجرت‬
‫و‬
‫ﭘﺮ‬

‫ث) خواب زمستاني ‪ -5‬پرهای زينتي دم طاووس نر‬

‫ور‬

‫‪ -6‬استفاده از نشانههای محیطي برای جهت يابي‬

‫ش‬

‫‪0/5‬‬ ‫رفتار دگرخواهي پرندگان ياريگر‪ ،‬چه نفعي برای خود آنها دارد؟ (دو مورد)‬ ‫‪23‬‬

‫‪20‬‬ ‫جمع نمرات‬ ‫"موفق باشید"‬

‫‪4‬‬
 ‫باسمه تعالي‬
‫مدّت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته‪ :‬علوم تجربی‬ ‫راهنمای تصحیح آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫‪1402/ 06/04‬‬ ‫تاریخ آزمون‪:‬‬ ‫پایه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫راهنمای تصحیح‬ ‫ردیف‬

‫‪1/5‬‬ ‫ب) درست (‪( )0/25‬ص‪)41‬‬ ‫الف) نادرست (‪( )0/25‬ص‪)3‬‬ ‫‪1‬‬
‫ت) درست (‪( )0/25‬ص ‪ 85‬و ‪)86‬‬ ‫پ) درست (‪( )0/25‬ص‪ 23‬و ‪)67‬‬
‫ج) درست (‪( )0/25‬ص‪)122‬‬ ‫ث) نادرست (‪( )0/25‬ص ‪)100‬‬
‫‪1/5‬‬ ‫ب) ماالریا (‪( )0/25‬ص ‪)56‬‬ ‫الف) مهاركننده (‪( )0/25‬ص‪)34‬‬ ‫‪2‬‬
‫ت) ‪( )0/25( ATP‬ص ‪)84‬‬ ‫پ) الكتات (‪( )0/25‬ص ‪)74‬‬
‫ج) نقشپذیری (‪( )0/25‬ص‪)113‬‬ ‫ث) بنیادی (‪( )0/25‬ص‪)99‬‬
‫‪1/75‬‬ ‫ب) بیشتری (‪( )0/25‬ص ‪ 23‬و ‪)32‬‬ ‫الف) خطی (‪( )0/25‬ص‪)11‬‬ ‫‪3‬‬
‫ت) دوالد (‪( )0/25‬ص ‪)51‬‬ ‫پ) رنگ صورتی گل میمونی (‪( )0/25‬ص ‪ 37‬و ‪)41‬‬
‫ج) آب (‪( )0/25‬ص ‪)83‬‬ ‫ث) نمیكند (‪( )0/25‬ص ‪)70‬‬
‫چ) غریزی (‪( )0/25‬ص‪)109‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫ب) آنزیم تخریب كنندۀ دنا (‪( )0/25‬ص‪)3‬‬ ‫الف) پوشینهدار (‪( )0/25‬ص‪)3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0/75‬‬ ‫پ) شکل (‪( )0/25( )2‬ص ‪)93‬‬ ‫ب) شکل (‪( )0/25( )2‬ص ‪ 13‬و ‪)32‬‬ ‫الف) شکل (‪( )0/25( )1‬ص ‪ 13‬و ‪)14‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫الف) جایگاه فعال آنزیم (‪( )0/25‬ص ‪)51‬‬ ‫‪6‬‬
‫ب) دما‪ pH ،‬محیط‪ ،‬غلظت آنزیم و پیشماده (ذكر یک مورد) (‪( )0/25‬ص‪)20‬‬
‫‪1‬‬ ‫ب) اكتین و میوزین (‪( )0/5‬ص ‪)18‬‬ ‫الف) طرح همانندسازی حفاظتی (‪( )0/25‬ص ‪ 9‬و ‪)10‬‬ ‫‪7‬‬
‫پ) ساختار سوم (‪( )0/25‬ص ‪)17‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫ب) رشتۀ ‪ ( )0/25( 2‬ص ‪)24‬‬ ‫الف) رشتۀ ‪( )0/25( 1‬ص ‪ 24‬و ‪)25‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫ب) متیونین (‪ ( )0/25‬ص ‪)30‬‬ ‫الف) بخشهایی از رنای پیک (‪( )0/25‬ص ‪)30‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪0/25‬‬ ‫‪ )2‬آمیالز بزاق (‪ ( )0/25‬ص ‪ 18‬و ‪)31‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫از كار رناتن (‪ )0/25‬جلوگیری میشود (‪( )0/25‬ص ‪)36‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪0/75‬‬ ‫الف) ژننمود ‪ :AaBbcc‬ستون ‪ )0/25( C‬و ژننمود ‪ :AaBBCc‬ستون ‪( )0/25( E‬ص ‪ 44‬و ‪)45‬‬ ‫‪12‬‬
‫ب) ستون ‪( )0/25( D‬ص ‪)45‬‬
‫‪1/25‬‬ ‫{به دلیل تشابه حرف ‪ P‬و ‪ p‬در نوشتار‪ ،‬از حروف ‪ A‬و ‪ a‬استفاده گردید}‬ ‫الف) (ص ‪ 42‬و ‪)45‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪a‬‬ ‫گامتها‬
‫‪)0/25( AA )0/25( Aa‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪)0/25( Aa‬‬ ‫‪)0/25( aa‬‬ ‫‪a‬‬
‫ب) بله (‪( )0/25‬ص ‪)45‬‬
‫«ادامۀ راهنما در صفحۀ دوم»‬

