‫دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات‬

‫نام دانشجو‪ :‬روژین جانبخشی‬

‫نام استاد‪ :‬سرکار خانم مهتاب رشیدی‬
‫موضوع تحقیق‪ :‬جلبک‌ها‬
‫تاریخ ارائه‪1402/01/16 :‬‬
‫سکنشن کالس‪ :‬گیاه‌شناسی روزهای چهارشنبه‌ ساعت‬
‫‪10:15‬‬
 ‫جلبک چیست؟‬
‫جلبک اصطالحی است که برای توصیف یک گروه بزرگ و متنوع از موجودات یوکاریوتی‬
‫ک‌ها‌می‌توانند تک سلولی باشند‪ ،‬به صورت کلنی زندگی‬ ‫و فتوسنتزی استفاده‌می‌شود‪ .‬جلب ‌‬
‫کنند و یا حتی چند سلولی باشند‪ .‬وجود انواع مختلف از جلبک‌ها‪ ،‬طبقه‌بندی آن‌ها را سخت‬
‫‌می‌کند‪ .‬جلبک‌‌ها در دو محیط زمینی و دریایی زندگی می‌کنند و تقریبا ً در هر نقطه که آب و‬
‫نور خورشید وجود دارد‪ ،‬رشد‌می‌کنند‪ .‬جلبک‌‌ها مانند گیا‌هان‪ ،‬ارگانیسم‌‌های فتوسنتزی هستند‪.‬‬
‫ک‌ها به نام جلبک‌‌های سبز‪ ،‬حتی به دلیل همسان بودن با گیا‌هان در گروه‬ ‫یک گروه از جلب ‌‬
‫‪.‬این موجودات طبقه‌بندی‌می‌شوند‬
‫جلبک‌ها گیاه نیستند بلکه از سلسله آغازیان می‌باشند‪ .‬آن‌ها نزدیک یا داخل آب زندگی می‌کنند‬
‫و ریشه حقیقی ندارند‪ .‬علم جلبک‌شناسی را فیکولوژی می‌نامند که از واژه یونانی فیکوز به‬
‫معنی علف هرز دریایی آمده است‪ .‬شناسایی جلبک‌ها به‌صورت علمی ظاهراً از اواسط قرن‬
‫هجدهم شروع شده است‪ .‬واژه جلبک نیز از دو بخش درست شده‌است‪ :‬جل ‪ +‬بک‪ ،‬بخش‬
‫نخست به معنی پوشش یا پارچه و بخش دوم به معنی قورباغه‪ ،‬پس معنی واژگانی جلبک‪،‬‬
‫‪.‬جامه یا پناهگاه قورباغه می‌تواند باشد‬
 ‫جلبک‌‌ها به عنوان یک گروه‪ ،‬بیشتر اکسیژن موجود در کره زمین را تولید‌می‌کنند‪ .‬آن‌ها‬
‫تقریبا ً در هر قسمت از اقیانوس‌ها وجود دارند که به میزان باالیی می‌توانند نور خورشید را‬
‫دریافت‌کنند‪ .‬بسیاری از گونه‌‌های دیگر جلبک‌‌ها می‌توانند خارج از آب زنده‌بمانند و بسیاری‬
‫ک‌ها عالوه بر نور خورشید به مواد‬ ‫دیگر به اکسیژن تولید شده در آب وابسته هستند‪ .‬جلب ‌‬
‫‪.‬مغذی متنوعی نیز احتیاج دارند‬
 ‫وقتی شرایط کامل باشد و هیچ ماده مغذی محدود نباشد‪ ،‬جمعیت جلبک‌ها‌می‌توانند رشد‬
‫تصاعدی را تجربه کنند‪ .‬این گونه جمعیت‌های جلبکی‪ ،‬منجر به ایجاد «شکوفه‌‌های جلبکی*»‬
‫می‌شوند که در آن‌ها مقادیر زیادی جلبک به طور همزمان شکوفا‌می‌شوند‪ .‬جلبک‌‌ها به‬
‫ک‌ها را در وسط شکوفه جلبکی از بین می‌برند‬ ‫‪.‬سرعت ضخیم‌شده و بسیاری از جلب ‌‬
‫ک‌های مرده به داخل این توده جلبکی‬‫باکتری‌ها و ارگانیسم‌‌های دیگر برای تغذیه از جلب ‌‬
‫حرکت‌می‌کنند و آب اکسیژن را از این ناحیه تخلیه می‌کنند‪ .‬در این حالت یک منطقه مرده‬
‫اکسیژن در اقیانوس ایجاد‌می‌شود که‌می‌تواند برای بسیاری از گون ‌ه‌ها کشنده باشد‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬سموم تولید شده توسط برخی جلبک‌‌ها‌می‌توانند برای حیات وحش و انسان نیز مضر یا‬
‫‪.‬مهلک باشند‬
‫*‪algal blooms‬‬
 ‫شکل و ساختار جلبک‌ها‬
‫جلبک‌های معمولی اغلب از یک سلول یوکاریوتی تشکیل شده‌اند‪ ،‬که شبیه به یک گیاه است و‬
‫ت‌ها و میتوکندری‌‌ها وجود دارند‪.‬‬
‫در ساختمان آن یک هسته دارای غشا‪ ،‬کلروپالس ‌‬
‫ت‌ها قند‌هایی که توسط میتوکندری شکسته‌می‌شوند را فتوسنتز‌می‌کنند‪ .‬در حالی که‬
