โครงสร้ างผิวหนัง

Stratum corneum Stratum corneum

Stratum lucidum Stratum lucidum
Stratum granulosum
Stratum granulosum Stratum spinosum Epidermis Epidermis
Stratum spinosum
Stratum basale Stratum germinativum
Sebaceous gland
Sebaceous gland
Hair shaft

Hair root Dermis

Hair follicle
Dermis
Hair follicle
Appocrine sweat
Appocrine sweat gland gland
Blood vessel
Blood vessel Hypodermis Hypodermi
s
 ช่ องทางการดูดซึมของสารผ่ านผิวหนัง

สารสามารถดูดซึมผ่ านผิวหนังได้ 3 ช่ องทาง คือ

• ผ่ านเซลล์ ของผิวหนัง (transcellular route)
• ผ่ านช่ องว่ างระหว่ างเซลล์ (intracellular route)
• ผ่ านช่ องหรือท่ อเปิ ดบริเวณผิวหนัง (appendageal route)
เครื่องสำอาง หมายถึง ผลิตภัณฑ์สิ่งปรุ งเพื่อใช้บนผิวหนัง หรื อส่ วนใดส่ วนหนึ่งของ
ร่ างกาย โดยใช้ทา ถู นวด พ่น หรื อโรย มีจุดประสงค์เพื่อทำความสะอาด หรื อส่ งเสริ มให้
เกิดความสวยงาม หรื อเพื่อเปลี่ยนแปลงรู ปลักษณะ แต่ไม่มีผลต่อโครงสร้างของร่ างกาย
ที่มีผลต่อการรักษาและป้ องกันโรค การจัดผลิตภัณฑ์ให้เป็ นยา เครื่ องสำอาง หรื อเวช
สำอางขึ้นกับผลของสารสำคัญในผลิตภัณฑ์ในการดูดซึมผ่านผิวหนังโดย “ยา”, “เครื่ อง
สำอาง” หรื อ “เวชสำอาง” มีขอ้ แตกต่างกันในด้านต่างๆ ดังนี้
การออกฤทธิ์ ต่อโครงสร้างของผิวหนัง
ประสิ ทธิภาพในการรักษา/ป้ องกัน
ประเภทและองค์ประกอบในตำรับ
การตั้งตำรับและการพัฒนา
การดูดซึมผ่านผิวหนัง
 ความแตกต่ างระหว่ างเครื่องสำอาง เวชสำอาง และยา
เครื่ องสำอาง เวชสำอาง ยา
ฤทธิ์ ทางเภสัชวิทยา - - +
ผลกระทบต่อโรคหรื อโครงสร้างของ - + +
ผิวหนัง
ผลกระทบต่อความผิดปกติของผิวหนัง - + +

ผลข้างเคียง - ± +
ถูกดูดซึมเข้าชั้น Stratum corneum + + +
ถูกดูดซึมเข้าชั้น VED(viable epidermis + ± + +
dermis)
ถูกดูดซึมเข้าสู่ ระบบไหลเวียนโลหิ ต - - +
 ผลของการให้ สารผ่ านทางผิวหนัง

1. เคลือบบนผิวในชั้น stratum corneum

(substantivity)
2. ผลเฉพาะทีบ่ ริเวณ epidermis (local
effect)
3. ผลทัว่ ร่ างกาย เข้ าสู่ ช้ัน dermis/viable
epidermis และ blood vessel (systemic
effect)

1 และ 2 Cosmetics
2 และ 3 Pharmaceuticalcosmetics
 โครงสร้ างผิวหนัง
Stratum corneum Stratum corneum
Stratum lucidum Stratum lucidum
Stratum granulosum
Stratum granulosum Stratum spinosum Epidermis Epidermis
Stratum spinosum
Stratum basale Stratum germinativum
Sebaceous gland
Sebaceous gland
Hair shaft

Hair root Dermis

Hair follicle
Dermis
Hair follicle
Appocrine sweat
Appocrine sweat gland gland
Blood vessel
Blood vessel Hypodermis Hypodermi
s
 Types of Topical Formulations:
1. Aesthetic Cosmetics
• Color cosmetics
2. Functional Cosmetics (Pharmaceuticalcosmetics)
• Anti-aging
• Whitening
• Sunscreening
3. Dermatological Products for Skin Treatment (Drugs)
• Atopic dermatitis
• Skin infection
• Inflammation
• Acne
• Eczema 7
 Skin “Aging”
Factor involvement

Oxygen antioxidant

Sun sensitive Photoaging

Sun block Anti infection
Infection
Acne
Burn inflammatory Anti inflammation

Hyperpigmentation Anti tyrosinase enzyme Melanin

Collagen and elastin degradation Gelatinases inhibition

Collagen / elastin synthesis stimulatiom
Wrinkle
Skin dehydration Skin hydrate
 ตำราและจารึกโบราณ
ภูมิปัญญาพื้ นบ้าน
ทีเ่ กีย่ วข้องกับการรักษาโรค

การศึกษาฤทธิ์ชีวภาพเพือ่ คัดเลือกตำรับ

การพัฒนาส่วนของสารสกัดหรือสารออกฤทธิ์
 Antioxidant assay
Cellular Oxidative
stress

Antioxidants in cosmeceutical
oxidative enzyme
o Superoxide Vitamin C
o Glutathione peroxidase  Vitamin E
o Catalase  Glutathione
 Carotenoids
Antioxidant capacity  Other
 Antioxidant assay
Quantitative determination Antioxidant activity determination

