13

Υδατικά διαλύματα αλάτων

Τα άλατα είναι ιοντικές ενώσεις επομένως και ισχυροί ηλεκτρολύτες. Έτσι, όταν
διαλυθούν στο νερό, διίστανται πλήρως σε ιόντα, τα οποία συμπεριφέρονται ως οξέα ή
βάσεις κατά Brönsted - Lowry.
Ορισμένα δηλαδή από τα ιόντα που προκύπτουν από τη διάσταση, αντιδρούν με το
Η2Ο και σχηματίζουν ιόντα Η3Ο+ ή ΟΗ‾. Το υδατικό διάλυμα ενός άλατος λοιπόν, ανάλογα
με τα ιόντα που περιέχει, είναι δυνατό να είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο.
Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:

1. ΑΛΑΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΙΣΧΥΡΟ ΟΞΥ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ

Τα υδατικά του διαλύματα είναι ουδέτερα επειδή κανένα από τα ιόντα του δεν
αντιδρά με το Η2Ο.
Έστω ότι διαλύουμε NaCl σε Η2Ο: NaCl → Na+ + Cl‾
Cl‾ + H2O  HCl + OH‾
βάση(1) οξύ(2) οξύ(1) βάση(2)

Το HCl είναι ισχυρό οξύ (Ka ≈ 106). Έτσι, το ιόν Cl‾ είναι πολύ ασθενής βάση (Kb
≈ 10–20) οπότε η ισορροπία είναι πλήρως μετατοπισμένη προς τα αριστερά. Θεωρούμε
δηλαδή ότι τα ιόντα Cl‾ πρακτικά δεν αντιδρούν με το Η2Ο επειδή το συζυγές οξύ HCl
είναι ισχυρό.
Επομένως η σωστή γραφή είναι:

Cl‾ + H2O  (το HCl είναι ισχυρό οξύ)

Νa+ + H2O  (το NaOH είναι ισχυρή βάση)

Για το υδατικό διάλυμα ενός τέτοιου άλατος ισχύει [Η 3Ο+] = [ΟΗ‾] = 10–7 Μ (25
o
C), όπως προκύπτει από τον αυτοϊοντισμό του Η2Ο:

H2O + H2O  H3O+ + OH‾

Άρα το υδατικό διάλυμα του NaCl είναι ουδέτερο.

2. ΑΛΑΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΙΣΧΥΡΟ ΟΞΥ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΗ ΒΑΣΗ

Τα υδατικά διαλύματα των αλάτων αυτού του είδους είναι όξινα, επειδή το κατιόν
συμπεριφέρεται ως οξύ, οπότε αντιδρά με το Η 2Ο και σχηματίζει Η3Ο+. Έτσι, στα υδατικά
τους διαλύματα ισχύει [Η3Ο+] > [ΟΗ‾].
Τέτοια άλατα είναι τα NH4Cl, NH4NO3 κ.λ.π.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

13

Έστω η διάλυση του NH4Br σε νερό: NH4Br → NH4+ + Br‾

ΝΗ4+ + Η2Ο  ΝΗ3 + Η3Ο+

Βr‾ + H2O  (το HBr είναι ισχυρό οξύ)

Το ιόν ΝΗ4+ αντιδρά με το Η2Ο επειδή η συζυγής του βάση ΝΗ3 είναι ασθενής.

3. ΑΛΑΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΣ ΟΞΥ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΒΑΣΗ

Τα υδατικά διαλύματα αυτών των αλάτων είναι βασικά, επειδή το ανιόν

συμπεριφέρεται ως βάση, οπότε αντιδρά με το Η2Ο και σχηματίζει ιόντα OH‾. Έτσι στα
διαλύματα αυτά ισχύει: [OH‾] > [H3O+].
Τέτοια άλατα είναι τα NaCN, HCOOK, NaClO, Na2CO3 και Na2S.