‫کلروپالس ‌‬
‫بسیاری از گونه‌‌های جلبک به عنوان یک ارگانیسم تک سلولی با زندگی آزاد یافت‌می‌شوند‪،‬‬
‫برخی دیگر از جلبک‌ها شکل کلنی یا ارگانیسم چند سلولی را تشکیل‌می‌دهند‪ .‬در زیر یک‬
‫جلبک اوگلنا که یک جلبک تک سلولی با زندگی آزاد به شمار می‌آيد‪ ،‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫این جلبک‌‌ها دارای پوسته ضخیمی هستند که برای محافظت در اطراف سلول مارپیچ‬
‫ک‌های دیگر ممکن است دارای دیواره سلولی یا سایر پوشش‌های محافظ باشند‬ ‫‌‪.‬می‌شوند‪ .‬جلب ‌‬
 ‫برخی از جلبک‌ها در شرایط پیچیده‌تری‬
‫زندگی‌می‌کنند‪ ،‬به عنوان مثال‪ ،‬کلنی‬
‫جلبک‌های زیر به یکدیگر متکی هستند‪ ،‬اما‬
‫هنوز هم تا حدودی به عنوان جلبک‌های واحد‬
‫عمل‌می‌کنند‪ .‬همان‌طور که مشاهده‌می‌کنید‪،‬‬
‫جلبک‌‌های موجود در لبه بیرونی کلنی برای‬
‫دفاع اختصاصی شده‌اند و ستون‌‌های بزرگی‬
‫را حمل می‌کنند‪ .‬این ساختارها کمک‌می‌کنند‬
‫تا کل کلنی زنده بماند‪ ،‬بدون این که نیاز باشد‬
‫هر جلبک به تنهایی قادر به تولید این‬
‫‪.‬ساختارهای ستونی باشد‬
 ‫ک‌ها به عنوان ارگانیسم‌‌های چند سلولی در طبیعت وجود دارند‪ .‬این جلبک‌‌ها‪،‬‬ ‫بزرگترین جلب ‌‬
‫مانند جلبک دریایی که در زیر مشاهده‌می‌شود‪‌،‬می‌توانند صد‌ها مترارتفاع داشته باشند و از‬
‫تمام نور ورودی به اقیانوس استفاده کنند‪ .‬برخالف بیشتر گیا‌هان زمینی‪ ،‬این گیا‌هان بدون‬
‫آوند هستند و روش خاصی برای انتقال آب ندارند‪ .‬بنابراین‪ ،‬آن‌ها برای زنده ماندن باید در‬
‫محیط دریایی بمانند‪ .‬این جلبک‌های بزرگ دریایی دارای سازگاری‌هایی هستند که به آن‌ها‬
‫کمک‌می‌کنند تا بتوانند در شرایط سخت اقیانوس زندگی کنند‪ ،‬مانند ارگان‌‌های شناور که آن‌ها‬
‫را به سمت نور و بخش‌های مخصوصی از کف اقیانوس‌می‌برند تا بتوانند ریشه‌های خود را‬
‫‪.‬در کف اقیانوس‌ها محکم کنند‬
 ‫جلبک‌ها در کجا زندگی می‌کنند؟‬
‫ک‌ها تقریبا ً در سراسر کره زمین یافت‌می‌شوند‪ .‬محیط دریایی با انواع جلبک‌ها اشباع‬ ‫جلب ‌‬
‫ک‌های فراوانی هستند‪ ،‬به طوری که در هر‬ ‫شده است‪ .‬محیط آب‌های شیرین نیز دارای جلب ‌‬
‫برکه یا دریاچه‌ای به خصوص در فصل تابستان‪ ،‬جلبک‌ها در سطح آب قابل مشاهده‌هستند‪.‬‬
‫کلنی‌های جلبکی در محیط‌های خاکی نیز به فراوانی یافت می‌شوند‪ .‬گون ‌ه‌های خاصی از‬
‫جلبک‌‌ها منحصراً در کوه‌‌های پوشیده از برف‪ ،‬با فاصله زیادی از سطح دریا مشاهده‬
‫ک‌ها‬
‫‌می‌شوند‪ .‬در این مناطق‪ ،‬به اندازه کافی نور خورشید‪ ،‬آب و مواد مغذی برای رشد جلب ‌‬
‫‪.‬وجود دارد‬
‫ک‌ها در بخشی از ستون‌های نور خورشید در زیر آب یافت‌می‌شوند‪،‬‬ ‫در حالی که اکثر جلب ‌‬
‫ک‌ها هستند اما فتوسنتز نمی‌کنند‪.‬‬
‫دانشمندان موجوداتی را یافته‌اند که از نظر ژنتیکی شبیه جلب ‌‬
‫بنابراین‪ ،‬در حالی که احتماالً فتوسنتز ویژگی مشترک جلبک‌های در حال تکامل است‪ ،‬اما در‬
‫برخی از گونه‌های پیشرفته جلبک‌ها گاهی اوقات نیاز به فتوسنتز از بین رفته است‪ .‬این گونه‬
‫‪.‬از جلبک‌ها‌می‌توانند در جایی که نور خورشید وجود ندارد‪ ،‬رشد کنند‬
 ‫جلبک و انسان‬
‫ک‌ها در جنبه‌های مختلفی از زندگی انسان‌ها تاثیرگذار هستند‪ .‬اول و مهم‌تر از همه‪،‬‬