• Vitamin C • DPPH Method

• Phenolics • FRAP Method
• Carotenoids • ABTS Method
• Glutathione • ORAC Method
 Antioxidant activity determination
DPPH assay
(2,2-Diphenyl-1-picrylhydrazyl)

O.D . 515 nm

ว ัดความสามารถในการกำจ ัดอนุมล
ู อิสระ โดยการถ่ายโอน Hอะตอม จากสาร antioxidant ไปย ังอนุมล
ู อิสระ

Vitamin C was used for standard

K. Thaipong et al. / Journal of Food Composition and Analysis 19 (2006) 669–675

 Colorimetric Nitric Oxide Assay
Nitrite + Griess reagent Purple azo compound
(absorbance at 540 nm)

A cadmium-copper
Nitrate Nitrite
(reduction)

tissue or cell samples are Nitrite

Sample homogenized standards
test
Use supernatant for
NO assay

Activation of cadmium-
copper Nitrate
std.

+ griess reagen
nitrate standards serially Standard Curve
diluted from 200 to 3.13 μM
OD 540 nm
 Require Products

 Hair growth promoter ผลิตภ ัณฑ์กระตุน ้ การเจริญ

้ ผม
เติบโตของเสน
 Anti-hair loss ผลิตภ ัณฑ์ตา้ นการหลุดร่วงของ
้ ผม
เสน
 Oily & dry hair ผลิตภ ัณฑ์สำหร ับผมม ัน และผม
แห้ง
 Anti-dandruff ผลิตภ ัณฑ์ร ักษาร ังแค
Basic structure of hair
shaft
cuticle
The scalp hair
cortex root

Scalp hair shaft structure

(3 layers)…medulla/cortex/cuticle

Scalp hair root structure

* below the surface of the skin

hair root * enclosed within a hair follicle

* base of hair follicle is the
dermal papilla (contains receptors)

The structure of the hair

(www. Alopecia - hair loss - DolceraWiki.htm)
 Hair-follicle cycling and Signaling molecules controlling hair growth

The hair growth cycle

(3
stages ) (anagen)
• growth
• transitional (catagen)
• resting (telogen)

Stimulating effect Inhibitory effect on

on hair growth hair growth

Selected factors with known hair growth regulatory roles

McElwee & Sinclair, 2008
 Causes of hair loss
Causes of dandruff
Hormone
• androgenetic alopecia
Skin oil (sebum or
(causes
sebaceous secretions)
from typeII 5α-Reductase)
Non-hormone • skin micro-organisms
• Cicatricial (scarring) alopecia • Individual susceptibility
• Alopecia areata
• Telogen effluvium

Other
• Poor nutrition
• Disease
• Medical treatments
• Hair treatments
• Scalp infection
 Anti-microbial test
Malassezia furfur (Pityrosporum ovale), fungus –cause of dandruff

Disc dilution method Broth dilution method

Spread fungal suspension on a agar plate Two-fold dilution of the test sample

Placed the sterile paper discs with test Test sample dilution +
samples on the top of agar fungal cell suspension

The inhibition zones were Calculate as MIC, MBC

observed and recorded
 Animal test
Control group Treated group
C57BL mice / C3H mice /
wistar albino rats

The backs of mice were shaved

Agent was applied topically Rho et al., 2005

Observed the darkening on the skin

color, histological profiles of skin
or immunohistochemical
expression

Harada et al., 2008

Commercialization Plan Basic and Applied
Market Research Research and
And Fashion Trends Development

Product
Design

Contents/Basic Formula Packaging Material

Raw Material/Coloring Glass/bottle/Synthetic
agent/Fragrances/ Resin Cont/Metal
Additives Cont.&tubes/Wrapping
Paper
Stability Formulating & Packaging

Testing

Psychology
Usability Usage testing
Sensory Test
Safety
Efficacy

Formulation
Manufacturing Method
Container Specification
 Mass Production Application under
Tech investigation Pharmaceutical law

Manufacture Approval of Product

Product

Development of New Raw material.

New Formulation , New Technique
DDS. Liposomes
 Classification of cosmetics

For Skin

Classification Usage Main Product

Cleansers Face Cleansing Creams and Foams
Skin care cosmetics
Conditioners Lotions, Packs, Massage Creams
Protectors Milky Lotions, Moisture Creams

Base makeups Foundations, Face Powders

Makeup cosmetics
Point Makeups Lipstick, Blushers, Eye Shadow, Eye Liners

Nail Care Nail Enamels, Nail Polish Removers

Bath Soaps, Liquid Cleansers, Bath Preparations

Suncares and Suntans Sunscreen Creams, Sun Oils

Body cosmetics
Antiperspirants and Deodorant Sprays
Deodorants
Bleaching, Depilatory Bleaching Creams, Depilatory Creams

Insect Repellents Insect Repellent Lotions and Sprays

For Hair and Scalp

Classification Usage Main Product

Cleansing Shampoos

Rinses, Hair Treatments

Hair care cosmetics
Treatments
Hair Styling Hair Mousses, Hair Liquids, Pomades

Permanent Waves Permanent Waves Lotions (Agent No.1, No.2)

