İÇİNDEKİLER

Önsöz......................................................................................................................................................................................... iii
Giriş.............................................................................................................................................................................................ix
1 Tarihçe ve Nörobilimsel Altyapı....................................................................................................................................... 1
O. Tanrıdağ
2 Nöropsikolojik Değerlendirme.......................................................................................................................................15
Ö. Öktem
3 Çocuklarda Biliş ve Davranış Gelişimi..........................................................................................................................31
B. Korkmaz
4 Dil ve Afazi........................................................................................................................................................................53
O. Tanrıdağ
5 Okuma ve Aleksiler..........................................................................................................................................................63
M. Bakar
6 Yazı Yazma ve Agrafiler...................................................................................................................................................73
Ş. Torun
7 Sayısal Yetenek ve Akalküli.............................................................................................................................................81
Y. Karaman
8 Sinirbilim Bakış Açısıyla Bellek......................................................................................................................................97
Ö. Öktem
9 Yürütücü ve Yönetsel İşlevler........................................................................................................................................107
G. Babacan Yıldız
10 Programlı Beceri ve Apraksi.........................................................................................................................................115
D. İlhan Algın, D. Özbabalık Adapınar
11 Nesne Tanıma ve Agnoziler..........................................................................................................................................121
S. Demirci
12 Görsel Mekânsal İşlevler ve Bozuklukları...................................................................................................................133
S. Karşıdağ, Ş. Şahin, N. Çınar
13 Alzheimer Hastalığı.......................................................................................................................................................145
H. Mavioğlu
14 Frontotemporal Demans (Ftd) Dil Varyantı ve Primer Progresif Afazi (PPA)...................................................173
H. Alibaş, N. Tuncer
15 Frontotemporal Demans – Davranışsal Varyant........................................................................................................181
G. Babacan Yıldız
16 Frontotemporal Demans – Semantik Varyant............................................................................................................199
E. Özkan, E. Saka
17 Vasküler Demans............................................................................................................................................................207
P. Kahraman Koytak, N. Tuncer
18 Parkinson Hastalığı Demansı.......................................................................................................................................219
P. İşeri

vii
viii İÇİNDEKİLER

19 Lewy Cisimcikli Demans............................................................................................................................................... 227

G. Babacan Yıldız, E. Gökçal
20 Normal Basınçlı Hidrosefali......................................................................................................................................... 241
A. Özge
21 Posterior Kortikal Atrofi................................................................................................................................................ 249
G. Babacan Yıldız
22 Kortikobazal Dejenerasyon........................................................................................................................................... 257
S. Demirci
23 Hızlı İlerleyen Demanslar............................................................................................................................................. 269
G. Erkol
24 Geri Dönüşebilir Demanslar......................................................................................................................................... 279
U. Ergün
25 Kompleks Parsiyel Epilepsi............................................................................................................................................ 295
V. Semai Bek, Z. Gökçil
26 Psikiyatrik Bozukluklarda Kognitif Belirtiler............................................................................................................. 307
G. Hızlı Sayar
27 Travmatik Beyin Hasarında Kognitif Bozukluklar.................................................................................................... 315
E. Yaşar, R. Alaca
GİRİŞ
Oğuz Tanrıdağ
Bugüne kadar basılmış olup da görebildiğimiz ve incele-
me şansına sahip olduğumuz davranış nörolojisi kitapla-
rı genel bir yazma planını paylaşırlar.(1-5) Bu plan içinde
öncelikle davranış nörolojisinin ne olduğu (ve ne olma-
dığı) anlatıldıktan sonra sırası değişebilmek kaydıyla ta-
rihçe, nöroanatomi, nöropsikoloji, sendromlar ve hasta-
lıklara yer verilir. Bu içeriğe bakıldığında “Siyaseten doğ-
ru” bir yaklaşımla, bu kitapların tümünün doğru forma-
ta sahip oldukları ve görevlerini bihakkın yaptıkları söy-
lenebilir. Sonuçta alanın tanımı yapılmış ve kitabın için-
de alanla ilgili gerekli bütün bilgilere yer verilmiştir. An-
cak bu kitaplarda, davranış nörolojisinin bilimsel açıdan
gerçekten ne olduğunun (ve ne olmadığının) anlaşılma-
sı için gereken çok kritik bir bilgi türü yoktur. Bu bilgi
türü; tarihiyle, teorisiyle ve pratiğiyle davranış nöroloji-
sinin ana akım nörolojiyle ilişkilerine yönelik bilgi türü-
dür. Hepsi davranış nörolojisinin içinden çıktığı ve yayıl-
dığı nörolojiden nasıl ve hangi şartların etkisiyle ayrı bir
bilimsel çaba ve alan olduğunu izah etmeden hemen ko-
nuya girmeyi tercih etmişlerdir.