‫جلب ‌‬
‫ک‌ها به صورت ناگهانی از‬ ‫ک‌ها قوی‌ترین منبع اکسیژن موجود در زمین هستند‪ .‬اگر جلب ‌‬ ‫جلب ‌‬
‫ک‌ها‪ ،‬مانند‬
‫بین بروند‪ ،‬جهان و تمام انسان‌ها به سرعت از کمبود اکسیژن نابود‌می‌شوند‪ .‬جلب ‌‬
‫گیاهان علفی و درختان که در محیط خاکی زندگی می‌کنند‪ ،‬بخش مهمی از زنجیره غذایی به‬
‫شمار می‌آیند‪ .‬بدون حضور جلبک‌ها‪ ،‬ادامه زنجیره مواد غذایی از بین‌می‌رود‪ .‬برخی از‬
‫انسان‌ها در رژیم غذایی خود از جلبک‌ها استفاده می‌کنند‪ ،‬این موجودات در رژیم‌های غذایی‬
‫مردم آسیای شرقی به فراوانی وجود دارد‪ .‬برخی از جلبک‌ها دارای ترکیبات مفیدی هستند که‬
‫‪.‬در تهیه داروها و کرم‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرند‬
 ‫زیستگاه‬
‫اکثر جلبک‌‌ها در زیستگاه‌‌های آبزی زندگی می‌کنند با این حال‪،‬‬
‫جلبک‌ها برای قرارگیری در زیستگاه‌‌های متنوع‪ ،‬توانایی باالیی‬
‫دارند‪ .‬این ارگانیسم‌‌ها می‌توانند در دریاچه‌‌های آب شیرین یا‬
‫اقیانوس‌‌های آب شور رشد کنند‪ .‬آن‌ها همچنین می‌توانند طیف وسیعی‬
‫از دما‪ ،‬غلظت اکسیژن یا دی اکسید کربن‪ ،‬اسیدیته و کدورت را تحمل‬
‫کنند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬جلبک غول پیکر کلپ بیش از ‪ 200‬متر زیر‬
‫الیه‌های یخی قطبی یافت می‌شود‪ ،‬در حالی که گونه‌‌هایی از جلبک‬
‫سبز تک سلولی به نام «دونالیال سالینا*» در محیط‌‌های بسیار شور یا‬
‫همان «هیپرسالین*» در محیط‌‌هایی مانند دریای مرده یافت می‌شوند‪.‬‬
‫ک‌های شناور آزاد که عمدتا تک سلولی هستند‪ ،‬در مناطق روشن‬ ‫جلب ‌‬
‫از آب زندگی می‌کنند و به عنوان پالنکتون‌ها شناخته می‌شوند و‬
‫ک‌های‬
‫همچنین آن‌هایی که به سطوح کف دریاها چسبیده‌اند به «جلب ‌‬
‫‪.‬دریابن*» معروف هستند‬
‫*‪Dunaliella Salina‬‬
‫*‪Hypersaline‬‬
‫‪*Benthic Algae‬‬
 ‫جلبک‌‌ها همچنین قادر به زنده ماندن در خشکی هستند‪ .‬برخی از مکان‌‌های عجیبی که‬
‫جلبک‌ها در آن‌ها رشد می‌کنند‪ ،‬شامل تنه درخت‪ ،‬پوست حیوانات‪ ،‬کوه‌های برفی‪ ،‬چشمه‌‌های‬
‫‪.‬آب گرم و در خاک از جمله خاک‌های بیابانی هستند‬

‫ی‌ها و غیره) به طور مستقل‬ ‫ک‌ها در اشکال مختلف رشد خود ( تک سلولی‪ ،‬کلن ‌‬ ‫بیشتر جلب ‌‬
‫زندگی می‌کنند‪ ،‬اما می‌توانند با انواع موجودات غیرفتوسنتزی از جمله مژکداران‪ ،‬اسفنج‌‌ها‪،‬‬
‫صدف‌‌ها و قارچ‌‌ها (به عنوان گلسنگ) روابط همزیستی برقرار کنند‪ .‬یکی از مزایای چنین‬
‫روابطی این است که آن‌ها جلبک‌‌ها را قادر می‌سازند‪ ،‬افق زیستگاه‌های خود را گسترش‬
‫‪.‬دهند‬
 ‫تغ‪p‬ذیه‬
‫ک‌ها قادر به فتوسنتز و تولید مواد غذایی مورد نیاز خود هستند‪.‬‬
‫به عنوان یک قاعده کلی‪ ،‬جلب ‌‬
‫ت‌ها و‬
‫آن‌ها با استفاده از انرژی نور خورشید و دی اکسید کربن به منظور تولید کربوهیدرا ‌‬
‫ک‌ها به صورت «اتوتروف» یا‬ ‫اکسیژن این کار را انجام می‌دهند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬بیشتر جلب ‌‬
‫به طور خاص‌تر‪« ،‬فتواتوتروفیک‌‌ها» هستند که نشان دهنده استفاده آن‌ها از انرژی نورانی‬
‫‪.‬برای تولید مواد مغذی است‬
‫با این حال‪ ،‬گونه‌‌های جلبک خاصی وجود دارد که باید تغذیه خود را صرفا ً از منابع خارجی‬
