‫مایکروبیولوژی ‪۱‬‬

‫(‪)Microbiology 1‬‬

‫تهیه وترتیب‪ :‬استاد مصطفی «سروش»‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪1‬‬

 ‫مایکروبیولوژی )‪(Microbiology‬‬
‫کلمه مایکروبیولوژی ترکیب از کلمه ‪ ( Micro‬کوچک) ‪( bio ،‬زنده ) و ‪ logy‬علم گرفته‬
‫شده است ‪ .‬پس مایکروبیولوژی عبارت از علمیست که موجودات کوچک وذره بینی را‬
‫مورد مطالعه قرار میدهد‪.‬‬
‫تاریخچه ‪:‬‬
‫برای اولین بار میکروسکوپ توسط گالیله ایتالوی درسال ‪ 1609‬م اختراع گردید‬
‫به تعقیب ان لیون هوک هالندی نخستین شخص بود که حجره وساختمانهای وحید الحجروی‬
‫را کشف کرد ‪ ،‬وی عالم از موجودات کوچک را مشاهده کرد ونام آنها را حیوانات کوچک‬
‫گذاشت‪.‬‬
‫که این موجودات در خاک ‪ ،‬آب ‪،‬هوا وغیره موجود است ‪.‬‬
‫بعدا رابرت کوخ ‪( Rabert koch‬پدر باکتریالوژی) درسال ‪ 1867‬م مرض‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬
‫‪ Antherax2‬را مطالعه نمود‪.‬‬
 ‫عمومیات‪:‬‬
‫مایکرو اورگانیزمها(‪)Micro organisms‬‬
‫‪‬مایکرو اورگانیزم عبارت از اجسام کوچک وذره بینی است که به چشم عادی قابل دید‬
‫نبوده بلکه توسط مایکروسکوپ قابل دید میباشد‪.‬‬
‫‪ ‬که گروپ وسیع وبزرگی را تشکیل میدهد وبه اشکال حجروی و وایرس ها تصنیف‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪‬مایکرو اورگانیزم ها اجسام وحیدالحجروی بوده‬
‫‪‬درصورتی اجتماع (‪ ) colony‬باالی وسط زرعیه قابل دید میباشد‪.‬‬
‫‪‬مایکرواورگانیزم ها به تعداد زیاد ‪ 5*10‬به توان ‪ 30‬در زمین وجود دارد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪3‬‬

 ‫اهمیت مایکرواورگانیزمها ‪:‬‬

‫‪‬مایکرواورگانیزم ها در سایکل نمودن عناصر الزم برای حیات مانند‪:‬‬

‫کاربن ‪ ،‬نایتروجن‪ ،‬سلفر‪ ،‬هایدروجن واکسیجن نقش اساسی دارد‪.‬‬
‫‪‬نقش آن در عملیه فوتوسنتیز نسبت به نباتات سبز بارز تر است (آکسیجن بیشتر را تولید‬
‫میکند)‪.‬‬
‫‪‬ارتباط صمیمی با انسانها دارد (بشکل فلورای نارمل)‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪4‬‬

 ‫تصنیف ‪Classification‬‬

‫اشکال غیر حجروی‬ ‫اشکال حجروی‬

‫یوکاریوت ها‬ ‫پروکاریوت ها‬

‫وایرس ها‬ ‫‪Eukarute‬‬ ‫‪Prokarute‬‬

‫وایروئید ها‬

‫پراین ها‬ ‫پرازیتها‬ ‫الجی ها سالیم مولد‬ ‫فنگس ها‬

‫میتازواها‬ ‫پروتوزواها‬ ‫ارکیوباکتریها‬

‫(کثیرالحجروی)‬ ‫(وحیدالحجروی)‬
‫باکتری های عادی‬
‫‪Helminthes‬‬ ‫‪Arthropoda‬‬ ‫مایکوپالزماها‬ ‫باکتریها‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫کالمیدها وریکتسیا ها‬ ‫‪5‬‬
 ‫پروکاریوت ها (‪)prokaryote‬‬
‫‪‬مهمترین مشخصه پروکاریوت ها عبارت از سایز کوچک آن (قطر در حدود یک‬
‫مایکرومتر) است‪.‬‬
‫‪‬غشای هستوی دیده نشده و مواد هستوی (دی ان ای) آن معموالً بشکل کروموزم واحد‬
‫و حلقوی دیده میشود‪.‬‬
‫‪‬ساحه حجره که مواد هستوی در آن قرار دارد‪ ،‬بنام نوکلوئید یاد میگردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪6‬‬

 ‫مایکروارگانیزم های یوکاریوتیک (پروتستها)‬
‫• یوکاریوت ها دارای هسته واقعی‪ ،‬ارگانیل های غشا دار‪ ،‬گامیت های جنسی میباشند‪.‬‬
‫• یوکاریوت های که بشکل مایکروبی اند‪ ،‬بنام پروتست ها یاد میشوند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪7‬‬

 ‫پروتست ها‪ :‬الجی ها‬
‫عبارت از پروتست های فوتوسنتیتیک اند‪.‬‬ ‫•‬
‫تمامی مایکروارگانیزم های یوکاریوتیک فوتوسنتیتیک‪ ،‬بنام الجی یاد میگردد‪.‬‬ ‫•‬
‫عده زیاد بشکل یک حجروی‬ ‫•‬
‫بعضا ً بشکل توده ها زنده گی داشته و ارگانیزم های بزرگ چند حجروی را تشکیل‬ ‫•‬
‫میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪8‬‬

 ‫پروتست ها‪ :‬پروتوزوا‬
‫• عبارت از پروتست های غیر فوتوسنتیتیک وحید الحجروی اند‪.‬‬
‫• به چهار شکل دیده میشود‪:‬‬
‫• فالجیل دارها‬
‫• ارگانیزم های دارای پا های کاذب (آمیبایی)‬
‫• سیلیا دار ها‬
‫• اشکال غیر متحرک (سپوروزوا)‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪9‬‬

 ‫پروتست ها‪ :‬فنجای‬
‫عبارت از پروتست های غیر فوتوسنتیتیک اند که بشکل رشته ها (هایفا) منشعب و شبکه‬ ‫•‬
‫مانند دیده می شود‪ .‬کتله متذکره بنام مایسیلیم یاد میگردد‪.‬‬
‫اشکال مایسلیایی فنجای بنام مولد ها نیز یاد میگردد‪.‬‬ ‫•‬
‫چند نوع فنجای بشکل غیر مایسیلیایی دیده میشود که بنام ایست ها یاد میگردد‪.‬‬ ‫•‬
‫فنجای به اشکال آتی تصنیف میگردد‪:‬‬ ‫•‬
‫‪Zygomycetes ‬‬
‫‪Ascomycetes ‬‬
‫‪Basidiomycetes ‬‬
‫‪deutromycetes ‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪10‬‬

 ‫پروتست ها‪ :‬سالیم مولد ها‬
‫• این ارگانیزم ها در یکی از مراحل زنده گی خود کتله چند حجروی آمیبایی بنام‬
‫پالزمودیم دارد‪ .‬کتله متذکره دارای هسته های متعدد و سایتوپالزم مشترک‬
‫)‪(coenocyte‬اند‪.‬‬
‫• تفاوت آن با فنجای در این است که سایتوپالزم در فنجای صرف در بین میله ها قابلیت‬
‫حرکت را دارد در حالیکه در سالیم مولد ها سایتوپالزم در همه جهات قابلیت تحرک را‬
‫دارد‪.‬‬
‫• تغذیه آن از باکتری ویا بعضا ً نباتات است‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪11‬‬

 ‫تفاوت بین پروکاریوت ها ویوکاریوت ها‬

‫‪Prokaruote‬‬ ‫‪Eukaryote‬‬ ‫مشخصات‬

‫نوکلوئید‬ ‫دارد‬ ‫هسته‬
‫ندراد‬ ‫دارد‬ ‫غشای هسته‬
‫ندارد‬ ‫دارد‬ ‫هستچه‬
‫یک عدد‬ ‫زیاد‬ ‫کروموزوم‬
‫دارد‬ ‫دارد‬ ‫سایتوپالزم‬
‫دارد‬ ‫دارد‬ ‫لفاف حجروی‬
‫دارد‬ ‫دارد‬ ‫غشای سایتوپالزمیک‬
‫دارد (کم)‬ ‫دارد (زیاد)‬ ‫رایبوزوم‬
‫ندارد‬ ‫دارد‬ ‫اجسام گلجی‬
‫ندارد‬ ‫دارد‬ ‫مایتوکاندریا‬
‫ندارد‬ ‫دارد‬ ‫اندوپالزمیک ریتیکلوم‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫ندارد‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫دارد‬ ‫‪12‬ستریول‬
 ‫ضروریات غذائی باکتریا ها‬
‫• باکتریا نظر به ضروریات غذائی شان به تایپ های ذیل تقسیم می گردد‬
‫‪ : Phototrophic .A‬باکتریا های اند که انرژی خودرا توسط عکس العمل‬
‫فوتوشیمیک بدست می اورند‪.‬‬
‫‪ : Chemotrophic .B‬باکتریا های اند که انرژی خودرا توسط عکس العمل کیمیاوی‬
‫بدست می آورند‪.‬‬
‫‪ : Autotrophic .C‬باکتریا های اند مواد مورد ضرورت خودرا از منابع غیرعضوی‬
‫تهیه میدارند‬
‫‪ : Heterotrophic .D‬باکتریا های اند که از مواد مختلف چون پروتین ها‪ ،‬ویتامین‬
‫ها وفکتورهای رشد خارج الحجروی مانند‪:‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪13‬‬
 ‫نیازمندی های نمو و تکثر )‪(Requirements of Growth‬‬

‫• نیازمندی های نمو و تکثر به دو گروپ تقسیمات میگردند‪:‬‬

‫• فزیکی‪ :‬درجه حرارت‪ ،‬پی اچ‪ ،‬و فشار آزموتیک‬
‫• کیمیاوی‪ :‬منابع کاربن‪ ،‬نایتروجن‪ ،‬سلفر‪ ،‬فاسفورس‪ ،‬عناصر منرالی )‪Trace‬‬
‫‪ ،(elements‬اوکسیجن‪ CO2 ،‬و فکتور های نمو ‪Growth Factors‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪14‬‬

 ‫نیازمندی های فزیکی‪ .۱ :‬درجه حرارت‬
‫‪ :Psychrophils .1‬ارگانیزم های که به حرارت پائین تمایل دارند‪ .‬این ارگانیزم ها‬
‫در نواحی قطبی دریافت شده و حتی در درجه حرارت اطاق زنده مانده نمی تواند‪.‬‬
‫‪ :Mesophils .2‬ارگانیزم های که به حرارت متوسط تمایل دارند‪ .‬اکثریت ارگانیزم‬
‫های مرضی در همین کته گوری قرار دارند‪.‬‬
‫‪ :Thermophils .3‬ارگانیزم های که به حرارت بلند تمایل دارند‪.‬‬
‫• هر ارگانیزم در حرارت مطلوب ‪ Optimal growth temperature‬خود نمو‬
‫میکند‪ ،‬که معموالً رینج آن سی درجه سانتی گراد است‪.‬‬
‫• ‪ :Minimum growth temperature‬حرارت حداقل‬
‫• ‪ :Optimal growth temperature‬حرارت مطلوب‬
‫• ‪ :Maximum growth temperature‬حرارت اعظمی‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪15‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪16‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪17‬‬
 ‫نیازمندی های فزیکی‪:‬‬
‫‪ .2‬پی اچ‬
‫• اکثریت ارگانیزم ها در پی اچ خنثی (یعنی نه اسیدی و نه قلوی) زنده گی میکنند (حدود‬
‫‪ 6.5‬الی ‪ .)7.5‬اکثرا ً در مواد غذایی اسید اضافه میشود تا از خراب شدن آن جلوگیری‬
‫شود‪.‬‬
‫• یکعده ارگانیزم ها در پی اچ اسیدی نیز زنده گی میکنند‪ ،‬که بنام ‪ acidophils‬یاد‬
‫میگردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪18‬‬

 ‫نیازمندی های فزیکی‪:‬‬
‫‪ .3‬فشار آزموتیک‬
‫• مایکروارگانیزم ها در محیطی زنده گی میکنند که آب داشته باشد و خود آنها نیز ‪– 80‬‬
‫‪ %90‬از آب ساخته شده اند‪.‬‬
‫• اگر در محیطی قرار بگیرد که نمکیات آن زیاد باشد (‪ )hypertonic‬در نتیجه آب حجره‬
‫بیرون شده سبب انقباض و کوچک شدن حجره میشود که بنام ‪ plasomlysis‬یاد میشود‪.‬‬
‫بنا ً برای نگهداری غذا ها نمکیات استفاده میشود‪.‬‬
‫• بعضی ارگانیزم ها میتوانند در محیط حاوی نمک زیاد زنده گی کنند که ‪facultative‬‬
‫‪ halophils‬یاد میشوند (یعنی در محیط دارای نمک ‪ 2‬فیصد الی ‪ 15‬فیصد) که برای‬
‫تشخیص آن در البراتوار مفید است زیرا سایر مایکروارگانیزم ها در موجودیت نمک به‬
‫فیصدی متذکره زنده گی کرده نمی توانند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪19‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪20‬‬
 ‫نیازمندی های کیمیاوی‪ ...‬ادامه‬
‫• کاربن‪ :‬برای همه مواد عضوی الزم است و تقریبا ً نصف وزن خشک باکتری ها را‬
‫تشکیل میدهد‪ .‬به اساس نیازمندی کاربن‪ ،‬دو نوع مایکرو ارگانیزم وجود دارند‪:‬‬
‫• ‪ :Chemo heterotrophs‬که کاربن را از مواد عضوی بدست می آورند‪.‬‬
‫• ‪ Chemo autotrophs‬و ‪ :photo autotrophs‬که کاربن را از کاربن‬
‫دای اکساید بدست می آورند‪.‬‬
‫• نایتروجن سلفر و فاسفورس‪ :‬برای ساختن مواد حجروی الزم اند که نایتروجن حدود‬
‫‪ %14‬و سلفر و فاسفورس مجموعا ً حدود ‪ %4‬وزن خشک باکتری ها را تشکیل میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪21‬‬

