Kotły gazowe – podstawowe rodzaje, ich zalety, wady oraz ceny

Kotły gazowe wykorzystywane są do ogrzewania wody zasilającej centralne ogrzewanie, jak

i do dostarczania domownikom ciepłej wody użytkowej. Zainteresowanie nimi ciągle rośnie.

Kotły gazowe są najchętniej kupowanymi i instalowanymi w polskich domach kotłami

bezobsługowymi. W odróżnieniu do kotłów na paliwo stałe, wymagających (nawet przy 5-tej
klasie) okresowej kontroli i czyszczenia, kotły gazowe są całkowicie automatyczne.

Producentów i modeli kotłów gazowych jest na rynku mnóstwo, a osoby, które nigdy
wcześniej nie zetknęły się z tego typu urządzeniami, mają spory problem, by dobrać
odpowiedni i bezpieczny model dla siebie. Wbrew pozorom nie jest to wcale takie trudne.

Kotły gazowe – podział

Najbardziej oczywisty podział kotłów gazowych to podział na kotły wiszące i stojące.

Kocioł gazowy wiszący – jak sama nazwa mówi, to kocioł, który będzie spełniał swoje
zadanie wisząc. Z definicji nie może być więc to urządzenie o potężnych gabarytach. Zwykle
kotły wiszące wykorzystuje się w łazienkach i kuchniach. Producenci kotłów przykładają się
do designu swoich produktów, można je więc bez utraty estetyki pomieszczenia umieścić
nawet w eksponowanych miejscach tym bardziej, że zwykle nie zajmują wiele miejsca.

Kocioł gazowy stojący – to dużo większa konstrukcja, dla której trzeba wygospodarować
dobrze wentylowane, oddzielnie pomieszczenie. Z racji gabarytów i mocy, instalowane są
zwykle w kotłowniach (pomieszczeniach gospodarczych) domów jednorodzinnych.

Kotły z otwartą i zamkniętą komorą spalania

Jednak to podział kotłów na kotły z otwartą i zamkniętą komorą spalania powinien być
najważniejszym kryterium przy wyborze odpowiedniego modelu do zakupu.

Kocioł z otwartą komorą spalania (niekiedy określany mianem kotła atmosferycznego) –

do prawidłowego działania potrzebuje poboru powietrza z pomieszczenia, w którym się
znajduje. Potencjalnie oznacza to spore niebezpieczeństwo dla użytkowników (większość
przypadków zatruć tlenkiem węgla to pokłosie problemów z kotłami z otwartą komorą
spalania, a właściwie z należytą ich wentylacją). Instalując taki kocioł trzeba mieć absolutną
pewność, że do pomieszczenia dostaje się stale świeże powietrze, a ciąg kominowy jest
stały i silny.

Kocioł gazowy z zamkniętą komorą spalania – do jego prawidłowego funkcjonowania

potrzebna jest specjalna rura, która z zewnątrz dostarcza powietrze do kotła i usuwa z niego
produkty spalania. Rura może być instalowana w przewodzie kominowym, albo zostać
wybita przez dach lub ścianę. W stosunku do kotłów z otwartą komorą spalania tego rodzaju
kotły są dużo bezpieczniejsze dla użytkowników. Obecnie dużą popularnością cieszą się
kotły gazowe kondensacyjne, które zaliczane są do kotłów o zamkniętej komorze spalania.

Kocioł kondensacyjny – jest bardziej ekonomiczny niż kotły tradycyjne, ponieważ energia
która w kotłach atmosferycznych ulatnia się wraz z parą wodną w kotle kondensacyjnym jest
odzyskiwana. Wszystko za sprawą wymiennika ciepła, którego zadaniem jest właśnie

1
odzyskiwanie ciepła ze spalin. Dzieje się to w prosty sposób - woda z centralnego
ogrzewania wraca do wymiennika ciepła, który pobiera ciepło ze spalin poprzez schłodzenie
ich do temperatury, w której woda skrapla się w wymienniku i tworzy wodę (kondensat), który
następnie trafia do kanalizacji.

Ilość kondensatu zawarta w spalinach waha się od 1,6-1,7 litra na każdy m3 spalonego gazu.
Przy dziennym spalaniu na poziomie 6 m3 będzie to więc wiadro wody, która odda ciepło
przy skraplaniu i ochłodzeniu do temperatury powrotu w instalacji c.o.

