Klucz odpowiedzi DZIAŁ 2 Liczba punktów 105

Grupa A

1 B Autor: Nowa Era

(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
2 A. Lech, B. myszy, C. Gniezno Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
3 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– chęć wzmocnienia pozycji Polski w Europie (0–2 pkt)
– dążenie do zawarcia sojuszu z Czechami
– chęć wzmocnienia własnej pozycji w państwie
Komentarz: 1 pkt – za poprawną przyczynę
4 Ostrów Lednicki – Wielkopolska Autor: Nowa Era
Kraków – Małopolska (0–1 pkt)
Gdańsk – Pomorze
Wrocław – Śląsk
Płock – Mazowsze
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
5 Popiel, orzeł, Rzepicha Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
6 Wielkopolska – Ostrów Lednicki [Gniezno, Poznań] Autor: Nowa Era
Małopolska – Kraków [Sandomierz] (0–1 pkt)
Mazowsze – Płock
Pomorze – Gdańsk
Śląsk – Wrocław
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
7 Dawno temu blisko Gniezna mieszkał ubogi kołodziej o imieniu Piast. Kiedy jego syn Autor: Nowa Era
ukończył siedem lat, odprawiono tradycyjny słowiański obrzęd postrzyżyn. Podczas (0–7 pkt)
uczty z tej okazji do drzwi kołodzieja zapukało dwóch wędrowców, którym odmówiono
gościny u księcia Popiela. Kołodziej zaprosił gości do swojego skromnego domu.
Podczas uczty w cudowny sposób rozmnożyły się pokarmy, co uznano za dobrą wróżbę
dla chłopca, któremu nadano imię Siemowit.
Okrutnego księcia, który przegonił wędrowców, spotkała kara. Zginął zagryziony przez
myszy. Władzę po nim przejął syn kołodzieja, stając się pierwszym księciem z dynastii
Piastów.
Komentarz: 1 pkt – za poprawne uzupełnienie każdej luki
8 B Autor: Nowa Era
(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
9 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– złożenie hołdu świętemu Wojciechowi, którego grób znajdował się w Gnieźnie (0–2 pkt)
– cesarz Otton III chciał przekonać Bolesława Chrobrego do swojego planu zjednoczenia
Europy
Komentarz: 1 pkt – za poprawną przyczynę
10 a) pokolorowanie obszaru Polski w 1025 roku Autor: Nowa Era
b) podkreślenie Gniezna (0–3 pkt)
c) otoczenie kółkiem Wrocławia i Krakowa
Komentarz: 1 pkt – za poprawne pokolorowanie obszaru Polski w 1025 roku, 1 pkt – za
podkreślenie Gniezna, 1 pkt – za otoczenie kółkiem Wrocławia i Krakowa
11 Przyczyny zjazdu w Gnieźnie: ogłoszenie biskupa Wojciecha świętym, dążenie Ottona III Autor: Nowa Era
do zjednoczenia Europy (0–1 pkt)

Skutki zjazdu w Gnieźnie: wzmocnienie pozycji Polski w Europie, utworzenie

strona 1 z 8
 arcybiskupstwa w Gnieźnie
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
12 1A, 2B, 3C; poprawne umieszczenie dat na osi Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za każde poprawne przyporządkowanie, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi
13 Książę Bolesław wykupił zwłoki biskupa Wojciecha i nakazał złożyć je w katedrze Autor: Nowa Era
gnieźnieńskiej. (0–2 pkt)
Jednym ze skutków spotkania władców w 1000 roku było utworzenie w Gnieźnie
arcybiskupstwa.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
14 chrzest Mieszka I – 966 rok Autor: Nowa Era
królewska koronacja Bolesława Chrobrego – 1025 rok (0–3 pkt)
zjazd gnieźnieński – 1000 rok
poprawne umieszczenie dat na osi
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podanie każdej z dat rocznych, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi czasu
15 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
– uczynienie z Polski silnego państwa (0–2 pkt)
– pokojowa polityka zagraniczna
– budowa wielu zamków obronnych
– wspieranie zakładania miast i wsi [osadnictwa]
– założenie Akademii Krakowskiej
Komentarz: 1 pkt – za poprawny przykład
16 Przyczyny założenia Akademii Krakowskiej: wysokie koszty studiów za granicą, brak Autor: Nowa Era
wykształconych osób w Polsce (0–1 pkt)

