Opera Baroku

Scenariusz zaplanowany do realizacji w  czasie 45-minutowej lekcji, której celem jest

zapoznanie uczniów z  gatunkiem muzycznym, jakim jest opera. Przedstawienie genezy
powstania opery oraz jej pierwszych dzieł scenicznych, wskazując na twórców
i kontynuatorów opery. Percepcja wybranych scen muzycznych.

Opera Baroku
Opera Baroku

Scenariusz lekcji – Opera Baroku

1. 1. 1. Zapoznanie uczniów z genezą powstania i z historycznym rozkwitem opery
w epoce Baroku.
2. Wskazanie pierwszych dzieł operowych.
3. Zapoznanie uczniów z  podstawową budową dzieła scenicznego, jakim jest
opera.
4. Wyjaśnienie pojęć camerata florencka, libretto, dramma per musica, opera.
5. Percepcja wybranych dzieł:

Monteverdi: „Chór miłosny” z  opery „Koronacja Pompei”.

H. Purcell: „Lament Dydony” z  opery „Dydona i Eneasz”.
Gean Baptiste Lully: „Scena turecka” z  opery „Mieszczanin szlachcicem”.
6. Omówienie dzieł i wyrażanie własnych emocji związanych z  percepcją utworu.
7. Świadoma i krytyczna postawa wobec muzyki, pogłębianie umiejętności
odbioru muzyki.

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić pochodzenie i genezę powstania opery.

2. Przedstawić pierwszych twórców i dzieła operowe.
3. Wyjaśnić pojęcia: camerata florencka, libretto, dramma per musica, opera.
4. Omówić budowę formalną opery barokowej.
5. Wskazać, w słuchanych utworach, charakterystyczne cechy i opisać własne emocje
podczas percypowania wybranych dzieł.
6. Rozpoznać kompozytora przedstawionego dzieła lub fragmentu dzieła.

Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z aktywnym uczestnictwem uczniów i opisem. Percepcja muzyki.

Środki dydaktyczne
1. Panek Wacław, Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‐3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Nagrania dzieł:
Claudio Monteverdi: Chór miłosny z opery Koronacja Pompei.
Henry Purcell: Lament Dydony z opery Dydona i Eneasz.
Gean Baptiste Lully: Scena turecka z opery Mieszczanin szlachcicem.
 4. Karta pracy ucznia.

4.

1. Sprawdzenie obecności.
2. Powtórzenia wiadomości poprzez odpytanie dwóch osób z  trzech ostatnich lekcji.
3. Zapisanie tematu lekcji.

(5 min.)

b) Faza realizacyjna
Metodą pogadanki, uwzględniając dotychczasową wiedzę uczniów wyjaśnienie pojęcia
„opera”.

Metodą opisu, zapoznanie uczniów z genezą powstania opery. Przedstawienie pierwszych

dzieł scenicznych uwzględniając kompozytorów cameraty florenckiej.

Notatka:

Okres muzycznego Baroku otwiera nowy gatunek muzyczny – opera będąca połączeniem
sztuki muzycznej i teatralnej. Pierwszą operą europejską była Dafne Jakuba Periego z tekstem
Rinucciniego. Kolejną operą była Euridice z muzyką dwóch kompozytorów Periego
i Cacciniego. W XVII wieku opera zyskiwała sobie we Włoszech coraz więcej zwolenników.
W Polsce również rosło w tamtym czasie zainteresowanie tym gatunkiem m.in. Władysław
Waza sprowadza włoskich artystów, by pokazać przedstawienia operowe.

Camerata florencka:

We Florencji, w renesansie, powstała grupa akademicka artystyczno‐dyskusyjna, nawiązująca

do wzorów antycznych zwana cameratą florencką. Spotykali się tu arystokraci, poeci,
filozofowie, kompozytorzy i podejmowali próbę naśladowania efektów muzyki antyku. Działali
tu m.in. Jakub Perie, Caccini.

1. Wysłuchanie i percepcja dzieła Claudio Monteverdiego: Chór miłosny z opery Koronacja

Pompei. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów cech charakterystycznych,
wysłuchanego utworu oraz oddziaływania dzieła Monteverdiego na nich samych.
Przedstawienie budowy formalnej dzieła scenicznego – barokowej opery.
2. Przedstawienie, metodą opisu, sylwetki Claudio Monteverdiego oraz wskazanie
najważniejszych dzieł tego kompozytora.

Notatka:

Klaudiusz Monteverdi (1567‐1643). Kompozytor włoski epoki Baroku. Skierował europejską

operę na właściwe tory jej przyszłego rozwoju.
Charakterystyczne cechy twórczości Monteverdiego:

- rozbudowana i usamodzielniona orkiestra,

- orkiestra towarzyszy śpiewakom operowym,

- wprowadzenie arii i duetów,

- stworzenie nowoczesnego kształtu dzieła operowego.

Twórczość Monteverdiego:

Oprócz oper pisał wspaniałe dzieła chóralne m.in. madrygały, motety, msze, psalmy i hymny.

3. Metodą opisu, zapoznanie uczniów z historią opery baroku i jej rozkwitem we Włoszech
oraz rozpowszechnieniem tego gatunku na teranie całej Europy, również Polski.

Notatka:

W XVII wieku opera zyskiwała sobie we Włoszech coraz więcej zwolenników. W Polsce
również rosło w tamtym czasie zainteresowanie tym gatunkiem m.in. Władysław Waza
sprowadza włoskich artystów, by pokazać przedstawienia operowe.

4. Wysłuchanie i percepcja dzieła muzycznego Henry'ego Purcellego: „Lament Dydony”

z opery „Dydona i Eneasz”. Gean Baptiste Lully: „Scena turecka” z opery „Mieszczanin
szlachcicem”.

5. Krótka analiza i interpretacja wysłuchanych dzieł. Po przesłuchaniu utworów, dyskusja na

temat uczuć wywołanych przez muzykę (ekspresja wyrażona przez śpiewaków operowych
dostrzeżona przez uczniów).

(35 min.)

c) Faza podsumowująca

Zapisanie do zeszytu zadania domowego.

(5 min.)

5. Bibliografia
Panek Wacław, Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‐3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia

Powtórzenie najważniejszych wiadomości związanych z tematem Opera Baroku.

b) Zadanie domowe

Na podstawie podręcznika lub innego źródła wyjaśnij pojęcie opera. Jakie elementy sztuki
łączy w sobie opera?

Opracowała:

Arleta Dzitko
Plik o rozmiarze 55.50 KB w języku polskim