CN & TB Cán - P3.1

3/19/2020
VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT VẬT LIỆU

Bộ môn Cơ học vật liệu & cán kim loại
CÔNG NGHỆ CÁN

THÉP HÌNH
TS. Đỗ Thành Dũng
CN&TB Cán 3/19/2020 1
NỘI DUNG
3.1. Phân loại sản phẩm cán thép hình

3.2. Ký hiệu và tiêu chuẩn sản phẩm thép hình
3.3. Quy trình công nghệ tổng quát cán thép hình
3.4. Mặt bằng bố trí xưởng cán thép hình
3.5. Các hệ thống lỗ hình cán thép
3.6. Tính số lần cán, lựa chọn hệ thống lỗ hình cán thép
3.7. Thiết kế lỗ hình trục cán
CN&TB Cán 3/19/2020

2
1
3/19/2020
NỘI DUNG
3.8. Công nghệ cán thép hình cỡ lớn

3.8.1. Công nghệ cán thép hình cỡ lớn tiết diện đơn giản
3.8.2. Công nghệ cán các loại dầm thép U I T các bon thấp
3.8.3. Công nghệ cán ray dầm chịu lực
3.8.4. Công nghệ cán thép hợp kim
3.9. Công nghệ cán thép hình cỡ trung, cỡ nhỏ và cán thép dây
3.9.1. Công nghệ cán thép tròn, vằn
3.9.2. Công nghệ cán thép vuông, lục lăng, dẹt
3.9.3. Công nghệ cán thép dây
CN&TB Cán 3/19/2020

3
PHÂN LOẠI SẢN PHẨM THÉP CÁN HÌNH
Sản phẩm thép cán hình
Cán phôi Cán thanh và dây
CN&TB Cán 3/19/2020

Cán hình và dị hình 4
2
3/19/2020
KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH
Thép bán thành phẩm (phôi thép cán)

- Ngày nay chủ yếu được sản xuất bằng phương pháp đúc
CN&TB Cán 3/19/2020

5
Thép bán thành phẩm (phôi thép cán)

- Kích thước phôi theo TCVN 11384:2016
CN&TB Cán 3/19/2020

6
3
3/19/2020
Thép cán thanh vằn

 Thành phần hóa
học theo tiêu chuẩn
Việt Nam, Nhật, Mỹ
và Hàn
 Các nguyên tố hợp
kim có thể được
thêm vào theo yêu
cầu của khác hàng
với nhà sản xuất
CN&TB Cán 3/19/2020

7

 Tính chất cơ lý theo
tiêu chuẩn Việt Nam,
Nhật, Mỹ và Hàn
 Các thông số khác về
chất lượng sẽ theo
tiêu chuẩn TCVN
1651-2:2018, JIS
G3112:2010, ASTM
A615/A615M:2012 và
KS D3504:2011
CN&TB Cán 3/19/2020
8
4
3/19/2020
 Đặc trưng sản

phẩm với độ
dài tiêu chuẩn
là 11,7m
 Các kích thước
khác vẫn có
thể sản xuất
theo yêu cầu
khách hàng
CN&TB Cán 3/19/2020
9

 Dung sai trọng
lượng theo các
tiêu chuẩn Việt
Nam, Nhật và
Mỹ
CN&TB Cán 3/19/2020

10
10
5
3/19/2020

 Nhận diện sản phẩm và mác thép
CN&TB Cán 3/19/2020

11
11

 Nhận diện sản phẩm và mác thép
CN&TB Cán 3/19/2020

12
12
6
3/19/2020
Thép cán dây

 Dung sai đường kính thép tròn cuộn cán nóng
CN&TB Cán 3/19/2020

13
13
Thép hình chữ H

 Kích thước và
đặc tính mặt
cắt theo TCVN
7571-16:2017
CN&TB Cán 3/19/2020

14
14
7
3/19/2020
Thép hình chữ H

 Kích thước và
đặc tính mặt
cắt theo TCVN
7571-16:2017
CN&TB Cán 3/19/2020

15
15
Thép hình chữ H

 Thành phần hóa
học theo TCVN
7571-16:2017
CN&TB Cán 3/19/2020

16
16
8
3/19/2020
Thép hình chữ H

 Tính chất cơ lý
của thép chữ H
dựa theo TCVN
7571-16:2017
CN&TB Cán 3/19/2020

17
17
Thép cọc cừ
CN&TB Cán 3/19/2020

18
18
9
3/19/2020
Thép cọc cừ
CN&TB Cán 3/19/2020

19
19
QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CÁN THÉP HÌNH
Quy trình công nghệ cán thép hình từ quặng
CN&TB Cán 3/19/2020

20
20
10
3/19/2020
Quy trình công nghệ cán thép hình từ phế
CN&TB Cán 3/19/2020

21
21
Quy trình công nghệ cán thép hình
CN&TB Cán 3/19/2020

22
22
11
3/19/2020
Quy trình công nghệ cán thép hình
Quặng Cán tinh Làm nguội nhanh
Xử lý/phối trộn Cắt đầu đuôi Sàn nguội/tạo cuộn
Luyện gang Cán trung Nắn thẳng
Luyện thép Cắt đầu đuôi Cắt nguội
Đúc thỏi Cán thô Đóng bó/đóng cuộn
Phôi thép cán Nung phôi Xuất xưởng
Luyện + Đúc Cán Xử lý