 ‫نیازمندی های کیمیاوی‪...‬ادامه‬
‫نایتروجن اکثرا ً از امینو اسید ها (پروتین ها) ‪ ،‬بعضا ً از امونیم (مواد عضوی) یا نایتریت‬ ‫•‬
‫و در یکعده باکتری ها از نایتروجن گازی هوا ‪ nitrogen fixinng bacteria‬بدست‬
‫می آید‪.‬‬
‫نایتروجن برای ساختن مواد حجره بخصوص اسید های هستوی الزم است‪.‬‬ ‫•‬
‫سلفر برای ساختن بعضی امینو اسید ها و ویتامین ها الزم است‪.‬‬ ‫•‬
‫فاسفورس نیز برای ساختن اسید های هستوی و ‪ ATP‬الزم است‪.‬‬ ‫•‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪22‬‬

 ‫نیازمندی های کیمیاوی‪ ...‬ادامه‬
‫• اوکسیجن‪ :‬مایکرو ارگانیزم ها نظر به ضرورت شان به اوکسیجن به چند دسته تقسیم‬
‫میگردند‪:‬‬
‫• هوازی اجباری (مطلق) ‪:obligatory aerobes‬‬
‫• هوازی اختیاری ‪:facultative anaerobes‬‬
‫• غیر هوازی اجباری (مطلق) ‪ :obligatory anaerobes‬نمی توانند از اوکسیجن‬
‫مالیکولی استفاده کنندو در حقیقت اکثریت آنها در موجودیت اوکسیجن متضرر‬
‫میشوند‪ .‬آنهای که متضرر نمی شوند بنام ‪ aerotolerate anaerobes‬یاد‬
‫میشوند‪.‬‬
‫• مایکروایروفیلیک ‪ microaerophillic‬که فیصدی ‪ O2‬باید کم باشد تا نمو نمایند‪.‬‬
‫همچنان بعضی مایکروب ها فیصدی بلند (‪ )%10 -3‬کاربن دای اکساید را ضرورت‬
‫دارند‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪23‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪24‬‬
 ‫فکتور های نمو ‪Growth factors‬‬
‫• عده زیاد باکتری ها ویتامین های مورد نیاز خود را میسازند‪ .‬اما بعضا ً آنرا ساخته‬
‫نتوانسته و باید از محیط بیرونی آنرا بدست آورند‪.‬‬
‫• سایر فکتور های نمو مورد نیاز باکتری ها عبارت از امینو اسید ها‪ ،‬قلوی های پیورین و‬
‫پیریمیدین میباشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪25‬‬

 ‫باکتری ها‬
‫• باکتری های ازجمله پروکاریوت ها بوده و از فلتر غشای عبور کرده نمی تواند‬
‫• باکتری های دارای اندازه های مختلف بوده اما بزرگتر از وایرس های می باشد وامراض‬
‫مختلف انتانی (باکتری) را بوجود می آرود‪ .‬و به دسته زیر تقسیم می شود‪:‬‬
‫‪.1‬باکتری های عادی ‪ :‬کوکسای‪ ،‬باسیل ها ‪ ،‬ویبریو ‪ .........‬وغیره‬
‫‪.2‬مایکوباکتریوم‪:‬‬
‫‪ .a‬مایکوباکتریوم توبرکلوز‪ :‬عامل سببی توبرکلور‬
‫‪ .b‬مایکوباکتریوم لیپرا‪ :‬عامل سببی جذام‬
‫‪.3‬کالمیدیا وریکتسیا‪ :‬موجودات است که حالت بین البینی بین باکتری ها و وایرس ها‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪26‬‬

 ‫مورفولوژی )‪ ) Morphology‬باکتری ها‪:‬‬
‫‪‬کوکس ‪ :Cocci‬باکتری های کروی ‪،‬بیضوی ولوبیا مانند میباشد‬
‫* ‪ : streptococcus‬کوکای ها بشکل زنجیر قرار میگیرد‬
‫* ‪ : Staphylococcus‬شکل خوشه انگور را دارد‪.‬‬
‫‪ Tetragen ،Diplo coccus‬و ‪Sarcina‬‬
‫‪ : )bacillus,rod ( Bacilli‬این باکتری ها بشکل چوبک مانند است‪.‬‬
‫‪ ‬ویبریون ها ‪ : vibriones‬ویبریون ها باکتری های کامه (‪ )،‬مانند کولرا‬
‫‪‬اسپایروکیت ها ‪ : Spirochaetes‬باکتری های فنر مانند‪.‬‬
‫‪‬اسپایرل ‪ : Spirilles‬باکتری های که مارپیچ را دار است‪.‬‬
‫‪ : Actinomycetes‬باکتری ها اند که شکل شاخه شاخه مانند دارند ومانند فنگس ها‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬
‫‪ 27‬است ‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪28‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪29‬‬
 ‫اناتومی حجره باکتری‬
Cell wall ‫• دیوار حجروی‬
Cytoplasmic Membrane ‫• غشای سایتوپالزمیک‬
Cytoplasme ‫• سایتوپالزم‬
Granul ‫• گرانول‬
Mesosomes •
)DNA( Nucleoid •
Capsul ‫• کپسول‬
Ribosome •
Pilli ‫• پیالی‬
Flagella ‫• فالجیل‬
3/23/2024 ‫استاد مصطفی سروش‬ 30
 ‫دیوار حجروی ‪Cell wall‬‬
‫• عبارت از یک غشا نسبتا سخت وضخیم بوده که دربیرون از غشای سایتوپالزمیک قرار‬
‫دارد ودارای وظایف ذیل می باشد‬
‫• حفاظت غشای سایتوپالزمیک از پاره شدن‬
‫• حفاظت از شکل باکتری‬
‫• درانقسام حجروی رول مهم دارد‬

‫غشای سایتوپالزمیک ‪Cytoplasmic Membrane‬‬

‫‪‬عبارت ازغشای نازک ایالستیکی بوده که سایتوپالزم حجره را احاطه مینماید‬
‫‪‬نیمه قابل نفوذ بوده که درعبور ومرور مواد غذایی رول ارزنده دارد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪31‬‬

 ‫سایتوپالزم ‪Cytoplasm‬‬
‫‪‬عبارت از مایع لزوجی ویا ‪ Geli‬مانند است‬
‫‪‬دارای مواد منحله عضوی وغیرعضوی است‬
‫‪‬در ان اورگانیل های حجره باکتری قرار دارد‬

‫گرانول ‪Granule‬‬
‫‪‬عبارت از ساختمانهای مدور در سایتوپالزم میباشد‬
‫‪‬وظیفه شان ذخیره مواد غذایی برای باکتری‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪32‬‬

 ‫میزوزوم ها ‪Mesosomes‬‬
‫• اجسام سایتوپالزمیک بوده که وظیفه شان معلوم نیست‬
‫• دارای غشای های معوج بوده ودر بعضی باکتری ها از غشای سایتوپالزمیک منشأ می‬
‫گیرد‬

‫نوکلوئید ‪Nuleoid‬‬
‫• عبارت مواد هستوی (‪ )DNA‬باکتری است‬
‫• بصورت واحد میباشد‬
‫• درانتقال خواص ارثی باکتری نقش دارد‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪33‬‬

 ‫کپسول ‪Capsul‬‬
‫‪ o‬عبارت از یک ساختمان پروتینی بوده‬
‫‪ o‬که سبب محافظت باکتری ها درمقابل انتی بیوتیک ها ‪ ،‬انزایم ها و عوامل نامساعد‬
‫محیطی (حرارت ‪،‬رطوبت ‪،‬خشکی و‪ PH‬محیط) میشود‪.‬‬
‫‪ o‬محافظت باکتری از فاگوسایتوزس‬
‫‪ o‬محافظت باکتری از تأثیرات انتی بادی ها‬
‫‪ o‬محافظت باکتری از تاثیرات ‪Bacteriophage‬‬
‫‪ o‬درتعیین تیپ باکتری نقش دارد‬
‫‪ o‬از جمله فکتورهای ویروالنس )‪ (Virullence‬باکتری می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪34‬‬

 ‫رایبوزوم ‪Ribosom‬‬
‫• عبارت از اجسام کوچک کروی است که دارای ‪ RNA‬میباشد‬
‫• درساختن پروتین نقش دارد‬

‫پیالی ‪Pilli‬‬
‫‪‬عبارت از ساختمان های موی مانند است که در سطح خارجی باکتری قرار دارد‬
‫‪‬در ایجاد مرض کمک میکند‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪35‬‬

 ‫فالجیل ‪Flagella‬‬
‫‪ ‬عبارت از ساختمان های قمچین مانند ویا تار مانند بوده که از غشای حجروی منشأ میگیرد‬
‫‪ ‬در حرکت وچسپیدن باکتری رول اساسی دارد‬
‫باکتری ها نظر به داشتن فالجیل به انواع ذیل اند‬
‫‪ : Mono trichous.1‬باکتری های که یک عدد فالجیل در یک قطب خود دارد مانند‬
‫ویبریوکولرا‬
‫‪ : Lopho trichous.2‬باکتری های که دو عدد یا بیشتر از دو عدد فالجیل دارد مانند‬
‫‪Pseudomonase‬‬
‫‪ : Amphi trichous .3‬باکتری های که دو عدد فالجیل در دو قطب خود داشته باشد مانند‬
‫‪Spirillum volutance‬‬
‫‪ : Amphilopho trichous.4‬باکتری های که چند فالجیل در دو قطب خود داشته باشد‬
‫‪ : Peri trichou.5‬باکتری های که دارای تعداد زیاد فالجیل دراطراف خود باشد مانند‬
‫سلمونیال تایفی‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪36‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪37‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪38‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪39‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪40‬‬
 ‫سپور‪Spore‬‬
‫‪‬سپور عبارت از یک شکل خوابیده ‪،‬غیر فعال ومقاوم باکتری میباشد که در آبجوش‬
‫تاچند ساعت زنده باقی میماند ولی در حرارت ‪ 121‬درجه سانتی گراد وفشار ‪ 15‬پوند‬
‫به مدت ‪ 20‬دقیقه در اتوکالف از بین میرود‬
‫‪‬درشرایط ناگوار محیطی بوجود میاید وباکتری ها را درین شرایط حفظ میکند‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪41‬‬

 ‫تکثر باکتری ها‬
‫• تکثر باکتری ها توسط انقسام ساده دوگانه صورت میگیرد طوریکه حجره باکتری‬
‫بزرگ وطوالنی شد ودرقسمت وسط ان یک فروفتگی بطرف داخل بوجود آمده ومواد‬
‫هستوی آن به دوحصه مساوی تقسیم شده ودرحجره دختری جدید را بوجود میاورد‬
‫• تکثر باکتری ها نظر به نوع باکتری فرق می کند یعنی دربعضی انها سریع ودربعضی‬
‫کند صورت می گیرد چنانچه در ‪ E.Coli‬بعداز هر ‪ 20‬دقیقه تکثر صورت میگیرد‬

‫میوتیشن ‪ : Mutition‬عبارت تغییرات جنتیکی میباشد‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪42‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪43‬‬
 ‫نشو ونمای باکتری ها‪Growthing‬‬
‫• عبارت از ازیاد باکتری ها در نتیجه انقسام حجروی میباشد‬
‫نمای باکتری به ترتیب ذیل اند‬
‫‪ : Lag phase.1‬دراین مرحله باکتری ها صرف نمو نموده وتعدادشان زیاد نمی شود‬
‫‪ : Log phase.2‬دراین مرحله باکتری ها تعدادشان بسرعت زیاد می شود‬
‫‪ Stationary.3‬مرحله ثابت ماندن‪ :‬تکثر باکتری ها کم شده وتعدادشان ثابت میماند‬
‫‪ : Death phase.4‬دراین مرحله به علت کمبود مواد غذایی تعداد باکتریها بسرعت‬
‫کم میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪44‬‬

 ‫انتان )‪ )Infection‬و مرض‬

‫‪‬عبارت از تحت حمله قرار گرفتن انساج وجود توسط عامل انتانی (باکتری‪ ،‬وایرس‪،‬‬
‫فنگس و پرازیت) میباشد ‪.‬‬
‫‪‬منابع انتانی عموما قرارذیل است‪.‬‬
‫‪‬شخص مریض‬
‫‪ __ ‬بصورت مسقیم مانند سرفه ‪ ،‬عطسه ‪ ،‬افرازات بلعومی ‪.....‬‬
‫‪ __ ‬بصورت غیر مسقیم مانند ‪ :‬استعمال وسایل وگرد وخاک ‪....‬‬
‫‪ ‬ناقل صحتمند‬
‫‪‬حیوانات منتن‬
‫‪‬محیط‬
‫‪‬فلورای نارمل‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪45‬‬
 ‫طروق انتقال وباب دخول عوامل انتانی‬

‫• طرق تنفسی ‪ :‬عوامل انتانی امراض طرق تنفسی توسط افرازات تنفسی مانند عطسه ‪،‬‬
‫سرفه ویا تماس مستقیم درمحیط بیرون انتشار کند‪ .‬وهمین قسم می تواند از محیط بیرون‬
‫توسط قطرات هوای و وسایل الوده به انسان داخل شود‪.‬‬
‫• طرق جلدی ‪ :‬بصورت عموما عوامل انتانی از جلد سالم داخل بدن شدن نمی تواند به‬
‫استنثای(دیفتری) ‪ .‬ولی راه دخول میکروب ازجلد ‪ ،‬جلد پاره یا زخمی شده و توسط وخذه‬
‫کردن ( ماالریا ) داخل بدن میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪46‬‬

 ‫ادامه ‪......‬‬

‫• طرق هضمی ‪ :‬عوامل انتانی توسط دست های ملوث ‪ ،‬نوشیدن آبهای ملوث و غذایی‬
‫آلوده می تواند وارد بدن شود‪.‬‬

‫• طرق تناسلی وادراری ‪ :‬بعضی عوامل انتانی ازطرق مقاربت های جنسی وارد بدن‬
‫میشود مانند سفلیس وسوزاک‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪47‬‬

 ‫مقاومت انسان درمقابل عوامل انتانی‬
‫‪ -1‬ممانعت از دخول میکروب ها ‪.‬‬
‫‪ - 2‬عکس العملهای بدن بعد از دخول میکروب‪.‬‬

‫‪‬ممانعت از دخول ‪:‬‬

‫‪ – A‬موانع میخانیکی ‪ :‬جلد وغشای مخاطی مهم ترین موانع میخانیکی جهت جلوگیری از‬
‫دخول میکروب ها در داخل عضویت میباشد‪.‬‬
‫‪ B‬ــ فلورای نارمل ‪ :‬موجودیت فلورای نارمل سبب ازبین رفتن تعداد زیاد میکروب‬
‫درهنگام دخول میگردد مثال تولید هایدروجن پرکساید توسط سترپتو کوک های نارمل دهن‬
‫سبب رفتن ‪ Diphtheria‬ومننگوکوک ها میشوند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪48‬‬