Skutki założenia Akademii Krakowskiej: rozwój polskiej nauki, wzrost znaczenia

Krakowa i Polski w Europie
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
17 B Autor: Nowa Era
(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
18 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– wspólna walka Polski i Litwy z Krzyżakami (0–2 pkt)
– chrzest Litwy
– początek rządów Jagiellonów w Polsce
Komentarz: 1 pkt – za poprawny skutek
19 Przykładowe wyjaśnienie: Autor: Nowa Era
Jadwiga była wnuczką siostry Kazimierza Wielkiego. (0–1 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie

20 a) 1 – Królestwo Polskie, 2 – Litwa Autor: Nowa Era
b) zakreskowanie ziem zależnych od Polski (wg mapy z podręcznika, s. 64) (0–2 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawne wykonanie polecenia

21 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
a) Jadwiga troszczyła się o zdolną młodzież, która się uczyła. Wspomagała wdowy, (0–3 pkt)
pielgrzymów, przybyszów i osoby nieszczęśliwe.
b) Jadwiga przekazała swoje klejnoty, szaty, pieniądze i inne rzeczy dla Akademii
Krakowskiej. Pozwoliło to na odnowienie tej uczelnie.
c) Stosunek Jana Długosza do Jadwigi był pozytywny. Kronikarz podkreślał jej zalety, na
przykład dobry charakter i zasługi dla upowszechniania chrześcijaństwa. Zwrócił uwagę,
że była pozbawiona złych cech. Autor kroniki wymieniał jej działania na rzecz
potrzebujących.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź, 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie
22 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era

strona 2 z 8
 (0–2 pkt)
najazdy Krzyżaków na polskę i Litwę
Chęć odzyskania przez Polskę dostępu do Morza Bałtyckiego

23 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era

(0–2 pkt)
Powiedzenie to oznacza, że możemy komuś zaufać, a ta osoba na pewno dotrzyma
danego słowa. Wzorem takiej osoby był rycerz Zawisza Czarny.

24 C Autor: Nowa Era

(0–1 pkt)
25 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
– astronomia (0–2 pkt)
– medycyna
– ekonomia
– matematyka
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
26 Przykładowe wyjaśnienie: Autor: Nowa Era
Kopernik udowodnił, że to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca. Do jego odkrycia w (0–3 pkt)
Europie wierzono, iż to Ziemia znajduje się w centrum wszechświata, a okrąża ją Słońce.
Komentarz: 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie
27 1 – misja św. Wojciecha w Prusach Autor: Nowa Era
4 – unia Polski z Litwą (0–1 pkt)
3 – sprowadzenie Krzyżaków do Polski
2 – królewska koronacja Bolesława Chrobrego
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
28 P, F, F Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
29 1B, 2E, 3A, 4D Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
30 Krzyżacy to zakon rycerski sprowadzony do Polski przez Konrada Mazowieckiego. Autor: Nowa Era
W wyniku unii w Krewie Władysław Jagiełło i jego litewscy poddani przyjęli chrzest. (0–3 pkt)
Pierwszym historycznym władcą z rodu Piastów był Mieszko I.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
31 Mikołaj Kopernik, astronom Autor: Nowa Era
Bolesław Chrobry, król (0–3 pkt)
Zawisza Czarny, rycerz
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podpisanie ilustracji
32 Zjazd w Gnieźnie – Bolesław Chrobry Autor: Nowa Era
Uczta u Wierzynka – Kazimierz Wielki (0–4 pkt)
Ślub z czeską księżniczką Dobrawą – Mieszko I
Bitwa pod Grunwaldem – Zawisza Czarny
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
33 3 – śmierć Kazimierza Wielkiego Autor: Nowa Era
2 – założenie Akademii Krakowskiej (0–1 pkt)
4 – bitwa pod Grunwaldem
1 – chrzest Mieszka I
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
34 F, P, P Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
35 1C, 2A, 3B, 4D Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
36 W 1000 roku pielgrzymkę do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie odbył cesarz Autor: Nowa Era
rzymski i król niemiecki Otton III. (0–3 pkt)