CN&TB Cán 3/19/2020
23
23
Quặng và xử lý phối trộn

 Quặng
- Quặng sắt trong luyện kim chủ yếu là các quặng hematit
(Fe2O3) và manhetit (Fe3O4)
 Phối trộn
- Quặng được nghiền, tuyển, đóng bánh, vê viên nhằm tăng
cường độ bền và có kích thước phù hợp cho quá trình
luyện kim trong lò O1O2: đường tâm của mặt cắt ngang
- Quặng vê viên được trộn với than cốc và đá vôi để đưa
vào lò cao
CN&TB Cán 3/19/2020

24
24
12
3/19/2020
Luyện gang
 Quặng sắt, than cốc, đá vôi được đưa vào lò cao, không khí
nóng thổi từ 2 bên lò từ dưới lên tạo các phản ứng
C + O2(to) -> CO2 (khí)
C + CO2(to) -> 2CO (khí)
 Nhờ có khí cacbon monoxit khử oxit sắt:
3CO + Fe2O3(to cao) -> 3CO2 + 2Fe
 Tạp chất như MnO2, SiO2 cũng đều bị khử thành đơn chất, đá
vôi phân hủy thành CaO rồi oxit hóa một số tạp chất tạo thành
xỉ nhẹ nên nổi lên trên và đưa ra ngoài khỏi cửa lò
CN&TB Cán CaO + SiO2(to) -> CaSiO3 3/19/2020
25
25
Luyện Gang
 Luyện gang lò cao
CN&TB Cán 3/19/2020

26
26
13
3/19/2020
Luyện thép
 Thổi khí oxi qua lò đựng gang nóng chảy (lấy gang từ cao -
blast furnace) ở nhiệt độ cao qua lò thổi (lò chuyển, Oxy
Converter, BOF - basic oxygen furnace). Khí oxi sẽ oxi hóa
một số kim loại trong gang như Cu, Zn, Si, S.... Sản phẩm
thu là thép.
 Có thể luyện thép từ quặng sắt (sắt xốp – sponge iron) và
thép phế liệu (scrap) được hoàn nguyên trực tiếp (Direct
reduced iron - DRI) sau đó vào lò hồ quang điện (Electric
Arc furnace - EAF) để ra thép
CN&TB Cán 3/19/2020

27
27
Luyện thép
 Luyện thép lò thổi
CN&TB Cán 3/19/2020

28
28
14
3/19/2020
Luyện thép
 Luyện thép lò điện
CN&TB Cán 3/19/2020

29
29
Đúc phôi thép
 Đúc là công đoạn

ngắn liên quan trực
tiếp đến chất lượng
sản phẩm thép
 Công nghệ đúc
phôi thép có đúc
khuôn (đúc thỏi) và
đúc liên tục (đúc
phôi liên tục)
CN&TB Cán 3/19/2020

30
30
15
3/19/2020
Đúc phôi thép

 Đúc phôi liên tục
- Ngày nay, đúc liên
tục có nhiều ưu
điểm nổi trội hơn
về năng suất, chất
lượng, về suất thu
hồi kim loại nên
chiếm tỉ lệ rất lớn,
từ 80 – 90%
CN&TB Cán 3/19/2020

31
31
Phôi thép cán

 Phôi cán chủ yếu gồm hai loại: phôi thép đúc thỏi và đúc liên tục
 Phôi đúc thỏi trọng
lượng từ vài trăm
kg đến vài chục tấn
phụ thuộc vào các
nguyên tố hợp kim
 Chất lượng thấp có
nhiều bọt khí, thiên
tích, tạp chất, rỗ co
và màng cứng mặt
CN&TB Cán 3/19/2020
ngoài... 32
32
16
3/19/2020
Phôi thép cán

 Yêu cầu kỹ thuật phôi đúc thỏi
- Đảm bảo thành phần hóa học, nấu luyện đúng mác thép,
đóng mác thép và mác mẻ nấu rõ ràng cùng với các
chứng từ thống kê từ nấu luyện, đúc, kiểm nghiệm, phân
tích thành phần hóa học.
- Kích thước và hình dạng thỏi đúc đúng bản vẽ và nằm
trong dung sai cho phép.
- Bề mặt thỏi đúc phải sạch, không có khuyết tật hoặc trong
phạm vi cho phép, nứt lớn phải khử sạch trước khi cán.
Bọt khí và thép sôi không được gần bề mặt phôi <10mm.
CN&TB Cán 3/19/2020
33
33
Phôi thép cán