 ‫ادامه ‪......‬‬
‫‪ – C‬مواد های میکروب کش داخل بدن ‪:‬‬
‫ـــ تیزابهای شحمی ‪ :‬توسط عرق ازجلد افراز شده وسبب مرگ میکروب ها در مدت یک ویا‬
‫دوساعت می شود‪.‬‬
‫ــــ تیزاب معده(‪ : )HCL‬یک اسید قوی بوده واکثریت میکروب را از بین می برد‪ (.‬عامل‬
‫مرض سل)‬
‫ــــ انزایم ها ‪ :‬انزایم موجود در اشک‪ ،‬لعاب دهن ودیگر انزایم ها باالی دیوار حجروی‬
‫میکروبها اثر نموده سبب از بین رفتن آنها میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪49‬‬

 ‫عکس العمل های عضویت بعد ازدخول میکروب‬

‫• عضویت دارای دو خط دفاعی می باشد که عبارتند از‪:‬‬

‫‪.a‬خط اول دفاعی‪ :‬در این خط حجرات دفاعی (ماکروفاژ و نوتروفیل) عضویت قرار داشته وبا‬
‫ورود عوامل انتانی سبب فاگوسایتوزیس عوامل انتانی و ایجاد عکس العمل های التهابی می گردد‬
‫‪.b‬خط دوم دفاعی‪ :‬در صورت که انتی جن از خط اول دفاعی عبور نماید خط دوم دفاعی فعال شده‬
‫و لمفوسایت های ‪ B‬شروع به تولید انتی بادی برضد انتی جن می کند‪ .‬برعالوه ‪ – T‬لمفوسایت‬
‫حافظه یی سبب ایجاد معافیت دوامدار می شود‬
‫‪ .c‬سایر عکس العمل ها‪ :‬عبارتنداز‪ :‬تب‪ ،‬انترفیرون ها (الفا‪ ،‬بیتا وگاما)‪ ،‬پروتین های کامپلمنت‬

‫• نوت‪ :‬تمام این عکس العمل ها بنام عکس العمل های معافیتی یاد می شود‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪50‬‬

 )Immunity (‫معافیت یا‬

‫معافیت ذاتی‬ ) Acquired Immunity (‫• معافیت کسبی‬

) Innate immunity(

) Passive (‫غیر فعال‬ ) Active ( ‫فعال‬

Species Imm
Individual // Racial //
Artificial Natural Artificial Natural

3/23/2024 ‫استاد مصطفی سروش‬ 51

 ‫معافیت یا ‪Immunity‬‬
‫‪‬معافیت عبارت از مقاومت عضویت در برابر انتان یا مواد اجنبی که وارد بدن میشود‪.‬‬
‫‪‬سیستم معافیتی ‪ :‬عبارت از تمام ارگان های یا اعضایکه در دفاع ازبدن درمقابل انتان یا‬
‫انتی جن سهم میگیرد‪.‬‬
‫‪‬معافیت ذاتی یا ارثی ‪ :‬عبارت از معافیتی است که شخص این معافیت را از والدین خود‬
‫به ارث می برد یا با تولد شدن در خود دارا است‪.‬‬
‫‪ .a‬معافیت ذاتی نوع ‪ :‬عبارت از معافیتی که یکنوع خاص در مقابل انتان یا عوامل بیرونی مقاومت‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪ .b‬معافیت ذاتی نژادی ‪ :‬عبارت از معافیتی است که وابسته به نژادی است ‪.‬‬
‫‪ .c‬معافیت ذاتی فردی ‪ :‬افراد متفاوت دارای معافیت متفاوت است‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪52‬‬

 ‫ادامه ‪......‬‬
‫‪‬معافیت کسبی ‪:‬‬
‫‪ .a‬معافیت کسبی فعال ‪ :‬در این نوع معافیت سیستم معافیتی شخص درمقابل انتی جن انتی بادی تولید‬
‫میکند‪.‬‬
‫‪ (1‬معافیت کسبی فعال طبیعی ‪ :‬سیستم معافیتی بعد از ورد انتانات طبیعی در بدن تولید انتی بادی‬
‫میکند‬
‫‪ (2‬معافیت کسبی فعال مصنوعی ‪ :‬سیستم معافیتی بعد از دخول انتانات غیر طبیعی ( واکسین )‬
‫در بدن تولید انتی بادی میکند‪.‬‬
‫‪ .b‬معافیت کسبی غیر فعال‪ :‬در این نوع سیستم معافیتی شخص نمی تواند خودش تولید‬
‫انتی بادی کند ‪ ،‬بلکه بصورت تهیه شده (در بیرون تهیه شود) انتی بادی میگیرد‪.‬‬
‫‪ .1‬معافیت کسبی غیر فعال طبیعی ‪ :‬شخص انتی بادی های ‪ IgG‬که در بدن مادر تولید شده است‬
‫از طریق پالنستا میگیرد ‪.‬‬
‫‪ .2‬معافیت کسبی غیرفعال مصنوعی ‪ :‬انتی بادی های در بیرون ازبدن تهیه شده وبعدا به وجود‬
‫شخص تزریق میگردد‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪53‬‬
 ‫انتی بادی ‪Anti body‬‬
‫‪ ‬انتی بادی عبارت از گاما گلوبولین ها ( ‪ ) Gamma Glubolines‬بوده که ترکیب‬
‫پروتین دارد ‪.‬‬
‫‪‬انتی بادی توسط سیستم معافیتی بدن در مقابل تحریک انتی جن یا عوامل بیرونی دیگر‬
‫تولید میشود‪.‬‬
‫‪‬انتی بادی در سیستم معافیتی توسط نوع خاص حجرات سفید خون بنام لمفوسایتها ‪B‬‬
‫(‪ ) Lymphocyte – B‬یا پالسما سیل ها تولید میشود‪.‬‬
‫‪‬انتی بادی ها خاص بوده یعنی در مقابل هر انتی جن انتی بادی مخصوص آن تولید‬
‫میشود وشامل انواع ‪ IgA ،IgE ، IgG ،IgM‬و ‪IgD‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪54‬‬

 ‫انتی جن ‪Anti gene‬‬
‫‪ ‬انتی جن عبارت از مواد هایکه بیتواند سیستم معافیتی بدن را تحریک به تولید انتی‬
‫بادی کند‪ .‬یا عباره خاصتر انتی جن عبارت از مواد است که بیتواند با انتی بادی واکنش‬
‫نشان داده و وارد تعامل شود‪.‬‬
‫‪‬انتی جن ترکیب پروتین دارد ‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪55‬‬

 ‫رابطه بین انتان وانسان یا مایکرواورگانیزم ها‬
‫‪ ‬همزیستی یا ‪ : Symbiosis‬عبارت از زندگی یکجایی دو اورگانیزم )میزبان و‬
‫پرازیت( میباشد ‪ ،‬این همزیستی ممکن است که منتج به یکی از سه حالت ذیل شود‪.‬‬
‫‪ : Commensalism .1‬اتحادیست که فقط پرازیت از آن نفع می برد بدون آنکه به‬
‫میزبان صدمه برسد‪.‬‬
‫‪: Mutualism.2‬در این نوع همزیستی هردو اورگانیزم ( میزبان وپرازیت ) از همدیگر‬
‫نفع ببرد بدون آنکه به همدیگر صدمه برساند‪.‬‬
‫‪ : Parasitism.3‬در این حالت پرازیت منفت برده ومیزبان همیشه بعضی صدمات را‬
‫متحمل میشود که منتج به مرض می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪56‬‬

 ‫مایکروبیل فلورای نارمل‬
‫‪Microbial Normal flora‬‬
‫عبارت از اجتماعی از مایکرواورگانیزم ها (باکتری ها و فنگس ها به استثنای وایرس وپرازیت ) اند‬
‫که در سطوح داخلی وخارجی عضویت ( جلد وغشای مخاطی) سالم بشکل نارمل موجود است ‪.‬‬
‫بخصوص جلد‪ ،‬بلعوم‪ ،‬کولون‪ ،‬و مهبل موجود میباشد‪.‬‬
‫در اعضای ذیل فلورا وجود ندارد‪:‬‬
‫‪ ‬دماغ‬
‫‪ ‬خون‬
‫‪ ‬قلب‬
‫‪ ‬قصبات کوچک (فلورا بسیار کم ) و اسناخ ریه ها (فلورا ندارد)‬
‫‪ ‬کبد و طحال‬
‫‪ ‬کلیه ها و مثانه‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪57‬‬

 ‫اهمیت مایکروبیل فلورای نارمل ‪:‬‬
‫‪‬خط اول دفاع در برابر پتوجن های میکروبی است ‪.‬‬
‫‪‬درهضم مواد غذایی نقش دارد مانند تولید ویتامین ‪.K‬‬
‫‪‬در تجزیه وخنثی نمودن سموم نقش دارد‪.‬‬
‫‪‬در بلوغ سیستم معافیتی مشارکت دارد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪58‬‬

 ‫تصنیف فلورای نارمل‬
‫‪ -2‬گذرا‬ ‫‪‬فلورای نارمل بدو دسته تقسم شده است‪ -1 .‬ساکن‬
‫‪.1‬فلورای ساکن یا ‪ : Resident Microbial flora‬عبارت از تعداد مایکرواورگانیزم های ثابت اند‬
‫که بطور منظم در یک منطقه عضویت یافت شده واگر پاک سازی شوند فورا دوباره خودشان را‬
‫ظاهر میکنند‪.‬‬
‫‪.2‬فلورای گذرا یا ‪ : Transien Microbial Floral‬عبارت از مایکرواورگانیزم های غیرپتوجن‬
‫یا بالقوه پتوجن است که بروی جلد وغشای های مخاطی برای ساعت ها ‪ ،‬روزها و هفته ها زندگی‬
‫میکنند‪.‬‬
‫‪‬این مایکرو اورگانیزم ها از محیط مشتق شده وایجاد بیماری نمی کند و بطور دایم بر روی سطح‬
‫قرار نمی گیرند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪59‬‬

 ‫فلورای نارمل چی زمان ایجاد مرض میکند؟‬

‫‪‬فلورای نارمل‪ :‬ممکن است خودشان تحت شرایط معین بیماری ایجاد کنند‪:‬‬
‫‪‬اگر انها از موقعیت یا محیط اصلی شان خارج شوند ودر جایی دیگر قرار بیگیرد‪ .‬مانند‬
‫‪ Streptococci veridance‬اگر از طرق تنفسی علوی با کشیدن دندان یا برس زدن‬
‫محکم وارد جریان خون شده سبب ‪ Endocarditis‬میشود‪.‬‬
‫‪‬درصورت ضعف سیستم معافیتی‪ :‬مانند مرض ‪ ، AIDS‬اشخاص معتاد به مواد‬
‫مخدرومشروبات ‪ ،‬ودرصورت موجودیت انتانات پتوجن وسایر موارد‪.‬‬
‫‪‬سیروزکبدی ‪ :‬دراین حالت پروتین های معافیتی بصورت کامل در کبد تولید نمیشود‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪60‬‬

 ‫فلورای نارمل جلد‬

‫‪‬فلورای نارمل اصلی در جلد عبارت اند از‪ :‬باسیل های دیفتروئید هوازی وغیر هوازی (‬
‫کورینه باکتریوم و پروپیونی باکتریوم ) ‪ ،‬استافلوکوک ها ( استافلوکوک اپیدرمایدیس ‪،‬‬
‫اورئوس و دیگر استافلوکوک های کواگوالز منفی) ‪ ،‬گرام مثبت های هوازی تشکیل دهنده‬
‫اسپور که درهوا ‪ ،‬آب وخاک یافت میشوند ‪ ،‬استرپتوکوک( استرپتوکوک های ویریدانس)‬
‫و انتروکوک ها ‪.‬‬
‫‪‬عواملی که میتواند سبب حذف فلورای جلد شود عبارتند از‪ PH :‬پایین ‪ ،‬اسیدهای چربی‬
‫موجود در ترشحات شحم از جلد ‪ ،‬موجودیت انزایم الیزوزوم وصابون های که حاوی‬
‫هگزاکلروفین ویا دیگر مواد های دیزانفکتانت باشد‪.‬‬
‫‪‬شستشو واستحمام نمی تواند فلورای نارمل را حذف ویا کاهش دهد‪.‬‬
‫‪‬اما اگر کامال حذف هم شود میتواند از غدوات دهنیه وعرقیه بوجود اید‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪61‬‬
 ‫فلورای نارمل دهن وطرق تنفسی علوی‬
‫‪‬فلورای نارمل عبارتنداز‪ :‬دیفتروئید ها ‪ ،‬انواع نایسریاهای غیرپتوجن ‪ ،‬استرپتوکوک‬
‫های الفا هموالیتک وغیرهموالیتک ‪ ،‬استافلوکوک اپیدرمایدیس وغیرهوازی ها‬
‫‪‬نقش فلورای نارمل دهن‪ :‬برعالوه که در هضم مواد غذایی و جلوگیری از ورد مواد‬
‫میکروبی در سیستم هضمی وتنفسی کمک میکند سبب تشکیل پوست یا پالک های دندان‬
‫(سیاهی دندان) و جرم دندانی میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪62‬‬

 ‫فلورای نارمل دستگاه تناسلی‬

‫‪‬فلورای نارمل عبارتنداز‪ :‬انواع کورینه باکتریوم ‪ ،‬انواع لکتوباسیلوس ‪،‬‬

‫استرپتوکوک های الفاهموالیتک وغیر هموالیتک و انواع از نایسریا های‬
‫غیرپتوجن‪.‬‬
‫‪‬بالفاصله بعدازتولد‪ ،‬لکتوباسیلوس های هوازی در مهبل ظاهر میشوند وتازمانی‬
‫که ‪ PH‬اسیدی باقی بماند مقاومت می نمایند( چندین هفته )‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪63‬‬

 ‫فلورای نارمل چشم‬
‫‪‬فلورای نارمل چشم عبارتنداز‪ :‬دیفتروئید ها ‪ ،‬استافلوکوک اپیدرمایدیس واسترپتوکوک‬
‫های غیر هموالیتک ‪،‬نایسریا و باسیل های گرام منفی‪.‬‬
‫‪‬فلورای نارمل چشم توسط جریان اشک ریزی که حاوی انزایم الیزوزوم است کنترول‬
‫میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪64‬‬