strona 3 z 8
 Ostatnim władcą z rodu Piastów był Kazimierz Wielki.
Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską w 1364 roku.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
37 1A, 2C, 3B, 4E Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za każde poprawne przyporządkowanie
38 bitwa pod Grunwaldem – 1410 rok Autor: Nowa Era
zawiązanie unii w Krewie – 1385 rok (0–4 pkt)
utworzenie Akademii Krakowskiej – 1364 rok
poprawne umieszczenie dat na osi
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podanie każdej z dat rocznych, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi czasu
39 Bolesław Chrobry, Dobrawa Autor: Nowa Era
(0–2 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne uzupełnienie jednej informacji
40 2 – chrzest Mieszka I Autor: Nowa Era
3 – zjazd gnieźnieński (0–1 pkt)
1 – objęcie przez Mieszka I władzy w państwie Polan
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
41 A. 1B, 2D, 3A, 4C Autor: Nowa Era
B. poprawne umieszczenie dat na osi czasu (0–5 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź, 1 pkt – za poprawne umieszczenie dat na

osi czasu
42 Misja chrystianizacyjna w Prusach – święty Wojciech Autor: Nowa Era
Założenie Akademii Krakowskiej – Kazimierz Wielki (0–4 pkt)
Unia Polski z Litwą – Władysław Jagiełło
Dzieło O obrotach sfer niebieskich – Mikołaj Kopernik
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie

Grupa B Liczba punktów 105

1 A Autor: Nowa Era

(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
2 A. Lech, B. myszy, C. Gniezno Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
3 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– chęć wzmocnienia pozycji Polski w Europie (0–2 pkt)
– dążenie do zawarcia sojuszu z Czechami
– chęć wzmocnienia własnej pozycji w państwie
Komentarz: 1 pkt – za poprawną przyczynę
4 Ostrów Lednicki – Wielkopolska Autor: Nowa Era
Kraków – Małopolska (0–1 pkt)
Gdańsk – Pomorze
Wrocław – Śląsk
Płock – Mazowsze
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
5 Popiel, orzeł, Rzepicha Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
6 Wielkopolska – Ostrów Lednicki [Gniezno, Poznań] Autor: Nowa Era
Małopolska – Kraków [Sandomierz] (0–1 pkt)
Mazowsze – Płock
Pomorze – Gdańsk
Śląsk – Wrocław

strona 4 z 8
 Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
7 Dawno temu blisko Gniezna mieszkał ubogi kołodziej o imieniu Piast. Kiedy jego syn Autor: Nowa Era
ukończył siedem lat, odprawiono tradycyjny słowiański obrzęd postrzyżyn. Podczas (0–7 pkt)

uczty z tej okazji do drzwi kołodzieja zapukało dwóch wędrowców, którym odmówiono
gościny u księcia Popiela. Kołodziej zaprosił gości do swojego skromnego domu.
Podczas uczty w cudowny sposób rozmnożyły się pokarmy, co uznano za dobrą wróżbę
dla chłopca, któremu nadano imię Siemowit.
Okrutnego księcia, który przegonił wędrowców, spotkała kara. Zginął zagryziony przez
myszy. Władzę po nim przejął syn kołodzieja, stając się pierwszym księciem z dynastii
Piastów.
Komentarz: 1 pkt – za poprawne uzupełnienie każdej luki
8 D Autor: Nowa Era
(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
9 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– złożenie hołdu świętemu Wojciechowi, którego grób znajdował się w Gnieźnie (0–2 pkt)
– cesarz Otton III chciał przekonać Bolesława Chrobrego do swojego planu zjednoczenia
Europy
Komentarz: 1 pkt – za poprawną przyczynę
10 a) pokolorowanie obszaru Polski w 1025 roku Autor: Nowa Era
b) podkreślenie Gniezna (0–3 pkt)
c) otoczenie kółkiem Wrocławia i Krakowa
Komentarz: 1 pkt – za poprawne pokolorowanie obszaru Polski w 1025 roku, 1 pkt – za
podkreślenie Gniezna, 1 pkt – za otoczenie kółkiem Wrocławia i Krakowa
11 Przyczyny zjazdu w Gnieźnie: ogłoszenie biskupa Wojciecha świętym, dążenie Ottona III Autor: Nowa Era
do zjednoczenia Europy (0–1 pkt)