 Các biện pháp khử khuyết tật
- Ủ sơ bộ
- Tẩm thực bằng axit
- Làm sạch bằng lửa
- Làm sạch bằng điện hồ quang
- Làm sạch bằng búa hơi
- Làm sạch bằng máy bào
- Làm sạch bằng máy phay máy tiện
- Làm sạch bằng phương pháp mài
CN&TB Cán 3/19/2020
34
34
17
3/19/2020
Nung phôi
 Ý nghĩa
- Giảm trở kháng biến dạng
+ Giảm lực cán
+ Giảm tiêu hao năng lượng
+ Tăng tuổi thọ trục cán
+ Tăng lượng áp
+ Tăng năng suất
 Nhiệt độ nung phôi
= ả − 100 ÷ 250
CN&TB Cán 3/19/2020
35
35
Nung phôi
 Nhiệt độ nung phôi và cháy của một số mác thép
CN&TB Cán 3/19/2020

36
36
18
3/19/2020
Nung phôi
 Thiết bị nung
- Lò nung liên tục: dùng cho cán hình liên tục và cỡ trung
bình và nhỏ
- Lò buồng: dung trong cán thủ công và thí nghiệm
- Lò giếng: dùng trong cán phá, cán lớn, cán phôi có
trọng lượng và kích cỡ lớn
 Khuyết tật khi nung
- Cháy, quá nhiệt, sống, không đồng đều nhiệt
- Nứt nẻ bề mặt, nứt bên trong
CN&TB Cán 3/19/2020
37
37
Cán thô
 Mục đích:
- Làm bong tróc vẩy cán tránh hỏng bề mặt phôi
- Giảm nhanh tiết diện phôi khi phôi còn nóng
 Thiết bị thực hiện
- Máy cán 3 trục, trục cán có đường kính lớn
Số giá cán
- Máy cán 2 trục đảo chiều và đường
kính trục
- Cụm giá cán thô: là hệ thống từ 6 đến 8 giá
cán phụ
cán đặt liên tục nối tiếp gần nhau, đường kính thuộc vào
trục cán trên mỗi giá có thể khác nhau (giảm kích thước
phôi
dần từ giá đầu tiên đến giá cuối
CN&TB Cán 3/19/2020
38
38
19
3/19/2020
Cắt đầu đuôi

 Mục đích:
- Làm phôi cán dễ ăn vào trục
- Giảm va đập giữa phôi và thiết bị cán giúp cán an toàn và
tăng tuổi thọ thiết bị
- Cắt khi có sự cố ở các giá cán trung và cán tinh
- Máy cắt trục khuỷu thanh truyền
- Máy cắn tay quay thanh truyền
- Máy cắt bay
CN&TB Cán 3/19/2020
- Máy cắt tang trống 39
39
Cắt đầu đuôi
CN&TB Cán 3/19/2020

40
40
20
3/19/2020
Cán trung
 Mục đích:
- Giảm nhanh tiết diện phôi khi phôi còn nóng
- Đưa hình dạng phôi về gần với hình dạng sản phẩm, có
thể cán tinh với các sản phẩm có số lần cán ít
- Máy cán 3 trục, trục cán có đường kính nhỏ hơn cán thô
- Cum giá cán trung: là hệ thống từ 6 đến 8 giá cán đặt
liên tục nối tiếp gần nhau, khoảng cách giữa các giá cán
xa hơn so với cụm cán thô,
CN&TB Cán 3/19/2020
41
41
Cán tinh
 Mục đích:
- Cán định hình sản phẩm đạt tiêu chuẩn
- Các giá cán đặc biệt (đối với thép hình đặc biệt)
- Các giá cán ở cụm cán tinh (với thép hình đơn giản)
- Cụm giá cán block: gồm nhiều giá cán có sử dụng bánh
cán được xếp liên tục với nhau, các bánh cán vuông góc
với nhau và thường nghiêng 45o so với mặt đất
CN&TB Cán 3/19/2020

42
42
21
3/19/2020
Làm nguội nhanh

 Mục đích
- Làm nguội cưỡng bức và tôi bề mặt sản phẩm cán theo
yêu cầu để cải thiện và đạt cơ tính nhất định (tùy theo tiêu
chuẩn về tổ chức cơ tính thép của mỗi nước khác nhau)
 Thiết bị làm nguội
- Hệ thống hộp tôi QTB được bố trí sau cụm giá block,
trước khi ra sàn nguội
CN&TB Cán 3/19/2020

43
43
Sàn nguội
 Dùng cho cán thép thanh
CN&TB Cán 3/19/2020

44
44
22
3/19/2020
Tạo cuộn
 Dùng cho cán thép dây
CN&TB Cán 3/19/2020

45
45
Nắn thẳng
 Mục đích
- Nắn thẳng sản phẩm sau cán do sản phẩm chịu nhiệt
độ không đều dễ bị cong vênh
- Quá trình nắn không làm thay đổi hình dạng và diện tích
tiết diện sản phẩm cán
 Thiết bị nắn
- Máy nắn điểm tựa
- Máy nắn con lăn
- Máy nắn kéo căng
CN&TB Cán 3/19/2020
- Máy nắn uốn kéo căng 46
46
23
3/19/2020
Cắt nguội
 Mục đích
- Cắt phân đoạn sản phẩm đúng quy cách để dễ dàng
đóng bó và vận chuyển
 Thiết bị cắt
- Máy cắt dao thẳng song song
- Máy cắt dao nghiêng
- Máy cắt đĩa (dùng cho cán dị hình)
CN&TB Cán 3/19/2020