 ‫فلورای نارمل سیستم هضمی‬

‫‪‬فلورای نارمل امعا عبارتنداز‪ :‬انواع مختلف از انتروباکتریاسه به جز ( سلمونیال‪ ،‬شیگال‪ ،‬یرسینیا‪ ،‬ویبریو‬
‫و انواع کامپیلوباکتر ) ‪ ،‬انتروکوک ها ‪ ،‬استرپتوکوک ها الفا هموالیتک و غیرهموالیتک ‪ ،‬دیفتروئید ها و‬
‫استافلوکوک های اؤریوس ‪.E.Coli،‬‬
‫‪‬نقش این اورگانیزم ها در امعا عبارتنداز ‪:‬‬
‫‪.1‬سبب مهار شدن پتوجن های غیر مستقیم بوسیله رقابت برای مواد مغذی میشود‪.‬‬
‫‪.2‬برای تکامل وعملکرد سیستم معافیت غشایی مهم است ‪ .‬آنها ترشح ‪ IgA‬را القا میکنند‪.‬‬
‫‪.3‬شامل تنوع وسیع از عملکرد متابولیک است ‪ :‬مانند تولید ویتامین ‪ ، K‬تولید اسیدهای شحمی ‪ ،‬بیوتین و‬
‫فوالت را افزایش میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪65‬‬

 ‫میکروب های پتوجن‬

‫• پتوجن (ایجاد کننده مرض)‬

‫• میکروب های پتوجن عبارت از میکروب های می باشد که با ورود در عضویت سبب‬
‫بیماری شود وبدو دسته می باشد‪.‬‬
‫‪.1‬پتوجن های واقعی‪ :‬عبارت از مایکرواورگانیزم ها یا انتانات (باکتری‪ ،‬وایرس‪ ،‬فنگس و‬
‫پرازیت) میباشد که با ورود در عضویت نارمل ( سیستم معافیتی نارمل) ایجاد مرض کند‬
‫ودارای ویروالنس بلند می باشد‪ .‬مانند‪ :‬وایرس های ‪ HBV ،HIV‬وغیره یا باکتری های‬
‫توبرکلوز‪ ،‬نومونیا (عامل سببی سینه وبغل)‬
‫‪.2‬پتوجن های فرصت طلب‪ :‬عبارت از انتانات می باشد که درصورتی ضعف سیستم‬
‫معافیتی سبب بیماری شود‪.‬مانند فلورای نارمل بدن‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪66‬‬

 ‫دوز انتانی (‪)Infectious dose‬‬
‫• دوز انتانی عبازت از مقدار انتان می باشد که بیتواند سبب مرض گردد که به حرف ‪ ID‬هم یاد می شود‪.‬‬
‫مثال دوزانتان توبرکلوز ‪ ،10‬در تب محرقه ‪ 10000‬وغیره ‪.‬‬

‫فکتورهای ویروالنس‬
‫• فکتورهای ویروالنس عبارت از فکتورهای می باشد که توانایی تولید مرض را داشته باشد‪ .‬این فکتور‬
‫ها عبارتند از‪:‬‬
‫‪.1‬انزایم ها‬
‫‪.2‬توکسین ها‬
‫‪.3‬فکتورهای ضد فاگوسایتوزس‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪67‬‬

 ‫‪ .1‬انزایم ها باکتری‬
‫• باکتری ها حاوی بعضی انزایم های مخرب می باشد که توانایی تخریب انساج بدن را دارا‬
‫بوده وسبب اختالل می شود مانند‪ :‬انزایم های هیالورونیداز‪ ،‬میوسیناز‪ ،‬کوالجیناز‪،‬‬
‫پروتیاز‪ ،‬کرایتناز ها و غیره ‪.‬‬
‫‪ .2‬توکسین های باکتری‬
‫• توکسین باکتری عبارت از زهر باکتری بوده که یکی از فکتورهای ویروالنس (بیماری‬
‫زا) می باشد وبدو دسته‬
‫‪(a‬اندوتوکسین‪ :‬از اثر الیز دیوار حجروی باکتری های گرام منفی آزاد شده وسبب تب‪،‬‬
‫‪ Septicemia‬و التهاب می گردد‬
‫‪(b‬اگزوتوکسین‪ :‬باکتری ها توکسین خودرا افراز نموده و در اعضای های مختلف بدن سبب‬
‫تشوشات مختلف می شود مانند‪ :‬هیموالیزین‪ ،‬نفروتوکسین‪ ،‬سترپتوالیزین‪ ،‬نیوروتوکسین‬
‫وغیره‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪68‬‬
 ‫‪ .3‬فکتورهای ضد فاگوسایتیک‬
‫• فاگوسایتوزیس‪ :‬عبارت از بلع نمودن مواد میکروبی توسط حجرات فاگوسایت‬
‫(ماکروفاژ ونوتروفیل) یاد می نماید‪.‬‬
‫• فکتورهای ضد فاگوسایتیک عبارت ازمواد اند که مانع این عمل میشود وعبارتند از‪:‬‬
‫کپسول باکتری‪ ،‬لکوسیدین‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪69‬‬

 ‫انواع مختلف انتان‬

‫• انتان موضوعی‪ :‬عبارت از انتانات می باشد که خاص یک قسمت از عضویت یا ارگان‬

‫خاص را درگیر کند مانند‪ :‬انتانات فنگسی وباکتری جلد‬
‫• انتان سیستمیک‪ :‬عبارت از حالت می باشد که انتان درتمام بدن انتشار پیدا نموده وسب‬
‫امراض عمومی یا سیستمیک شود‪ .‬مانند‪ :‬تب محرقه ‪ ،‬ایدز‪ ،‬سرخکان‪ ،‬تیتانوس وغیره‬
‫• انتانات مخفی‪ :‬عبارت از حالت می باشد که بعد از چندین سال بعد دوباره عود نماید مانند‪:‬‬
‫وایرس های هرپس‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪70‬‬

 ‫اعراض وعالیم‬

‫• عالیم عبارت از مجموعه نشان های بیماری است که توسط داکتر یا کارمند صحی دیده‬
‫میشود یا تشخیص می گردد‬
‫• اعراض عبارت از مجموعه نشانه های است که توسط شخص خود بیمار شکایت می شود‬
‫• عوامل انتانی مختلف دارای اعراض وعالیم مختلف می باشد مانند‪ :‬اعراض سیستم‬
‫هضمی‪ ،‬جلدی ‪ ،‬عصبی و سیستمیک‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪71‬‬

 ‫انتی بیوتیک ‪Antibiotic‬‬
‫‪‬عبارت از دواهای اند که در تداوی انتانات توصیه میشوند ‪ ،‬طوریکه سبب هالکت‬
‫ویا توقف نشو ونما میکرواورگانیزم های مهاجم گردیده وباالی عضویت انسان تاثیر‬
‫سمی ندارند‪.‬‬
‫‪‬عموما انتی بیوتیک ها دو منشا دارد‬
‫‪.a‬منشا بیولوژیک‪:‬‬
‫‪ .I‬منشا باکتری‬
‫‪ .II‬منشا سمارقی‬
‫‪ .b‬منشا کیمیاوی‪ :‬که توسط پروسه های کیمیاوی در صنعت دارو سازی تولید میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪72‬‬

 ‫ادامه ‪.......‬‬
‫‪‬دواها باید شرایط ذیل را داشته باشند‪.‬‬
‫‪ .a‬به قیمت ارزان بدست اید‬
‫‪ .b‬به اسانی تهیه شود‬
‫‪ .c‬تاثیر انتخابی داشته باشند‬
‫‪ .d‬در اب منحل باشد‬
‫‪ .e‬در مقابل اسید و حرارت مقاوم باشند‬
‫‪ Ph .f‬نزدیک به خنثی داشته باشند‬
‫‪ .g‬ساحه وسیع تطبیق داشته باشند و حساسیت تولید نکند‬
‫‪ .h‬سبب ازبین بردن میکروب ها شوند‬

‫استاد مصطفی سروش‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫‪73‬‬
 ‫تنصیف ادویه ها‬
‫‪.A‬تصنیف ادویه ضدمیکروبی نظر به نوع تاثیر شان‪:‬‬
‫‪ .a‬ادویه ضد میکروبی ‪ : Bactericidal‬سبب هالکت میکروب میشود یعنی دارای تاثیرات کشنده‬
‫میباشند مانند پینسلین ها‬
‫‪ .b‬ادویه ضد میکروبی ‪ :Bacteriostatic‬سبب توقف نشو ونمای میکروب ها میگردد‪ .‬واز انتشار‬
‫پروسه انتانی جلوگیری نموده و زمینه را برای میکانیزم های دفاعی بدن مساعد میسازد‪.‬‬
‫‪.B‬تصنیف ادویه ضد میکروبی نظربه طیف تاثیر‪:‬‬
‫‪ .a‬ادویه ضد میکروبی دارای ساحه تاثیر وسیع‪ :‬شامل دوا های اند که باالی میکرواورگانیزم های‬
‫گرام مثب و بعضی گرام منفی ها تاثیر دارند‪ .‬مانند تتراسکلین و اموگزیسیلین ‪.‬‬
‫‪ .b‬ادویه ضد میکروبی دارای ساحه تاثیر محدود‪ :‬شامل دواهای اند که صرفا باالی یک یا دونوع‬
‫خاص میکرواورگانیزم ها تاثیر دارند‪ .‬مانند ایزونیازید که صرفا باالی باکتری های توبرکلوزس‬
‫موثر است‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪74‬‬

 ‫تصنیف ادویه ضد میکروبی نظربه میکانیزم تاثیر ‪:‬‬
‫‪ .a‬انتی بیوتیک های نهی کننده ترکیب دیوار حجروی ‪ - :‬انتی بیوتیک های بیتاالکتم مانند ‪ :‬پینسلین ها ‪،‬‬
‫سفالوسپورین ها ‪ ،‬کارباپینیم و مونوباکتم وغیره‬
‫‪ .b‬انتی بیوتیک های که سب آسیب غشای حجروی می گردند‪ :‬مانند پولی میگزین ها ‪ ،‬کولیستین و‬
‫ادویه ضد فنگس مانند امفوتریسین – ب و نیستاتین‬
‫‪ .c‬انتی بیوتیک های نهی کننده ترکیب پروتین ها ‪ :‬مانند کلورامفینیکول ‪ ،‬تتراسیکلین ها ‪،‬‬
‫اریترومایسین ها و غیره‬
‫‪ .d‬انتی بیوتیک ها که سبب نهی انزایم ‪ DNA – gyrase‬می گردند‪ :‬مانند فلوروکینولون ها ‪،‬‬
‫سیپروفلوکساسین ‪ ،‬نورفلوکساسین اوفلوکساسین ها‬
‫‪ .e‬انتی بیوتیک های در مراحل استقالبی حجرات میکروبی مداخله می نمایند‪ :‬مانند سلفونامیدها ‪ ،‬ترای‬
‫میتوپریم و پیریمیتامین‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪75‬‬

 ‫مقاومت دوایی باکتری ها‬
‫• باکتری ها به طریق های مختلف سبب مقاومت در مقابل انتی بیوتیک ها میگردد‪:‬‬
‫‪.1‬تولید انزایم ها‪ :‬باکتری ها انزایم های را تولید میکند که باعث تخریب دوا می شود‬
‫مانند‪ :‬پینسیلیناز ها‪ ،‬بیتا لکتماز ها‪ ،‬استایالز‪ ،‬ادینالز‬
‫‪.2‬تغییر قابلیت نفوذیه دیوار حجروی باکتری‬
‫‪.3‬تغییر اخذه های گیرنده دوا‪ :‬میوتیشن درجن باکتری ها سبب تغییر اخذه های سطحی‬
‫خود شده و مانع اخذ دوا توسط این اخذه ها میشود‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪76‬‬

 ‫باکتری های تولید کننده امراض‬
‫(پتوجن)‬

‫تهیه وترتیب‪ :‬استاد مصطفی سروش‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪77‬‬

 Cocci
‫کوکسای‬
Prepared by : Mustafa “ soroush”

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 78

 ‫کوکسای ‪Cocci‬‬
‫‪‬کوکسای شامل ‪ Staphylococci , Streptococci‬و ‪ ( Pneumococci‬ازجمله گرام مثبت) و‬
‫نایسریا ‪ ( Neiserria‬گرام منفی ) میباشد‪.‬‬
‫‪‬اینها درایجاد پروسه های التهابی تقیحی نقش دارند و ازهمین جهت اینها را کوکسای مولد القیح می نامند‪.‬‬
‫کوکسای به اشکال سپروفایتیک ( آب ‪ ،‬خاک ‪ ،‬محیط و اجسام غیر زنده) و پتوجن موجود است‪.‬‬
‫‪ Staphylococci‬و ‪ Streptococci‬درسطح جلد‪ ،‬غشای مخاطی ‪ ،‬طرق تنفسی‪ ،‬طرق بولی وسایر‬
‫حصص عضویت بشکل فلورای نارمل زندگی میکند‪ .‬زمانیکه مقاومت بدن پائین باشد و یا جلد غشای‬
‫مخاطی مجروح گردد این باکتری ها داخل بدن شده و ایجاد عفونت می نمایند‪.‬‬
‫‪‬کوکسای قادر اند ارگان های مختلفه بدن رامصاب سازند که این خاصیت در استافلوک ها و سترپتوکوک‬
‫ها بیشتر به مشاهده می رسد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪79‬‬

 ‫استافلوک‬
‫‪Staphylococci‬‬
‫مورفولوژی‬
‫‪ ‬گرام مثبت کوکسای اکثرا بشکل خوشه های نامنظم انگورمانند قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪ ‬هوازی و غیر هوازی‬
‫‪ ‬فلورای نارمل جلد‪ ،‬غشای مخاطی طرق تنفسی علوی ‪ ،‬چشم و سیستم هضمی میباشد‪.‬‬
‫انواع استافلوک ها ‪ :‬تعداد ‪ 32‬نوع موجود است‪.‬‬
‫‪ -(a‬استافلوکوک اورئوس ‪S. Aureus‬‬
‫‪ -(b‬استافلوکوک اپیدرمایدس )‪S. Epidermidis (S.Albus‬‬
‫‪ -(c‬استافلوکوک سپروفایتیک ‪S. Saprophytic‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪80‬‬