Hair Colors and Bleaches Hair Colors, Hair Bleaches, Color Rinese

Hair Growth Promoters Hair Growth Promoters, Hair Tonics

Scalp care Cosmetics

Treatments Scalp Treatments

 For Oral

Classification Usage Main Product

Toothpastes Toothpastes
Oral care Cosmetics
Mouthwashes Mouthwashes

Fragrances Perfumes, Eau de Colognes

Fragrances
เครื่องสำอาง/เวชสำอางทีใ่ ช้ กบั ผิวพรรณ
จะมี จุดมุ่งหมาย ดังต่อไปนี้
1. ทำความสะอาดผิว
2. คงสภาพความชุ่มชื้นให้แก่ผวิ หนัง ป้ องกันการระเหย
ของน้ำจากผิว
3. คงสภาพผิวให้เซลล์ท ำงานได้ตามปกติ มีความเต่งตึง
ไม่เหี่ ยวย่น
4. ป้ องกันรังสี อลั ตราไวโอเล็ต เนื่องจากรังสี อลั ตรา
ไวโอเล็ต จะทำลายเซลล์และทำให้ผวิ พรรณแก่ก่อนวัย
เครื่องสำอาง/เวชสำอางสำหรับบำรุงผิวพรรณ
แบ่ งได้ เป็ น 4 ประเภท ได้ แก่
1. เครื่องสำอางทีใ่ ช้ ทำความสะอาดผิว (Cleansing
Cosmetic)
2. เครื่องสำอางทีใ่ ห้ ความชุ่มชื้นแก่ผวิ (Moisturizer)
3. เครื่องสำอางทีท่ ำให้ ผวิ นุ่มเรียบสวยงาม (Skin
Treatment)
4. เครื่องสำอางทีป่ ้ องกันแสงแดด
(Photoprotection)
ผิวหนังจะแบ่ งได้ เป็ น 4 ชนิด ได้ แก่
-ผิวแห้ ง (Dry Skin)
-ผิวมัน (Oily Skin)
-ผิวปกติ (Normal Skin)
-ผิวผสม (Combination Skin
(T-Zone))
ผลิตภัณฑ์ ทำความสะอาดผิว
วัตถุประสงค์ : ขจัดสิ่ งสกปรกจากผิวหน้ า
: ฝุ่ นละอองและสิ่ งต่ าง ๆ ในบรรยากาศ
รวมถึงเชื้อจุลนิ ทรีย์
: สิ่ งทีเ่ กิดจากการทำงานของผิว เช่ น เซลล์ ที่
ตายแล้ ว เหงือ่ น้ำมันส่ วนเกินบนผิวหน้ า ฯลฯ
: เครื่องสำอางทีใ่ ช้ ตกแต่ งผิวหน้ า
คุณสมบัตขิ องผลิตภัณฑ์ ทำความสะอาด
: ขจัดสิ่ งสกปรกได้ ดี
: ไม่ ทำอันตรายแก่ ผวิ
: ทำให้ สุขภาพผิวดี สวยงาม และน่ ุมนวล
เครื่องสำอางสำหรับทำความสะอาดผิว
•สบู่และสารลดแรงตึงผิว
•สบู่เหลว /เจล micelles

•ครีม/โลชัน/น้ำนม nanoemulsion

•โทนเนอร์ micelles
ส่ วนประกอบในโทนเนอร์
ได้ แก่ สารฝาดสมาน ทำให้ ผวิ กระชับขึน้ เรียบขึน้ ลดความมัน
สารเหล่ านี้ ได้ แก่
•แอลกอฮอล์ เช่ น ethanol, isopropanol (ใช้ 5-25 %)
•กรดทีม่ นี ้ำหนักโมเลกุลต่ำ เช่ น lactic acid, citric acid
•เกลือของกรดอินทรีหรืออนินทรีย์ เช่ น aluminium sulfate และ
aluminium lactate
•สารสกัดจากพืช เช่ น tannin และ witch hazel
เครื่องสำอางทีใ่ ห้ ความช่ ุมชื้น (Moisturizers)
แบ่ งได้ 5 ประเภทคือ
-เครื่องสำอางสำหรับกลางวัน (Day Preparation)
-เครื่องสำอางสำหรับกลางคืน (Night Preparation)
-โลชันทาผิว (Hand and body lotion)
-เครื่องสำอางอเนกประสงค์ (All purpose product)
-เครื่องสำอางสำหรับกันน้ำ (Barrier Cream)
สาเหตุของการเกิดผิวแห้ ง
1. สภาวะแวดล้ อม
2. การทำความสะอาดผิว
3. การตากแดด
4. อายุเพิม่ ขึน้
5. การเกิดพยาธิสภาพทีผ่ วิ หนัง
What is skin moisturization?
• Skin feel produced by a cosmetic
product
• Net positive hydration of the skin
Mechanism of moisturization
• Humectancy (cellular humectancy)
• Occlusion (intercellular occlusion)
 Moisturizer
คือ สารทีใ่ ห้ความชน ื้ ได้ หรือเก็บความชน ื้ ได้
หรือสารทีใ่ ห้ความชุม ื้ แก่ผวิ
่ ชน - Glycerin
- Sodium PCA
- Urea
- Sodium lactate
- Sodium hyaluronate
- Chitosan
 Emollient
คือสารทีท ่ ำให้ผวิ นุม ่ โดยการป้องก ันการระเหย
ของน้ำจากผิว เก็บความชน ้ื ได้
 Water soluble (Moisturizer)

 Oil soluble

- Squalane (Hydrocarbon) - Stearic acid (Fatty acid)

