11.

ผลมะตูม: ประโยชน์ ทางยาและคุณภาพ

1.5 หมดอายุ
หน่ วย 14 มี.ค.
กิต 2565

1. มะตูมเป็ นสมุนไพรในวงศ์ ใด

ก. Rubiaceae
ข. Euphorbiaceae
ค. Rutaceae
ง. Acanthaceae

2. มะตูมมีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่าอย่ างไร

ก. Andrographis paniculata
ข. Acanthopanax senticosus
ค. Antidesma acidum
ง. Aegle marmelos

3. มะตูมเป็ นส่ วนประกอบในพิกดั ยาใด

 ก. ตรีเพชรสมคุณ
ข. ตรีผลสมุฏฐาน
ค. ตรีคันธวาต
ง. ตรีธาตุ

4. ข้ อใดไม่ ใช่ ชื่อของมะตูม

ก. Bengal Quince
ข. กะทันตาเถร
ค. Star apple-Golden Apple
ง. มะปิ น

5. ข้ อใดคือสายพันธุ์มะตูมทีพ่ บในประเทศไทย

ก. มี 2 สายพันธุ์ คือ มะตูมบ้ าน มะตูมนิ่ม

ข. มี 3 สายพันธุ์ คือ มะตูมไข่ มะตูมบ้ าน มะตูมนิ่ม
ค. มี 4 สายพันธุ์ คือ มะตูมไข่ มะตูมบ้ าน มะตูมควาย
มะตูมนิ่ม
ง. มี 2 สายพันธุ์ คือ มะตูมไข่ มะตูมควาย

6. การตรวจเอกลักษณ์ ทางเคมีของผลมะตูม ตาม Thai Herbal

Pharmacopoeia 2019 ใช้ วธิ ีใด
 ก. Thin layer chromatography
ข. Liquid chromatography
ค. Gas chromatography
ง. Mass spectrometry

7. ข้ อใดไม่ ถูกต้ องเกีย่ วกับการควบคุมคุณภาพของผลมะตูมตาม Thai

Herbal Pharmacopoeia 2020

ก. ปริมาณสารสกัดทีล่ ะลายในเอทานอล ไม่ น้อยกว่า 10.0

% โดยนา้ หนัก
ข. สารสกัดเอทานอลจากผลมะตูมเปลีย่ นเป็ นสี เขียวเมื่อทา
ปฏิกริ ิยากับสารละลาย 1% ferric chloride
ค. เมื่อตรวจเอกลักษณ์ ทางเคมีด้วยวิธี Thin layer
chromatography ต้ องพบสาร
psoralen
ง. เมื่อตรวจด้ วยวิธี liquid
chromatography ปริมาณ สารสาคัญ
ไม่ น้อยกว่า 0.1% โดยนา้ หนัก

8. ข้ อใดไม่ ถูกต้ อง

ก. สารสกัดเอทานอลจากผลมะตูมจะเรืองแสงสี ฟ้าเมื่อส่ องดู

ภายใต้ UV366
ข. ปริมาณสารสกัดทีล่ ะลายในเอทานอล (ethanol
 extractive) ไม่ เกิน 10.0 % โดยนา้ หนัก(ไม่
น้ อยกว่ า)
ค. เมื่อทาปฏิกริ ิยากับสารละลาย 1% ferric
chloride สารสกัดเอทานอลจากผลมะตูมจะ
เปลีย่ นเป็ นเป็ นสี เขียว
ง. เมื่อทาปฏิกริ ิยากับ sulfuric acid สารสกัดเอทา
นอลจากผลมะตูมจะเปลีย่ นเป็ นสี แดงอมชมพู

9. สาร imperatorin มีสูตรโมเลกุล คือ

ก. C16H14O4
ข. C12H14O4
ค. C16H22O4
ง. C15H20O4

10 . สาร imperatorin มีชื่อเรียกอีกอย่างว่าอะไร

ก. oleoresin
ข. marmelosin
ค. Psoralen
ง. scopoletin

11 . ข้ อใดไม่ ถูกต้ อง
 ก. ใบของมะตูมเป็ นใบประกอบ มีจุดโปร่ งแสงกระจายอยู่
ข. ตารับยาตรีเกสรมาศ ประกอบด้ วย เปลือกฝิ่ น เกสรบัว
หลวง ผลมะตูม ในอัตราส่ วน 1:1:1
ค. Thai Herbal Pharmacopoeia
2019 กาหนดปริมาณสิ่ งแปลกปลอมของผลมะตูม ไม่
เกิน 2.0% โดยนา้ หนัก
ง. Thin layer chromatography เป็ น
เทคนิคหนึ่งทีใ่ ช้ ในการตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีของผล
มะตูม

12 . พิกดั ตรีผลสมุฏฐาน ประกอบด้ วยสมุนไพร 3 ชนิด คือข้ อใด

ก. ผลสมอเทศ ผลสมอพิเภก ผลมะขามห้ อม

ข. ผลสมอไทย ผลมะตูม ผลมะขามป้อม
ค. ผลสมอไทย ผลสมอพิเภก ผลสมอเทศ
ง. ผลมะตูม ผลยอ ผลผักชี ลา

13 . สาร imperatorin ซึ่งเป็ นสารสาคัญทีพ่ บในผลมะตูม จัดเป็ น

สารทุติยภูมิในกลุ่มใด

ก. terpenoids
ข. coumarins
ค. flavonoids
ง. alkaloids
14 . ข้ อใดไม่ ใช่ ข้อควรระวังในการใช้ ตารับยาตรีเกสรมาศ

ก. ควรระวังการใช้ ยาในผู้แพ้ ละอองเกสรดอกไม้

ข. หากใช้ เกินขนาดทีแ่ นะนาอาจเกิดอาการท้ องผูก
ค. ไม่ ควรทานติดต่ อกันเกิน 1 เดือน
ง. หากใช้ เกินขนาดทีแ่ นะนาอาจเกิดอาการท้องเสี ย

15 . Thai Herbal Pharmacopoeia 2019 กาหนด

ปริมาณสาร imperatorin ในผลมะตูม อย่ างไร

ก. ไม่ เกิน 0.1% โดยนา้ หนัก

ข. ไม่ เกิน 0.1% โดยปริมาตรต่ อนา้ หนัก
ค. ไม่ น้อยกว่า 0.1% โดยนา้ หนัก
ง. ไม่ น้อยกว่า 0.1% โดยปริมาตรต่ อนา้ หนัก