Zalety

– niska waga, możliwość montażu konstrukcji wiszących

– małe rozmiary pozwalające zmieścić kocioł w wąskiej przestrzeni
– czystość i bezobsługowość
– łatwość regulacji mocy grzewczej
– możliwość stosowania zamkniętej komory spalania (większe bezpieczeństwo użytkownika)
– wysoka sprawność
– możliwość odprowadzania spalin przez ścianę (wybrane konstrukcje), tym samym brak
konieczności montażu drogiego komina
Wady

– konieczność doprowadzenia gazu do budynku

– zagrożenie wybuchem gazu
– duże wymagania dla instalacji w budynku (mała pojemność wodna, system zamknięty,
regulacja termostatyczna)

Podział kotłów gazowych

Kotły te można dzielić według szeregu kryteriów:

ze względu na budowę i zasady montażu na:

– kotły wiszące i stojące

– kotły stalowe i żeliwne członowe

ze względu na zasadę działania na:

– jednofunkcyjne i dwufunkcyjne (z zasobnikiem c.w.u. lub bez)

– atmosferyczne, wentylatorowe ( z otwartą i zamkniętą komorą spalania), kondensacyjne
(z głębokim schładzaniem spalin)

2
Kotły jednofunkcyjne

Kocioł jednofunkcyjny – jest przeznaczony głównie do zasilania instalacji centralnego

ogrzewania. W przypadku konieczności podgrzewania ciepłej wody należy dodatkowo
zainstalować zasobnik wody, który jest ogrzewany przez kocioł jednofunkcyjny. To sprawia,
że w „pogotowiu" czeka cały czas ciepła woda o stałej temperaturze.

Przy planowaniu zakupu kotła jednofunkcyjnego trzeba wziąć pod uwagę, że obok samego
kotła musi znaleźć się również miejsce na zasobnik.

To jednostki służące do podgrzewania wody na potrzeby centralnego ogrzewania jak też

zewnętrznego zasobnika ciepłej wody użytkowej. Posiadają trzy króćce przyłączeniowe,
gazu (1) wody zimnej lub powrotnej c.o. (2) i wody gorącej, zasilenia c.o. (3). Wyposażone
są w jedną pompę obiegową i naczynie wzbiorcze przeponowe. Dopływ powietrza (7)
do palnika może być otwarty, bezpośrednio z pomieszczenia, lub zamknięty (kotły
z zamknięta komora spalania) z przestrzeni zewnętrznej poprzez osobny kanał powietrzny,
lub dwuścienną rurę spalinowo-powietrzną. Spalanie gazu odbywa się w komorze spalania
(6). Gorące spaliny ogrzewają wymiennik ciepła (5). W kotłach z zamkniętą komorą spalania,
odbiór ciepła może być dwustopniowy, z głębokim schładzaniem spalin, w wyniku czego
dochodzi do kondensacji pary wodnej zawartej w spalinach. takie kotły mają najwyższa
sprawność powiększoną o ciepło skraplania pary wodnej i noszą nazwę kondensacyjnych.
W kotle kondensacyjnych dochodzi do wykraplania sie kondensatu, który musi być

3
zagospodarowany przez użytkownika. Kondensat odprowadzany jest osobnym przewodem
(2) i przy małych jego ilościach może być bezpośrednio kierowany do kanalizacji.

Ilość kondensatu zawarta w spalinach waha się od 1,6-1,7 litra na każdy m3 spalonego gazu.
Przy dziennym spalaniu na poziomie 6m3 będzie to wiadro wody o stosunkowo niskim pH.
Kondensat można odprowadzać do kanalizacji poprzez syfon, lub bezpośrednio przez zrzut
nad kratkę ściekową w pomieszczeniu.

Kotły dwufunkcyjne przepływowe

Kocioł dwufunkcyjny – może bezpośrednio zasilać instalację centralnego ogrzewania i ma

wbudowany wymiennik do podgrzewania ciepłej wody. Nie wymaga dodatkowo instalowania
zasobnika. Potrzebuje mniej miejsca ze względu na zbędny w tym wypadku zasobnik wody.

Rys. (po wyżej) kocioł dwufunkcyjny w wersji przepływowej kondensacyjny ozn. 1- komora
spalania z wymiennikiem ciepła spaliny/woda, 2- odprowadzenie spalin, 3-odprowadzenie
kondensatu, 4- zespół gazowy, 5- zespół wentylatora tłoczący mieszankę gazową
powietrzną do komory spalania, 6- pompa obiegowa, 7- naczynie wzbiorcze przeponowe, 8-

4
wymiennik ciepła przepływowy ciepłej wody użytkowej, 9- zawór różnicowo-upustowy, 10-
zawór bezpieczeństwa, 11- zawór trójdrogowy, 12-czujnik ciśnienia wody w układzie.