- Mineral oil (Hydrocarbon) - Cetyl alcohol (Fattiy alcohol)
- Jojoba oil (Vegetable oil) - Lanolin derivatives
- Triglyceride ester (Fats & oil) - Lecithin (Phospholipid)
- Isopropyl myristate (Alkyl ester)
 Humectant
คือ สารซงึ่ ดูดซม ึ ได้ / ชว
่ ยให้สาร
อืน
่ มีความชน ื้ ได้
ดูดความชน ้ื จากสงิ่ แวดล้อมให้ผวิ
- Glycerin
- Polyhydric alcohol
N.M.F.
(Normal Moisturizing Factor)
Amino acid 40%
PCA 12%
Lactate 12%
Urea 7%
NH3, uric acid, glucosamine,Creatinine 1.5%
Citrate 0.5%
Na, K, Ca, Mg, PO4, Cl 18.5%
Sugar, organic and peptide unidentified material 8.5%
ส่ วนประกอบของ Human Sebum บริสุทธิ์
Glyceride 50%
Wax 20%
Squalene 10%
Free fatty acid 5%
Branched chain hydrocarbon 5%
Free cholesterol 1%
Cholesterol esters 4%
Other sterols 1%
Other substance 4%
Composition of human skin surface lipid
Lipid Average Amount wt% Range wt%
Triglycerides 41.0 19.5-49.4
Diglycerides 2.2 2.3 - 4.3
Fatty acids 16.4 7.9 - 39.0
Squalene 12.0 10.1 - 13.9
Wax esters 25.0 22.6 - 29.5
Cholesterol 1.4 1.2 - 2.3
Cholesterol esters 2.1 1.5 - 2.6
 Skin Treatment
เครื่องสำอาง/เวชสำอางทีท่ ำให้ ผวิ นุ่มเรียบสวยงาม
• เครื่องสำอางสำหรับกลางคืน
• เครื่องสำอางสำหรับลดริ้วรอย
• โลชันทาผิว
• เครื่องสำอางสำหรับป้องกันน้ำ
Active Ingredient in Skin treatment
Vitamin : Vitamin A, Retinol, Vitamin E, Nicotinamide
Protein : Peptide, Amino acid, Collagen, Micro collagen
Skin fat : Ceramide, Squalane
Hormone : Oestrogen
Hydroxy acid : Lactic acid, Citric acid, Malic acid
Herbal extract
สารสกัดจากสมุนไพรทีใ่ ช้ ในผลิตภัณฑ์ บำรุงผิว
ชาเขียว เห็ดหลินจือ น้ำมันรำข้ าว
บัวบก แปะก๊ วย ว่ านหางจระเข้
ขมิน้ ชัน วิทซ์ ฮาเซล เมล็ดองุ่น
เครื่องสำอางป้ องกันแสงแดด
•Suntan Cosmetic
•Sunscreen Cosmetic
•Aftersun Cosmetic
Solar radiation
IR = Infrared radiation > 760 nm
VIS = Visible radiation (400-760 nm)
UVR = Ultraviolet radiation (290-400 nm)
UVA = 320-400 nm
UVB = 290-320 nm
UVC < 290 (Absorbed by Ozone)
Effect of Solar Radiation
: Sunburn
: Suntanning
: Immunosupression
: Photoaging
: Solar keratosis
: Malignant melanoma
: Vitamin D synthesis
Sunscreen
: To screen the sun
: To protect or shelter viable cells of
the skin against potentially harmful
effect of solar UV radiation
: To absorb, reflect or scatter UV
radiation
Topical Products against sunburn
: Solutions
: Creams
: Lotions
: Oils
: Gels
Sunscreens : Photoprotectants
Chemical UV filter Physical suncreens
: PABA derivatives: Micronized Titanium dioxide
: Salicylates : Micronized Zinc Oxide
: Cinnamates
: Benzophenones
: Antranilates
: Dibenzoylmetanes
: Camphor Derivatives
: Miscellaneous chemical
SPF = Sun Protection Factor

MED ของผิว ที ่ ท าสารป้ องกั

น แสงแดด
= MED ของผิวที่ไม่ได้ทาสารป้ องกันแสงแดด
MED = Minimal Erythema Dose
= เวลาทีใ่ ช้ ในการทำให้ ผวิ หนังเกิดอาการร้ อนแดงจาก
แสงอัลตราไวโอเล็ตทีเ่ กิดขึน้ และจางหายไป ทีส่ ั งเกต
เห็นได้ หลัง 6 ชั่วโมงต่ อมา และยังคงปรากฏอยู่หลังจาก
24 ชั่วโมง
UVB Sunburn (erythema) peak intensity
20-24 h after exposure
Tanning (melanogenesis)
UVA delayed erythema (peaking 10-12 h after
exposure)
Immediate tanning (immediate pigment
darkening, IPD)
new melanin formation (melanogenesis,
Persistent pigment darkening, PPD)
ผลิตภัณฑ์ทำให้ผวิ ขาว

Whitening Products
 Tyrosinase inhibition Assay
Tyrosinase
inhibitor L-Tyrosine

L-DOPA
Tyrosinase
X

Dopaquinone
Rate limiting step

Eumelanin Pheomelanin

melanocyte

TYROSINASE INHIBITION ASSAY

57
กลไกทำให้ สีผวิ จางลง
1. ทำลาย melanocyte
2. ขัดขวางกระบวนการเกิด biosynthesis ของเมลานิน
และ precursor
3. ทำให้ enzyme tyrosinase หมดฤทธิ์
4. ขัดขวางการส่ งผ่ านเมลานินแกรนูลไปยัง
mulpighian cell
5. เปลีย่ นแปลงลักษณะของเมลานิน
6. ป้ องกันแสงแดด
 Anti tyrosinase Assay
96 well Microplate Assay Format