 ‫‪S. Aureus‬‬
‫سندروم کلینیکی یا ‪Clinical Syndrome‬‬
‫‪ -(a‬امراض التهابی‬
‫‪ -(b‬امراض ناشی از توکسین‬
‫امراض التهابی‬
‫‪‬انتانات جلدی‬
‫‪ ( Impetigo‬زرد زخم)‬ ‫‪‬‬
‫‪( Folliculitis‬التهاب فولیکول موی)‬ ‫‪‬‬
‫‪Furuncle‬‬ ‫‪‬‬
‫‪( Carbuncles‬التهاب عمیق تر فولیکول موی)‬ ‫‪‬‬
‫‪Surgical wound infection‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬باکتریمیا و سپتیسمیا‬
‫‪‬التهاب حاد اندوکاردایت( طبقه داخلی قلب)‬
‫‪‬استومیالیت یا ‪ ( Osteomyelitis‬التهابی شدن استخوان)‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪81‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫‪‬نومونیا (سینه وبغل) بعد از انتانات وایرسی بوجود میاید‪.‬‬
‫امراض ناشی از توکسین‬
‫‪‬تسممات غذایی ناشی ازتوکسین استافلوکوک زمانی تولید میشود که استافلوکوک اورئوس‬
‫درغذاهای پروتینی و قندی رشد کند ‪ .‬دوره تفریخ کوتاه ( ‪ )2 – 6 h‬بوده وتوام با دلبدی ‪،‬‬
‫استفراغ ‪ ،‬اسهاالت وضیاع شعور بوده تب موجود نیست‪.‬‬
‫‪ : )T.S.S( Toxic Shock Syndrome‬بصورت ناگهانی توسط ‪ TSST‬شروع شده‬
‫که همراه با تب بلند ‪ ،‬استفراغات ‪ ،‬اسهاالت ‪ ،‬دردهای عضالت (‪Rash ، )Myalgia‬‬
‫های جلدی ‪ ،‬تفریط فشار خون (‪ )Hypotention‬مترافق با عدم کفایه کلیه وقلب بوده و‬
‫درواقعات شدید منجر به مرگ میگردد‪.‬‬
‫‪ ( Staphylococcal Scalded Skin syndrome‬پوسته ریزی) ‪ :‬این سندروم‬
‫توسط اکسفولیاتیف توکسین بوجود میاید وزیادتر درنزد اطفال و ونوزادان دیده میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪82‬‬

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 83
3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 84
 ‫تداوی‬
‫• در انتانات جلدی از تتراسکیلین‬
‫• در واقعات ‪ Bactermia, Endocarditis‬و ‪ Pneumonia‬از پنسیلین ها‪ ،‬در صورتی‬
‫که درمقابل ان مقاومت داشته باشد از وانکومایسین استفاده میشود‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪85‬‬

 ‫استرپتوکوک‬
‫‪Streptococci‬‬
‫مورفولوژی‬
‫‪ ‬کوک های گرام مثبت بوده که دراثنای نمو بشکل جوره ها و زنجنیرها دیده میشوند‬
‫‪ ‬بی حرکت و بدون سپور‬
‫ازنظر هیموالیز‬
‫‪ -(a‬الفا ـــ هیموالیز ( الیز قسمی)‬
‫‪ -(b‬بیتا ــــ هیموالیز ( الیز کامل)‬
‫‪ -(c‬گاما ـــ هیموالیز( بدون هیموالیز)‬
‫انواع استرپتوکوک ها ‪ :‬بیش از ‪ 21‬نوع اند سه گروپ مهم عبارتنداز‪:‬‬
‫‪ -(a‬استرپتوکوک های گروپ ــ ‪)S. Pyogenes ( A‬‬
‫‪ -(b‬استرپتوکوک های گروپ ـــ ‪)S.agalatiae( B‬‬
‫‪ -(c‬استرپتوگوک های گروپ ـــ ‪)Enterococci( D‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪86‬‬
 ‫‪S.Pyogenes‬‬
‫سندروم کلینیکی یا ‪Clinical Syndrome‬‬
‫‪ -(a‬انتانات جلدی‬
‫‪ : Pyoderma /impetigo ‬انتان موضعی طبقه سطحی جلد مخصوصا درنزد اطفال میشود‪.‬‬
‫‪ ‬سرخباد یا ‪Erysipelas‬‬
‫‪ ‬تب زایمانی ‪puerperal‬‬
‫‪Cellulitis ‬‬
‫‪ ‬نکروز طبقه فسیشا ‪Necrotizing fascitia‬‬
‫‪ -(b‬امراض ناشی از توکسین‬
‫‪ ‬تب مخملک یا ‪ : Scarlet Fever‬این عوارض ناشی از التهاب گلو سترپتوکوکل بوجود میاید‬
‫که توام با تب ‪ ،‬التهاب گلو و رش ها میباشد‪.‬‬
‫‪ : Streptococal Toxin Shock Syndrome ‬مشابه توکسیک شاک سندروم استافلوکوک ها‬
‫بوده که همراه با دلبدی ‪ ،‬استفراغ ‪ ،‬اسهاالت ‪ ،‬تب و لرزه است‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪87‬‬
 ‫ادامه‪.....‬‬
‫‪ – )C‬امراض سیستم تنفسی‬
‫‪ ‬التهاب گلو یا ‪ : Pharyngitis‬سبب التهابی شدن طبقه مخاط گلو شده که همراه با‬
‫گلو دردی ‪ ،‬تب ‪ ،‬بزرگ شدن لمف نود های گردن‪.‬‬
‫‪ – ) d‬سایر امراض‬
‫‪ ‬گلومیرولنفرایت یا ‪ 2- 3 : Acute Glomerulonephritis‬هفته بعد ازانتانات‬
‫جلدی بوجود میاید توام با التهاب ابتدایی‪ ،‬فرط فشارخون‪ ،‬ادیماعمومی‪ ،‬ادراری‬
‫خونی و پروتین یوریا است‪.‬‬
‫‪ ‬تب روماتیزم یا ‪ :Rheumatic Fever‬دوره تفریخ ‪ 2 – 4‬هفته بوده که همراه با‬
‫تب‪ ،‬التهاب مفاصل مهاجرتی‪ ،‬التهاب قلب و نودول های تحت الجلدی است‪ .‬تخریب‬
‫وال های قلب هم دیده میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪88‬‬

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 89
 Scarlet fever

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 90

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 91
 ‫‪S.Pyogenes‬‬
‫تداوی‬
‫‪‬در تداوی سترپتوکوکس های بیتا – هیموالیتیک گروپ ‪ A‬از ‪ Penicillin – G‬و‬
‫‪ Erythromycin‬و بعضی هم تتراسیکلین استفاده می شود‪.‬‬
‫‪‬در واقعات گلومیرولونفرایت و تب رماتیزم ادویه انتی بیوتیک تاثیر ثابت ندارد‪ ،‬اما دو‬
‫انتی بیوتیک پنسلین واریترومایسین برای ‪ 10‬روز می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪92‬‬

 ‫نوموکوکسای‬
‫‪Pneumococcus‬‬ ‫مورفولوژی‬
‫‪ ‬نوموکوکس ها عبارت از دیپلوکوکس های گرام مثبت است‪.‬‬
‫‪ ‬بی حرکت و بدون سپور‬
‫‪ ‬نوموکوکسای فلورای ساکن طرق تنفسی علوی محسوب می شوند‪.‬‬
‫سندروم کلینیکی یا ‪Clinical Syndrome‬‬
‫‪ ‬نومونیا ‪ ( Pneumonia‬سینه وبغل)‪ :‬اکثرا اطفال و نوجوان مصاب به سینه وبغل نوموکوک ها میشود‪.‬‬
‫‪ ‬میننجیت ‪ :Meningitis‬ممکن از طریق ماستوئید ها به الیه های سحایا برساند وسبب میننجیت شود‪.‬‬
‫‪ ( ‬التهاب جیوب) ‪ : Sinusitis‬می تواند از دستگاه تنفسی خودرا به سینوس ها برساند و التهاب جیوب را سبب شود‬
‫‪ ‬التهاب گوش متوسط یا ‪ :Otitis media‬بعداز سینه وبغل ممکن انتان از سیستم تنفسی خودرا به گوش متوسط رسانده‬
‫و التهاب گوش متوسط را ایجاد کند‪.‬‬
‫‪ ‬باکتریمیا ‪ :Bactermia‬آلوده شدن خون به باکتری را باکتریمیا می نامند‪.‬‬
‫مرض نوموکوکی معموال ناگهانی با تب ‪،‬لرزه ودرد کشنده ایجاد میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪93‬‬

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 94
3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 95
3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 96
 ‫نایسریا‬
‫‪Neisseria‬‬
‫مورفولوژی‬
‫‪ ‬کوکس های گرام منفی بوده که اکثرا دیپلوکوکس میباشد‬
‫‪ ‬بی حرکت‬
‫‪ ‬در داخل حجرات پیدا میشود‪.‬‬
‫انواع نایسریا‬
‫جنس نایسریا ها شامل ‪ 10‬نوع باکتری می باشد که ازآن جمله دونوع آن برای انسان پتوجن است‪.‬‬
‫‪ -(a‬نایسریا گونوریا ‪N. Gonorrhoeae‬‬
‫‪ -(b‬نایسریا میننجیت ‪N. Meningitis‬‬
‫‪ ‬نایسریا ها معموال فلورای دهن وطرق تنفسی علوی می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪97‬‬

 ‫نایسریا ‪Neisseria‬‬
‫سندورم کلینیکی ‪Clinical Syndrome‬‬
‫‪ -(a‬گونوریا‬
‫‪(b‬انتانات منتشر گونوریا‬
‫‪ - (c‬التهاب چشم نوزادان‬
‫‪‬گونوریا‪ :‬عبارت از مرض ساری جنسی میباشد که ابتدا سبب انتانات طرق تناسلی شده که درمرد ها‬
‫سبب التهاب احلیل ‪ Urethritis‬و درخانم ها سبب التهاب عنق رحم ‪ Cervix‬می شود دوره تفریخ آن‬
‫بین ‪ 2‬الی ‪ 8‬روز است‪.‬‬
‫‪ ‬گونوریا در مرد ها ‪ :‬در ‪ 95%‬مردان مصاب سبب انتانات حاد شده که بصورت ابتدایی ‪Urethritis‬‬
‫شده و ازجمله مهم ترین عالمه کلینیکی است که توام با فعل تبول سوزناک و تقریح شدید احلیل است‬
‫ودرصورت شدت سبب ‪ ، Epididymitis‬پروستات وآبسه احلیل میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪98‬‬

 ‫ادامه‪...‬‬
‫• گونوریا درخانم ها ‪ 80 – 90% :‬سبب التهاب عنق رحم شده که توام با فعل تبول دردناک ‪،‬مقاربت‬
‫دردناک و دردهای قسمت پائین بطن می باشد‪.‬باالخره آفت بطرف تیوب نفیرها پیشرفته والتهاب تخمدان‬
‫ها را سبب میشود که ازباعث فیبروزس‪ ،‬عقامت نزد خانم ها بوجودمیاید‪.‬‬
‫• ‪ 80%‬سبب ‪ 40% ، Urethra‬التهاب ریکتوم و ‪ 10- 20%‬انتانات فرنگس میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪99‬‬

 ‫ادامه‪....‬‬
‫‪‬انتانات منتشر گونوریا ‪ :‬دراثر انتشار توسط خون سبب انتانات منتشر شده که می تواند‬
‫سبب سندروم التهاب پوست ــ مفاصل شود‪ .‬که زیادتر در مفاصل ارنج‪ ،‬زانو‪ ،‬مفاصل‬
‫‪ distal‬شود‪.‬‬
‫و لیژن های چرکی در پوست میشود‪.‬‬
‫‪ ( Ophthalmia neonatorum‬التهاب چشم درنوزادان )‪ :‬اگر مادر مصاب به‬
‫گونوریا تناسلی باشد در انثای تولد سبب مصاب شدن چشم نوزادش میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬بخاطری جلوگیری ازاین عارضه تتراسکلین و اریترومایسین را درچشم نوزاد‬
‫بعدازتولدش می چکانیم ‪.‬‬
‫‪‬سایر امراض ‪:‬‬
‫‪‬درمردان همجنس باز سبب التهاب گونوکوکل ریکتوم میشود‬
‫‪‬التهاب گلو به تعقیب عمل جنسی فمی رخ میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪100‬‬

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 101
 ‫باسیل های گرام مثبت‬

‫تهیه وترتیب‪ :‬استاد مصطفی سروش‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪102‬‬

 ‫باسیل های گرام مثبت‬
‫• باسیل های گرام مثبت بدو دسته‬
‫‪.1‬تولید کننده سپور‬
‫‪ .a‬هوازی‬
‫‪ ‬انواع باسیلوس (باسیل انتراکس‪ ،‬باسیل سیروس)‬
‫‪ .b‬غیرهوازی‬
‫‪ ‬کلوستریدیم تیتانی‬
‫‪ ‬کلوستریدیم بوجلینوم‬
‫‪ ‬کلوستریدیم گازگانگرین‬
‫‪.2‬غیر تولید کننده سپور‬
‫‪.1‬انواع باکتری های کورینه باکتریوم‬
‫‪ ‬کورینه باکتریوم دیفتری‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬
‫‪ ‬کورینه باکتریوم پرپیون‬ ‫‪103‬‬
 Bacillus Anthracis

Prepared by : Mustafa”Soroush”

3/23/2024 Prepared by : Mustafa " soroush" 104

 ‫پتوجنیزس ‪Pathogensis‬‬
‫انترکس ابتدا مرض گوسفند ‪ ،‬گاو ‪،‬اسپ وبسیاری حیوانات دیگربوده وانسان ها را نادرا مصاب میسازد‬

‫منابع انتان ‪:‬‬

‫‪ ‬حیوانات مریض‬
‫‪ ‬موادفاضله حیوانات مریض‬
‫‪ ‬لباس های منتن ولباسهای که ازپوست منتن شده حیوانات با باسیل انترکس ساخته شده باشد مانند باالپوش‬
‫‪ ،‬کاله وغیره‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪105‬‬

 ‫ادامه‪.....‬‬
‫سرایت مرض انترکس‪:‬‬
‫‪‬سرایت توسط تماس مستقیم‬
‫‪‬سرایت از طریق جهازهضمی‬
‫‪‬سرایت از طریق تنفسی‪.‬‬
‫باب دخول ‪:‬‬
‫‪ ‬جلد وغشای مخاطی طرق تنفسی وهضمی‬
‫اشکال کلینیکی مرض ‪:‬‬
‫‪ ‬شکل انترکس جلدی یا مرض سیاه زخم‬
‫‪ ‬شکل تنفسی یا ریوی‬
‫‪ ‬شکل جهاز هضمی‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪106‬‬