‫بدست آورند‪ .‬یعنی آن‌ها «هترتروف» هستند‪ .‬چنین گون ‌ه‌هایی برای بدست آوردن مواد مغذی‬
‫از مواد آلی (ترکیبات حاوی کربن مانند کربوهیدرات‌‌ها‪ ،‬پروتئین‌‌ها و چربی‌‌ها) انواع‬
‫استراتژی‌‌های هتروتروفیک را به کار می‌گیرند‪« .‬اسموتروفی» جذب مواد حل شده است و‬
‫«فاگووتروفی» شامل استفاده از باکتری‌‌ها یا سایر طعم ‌ه‌های این چنینی برای تغذیه است‪.‬‬
‫ک‌های دیگر که به عنوان اکسوتروف شناخته می‌شوند‪ ،‬فقط باید ویتامین‌‌های ضروری‬ ‫جلب ‌‬
‫‪.‬مانند کمپلکس ب‪ 12‬یا اسید‌های چرب را به دست آورند‬

‫این امر به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است که استراتژی‌‌های تغذیه‌ای جلبک‌ها بر روی‬
‫ف‌هایی که بین فتواتوتروف تا هتروتروف‪ ،‬گسترده هستند‪ .‬این توانایی به عنوان‬‫طی ‌‬
‫‪«.‬میکسوتروفی» شناخته می‌شود‬
 ‫تولید مثل‬
‫ش‌های غیرجنسی یا رویشی و همچنین از طریق تولید‬ ‫جلبک‌‌ها قادر به تولید مثل از طریق رو ‌‬
‫مثل جنسی هستند‪ .‬تولید مثل غیرجنسی مستلزم تولید اسپور حرکتی است‪ ،‬در حالی که‬
‫ش‌های رویشی شامل تقسیم سلولی ساده (میتوز) برای تولید فرزندان یکسان و یا تکه تکه‬ ‫رو ‌‬
‫شدن یک کلنی است‪ .‬در تولید مثل جنسی دو گامت با یکدیگر ادغام می‌شوند (گامت‌ها به‬
‫‪.‬صورت جداگانه در هر یک از والدین از طریق میوز تولید می‌شوند)‬
 ‫انواع جلبک‌ها‬
‫ک‌ها‬
‫نوارهای سبز‌ سطح برکه‪ ،‬جلبک دریایی و جلبک‌های غول پیکر همه نمونه‌هایی از جلب ‌‬
‫ط‌های آبی‬
‫ی‌هایی مانند گیاه هستند که به طور معمول در محی ‌‬
‫ک‌ها دارای ویژگ ‌‬
‫هستند‪ .‬جلب ‌‬
‫یافت‌می‌شوند‪ .‬جلبک‌ها مانند گیا‌هان‪ ،‬ارگانیسم‌‌های یوکاریوتی هستند که حاوی کلروپالست‬
‫ک‌ها تاژک و سانتریول دارند و‬
‫بوده و قادر به فتوسنتز هستند‪ .‬مانند حیوانات‪ ،‬برخی از جلب ‌‬
‫ک‌ها از نظر اندازه از یک‬
‫نیز قادر به تغذیه از مواد آلی موجود در زیستگاه خود هستند‪ .‬جلب ‌‬
‫سلول منفرد گرفته تا گون ‌ه‌های بسیار بزرگ چند سلولی در طبیعت وجود دارند و می‌توانند در‬
‫ط‌های مختلفی از جمله آب‌های شور‪ ،‬آب‌های شیرین‪ ،‬خاک مرطوب یا روی سنگ‌های‬ ‫محی ‌‬
‫‪.‬مرطوب زندگی کنند‬
 ‫ک‌ها بر خالف‬‫از جلبک‌های بزرگ معموالً به عنوان گیا‌هان آبزی ساده یاد‌می‌شود‪ .‬جلب ‌‬
‫گیاهان گلدار و گیا‌هان پیشرفته فاقد بافت آوندی هستند و ریشه‪ ،‬ساقه‪ ،‬برگ و گل ندارند‪ .‬به‬
‫ط‌های آبی به شمار‬
‫عنوان تولیدکنندگان اصلی‪ ،‬جلبک‌‌ها پایه و اساس زنجیره غذایی در محی ‌‬
‫می‌آیند‪ .‬آن‌ها منبع غذایی بسیاری از موجودات دریایی از جمله میگوهای آب شور و کریل‬
‫هستند که این موجودات به نوبه خود به عنوان پایه غذایی برای سایر حیوانات دریایی‬
‫‪.‬محسوب‌می‌شوند‬
 ‫جلبک‌‌ها را‌می‌توان به هفت گروه اصلی‬
‫پیروفیتا یا جلبک‌های‬ ‫اوگلنوفیتا یا‬ ‫کریسوفیتا یا‬ ‫تقسیم کرد که هر کدام اندازه‪ ،‬کارکرد و‬
‫آتش‬ ‫اوگلنوئید‌ها‬ ‫جلبک طالیی قهوه‌ای و‬
‫دیاتومه‌ها‬ ‫رنگ متمایز دارند‪ .‬انواع جلبک‌های مختلف‬
‫)‪(Pyrrophyta‬‬ ‫)‪) Euglenophyta‬‬ ‫)‪(Chrysophyta‬‬ ‫‪:‬عبارتند از‬
‫رودوفیتا یا‬ ‫پائوفیتا یا‬
‫کلروفیتایا جلبک‬
‫جلبک‌های قرمز‬ ‫جلبک‌‌های قهوه‌ای‬
‫)‪ (Chlorophyta‬سبز‬
‫)‪(Rhodophyta‬‬ ‫)‪(Paeophyta‬‬