Enzyme : Mushroom tyrosinase, Substrate : L-DOPA, L-tyrosinase

Blank

Control

Mixture
% Inhibition = [(A - B)/A] x 100
Enzyme A คือ Abs of blank
B คือ Abs of Sample / Control
Substrate

Test conpound / OD 475 nm

Control for 20 min
ประเภทและชนิดของสารทีใ่ ช้
ปกคลุมผิว
• Titanium dioxide
• Zinc oxide
Oxidizing agent
• Hydrogen peroxide
ป้ องกันการทำงานของ enzyme tyrosinase
•Arbutin
•Glabridin derivative
•Kojic acid
•สารสกัดพืชสมุนไพร
 สารสกัดธรรมชาติ
•มะขามป้อม •หม่ อน
•มะหาด •แบร์ เบอรี่
•ชะเอมเทศ •ขมิน้
•สา •มะนาว
 น้ำมันหอมระเหย
• น้ำมันทีเ่ ตรียมจากธรรมชาติโดยสกัดจากสั ตว์ หรือส่ วนของพืช ได้ แก่ กลีบดอก ผล
ใบ เมล็ด ยาง เปลือก เนือ้ ไม้ และราก มีลกั ษณะเป็ นของเหลวทีม่ อี งค์ ประกอบทาง
เคมีต่างๆสลับซับซ้ อน และแตกต่ างกัน คุณสมบัตทิ สี่ ำคัญ คือ มีกลิน่ และ ระเหยได้
ง่ ายทีอ่ ุณหภูมหิ ้ อง
• น้ำมันทีไ่ ด้ จากการนำสารประกอบทางเคมีต่างๆทีไ่ ด้ จากการสั งเคราะห์ มาผสมกัน
เพือ่ ให้ มกี ลิน่ หอมเลียนแบบธรรมชาติ ซึ่งมีราคาถูกกว่ า แต่ อาจก่ อการแพ้และไม่
เป็ นมิตรต่ อสิ่ งแวดล้ อม เนื่องจากจะต้ องทำการผลิตองค์ ประกอบเหล่ านีด้ ้ วยวิธีทาง
เคมี
ราคา (บาท/กิโลกรัม):
จากธรรมชาติ จากการสั งเคราะห์
Musk 4,500,000 750
Jasmin 90,000 300
Rose 150,000 375
 Aroma Therapy

Aroma แปลว่า กลิน

่ , กลิน
่ หอม
Therpy แปลว่า การบำบัดรักษา
Aroma Therpy หมายถึง การบำบัดรักษาโรค
้ น
โดยใชกลิ ่ หอมหรือสุคนธบำบัด

Rene Maurice Gattefosse นักเคมีชาวฝรั่งเศส

้ นครัง้ แรก เมือ
นำมาใชเป็ ่ ปี ค.ศ.1928
 Aroma Therapy
อโรมา-เธราปี เป็ นการนำประโยชน์ของน้ำมัน
หอมระเหย ทำให ้ร่างกาย จิตใจอารมณ์เกิด
ความสมดุล
กลิน ่ ทีม
่ นุษย์สมั ผัสจะผ่าน Olfactory nerves ซงึ่
อยูเ่ หนือโพรงจมูก (nasal cavity)
เมือ
่ กลิน ่ ต่างๆ จากโมเลกุลของละอองเกสร
ดอกไม ้ผ่าน Olfactory bulbs ทีต ่ อ ี
่ กับลิมบิค ซส
เต็ม (Limbic system) ซงึ่ เป็ นสมองสว่ นควบคุม
อารมณ์และความทรงจำ
ไอจากน้ำมันหอมระเหยจะผ่านลมหายใจเข ้าสู่
ปอด และผ่านไปยังศูนย์ควบคุมการทำงานของ
สมองไปยังต่อมประสาท ต่อมสมองแล ้วหยุดที่
ระบบความจำ ซงึ่ จะกระทบต่ออารมณ์ ความ
ึ ทำให ้รู ้สก
รู ้สก ึ สบาย

่ หอมทีไ่ ปสูร่ ะบบควบคุมประสาท จะทำให ้

กลิน
ความคิดโลดแล่น เมือ ่ กระทบต่อมฮอร์โมนก็
กระตุ ้นให ้ฮอร์โมนหลัง่ endrophine ชว่ ยคลาย
เครียดกระปรีก ้ ระเปร่าไม่ซมึ เศร ้า
 น้ำม ันหอมระเหย
สกัดมาจาก ผล ดอก ใบ เมล็ด เปลือก ก ้าน
ฯลฯ
วิธกี ารสกัดทีน
่ ย ้
ิ มใชในปั จจุบน
ั คือ การกลัน ่
ด ้วยไอน้ำ และการใช ้ สารเคมีเป็ นตัวทำลาย
การสร ้างสรรค์ให ้ได ้กลิน ่ โดยปกติแล ้ว มี 3 ขัน้
ตอน คือ
สกัด
สงั เคราะห์
ประกอบสร ้างขึน ้ ใหม่
 กลิน ั
่ สงเคราะห์
จากสารเคมี