47
47
Đóng bó/đóng cuộn
CN&TB Cán 3/19/2020

48
48
24
3/19/2020
Đóng bó/đóng cuộn
CN&TB Cán 3/19/2020

49
49
MẶT BẰNG BỐ TRÍ XƯỞNG CÁN THÉP HÌNH
Khái niệm mặt bằng bố trí sản xuất

 Bố trí mặt bằng sản xuất (plant layout) là quá trình tổ chức,
sắp xếp, định dạng về mặt không gian máy móc thiết bị, các
khu vực làm việc và các bộ phận phục vụ sản xuất để tạo ra
năng suất, nhịp độ sản xuất nhanh hơn, tận dụng tối đa các
nguồn lực vào sản xuất
CN&TB Cán 3/19/2020

50
50
25
3/19/2020
Mặt bằng bố trí tổng thể nhà máy cán thép
CN&TB Cán 3/19/2020

51
51
Mặt bằng khu vực nhà máy cán
CN&TB Cán 3/19/2020

52
52
26
3/19/2020
Mặt bằng bố trí bố trí công nghệ thiết bị trong xưởng

cán
CN&TB Cán 3/19/2020

53
53
Sơ đồ bố trí công nghệ thiết bị cán
CN&TB Cán 3/19/2020

54
54
27
3/19/2020
Sơ đồ bố trí công nghệ thiết bị cán
CN&TB Cán 3/19/2020

55
55
CÁC HỆ THỐNG LỖ HÌNH CÁN THÉP
Khái niệm lỗ hình trục cán

 Rãnh trục cán: là phần
được tiện trên trục cán
theo biên dạng đã được
thiết kế, rãnh trục cán là
một phần của lỗ hình
trục cán
 Lỗ hình trục cán: là
phần không gian được
bao bởi các rãnh cán
của trục cán
CN&TB Cán 3/19/2020
56
56
28
3/19/2020
Hệ thống lỗ hình trục cán

 Hệ thống lỗ hình là tập hợp
các lỗ hình mà phôi cán
phải lần lượt đi qua theo
thứ tự để có được hình
dạng và kích thước mong
muốn
 Các lỗ hình có thể được bố
trí trên cùng giá cán hoặc
khác giá cán
CN&TB Cán 3/19/2020

57
57
Phân loại lỗ hình

 Phân loại theo hình dạng
Lỗ hình đơn giản Lỗ hình phức tạp
CN&TB Cán 3/19/2020

58
58
29
3/19/2020

 Phân loại theo các gia công trục cán
- Lỗ hình hở: đường phân khe

hở nằm trong phạm vi rãnh cán
- Lỗ hình kín: đường phân khe
hở nằm ngoài phạm vi rãnh cán
- Lỗ hình nửa kín: trên trục cán
vừa có phần lồi vừa có phần
lõm, khe hở được cấu tạo bởi
thành bên lỗ hình
CN&TB Cán 3/19/2020
59
59

 Phân loại theo công dụng
- Lỗ hình cán thô
- Lỗ hình giãn dài
- Lỗ hình cán trước tinh: Khống chế hình dạng sản phẩm
- Lỗ hình cán tinh: cho ra hình dạng và kích thước sản
phẩm ở trạng thái nóng
CN&TB Cán 3/19/2020

60
60
30
3/19/2020
Một số hệ thống lỗ hình thông dụng

 Hộp vuông hộp chữ nhật
 Hộp – trục phẳng
 Oval – vuông
 Oval – tròn
 Oval – oval
 Thoi – vuông
 Thoi - thoi
CN&TB Cán 3/19/2020

61
61
Hôp vuông hộp chữ nhật

 Công dụng
- Cán phá phôi cán
- Cán thô trong các máy cán hình
- Cán phôi cho sản phẩm tiết diện phức tạp như ray, dầm…
CN&TB Cán 3/19/2020

62
62
31
3/19/2020
Hôp vuông - hộp chữ nhật

 Ưu điểm
- Độ sâu rãnh nhỏ, cho lượng ép lớn và đồng đều
- Tiêu hao năng lượng ít
- Dễ cơ giới hóa vận chuyển giữa các lỗ hình
 Nhược điểm
- Dễ tạo bề mặt lồi nếu quá điền đầy
- Khó đi vào lỗ hình kế tiếp
- Khó nhận được phôi vuông
CN&TB Cán 3/19/2020

63
63
Hôp – trục phẳng

 Công dụng
- Cán thô trong các máy cán hình
- Cán phôi cho sản phẩm tiết diện phức tạp như ray, dầm…
 Ưu điểm
- Dễ thay đổi lượng ép và
- dễ khử bong vẩy rèn
- Hệ số giãn dài kém hơn so với hộp vuông – hộp chữ nhật
CN&TB Cán 3/19/2020