‫زانتوفیتا یا‬
‫جلبک‌های زرد – سبز‬
‫)‪(Xanthophyta‬‬
 ‫اوگلنوفیتا‬
‫اوگلنا یکی از انواع جلبک‌های خانواده اوگلنوفیتا است که‬
‫در آب‌های تازه و نمکی یافت می‌شود‪ .‬مانند سلول‌های‬
‫گیاهی‪ ،‬برخی از اوگلنوفیتا اتوتروف هستند‪ .‬این نوع از‬
‫جلبک‌ها کلروپالست دارند و قادر به فتوسنتز هستند‪.‬‬
‫جلبک‌های اوگلنا فاقد دیواره سلولی گیاهان هستند‪ ،‬اما در‬
‫عوض توسط یک الیه غنی از پروتئین به نام پوسته‬
‫پوشیده‌می‌شوند‪ .‬سایر اعضای خانواده اوگلنوفیتا مانند‬
‫سلول‌های حیوانی‪ ،‬هتروتروف هستند و از مواد غنی از‬
‫کربن موجود در آب و موجودات تک سلولی تغذیه‬
‫‌می‌کنند‪ .‬برخی این جلبک‌ها با مواد آلی مناسب و کافی‬
‫‌می‌توانند مدتی در تاریکی زنده بمانند‪ .‬از خصوصیات‬
‫اوگلنوفیتا فتوسنتزی‌می‌توان به یک لکه چشمی‪ ،‬فالژال یا‬
‫تاژک و اندامک‌‌های درونی سلولی (هسته‪ ،‬کلروپالست و‬
‫‪.‬واکوئل) اشاره کرد‬
 ‫کرایسوفیتا‬
‫ک‌های قهوه‌ای‪-‬طالیی و دیاتومه‌ها فراوان‌ترین انواع‬ ‫جلب ‌‬
‫ک‌های تک سلولی به شمار می‌آيند که حدود ‪۱۰۰٫۰۰۰‬‬ ‫جلب ‌‬
‫گونه مختلف را شامل‌می‌شوند‪ .‬این گروه از جلبک‌ها و‬
‫دیاتومه‌ها هر دو در محیط‌‌های آب شیرین و نمکی یافت‬
‫ک‌های قهوه‌ای –‬ ‫‌می‌شوند‪ .‬دیاتومه‌ها بسیار بیشتر از جلب ‌‬
‫طالیی در طبیعت وجود دارند و از انواع بسیاری از‬
‫ن‌ها که در اقیانوس یافت‌می‌شوند‪ ،‬تشکیل شده‌اند‪ .‬به‬ ‫پالنکتو ‌‬
‫جای دیواره سلولی‪ ،‬دیاتومه‌ها توسط یک پوسته سیلیکایی‬
‫معروف به یک «فروستول» محصور‌می‌شوند که بسته به‬
‫گونه‌‌ها از نظر شکل و ساختار متفاوت هستند‪ .‬اگرچه تعداد‬
‫جلبک‌‌های قهوه‌ای – طالیی کم تر از دیاتومه‌ها است‪ ،‬اما از‬
‫نظر بازده تولید مثلی با دیاتومه‌ها در اقیانوس‌ها رقابت‬
‫ک‌های قهوه‌ای – طالیی معموالً به عنوان‬ ‫‌می‌کنند‪ .‬جلب ‌‬
‫نانوپلكتون شناخته‌می‌شوند و قطر آن‌ها در حدود ‪50‬‬
‫‪.‬میكومتر است‬
‫انواع دیاتومه‌ها‬
 ‫پیروفیتا‬
‫جلبک‌های پیروفیتا ساختارهای تک سلولی‬
‫دینوفالژل‌‌ها‬ ‫س‌ها و در بعضی‬ ‫هستند که معموالً در اقیانو ‌‬
‫از منابع آب شیرین وجود دارند که از‬
‫)‪(Dinoflagellates‬‬ ‫تاژک‌ها برای حرکت استفاده‌می‌کنند‪ .‬این‬
‫‪:‬جلبک‌ها به دو دسته تقسیم‌می‌شوند‬

‫‪ )Cry‬کریپتوموناد‌‌ها‬
‫)‪ptomonads‬‬
 ‫کریپتوموناد‌‌ها‬ ‫دینوفالژل‌‌ها‬
‫کریپتوموناد‌‌ها شبیه به دینوفالژل‌‌ها هستند و‬ ‫ل‌ها می‌توانند پدیده‌ای به نام جزر و مد‬
‫دینوفالژ ‌‬
‫همچنین ممکن است شکوف ‌ه‌های جلبکی‬ ‫قرمز ایجاد کنند که در آن‪ ،‬آب اقیانوس به دلیل‬
‫فراوانی باالی این جلبک‌ها‪ ،‬قرمز به نظر‌می‌رسد‪.‬‬
‫خطرناکی را ایجاد کنند که باعث‌می‌شوند‬ ‫مانند برخی از قارچ‌‌ها‪ ،‬برخی از گون ‌ه‌های پیروفیتا‬
‫‪.‬آب ظاهری قرمز و قهوه‌ای تیره داشته باشد‬ ‫نیز دارای خاصیت بیولومینوسانس هستند‪ ،‬به طوری‬
‫که در طول شب‪ ،‬آن‌ها باعث‌می‌شوند که در آب‌های‬
‫اقیانوس نورهایی به شکل شعله ظاهر شوند‪.‬‬
‫ل‌ها از انواع جلبک‌های سمی‌هستند‪ ،‬زیرا‬ ‫دینوفالژ ‌‬
‫یک نوروتوکسین تولید‌می‌کنند که‌می‌تواند عملکرد‬
‫طبیعی عضالت در انسان و سایر جانوران را مختل‬
‫‪.‬کند‬
 ‫کلروفیتا یا جلبک سبز‬