Bu yaklaşıma karşın,eğer davranış nörolojisinin kay-
naklarca üzerinde hemfikir olunan tanımı “Çeşitli beyin
hastalıkları sırasında ortaya çıkan kognitif ve davranış
bozukluklarının incelenmesi” ise bu tanımın kapsamına
giren beyin sendromlarını ve hastalıklarını “ genel nöro-
lojik mantık” dışında ele almak ya da bunlarla ilgili bil-
gileri genel nöroloji kitaplarının kapsamı dışında bırak-
mak, siyaseten doğruluğu dışında bilimsel rasyonalitey-
le uyuşan bir yaklaşım değildir. Öncelikle “ genel nörolo-
jik mantık” tan söz edelim. Genel nörolojik mantık; sinir
sistemi hastalıklarının belirti ve bulgularından yola çıkı-
larak onları doğru biçimde tanımayı ve tedavi etmeyi he-
defleyen düşüncenin nesnel biçimde işleyen mantığıdır.
Bu mantık nöroloji bilim dalını, aralarında psikiyatri de
bulunan diğer bazı tıp bilim dallarından daha sağlam ve
hedefe yönelik biçimde işler haline getiren bir mantıktır.
Bu mantığın işletilmesinde sinir sistemi bütünlüğü içine
giren her sistem ve yapının bozuklukları ya da hastalıkla-
rı hedeftir. Bu bağlamda, beyin hastalıkları hedefe konul-
duğunda, nörolojik mantık her türlü beyin hastalığının
ayrımsız incelenmesini gerektirmez mi? Nörolojik man-
tık açısından bazı belirti ve bulguların olmasının ya da
olmamasının farklı anlamları vardır. Buna ayırıcı tanı fa-
aliyeti diyoruz. Hastaları eksik ya da yanlış muayene yön-
temleriyle ele aldığımızda sonucun saptığını ve nörolojik
mantık dışına çıktığını biliyoruz. Örneğin, somatik mu-
ayene metoduyla incelenen bir hastanın muayene bulgu-
ları normal çıktığında onun nörolojinin hastası olduğu-
nu reddetmek gibi. Oysa nörolojik mantık hastaların be-
lirti ve bulgularına uygun yöntemlerle muayene edilme-
sini gerektirir. Bir ALS hastası için yeterli olan bir muaye-
ne yöntemi bir Alzheimer hastası için yeterli olmayabilir.
Bu durumda yapılması gereken Alzheimer hastasını nö-
rolojik hasta olarak kabul etmemek midir yoksa onun be-
lirti ve bulgularını ortaya koyabilecek başka bir muaye-
ne yöntemi mi uygulamaktır? Davranış nörolojisini nö-
rolojiden ayrı kabul edenlerin yaklaşımının birincisi ol-
duğu ve bunun hala sürdüğü aşikardır. Alzheimer hasta-
lığı belki somatik muayene yöntemi açısından nörolojik
değilmiş gibi görünebilir. Ama bu sadece bir görüntüdür
ve yanılsamaya yol açan bir görüntüdür. Bir çok görün-
tüde olduğu gibi. Oysa aynı hastaya nöropsikolojik mua-
yene yöntemi uygulandığında, hastada olmayan x bulgu-
nun yerine ortaya çıkan y bulgusu nedeniyle nörolojik ol-
duğu anlaşılır. Somatik muayene yönteminde bulunma-
yan bulgu bu hastalıkta hiç olmayan örneğin hemipare-
zi gibi bir bulgudur da nöropsikolojik muayenede bulu-
nan y bulgusu örneğin kayıt zorluğu ise bu hastanın hi-
pokampusunun etkilenmiş olduğunu yani hastanın nö-
rolojik bir hasta olduğunu gösterir. Motor korteks etki-
lenmesi ya da hipokampus etkilenmesi ikisi de nörolojik
etkilenme bulgularıdır.
