GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

BÀI 3:

PHƢƠNG TRÌNH MẶT CẦU – MẶT PHẲNG – ĐƢỜNG THẲNG

1. Phƣơng trình mặt cầu

x 1 y z
Bài 4: Trong không gian cho đường thẳng d:   và 2 điểm A  2;1; 0  , B  2; 3; 2  . Viết
2 1 2
phương trình mặt cầu qua A, B và có tâm nằm trên d.

 x 1    y 1    z  2 
2 2 2
Đs:  17

x 1 y  3 z
Bài 5: Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz, cho đường thẳng  :   và mặt phẳng (P):
2 4 1
2x - y + 2z = 0. Viết phương trình mặt cầu có tâm thuộc  , bán kính 1 và tiếp xúc (P).
Đs: I  5;11; 2  , I   1;  1;  1 

Bài 6: Viết phương trình mặt phẳng tiếp xúc với mặt cầu

 x  3    y 1    z  2 
2 2 2
 24

Tại điểm M(-1;3;0).

Đs: 2x - y + z + 5 = 0.
Bài 7: Cho mặt cầu
x2  y 2  z 2  4 x  2 y  6 z  5  0
Viết phương trình mặt phẳng tiếp xúc mặt cầu đã cho biết.
1. Song song mp: x + 3y + 2z - 7 = 0.
2. Vuông góc 2 mặt phẳng: x - 2y + 3 = 0 và y - 3z + 1 = 0.
Bài 8: Cho M(0;-2;-1), N(1;0;-3) và mặt cầu (S) tâm I(1;1;1) bán kính 3. Lập phương trình mặt phẳng
qua M, N và tiếp xúc (S).
Đs: 2 x  y  2 z  4  0,  14 x  29 y  22 z  80  0 .

Bài 9: Cho mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 y  4  0 và mặt phẳng (P): x  z  3 . Viết phương trình
mặt phẳng (Q) qua M(3;1;-1), vuông góc (P) và tiếp xúc mặt cầu (S).
Đs: 2x + y – 2z – 9 = 0, 4x – 7y – 4z – 9 = 0.
Bài 10: Cho A(13;-1;0), B(2;1;-2), C(1;2;2) và mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 y  6 z  67  0 . Viết
phương trình mặt phẳng (P) qua A, song song BC và tiếp xúc (S).

1|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

Đs: -2x + 2y – z + 28 = 0, 8x + 4y + z – 100 = 0.

Bài 11:
x 1 y  1 z 1
1. Tìm giao của đường thẳng d :   với mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 y  2 z  0 .
2 1 3
x 1 y  1 z 1
2. Tìm m để mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 y  4 z  m tiếp xúc đường thẳng d :   .
2 1 1

3. Cho A(-2;1;1). Tìm B trên mặt cầu (S):  x  1   y  1   z  1  1 sao cho BA lớn nhất/ nhỏ nhất.
2 2 2

4. Cho hai mặt phẳng song song  P  : x  y  z  3  0;  Q : x  y  z  3  0 và điểm A(1;2;2).

Mặt cầu (S) tâm I thay đổi luôn qua A và tiếp xúc (P) (Q) thì tâm luôn thuộc một đường tròn. Xác định
bán kính đường tròn này.
Phần trắc nghiệm:
Chọn câu trả lời đúng nhất
1. Mặt cầu có phương trình x2  y 2  z 2  2 x  y  4 z  1 thì có tâm là

   1 
C.  2; 1; 4  D. 1; 1; 2 
1
A. 1;  ; 2  B.  1; ; 2 
 2   2 
2. Mặt cầu có phương trình 2 x2  2 y 2  2 z 2  x  y  z  1 thì có tổng tung độ, hoành độ, cao độ tâm là?
A. 1/2 B. -1/2 C. 1/4 D. -1/4
3. Mặt cầu có phương trình x2  y 2  z 2  ax  2by  4cz  0 thì có tâm là

 a   a  a 
A.   ; b; 2c  B.   ; b; 2c  C.  ; b; 2c  D.  a; b;2c 
 2   2  2 
4. Phương trình nào sau đây là phương trình mặt cầu có tâm nằm trên mp(Oxy)?
A. x2  y 2  z 2  2 x  3z  1  0 B. x2  y 2  z 2  2 x  4 y  9  0

C. x2  y 2  z 2  4 x  1  0 D. x2  y 2  z 2  2 x  y  3z  1  0
5. Phương trình nào sau đây là phương trình mặt cầu có tâm nằm trên Oz?
A. x2  y 2  z 2  3z  5  0 B. x2  y 2  z 2  4 x  3z  1  0