Παράδειγμα: CH3COONa → CH3COO‾ + Na+

CH3COO‾ + H2O  CH3COOH + OH‾

Na+ + H2O  (το NaOH είναι ισχυρή βάση)

4. ΑΛΑΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΣ ΟΞΥ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΗ ΒΑΣΗ

Τα υδατικά του διαλύματα είναι δυνατό να είναι όξινα, βασικά ή ουδέτερα,

ανάλογα με το ποια από τις δυο ισορροπίες είναι περισσότερο μετατοπισμένη προς τα
δεξιά, δηλαδή έχει μεγαλύτερη τιμή σταθεράς ιοντισμού (Ka ή Kb).
Έστω ότι διαλύουμε κυανιούχο αμμώνιο στο νερό:
NH4CN → NH4+ + CN‾
NH4+ + H2O  NH3 + H3O+

CN‾ + H2O  HCN + OH‾

Εδώ, το pH του διαλύματος εξαρτάται από το ποιο ιόν αντιδρά σε μεγαλύτερο
βαθμό με το Η2Ο. Μια τέτοια μελέτη είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί με σύγκριση των
σταθερών ιοντισμού των ιόντων και αποτελεί μια σχετικά απλή διαδικασία, σαν και αυτή
που απαιτήθηκε στις πανελλήνιες εξετάσεις του 2003.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

 13

Δε θα συναντήσουμε όμως υπολογιστικά προβλήματα με άλατα των οποίων και τα

δύο ιόντα αντιδρούν με το Η2Ο. Η λύση τέτοιων προβλημάτων είναι σχετικά πολύπλοκη
και ξεφεύγει από τα όρια της ύλης ενός σχολικού βιβλίου.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

14

Ασκήσεις θεωρίας - ερωτήσεις κρίσεως

12.1 Υδατικό διάλυμα άλατος NaA (Δ1) και υδατικό διάλυμα άλατος NaB (Δ2)
έχουν την ίδια συγκέντρωση και την ίδια θερμοκρασία. Αν το διάλυμα NaA έχει μικρότερη
τιμή pH, να συγκρίνετε την ισχύ των οξέων HΑ και ΗΒ. Tα οξέα HA και HB είναι
ασθενή.

12.2 Να εξετάσετε αν τα υδατικά διαλύματα των παρακάτω αλάτων είναι όξινα,

ουδέτερα ή βασικά.
α) KBr β) NaNO2 γ) HCOONa
δ) MgCl2 ε) CH3NH3Cl στ) CH3COONH4
ζ) C6H5COOK η) HCOONH4 θ) NH4NO3
ι) NH4F
Δίνονται: για το HCOOH: Ka = 2 10–4, για την ΝΗ3: Kb = 2 10–5, για το CΗ3CΟΟΗ:
Κa = 2 10–5, για το HF: Ka = 7 10–4.

12.3 Η βάση Β αντιδρά πλήρως με το οξύ ΗΑ, οπότε προκύπτει τo αντίστοιχο

άλας. Τι συμπέρασμα προκύπτει για την ισχύ της βάσης Β και του οξέος ΗΑ, αν το
υδατικό διάλυμα του άλατος που προκύπτει στους 25 oC έχει:
α) pH < 7; β) pH > 7; γ) pH = 7;

12.4 Έξι υδατικά διαλύματα έχουν την ίδια συγκέντρωση και την ίδια θερμοκρα-
σία (25 oC) και περιέχουν ως διαλυμένη ουσία τα άλατα:
α) NaBr β) NaClO γ) NH4I
δ) CH3COONa ε) KNO3 στ) CH3COONH4
Να διατάξετε τα διαλύματα αυτά κατά σειρά αυξανόμενης τιμής pH.
Δίνονται: για το CH3COOH: Ka = 10–5, για το HClO: Ka = 2ּ10–8, για την ΝΗ3: Kb =
10–5.