• เซอร์วล ิ เลีย่ ม เฮนรีเบอร์กน ิ (นักเคมีชาว

อังกฤษ) ได ้สกัดกลิน ่ หอม
จากสารเคมีขน ึ้ เป็ นครัง้ แรก เมือ ่ ปี ค.ศ.1863
• กลิน ่ หอมกลิน ่ แรกทีค ่ ดิ ค ้นได ้เป็ นกลิน
่ ทีค
่ ล ้าย
กับกลิน ่ อัลมอลด์
ซงึ่ เป็ นกลิน ่ ไนโตรเบนซน ิ ได ้มาจากสาร
สงั เคราะห์ จากกรดไนตริก
และเบนซน ิ
 สารหอมระเหยทีไ่ ด้
ั
จากสตว์
กลิน
่ อำพัน หรืออำพันทอง
(ambergris) จากปลาวาฬ
หัวทุย
กลิน่ ชะมด กลิน่ ทีไ่ ด ้จาก
ชะมด ชะมด
กลิน ่ จากบีเวอร์
กลิน ่ จากกวาง (Musk
deer, Moschus mos-
chiferus)
Musk deer
 น้ำม ันหอมระเหยทีส
่ ก ัดได้จาก
พืชธรรมชาติ
เปลวไฟย่างท่อนไม ้
ต ้มด ้วยความร ้อน
หีบ
กลัน่

การสกัดด้วยวิธีแช่ดอกไม้ลงใน
สารละลายที่ระเหยเร็ วมาก
การสกัดด้วยการดูดซึมด้วยความเย็น
 องค์ประกอบทางเคมีของน้ำม ัน
หอมระเหย
แบ่งออกเป็น 7 กลุม
่
1. Alcohols มีคณ
ุ สมบัต ิ ฆ่าเชอ ื้ โรค ต ้านเชอ
ื้ ไวรัส ยก
ระดับจิตใจ ได ้แก่ Linalol, citronellol, menthol

2. Aldehydes มีฤทธิใ์ นการระงับประสาท ยกระดับจิตใจ

ลดการอักเสบ ลดความอ ้วน ขยายหลอดเลือด และมี
ื้ โรค ได ้แก่ Cidral, citronellal, neral,
ฤทธิใ์ นการฆ่าเชอ
geranial

3. Esters มีคณ ุ สมบัตริ ะงับประสาท สงบอารมณ์ ลดอาการ

เกร็งของกล ้ามเนือ ้ ลดการอักเสบ และต ้านเชอ ื้ รา
ได ้แก่ linalyl acetate, geranyl acetate, bomyl acetate
 องค์ประกอบทางเคมีของน้ำม ัน
หอมระเหย (ต่อ)
4. Ketones มีคณ ิ ว่ ยขยายหลอดลม ละลายเสมหะ เสริมสร ้าง
ุ สมบัตช
เนือ
้ เยือ
่
และลดการอักเสบได ้แก่ Jasmone, fenchone camphor,
carvone

5. Oxides มีคณ
ุ สมบัตใิ นการขับเสมหะ ละลายเสมหะทีส ่ ำคัญได ้แก่
Cineol นอกนัน้ ก็มส
ี ารทีม
่ ค
ี ณ
ุ สมบัตฆ ื้ แบคทีเรีย และการกระ
ิ า่ เชอ
ตุ ้น ระบบประสาทได ้แก่ Linalol oxide, ascaridol, bisabolol
oxide, bisabolon oxide

6. Phenols มีคณ ื้ แบคทีเรีย กระตุ ้นระบบประสาท

ุ สมบัตใิ นการฆ่าเชอ
และภูมต
ิ ้านทานของร่างกายได ้แก่ Eugenol thymol earvacrol
 องค์ประกอบทางเคมีของน้ำม ัน
หอมระเหย (ต่อ)
ื้ และลดการ
7. Terpenes มีฤทธิใ์ นการต ้านเชอ
อักเสบ ประกอบด ้วย
Camphene, cadinene, caryophyllene
สาร sesquiterpenes เชน่ chamazulene
farnesol มีฤทธิใ์ นการลดการอักเสบและ
ต ้านเชอ ื้ แบคทีเรีย
สาร limonene มีคณ ุ สมบัตต ิ ้านไวรัส pinene มี
ฤทธิฆ ื้
์ า่ เชอ
Aroma Therapy ก ับการบำบ ัดร ักษา
โรค
1. การนวด
2. การอาบ
3. การประคบ
4. การสูดดม
5. การสูดไอน้ำ
6. การเผา-อบห ้อง
7. ้
ใชผสมกั บเครือ
่ ง
หอม
8. ้
ใชผสมกั บเครือ่ ง
สำอางค์
 ประโยชน์ของน้ำม ัน
หอมระเหย
1. น้ำมันหอมระเหย-โรสแมรี่ ชว่ ยขจัด
แบคทีเรีย-ขับเชอ ื้ โรค ทำให ้สดชน
ื่ แจ่มใส
ชว่ ยให ้มีสมาธิและมีกำลังใจ

2. น้ำมันหอมระเหย-ลาเวนเดอร์ ชว่ ยกำจัด

แบคทีเรีย และชว่ ยกระตุ ้นให ้ร่างกายขับเชอ
ื้
โรคออกไป ทำให ้สงบ และผ่อนคลาย ชว่ ย
ให ้อารมณ์ เกิดความสมดุล
 ประโยชน์ของน้ำม ัน
หอมระเหย
่ ยให ้หายใจ
3. น้ำมันหอมระเหย-ยูคาลิปตัส ชว
โล่ง ชว่ ยให ้มีความ กระจ่าง ปลอดโปร่งและมี
สมาธิ มีคณุ สมบัตใิ นการขจัดแบคทีเรีย