64
64
32
3/19/2020
Oval - vuông
 Công dụng
- Dùng để cán giãn dài trong các máy cán hình và cán dây
 Ưu điểm
- Hệ số giãn dài lớn (μov>μv) nên giảm nhanh tiết diện vật cán
- Cơ tính được cải thiện do phôi được lật ở nhiều góc độ
- Phôi vuông dễ dẫn hướng vào lỗ hình oval
- Ít khoét vào trục
CN&TB Cán 3/19/2020
65
65
Oval - vuông
- Phôi oval trong lỗ hình vuông khó ổn
định để dẫn hướng phải kẹp chặt
(khắc phục bằng sử dụng lỗ hình
sáu cạnh)
- Khó đặt máng vòng để đưa phôi từ
lỗ hình oval sang lỗ hình vuông
- Có biến dạng không đồng đều theo
chiều rộng của lỗ hình, làm giảm
chất lượng sản phẩm
CN&TB Cán 3/19/2020
66
66
33
3/19/2020
Oval - tròn
 Công dụng
- Dùng trong cum cán trung trong các máy cán thanh tròn
- Dùng trong các giá Block khi cán dây
 Ưu điểm
- Không có góc nhọn, trục ít mòn hơn
- Lượng ép đồng đều
- Phôi nguội đều
- Hạn chế ứng suất dư
- Chất lượng bề mặt tốt
CN&TB Cán 3/19/2020
67
67
Oval - tròn
- Hệ số giãn dài nhỏ
- Phôi oval vào lỗ hình tròn khó, cần dẫn hướng tốt
CN&TB Cán 3/19/2020

68
68
34
3/19/2020
Oval - oval
 Công dụng
- Máy cán hình liên tục trục đứng nằm xen kẽ
 Ưu điểm
- Không lật phôi
- Ổn định trong lỗ hình
- Chất lượng bề mặt tốt
CN&TB Cán 3/19/2020

69
69
Thoi - vuông
 Công dụng
- Máy cán hình cỡ trung bình và nhỏ
- Máy cán phôi liên tục
 Ưu điểm
- Sắc cạnh dễ nhận được tiết diện vuông chính xác
- Ép mọi phía
- Khử vẩy rèn tốt
- Rãnh khoét sâu vào trục
CN&TB Cán 3/19/2020
- Dễ hình thành ba via khi điền đầy lỗ hình 70
70
35
3/19/2020
Thoi - thoi
 Công dụng
- Cán thép hợp kim trên máy cán hình cỡ lớn và trung bình
 Ưu điểm
- Sắc cạnh dễ nhận được tiết diện vuông chính xác
- Rãnh khoét sâu vào trục
- Vật cán dễ bị lật trong lỗ hình
- Dễ hình thành ba via khi điền đầy lỗ hình
CN&TB Cán 3/19/2020
71
71
TÍNH SỐ LẦN CÁN & LỰA CHỌN HỆ THỐNG LỖ

HÌNH CÁN THÉP
Tính số lần cán

 Số lần cán được tính theo công thức
−
=
- F0: Tiết diện phôi ban đầu

- Fn: Tiết diện sản phầm
- μtb: Hệ số giãn dài trung bình (phụ thuộc vào các hệ
thống lỗ hình đã chọn)
CN&TB Cán 3/19/2020

72
72
36
3/19/2020

HÌNH CÁN THÉP
Tính số lần cán

 Khả năng giãn dài trung bình của một số lỗ hình thông dụng
Loại sản phẩm Hệ thống lỗ hình μtb

Loại có tiết diện đơn giản: Lỗ hình cán tinh 1,1 ÷ 1,15
tròn, vuông, ôvan, luc lăng…
Ô van – tròn 1,25 ÷ 1,35
Ô van – vuông 1,3 ÷ 1,35
Chữ nhật – vuông 1,15 ÷ 1,3
Hộp chữ nhật – hộp vuông 1,4 ÷ 1,5

Loại có tiết diện phức tạp: Lỗ hình cán tinh 1,1 – 1,2
Thép U, I, thép đường ray
Hệ thống lỗ hình cán thô 1,3 – 1,4
CN&TB Cán 3/19/2020
73
73

HÌNH CÁN THÉP
Phân phối lượng biến dạng cho từng lần cán

 Phân phối lượng ép trên mỗi lần lần cán
- Lần cán đầu tiên (hoặc hai lần cán đầu) lấy lượng ép thấp để
vẩy rèn không bị dính chặt vào phôi cán
- Các lần cán trên cụm cán thô lấy lượng ép lớn để giảm
nhanh tiết diện phôi cán.
- Các lần cán trên cụm cán trung lấy lượng ép khá lớn (nhỏ
hơn cụm cán thô) và sử dụng hệ thống lỗ hình có hình dạng
gần giống với sản phẩm
- Cán trước tinh có lượng ép không lớn
- Cán tinh có lượng ép nhỏ, đủ để đạt hình dạng mong3/19/2020
CN&TB Cán muốn
74
74
37
3/19/2020