C. x2  y 2  z 2  2 x  3 y  1  0 D. x2  y 2  z 2  3z  1  0

6. Mặt cầu tâm I  a; b; c  tiếp xúc mp(Oxy) thì có phương trình?

A. x2  y 2  z 2  2ax  2by  2cz  0 B. x2  y 2  z 2  2ax  2by  2cz  c 2

2|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

C. x2  y 2  z 2  2ax  2by  2cz  a 2  b2  0 D. x2  y 2  z 2  2ax  2by  2cz  a 2  b2  c 2

7. Mặt cầu qua A(-2;3;1), B(2;1;-3) thì quỹ tích tâm là
A. Mặt phẳng 2 x  y  2 z B. Mặt phẳng 2 x  y  2 z  0
C. Mặt phẳng 2 x  y  2 z D. Mặt phẳng 2 x  y  2 z  1

8. Mặt cầu có phương trình x2  y 2  z 2  2 x  4 y  6 z  1 có bán kính là

A. 2 3 B. 15 C. 15 D. 4
15
9. Mặt cầu có phương trình x 2  y 2  z 2  2 x  3 y  5 z   thì có thể tích là
2

8 2
A. 4 B. C. 6 D. 8
3
10. Mặt cầu có phương trình x2  y 2  z 2  2mx  2  m  1 y  4 z  2m thì giá trị nhỏ nhất của bán kính

là
A. 2 B. 3 C. 5 D. 5

11. Mặt cầu có phương trình x2  y 2  z 2  2mx  4 y  2mz  2m có bán kính là 2 2 thì hiệu của giá trị
lớn nhất với giá trị nhỏ nhất thỏa yêu cầu là
A. 2 B. 3 C. 1 D. 4
12. Mặt cầu tâm I(2;4;3) tiếp xúc Ox thì có bán kính là
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5
13. Điều kiện cần và đủ của m để phương trình x2  y 2  z 2  2mx  4my  2 z  10m  16 là phương trình
mặt cầu?
A. m  3  m  1 B. m  3  m  1 C. m  1  m  3 D. 3  m  1
Câu 14. ( Đề thi thử TN THPT chuyên Bắc Ninh lần 3. năm 2020 - 2021) Trong không gian với
hệ trục tọa độ Oxyz , cho điểm M thuộc mặt cầu (S ) : ( x  3)2  ( y  3)2  ( z  2)2  9 và ba điểm
 
A(1;0;0); B(2;1;3); C(0;2; 3) . Biết rằng quỹ tích các điểm M thỏa mãn MA2  2MB.MC  8 là một
đường tròn cố định, tính bán kính r của đường tròn này.
A. r  3 . B. r  3 . C. r  6 . D. r  6 .
Câu 15. (Đề thi thử THPTQG - Lê Hồng Phong HCM - Năm 2020 - 2021) Trong không gian

với hệ tọa độ Oxyz , cho mặt cầu  S  : x 2   y  1   z  1  25 và mặt phẳng

2 2

 P  : x  2 y  2 z  5  0 . Diện tích hình tròn thiết diện của  S  và  P  là

3|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

A. 25 . B. 9 . C. 16 . D. 16 .
Câu 16. (Đề thi thử THPTQG - Lê Hồng Phong HCM - Năm 2020 - 2021) Trong không gian

x  t
x  2 y 1 z  2 
với hệ tọa độ Oxyz ,cho đường thẳng  d1  :   và  d 2  :  y  3 . Có bao nhiêu
1 1 1 
 z  2  t

mặt phẳng song song với cả  d1  và  d 2  , đồng thời cắt mặt cầu  S  : x  y  z  2x  4y  2  0
2 2 2

theo giao tuyến là một đường tròn có chu vi bằng  6.

A. 2 . B. 1 . C. 0 . D. Vô số.
Câu 17. (Kiểm tra học kỳ 2 -Sở - GD - Vĩnh Long -Năm học - 2020-2021) Trong không gian với hệ
trục tọa độ Oxyz , cho mặt phẳng ( P) : 2 x  y  2 z  1  0 và hai điểm A 1; 1;4 , B 3; 3;2  . Gọi K là

KA
giao điểm của đường thẳng AB với mặt phẳng  P  . Tính tỉ số t  .
KB
3 2
A. t  1 . .B. t  C. . D. t  2 .
2 3
Câu 18. (Thi thử lần 1 - PTNK HCM 2020 - 2021) Tìm tất cả các giá trị của m để mặt phẳng

 P  : 2 x  y  2 z  2m  3  0 không có điểm chung với mặt cầu  S  : x2  y2  z 2  2 x  4 z 1  0 .