4. น้ำมันหอมระเหย-เป๊ ปเปอร์มน ิ ต์ ชว่ ยกำจัด

แบคทีเรีย ชว่ ยให ้จิตใจ แจ่มใส ปลอดโปร่ง
ชว่ ยให ้สดชน
ื่ และมีชวี ต
ิ ชวี า

5. น้ำมันหอมระเหย-กระดังงา (อีแลงอีแลง) ชว่ ย

ึ คลาส
ให ้มั่นใจ และจิตใจ สบาย ให ้ความรู ้สก
ประโยชน์ของน้ำม ันหอมระเหย
6. น้ำมันหอมระเหย-มะลิ (จัสมิน) ชว่ ยให ้เกิด
ความมั่นใจ มองโลก
ในแง่ด ี ชว่ ยผ่อนคลายและเกิดอารมณ์รักใชได ้ ้
กับทุกประเภทผิว

ี าร์ ชว่ ยให ้รู ้สก

7. น้ำมันหอมระเหย-ไม ้ซด ึ สงบและ
ผ่อนคลาย

8. น้ำมันหอมระเหย-จากสม้ ชว่ ยให ้การเผาผลาญ

พลังงาน เป็ นไปตามปกติ ชว่ ยให ้สดชน
ื่ ผ่อน
ตัวอย่ างสารประกอบทางเคมีทมี่ ใี นน้ำมันหอมระเหย
น้ำมันหอมระเหย (น้ำหอม) สารประกอบหลักทางเคมี
น้ำมันดอกมะลิ (Jasminium offcinale) benzyl acetate, jasmone linalol, geraniol,
-pinene, myrene, terpineol-4
น้ำมันดอกกระดังงา (Cananga odorata) geraniol, linalol, ylangol, benzyl acetate,
p-carsyl, methylether
น้ำมันอบเชย (Cinnamonnum zeylanicum) cinnamic aldehyde, eugenol
น้ำมันตะไคร้หอม (Cymbopogon nardus) citronellal
 ประเภทของน้ำหอมแบ่ งตามความสามารถในการระเหยของสาร
เคมีทเี่ ป็ นองค์ ประกอบ ดังนี้

1. Top note : สารประกอบที่ให้กลิ่นนำได้แก่สารที่ระเหยง่าย เช่น

benzaldehyde, benzyl acetate
2. Middle note : สารประกอบที่ให้กลิ่นตามจาก Top Notes ได้แก่
สารที่ระเหยช้ากว่าประเภทแรก เช่น cinnamyl acetate, citronella
3. Basic note : สารที่ให้กลิ่นหลังสุ ด สารเหล่านี้ระเหยได้ชา้ ที่สุด
และเป็ นกลิ่นที่ติดทน เรี ยกอีกชื่อว่า “Fixative” เช่น amyl phenyl
acetate, hydroxy citronella, musk, ambrette, amyl cinnamic
aldehyde
 ตัวอย่ างส่ วนประกอบทางเคมีทมี่ ใี นน้ำหอม:
กลิน่ กุหลาบ (Rose) %
Citronellal....................................................... 20
Phenyl ethyl alcohol......................................... 10 Top Note
Geraniol palmarosa......................................... 20
Rhodinol.......................................................... 20
Guaiac wood.................................................... 5
Eugenol............................................................ 0.5 Middle Note
Ionone alpha..................................................... 7
Cinnamic alcohol............................................. 5
Phenyl acetic acid.............................................. 4
Phenyl acetic aldehyde....................................... 0.3
Trichlor phenyl methyl Basic Note
carbinyl acetate.................................................. 8
Undecylenic aldehyde........................................ 0.2
รวม 100
 น้ำมันหอมระเหยไทยทีม่ กี ารนำมาใช้ ทางเครื่องสำอาง
• น้ำมันจากผิวผลมะกรู ด (Citrus hystrix DC.)
– ได้จากผิวของผลมะกรู ด มีกลิ่นสดชื่น เปรี้ ยว-หวาน ช่วยกระตุน้ การเจริ ญของเส้นผม
• น้ำมันดอกมะลิ (Jasminum sambac (L.) Ait.)
– สกัดจากดอก มีกลิ่นหอมหวาน ประกอบด้วยสารหอมมากกว่า 100 ชนิด มีสรรพคุณให้
ความชุ่มชื้นแก่ผวิ หนัง
• น้ำมันตะไคร้ (Cymbopogon citratus Stapf.)
– สกัดได้จากส่ วนต้น กลิ่นคล้ายมะนาวและส้ม มีฤทธิ์ ฆ่าเชื้อแบคทีเรี ยและเชื้อรา ใช้กบั ผูท้ ี่มีผวิ มันและสิ ว

• น้ำมันแมงลัก (Ocimum bassilicum Linn.forma citratum Back.)