12.5 Υδατικό διάλυμα CH3COONa και υδατικό διάλυμα NaCN έχουν την ίδια
συγκέντρωση 0,1 Μ και θερμοκρασία 25 oC. Το διάλυμα NaCN έχει μεγαλύτερη τιμή pH.
Να συγκρίνετε:
α) τον βαθμό ιοντισμού της βάσης CH3COO‾ και της βάσης CN‾,
β) την ισχύ των βάσεων CH3COO‾ και CN‾,
γ) των ισχύ των συζυγών οξέων CH3COOH και HCN,
δ) το pH δύο υδατικών διαλυμάτων HCN και CH3COOH που έχουν την ίδια
συγκέντρωση.

12.6 Υδατικό διάλυμα ΝΗ3 και υδατικό διάλυμα CH3NH2 έχουν την ίδια
συγκέντρωση και τον ίδιο όγκο. Να συγκρίνετε:
α) τον βαθμό ιοντισμού των δύο βάσεων και το pH των δύο διαλυμάτων,
β) τον αριθμό των moles HCl που απαιτείται για πλήρη εξουδετέρωση,

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

 14

γ) το pH των διαλυμάτων που προκύπτουν μετά την εξουδετέρωση.

Όλα τα διαλύματα έχουν θερμοκρασία 25 oC.
Δίνονται: για την NH3: Kb = 2ּ10–5, για τη CH3NH2: Kb = 4ּ10–4.

12.7 Υδατικό διάλυμα HCOONa (Δ1) και υδατικό διάλυμα CH3COONa (Δ2) έχουν
την ίδια συγκέντρωση 0,1 Μ και την ίδια θερμοκρασία, 25 oC. Το διάλυμα Δ2 έχει
μεγαλύτερη τιμή pH. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές.
α) Τα διαλύματα Δ1 και Δ2 έχουν pH > 7.
β) Η βάση CH3COO‾ είναι ισχυρότερη από τη βάση HCOO‾.
γ) Για τις σταθερές ιοντισμού των οξέων ισχύει Ka (HCOOH) < Ka (CH3COOH).
δ) Κατά την αραίωση των διαλυμάτων Δ1 και Δ2 το pH τους ελαττώνεται.
ε) Υδατικό διάλυμα HCOOH έχει πάντοτε μικρότερη τιμή pH από υδατικό διάλυμα
CH3COOH που βρίσκεται στην ίδια θερμοκρασία.

12.8 Τα υδατικά διαλύματα της στήλης Α έχουν την ίδια συγκέντρωση και την ίδια
θερμοκρασία, 25 oC. Να αντιστοιχίσετε τα διαλύματα αυτά με τις τιμές pH της στήλης Β.
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
α) Διάλυμα KCN ٠ ٠ i) 5
β) Διάλυμα MgCl2 ٠ ٠ ii) 7
γ) Διάλυμα NH4Br ٠ ٠ iii) 9,5
δ) Διάλυμα NaNO3 ٠ ٠ iv) 12
ε) Διάλυμα NH4CN ٠

12.9 Nα επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες ερωτήσεις.

α) Το υδατικό του διάλυμα είναι όξινο:
i) CaCl2 ii) NaF iii) NH 4NO3 iv) CH3COONa
β) Από τα υδατικά διαλύματα των παρακάτω αλάτων που έχουν την ίδια
θερμοκρασία, μεγαλύτερη τιμή pH έχει το διάλυμα του:
i) HCOONa ii) NaCl iii) CH 3NH3Cl iv) BaCl2
γ) Σε ένα υδατικό διάλυμα ΚNO3 ισχύει:
i) [H3O+] = 0 M ii) pH = pOH
iii) [H3O ] < 10 M
+ –7
iv) pH = 7
δ) Υδατικό διάλυμα NH4Cl 0,1 Μ έχει στους 25 oC:
i) pH = 1 ii) pH = 5 iii) pH = 7 iv) pH = 9
ε) Ποια από τις παρακάτω σχέσεις είναι λανθασμένη σε ένα υδατικό διάλυμα KCN
0,1 M;
i) [H3O+] < [OH‾] ii) pH = 13
iii) [H3O+][OH‾] = Kw iv) pH < pOH
στ) Από τα υδατικά διαλύματα των παρακάτω ενώσεων που έχουν την ίδια
συγκέντρωση και την ίδια θερμοκρασία (25 oC), μεγαλύτερη τιμή pH έχει το διάλυμα του:

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

14

i) CH3COONa ii) NH4Br iii) KI iv) CH 3COONH4

ζ) Όταν αραιώνεται ένα υδατικό διάλυμα NaF, το pH:
i) μένει σταθερό ii) ελαττώνεται
iii) αυξάνεται iv) τείνει στο 14
η) Υδατικό διάλυμα NH4CN έχει pH = 9 στους 25 οC. Για τις σταθερές ιοντισμού
Ka και Kb του HCN και της ΝΗ3 αντίστοιχα ισχύει:
i) Ka = Kb ii) K a > Kb
iii) Ka = Kb = 10 –9
iv) Ka < Kb

Προβλήματα

Για την επίλυση των παρακάτω προβλημάτων δίνονται: Ar(N) = 14, Ar(H) = 1, Ar(Cl) =
35,5, Ar(Na) = 23, Ar(C) = 12, Ar(O) = 16, Ar(K) = 39.

12.10 Υδατικό διάλυμα KF έχει συγκέντρωση 0,05 Μ. Να υπολογιστούν:

α) το pH του διαλύματος,
β) οι συγκεντρώσεις όλων των σωματιδίων του διαλύματος.
Δίνονται: για το HF: Κa = 5 10–4, για το Η2Ο: Kw = 10–14.

12.11 Το pH ενός διαλύματος οξικού νατρίου, CH3COONa, συγκέντρωσης 0,2 Μ,

είναι ίσο με 9. Να υπολογιστεί η σταθερά ιοντισμού του οξικού οξέος.
Δίνεται για το νερό Kw = 10–14. (απ.: Ka = 2 10–5)

12.12 Ποσότητα NH4Cl ίση με 5,35 g διαλύεται στο νερό, οπότε προκύπτει
διάλυμα όγκου 500 mL. Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος και την απόδοση της
αντίδρασης ιοντισμού του ΝΗ4+ στο διάλυμα αυτό.
Δίνονται: για την ΝΗ3: Kb = 2ּ10–5, για το Η2Ο: Kw = 10–14.
(απ.: α = 5 10–5)

12.13 Να βρεθεί το pH διαλύματος οξικού νατρίου, CH3COONa, με συγκέντρωση

0,02 Μ. Η σταθερά ιοντισμού του οξικού οξέος είναι Ka = 2ּ10–5.
Δίνεται για το νερό Kw = 10–14.
(απ.: pH = 8,5)

12.14 Υδατικό διάλυμα ενός άλατος NaA 0,1 M έχει pH = 9.

α) Να υπολογίσετε τη σταθερά ιοντισμού Ka του οξέος ΗΑ.
β) Σε 500 mL του διαλύματος αυτού προσθέτουμε 0,15 mol από το άλας NaA,
χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος που
προκύπτει.
Δίνονται: για το Η2Ο: Kw = 10–14, log2 = 0,3.
(απ.: pH = 9,3)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

 14

12.15 Υδατικό διάλυμα CH3COONa (Δ1) έχει pH = 9,5.

α) Πόσα mL νερού πρέπει να προσθέσουμε σε 10 L του διαλύματος Δ1, ώστε να
μεταβληθεί το pH του κατά μισή μονάδα;
β) Πόσα mL νερού πρέπει να προσθέσουμε σε 100 mL του διαλύματος Δ1, ώστε ο
βαθμός ιοντισμού του CH3COO‾ να πενταπλασιαστεί;
Δίνονται: για το CH3COOH: Ka = 10‾5, για το H2O: Kw = 10–14.
[απ.: (α) 90 L, (β) 2,4 L]

12.16 Ποιος όγκος νερού πρέπει να προστεθεί σε 30 mL διαλύματος οξικού

νατρίου με συγκέντρωση 1 Μ, για να μεταβληθεί το pH του διαλύματος κατά μια μονάδα;
Δίνονται: για το CH3COOΗ: Ka = 2ּ10–5, για το Η2Ο: Kw = 10–14.
(απ.: 2,97 L)