 ‫اعراض وعالیم کلینیکی‬
‫جلدی ‪:‬‬
‫‪‬انترکس جلدی درانسان ها بیشتر رخ میدهد ‪ ،‬درابتدا یک ‪ Papul‬تشکل مینماید‬
‫قرحه‬ ‫‪Pustule‬‬ ‫ویزکول‬ ‫درناحیه خراشیده داخل ‪ 12-36‬پپول‬ ‫سپور‬
‫نکروتیک بوجود میاورد‬
‫‪‬می تواند منتشر گردد و‪ Septicemia‬بوجود اورد‬

‫ریوی یا تنفسی‪:‬‬
‫‪‬ازسبب انشاق انترکس تظاهرات ازقیبل ‪ Mediastinitis ، Meningitis ، Sepsis‬واذیما ریوی‬
‫هیموراژیک ونومونیا همیوراژیک همرا با شاک بوجود میاید‬
‫هضمی‪:‬‬
‫‪‬به تعقیب خوردن گوشت حیوانات مریضی بوجودمیاید ومتصف با تخریبات شدید غشای مخاطی ‪،‬‬
‫خونریزی و محراقات نکروتیک درغشای مخاطی امعا میباشد‪.‬‬
‫‪‬همچنان دردهای بطن‪ ،‬دلبدی واسهال خونی هم دیده می شود‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪107‬‬
 ‫انتراکس جلدی‬

3/23/2024 Prepared by : Mustafa " soroush" 108

 ‫انتراکس جلدی‬

3/23/2024 Prepared by : Mustafa " soroush" 109

 ‫تداوی‬
‫‪ Penciline –G‬به مقدار دومیلیون واحد هر ‪ 4h‬بعد ‪ ،‬ازطریق وریدی توصیه میگردد‪.‬‬
‫‪‬دراشکل جلدی ‪ tetracikline :‬به مقدار ‪ 500mg‬هر ‪ 6h‬بعد ‪ ،‬ازطریق فمی توصیه میگردد‪.‬‬

‫وقایه وکنترول ‪:‬‬

‫‪‬تشخیص به موقع ‪ ،‬تجرید وتداوی حیوانات مریض‬
‫‪‬اجساد که ازسبب انترکس مرده باید سوختانده شوند ویا درعمق بیشتر از ‪ 2‬متر دفن گردد‬
‫‪‬پوشیدن ماسک ودستکش درهنگام تماس با حیوانات منتن‬
‫‪‬اجرای تست ‪ Ascolis‬باالی گوشت های مصرفی‬
‫‪‬تطبیق واکسین ها باسیل ‪ :‬واکسین باسیل انترکس از مستحلب سپورهای زنده باسیل تهیه می شود‪،‬‬
‫واکسین به یک دوزواحد تطبیق می گردد وبرای مدت بیشترازیک سال معافیت تولید میکند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪110‬‬

 ‫‪Bacillus Cereus‬‬
‫‪‬این نوع باسیل میتواند درغذا ها نمو نماید وسبب تولید انتروتوکسین شود که منتج به تسممات‬
‫غذایی می گردند ‪ .‬بعضی شان اتفاقا امراض از قبیل ‪Endophthalmitis ،Meningitis‬‬
‫‪ Conjunctivitis، Endocarditis،‬و ‪ Acute Gastroenteritis‬را بوجود می آورند‪.‬‬
‫‪‬تسممات غذایی بدو شکل اند ‪:‬‬
‫‪.a‬نوع استفراغی ‪ :‬که بواسطه خوردن برنج ایجاد میگردد ‪.‬‬
‫‪.b‬نوع اسهالی ‪ :‬که بواسطه خوردن گوشت یا سوس ایجاد میگیردد‪.‬‬
‫‪‬شکل استفراغی مریضی باعالیم دلبدی ‪ ،‬استفراغ ‪ ،‬کرمپ های بطنی و بعضی اوقات اسهال‬
‫تبارز می نماید بیماری خود به خود محدود شونده است ‪.‬‬
‫‪‬شکل اسهالی ‪ 1 :‬الی ‪ 24‬ساعت بعد ازصرف غذاشروع شده وعالیم آن اسهال شدید ‪،‬‬
‫دردشکمی وپیچش است‪ .‬تب و استفراغ رایج نیستند‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪111‬‬
 Clostridium Species

Prepared by: Mustafa “Soroush”

3/23/2024 Prepared by : Mustafa "Soroush" 112

 ‫‪Clostridium‬‬

‫‪‬کلوستریدیا از جمله چوبک های متحرک گرام مثبت وانایروبیک می باشد‪.‬‬

‫‪‬سبب تولید توکسین های نیوروتوکسیک می شود‬
‫‪‬بشکل سپروفایت به صورت طبیعی در خاک ویا امعای حیوانات وانسانها زیست می نمایند‬
‫‪‬شامل اورگانیزم های پتوجن ‪ CL.Tetani ، CL.Botulinum‬و ‪CL.perferngense‬‬
‫میشود‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪113‬‬

 ‫مورفولوژی‬
‫‪ ‬سپور کلوستریدیا همیشه عریض تر نسبت به قطر چوبک های می باشد که باعث تشکل‬
‫آن میشود‪.‬‬
‫‪‬سپور موقعیت مرکزی ‪ ،‬نهایی ویا ‪ Subterminal‬را اخذ می نماید‪.‬‬
‫‪‬اکثرا انواع کلوستریدیا متحرک ودارای فالجیل ‪ peritrichous‬می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪114‬‬

3/23/2024 Prepared by : Mustafa "Soroush" 115
 ‫کلوستریدیم بوتلینوم ‪CL.Botulinum‬‬
‫• باعث مرض ‪ Botulism‬درنزد انسانها شده در خاک ومواد غایطه حیوانات دریافت‬
‫میشود‬
‫• ازسایر کلوستریدیم ها بوسیله تایپ انتیجنیک که توکسین تولید مینماید فرق می شود‪.‬‬
‫• سپور آن در مقابل حرارت ‪ ،‬بسیار زیاد مقاوم بوده وبه حرارت ‪ 100c‬برای مدت ‪3-‬‬
‫‪ 5h‬مقاومت می نماید‬
‫• اما در ‪ PH‬اسیدی وغلظت بلند نمک مقاومت خویش را از دست میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪116‬‬

 ‫توکسین‬
‫اورگانیزم مذکور هفت توکسین انتیجنیک از (‪ ) A-G‬دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬اما در انسانها فقط تایپ ‪ B،A‬و‪ E‬سبب مرضی میشود‬
‫‪‬توکسین به درجه حرارت ‪ 100‬درجه به مدت ‪ 20‬دقیقه تخریب میگردد‪.‬‬
‫‪‬توکسین درانثای نموی وهنگامی اوتوالیز در وسط آزاد میشود‪.‬‬
‫‪‬دوز کشنده ان ‪1-2‬مایکرون میباشد‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪117‬‬

 ‫پتوجنیزس‬
‫‪‬منبع انتان ‪ :‬عبارت از کانسروهای سبزیجات ‪ ، Susages،‬گوشت خوک ‪ ،‬ماهی ‪،‬کانسروهای ماهی‬
‫‪ ،‬گوشت مرغ ومرغابی ودیگر محصوالت که توسط ‪ CL.Botulinum‬منتن شده باشد ‪ ،‬می باشد‪.‬‬
‫همچنان باسیل توسط مواد فاضله حیوانات دربین خاک اطراح می گردد‪.‬‬
‫‪‬طریق سرایت ‪ :‬انتان ازطریق هضمی توسط خوردن مواد غذایی صورت میگرد‪.‬‬
‫‪‬باب دخول ‪ :‬باب دخول توکسین ‪ ،‬غشای مخاطی امعای رقیقه می باشد وهمچنان از طریق جروحات‬
‫نیز داخل عضویت میشود‪.‬‬
‫‪‬انتشار ‪ :‬بعداز آنکه توکسین داخل عضویت گردید توسط غشای مخاطی امعای رقیقه جذب شده داخل‬
‫دوران میگردد‪ .‬بعدا باالی اعصاب حرکی تاثیر نهی کننده دارد‪ .‬وسبب فلج اعضا میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪118‬‬

 ‫لوحه کلینیکی‬
‫‪ ‬اعراض ‪ 18-24h‬بعداز بلع غذای توکسیک آغاز یافته که توام با اختالل رویت ‪ ،‬عدم قابلیت بلعیدن ‪،‬‬
‫مشکالت حرف زدن وفلج عضالت چشم میباشد‪.‬‬
‫‪‬مرگ از باعث فلج عضالت تنفسی و ‪ Arrest‬قلبی رخ می دهد‪.‬‬

‫نوت ‪ :‬تغذی نوزادان با عسل علت ممکن بوتولیزم در نزد نوزادان میباشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪119‬‬

3/23/2024 Prepared by : Mustafa "Soroush" 120
 ‫تدوای‬
‫‪‬تطبیق انتی توکسین پولی والنت داخلی عضلی یا وریدی ویا بداخل کانال نخاعی زرق می گردد‪.‬‬
‫‪‬معده توسط پوتاشیم پرمنگنات یا محلول ‪ Soda‬لواژ می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪121‬‬

 ‫وقایه‬
‫‪‬تطبیق جدی قوانین صحی درفابریکه های پروسس مواد غذایی ‪.‬‬
‫‪‬جلوگیری از خوردن مواد غذایی ملوث شده خصوصا استفاده از قطی کانسرو شده که سر آن پندیده‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa "Soroush‬‬ ‫‪122‬‬

 CL.Tetani
‫کلوستریدیم تیتانی باعث مرض تیتانوس می گردد‬

Prepared by : Mustafa “Soroush”

3/23/2024 Prepared by : Mustafa " Soroush" 123

 ‫خواص حیاتی‬
‫‪‬این میکروب درشرایط انایروب در حرارت ‪ 37‬درجه سانتی گراد میروند‪.‬‬
‫‪‬سپور درفضای آزاد تشکیل شده در حرارت ‪ 100c‬برای ‪ ، 3h‬فینول ‪5%‬‬
‫ومرکیوریک کلوراید از بین میرود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪124‬‬

 ‫توکسین‬
‫‪ CL.Tetani ‬اکزوتوکسین فوق العاده قوی را تولید می نماید ‪ .‬که دارای دوفرکشن میباشد‪.‬‬
‫‪Tetanolysin .2 Tetanospasmin .1‬‬
‫‪ : Tetanospasmin.1‬سبب اسپم عضلی می شود‬
‫‪ : Tetanolysin.2‬سبب الیز کریوات سرخ خون می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪125‬‬

 ‫پتوجنیزس‬
‫‪‬منبع انتان ‪ :‬یگانه منبع انتان خاک می باشد‪.‬خاک مذکور توسط موادفاضله حیوانات مریض منتن می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪‬طریق سرایت ‪ :‬سپورها توسط گردوخاک به خانه ها انتقال کرده باالی لباس ها مانند زیرپیراهنی ‪،‬زیر‬
‫دریشی و دیگر اجناس قرار می گیرد‪ .‬اکثرا درمیان کارگرانیکه درفارمهای زراعتی کار میکنند دیده‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪‬باب دخول ‪ 50% :‬انتان از جروحات مخصوصا نهایت سفلی ‪ ،‬درنزد اطفال نوزاد حبل سروی ودرنزد‬
‫زنان هنگام والدت جروحات غشای مخاطی ورحم داخل می شود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪126‬‬

 ‫‪ ...‬ادامه‬
‫• انتشار ‪ :‬سپور داخل شده در زخم ویا سوختگی به حجره فعال تبدیل شده وشروع به تکثر‬
‫میکند‪ .‬ازاینکه قدرت حمله کننده شدید وانتشار را ندارد ‪ ،‬لذا بصورت موضوعی رشد‬
‫ونما می نماید ‪ .‬ولی توکسین های را که درناحیه تولید نموده وارد خون شده به تمام‬
‫عضویت انتشار می نماید وسبب توکسیمیا می شود ‪ ،‬که درنتیجه سبب تخریب اعصاب‬
‫محیطی می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪127‬‬

 ‫لوحه کلینیکی‬
‫‪‬دوره تفریخ مرض ‪ 4-6‬روز وحتی چندین هفته را دربر می گیرد‬
‫‪‬ابتدا ‪ Spasm‬شدید عضلی در ناحیه دخول انتان بعدا ‪ Spasm‬شدیدعضالت فک طوریکه مریض‬
‫دهن خودرا باز نموده نمی تواند وبنام (‪ ) Lockjaw‬یاد می شود ‪ ،‬عضالت وجه ‪ ،‬تقلص عضالت‬
‫‪ Occipital‬بعدا عضالت خلفی جذع (‪ ) Opisto Thonos‬وعضالت نهایات دیده می شود‪.‬‬
‫‪‬مریض باالی بستر طوری قرار می گیرد که شکل قوس مانند را به خود می گیرد‪.‬‬
‫‪‬مرگ از سبب تقلص شدید عضله ‪ Diaphragme‬بوجود می آید‪ .‬زیرا دراثر تقلص شدید عضله‬
‫دیافراگم شهیق وذفیر صورت گرفته نمی تواند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪128‬‬

3/23/2024 Prepared by : Mustafa " Soroush" 129
3/23/2024 Prepared by : Mustafa " Soroush" 130
 ‫تداوی‬
‫‪ ‬تطبیق انتی توکسین به جهت خنثی نمودن توکسین‬
‫‪‬انتی بیوتیک ها ‪ :‬پنی سیلین‬
‫‪‬تداوی جراحی ‪ :‬برادشتن انساج نکروتیک‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪131‬‬

 ‫وقایه‬
‫‪‬تطبیق واکسین فعال (‪)Toxoid‬‬
‫‪‬مواظبت زخم ها ازخاک های منتن‬
‫‪‬استعمال وقایوی انتی توکسین‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪Prepared by : Mustafa " Soroush‬‬ ‫‪132‬‬

 CL.perfringens

Prepared by : Mustafa “ Soroush”

