1

รังสีอัลตราไวโอเลต
รังสีอัลตราไวโอเลต หรือ รังสียูวี หรือในชื่อภาษาไทยว่า รังสีเหนือม่วง เป็นช่วงหนึ่งของคลื่น
แม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความยาวคลื่นสั้นกว่าแสงที่มองเห็น แต่ยาวกว่ารังสีเอกซ์อย่างอ่อน มีความยาวคลื่น
ในช่วง 400-10 นาโนเมตร
มันได้ชื่อดังกล่าวเนื่องจากสเปกตรัมของมันประกอบด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความถี่สูงกว่าคลื่นที่
มนุษย์มองเห็นเป็นสีม่วง

1. การค้นพบ
หลังจากที่รังสีอินฟราเรดถูกค้นพบ นักฟิสิกส์ชาวเยอรมันชื่อ โยฮันน์ วิลเฮล์ม ริตเตอร์
(Johann Wilhelm Ritter) ได้ทดลองค้นหารังสีที่อยู่ตรงข้ามกับรังสีอินฟราเรด นั่นคือ รังสีอินฟราเรด
มีความยาวคลื่นยาวกว่าแสงสีแดง แต่ริตเตอร์ต้องการจะหารังสีชนิดหนึ่งที่มีความยาวคลื่นสั้นกว่าสีม่วง
เขาได้ใช้กระดาษอาบซิลเวอร์คลอไรด์วางไว้กลางแดด พบว่ากระดาษนั้นเปลี่ยนเป็นสีดา ริตเตอร์เรียก
รังสีนี้ว่า deoxidizing rays ต่อมาก็เปลี่ยนชื่อเป็นยูวีดังเช่นในปัจจุบัน

2. ชนิดของ UV
ช่วงความยาวคลื่น เป็น พลังงานต่อ
ชื่อ ตัวย่อ
นาโนเมตร โฟตอน

อัลตราไวโอเลต เอ, คลื่นยาว,

UVA 400 nm - 315 nm 3.10 - 3.94 eV
หรือ แบล็คไลท์

ใกล้ NUV 400 nm - 300 nm 3.10 - 4.13 eV

อัลตราไวโอเลต บี หรือ คลื่นกลาง UVB 315 nm - 280 nm 3.94 - 4.43 eV

กลาง MUV 300 nm - 200 nm 4.13 - 6.20 eV

อัลตราไวโอเลต ซี, คลื่นสั้น,

UVC 280 nm - 100 nm 4.43 - 12.4 eV
หรือ germicidal
 2

ช่วงความยาวคลื่น เป็น พลังงานต่อโฟ

ชื่อ ตัวย่อ
นาโนเมตร ตอน

สุญญากาศ VUV 200 nm - 10 nm 6.20 - 124 eV

ไกลยิ่ง EUV 121 nm - 10 nm 10.2 - 124 eV

3. โทษของรังสี UV
การรับรังสีอัลตราไวโอเลตมากเกินควร ก่อให้เกิดอันตรายกับระบบต่าง ๆ ของ
ร่างกายได้ รังสีอัลตราไวโอเลตในช่วง UVC มีพลังงานสูงที่สุด และที่สาคัญคืออันตรายที่สุด แต่พบได้
น้อยเพราะบรรยากาศกรองเอาไปหมดแล้ว ทว่าเครื่องมือฆ่าเชื้อในน้าดื่มอาจปล่อยรังสีช่วงนี้ออกมาก็ ได้
รังสีอัลตราไวโอเลตทั้งสามชนิดคือ UVA, UVB และ UVC สามารถทาให้คอลลาเจนใน
ผิวหนังเสื่อมสภาพได้ ซึ่งเป็นเหตุหนึ่งให้เกิดริ้วรอยก่อนวัย ซึ่งใน 3 ชนิดนี้ UVA มีความรุนแรงน้อย
ที่สุด เพราะไม่สามารถก่อให้เกิดอาการแดดเผา (sunburn) ทว่ายังน่ากลัวอยู่ที่สามารถแปลงสภาพ
DNA ได้ จนอาจก่อให้เกิดมะเร็งผิวหนัง แต่ร่างกายก็สามารถป้องกันได้ โดยการสร้างเม็ดสีเมลานิน
ขึ้นมา เพื่อป้องกันการทะลวงของยูวี จึงทาให้ผิวคล้าดามากขึ้น
นอกจากผิวหนังแล้ว ยูวียังเป็นอันตรายต่อดวงตา โดยเฉพาะ UVB ทาให้เกิดอาการที่
เรียกว่า arc eye คือรู้สึกเหมือนมีทรายเข้าตา หรือถ้ารุนแรงกว่านั้นอาจทาให้เป็นโรคต้อกระจก ได้
โดยเฉพาะในหมู่ช่างเชื่อมโลหะ การป้องกันก็คือ สวมใส่แว่นกันแดดป้องกัน หรือทาโลชั่นที่มีค่า SPF
50+

4. ประโยชน์ของรังสี UV
4.1 แบล็กไลต์
แบล็กไลต์ (black light) เป็นหลอดที่เปล่งรังสียูวีคลื่นยาว มีสีม่วงดา ใช้
ตรวจเอกสารสาคัญ เช่น ธนบัตร, หนังสือเดินทาง, บัตรเครดิต ฯลฯ ว่าเป็นของจริงหรือปลอม หลาย
ประเทศได้ผลิตลายน้าที่ไม่สามารถมองเห็นได้ในรังสีชนิดนี้ นอกจากนี้ แบล็กไลต์ยังสามารถ
ใช้ล่อแมลงให้มาติดกับ เพื่อที่จะกาจัดภายหลังได้
 3

4.2 หลอดฟลูออเรสเซนต์
หลอดฟลูออเรสเซนต์ หรือหลอดเรืองแสง ใช้หลักการผลิตรังสี
อัลตราไวโอเลต โดยการทาให้ไอปรอทแตกตัว รังสีที่ได้จะไปกระทบสารเรืองแสงให้เปล่งแสงออกมา

4.3 ดาราศาสตร์
ในทางดาราศาสตร์ โดยปกติแล้ววัตถุที่ร้อนมากจะเปล่งยูวีออกมา เราจึง
สามารถศึกษาวัตถุท้องฟ้าได้โดยผ่านทางยูวี ทว่าต้องไปปฏิบัติในอวกาศ เพราะยูวีส่วนมากถูกโอโซนดูด
ซับไว้หมด

4.4 การวิเคราะห์แร่
รังสีอัลตราไวโอเลตสามารถใช้ตรวจวิเคราะห์แร่ได้ แม้ว่าจะดูเหมือนกัน
ภายใต้แสงที่มองเห็น แต่เมื่อผ่านยูวีแล้วก็จะเห็นความแตกต่างได้

4.5 การฆ่าเชื้อโรค
รังสีอัลตราไวโอเลตสามารถใช้ฆ่าเชื้อโรคได้ โดยเฉพาะในน้าดื่ม และยัง
สามารถนาไปฆ่าเชื้อในเครื่องมือ หรืออาหารได้ด้วย ซึ่งปัจจุบันได้นาเทคโนโลยีเหล่านี้ไปใช้กับเครื่อง
กรองน้าอย่างแพร่หลาย
 4

บรรณานุกรม
“รังสีอัลตราไวโอเลต”, https://th.wikipedia.org/wiki/รังสีอัลตราไวโอเลต