– ได้จากส่ วนใบ มีกลิ่นคล้ายมะนาว มีสรรพคุณต้านปฏิกิริยาออกซิเดชัน่ และยับยั้งเชื้อ
P. acne ได้ดีเมื่อใช้ร่วมกับน้ำมันกระเพรา โหระพา และตะไคร้
• น้ำมันแฝกหอม (Vetiveria zizaniodes Stapf.)
– สกัดได้จากราก มีกลิ่นคล้ายดินและรากไม้ มีสรรพคุณยับยั้งเชื้อแบคทีเรี ยและ
เชื้อรา ใช้รักษาสิ ว
• น้ำมันโหระพา (Ocimum basilicum Linn.)
– สกัดจากใบ ให้กลิ่นสดชื่น มีฤทธิ์ ยบั ยั้งเชื้อจุลินทรี ย ์ มีการนำมาใช้เป็ นหัวน้ำ
หอมในการผลิตสบู่ และผลิตภัณฑ์ในช่องปาก
• น้ำมันกระดังงา (Cananga odorata)
– สกัดได้จากดอก มีกลิ่นหอม ใช้ในเครื่ องหอม ช่วยกระตุน้ การเจริ ญของเส้นผม
 ้ ระโยชน์สมุนไพรทีใ่ ชใ้ นเครือ
รใชป ่ งสำ
แบ่งตามคุณสมบัต ิ
1. สารหอม และสารแต่งกลิน ่ หอม (Fragrance)
2. สารชำระล ้าง (Cleansing)
3. สารฝาดสมาน (Astringent)
4. สารลดอาการอักเสบ (Anti-inflammatory)
5. สารปรับสภาพผิวนุ่มและสารหล่อลื่น
6. สารลบรอยเหี่ยวย่น (Anti-wrinkle)
7. สารชะลอวัย (Anti-aging)
8. สารชะลอวัย (Whitening)
9.สารแต่งสี (Coloring)
 ข้อมูลทีจ
่ ำเป็นต่อการพ ัฒนา
ผลิตภ ัณฑ์จากสมุนไพร
• ชอ ื่ ไทย (Thai name)
• ชอ ื่ อังกฤษ (English name)
• ชอ ื่ วิทยาศาสตร์ (Scientific name)
• ชอ ื่ อืน
่ ๆ (Other name)
• วงศ ์ (Family)
• สว่ นทีใ่ ช ้ (Part used)
• แหล่งทีม ่ า (Source)
• กรรมวิธก ี ารผลิต (Processing)
• สารสำคัญ (Active Constituents)
• วิธวี เิ คราะห์ (Analytical Method)
 ข้อมูลทีจ
่ ำเป็นต่อการพ ัฒนา
ผลิตภ ัณฑ์จากสมุนไพร
• สรรพคุณทีร่ ะบุในภูมป ิ ั ญญา (Traditional and Ethno –
medical use)
• ประโยชน์ตอ ่ สุขภาพ (Health benefit)
• ขนาดทีใ่ ช ้ (Dose)
• อาการไม่พงึ่ ประสงค์ (Adverse effect) ข ้อควรระวัง คำ
เตือน
• การศก ึ ษาในมนุษย์ (Clinical study)
• การศก ึ ษาทางเภสช ั วิทยา (Pharmacological study)
• เอกสารอ ้างอิง (Reference)
• (เพิม ้
่ เติม) Health Benefit และ ข ้อมูลการใชในอาหาร-
เครือ่ งสำอาง
 พืช ชอื่ วิทยาศาสตร์ ่ นที่
สว คุณสมบ ัติ
สมุนไพร ใช ้
หมี่ Litsea glutinoua ใบ ต้านการเจริญของ
Bai Mee (Lour.) จุลนิ ทรีย ์ บำรุงเสน้ ผม
กระตุน ้ การเจริญเติบโต
ของเสน ้ ผม
อ ัญชนั Clitoria ternatea ดอก กระตุน ้ การเจริญเติบโต
Butterfly Linn. ของเสน ้ ผม บำรุงเสน้ ผม
Pea ชว่ ยทำให้ผมดำเงางาม
มะกรูด Citrus hystrix DC. ผิวผล ชว่ ยขจ ัดร ังแค บำรุง
Kaffir lime เสน ้ ผม กระตุน้ การเจริญ
เติบโตของเสน ้ ผม
ขิง เหง้า ต้านการเจริญของ
พืชสมุนไพร ื่ วิทยาศาสตร์
ชอ ่ นที่
สว คุณสมบ ัติ
ใช ้
ท ับทิม Punica granatum Linn. ผล ชว ่ ยทำให้ผวิ ขาว/ชะลอ
Pomegranate   ว ัย/ต้านอะนุมล ู อิสระ/ต้าน
การอ ักเสบ/ป้องก ันแสงยูว ี
มะขามป้อม Phyllanthus emblica ผล ชว ่ ยทำให้ผวิ ขาว/ชะลอ
Euphorbiace   ว ัย/ต้านอะนุมล ู อิสระ/ต้าน
ae การอ ักเสบ/ย ับยงเช ั้ อ ื้ จุล
ทรีย ์
บ ัวบก Centella asiatica (L.) Urb. ใบ ชะลอว ัย/กระตุน ้ การ
Asia ั
สงเคราะห์ คอลลาเจน/เพิม ่
Pennywort ความชุม ่ ชนื้
ว่านหาง Aloe barbadensis Mill. ใบ ต้านการอ ักเสบ/ร ักษา
จระเข้ อาการแผลเป็น/เพิม ่ ความ
Aloe vera ชุม ้ื
่ ชน
มะด ัน Garcinia schomburgkiana ผล ต้านอะนุมล ู อิสระ/ต้านการ
Garcinia Pierre. อ ักเสบ/ย ับยงแบทที
ั้ เรีย
 พืช ชอ ื่ วิทยาศาสตร์ สว
่ นที่ คุณสมบ ัติ
สมุนไพร ใช ้
ขมิน้ ชนั Curcuma longa เหง้า ต้านอนุมล ู อิสระ/ต้าน
Tumeric Linn.   การอ ักเสบ/ต้านเชอ ื้
แบคทีเรีย/บำรุงผิว
ว่านสาว Amomum cf. ใบ บำรุงผิว
หลง biflorum Jack.