HÌNH CÁN THÉP
Lựa chọn lỗ hình cán

 Cán thanh tiết diện đơn giản và cán dây: tròn, vằn, vuông,
lục lăng, dẹt…
- Lỗ hình cán thô: hộp vuông – hộp chữ nhật,
- Lỗ hình cán trung: oval – oval, vuông – oval, thoi – thoi,
thoi – vuông, oval - tròn
 Cán thanh tiết diện phức tạp: L, U, I, H, ray, dị hình…
- Lỗ hình cán thô: hộp vuông – hộp chữ nhật, hộp – dẹt
- Lỗ hình cán định hình và lỗ hình cắt: tùy theo sản phẩm
lựa chọn lỗ hình chuyên biệt
CN&TB Cán 3/19/2020
75
75

HÌNH CÁN THÉP
Phân phối lượng biến dạng cho từng lần cán

 Phân phối giãn dài trên mỗi lần lần cán
- Lượng giãn dài có liên quan tỷ lệ trực tiếp với lượng ép
- Lượng giãn dài luôn nhỏ hơn lượng ép tránh tình trạng
giãn rộng âm
- Lượng giãn dài phụ thuộc vào hệ thống lỗ hình đã chọn
CN&TB Cán 3/19/2020

76
76
38
3/19/2020
THIẾT KẾ LỖ HÌNH TRỤC CÁN
Nhiệm vụ thiết kế lỗ hình trục cán

 Xác định  Trong điều kiện cụ thể
- Số lượng lỗ hình - Cấu tạo và kiểu máy
- Hình dạng lỗ hình - Số lượng, kết cấu khung
- Kích thước các lỗ giá và các thiết bị phụ
hình - Mức độ tự động hóa
- Cách bố trí lỗ hình - Công suất động cơ
trên các trục cán - Hình dạng, kích thước và
vật liệu phôi, sản phẩm
CN&TB Cán 3/19/2020

77
77
Các thông số lỗ hình và ý nghĩa

 Lỗ hình hộp chữ nhật và hộp vuông
- Chiều cao lỗ hình h
- Chiều rộng đáy lỗ hình b
- Chiều rộng miệng lỗ hình B
- Độ nghiêng thành bên Ψ
- Chiều sâu rãnh lỗ hình h1
- Bán kính lượng vành trục r1
- Bán kính lượng đáy lỗ hình r
- Khe hở trục cán s
CN&TB Cán 3/19/2020
78
78
39
3/19/2020

- Ý nghĩa của Ψ
+ Dễ ăn và thoát phôi
+ Tạo điều kiện hồi phục kích thước lỗ hình như ban đầu
- Ý nghĩa của bán kính lượn vành trục
+ Loại trừ tập trung ứng suất của trục cán
+ Không tạo ra góc nhọn nhằm tránh ba via
+ Tránh nhiệt độ thấp cục bộ tại góc nhọn nhằm đảm bảo
phôi đồng đều nhiệt dẫn đến đồng đều tính dẻo trong phôi
CN&TB Cán 3/19/2020
79
79

- Chiều cao của lỗ hình không

có bán kính lượng h
- Chiều cao của lỗ hình có bán
kính lượn h1
- Chiều rộng lỗ hình thoi b
- Chiều rộng miệng lỗ hình b1
- Bán kính lượn r và r1
- Khe hở trục cán s
CN&TB Cán 3/19/2020
80
80
40
3/19/2020

 Lỗ hình oval - tròn
- Chiều cao của lỗ hình không có
bán kính lượn
CN&TB Cán 3/19/2020

81
81
Đường trung tuyến của lỗ hình

 Đường trung tuyến của lỗ hình là một đường thẳng đi qua
trọng tâm của lỗ hình đồng thời phải đảm bảo tốc độ mặt và
mặt dưới của lỗ hình bằng nhau. Chiều sâu rãnh của 2 trục
đều bằng nhau.
2 =2 ′
Đường kính làm việc trung bình của trục trên
Đường kính làm việc trung bình của trục dưới
CN&TB Cán 3/19/2020

82
82
41
3/19/2020

 Đường trung tuyến lỗ hình đối xứng
CN&TB Cán 3/19/2020

83
83

 Đường trung tuyến lỗ hình không đối xứng
- Là đường đi qua trọng tâm lỗ hình
- Vị trí đường trung tuyến trên trục tọa độ theo hình vẽ
+2 +2
= =
+ +
CN&TB Cán 3/19/2020

84
84
42
3/19/2020

 Đường trung tuyến lỗ hình không đối xứng
- Diện tích tiết diện phần thân hình chữ nhật
= ⋅
- Diện tích của tiết diện chân
+
= ⋅ℎ
2
- Trọng tâm của tiết diện chân
ℎ 2 +
=
3 +
CN&TB Cán 3/19/2020
85
85

 Hậu quả của việc xác định sai vị trí đường trung tuyến
- Gây ra hiện tượng vặn xoắn vật cán khi cán thép góc,
U, I, H... do kim loại ra khỏi lỗ hình không đều
- Sản phẩm sẽ đi lên hoặc xuống gây ra cong vênh
- Phá vỡ khớp nối
- Gây tổn thất năng lượng
- Làm mòn nhanh thiết bị dẫn hướng và lỗ hình
- Gây ứng suất trong vật cán
CN&TB Cán 3/19/2020