‫جلبک‌های سبز (کلروفیتا) دارای بیش از‬
‫‪ ۷۰۰۰‬گونه است که در مقایسه با جلبک‌های‬
‫قهوه‌ای و قرمز از تنوع بیشتری برخوردار‬
‫است‪ .‬جلبک‌های سبز دارای دو نوع کلروفیل‬
‫هستند و مانند گیاهان خشکی انرژی نور را‬
‫برای ساخت قند به دام می‌اندازند ولی‬
‫برعکس گیاهان خشکی تنها در آب می‌توانند‬
‫‪.‬زندگی کنند‬
 ‫ط‌های آب شیرین زندگی می‌کنند‪ ،‬در حالی که تعداد کمی‌ از‬ ‫جلبک‌‌های سبز عمدتا در محی ‌‬
‫ک‌های پیروفیتا‪ ،‬جلبک‌‌های‬‫گون ‌ه‌های جلبک سبز در اقیانوس‌ها نیز یافت‌می‌شوند‪ .‬مانند جلب ‌‬
‫سبز نیز دارای دیواره‌‌های سلولی از جنس سلولز هستند و برخی از گونه‌‌های آن‌ها یک یا دو‬
‫تاژک دارند‪ .‬جلبک‌های سبز حاوی کلروپالست بوده و تحت فتوسنتز قرار‌می‌گیرند‪ .‬هزاران‬
‫ک‌ها وجود دارند‪ .‬گون ‌ه‌های چند سلولی معموالً در‬
‫گونه تک سلولی و چند سلولی از این جلب ‌‬
‫ی‌ها از چهار سلول تا چند هزار سلول وجود دارند‪ .‬برای تولید مثل‪ ،‬بعضی از گون ‌ه‌های‬ ‫کلن ‌‬
‫این جلبک اسپورهای غیر متحرک تولید‌می‌کنند که برای حرکت به جریان‌‌های آب وابسته‬
‫هستند‪ .‬در حالی که برخی دیگر از گونه‌های جلبک سبز‪ ،‬زئوسپور‌هایی را با یک تاژک‬
‫برای شنا و حرکت تسهیل شده تولید‌می‌کنند‪ .‬انواع جلبک‌‌های سبز شامل کاهو دریایی‪،‬‬
‫‪.‬جلبک‌‌های مو اسبی و جلبک‌های انگشتان مرد مرده است‬
‫رودوفیتا یا جلبک‌های قرمز‬
‫جلبک‌های قرمز یا رودوفیت‌ها معموالً به‬
‫دلیل وجود رنگ‌دانه فیکواریترین دارای‬
‫رنگ قرمز زیبایی هستند‪ .‬جلبک‌های قرمز‬
‫نسبت به جلبک‌های قهوه‌ای به دلیل جذب‬
‫نور آبی می‌توانند در اعماق بیشتری زندگی‬
‫کنند‪ .‬جلبک کورالین از جلبک‌های مهم‬
‫قرمزی است که در تشکیل آبسنگ‌های‬
‫مرجانی مشارکت می‌کنند‪ .‬در تصویر زیر‬
‫‪.‬نمونه‌ای از جلبک‌ قرمز نشان داده شده است‬
 ‫ک‌های قرمز معموالً در مناطق دریایی گرمسیری‬ ‫جلب ‌‬
‫ک‌های دیگر‪ ،‬این جلبک‌ها‬ ‫یافت‌می‌شوند‪ .‬بر خالف جلب ‌‬
‫شامل سلول‌‌های یوکاریوتی فاقد تاژک و سانتریول‬
‫ک‌های قرمز روی سطوح جامد از جمله‬ ‫هستند‪ .‬جلب ‌‬
‫ک‌های‬ ‫صخر‌ه‌های گرمسیری رشد‌می‌کنند و یا به جلب ‌‬
‫دیگر متصل‌می‌شوند‪ .‬دیوار ‌ه‌های سلولی آن‌ها از جنس‬
‫سلولز و انواع مختلفی از کربوهیدرات‌‌ها تشکیل شده‌اند‪.‬‬
‫این جلبک‌ها به وسیله مونوسپور‌ها (سلول‌های دارای‬
‫دیواره‌‪ ،‬کروی و بدون فالژال) توسط جریان‌‌های آب تا‬
‫ک‌های قرمز‬‫زمان جوانه زنی حرکت می‌کنند‪ .‬جلب ‌‬
‫همچنین به صورت جنسی تولید مثل‌می‌کنند و نسل‌‌های‬
‫متناوبی را ایجاد می‌کنند‪ .‬جلبک‌های قرمز تعدادی از‬
‫‪.‬انواع مختلف جلبک‌های دریایی را تشکیل‌می‌دهند‬
 ‫پائوفیتا یا جلبک‌‌های قهوه‌ای‬
‫جلبک‌های قهوه‌ای یا فائوفیت‌ها بزرگ‌ترین گروه از جلبک‌ها‬
‫ازنظر اندازه هستند‪ .‬مثالً طول کلپ‌های غول‌پیکر به بیش از ‪۴۵‬‬
‫متر می‌رسد‪ .‬رنگ این جلبک‌ها‪ ،‬قهوه‌ای و یا قهوه‌ای زرد است و‬
‫در آب‌های معتدله و سرد یافت می‌شوند‪ .‬جلبک‌های قهوه‌ای دارای‬
‫قسمت ریشه مانندی هستند که آن‌ها را متصل به زمین نگه می‌دارد‪.‬‬
‫‪.‬تصویر نمونه‌‌ای از جلبک‌ قهوه‌ای در زیر نشان داده شده است‬
‫جلبک‌‌های قهوه‌ای از بزرگترین گونه‌های جلبک‌‌ها به شمار می‌آیند‬