‫‪1‬‬
 ‫باسمه تعالي‬
‫مدّت آزمون‪ 100 :‬دقيقه‬ ‫ساعت شروع‪ 9 :‬صبح‬ ‫رشته‪ :‬علوم تجربی‬ ‫راهنمای تصحیح آزمون نهايي درس‪ :‬زیست شناسی (‪)3‬‬
‫‪1402/ 06/04‬‬ ‫تاریخ آزمون‪:‬‬ ‫پایه دوازدهم دورۀ دوم متوسطه‬
‫مركز ارزشیابی و تضمین كیفیت نظام آموزش و پرورش‬ ‫دانشآموزان روزانه‪ ،‬داوطلبان آزاد و بزرگسال داخل و خارج كشور در شهریور ماه سال ‪1402‬‬
‫‪http://aee.medu.gov.ir‬‬
‫نمره‬ ‫راهنمای تصحیح‬ ‫ردیف‬

‫‪1/25‬‬ ‫الف) جابهجایی (‪ -)0/25‬واژگونی (‪( )0/25‬ص‪ 50‬و ‪)51‬‬ ‫‪14‬‬

‫ب) سنگوارهها‪ ،‬تشریح مقایسهای و مطالعات مولکولی (ذكر ‪ 2‬مورد) (‪( )0/5‬ص‪ 57‬و ‪ 58‬و ‪)59‬‬
‫پ) شارش ژن (‪( )0/25‬ص ‪)60‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫‪ )0/25( Ba‬و ‪( )0/25( bA‬ص‪)56‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪1/25‬‬ ‫الف) بخش داخلی راكیزه (‪ ( )0/25‬ص ‪)71‬‬ ‫‪16‬‬
‫ب) پروتونها (‪ )0/25‬از كانالی كه در این مجموعه قرار دارد‪ ،‬می گذرند (‪ )0/25‬و انرژی مورد نیاز برای تشکیل ‪ATP‬‬
‫فراهم میشود‪( .‬ص ‪)70‬‬
‫پ) ‪( )0/25( NAD+‬ص ‪)73‬‬
‫ت) مونواكسید كربن (‪( )0/25( )CO‬ص ‪)76‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫حشرات و الرو آنها با انجام تنفس یاختهای در مرحلۀ زنجیرۀ انتقال الکترون‪ ،‬از آبی كه تشکیل میشود نیاز خود را‬ ‫‪17‬‬
‫برطرف میكنند‪( )0/5( .‬ص ‪ 70‬و ‪)72‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫ب) باكتری هوازی (‪( )0/25‬ص ‪)81‬‬ ‫الف) سبزینه (كلروفیل) (‪( )0/25‬ص ‪)81‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪1/25‬‬ ‫الف) گیاهان ‪( )0/25( CAM‬ص‪)88‬‬ ‫‪19‬‬
‫ب) چون تبادل گازهای اكسیژن و كربندیاكسید از روزنهها توقف مییابد (‪ )0/25‬اما فتوسنتز همچنان ادامه دارد (‪)0/25‬‬
‫(ص‪)86‬‬
‫پ) سیانوباكتریها (‪( )0/25‬ص ‪)89‬‬
‫ت) تغذیه از مواد آلی (‪( )0/25‬ص ‪)90‬‬
‫‪1/5‬‬ ‫الف) یاختههای استخوانی‪ ،‬خونی‪ ،‬ماهیچهای و عصبی (ذكر ‪ 2‬مورد) (به رگهای خونی‪ ،‬ماهیچۀ اسکلتی و قلبی نیز‬ ‫‪20‬‬
‫نمره تعلق میگیرد) (‪( )0/5‬ص ‪)99‬‬
‫ب) افزایش فعالیت ضد ویروسی آن به اندازۀ پروتئین طبیعی‪ ،‬پایدارتر شدن (ذكر یک مورد) (‪( )0/25‬ص ‪)98‬‬
‫پ) دنای یاختههای بدن خود فرد (‪ )0/25‬و احتماالً دنای ساخته شده (‪ )0/25‬از رنای ویروس (‪( )0/25‬ص ‪)105‬‬
‫‪0/25‬‬ ‫‪( )0/25( TT‬ص ‪)94‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪1/25‬‬ ‫الف) ‪ -5‬پرهای زینتی دم طاووس نر (‪( )0/25‬ص ‪ 116‬و ‪)117‬‬ ‫‪22‬‬
‫ب) ‪ -2‬انتخاب صدفهای با اندازۀ متوسط توسط خرچنگهای ساحلی (‪( )0/25‬ص ‪)118‬‬
‫پ) ‪ -1‬حمله به جانوران دیگر برای بیرون راندن مزاحم (‪( )0/25‬ص ‪)119‬‬
‫ت) ‪ -6‬استفاده از نشانههای محیطی برای جهت یابی (‪( )0/25‬ص ‪)119‬‬
‫ث) ‪ -3‬ذخیرۀ چربی به مقدار كافی (‪( )0/25‬ص ‪)120‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫كسب تجربه و استفاده از آن برای پرورش زادههای خود‪ ،‬تصاحب قلمرو دیگران با مرگ احتمالی آنها و خودزادآوری‬ ‫‪23‬‬
‫(ذكر ‪ 2‬مورد) (‪( )0/5‬ص ‪)124‬‬
‫‪20‬‬ ‫جمع نمره‬ ‫«خدا قوت همکار محترم»‬

‫‪2‬‬