12.17 Ποσότητα NaCN ίση με 4,9 g διαλύεται στο νερό, οπότε προκύπτει διάλυμα
όγκου 250 mL. Να υπολογίσετε:
α) το pH του διαλύματος,
β) την απόδοση της αντίδρασης του CN‾ με το νερό.
Δίνονται: για το HCN: Ka = 4ּ10–10, για το H2O: Kw = 10–14.
(απ.: α = 7,9 10–3)

12.18 0,504 g HCOOK διαλύονται σε νερό και προκύπτει διάλυμα όγκου 300 mL.
Να βρεθεί το pH αυτού του διαλύματος. Η σταθερά ιοντισμού του μυρμηκικού οξέος είναι
ίση με 2ּ10–4 και του νερού Kw = 10–14.
(απ.: pH = 8)

12.19 Να υπολογιστούν οι συγκεντρώσεις όλων των σωματιδίων που υπάρχουν

στα παρακάτω υδατικά διαλύματα:
α) Διάλυμα Ca(NO3)2 0,1 M.
β) Διάλυμα NaA 0,1 M.
Δίνονται: για το οξύ ΗΑ: Ka = 10–9, για το Η2Ο: Kw = 10–14.
[απ.: (β) [ΟΗ‾] = 10–3 Μ]

12.20 Πόσα g NaClO πρέπει να διαλυθούν σε 600 mL νερού για να προκύψει

διάλυμα με pH = 10; Η σταθερά ιοντισμού του HClO είναι Ka = 3ּ10–8 και του Η2Ο Kw
= 10–14. (απ.: 1,34 g)

12.21 Υδατικό διάλυμα NH4Cl (Δ1) έχει συγκέντρωση 0,05 Μ.

α) Να υπολογιστεί η απόδοση της αντίδρασης ιοντισμού του ΝΗ4+ στο διάλυμα Δ1.
β) Σε 200 mL του διαλύματος Δ1 προσθέτουμε 2,4 g ΝΗ4ΝΟ3, οπότε προκύπτει
διάλυμα Δ2 όγκου 200 mL. Να υπολογιστεί το pH του διαλύματος και η απόδοση της
αντίδρασης ιοντισμού NH4+ στο διάλυμα Δ2.
Δίνονται: για την ΝΗ3: Kb = 2ּ10–5, για το Η2Ο: Kw = 10–14.
(απ.: α΄= 5 10–5)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

14

12.22 Ένα διάλυμα μυρμηκικού νατρίου, HCOONa, και ένα διάλυμα οξικού
νατρίου, CH3COONa, έχουν το ίδιο pH. Αν η συγκέντρωση του δεύτερου διαλύματος είναι
ίση με 0,1 Μ, πόση είναι η συγκέντρωση του πρώτου;
Η σταθερά ιοντισμού του οξικού οξέος είναι 2ּ10–5 και του μυρμηκικού οξέος
2ּ10–4 και του νερού Kw = 10–14. (απ.: 1 M)

12.23 Υδατικό διάλυμα Δ1 άλατος Β+Α‾ έχει συγκέντρωση 1 Μ και pH = 10.

Γνωρίζουμε ότι ένα μόνο από τα ιόντα του άλατος αντιδρά με το Η 2Ο.
α) Να εξηγήσετε ποιο ιόν αντιδρά με το Η2Ο και να υπολογίσετε την απόδοση της
αντίδρασης αυτής.
β) Το διάλυμα Δ1 αραιώνεται σε τετραπλάσιο όγκο. Πώς μεταβάλλεται η απόδοση
της αντίδρασης ιοντισμού;
γ) Να εξετάσετε αν τα επόμενα υδατικά διαλύματα είναι όξινα, ουδέτερα ή βασικά:
i) Διάλυμα BCl ii) Διάλυμα NaA iii) Διάλυμα NH4A
Δίνονται: για την ΝΗ3: Kb = 2ּ10‾ , για το Η2Ο: Kw = 10‾14.
5