Eğer bu tür yaklaşımlar doğruysa iki yönlü bir ih-
mal içindeyiz demektir. Birincisi, davranış nörolojisi ki-
taplarına, ikincisi ise genel nöroloji kitaplarına nöroloji
ve davranış nörolojisi ilişkilerini anlatan bölümler koy-
malıyız. Ancak bu sayede, davranış nörolojisiyle uğra-
şanların uzmanı oldukları nörolojiyle ve nörolojiyle uğ-
raşanların ise uzmanlıkları gereği anlamak zorunda ol-
dukları beyin sendrom ve hastalıklarıyla bağlarını ko-
ruyabilir ve güçlendirebiliriz. Çok önemli bulduğumuz
bu konu kitabın bu bölümü ve takibeden diğer bir bö-
lüm içinde ele alınarak özlediğimiz bütünsellik yönün-
de bir adım atılacaktır.
ix
x DAVRANIŞ NÖROLOJİSİ
Bir nörolog için davranış nörolojisinin ne anlama gel-
diğinin belirtilmesiyle başlamak gerekirse, bu anlam dav-
ranış nörolojisinin tanım ve kapsamından belli olsa ge-
rektir. Davranış nörolojisinin genel kabul gören tanımı
“Çeşitli beyin hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan kog-
nitif ve davranışsal bozuklukların incelendiği uğraş alanı”
olduğuna göre ve nöroloğun uzmanlık alanına giren has-
talıklardan bir bölümü beyin hastalıkları olduğuna göre,
davranış nörolojisinin nörolog açısından ifade ettiği an-
lamları sıkıntılı hale getirenin, beyin hastalıklarına bağ-
lı olarak ortaya çıkan kognitif ve davranışsal bozukluklar
olması çok muhtemeldir. Eğer nörolog, beyin hastalıkla-
rına bağlı olarak ortaya çıkıyor olsa da, kognitif ve davra-
nışsal bozukluklar kavramına bir şekilde uzaksa, uzman-
lık alanına girse de bu kavrama sempatiyle yaklaşmaya-
caktır. Zira büyük bir olasılıkla, onu eğitenler bu tür bir
beyinsel bozukluk türünden ya hiç bahsetmemişler ya da
çok sınırlı biçimde bahsetmişler demektir. Bu, günümüz
bilgileriyle, anatomik ve işlevsel bakımlardan beynin en
az dörtte üçünden söz etmemek anlamına gelir. Bu du-
rumda ortada eksik bir beyin eğitimi vardır demektir. Bu-
nun nedeni, nöroloji ve davranış nörolojisinin yanlış bi-
çimde oluşan tarihsel separasyonunun günümüz nöro-
lojisini ve nörologlarını beynin geniş ve işlevden zengin
alanlarının bilgisinden mahrum etmiş olmasıdır. Bu se-
parasyon halen de devam etmekte, nörologlar temel beyin
bilgisi bakımından eksik yetişmektedir. Örnekler verelim;
Prefrontal ve Premotor korteksler, Limbik sistem,
Temporoparietal korteks, Korpus Kallozum, Singülat
korteks, Nukleus akumbens, 37. alan. Bunlar nörolo-
ji eğitiminde sözlerinin az edildiğine inandığımız anato-
mik alanlar. Hepsi de beynin içinde. Hepsinin işlevleri
ve bozuklukları biliniyor. Bu bilgilerin kullanılmaması-
nın nörolog için ne gibi anlamları olabilir?