 3
m  2  m  1 3 15
A.  . B.  . C. m . D. 1  m  3 .
m  15 m  3 2 2
 2
Câu 19. Cho hai mặt cầu x2  y 2  z 2  2 mx  2 y  4 z  1, , x2  y 2  z 2  2x  2my  4z  9, điều kiện
cần và đủ cho m để hai mặt cầu này tiếp xúc ngoài nhau là

A. m   7 B. m  7 C. m   7 D. m   14
Câu 20. (ĐGCL lớp 12 Lần 1 - Trường Chuyên KHTN - 2020-2021) Trong không gian với hệ tọa độ
x 1 y  2 z  3
Oxyz , cho đường thẳng  :   và điểm A  1; 2; 0  . Khoảng cách từ điểm A đến
2 2 1
đường thẳng  bằng:

2 17 2 17 17 17
A. . B. . C. . D. .
9 3 9 3

4|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

Câu 21. (ĐGCL lớp 12 Lần 1 - Trường Chuyên KHTN - 2020-2021) Trong không gian với hệ tọa độ
x y 1 z  1 x 1 y  2 z  3
Oxyz, cho hai đường thẳng d1 :   và d 2 :   . Khoảng cách giữa hai đường
2 1 2 1 2 2
thẳng này bằng:

17 17 16
A. . B. . C. 16. D. .
4 16 17
22. Mặt cầu (S) tâm I(1;-2;1) tiếp xúc mặt phẳng (P): x  y  z  3  0 thì bán kính là

A. 3 B. 2 3 C. 3 D. 1
23. Mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  2 y  2 z  0 tiếp xúc mặt phẳng (P): x  y  z  m  0 thì tổng các giá
trị có thể của m là
A. 4 B. 2 C. -2 D. 3

24. Mặt cầu (S) tiếp xúc cả hai mặt phẳng  P  : x  y  z  2  0,  Q  : x  y  z  5  0 thì bán kính là

3 3
A. 3 B. C. D. 1
2 3
Câu 25. (THI - HK2 - K12 - SỞ BẠC LIÊU - 2020 - 2021) Trong không gian Oxyz , cho mặt cầu
1225
 S  :  x  3   y  4    z  5 
2 2 2
. Trên tia Ox , Oy , Oz lần lượt lấy các điểm A , B , C sao cho
32
3 4 5
   8 . Biết mặt phẳng  ABC  tiếp xúc với mặt cầu  S  . Tâm mặt cầu ngoại tiếp tứ diện
OA OB OC
OABC là K  x0 ; y0 ; z0  . Giá trị của biểu thức x0  y0  z0 bằng

235 235 523

A. 253 . B. . C. . D. .
96 96 69 69
26. Mặt cầu (S) tâm I(-1;2;1) bán kính R  7 cắt mặt phẳng x  y  z  1  0 theo đường tròn giao
tuyến có bán kính là?

A. 2 B. 2 2 C. 4 D. 2
27. Mặt phẳng (P) song song mặt phẳng (Q): 2 x  2 y  z 1  0 và cắt mặt cầu

 S  : x 2  y 2   z  3  4 theo đường tròn có bán kính 1 thì có phương trình là 2 x  by  cz  d  0 thì

2

giá trị của d là

A. 0 hoặc 6 B. -2 hoặc -6 C. 0 hoặc -6 D. 3 hoặc -6

28. Cho (S):  x  1   y  2    z  1  5 , trong các điểm sau, điểm nào nằm trong mặt cầu này?
2 2 2

5|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

A. A(2;  1; 1) B. B(3; 2;2) C. C (1; 3;2) D. D(2;3;4)

29. Cho (S):  x  2   y 2   z  3  21 thì điều kiện cần và đủ cho m để điểm A(m; m  1; 1) nằm
2 2

ngoài mặt cầu này là?

