หลักการและเหตุผล

้ ชัน (ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma longa L) เป็ นพืชในวงศ์

ขมิน
Zingiberaceae ส่วนที่ใช้เป็ นเครื่องยาคือเหง้าสดหรือแห้ง ซึ่งประกอบ
ด้วยสาระสำคัญสองกลุ่ม คือ น้ำมันระเหยง่ายสีเหลืองอ่อน ที่มีฤทธิใ์ น
การรักษาอาการจุดเสียด และสารกลุ่ม curcuminoids ซึ่งมีฤทธิเ์ ป็ นสาร
ต้านอนุมูลอิสระ ได้แก่ Curcumin, Desmethoxycurcumin และ
Bisdesmethoxycurcumin

การวิเคราะห์เชิงคุณภาพ เพื่อระบุการมีอยู่ของสารกลุ่ม
curcuminoids ในพืชตัวอย่าง (เหง้าขมิน
้ แห้ง) ตามที่ระบุไว้ใน Thai
herbal pharmacopoeia ทำโดยการพิสูจน์เอกลักษณ์ด้วยวิธีต่างๆ
ได้แก่
1. Identification A เป็ นการนำผงตัวอย่างพืช ละลายด้วย acetic
anhydried แล้วหยด sufuric acid จากนัน
้ สังเกตสีแดงเลือดนกที่
เกิดขึน
้ เพื่อบอกว่าอาจจะมี curcuminoids อยู่ในตัวอย่างพืช
2. Identification B เป็ นการทำ Thin-layer Chromatography แล้ว
ตรวจหาสารกลุ่ม curcuminoids จากการดูด้วยตาเปล่า (visible
 light) ดูภายใต้ UV light (254 และ 366 nm) และการ spray
plate ด้วย phosphomolybdic acid เทียบกับสารมาตรฐาน
curcumin
การวิเคราะห์เชิงปริมาณ เพื่อหา curcuminoids content จะคิด
จากปริมาณ curcumin ในพืชตัวอย่างที่วิเคราะห์ได้ ทำได้โดยสร้าง
calibration curve ระหว่างความเข้มข้นของสารละลายมาตรฐาน
curcumin กับค่าการดูดกลืนแสง (UV light 420 nm) แล้วจึงวัดค่าการ
ดูดกลืนแสงของสารละลายพืชตัวอย่าง เพื่อคำนวณย้อนกลับหาปริมาณ
ของ curcumin ในพืชตัวอย่าง
การทดลองที่ 1 Identification A
วิธีการทดลอง
นำผงขมิ ้นชันประมาณช้ อนเขาใส่ลงใน evaporating dish

เติม Acetic anhydride 2 mL

หยด H2SO4 2-3 หยด

นำไปส่องภายใต้ UV 366 nm

เห็นสารละลายสีแดงเลือดนก

ผลการทดลอง
สาร ลักษณะของสาร
ผงขมิ ้นชัน ผงสีเหลืองอมส้ ม
ผงขมิ ้นชัน + Acetic anhydride สารละลายสีเหลืองใส

ผงขมิ ้นชัน + Acetic anhydride + Sulfuric acid สารละลายสีแดงเลือดนก

ผงขมิ ้นชัน + Acetic anhydride + Sulfuric acid + ส่อง สีแดงทึบ

ภายใต้ UV 366 nm

อภิปรายผลการทดลอง
การทำ identification เพื่อวิเคราะห์การมีอยู่ของ curcuminoids
ในผงพืชตัวอย่าง ทำได้โดย สกัด curcuminoids จากผงพืชตัวอย่างด้วย
acetic anhydride จะได้สารสกัดสีเหลือง จากนัน
้ หยด sulfuric acid
ลงสารสกัด พบว่าเกิดสารละลายสี crimson red ทัง้ การดูด้วยตาเปล่า
และดูภายใต้ UV light (366 nm) สี crimson red นีอ
้ าจเกิดขึน
้ จากการ
มีอยู่ของ curcuminoids ในผงพืชตัวอย่าง
สรุปผลการทดลอง
ผงพืชตัวอย่างที่ใช้ทดสอบอาจมี curcuminoids