Prefrontal korteks insan beyninin en büyük ala-
nı. Yürütücüyönetsel şebekenin merkezi. Üç işlev tipiy-
le ve bunların bozukluklarıyla ilişkisi biliniyor: Dorso-
lateral bölüm rasyonel karar verme süreçleriyle, mediyal
orta alan dikkatin sürdürülmesiyle ve orbitofrontal bö-
lüm emosyonel kontrolla ilişkili. Etkilendikleri zaman sı-
rasıyla Diseksekütif Sendrom, Abülik Sendrom ve Psiko-
patik Sendrom ortaya çıkıyor. Bunları bilmeyenler beyin
hastalarını psikiyatrik hastalarla karıştırıyor.
Premotor korteks motor korteksle prefrontal korteks
arasında. Bu alanda iki Brodmann alanı var, 6 ve 44. Bun-
lar iki işlevle ilişkili; gövdesel beceri ve konuşma. Klinik
anlamda apraksi ve afaziyle ilişkili.
Limbik sistem, beyinde bütün bellek ve emosyon ka-
yıtlarının yapıldığı bölge. Temporal lobların içine gömü-
lü. Bu bölge amnezi ve panik’le ilişkili.
Temporoparietal korteks; üç lobun bileşkesinde bulu-
nan beynin temel algı ve işlem merkezlerinden biri. Solda
okuma ve yazma, sağda ise görselmekansal işlevlerle ilgili.
Korpus Kallozum; İki beyin yarısından tek bir düşün-
ce ve karar çıkmasında etkinliğe sahip yapı. İçinde yakla-
şık 250 milyon myelinli lif var. Sol ve sağ hemisferlerin iş-
levleri kallozotomi sayesinde öğrenildi.
Singülat korteks; Dikkatin sürdürülebilmesi bu yapıya
bağlı. Etkilendiğinde abülik sendrom ortaya çıkar.
Nükleus akumbens; Beyindeki ödülhaz sisteminin
merkezi. Bütün inanma ve motivasyonlarda temel rolü
var. Bağımlılık hastalarında aşırı çalışması var.
37.alan; Yüz tanıma merkezi. Görsel analiz merkez-
leriyle bellek merkezleri arasında temporal lobun iç yan
yüzünde, Ne Şebekesinin içinde bulunan bu merkezin
tanımlanmasıyla özellikle prosopagnozi (bilinen yüzle-
rin tanınamaması) ve Capgras (önceden tanınan kişile-
rin yerlerine sahtelerinin konmuş olduğu inancı) send-
romlarının gizemi çözülmüştür.
Yukarıdaki özetlenen türden bilgilerin sadece dav-
ranış nöroloğu tarafından bilineceğinin varsayılması bir
nörolog için şu anda mevcut beyin bilgilerinin önemli bir
bölümünün değerlendirilmemesi anlamını taşır. Eliniz-
deki kitabın oluşturulmasındaki hayati gerekçe budur.
Kitabın temel mesajı, davranış nörolojisinin nörolojiden
ayrı bir faaliyet alanı olmadığı ve içinde yer alan bilgile-
rin her nörolog için mesleğini daha bütüncül yürütmesi
açısından elzem olduğudur.
Beyin araştırmalarının genetik seviyeden davranışla-
ra kadar her düzeyde büyük bir gelişme gösterdiği, kao-
tik ve belirsiz davranışçı yaklaşımların beyin araştırma-
larıyla bilim haline geldiği ve ileri gelen dünya devletle-
rinin beyindavranış araştırmalarıyla ilgili hedefler koy-
duğu günümüzde geleneksel nöroloji anlayışı ve eğitimi
dünyanın geri kalan kısmında ve Türkiye’de halen beyin-
davranış ilişkilerine kapalı konumunu sürdürmektedir.