[απ.: (β) α΄ = 2α]

12.24 Δύο υδατικά διαλύματα NaClO (Δ1 και Δ2) έχουν συγκέντρωση 0,2 Μ και
0,05 Μ αντίστοιχα.
α) Να συγκρίνετε τους βαθμούς ιοντισμού του ClO‾ στα δύο διαλύματα και τις
τιμές pH των διαλυμάτων.
β) Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμίξουμε τα δύο διαλύματα, ώστε ο
βαθμός ιοντισμού του ClO‾ στο διάλυμα Δ3 που προκύπτει να είναι 2 10–3;
Δίνονται: για το HClO: Ka = 2,5 10–8, για το H2O: Kw = 10–14.
(απ.: V1 : V2 = 1 : 2)

12.25 Υδατικό διάλυμα άλατος NaA έχει συγκέντρωση 0,5 Μ και pH = 10.
α) Να υπολογίσετε τον βαθμό ιοντισμού και τη σταθερά ιοντισμού του Α‾.
β) Πόσα L νερού πρέπει να προσθέσουμε σε 200 mL του διαλύματος, ώστε να
μεταβληθεί το pH του κατά μια μονάδα;
γ) Ποιο είναι ισχυρότερο οξύ, το ΗΑ ή το HF;
Δίνονται: για το HF: Ka =5 10‾4, για το Η2Ο: Kw =10‾14.
Όλα τα διαλύματα έχουν θερμοκρασία 25 oC.
(απ.: ισχυρότερο το HF)

12.26 Υδατικό διάλυμα άλατος NaA (Δ1) έχει όγκο 100 mL και pH = 9.
α) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύματος Δ1.
β) Πόσα mol άλατος NaA πρέπει να προσθέσουμε στο διάλυμα Δ1, ώστε να
μεταβληθεί το pH του κατά μισή μονάδα; Ο όγκος του διαλύματος παραμένει σταθερός.
γ) Πόσα mL Η2Ο πρέπει να προσθέσουμε στο διάλυμα Δ1, ώστε να μεταβληθεί το
pH του κατά μισή μονάδα;
Δίνονται: για το ΗΑ: Ka = 10–5 και για το Η2Ο: Κw = 10–14.
(απ.: 900 mL H2O)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

 14

12.27 Τα επόμενα υδατικά διαλύματα έχουν την ίδια συγκέντρωση c και την ίδια
θερμοκρασία.
α) Να αντιστοιχίσετε αμφιμονοσήμαντα τα διαλύματα της στήλης Α με τις τιμές
pH της στήλης Β.
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
1. KOH · · i) 1
2. HNO3 · · ii) 5,5
3. CH3NH3Br · · iii) 7
4. NaA · · iv) 9
5. NaClO4 · · v) 13
β) Να υπολογίσετε την τιμή της συγκέντρωσης c.
γ) Ποιο είναι ισχυρότερο οξύ, το ΗΑ ή το ΗΝΟ2;
Δίνονται: για το Η2Ο: Kw = 10–14, για το ΗΝΟ2: Ka = 5 10–4.

12.28 Υδατικό διάλυμα HCl (Δ1), υδατικό διάλυμα KCl (Δ2) και υδατικό διάλυμα
NH4Cl (Δ3) έχουν την ίδια συγκέντρωση.
α) Αν το διάλυμα Δ1 έχει pH = 1, να υπολογίσετε το pH των διαλυμάτων Δ2 και Δ3.
β) Ποια μεταβολή θα παρουσιάσει το pH των διαλυμάτων Δ1, Δ2 και Δ3, αν το
καθένα διάλυμα αραιωθεί σε δεκαπλάσιο όγκο;
Δίνονται: για την NH3: Kb = 10–5 και για το Η2Ο: Kw = 10–14.
(απ.: Δ1: pH΄ = 2, Δ2: pH΄ = 7, Δ3: pH΄ = 5,5)