A. m  2 B. m  3 C. m  1  m  3 D. m  2  m  3
30. Mặt phẳng x  my  z  1  0 cắt mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  2 y  4 z  0 theo đường tròn có bán

17
kính là , tổng các giá trị của m thỏa yêu cầu là
3
A. 6 B. 3 C. -3 D. -6
31. Mặt cầu có tâm nằm trên Ox và tiếp xúc mặt (Oyz) thì có phương trình
a. x2  y 2  z 2  2ax  a b. x2  y 2  z 2  2ax  a

c. x2  y 2  z 2  2ax  a 2 d. x 2  y 2  z 2  2ax  a

32. Cho mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  4 x  6 y  2 z  1 và điểm A(1;-2;0). Mặt phẳng (P) qua A cắt mặt cầu
theo đường tròn có diện tích bé nhất thì phương trình dạng x  by  cz  d  0 với giá trị của d là
A. -1 B. -2 C. -3 D. 3

Câu 33. (Ôn thi GK2 - ma trận 2020-2021) Trong không gian Oxyz , cho các điểm A 0 ; 4 2 ; 0 ,  
 
B 0 ; 0 ; 4 2 , điểm C   Oxy  và tam giác OAC vuông tại C , hình chiếu vuông góc của O trên BC

là điểm H . Khi đó điểm H luôn thuộc đường tròn cố định có bán kính bằng

A. 2 2 . B. 4 . C. 3. D. 2 .
34. Cho hai mặt phẳng ( P) : x  2 y  z  1  0,  Q  : 2 x  y  z  3  0 . Mặt cầu tâm I tiếp xúc cả hai mặt

phẳng này thì tập hợp các tâm là

A. Mặt phẳng x  y  2 z  2  0 B. Mặt phẳng 3x  3 y  4  0
C. Cả hai mặt phẳng trên D. Đáp án khác
35. Mặt cầu tâm I tiếp xúc cả hai mặt phẳng ( P) : x  y  z  2  0,  Q  : x  y  z  3  0 và I có cao độ

khác -1/2 thì tổng hoành độ và tung độ của I là

A. 5/2 B. 3/2 C. -3/2 D. -5/2

6|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

36. Mặt cầu tâm I tiếp xúc cả hai mặt phẳng ( P) : 2 x  y  z  1  0,  Q  : x  y  2 z  4  0 , tâm nằm trên

x y z 1
đường thẳng   thì hoành độ tâm là
1 2 1
A. 0 hoặc -2/3 B. 1 hoặc -1 C. 0 hoặc 1 D. 1 hoặc -2
x4 y4 z2
37. Cho đường thẳng d:   và mặt phẳng (P): 2 x  3 y  6 z  6  0 . Lấy M trên d sao
3 4 4
cho hoành độ M là 2 và mặt cầu tâm M tiếp xúc (P) có phương trình là?

A.  x  2    y  4   z  6  4 B.  x  2    y  4    z  6   8
2 2 2 2 2 2

C.  x  2    y  4    z  6   4 D.  x  2    y  4    z  6   4
2 2 2 2 2 2

38. Mặt cầu tâm I(-1;2;3) tiếp xúc mặt phẳng  P  : mx   n  1 y   m  n  z  1  0 thì bán kính lớn nhất

của mặt cầu này là

A. 13 B. 4 C. 2 3 D. 14

39. Mặt cầu tâm I(2;1;1) tiếp xúc mặt phẳng (P): mx   m  1 y  z  2  0 thì bán kính lớn nhất là

14 17 19 19
A. B. C. D.
3 3 3 6
40. Mặt cầu nội tiếp hình lập phương ABCD.A’B’C’D’ có phương trình là
x2  y 2  z 2  2 x  4 y  6 z  1 . Biết điểm A nằm trên Ox, vậy hoành độ A là

A. 1  4 2 B. 1  15 C. 1  13 D. 1  19
x  2 y z 1
41. Cho mặt cầu (S):  x  1   y  1   z  2   2 và 2 đường thẳng d :  
2 2 2
,
1 2 1
x y z 1
:   . Mặt phẳng song song hai đường thẳng đã cho và tiếp xúc (S) có dạng
1 1 1
x  ay  bz  c  0 , chọn giá trị có thể nhất cho c.
A. 1 B. -3 C. -5 D. 6
42. Mặt cầu tâm I(1;2;3) tiếp xúc mặt phẳng (P): 2 x  2 y  z  4  0 tại H thì tổng hoành độ và cao độ
của H là
A. 3 B. 2 C. 5 D. 1
43. Cho điểm A(-2;2;4), mặt cầu (S) qua A và hình chiếu của A lên các mặt phẳng tọa độ. Phương trình
mặt cầu này dạng x2  y 2  z 2  2ax  2by  2cz  d thì giá trị của d là

7|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

A. 1 B. -2 C. 3 D. 0
44. Mặt cầu có tâm nằm trên Oz, qua 2 điểm A(1;1;4), B(-1;2;1) thì có bán kính là
A. 6 B. 7 C. 2 3 D. 2 6
Câu 45. (Đề thi thử THPTQG - Lê Hồng Phong HCM - Năm 2020 - 2021) Trong không gian

với hệ trục toạ độ Oxyz , cho điểm A  1;1; 1 và mặt cầu  S  có tâm I 1; 2;  3 , bán kính R  5

. Mặt phẳng  P  đi qua A và cắt  S  theo giao tuyến là đường tròn  C  . Gọi  N  là khối nón có

đỉnh I và nhận  C  làm đường tròn đáy. Tính bán kính của  C  khi thể tích nón  N  đạt giá trị

lớn nhất.

5 6 5
A. . B. 3 . C. . D. 4 .
3 2
46. Mặt cầu có tâm nằm trên mặt phẳng 2 x  y  z  3  0 và qua 3 điểm A(3;1;-3), B(-2;4;1), C(-5;0;0)
thì có bán kính là
A. 6 B. 7 C. 5 D. 14
47. Mặt cầu qua 4 điểm A(-3;-2;1), B(-1;6;-1), C(5;-2;5), D(5;4;7) thì tổng hoành độ tâm với bán kính là
A. 4 B. 6 C. -1 D. 7
x  2 y 1 z  1
48. Mặt cầu có tâm thuộc đường thẳng   và tiếp xúc hai mặt phẳng
1 2 2
56
 P  : 3x  2 y  z  6  0 , (Q): 2 x  3 y  z  0 thì bán kính lớn nhất có dạng R  và giá trị của a là
a
A. 12 B. 15 C. 14 D. 17
Câu 49. (Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2020 - Chuyên ngoại ngữ Hà Nội) Trong không gian Oxyz ,
x 1 y  2 z 1
cho đường thẳng d :   và điểm A  2;1; 4 . Gọi H  a; b; c  là điểm thuộc d sao cho AH
1 1 2
có độ dài nhỏ nhất. Tính T  a3  b3  c3 .
A. T  8 . B. T  62 . C. T  5 . D. T  13 .

8|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

x 2 y z 3
50. Mặt cầu có tâm nằm trên đường thẳng d:   , qua M(1;1;4) và tiếp xúc d’:
1 1 2

x2 y2 z4 3 a

  thì bán kính là R  với a nguyên dương, không chính phương. Giá trị của a
1 1 4 2
là
A. 34 B. 37 C. 35 D. 36
x  2 y  1 z 1
  và mặt cầu (S):  x  1   y  2    z  1  12 thì hoành
2 2 2
51. Cho đường thẳng d:
1 1 2
độ của giao điểm là
A. 3 hoặc 1/3 B. 2 hoặc 1/2 C. 1 D. -3 hoặc 1/3
x  2 y  1 z 1
  tiếp xúc mặt cầu (S):  x  2    y  1   z  4   m thì giá trị
2 2 2
52. Đường thẳng d :
1 3 2
của m là
A. 44/7 B. 41/7 C. 45/7 D. 52/7
Câu 53. (Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2020 - Chuyên ngoại ngữ Hà Nội) Trong không gian Oxyz ,
x  2 y 1 z
cho ba điểm A  3;0;0 , B 0;3;0 , C 0;0;3  và đường thẳng d :   . Điểm M là điểm trên
1 1 1
đường thẳng d sao cho  MA  2MB  3MC  đạt giá trị nhỏ nhất. Tung độ điểm M là

A. 2 . B. 2 . C. 1 . D. 1 .
Câu 54. Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho hai điểm E 1;1;3 ;F(0;1;0) và mặt phẳng
 
( P) : x  y  z  1  0. Gọi M (a; b; c) ( P) sao cho 2ME  3MF đạt giá trị nhỏ nhất. Tính

T  3a  2b  c.
A. 4. B. 3. C. 6. D. 1.

55. Mặt phẳng (P) vuông góc hai mặt mặt phẳng  P1  : x  4 y  3z  1  0,  P2  : 5x  8 y  3z 1  0 và tiếp

xúc mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  4 x  4 y  4 z  37  0 thì có dạng 6 x  by  cz  d  0 . Vậy tổng các giá
trị có thể của d là
A. 28 B. -28 C. 14 D. -13
Câu 56. ( Thi thử TN-THPT Cẩm Bình - Hà Tĩnh 2020- 2021) Trong không gian Oxyz cho hai điểm
 
A  1; 0;1 , B 1;  2;3 . Điểm M thỏa mãn MA.MB  1 ,điểm N thuộc mặt phẳng
 P  : 2 x  y  2 z  4  0 . Tìm giá trị nhỏ nhất độ dài MN
9|Page
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

A. 2 . B. 1 . C. 3 . D. 5 .
x  t

57. Mặt phẳng (P) chứa đường thẳng d :  y  2  t và giao tuyến của nó với mặt cầu (S):
 z  6  2t

x2  y 2  z 2  2 x  2 y  2 z  1  0 là đường tròn có bán kính 1 thì phương trình (P) có dạng
ax  by  cz  4  0 , giá trị của a là
A. 1 hoặc 7 B. 2 hoặc -3 C. -1 hoặc 7 D. Đáp án khác
x 3 y 3 z 2
58. Cho mặt cầu (S):  x  1   y  1   z  1  9 và đường thẳng d:  
2 2 2
, Mặt phẳng
1 1 2
(P) chứa d và cắt mặt cầu (S) theo đường tròn giao tuyến có bán kính nhỏ nhất thì có dạng
x  by  cz  d  0 . Giá trị của d là
A. 2 B. -2 C. -3 D. -4
59. Cho đường tròn (C) có tâm H(-1;1;1), bán kính 2 và nằm trong mặt phẳng (P): x  2 y  2 z  1  0 .
Mặt cầu có tâm thuộc mặt phẳng x  y  z  0 và chứa đường tròn (C) thì diện tích là
A. 12 B. 26 C. 52 D. 40
x y 1 z 1
60. Cho mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  4 x  6 y  m  0 và đường thẳng d:   . Giá trị nào của
2 1 2
m để d cắt (S) tại M, N mà MN = 8?
A. -12 B. -7 C. 12 D. 7
61. Mặt cầu có tâm nằm trên tia Ox, bán kính là 3 và tiếp xúc mặt phẳng x  y  z  1 thì phương trình
là

A.  x  2   y 2  z 2  3 B.  x  2   y 2  z 2  3
2 2

C.  x  4   y 2  z 2  3 D.  x  4   y 2  z 2  3
2 2

62. Mặt cầu (S) có tâm I(1;1;3) và bán kính R  10 thì cắt các trục tọa độ tại bao nhiêu giao điểm?
A. 2 B. 4 C. 6 D. 1
Câu 63. (Thi thử TNTHPT 2020 - THPT Lương Tài) Trong không gian Oxyz , cho các điểm

A 1; 2;0 , B  3; 2;1 , C  2;1; 2  . Điểm M  a; b; c  thay đổi trên mặt phẳng Oxy . Khi

2MA2  MB2  MC 2 đạt giá trị nhỏ nhất hãy tính 3a  b  2021c .
A. 3 . B. 4 . C. 2021 . D. 2020 .

10 | P a g e
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

x2 y2 z
64. Mặt cầu tâm I(2;-3;-4) tiếp xúc đường thẳng d :   tại điểm có tích hoành độ với cao
3 2 1
độ là?
a. 1 b. 0 c. -1 d. 2
x2 y z m
65. Cho mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 z  1  0 và đường thẳng d   . Tổng lập
1 1 1
phương các giá trị của m sao cho đường thẳng d cắt mặt cầu (S) tại 2 điểm A, B sao cho mặt phẳng tiếp
diện của mặt cầu tại A, B vuông góc nhau là
A. 65 B. -65 C. 63 D. -63
Câu 66. (ĐGCL lớp 12 Lần 1 - Trường Chuyên KHTN - 2020-2021) Trong không gian với hệ tọa độ
Oxyz , cho các điểm A 1;0;2 , B  1;1;3 ,C 3;2;0  và mặt phẳng  P  : x  2 y  2z  1  0 .Biết rằng điểm

M  a; b; c  thuộc mặt phẳng  P  sao cho biểu thức MA2  2MB 2  MC 2 đạt giá trị nhỏ nhất. Khi đó

a  b  c bằng:
A. 1 . B. 1 . C. 3 . D. 5 .
67. Cho A(1;0;0), B(2;-1;2), C(-1;1;-3). Mặt cầu có tâm thuộc Oy, qua A và cắt mặt phẳng (ABC) theo
đường tròn có bán kính nhỏ nhất thì tung độ tâm và bán kính lần lượt là

1 5 1 5 1 5
A. yI  , R  B. yI   , R  C. yI  , R  D. Đáp án khác
2 2 2 2 2 4
68. Điểm A trên mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  2 z  2  0 sao cho khoảng cách từ A đến (P):
2 x  2 y  z  6  0 có khoảng cách lớn nhất thì A có tổng hoành độ với cao độ là?
A. 1 B. -1 C. 2 D. -2
1 3 
69. Cho mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  8 , điểm M  ; ;0  . Đường thẳng d thay đổi qua M cắt mặt cầu
 2 2 
tại A, B sao cho tam giác OAB có diện tích lớn nhất, vậy diện tích đó là

A. 7 B. 2 7 C. 2 3 D. 3 2
70. Cho A(0;-1;0), B(1;1;-1) và mặt cầu (S): x2  y 2  z 2  2 x  4 y  2 z  3  0 . Mặt phẳng (P) qua A, B
và cắt mặt cầu theo giao tuyến là đường tròn có bán kính lớn nhất thì phương trình dạng
x  by  cz  d  0 , vậy giá trị của d là
A. -1 B. 0 C. 2 D. -2

11 | P a g e
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

Câu 71. (Thi thử lần 1-THT Triệu Sơn -Thanh Hóa)Trong không gian Oxyz, cho mặt cầu
x  1 t

(S ) : x  y  z  9 và điểm M  x0 ; y0 ; z0   d :  y  1  2t . Ba điểm A, B, C phân biệt cùng thuộc mặt
2 2 2

 z  2  3t

cầu ( S ) sao cho MA, MB, MC là tiếp tuyến của mặt cầu. Biết rằng mặt phẳng ( ABC ) đi qua điểm
D 1;1;2  . Khi đó z0 gần nhất với số nào trong các số sau:
A. 3 . B. 1 . C. 2 . D. 5 .
72. Cho M(2;1;1), (P): x  y  z  4 và mặt cầu (S): x  y  z  6 x  6 y  8z  18  0 . Đường thẳng d
2 2 2

qua M và nằm trong (P) sao cho d cắt (S) theo đoạn thẳng có độ dài nhỏ nhất thì phương trình là
x  x0 y  1 z  z0
  . Vậy giá trị của x0 .c là
a 2 c
A. -2 B. 2 C. 1 D.-1
Câu 73. (HSG Đồng Tháp - 2021) Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho ba điểm A 1;1;2  ,

B  1;0;4  , C  0;  1;3 và điểm M thuộc mặt cầu  S  : x 2  y 2   z  1  1 . Nếu biểu thức

2

MA2  MB 2  MC 2 đạt giá trị nhỏ nhất thì độ dài đoạn AM bằng

A. 2 . B. 6 . C. 2. D. 6.
74. Cho mặt cầu (S): x 2   y  1   z  1  1 và đường thẳng d: x  2  y   z . Hai mặt phẳng (P),
2 2

(P’) chứa d và tiếp xúc (S) ở T, T’ thì trung điểm TT’ có hoành độ là
A. 1/3 B. 2/3 C. -1/3 D. 4/3
x  2 y 1 z 1 x  2 y  3 z  1
75. Cho 2 đường thẳng có phương trình   ,   . Mặt cầu có bán kính
1 4 2 1 1 1
nhỏ nhất tiếp xúc với cả hai đường thẳng này thì bán kính là
A. 3 B. 6 C. 3 D. 6

x 1  x2
 
76. Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz, cho ba đường thẳng d1 :  y  1, t  ; d 2 :  y  u , u  ;
z  t z  1 u
 
x 1 y z 1
:   . Viết phương trình mặt cầu tiếp xúc với cả d1 , d 2 và có tâm thuộc đường thẳng  ?
1 1 1
2 2 2 2 2 2
 5  1  5 9  3  1  3 1
A.  x     y     z    . B.  x     y     z    .
 4  4  4  16  2  2  2 2

12 | P a g e
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

2 2 2
 1  1  1 5
 x 1  y 2   z 1  1 .
2 2
C. D.  x     y     z    .
 2  2  2 2
77. Cho mặt cầu (S): x  y  z  2 x  2 z  7  0 và điểm A(1;3;3) . Qua A vẽ các đường thẳng tiếp
2 2 2

xúc (S) và các tiếp điểm tạo ra hình tròn. Tính diện tích của hình tròn này.
144 144
A. B. 16 C. 4 D.
25 25
Câu 78. Trong không gian Oxyz , cho mặt cầu  S  : x 2  y 2  z 2  9 và mặt phẳng

 P  : 4 x  2 y  4 z  7  0 . Hai mặt cầu có bán kính là R1 và R2 chứa đường tròn giao tuyến của  S  và

 P  đồng thời tiếp xúc với mặt phẳng  Q  : 3 y  4 z  20  0 . Tổng R1  R2 bằng

65 63 35
A. . B. 5. C. . D. .
8 8 8
Câu 79. (Thi thử lần 1-THT Yên Hòa-Hà Nội) Trong không gian với hệ toạ độ Oxyz , cho mặt cầu
 S  :  x 1  y 2   z  2  1 , điểm B thay đổi và luôn nằm trên mặt cầu  S  . Biết điểm
2 2

A  2020  a;2021  a  b;1  b  với a, b là các số thực, tìm giá trị nhỏ nhất của độ dài đoạn thẳng AB .
3 2
A. 3  1. B. 3  1.
. C. D. 1  .
3 3
Câu 80. (Thi thử lần 1-THT Triệu Sơn -Thanh Hóa) Trong không gian Oxyz , cho A 1;1;3 ,
B 1;4;3  , C  5;1;3  . Ba mặt cầu tiếp xúc nhau từng đôi một và tiếp xúc với mặt phẳng  ABC  tại ba
đỉnh A , B , C . Tổng bán kính của ba mặt cầu trên bằng
769 769 37
A. 6 . B. . C. . D. .
120 60 5
Câu 81. [HK2-TOÁN-12-THPT-ĐAN-PHƢỢNG-HÀ-NỘI-NĂM-HỌC-2020-2021] Cho
đường thẳng  d  là giao tuyến của hai mặt phẳng  P  :2 x  2 y  z  1  0 và mặt phẳng
 Q  : x  2 y  2 z  4  0 . Mặt cầu  S  có phương trình x2  y 2  z 2  4x  6 y  m  0 . Tìm m để
đương thẳng  d  cắt mặt cầu  S  tại hai điểm phân biệt A, B sao cho AB  8 .
A. 2 . B. 9 . C. 5 . D. 12 .
Câu 82: [Đề-phát-triển-TNTHPT-mức-độ-8.5-điểm] Trong không gian với tọa độ Oxyz , cho
2 2 2
mặt cầu S  : x  1  y  2  z  3  6 và hai điểm B 2;3;  1 và C 0;1;  5 . Điểm A
 cắt mặt cầu S tại K .
thuộc mặt cầu S  sao cho AB  AC . Tia phân giác trong của góc BAC 
AH 15
Hình chiếu của A trên đường thẳng BC là điểm H a ; b ; c . Biết  , khi đó a  b  c
HK 17
bằng

13 | P a g e
 GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU TOÁN 12 – HH C3 – MẶT CẦU ]

A. 0 . B. 2 . C. 1 . D. 3 .
Câu 83: [Đề-thi-thử-TN-THPT-Chuyên-ĐHSP-năm-học-2020-2021-1]Trong không gian với hệ
tọa độ Oxyz cho hai mặt cầu  S1  :  x  2    y  3    z  1   4 và
2 2 2

 S2  :  x  3   y  1   z  1  1 . Gọi M là điểm thay đổi, thuộc mặt cầu  S2  sao cho tồn tại
2 2 2

ba mặt phẳng đi qua M , đôi một vuông góc với nhau và lần lượt cắt mặt cầu  S1  theo ba
đường tròn. Giá trị lớn nhất của tổng chu vi ba đường tròn đó là:
A. 8 . B. 4 6 . C. 2 30 . D. 4 .
Câu 84: [2H3-1.3-4](TỔ-24-ĐỢT-16-ĐỀ-THI-THỬ-THPTQG-CHUYÊN KHTN)Trong không
gian Oxyz , cho hai điểm A  4 ;1; 5  , B  6 ; 1;1 và mặt phẳng  P  : x  y  z  1  0 . Xét mặt
cầu  S  đi qua hai điểm A, B và có tâm thuộc  P  . Bán kính mặt cầu  S  nhỏ nhất bằng
A. 35 . B. 33 . C. 6. D. 5.
Câu 85: Trong không gian Oxyz, cho A  1;3; 1 , B  4; 2;4  và điểm M thay đổi trong không
 
gian thõa mãn 3MA  2MB . Giá trị lớn nhất của P  2MA  MB bằng

A. 7 3 . B. 18 3. C. 8 3. D. 21 3.

14 | P a g e