Bu tutumun bilimsel bir gerekçesinin olup olmadığı sor-
gulandığında akla gelebilecek tek gerekçe, nörolojinin ve
davranış nörolojisinin iki ayrı şey mi olduğu, bilimsel alt-
yapılarının ve pratiklerinin birbirleriyle alakalarının olup
olmadığıdır. Bu tür bir gerekçe doğru olabilir mi? Eğer
bu gerekçede bir doğruluk payı varsa neden eğitimini nö-
roloji alanında yapmış, aynı kitapları okumuş, aynı sınav-
lardan geçmiş, aynı hastaları görmüş ve aynı uzmanlık
belgesine sahip olmuş olan bir kısım insan beyin ve dav-
ranışların birbirleriyle ilişkili olduğunu düşünmektedir-
ler de bu genel bir kabul haline gelememektedir?
Nöroloji resmi bir tıp dalı ve meslek olarak 1880’le-
rin başında Avrupa’da ortaya çıkmıştır. İlk nöroloji der-
si 1882 ‘de Charcot tarafından Salpetriere Hastanesinde
anlatılmıştır. İlk resmi nöroloji dersinin konusu Afazi’dir.
Afazi konusu ilk olarak Broca’nın otopsi çalışmalarıyla
gündeme gelmiş ve Broca 18611865 yılları arasında yap-
tığı otopsi çalışmalarının sonunda ünlü “Sol hemisferi-
mizle konuşuruz” belirlemesini yapmıştır. Bundan kısa
bir süre sonra 1874’de Alman nörolog Carl Wernicke

farklı afazi vakalarında farklı lokalizasyonlar bildirmiştir.
Aynı yıllar Charcot’un, aralarında Freud’ un da bulun-
duğu asistanlarıyla birlikte histeri ve konversiyon bozuk-
luğunda beyin mekanizmalarını araştırdığı ve sunumlar
yaptığı, Amyotrofik Lateral Skleroz ve CharcotMarieTo-
oth Hastalığı gibi nörolojik hastalıkların tanımlanmasına
katkıda bulunduğu yıllardır. Görüldüğü gibi nörolojinin
doğuş yıllarında nöroloji ve davranış nörolojisi diye bir
ayrım yoktur. Nörolojinin kurucuları beyin ve sinir siste-
mini ayırmamışlar, bir bütün olarak görerek katkılarını o
şekilde yapmışlardır. 1890’lı yıllarda bu doğrultuda diğer
bir güçlü örnekle karşılaşıyoruz; Jules Dejerine. Dejeri-
ne 1891 ve 92 yıllarında yaptığı iki otopsiyle beyinde pür
aleksiye ve agrafili aleksiye neden olan lezyonları tanım-
lamasının yanısıra periferik sinir sisteminin önemli kav-
ramlarını da ortaya koymuştur. Bunlara ek olarak, Deje-
rine psikoterapiye de meraklıydı ve emosyonların insan
için en önemli gerçeklik olduğunu belirtmiştir.
Davranış nörolojisinin sonradan yapılan tanımı olan
“Beyin etkilenmeleri sonucu ortaya çıkan davranış anor-
mallikleri” nden yola çıktığımızda, nörolojinin kuruluş
yıllarında nöroloji ve davranış nörolojisi ayrımının olma-
dığını görürüz. Ayrıca buna ek olarak, nörolojinin kuru-
cularının ortak paydalarından birisinin güçlü nöroanato-
mi bilgisi olduğunu da görürüz. Bütün bu örnekler doğ-
ruysa, ki doğruluklarına literatür tanıklık ediyor, akla ge-
len soru, nöroloji ve davranış nörolojisi ayrımının nere-
den geldiğidir.
Bu soruyu irdelemeden önce, bir an için yüzyıl son-
raya gidip bu ayrımın nöroloji ve nörologlar için nele-
re mal olduğunu söyleyelim; Etkileri nörologlar arasın-
da halen de sürmekte olan derin bir bölünmeyle. Dav-
ranış nörologları nörolog olduklarının bilincinde ve bil-
gisinde oldukları halde nörologlar arasında beyin bilgisi
ve sendromları popüler değil ve bunda davranış nörolo-
jisi ayrımı çok önemli. Çünkü bu deyimle birlikte beyin
bilgisi ve sendromları nörolojiden ayrı bir uzmanlık ala-
nı gibi görülüyor.