Kotły dwufunkcyjne przeznaczone są do przygotowania ciepła na potrzeby c.o. i ciepłej

wody użytkowej. W wersji przepływowej, kocioł posiada dodatkowy wymiennik ciepła
płytowy, lub wężownicowy sterowany zaworem trójdrożnym. Jeśli kocioł pracuje w reżimie
c.o. przepływ wody jest z pominięciem wymiennika (8). Powrotna woda z instalacji co płynie
bezpośrednio do górnego wymiennika ciepła (1) i po ogrzaniu wraca do instalacji (patrz rys.
po lewej poniżej). Jeśli w instalacji pojawia się pobór c.w.u. (nastąpiło odkręcenie baterii
czerpalnej z ciepła wodą), kocioł przełącza się w tryb przygotowania ciepłej wody. Zawór
trójdrożny przełącza się wymuszając krążenie wody poprzez wymiennik ciepła (8).

Rys. Zasada pracy kotła dwufunkcyjnego przepływowego. Po lewej w reżimie c.o., po prawej
w reżimie przygotowania ciepłej wody użytkowej (rys. Vaillant).

Rozwiązanie takie pozwala na szybkie przygotowanie c.w.u. ale w niewielkiej ilości, rzędu
kilku do kilkunastu litrów na minutę. Nie nadaje się więc w instalacjach z wanną, a jedynie
do kabiny natryskowej wyposażonej w zwykły natrysk, o małej wydajności. Jeśli

5
w mieszkaniu jest wanna, albo kabina z deszczownicą, konieczne jest zastosowanie kotła
z wbudowanym zasobnikiem c.w.u. lub kotła jednofunkcyjnego z zasobnikiem
wolnostojącym.

Kocioł gazowy dwufunkcyjny z zasobnikiem

Rys. Kocioł dwufunkcyjny z wbudowanym zasobnikiem pojemnościowym (Immergas). Oz. G-

dopływ gazu, AC- odpływ ciepłej wody użytkowej, AF – dopływ wody zimnej, R – powrót c.o.,
M – zasilanie c.o.

W odróżnieniu do kotłów przepływowych, pozwalają na większą ilość dostępnej natychmiast

ciepłej wody. Pojemność zasobnika wbudowanego wynosi zwykle do kilkudziesięciu litrów,
ale dzięki najczęściej warstwowemu podgrzewaniu wody, możliwa do pobrania jej ilość jest
porównywalna z dwu-, a nawet trzykrotnie większym zasobnikiem wolnostojącym.
W powyższym przykładzie (rys.) kocioł w momencie poboru ciepłej wody, przełącza zawór
(17) tak, że woda grzewcza płynie obejściem i zasila wężownicę grzejną zasobnika
pojemnościowego, po czym od razu wraca do wymiennika ciepła. Krótki obieg wody pozwala
na jej szybkie ponowne ogrzanie i oddanie ciepła w zasobniku. Zasobnik w momencie

6
poboru c.w.u. w pierwszej kolejności oddaje nagrzaną wcześniej wodę. Na jej miejsce
wpływa woda zimna przewodem AF i ogrzewa się od wężownicy grzejnej. Wydajność
w l/min. zależy od ustawionej temperatury ciepłej wody.

Ceny kotłów gazowych

Najpotężniejsze kondensacyjne kotły gazowe kosztują kilkadziesiąt tysięcy złotych. Są to

jednak urządzenia do zastosowań w budynkach wielorodzinnych lub przemysłowych. Do
domu czy mieszkania wystarczą kotły o dużo mniejszej mocy i rzecz jasna niższej cenie.
Rozwiązania dla domów jednorodzinnych to wydatek od około 3 do 6-10 tysięcy złotych. W
mieszkaniach sprawdzą się rozwiązania o mniejszej mocy i nieco tańsze. Tak czy inaczej na
kocioł renomowanej firmy trzeba zarezerwować minimum 2,5 tysiąca złotych.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie kotła gazowego?

Na co zwrócić uwagę przy zakupie, poza wcześniej przekazanymi? Dobrze, żeby kocioł
jednofunkcyjny posiadał funkcję określaną przez producentów jako „turbo" czy „booster"
wraz z możliwie dużym zasobnikiem wody. Chodzi o to, by dzięki tej funkcji można było
szybo przygotować ciepłą wodę np. do kąpieli.

Dobrze też porównać okresy gwarancyjne i zakres odpowiedzialności producenta – wbrew

pozorom okresy gwarancji potrafią się znacznie różnić – na rynku są modele z gwarancją
trzyletnią jak i ośmioletnią.

Ważna jest oczywiście moc kotła. Tu tradycyjnie przyjmuje się, że na każde 10 metrów
kwadratowych powierzchni grzewczej potrzeba około 1 kW mocy kotła (ta zależność może
się nieco różnić i wpływ na nią ma choćby charakterystyka energetyczna ogrzewanego
budynku).