3/23/2024 mustafa "soroush" 133

 ‫انتانات غیرهوازی ( گازگانگرین)‬
‫‪‬انتانات انایروبیک یک انتان پولی باکتریل بوده که توسط چندین نوع کلوستریدیا بوجود میاید‬
‫‪CL. Perfrigens .1‬‬
‫‪CL. Septicum.2‬‬
‫‪CL. Histolyticus.3‬‬
‫‪CL. Odematiens.4‬‬
‫‪ ‬علت انتانات انایروبیک ممکن است یکی ازچهارنوع انتان فوق الذکر باشد الکن اکثرا چندین نوع یکجا‬
‫فعالیت نموده و انتانات انایروبیک را بوجود میاورد‬
‫‪ ‬این مایکرواورگانیزم ها سبب تخریب انساج و تنقیص قدرت ‪ Oxido – reduction‬می شود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪mustafa "soroush‬‬ ‫‪134‬‬

 ‫ساختمان انتیجنیک‬
‫‪ CL.perfringens‬شش انتی جن (‪ ) A-F‬دارد که نوع ‪ E‬آن درنزد انسانها سبب ‪ Entritis‬می‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪ CL.Septicum‬چهار انتی جن (‪ ) A-D‬دارد که نوع ‪ A‬آن مسول انتانات درنزد انسان ها است‪.‬‬
‫‪ CL.Histolyticum‬تنها یکنوع انتی جن دارد‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪mustafa "soroush‬‬ ‫‪135‬‬

 ‫توکسین‬
‫ توکسین های تولید میکند که دارای ساختمانهای کیمیاوی مغلق بوده‬CL.Perfringens
‫ می‬Nuertoxin ‫ و‬Heamotoxin ، Lethaltoxin ، Necrotoxin ‫عبارت از‬
.‫باشد‬
، Colagenase ، Lecithinase ‫همچنان انزایم های‬
‫ را افراز می‬Gelatenase‫ و‬Hyaluronidase، Proteinase،Fibrinolysin
.‫نماید‬

3/23/2024 mustafa "soroush" 136

 ‫پتوجنیزس‬
‫‪‬منبع انتان ‪ :‬خاک یگانه منبع انتان بوده وتوسط مواد فاضله حیوانات منتن می گردد‪ .‬انتانات‬
‫گازگانگرین بصورت مایکروبیل فلورای نارمل در امعای غلیظه حیوانات موجود بوده وتوسط‬
‫مواد فاضله آنها به خارج اطراح می گردد‪.‬‬
‫‪‬طریقه سرایت ‪ :‬سرایت انتان اکثرا توسط سامان آالت حربی ازقبیل مرمی ها ‪ ،‬پارچه های بم ‪،‬‬
‫کارد ‪ ،‬چاقو وغیره به عضویت انتقال می کند‪ .‬برای انکشاف گازگانگرین شرایط ذیل ضروری‬
‫می باشد ‪.‬‬
‫‪.1‬عمق جرحه در حدود ‪ 5-8cm‬باشد‬
‫‪.2‬جرحه باید بسته باشد‬
‫‪.3‬بقایای لباس منتن درجرحه موجود باشد‬
‫‪.4‬انساج مرده یانسج مجروحه موجود باش‬
‫‪.5‬عملیه ‪ Oxido-reduction‬تنقیص نماید‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪mustafa "soroush‬‬ ‫‪137‬‬

 ‫ادامه ‪.......‬‬
‫‪‬باب دخول ‪ :‬بصورت عموم باب دخول انتان تمام قسمتهای عضویت شده می تواند ‪ ،‬اما‬
‫درنواحی که عضالت بصورت کتلوی موجود باشد مانند ران ‪ ،‬ساق پا وبازو بیشتر به‬
‫گازگانگرین مصاب می شود‪.‬‬
‫‪‬انتشار ‪ :‬انکشاف گازگانگرین درچهار مرحله صورت می گیرد‪.‬‬
‫‪.1‬مرحله ایروبیک ‪ :‬این مرحله توسط مایکرواورگانیزم های انایروبیک مشترکا با ایروبیک‬
‫ها بوجود می اید‪.‬‬
‫‪.2‬مرحله انایروبیک ‪:‬این مرحله بعداز عملیه ‪ Oxido-Reduction‬شروع می شود‪.‬‬
‫‪.3‬مرحله تخریب حجرات‪ :‬تحت تاثیر انزایم ها ‪ ،‬انساج تخریب می گردد‪.‬‬
‫‪.4‬مرحله الیزخود به خودی کتلوی ‪ :‬سبب افراز اکزوتوکسین می شود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪mustafa "soroush‬‬ ‫‪138‬‬

3/23/2024 mustafa "soroush" 139
3/23/2024 mustafa "soroush" 140
 ‫تداوی‬
‫‪ ‬جراحی محراق‬
‫‪‬زرق وقایوی مقدم انتی توکسین پولی والنت‬
‫‪‬استعمال انتی بیوتیک خصوصا پنی سیلین‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪mustafa "soroush‬‬ ‫‪141‬‬

 ‫باسیل های گرام مثبت که سپور‬
‫تشکیل نمی دهد‬
Prepared by ; Mustafa “ soroush”

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 142

 ‫باسیل های گرام مثبت که سپور تشکیل نمی دهد‬

‫‪‬عبارت از یک گروپ مختلف از مایکرواوزگانیزم ها اکثرا ‪ Corynebacterium‬میباشد‪.‬‬

‫‪‬نوع ‪ Propionibacterium‬فلورای نارمل جلد وغشای مخاطی را تشکیل میدهد‬
‫‪ Corynebacterium Diphtheriae‬مهمترین مایکرواوزگانیزم این گروپ را تشکیل میدهد که‬
‫باعث ایجاد مرض دیفتری نزد انسانها می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪143‬‬

 ‫کورینه باکتریوم دیفتری‬
‫‪Corynebacterium Diphtheriae‬‬
‫• پتوجنیزس وپتالوژی‬
‫‪‬پتوجن اساسی انسانها گروپ ‪ C.diphtheriae‬میباشد ‪ .‬اینها درطرق تنفسی درزخم ها‬
‫ویاباالی جلد اشخاص قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪‬سرایت‪ :‬توسط قطره (‪ )Droplet‬و تماس مستقیم صورت میگیرد‪.‬‬
‫‪‬بات دخول ‪ :‬غشای مخاطی طروق تنفسی علوی ‪،‬جلد خراشیده وهمچنان میتواند از‬
‫طریق کانال تناسلی وچشم وارد بدن شده سبب تولید توکسین شود‪.‬‬
‫‪‬توکسین دیفتری داخل غشای مخاطی جذب گردیده وسبب تخریب اپیتلیم وعکس العمل‬
‫های التهابی سطحی میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪144‬‬

 ‫ادامه‬
‫• اپیتل نکروتیک همراه با کرویات سرخ ‪ ،‬سفید خون وفیبرین یک غشای خاکستری رنگ‬
‫را بنام ‪ Pseudomembrane‬را باالی تانسل ها ‪ ،‬بلعوم وحنجره تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫هرسعی وتالش به منظور برطرف نمودن غشای کاذب از باالی تانسل ‪ ،‬بلعوم وحنجره‬
‫منجربه پاره شدن شریانچه ها شده که درنتیجه خونریزی را به میان می آورد‪ ،‬عقدات‬
‫لمفاوی عنق بزرگ شده وسبب پندیدگی عنق از داخل میشود‪.‬‬
‫‪‬باسیل های دیفتری در درون غشای شروع به تولید توکسین فعال می نماید‪ .‬این توکسین‬
‫جذب شده ومنجربه آسیب های ازجمله استحاله پارانشیماتوز‪ ،‬ارتشاح شحمی‪،‬نکروز‬
‫عضالت قلبی‪،‬جگر‪،‬کلیه ها وادرینال که بعضی اوقات باخونریزی های بزرگ توام می‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪‬همچنان سم آسیب عصبی ایجاد میکند ‪ .‬درنتیجه باعث فلج حنک نرم ‪،‬عضالت چشم‬
‫ونهایات می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪145‬‬

 Pseudomembrane

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 146

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 147
 ‫یافته های کلینیکی‬
‫‪‬هنگامیکه التهاب دیفتریک درطرق تنفسی آغاز میشود معموال گلو دردی و تب مالیم ایجاد میشود‪.‬‬
‫‪‬ضعیفی و نفس تنگی بالفاصله روی می دهد که ناشی از انسداد طرق تنفسی علوی بوسیله غشای‬
‫تولید شده میباشد‪ .‬حتی این بندش اختناق را سبب شده مگر اینکه به وسیله داخل ساختن تیوب‬
‫(‪ )Intubation‬یا ‪ Tracheostomy‬بهبودی به میان آید‪.‬‬
‫‪‬بی نظمی های ریتم یا حرکات قلبی ‪ ،‬نقصان قلب را برمال می سازد‪.‬‬
‫‪‬سپس مشکالت بینائی ‪ ،‬حرف زدن‪ ،‬بلعیدن وعدم اجرای درست حرکات بازو وپاها روی می دهد ‪.‬‬
‫تمام این تظاهرات خود به خود برطرف می شوند‪.‬‬
‫‪‬درکل ‪،‬نوع ‪ Var. Grravis‬مرض شدیدتر را نظربه ‪ Var.Mitis‬بوجود می آورد ‪ .‬اما تمام انواع‬
‫بیماری مشابه ایجاد میکنند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪148‬‬

 ‫مایکوباکتریوم پروپیون‬
‫• ‪ Propionibacterium Acne‬سبب تولید انزایم ‪ lipase‬شده که این انزایم سبب‬
‫تجزیه اسیدهای شحمی آزاد از شحم جلدی شده واین اسیدهای شحمی سبب تولید التهابات‬
‫جلدی شده ومنجر به ‪ Acne‬می شوند‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪149‬‬

 ‫تداوی‬

‫‪‬برای تداوی دیفتری ادویه انتی بیوتیک وهم تجویز انتی توکسین به مقابل توکسین‬
‫مایکرواورگانیزم ضرور میباشد‪.‬‬
‫‪‬درحیوانات مختلف انتی توکسین دیفتری تولید میشود ( اسپ‪ ،‬گوسفند ‪ ،‬بز وخرگوش) تداوی به‬
‫وسیله انتی توکسین به مقدار ‪ 20000 – 10000‬واحد بعد ازتست جلدی و ‪Conjunctival‬‬
‫به داخل عضله ویا ورید و در واقعات خفیف زرق از طریق عضلی صورت می گیرد‪.‬‬
‫‪‬دوای انتی بیوتیک از قبیل ‪ Pencillin، Erythromycin :‬برای مهار رشد باسیل دیفتری‬
‫هستند و مانع تولید سم میشود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪150‬‬

 ‫باسیل های انتریک گرام منفی‬
Enterobacteria
Prepared by: Mustafa “soroush”

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 151

 ‫انتروباکتریاسه‬
‫‪‬عبارت از باسلیهای گرام منفی وفاقد سپور اند که بعضی شان متحرک وبعضی شان‬
‫غیر متحرک اند‪.‬‬
‫‪‬درامعا انسانها وحیوانات زندگی میکند‪.‬‬
‫‪ ‬باسیل های انایروب اختیاری ویا ایروبیک هستند‪.‬‬
‫‪‬به چندین جنس تقسیم می شود که مهم ترین ها عبارت انداز‬
‫‪Group. Salmonella.1‬‬
‫‪G. Shegella.2‬‬
‫‪G. Escherichia Coli.3‬‬
‫‪G. Vibrio Cholera.4‬‬
‫‪G. Klebsiella.5‬‬
‫‪G. Pseudomonase.6‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪152‬‬

 ‫سلمونیال‬
‫‪Salmonella‬‬ ‫مورفولوژی‬
‫‪‬سلمونیال ها عبارت از باسیلهای گرام منفی فاقد کپسول واسپور می باشد ‪.‬‬
‫‪‬این ها باسیل های ‪ Peritrichous‬بوده وازطریق فمی داخل وجود انسان وحیوان می شود‪.‬‬
‫انواع سلمونیال‬
‫• تب محرقه وشبه محرقه توسط گروپهای سلمونیال بوجود میاید که درحال حاظر بیش از ‪ 2000‬نوع‬
‫سلمونیال ها شناخته شده است‪ .‬که انواع مهم آن عبارت از‪.‬‬
‫‪ : Salmonella Typhi.1‬که عامل سببی مرض تب محرقه می باشد‪.‬‬
‫‪ : Salmonella Paratyphi.2‬عامل سببی مرض تب شبه محرقه می باشد‪ .‬که دو تایپ دارد ‪A .1‬‬
‫و ‪B.2‬‬
‫‪ : Salmonella typhimurium.3‬که تقربیا ‪ 20%‬تمام واقعات سلمونیلوز را تشکیل میدهد‬
‫‪ : Salmonella Enteritidis.4‬که تقربیا ‪ 20%‬تمام واقعات سلمونیلوز را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫‪Salmonella Cholerasuis.5‬‬
‫‪Salmonella Schottmulleri.6‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪153‬‬
 ‫پتوجنیزس ویافته های کلینیکی‬
‫‪ S.Choleraseius ،S.Typhi‬و ‪ S.Paratyphi A ,B‬برای انسان درمرتبه اول انتانی‬
‫محسوب می گردیده وایجاد مرض می نماید‪.‬‬
‫‪‬سلمونیال سه تایپ اساسی مرض را درنزد انسان ها بوجود میاورد‪.‬‬
‫الف – ‪ : ) Typhoid fever( Enteric fever‬که بنام تب محرقه نیز یاد میشود‪ .‬توسط‬
‫سلمونیال تایفی بوجود میاید‪.‬‬
‫منبع انتان ‪ :‬منبع انتان را اشخاص مریض وناقلین صحتمند تشکیل می دهد‪.‬‬
‫طریق سرایت ‪ :‬ازطریق دهن معموال توسط غذا شیر وآب ملوث سرایت می کند‪.‬‬
‫باب دخول ‪ :‬عامل سببی اوال در مجرای معایی موقعیت گرفته وغشای مخاطی فولیکول های‬
‫منفرد وپالک های پایر الیوم نهایی باب دخول انتان می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪154‬‬

 ‫ادامه‪....‬‬

‫انتشار ‪ :‬سلمونیال بعداز بلع به امعای رقیقه رسیده که داخل سیستم لمفاتیک گردیده وبعدا‬
‫وارد جریان خون می گردد توسط خون به بسیاری از اعضا منتقل می شوند ‪ .‬این‬
‫مایکرواورگانیزم ها به شمول امعا درانساج لمفویید جاگزین شده وتوسط مواد غایطه اطراح‬
‫می گردد ‪.‬‬
‫اعراض ‪ :‬بعداز یک دوره تفریخ ‪ 10-14‬روز تب‪ ،‬کسالت ‪ ،‬سردردی ‪ ،‬قبضیت ‪،‬‬
‫برادیکاردیا ودرد عضالت بوقوع می رسد‪.‬‬
‫از اختالطات عمده تب محرقه ‪ Intestinal Hemorrhage‬وتثقب امعا می باشد ‪ .‬لکه‬
‫های سرخ اکثرا باالی جلد نواحی بطن وصدر دیده می شود که بنام ‪ Rose sopt‬یاد می‬
‫شود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪155‬‬