Bu yapay tarihi bölünmenin nedenlerine yönelik bir
araştırma nedenlerin hem alanın içinden hem de dışın-
dan kaynaklandığını göstermektedir. Alanın içinde yaşa-
nan en etkili olay beyin anatomisinin özelliklerini ortaya
koyan ve işlev mekanizmalarının anlaşılmasına zemin ha-
zırlayan nöroanatomistlere ve otopsiler yoluyla işlev bo-
zukluklarının alanlarını tanımlayan nöropatologlara karşı
beynin tek başına bir işe yaramayacağını ve beynin alt se-
viyelerin refleks mekanizmalarının devamı olduğunu söy-
leyen nörofizyologların hakim hale gelmesidir. Bu neden-
le tüm sinir sistemi muayenesi daha o yıllardan somatik ve
refleks esaslara göre yapılanmış kognitif kavramlar bu mu-
ayenenin dışında kalmıştır. Bu yaklaşımın yerleşmesinde
bir çok tartışmayla birlikte Sherington gibi otorilerin rolü
olmuştur. Alanın dışından etkime gösteren en önemli olay
GİRİŞ xi
ise 20.yüzyıla damgasını vuran iki dünya savaşının sonu-
cunda Avrupa’nın bilimsel üstünlüğünün ABD’ye geçme-
si ve bu değişim sırasında davranış bilimlerinin beyin yö-
nüne gitmek yerine dinamik kavramların etkisi altına gir-
mesidir. Dinamik kavramların anlamı beyinle hiçbir ilgi-
si varsayılmayan davranış kavramıdır. Bu da en azından 60
yıllık bir kayba neden olacaktır.
Bir sonraki bölümde davranış nörolojisinin düşünsel
kökenleri olarak anılacak olan felsefe ve bilim tarihinde-
ki örneklerin nöroloji geleneğiyle ilişkisinin kopması bu
nedenledir. Bu kopuş nöroloji geleneğini entelektüel açı-
dan fakir düşürmüş ve nörolojinin 1880’lerde neredeyse
aniden ortaya çıktığı fikrini yaratmıştır. Öte yandan dav-
ranış nörolojisini başlatan beyin otopsilerinin yapıldığı
yıllarda elde edilen lokalizasyon bilgileri genel nöroloji
çalışmalarının bir öncülü ya da devamı olarak algılanma-
mış sadece beyin üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bu otopsile-
ri yapanların o zamanlar daha da popüler olan Kartez-
yen düşüncenin etkisi altında beyinde felsefi içerikli ara-
yışlar içinde olduklarını örneğin Broca’nın antropolojiy-
le ilgili merakının etkisiyle otopsilerini yaptığı ve sonun-
da da siyah derili insanların ve kadınların erkeklere oran-
la daha küçük beyinlere sahip olduklarını ileri süren bir
hipotez ortaya attığını biliyoruz. Otopsileri yapan ikin-
ci grubun ise beyin nöroanatomisi üzerinde yoğunlaşmış
kişiler olduğunu örneğin Wernicke’ nin yaptığı lokalizas-
yonlardan sonra diğerleri tarafından tanımlanmış alan-
larla kendi bulduğu alan arasındaki bağlantıları tanım-
ladığını biliyoruz. Özet olarak, davranış nörolojisine ön-
derlik etmiş kişilerin sinir sisteminde sadece beyin üze-
rinde yoğunlaşmaları nörolojiyle kurulan bağların zayıf
olmasına neden olmuştur.
Türkiye’de ilk olarak yazılan bir davranış nörolojisi ki-
tabının basımının üzerinden 20 yılı aşkın bir süre geç-
miştir. (6) Elinizdeki kitap bu uzun süreden sonra Türk
Nöroloji Derneğinin bu konuyla ilgili çalışma grubunda-
ki bazı arkadaşların katkılarıyla hazırlanmış olan bir ki-
taptır.