86
86
43
3/19/2020
Đường kính làm việc trung bình của vật cán

 Có nhiều dạng đường kính
trục cán: đường kính ban đầu
trục cán, đường kính theo
vành trục... đường kính theo
chiều ngang lỗ hình khác
nhau tốc độ cũng khác nhau
 Đường kính trục cán: khoảng cách của 2 đường tâm của trục
tâm của trục can tại vị trí làm việc
 Đường kính làm việc: là đường kính làm việc tại đó tốc độ
kim loại là tốc độ trung bình của toàn bộ đường bao lỗ hình
CN&TB Cán 3/19/2020
87
87

 Xác định đường kính làm việc trung bình của trục cán
∑
=
Dk tổng đường kính làm việc tại từng điểm trên bề mặt
tiếp xúc giữa kim loại và trục cán
k hệ số hồi phục lại trục cán
−
=
D0 đường kính ban đầu của trục cán

CN&TB Cán 3/19/2020
88
88
44
3/19/2020

 Xác định đường kính theo chiều cao
trung bình của lỗ hình
= −ℎ = −
D đường kính danh nghĩa của lỗ hình

hTB chiều cao trung bình của lỗ hình
Q diện tích tiết diện phôi ra khỏi lỗ hình
b chiều rộng của phôi khi ra khỏi lỗ hình
CN&TB Cán 3/19/2020

89
89

 Xác định đường kính theo chiều cao
trung bình của lỗ hình
= −ℎ = −
D đường kính danh nghĩa của lỗ hình

hTB chiều cao trung bình của lỗ hình
Q diện tích tiết diện phôi ra khỏi lỗ hình
b chiều rộng của phôi khi ra khỏi lỗ hình
CN&TB Cán 3/19/2020

90
90
45
3/19/2020
Nguyên tắc cơ bản khi thiết kế lỗ hình trục cán

 Số lần cán
- Khả năng của máy, độ bền của trục, công suất động cơ
- Kiểu bố trí giá cán, tốc độ cán, số lượng giá cán
 Lượng ép
- Chọn theo nguyên tắc phân bố lượng ép
- Khả năng của máy cán
- Nhiệt độ cán và kết thúc cán
- Các yêu cầu công nghệ khác: năng suất, chất lượng
sản phẩm (cơ tính và bề mặt)...
CN&TB Cán 3/19/2020
91
91
Nguyên tắc cơ bản khi thiết kế lỗ hình trục cán

 Kích thước phôi ban đầu (dựa trên cơ sở dung sai âm)
- Trạng thái nóng
Δ
= − ⋅ 1,012 ÷ 1,015
2
 Kích thước sản phẩm phải dựa theo tiêu chuẩn
 Lượng giãn rộng: khoảng trống lỗ hình luôn lớn hơn giãn
rộng của kim loại bkl=(0,951,00) blh
 Đơn giản hóa trong việc thiết kế lỗ hình phức tạp
 Tính đến tải trọng động và độ bền trục cán
CN&TB Cán 3/19/2020
92
92
46
3/19/2020
Thiết kế lỗ hình trục cán thép tròn vằn

 Hình dạng kích thước sản phẩm thép vằn
- Các thông số cơ bản
CN&TB Cán 3/19/2020

93
93

 Hình dạng kích thước sản phẩm thép vằn
- Các thông số cơ bản
theo TCVN 1651-2:2018
CN&TB Cán 3/19/2020

94
94
47
3/19/2020
Thiết kế lỗ hình trục cán thép tròn, vằn

 Thiết kế theo nguyên tắc ngược hướng cán
 Lựa chọn công nghệ
- Liên tục
- Bán liên tục
 Lựa chọn lỗ hình
- Tinh: tròn
- Trước tinh: oval
- Trung: oval – tròn, oval - vuông
- Thô: hộp vuông – hộp chữ nhật
CN&TB Cán 3/19/2020
95
95

 Thiết kế lỗ hình tinh vằn/tròn
- Lựa chọn các kích thước theo tiêu chuẩn TCVN 6151
- Đường kính sản phẩm ở trạng thái nóng
∆ −∆
= 1,012 ÷ 1.015 −
2
Δ1 dung sai dương của sản phẩm
Δ2 dung sai âm của sản phẩm
CN&TB Cán 3/19/2020

96
96
48
3/19/2020

 Thiết kế lỗ hình tinh vằn/tròn
- Chọn khe hở trục:
= = 0,008 ÷ 0,012
- Chọn bán kính góc lượn
= 0,08 ÷ 0,01
- Chọn chiều rộng miệng lỗ hình
= 1,12 − 0,5
CN&TB Cán 3/19/2020

97
97

 Thiết kế lỗ hình trước tinh oval
- Sản phẩm là thép tròn trơn có đường kính >50 mm có
thể chọn oval hai bán kính
- Sản phẩm là thép vằn có thể làm lõm cạnh oval
CN&TB Cán 3/19/2020

98
98
49
3/19/2020

- Dựa trên quan hệ lỗ hình tròn trước và sau
+ Tính chiều cao lỗ hình oval
( − ) ( − )
ℎ = (1,05 ÷ 1,5) − ( − )−
2 2
d0 và d1 là đường kính lỗ hình tròn liền trước và sau oval
f là hệ số ma sát tại lỗ hình oval (xác định như đối với lỗ
CN&TB Cán 3/19/2020
hình hộp chữ nhật, hộp vuông) 99
99