Skutki zjazdu w Gnieźnie: wzmocnienie pozycji Polski w Europie, utworzenie

arcybiskupstwa w Gnieźnie
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
12 1A, 2C, 3D; poprawne umieszczenie dat na osi Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za każde poprawne przyporządkowanie, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi
13 Święty Wojciech przed wyruszeniem na ziemie Prusów był biskupem Pragi. Autor: Nowa Era
W 1025 roku Bolesław Chrobry został koronowany na króla Polski. (0–2 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź

14 chrzest Mieszka I – 966 rok Autor: Nowa Era
królewska koronacja Bolesława Chrobrego – 1025 rok (0–3 pkt)
zjazd gnieźnieński – 1000 rok
poprawne umieszczenie dat na osi
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podanie każdej z dat rocznych, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi czasu
15 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
– uczynienie z Polski silnego państwa (0–2 pkt)
– pokojowa polityka zagraniczna
– budowa wielu zamków obronnych
– wspieranie zakładania miast i wsi [osadnictwa]
– założenie Akademii Krakowskiej
Komentarz: 1 pkt – za poprawny przykład
16 Przyczyny założenia Akademii Krakowskiej: wysokie koszty studiów za granicą, brak Autor: Nowa Era
wykształconych osób w Polsce (0–1 pkt)

Skutki założenia Akademii Krakowskiej: rozwój polskiej nauki, wzrost znaczenia

Krakowa i Polski w Europie

strona 5 z 8
 Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
17 C Autor: Nowa Era
(0–1 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
18 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era
– wspólna walka Polski i Litwy z Krzyżakami (0–2 pkt)
– chrzest Litwy
– początek rządów Jagiellonów w Polsce
Komentarz: 1 pkt – za poprawny skutek
19 Przykładowe wyjaśnienie: Autor: Nowa Era
Ludwik I Węgierski był synem siostry [siostrzeńcem] Kazimierza Wielkiego. (0–1 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie

20 a) 1 – Królestwo Polskie, 2 – Litwa Autor: Nowa Era
b) zakreskowanie ziem zależnych od Polski (wg mapy z podręcznika, s. 64) (0–2 pkt)

Komentarz: 1 pkt – za poprawne wykonanie polecenia

21 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
a) Jadwiga troszczyła się o zdolną młodzież, która się uczyła. Wspomagała wdowy, (0–3 pkt)
pielgrzymów, przybyszów i osoby nieszczęśliwe.
b) Jadwiga przekazała swoje klejnoty, szaty, pieniądze i inne rzeczy dla Akademii
Krakowskiej. Pozwoliło to na odnowienie tej uczelnie.
c) Stosunek Jana Długosza do Jadwigi był pozytywny. Kronikarz podkreślał jej zalety, na
przykład dobry charakter i zasługi dla upowszechniania chrześcijaństwa. Zwrócił uwagę,
że była pozbawiona złych cech. Autor kroniki wymieniał jej działania na rzecz
potrzebujących.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź, 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie
22 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
(0–2 pkt)
najazdy Krzyżaków na polskę i Litwę
Chęć odzyskania przez Polskę dostępu do Morza Bałtyckiego

23 Przykładowa odpowiedź: Autor: Nowa Era

(0–2 pkt)
Powiedzenie to oznacza, że możemy komuś zaufać, a ta osoba na pewno dotrzyma
danego słowa. Wzorem takiej osoby był rycerz Zawisza Czarny.

24 B Autor: Nowa Era

(0–1 pkt)
25 Przykładowe odpowiedzi: Autor: Nowa Era
– astronomia (0–2 pkt)
– medycyna
– ekonomia
– matematyka
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
26 Przykładowe wyjaśnienie: Autor: Nowa Era
Kopernik udowodnił, że to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca. Do jego odkrycia w (0–3 pkt)
Europie wierzono, iż to Ziemia znajduje się w centrum wszechświata, a okrąża ją Słońce.
Komentarz: 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie
27 4 – unia Polski z Litwą Autor: Nowa Era
1 – misja św. Wojciecha w Prusach (0–1 pkt)
2 – królewska koronacja Bolesława Chrobrego
3 – sprowadzenie Krzyżaków do Polski
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
28 F, P, P Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
29 1D, 2A, 3B, 4C Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
strona 6 z 8
30 Krzyżacy to zakon rycerski sprowadzony do Polski przez Konrada Mazowieckiego. Autor: Nowa Era
W wyniku unii w Krewie Władysław Jagiełło i jego litewscy poddani przyjęli chrzest. (0–3 pkt)
Pierwszym historycznym władcą z rodu Piastów był Mieszko I.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
31 Mikołaj Kopernik, astronom Autor: Nowa Era
Bolesław Chrobry, król (0–3 pkt)
Zawisza Czarny, rycerz
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podpisanie ilustracji
32 Ślub z czeską księżniczką Dobrawą – Mieszko I Autor: Nowa Era
Bitwa pod Grunwaldem – Zawisza Czarny (0–4 pkt)
Uczta u Wierzynka – Kazimierz Wielki
Zjazd w Gnieźnie – Bolesław Chrobry
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
33 1 – chrzest Mieszka I Autor: Nowa Era
4 – bitwa pod Grunwaldem (0–1 pkt)
3 – śmierć Kazimierza Wielkiego
2 – założenie Akademii Krakowskiej
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
34 F, P, F Autor: Nowa Era
(0–3 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
35 1A, 2C, 3E, 4B Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie
36 W 1000 roku pielgrzymkę do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie odbył cesarz Autor: Nowa Era
rzymski i król niemiecki Otton III. (0–3 pkt)
Ostatnim władcą z rodu Piastów był Kazimierz Wielki.
Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską w 1364 roku.
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
37 1B, 2A, 3C, 4D Autor: Nowa Era
(0–4 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za każde poprawne przyporządkowanie
38 bitwa pod Grunwaldem – 1410 rok Autor: Nowa Era
zawiązanie unii w Krewie – 1385 rok (0–4 pkt)
utworzenie Akademii Krakowskiej – 1364 rok
poprawne umieszczenie dat na osi
Komentarz: 1 pkt – za poprawne podanie każdej z dat rocznych, 1 pkt – za poprawne
umieszczenie dat na osi czasu
39 Mieszko I, Dobrawa Autor: Nowa Era
(0–2 pkt)
Komentarz: 1 pkt – za poprawne uzupełnienie jednej informacji
40 1 – objęcie przez Mieszka I władzy w państwie Polan Autor: Nowa Era
3 – zjazd gnieźnieński (0–1 pkt)
2 – chrzest Mieszka I
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź
41 1B, 2E, 3D, 4A Autor: Nowa Era
(0–5 pkt)
poprawne umieszczenie dat na osi czasu
Komentarz: 1 pkt – za poprawną odpowiedź, 1 pkt – za poprawne umieszczenie dat na
osi czasu
42 Dzieło O obrotach sfer niebieskich – Mikołaj Kopernik Autor: Nowa Era
Unia Polski z Litwą – Władysław Jagiełło (0–4 pkt)
Misja chrystianizacyjna w Prusach – święty Wojciech
Założenie Akademii Krakowskiej – Kazimierz Wielki

strona 7 z 8
Komentarz: 1 pkt – za poprawne przyporządkowanie

strona 8 z 8