Kitapta Giriş Bölümü’nün ardından çok önem ver-
diğimiz Tarihçe ve Onun İçinde Oluşan Bilimsel Altya-
pı Bölümü yer almaktadır. Bu bölümde, beyindavranış
ilişkilerinin düşünsel altyapısına sadece bilim tarihi pers-
pektifinden değil düşünce tarihi perspektifinden yakla-
şım gösterilmektedir. Bunun nedeni, bu ilişkilerin Eski
Mısır’a kadar tarih içindeki yayılmışlığıdır. Bu bölümün
sonunda ise Türkiye’de davranış nörolojisi açısından an-
lam taşıyabilecek genel nöroloji ve psikiyatri eserlerinin
ilgili bölümlerine değinilmiştir. Türkiye’de beyindavra-
nış ilişkilerine dair bilgilerin çoğu düşündüğümüzden de
daha eski tarihlerde basılmış genel nöroloji ve psikiyatri
kitaplarında yer almıştır.
Bu bölümden sonra Nöropsikolojik Değerlendir-
me Bölümü yer almaktadır. Türkiye’de nöropsikolojinin
xii DAVRANIŞ NÖROLOJİSİ
ortaya çıkmasına en büyük katkıları yapmış bir büyük
hoca, Prof.Dr. Öget Öktem tarafından yazılmıştır. Nö-
ropsikoloji davranış nörolojisiyle ayrılmaz bir bütünlük
gösterir ve nöropsikolojiye davranış nörolojisinin bilim-
sel ikizi denilebilir. Öktem’in, bu bölümün yanısıra yaz-
dığı diğer eserlerinde bu ikiz ilişkiyi mükemmel biçimde
işlediğini herkes bilmektedir.
Bir sonraki bölüm, Prof.Dr. Barış Korkmaz’ın yazdı-
ğı Çocuklarda Biliş ve Davranış Gelişimi Bölümüdür. Ba-
rış Korkmaz yıllar boyunca Türkiye’de davranış nöroji-
sinin gelişimine zemin hazırlayan ana etkenlerden biri
olan pediyatrik davranış nörolojisinin ülkemizde belki
de tek temsilcisi konumundadır. Onun yazdıkları saye-
sinde erişkinlerdeki beyindavranış ilişkileri daha da ko-
lay anlaşılacaktır.
Kitabın beşinci bölümünden itibaren ana kognitif
işlevler ve bozuklukları incelenmiştir. Bu işlevler; Dil,
Okuma, Yazma, Sayısal Yetenek, Bellek, Yürütücü İşlev-
ler, Praksis, Nesne Tanıma ve Görsel Mekansal İşlevler-
dir. Bu işlevler 1860’larda dilden başlamak üzere anato-
mik ve klinik yönleri öğre nilmiş beyin işlevleridir. Bun-
ların bozuklukları davranış nörolojisini oluşturan konu-
lardır.
Bu bölümler içinde Dil ve Afazi tarafımdan, Oku-
ma ve Aleksiler Uludağ Üniversitesinden Mustafa Bakar,
Yazı Yazma ve Agrafiler Anadolu Üniversitesinden Şük-
rü Torun, Sayısal Yetenek ve Akalküli Gazi Üniversite-
sinden Yahya Karaman, Sinirbilim Bakış Açısıyla İstan-
bul Üniversitesinden Öget Öktem, Yürütücü İşlevler ve
Bozuklukları Bezmi Alem Valide Sultan’dan Gülsen Ba-
bacan Yıldız, Programlı Beceri ve Apraksi Osmangazi
Üniversitesinden Demet İlhan Algın ve Demet Özbaba-
lık Adapınar, Nesne Tanıma ve Agnoziler Süleyman De-
mirel Üniversitesinden Serpil Demirci, Görsel Mekansal
İşlevler ve Bozuklukları Maltepe Üniversitesinden Sibel
Karşıdağ, Şevki Şahin ve Nilgün Çınar tarafından kale-
me alınmıştır.
Kitabın bundan sonraki ana bölümü farklı türden de-
mansların anlatıldığı bölümdür. Demanslar konusunun
davranış nörolojisi içindeki konumu ilginçtir. Kesinlikle
vurgulanması gereken konu, demans konusunun davra-
nış nörolojisi teorisinden ve pratiğinden ayrı bir konu ol-
madığı ve demans kavramının ve hastalıklarının anlaşı-
labilmesi için davranış nörolojisi bilgilerinin gerektiğidir.