‫که از انواع جلبک دریایی و اشنه‌های دریایی موجود در محیط‌‌های‬
‫آبی تشکیل شده‌اند‪ .‬این گونه‌‌ها دارای بافت‌‌های متمایز از جمله اندام‬
‫لنگر‪ ،‬کیسه‌‌های هوایی برای شناور شدن‪ ،‬شاخک‪ ،‬اندام‌‌های‬
‫فتوسنتزی و بافت‌‌های تولید مثلی هستند که می‌توانند اسپور و گامت‬
‫‌تولید کنند‪ .‬این جلبک‌ها به صورت متناوب تولید مثل می‌کنند‪ .‬برخی‬
‫از انواع جلبک‌‌های قهوه‌ای شامل علف‌های سارگاسم‪ ،‬جلبک‌های‬
‫جلبک غول‌پیکر کلپ‬ ‫سنگی و جلبک‌های غول پیکر هستند‪ .‬برخی از انواع جلبک‌های‬
‫‪.‬غول پیکر‌می‌توانند به طول ‪ 100‬متر نیز برسند‬
 ‫زانتوفیتا یا جلبک‌های زرد‪-‬سبز‬
‫جلبک‌های زرد – سبز کمترین فراوانی را بین‬
‫گونه‌های جلبکی دارند که تنها ‪ ۴۵۰‬تا ‪ ۶۵۰‬گونه‬
‫را به خود اختصاص داده‌اند‪ .‬جلبک‌های زرد –‬
‫سبز ارگانیسم‌‌های تک سلولی با دیواره‌‌های‬
‫سلولی ساخته شده از سلولز و سیلیس هستند و‬
‫یک یا دو تاژک برای حرکت دارند‪.‬‬
‫ت‌های آن‌ها فاقد رنگدانه خاصی است و‬ ‫کلروپالس ‌‬
‫باعث‌می‌شود رنگ آن‌ها روشن به نظر برسد‪.‬‬
‫آن‌ها معموالً كلنی‌های كوچك و چند سلولی تشكيل‬
‫جلبک زرد‪-‬سبز‬ ‫ک‌های سبز – زرد به طور معمول‬ ‫می‌دهند‪ .‬جلب ‌‬
‫ب‌های‬
‫در آب شیرین زندگی‌می‌کنند‪ ،‬اما در آ ‌‬
‫ط‌های مرطوب نیز وجود دارند‬ ‫‪.‬نمکی و محی ‌‬
 ‫سیانوباکتری‌ها با جلبک‌های سبز آبی‬
‫‪p‬یانوباک‪p‬تریها )‬
‫‌‬ ‫ب‪ppp‬ه‪ p‬جلبکهایس‪pp‬یز آ‪p‬بین‪pp‬یز مع‪p‬روفهستند‪ .‬ا‪p‬گرچه‪ p‬آ‌‪p‬نها )‪ Cyanobacteria‬س‪p‬‬
‫‌ت‪ppp‬وا‪p‬نند ف‪ppp‬توسنتز ک‪ppp‬رده‪ p‬و ا‪p‬ک‪p‬سیژنت‪ppp‬ولید ک‪ppp‬نند و همچنینق‪pp‬ادرند در ب‪ppp‬سیاریاز محیط های‬ ‫می‬
‫ب‪ppp‬اک‪p‬تریهایگ‪ppp‬رم‪ p‬منفی‬
‫‌‬ ‫جلبکیی‪pp‬وکاریوتیزندگ‪p‬یک‪ppp‬نند‪ ،‬ا‪p‬ما س‪pp‬یانوباک‪p‬ترها‪ ،‬در وا‪p‬قع‪p‬‬
‫مشابه‪‌ p‬ها‬
‫‌گ‪ppp‬یرند‪ .‬آ‌‪p‬نها همچنینق‪pp‬ادرند ب‪ppp‬ه‪p‬‬
‫هستند و ب‪ppp‬نابرا‪p‬یندر گ‪ppp‬روه‪ p‬ج‪p‬اندارا‪p‬نپ‪ppp‬روکاریوتق‪pp‬رار می‬
‫‪.‬طور مستقلت‪ppp‬ثبیتن‪pp‬یتروژنرا ا‪p‬نجام‪ p‬دهند‬
‫پیشوند «سیانو» به معنی آبی است‪ .‬این باکتری‌ها دارای رنگدانه‌هایی هستند که طول موج‬
‫خاصی از نور را جذب می‌کنند و رنگ‌های خاص را ایجاد می‌کنند‪ .‬بسیاری از سیانوباکترها‬
‫دارای فیکوسیانین یا رنگدانه آبی هستند‪ ،‬این رنگدانه طول موج قرمز نور را جذب می کند‪.‬‬
‫سیانوباکترها همگی دارای نوعی کلروفیل یا رنگدانه سبز هستند که وظیفه برداشت انرژی از‬
‫‪.‬نور را در طی فرآیند فتوسنتزی بر عهده دارند‬

‫سوخت‌‌های زیستی جلبک جایگزینی امیدوارکننده‌ای برای‬
‫سوخت‌‌های فسیلی هستند‪ .‬همه جلبک‌‌ها توانایی تولید‬
‫روغن‌‌های سرشار از انرژی را دارند و چندین گونه‬
‫میکروجلبک به طور طبیعی مقدار زیادی روغن در جرم‬
‫خشک خود ذخیره می‌کنند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬جلبک‌‌ها در‬
‫زیستگا‌ه‌های متنوعی یافت می‌شوند و می‌توانند به سرعت‬
‫تولید مثل کنند‪ .‬آن‌ها همچنین به طور مؤثر از دی اکسید‬
‫کربن استفاده می‌کنند‪ .‬جلبک‌‌ها با ذخیره و نگهداری گاز‬
‫دی اکسید کربن در مواد آلی که شامل ذخایر روغن و‬