 ‫ادامه‪....‬‬
‫‪ -‬باکتریمیا همراه با قرحات موضعی ‪ :‬این حالت معموال توسط ‪ S.Scholerasuis‬به‬
‫میان میاید ‪ .‬به تعقیب انتانات دهن اینها وارد جریان خون شده که قرحات موضعی را در‬
‫ریه ها ‪ ،‬استخوانها ‪ ،‬سحایا وغیره اعضا بوجود میاورد‪.‬‬
‫ج ‪ : Enterocolitis -‬ازجمله تظاهرات عمده واساسی انتان سلمونیال می باشد ‪ .‬در‬
‫‪ Typhimurium‬متبارزتر است ‪.‬‬
‫اعراض ‪ 8-48 :‬ساعت بعداز هضم سلمونیال دلبدی ‪ ،‬سردردی ‪ ،‬استفراغات واسهاالت‬
‫زیاد همراه با تعداد از لکوسایتها در مواد غایطه دیده میشود‪.‬‬
‫وهمچنان التهابات درامعای کوچک وبزرگ موجود میباشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪156‬‬

 ‫تداوی‬
‫ و‬Chloramphinicol ، Pincillin ‫ انتی بیوتیک های مانند‬: ‫• تداوی انتی بیوتیک‬
.‫ می باشد‬Sulfamethoxazol

3/23/2024 prepared by : Mustafa " soroush" 157

 ‫شیگال‬
‫‪Shigella‬‬
‫این مایکرواورگانیزم ها سبب تولید دیزانتری (‪ ) Bacillary Dysentery‬می گردد‬

‫مورفولوژی‬
‫‪‬شگیال عبارت ازمایکرواورگانیزم های چوبک مانند ‪ ،‬گرام منفی فاقد کپسول واسپور می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪158‬‬

 ‫ادامه‪...‬‬

‫منبع انتان ‪ :‬برعالوه اشخاص مصاب دیزانتری حاد ومزمن ناقلین نیز منبع انتان می باشد‪.‬‬
‫طریق سرایت ‪ :‬انتان از طریق دهن وتوسط بلع مواد غذائی وآب منتن ‪ ،‬بوسیله دست های ملوث ‪،‬‬
‫مگس ها و مواد مختلف که با باکتری های دیزانتری آلوده گردیده است ‪ ،‬صورت میگیرد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪159‬‬

 ‫یافته های کلینیکی‬
‫دیزانتری نظر به لوحه کلینیکی به اشکال ذیل تقسیم می گردد‪.‬‬
‫‪ -1‬دیزانتری حاد ( اشکل وصفی ‪ ،‬غیروصفی وسب کلینیکی)‬
‫‪ -2‬دیزانتری مزمن‬
‫‪ -3‬شکل ‪ post dysentery‬واختالل وظایف امعاء‬
‫‪‬بعدازیک دوره تفریخ کوتاه (‪ 1-2‬روز) مرض دفعتا با درد بطن ‪ ،‬تب واسهال آبگونه‬
‫آغاز می یابد‪.‬‬
‫‪‬اسهال توسعه یافته واکزوتوکسین باالی امعای رقیقه عمل نموده یک ویا چند روز بعد‬
‫انتان الیوم وکولون را فرا میگرد‪ .‬دفعات فعل تغوط افزایش یافته که مقدار آن کم ومواد‬
‫غایطه خوندار ومخاط دار می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪160‬‬

 ‫ادامه‪..‬‬
‫‪‬درنزد نصف افراد کاهل درمدت ‪ 2-5‬روز تب واسهال بشکل بنفسه برطرف شده ولی‬
‫درنزد اطفال ضیاع مایعات والکتروالیت ها باعث ‪ ، dehytration‬اسیدوز وبالخره‬
‫منتج به مرگ می گردد‪.‬‬
‫‪‬مرض می توانند بعدازشفا یافتن دوباره عود نماید‬
‫‪‬شگیالها از روز اول مرض تاشفا آن توسط مواد مدفوع به محیط خارج دفع می گردند‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪161‬‬

 ‫تداوی‬
‫‪ Chloramphinicol‬روزانه یک ونیم الی دوگرام برای ‪ 7-10‬روز‬
‫‪ 75mg Ciprofloxacin‬روزانه دومرتبه برای ‪ 7- 10‬روز‬
‫‪ Ampcillin 100mg/kg.w‬روزانه برای ‪ 7-10‬روز‬
‫‪ Tetracyclin‬روز ‪ 2gr‬برای ‪ 7- 10‬روز‬
‫‪ 960mg Co-trimaxazol‬روز دومرتبه برای ‪ 7- 10‬روز‬
‫‪‬نزد مریضان مصاب دی هایدریشن اعاده توازون آب والکتروالیت ها باید صورت بگیرد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪162‬‬

 ‫ایشیریشیا کولی‬
‫‪Escherichia Coli‬‬
‫‪E.Coli‬‬

‫‪‬انتانات بصورت طبیعی جزی فلورای نارمل امعا بوده وسبب مرضی نمی گردد‪،‬‬
‫وزمانی سبب مرضی می شود که تحت شرایط ذیل قرار گیرد‪.‬‬
‫‪.1‬انتان از موقعیت اصلی خود ( ازامعاء به انساج خارج ازامعاء جایگزین شود) بی جا‬
‫شود‪.‬‬
‫‪.2‬درصورت که سیستم معافیتی بدن به ضعف دچار شود‪.‬‬
‫‪.3‬درصورتیکه زخم در جدار امعا موجود باشد‬
‫‪.4‬درسیروز کبدی ‪ ،‬میکروب ها ازطرق لمفاوی به دوران عمومی خون داخل میشود‪.‬‬
‫‪‬تظاهرات کلینیکی انتان ارتباط به محل انتان داشته وقرار ذیل می باشد‪.‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪163‬‬
 ‫پتوجنیزس ویافته های کلینیکی‬

‫‪ E.Coli : )U.T.I ( Urinary tract infection .I‬در حدود ‪ 90%‬واقعات ‪ UTI‬را نزد‬
‫خانمها جوان تشکیل میدهد ‪ ،‬که اعراض وعالیم آن شامل فریکونسی فعل تبول ‪ ،‬سوزش ودرد‬
‫درهنگام فعل تبول همچنان ‪ Dysuria,Hematuria,pyuria‬را نیز بوجود می آورد‪.‬‬
‫انتان طرق بولی می تواند که باعث باکتریمیا همراه باعالیم ‪ Sepsis‬گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪164‬‬

 ‫ادامه‪....‬‬
‫‪ .II‬اسهاالت ‪ E.Coli :‬سبب اسهاالت معمول درتمام دنیا میگردد‬
‫‪ E.Cloi‬انتروتوکسین را که تولید میکند علت معمول ‪ Travelers Diarrhea‬را تشکیل داده که بوسیله‬
‫چندین میکانیزم بوجود می آید‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪165‬‬

 ‫ادامه‪...‬‬

‫‪ : Sepsis . III‬زمانیکه قوه دفاعی عضویت ناکافی باشد ‪ E.Coli‬وارد جریان خون گردیده وباعث بوجود‬
‫آمدن ‪ Sepsis‬می گردد‪ .‬اطفال نوزاد بیشتر به ‪ Sepsis‬مواجه بوده به دلیل اینکه نوزادان فاقد انتی بادی‬
‫های ‪ IgM‬می باشند ‪ Sepsisُ .‬بشکل ثانوی ازباعث انتان طرق بولی بوجود می آید‪.‬‬
‫‪ E.Coli : Meningitis . IV‬وسترپتوکوکسای گروپ‪ B‬علت اساسی ‪ Meninigitis‬را در نوزدان تشکیل‬
‫میدهد که ‪ 40% E.coli‬واقعات آنرا تشکیل میدهد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪166‬‬

 ‫تداوی‬
‫‪‬تداوی مشخص و واحد موجود نیست ‪، Sulphoamide .‬‬
‫‪ Ampicillin,Cephalosprins,Cholramphinicol,Tetracyclin,‬و‪ Aminoglycosid‬ها‬
‫دربرابر میکروب ها انتریک دارای تاثیر مثبت می باشد‪.‬‬
‫‪‬معالجه ‪ Septic shock‬عبارت از توصیه انتی بیوتیک ها به منظور تداوی اساسی می باشد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪167‬‬

 ‫باسیل های گرام منفی کامه شکل‬
Reffenrance:
1. Essential Microbiology & Immunology. Subhash Chandra
Parija. 1th Edition 2012
2. Medical microbiology volum 2 . 2012 »‫ استاد مصطفی «سروش‬:‫تهیه وترتیب‬
3. Medical microbiology Jawetz, Melinick & Adelberg’s 27th
Edition 2016
4. Diagnositic Microbiology Bailey & Scott;s 4th Edition 2017
3/23/2024 ‫استاد مصطفی سروش‬ 168
 ‫‪Vibrio‬‬
‫تهیه وترتیب‪ :‬استاد مصطفی «سروش»‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪169‬‬

 ‫‪Vibrio‬‬
‫• انواع مهم طبی ان‪:‬‬
‫‪ ‬جنس ویبریوها تقربیا دارای ‪ 33‬نوع می باشد که از این میان ‪ 12‬نوع برای انسان پتوجن‬
‫است اما مهمترین انواع که بیشترین واقعات کلینیکی را نزد انسان تشکیل می هد عبارت‬
‫از ‪:‬‬
‫‪.1‬ویبریو کولرا‬
‫‪.2‬ویبریو پارا هیموالیتک‬
‫‪.3‬ویبریو واالنیفیکس (‪)Vulnificus‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪170‬‬

 ‫ویبریوکولرا‬
‫‪Vibrio Cholera‬‬

‫مورفولوژی‬
‫‪‬ویبریو کولرا بصورت انفرادی کامه مانند (‪ )،‬می باشد‪.‬‬
‫‪‬باسیل گرام منفی است بوده که دریک طرف خود دارای یک فالجیل است‪.‬‬
‫منبع ‪ :‬کولون انسان یا امعای غلیظه انسان‬
‫طرق سرایت‪ :‬طرق فمی ـــ غایطی زیادتر فمی‬
‫‪‬یکنوع آن ‪ V. Cholera Serogroup OI‬در انسانها باعث تولید کولرا می‬
‫گردد‪.‬درحالیکه دیگر ویبریو ها سبب سیپس و انترایت می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪171‬‬

 ‫یافته های کلینیکی‬
‫‪‬درصورتیکه شخص ‪ 10‬به توان ‪ 8‬تا ‪ 10‬بتوان ‪ 10‬عدد مایکرواورگانیزم را بلع نماید‬
‫نزدش سبب مرضی میشود‪.‬‬
‫‪‬بعداز یک دوره تفریخ ‪ 1 – 4‬روز مرض دفعتا با دلبدی استفراغات ‪ ،‬اسهاالت شدید‬
‫وکرمپ های بطنی آغاز می یابد‪.‬‬
‫‪‬مواد غایطه شبیه آب برنچ بوده ومشتمل ازمخاط حجرات اپیتلیل ویک مقدار زیاد ویبریو‬
‫ها میباشد‪ .‬که درنتیجه باعث ضیاع آب والکترولیت ها می گردد که منتج به‬
‫‪ Dehydration‬عمیق می گردد وباالخره باعث ظهور کولپس دورانی می گردد‪ .‬واقعات‬
‫مرگ ومیر بدون تداوی به ‪ 25 – 50%‬می رسد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪172‬‬

 ‫تداوی‬
‫‪‬تتراسکلین از طریق فمی‬
‫‪Ampicillin ‬‬
‫‪Chloramphinicol‬‬
‫‪Cotrimoxazol‬‬
‫‪‬برای بهبودی ‪ Dehydration‬وکمبود نمکها ‪ ،‬مایعات والکترولیتها برای مریض تجویز می گردد‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫"‪prepared by : Mustafa " soroush‬‬ ‫‪173‬‬

 ‫‪Helicobacter pylori‬‬
‫‪H.pylori‬‬

‫تهیه وترتیب‪ :‬استاد مصطفی سروش‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪174‬‬

 ‫‪H.Pylori‬‬

‫• ‪ H. Pylori‬عبارت ازباکتری می باشد که با گسترایت‪ ،‬زخم معده‪ ،‬ادینوکارسینومای معده مطالعه شده و‬
‫از جمله عامل سببی آنها می باشد‬
‫مورفولوژی‪:‬‬
‫‪‬باسیل های گرام منفی کامه شکل یا منحنی شکل می باشد‪.‬‬
‫‪‬متحرک‬
‫‪‬بدون سپور‬
‫• منبع‪:‬‬
‫‪ ‬انسان‬
‫• سرایت‪:‬‬
‫‪ ‬فمی – غایطی‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪175‬‬
‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪176‬‬
 ‫‪H.Pylori‬‬
‫• اعراض وعالیم کلینیکی‪:‬‬
‫‪ H. Pylori‬درنزد انسان سبب امراض زخم معده و گسترایت اتروفیک مزمن می گردد‬
‫‪ .a‬زخم معده (‪ )Peptic ulcer disease‬ودیودینال‬
‫‪ .b‬گسترایت اتروفیک مزمن‪ :‬گسترایت مزمن ازجمله فکتورهای خطری‬
‫‪ .I‬ادینوکارسینومای معده‬
‫‪ .II‬لمفوما مخاطی معده (‪)MALT‬‬
‫‪ .III‬وکانسر حجرات خشت فرشی مری‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪177‬‬

 ‫‪H.Pylori‬‬
‫• تداوی‬
‫‪‬برای تداوی زخم معده یک ترکیب از دواهای بسموت‪ ،omeprazole ،‬یک یا بیشتر‬
‫از یک انتی بیوتیک های مانند ‪Ampicillin, metronidazole, clarithromycin,‬‬
‫‪ tetracycline‬استفاده می شود‪.‬‬

‫‪3/23/2024‬‬ ‫استاد مصطفی سروش‬ ‫‪178‬‬

 End
Thanks your
attention

3/23/2024 ‫استاد مصطفی سروش‬ 179