Buna rağmen, alanımızda demans konusuna ilgi ve teda-
vileri davranış nörolojisinden ayrı bir konuymuş gibi ele
alınmış ve alınmaktadır. Bu yaklaşımın prakmatik, sek-
törel ve politik nedenleri vardır ama bilimsel rasyonalite-
si hiçbir şekilde savunulamaz. Davranış nörolojisi bilgi-
leri olmaksızın ele alınan demans konusu temelsizdir ve
kanıta dayalı ilaç uygulamalarından başka bir şey değil-
dir. Demans uzmanlığı diye bir şey yoktur. Demans bilgi-
lerinin bilimsel temeli davranış nörolojisindedir.
Demans hastalıkları bölümü Alzheimer hastalığıyla
başlamaktadır. Bu bölüm Celal Bayar Üniversitesinden
Hatice Mavioğlu tarafından, Frontotemporal Demans
Dil Varyantı ve PPA Marmara Üniversitesinden Hande
Alibaş ve Neşe Tuncer tarafından, FTD Davranışsal Var-
yant Bezmi Alem’den Gülsen Babacan Yıldız tarafından,
FTD Semantik Varyant Hacettepe Üniversitesinden Esra
Özkan ve Esen Saka tarafından, Vasküler Demans Mar-
mara Üniversitesinden Pınar Kahraman Koytak ve Neşe
Tuncer tarafından, Parkinson Hastalığı Demansı Kocae-
li Üniversitesinden Pervin İşeri tarafından, Lewy Cisim-
cikli Demans Bezmi Alem’den Gülsen Babacan Yıldız ve
Elif Gökçal tarafından, Normal Basınçlı Hidrosefali Mer-
sin Üniversitesinden Aynur Özge tarafından, Posterior
Kortikal Atrofi Bezmi Alem’den Gülsen Babacan Yıldız
tarafından, Kortikobazal Dejenerasyon Süleyman De-
mirel Üniversitesinden Serpil Demirci tarafından, Hızlı
İlerleyen Demanslar Yüzüncü Yıl Üniversitesinden Gök-
han Erkol tarafından, Geri Dönüşebilir Demanslar S.B.
Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesinden Ufuk Ergün
tarafından yazılmıştır.
Kitabın son üç bölümü davranış nörolojisinin yakın-
dan ilişkili olduğu ve vakaları ve uygulamalarıyla davra-
nış nörolojisine kaynaklık eden alanlarla ilgilidir. Bu bö-
lümlerden Kompleks Parsiyel Epilepsi Başkent Üniversi-
tesi Adana Kampusundan V.Semai Bek ve Doğu Akdeniz
Üniversitesinden Zeki Gökçil tarafından, Psikiyatrik Bo-
zukluklarda Kognitif Belirtiler Üsküdar Üniversitesinden
Gökben Hızlı Sayar tarafından ve Travmatik Beyin Hasa-
rında Kognitif Bozukluklar GATA’dan Evren Yaşar ve Liv
Hospital Ankara’dan Rıdvan Alaca tarafından yazılmıştır.
Önerimi kabul ederek beni onurlandıran ve görevle-
rini mükemmel biçimde yapan bütün bölüm yazarı arka-
daşlara teşekkür ediyorum.
Kaynaklar
1. Mesulam MM. Principles of Behavioral and Cognitive Ne-
urology. Oxford Uni.Press,2000.
2. Cappa SF. Cognitive Neurology. Oxford Uni.Press,2008.
3. Godefroy O. The Behavioral and Cognitive Neurology of
Stroke. Cambridge Uni.Press,2013.
4. Pincus JH, Tucker GJ. Behavioral Neurology. Oxford Uni
Press, 2003.
5. Arginiegas DB, Anderson CA, Filley CM. Behavioral Neu-
rology and Neuropsychiatry. Cambridge Uni.Press,2013.
6. Tanrıdağ O. Teoride ve Pratikte Davranış Nörolojisi. Nobel
Tıp Kitabevleri, 1994.