- Dựa trên quan hệ lỗ hình tròn trước và tròn sau
+ Diện tích lỗ hình oval
= → = = ≅ 0,74 ℎ
Fi là diện tích lỗ hình oval ở lần cán thứ i

+ Chiều rộng lỗ hình oval
2 3
= + (ℎ − t) → =
3 ( + 2ℎ )
CN&TB Cán 3/19/2020
100
100
50
3/19/2020

+ Bán kính lượn oval
+ (ℎ − )
=
4 × (ℎ − )
+ Bán kính lượn miệng lỗ hình oval:
= 0,1 ÷ 0,15 ℎ
+ Kiểm nghiệm giãn rộng (lượng giãn rộng dự kiến theo lý
thuyết phải nhỏ hơn rộng thực tế)
CN&TB Cán 3/19/2020
∆ <∆ ↔∆ = (0,9 ÷ 0,95)∆ 101
101

+ Lượng giãn rộng lý thuyết
2. . ∆ℎ. ∆
∆ = <∆
+ ℎ . [1 + (1 + )( . )
Trong đó
−
∆ =
0,74. ℎ − 0,8.
CN&TB Cán 3/19/2020
102
102
51
3/19/2020

+ Lượng giãn rộng lý thuyết
trong đó
2. ∆ℎ
=
+
=
2
CN&TB Cán 3/19/2020
103
103

- Dựa trên tương quan lỗ hình tròn sau khi cán
+ Tính diện tích oval như trên
+ Chọn lượng ép phù hợp với hệ số giãn dài
+ Tính chiều cao h: ℎ= − ∆ℎ
+ Tính các kích thước khác cũng tính tương tự như trên
+ Kiểm nghiệm giãn rộng:
Thỏa mãn: thiết kế tiếp
Không thỏa mãn: chọn lại lượng ép
CN&TB Cán 3/19/2020
104
104
52
3/19/2020

 Thiết kế lỗ hình tròn trước lỗ hình trước tinh oval
- Tính diện tích lỗ hình tròn thứ i-1 theo hệ số giãn dài
= =
- Tính đường kính đường tròn theo diện tích hình học
=
- Các kích thước khác tính như lỗ hình tròn tinh
CN&TB Cán 3/19/2020

105
105

 Thiết kế lỗ hình vuông trước lỗ hình trước tinh oval
- Tính diện tích lỗ hình vuông thứ i-1 theo hệ số giãn dài
= =
- Tính cạnh lỗ hình vuông
=
- Chiều cao lỗ hình
= 2−
- Bán kính lượn lỗ hình
= 0,1 ÷ 0,15
CN&TB Cán 3/19/2020
106
106
53
3/19/2020

Ví dụ: Thiết kế lỗ hình cán sản phẩm thép vằn D16 từ phôi
thép CT5 có kích thước 150x150x12000
CN&TB Cán 3/19/2020

107
107

Ví dụ: tính sản phẩm
thép vằn D16 từ phôi
thép CT5 có kích thước
150x150x12000
CN&TB Cán 3/19/2020

108
108
54
3/19/2020

Ví dụ: tính sản phẩm thép vằn D16 từ phôi thép CT5 có kích
thước 150x150x12000
CN&TB Cán 3/19/2020

109
109

Ví dụ: tính sản phẩm thép vằn D16 từ phôi thép CT5 có kích
thước 150x150x12000
CN&TB Cán 3/19/2020

110
110
55

CN &amp; TB Cán - P3.1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CN &amp; TB Cán - P3.1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

3/19/2020

VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT VẬT LIỆU

CÔNG NGHỆ CÁN

TS. Đỗ Thành Dũng

CN&TB Cán 3/19/2020 1

3.1. Phân loại sản phẩm cán thép hình

CN&TB Cán 3/19/2020

3.8. Công nghệ cán thép hình cỡ lớn

CN&TB Cán 3/19/2020

PHÂN LOẠI SẢN PHẨM THÉP CÁN HÌNH

Sản phẩm thép cán hình

Cán phôi Cán thanh và dây

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép bán thành phẩm (phôi thép cán)

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép bán thành phẩm (phôi thép cán)

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

 Đặc trưng sản

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán thanh vằn

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép cán dây

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép hình chữ H

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép hình chữ H

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép hình chữ H

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

Thép hình chữ H

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

CN&TB Cán 3/19/2020

KÝ HIỆU VÀ TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM THÉP HÌNH

CN&TB Cán 3/19/2020

QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CÁN THÉP HÌNH

Quy trình công nghệ cán thép hình từ quặng

CN&TB Cán 3/19/2020

QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CÁN THÉP HÌNH

Quy trình công nghệ cán thép hình từ phế

CN&TB Cán 3/19/2020

QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CÁN THÉP HÌNH

Quy trình công nghệ cán thép hình

CN&TB Cán 3/19/2020

CN & TB Cán - P3.1

CN & TB Cán - P3.1