‫سنگ‌‌های کربنات معدنی هستند‪ ،‬به ثبات سطح دی اکسید‬
‫کربن جوی کمک می‌کنند‪ .‬جلبک‪‌p‬های سبز‪ ،‬دیاتومه‌ها و‬
‫سیانوباکتری‌‌ها فقط برخی از گونه‌‌های جلبک‌های‬
‫میکروسکوپی هستند که کاندیدهای خوبی برای تولید‬
‫‪.‬سوخت‌‌های زیستی محسوب می‌شوند‬
‫اهمیت جلبک‌ها‬
‫احتماالً مهم‌ترین کمک جلبک‌‌ها به محیط زیست ما‪ ،‬تولید‬
‫اکسیژن از طریق فتوسنتز است‪ .‬در واقع جلبک‌‌ها برای حیات‬
‫کره زمین ضروری هستند‪ ،‬زیرا تقریبا ً نیمی‌از اکسیژن موجود‬
‫‪.‬در جو زمین را تولید می‌کنند‬
‫طبق مقاله‌ای که در سال ‪ 2010‬در مجله سوخت زیستی‬
‫منتشر شد‪ ،‬مشخص شده است که ذخایر نفتی کنونی )‪(Biofuels‬‬
‫ک‌های باستانی مشتق شده‌اند‪ ،‬به طوری که‬ ‫تا حدی از ذخایر جلب ‌‬
‫تولید برخی از ذخایر نفتی بسیار قدیمی‌به سیانوباکترها نسبت‬
‫داده می‌شود‪ ،‬اگرچه هنوز هویت تولیدکنندگان کامال مشخص‬
‫نیست‪ .‬ذخایر نفتی جدیدتر احتماالً از جلبک‌های یوکاریوتی سبز‬
‫و سایر )‪» Coccolithophorids‬دریایی‪«) ،‬کوکولیتوفورید‌ها‬
‫فیتوپالنکتون‌های دریایی میکروسکوپی ناشی می‌شوند‪ .‬تمام‬
‫ذخایر نفتی جهان یک منبع محدودبه شمار می‌آیند و به آرامی‌با‬
‫مصرف انسان تمام می‌شوند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬محققان به دنبال‬
‫‪.‬گزین ‌ه‌های تجدیدپذیر به جای استفاده از نفت هستند‬

‫علت اصلی ایجاد شکوف ‌ه‌های جلبک پدیده‌ای به نام‬
‫)‪«» (Nutrient Pollution‬آلودگی مواد مغذی‬
‫است‪ .‬در هنگام ایجاد آلودگی مواد مغذی‪ ،‬مقدار زیادی‬
‫ازت و فسفر در محیط به وجود می‌آیند که می‌توانند‬
‫جلبک‌‌ها را به سمت رشد کنترل نشده‌ای سوق دهند‪.‬‬
‫ت‌های انسانی است‪.‬‬‫این پدیده ناشی از انواع فعالی ‌‬
‫کود‌های شیمیایی و کود‌های حیوانی که در کشاورزی‬
‫از آن‌ها استفاده می‌شود‪ ،‬سرشار از نیتروژن هستند‪،‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬فاضالب‌هایی که به درستی تصفیه‬
‫نشده‌اند نیز دارای مقادیر باالیی از نیتروژن و فسفر‬
‫هستند و زمانی که این ترکیبات به آب‌های دریاها یا‬
‫اقیانوس‌ها وارد می‌شوند‪ ،‬موجب ایجاد آلودگی مواد‬
‫‪.‬مغذی و در نتیجه تشکیل شکوفه‌های جلبکی می‌شوند‬
‫شکوفه‌های جلبکی‬
‫ک‌ها به شکل شکوفه‌‌های جلبکی‪ ،‬با ایجاد شرایط سمی‬ ‫جلب ‌‬
‫س‌ها و دریاچه‌‌ها مشکالتی را برای موجودات این‬ ‫‌در اقیانو ‌‬
‫بخش‌ها به وجود می‌آورند‪ .‬براساس اعالم آژانس حفاظت از‬
‫شکوفه‌‌های جلبکی به رشد فراوان ‪ (EPA)،‬محیط زیست‬
‫ک‌ها اشاره دارد که به نوبه خود منجر به‬
‫برخی میکروجلب ‌‬
‫تولید سموم‪ ،‬اختالل در اکوسیستم‌‌های آبزی طبیعی و افزایش‬
‫ک‌های‬‫هزینه‌‌های تصفیه آب می‌شوند‪ .‬این شکوف ‌ه‌ها رنگ جلب ‌‬
‫موجود در آن‌ها را به خود می‌گیرد‪ .‬عمده‌ترین تولیدکنندگان‬
‫سم در اقیانوس‌‌ها دینوفالژل‌‌ها و گونه خاصی از دیاتومه‌ها‬
‫هستند‪ .‬در آب‌های تازه‪ ،‬سیانوباکتری‌‌ها تولید کننده اصلی سم‬
‫ک‌های یوکاریوتیک نیز باعث‬ ‫هستند‪ ،‬اگرچه برخی از جلب ‌‬
‫ایجاد مشکالتی در این زمینه می‌شوند‪ .‬در شرایط طبیعی‪،‬‬
‫ک‌ها از سموم استفاده می‌کنند تا از خود در برابر خورده‬ ‫جلب ‌‬
‫‪.‬شدن توسط حیوانات کوچک محافظت کنند‬
‫با تشکر فراوان از توجه شما‬