12.29 Δύο υδατικά διαλύματα άλατος NaA (Δ1 και Δ2) έχουν pH = 9 και 9,5
αντίστοιχα.
α) Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του κάθε διαλύματος.
β) Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμίξουμε τα δυο διαλύματα, ώστε να
προκύψει διάλυμα στο οποίο ο βαθμός ιοντισμού της βάσης A‾ να είναι 5 10–5; Ποιο είναι
το pH του τελικού διαλύματος;
Δίνονται: για το ΗΑ: Ka = 10–5, για το Η2Ο: Kw = 10–14, log2 = 0,3.
(απ.: pH = 9,3)

12.30 Το ιόν ΝΗ4+ σε δύο υδατικά διαλύματα NH4Cl (Δ1 και Δ2) έχει βαθμό
ιοντισμού α και 4α αντίστοιχα.
α) Να υπολογίσετε το πηλίκο των συγκεντρώσεων του ΝΗ4Cl στο δύο διαλύματα.
β) Με ποια αναλογία πρέπει να αναμίξουμε τα διαλύματα Δ 1 και Δ2, ώστε στο
διάλυμα που προκύπτει ο βαθμός ιοντισμού του ΝΗ4+ να είναι 2α;
Για τα ιόν ΝΗ4+ ισχύει ότι Ka/c < 10–2, οπότε μπορούν να γίνουν οι γνωστές
προσεγγίσεις. (απ.: V2 = 4V1)

12.31 9 g ενός μίγματος CH3COONa και CH3COOK διαλύονται στο νερό, οπότε
προκύπτει διάλυμα όγκου 500 mL το οποίο έχει pH = 9. Να υπολογίσετε:
α) Τη συγκέντρωση των ιόντων CH3COO‾ στο διάλυμα.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ

14

β) Τη σύσταση του μίγματος.

Δίνονται: για το CH3COOH: Ka = 2ּ10–5, για το Η2Ο: Kw = 10–14.
(απ.: 4,1 - 4,9 g)

12.32 Η φαινολοφθαλεΐνη είναι ένας δείκτης. Όταν προστίθενται μερικές σταγόνες

φαινολοφθαλεΐνης σε ένα διάλυμα, αυτό παίρνει χρώμα ροζ αν το pH του είναι μεγαλύτερο
του 9, ενώ παραμένει άχρωμο, αν τα pH του είναι μικρότερο του 9. Μερικές σταγόνες του
πιο πάνω δείκτη προστίθενται σε 200 mL διαλύματος οξικού νατρίου, συγκέντρωσης 0,02
Μ. Θα αποκτήσει ροζ χρώμα το διάλυμα;
Δίνεται για το CH3COOH: Ka = 2ּ10–5.
(απ.: όχι)

12.33 Σε πέντε δοχεία περιέχονται τα επόμενα πέντε διαλύματα, που έχουν όλα
συγκέντρωση 0,01 Μ.
Α. Διάλυμα NaCl,
Β. Διάλυμα NaOH,
Γ. Διάλυμα HCl,
Δ. Διάλυμα CH3COOH,
Ε. Διάλυμα CH3COONa.
Τα δοχεία όμως δεν έχουν ετικέτες και τα έχουμε μπερδέψει. Για να
διαπιστώσουμε λοιπόν ποιο διάλυμα περιέχεται σε κάθε δοχείο, αριθμούμε τα πέντε δοχεία
και μετράμε το pH των διαλυμάτων που περιέχουν. Οι μετρήσεις φαίνονται στον
παρακάτω πίνακα.

Δοχείο 1 2 3 4 5
pH 12 8,4 2 3,4 7
Διάλυμα

α) Να συμπληρώσετε τον πίνακα, αναγράφοντας στην τρίτη γραμμή το γράμμα που

δείχνει ποιο διάλυμα περιέχεται στο αντίστοιχο δοχείο.
β) Να βρείτε τις συγκεντρώσεις όλων των ιόντων που περιέχονται στο δοχείο 4.
(απ.: [Η3Ο+] = 10–3,4 Μ, [CΗ3CΟΟ‾] = 10–3,4 Μ)

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΥΔΑΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΑΛΑΤΩΝ