Cold (intranasal)

สาเหตุ; Rhinovirus, Coronavirus, Influenza, Respiratory syncytial virus, Eg. Oxymetazoline 0.05%, Phenyleprine 0.25%
Parainfluenza virus
(systemic)
(อาการเอาไว้แยกโรค)
Pseudoephedrine, Phenylephrine
ระยะเวลา 5-10 days
3. Antipyretics (ลดไข้)
ฤดูกาล ส่วนมากเป็นในฤดูหนาว หรืออาจะ
เป็นเวลาใดก็ได้ - paracetamol
อาการทางจมูกและตา คัดจมูกรุนแรง - NSAIDs; Ibuprofen, Naproxen
น้ำมูกไหล
จาม 4. Antitussive (แก้ไอ)
ไม่มีอาการคันจมูกหรือตา - Dextromethorphan 10-20 mg q 4 h or 30 mg q 6-8 h or 60 mg q 12 h
สูญเสียการได้กลิ่น
(max 120 mg/day)
เจ็บคอ พบได้บ่อย
ไอ พบได้บ่อย 5. expectorants (ขับเสมหะ)
Chest discomfort เล็กน้อยถึงปานกลาง -Guaifenesin 200-400 mg q 4 h or 600-1200 mg q 12 h (max 2.4 g/day)
การรักษา; Supportive care (Herbs and alternative medicines)
6. Herb
1. Antihistamine
- ฟ้าทะลายโจร 1.5-3 กรัม วันละ4 ครัง้ หลังอาหารแฃะก่อนนอน
- first-gen. combination with decongestants
- น้ำผึง้
- Monotherapy sedating or non-sedating antihistamines
-vitamin C
2. Decongestants
- oral zinc lozenges
Sore throat disorder; infectious cause (ข้อสอบออก)

สาเหตุ; อาจจะเกิดจากไวรัสหรือแบคทีเรียก็ได้ Criteria for GAS; Modified Centor score AKA McIssac score

Bact; GAS (group A- hemolytic streptococci or streptococcus pyrogenase)

c
(ข้อสอบออก) Antibiotic regimens for GAS pharyngitis
61
4. โครงสร้างยาในข้อใด สามารถให้โดยการรับประทานได้
ผู้ป่วยอายุ 23 ปี มาขอซื้อยาในร้านยาโดยให้ข้อมูลว่ามีอาการจาม น้ำมูกไหล
เป็นระยะเวลา 1 วัน มีอาการไข้ ไม่มีอาการไอ ต่อนทอนซิลโต กลืนน้ำลายแล้ว
มีอาการเจ็บคอ ไม่มีประวัติแพ้ยาและอาหาร ปฏิเสธโรคประจำตัว

1. ข้อใดไม่ใช่เกณฑ์ประเมิน Mclsaac a.
a. อายุ
b. น้ำมูกไหล
c. ต่อมน้ำเหลืองโต
b.
d. ไข้
e. อาการไอ
2. จากข้อมูลผู้ป่วย คาดว่าเชื้อสาเหตุคือเชื้อใด
a. Streptococcus pneumoniae c.
b. Staphylococcus aureus
c. Staphylococcus epidermidis
d. Streptococcus pyogenes
e. Staphylococcus saprophyticus d.
3. ข้อใดคือยาทางเลือกแรกที่ควรจ่ายให้ผปู้ ่วย

a. Penicillin V
b. Amoxicillin-clavulanate e.
c. Azithromycin
d. Clindamycin
e. Cephalexin
5. เภสัชกรสั่งจ่ายยา Antibiotic เพื่อรักษา Pharyngitis โดยให้ผู้ป่วย 3. ยาน้ำแก้ไอชะเอมเทศ ประกอบด้วยสาระสำคัญอะไร
รับประทานยานาน 10 วัน ข้อใดผิด a. Andrographolide
a. เพื่อลดโอกาสการดื้อยา b. Glycyrrhizin
b. เพื่อลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากเชื้อแบคทีเรีย c. Zingiberene
c. เพื่อลดขนาดยา ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยา d. Curcumin
d. เพื่อลดการกลับมาเป็นซ้ำของโรค e. Asiaticoside
e. เพื่อเพิ่มอัตราการหายขาดของโรค
59
4. เมื่อคำนวณ centor criteria อาการใดข้อใดที่ทำให้ได้คะแนน
ผู้ป่วยหญิง อายุ 15 ปี มีไข้ต่ำ ๆ ตาแดง มีน้ำมูกใส ไม่ไอ แต่มีอาการ a. เพศหญิง
เจ็บคอ ส่องคอดูไม่พบตุ่มหนอง b. อายุ 15 ปี
1. ผู้ป่วยควรได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคอะไร c. เจ็บคอ
a. Common cold d. ไม่มีอาการไอ
b. Bacterial pharyngitis e. ไม่พบตุ่มหน่อง
c. Viral tonsilitis
d. Acute rhinosinusitis 5. อาการดังกล่าว น่าจะมีสาเหตุจากเชื้อใด
e. Allergic rhinitis a. Streptococcus pyogenes
b. Streptococcus pneumoniae
2. ยาใดที่ผู้ป่วยไม่ควรได้รับ c. Haemophilus influenzae
a. Amoxicillin d. Staphylococcus aureus
b. Chlorpheniramine e. Pseudomonas aeruginosa
c. ยาแก้ไอชะเอมเทศ
d. Ibuprofen
e. ยาแคปซูลฟ้าทะลายโจร
6. ผู้ป่วยมีประวัติแพ้ยา Amoxicillin ควรได้รับการักษาด้วยยาใด Phenylephrine + CPM 1 tab prn #10
a. Meropenem 1. ยาในข้อใดไม่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยรายนีม้ ากที่สุด
b. Bactrim (1) Loratadine
c. Roxithromycin (2) Amoxicillin
d. Cefdinir (3) Ibuprofen
e. Cefuroxime (4) Phenylephrine
(5) Chlorpheniramine maleate
7. ให้สูตรตำรับมาเป็น Vitamin C 1,000 g ใส่ gelatin 400 g น้ำตาล 2. เชื้อก่อโรคซึ่งพบบ่อยว่าเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะ pharyngitis คือข้อ
200 g ด้วย ถามว่าจากสูตรตำรับนีเ้ ป็นยาเตรียมชนิดไหน ใด
a. Pastilles (1) Staphylococcus aureus
b. Lozenges (2) Streptococcus pyogenes
c. Linctuses (3) Streptococcus epidermidis
d. Paste (4) Streptococcus pneumoniae
e. Gels (5) Haemophilus influenzae

57
ผู้ป่วยชายไทย อายุ 56 ปี โรคประจําตัว Chronic kidney disease มา
ซื้อยาที่รา้ นขายยา จากการซักประวัติพบว่า เจ็บคอ มีไข้ ไม่ไอ มี
น้ำมูกเล็กน้อย เมื่อตรวจคอพบจุดหนองภายในลำคอ 1 จุด เมื่อ 3 วัน
ก่อน ซือ้ ยา paracetamol และยา loratadine มารับประทาน แต่อาการ
ไม่ดีขึ้น ผู้ป่วยไม่มีประวัติแพ้ยา เภสัชกรจึงจ่ายยาดังรายการต่อไปนี้
Amoxicillin (500) 1 cap tid #20
Ibuprofen (400) 1tab tid #20
เฉลย b. Staphylococcus aureus เป็นเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดหนองที่
สามารถทำให้เกิดโรคได้ในหลายอวัยวะและมี ตั้งแต่ความรุนแรง
**************************61**************************
น้อยจนถึงมาก เชื้อสามารถเป็น normal flora ที่พบได้บริเวณ
1. ข้อใดไม่ใช่เกณฑ์ประเมิน Mclsaac ผิวหนัง รูจมูก หรือติดอยู่บนเสื้อผ้า การกระจายของเชื้อสามารถ
ตอบ b. น้ำมูกไหล เกิดจากการสัมผัส
เกณฑ์ประเมิน Mclsaac c. Staphylococcus epidermidis พบเชื้อบริเวณผิวหนังและเยื่อเมือก
(mucosa) เป็นสาเหตุของการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ใส่สายสวนปัสสาวะเป็นเวลานาน และติดเชื้อ
บริเวณลิน้ หัวใจ ในผู้ใช้ลิ้นหัวใจเทียม และผู้ติดยาเสพติดชนิดฉีด
เข้าเส้น

e. Staphylococcus saprophyticus เป็นเชื้อแบคทีเรีแกรมบวกทำ

ให้เกิดการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

3. ข้อใดคือยาทางเลือกแรกที่ควรจ่ายให้ผปู้ ่วย
2. จากข้อมูลผู้ป่วย คาดว่าเชื้อสาเหตุคือเชื้อใด
ตอบ d. Streptococcus pyogenes; เป็นเชื้อสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิด ตอบ a. penicillin V; เนื่องจากผู้ป่วยไม่มีประวัติแพ้ยาจึงเลือกใช้ยา Penicillin เป็น
ภาวะคอหอยอักเสบเฉียบพลัน อันดับแรก
คำอธิบายเพิ่มเติม 4. โครงสร้างยาในข้อใด สามารถให้โดยการรับประทานได้
a. Streptococcus pneumoniae เป็นสาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดโรค ปอด
ตอบ d โครงสร้างยา penicillin V ทนต่อการทำลายโดยกรดกระเพาะอาหาร
อักเสบชุมชน (community-acquired pneumonia) หูชั้นกลาง และดูดซึมดีกว่า Benzylpenicillin 3 เท่า
อักเสบ (otitis media) ไซนัสอักเสบ (sinusitis) และเยื่อหุ้มสมอง
อักเสบ (meningitis) โดย การเกิดหูชั้นกลางอักเสบ หรือไซนัส
อักเสบสามารถทำให้เชื้อกระจายไปสู่เยื่อหุ้มสมองบริเวณ
ใกล้เคียงได้

(d) phenoxyl group
คำอธิบายเพิ่มเติม
โครงสร้าง b. ยา penicillin g ยาจะถูกทำลายได้ง่ายในสภาวะที่เป็นกรด (pH2)
ดังนั้นเมื่อให้ยาโดยการรับประทานยาจะถูกทำลายได้ง่ายที่กระเพาะอาหาร มี
ผลทำให้ฤทธิ์ในการรักษาลดลง จึงนิยมบริหารยาโดยการฉีดแทน
โครงสร้าง e. cefepime และ โครงสร้าง a. ยา ceftazidime เป็นยากลุ่ม
cephalosporin gen 4 เนื่องจาก Prodrug ของยาจะอยู่ในรูปเอสเทอร์ที่ตำแหน่ง
2 เพื่อเพิ่มการดูดซึมและทำให้ระดับยาในเลือดสูงขึ้น ซึ่งยาในรูป Prodrug มี
โอกาสถูกย่อยสลายได้ในรูปที่ออกฤทธิ์ในทางเดินอาหารก่อนที่จะถูกดูดซึมทำ
ให้การดูดซึมน้อยลง นอกจากนี้ยังทำให้เกิดผลข้างเคียงต่อทางเดินอาหาร ทั้งนี้
เพราะยาในรูปแบบที่ออกทธิ์มผี ลต่อจุลชีพที่มีตามปกติในทางเดินอาหาร
(a)

(b) benzoyl group

โครงสร้าง c. ยา Ceftriaxone เป็นยากลุ่ม cephalosporin gen 3 หากให้ยาโดย

(e)
การรับประทานจะทำให้มีระดับยาในกระแสเลือดต่ำ มีชวี ปริมาณการออกฤทธิ์
ต่ำเพราะการดูดซึมที่ทางเดินอาหารได้ไม่ดีจงึ ไม่นิยมในยาโดยการรับประทาน 5. เภสัชกรสั่งจ่ายยา Antibiotic เพื่อรักษา Pharyngitis โดยให้ผู้ป่วยรับประทาน
ยานาน 10 วัน ข้อใดผิด

ตอบ c. เพื่อลดขนาดยา ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยา

(c)
 **************************59************************** ข้อ 2 . ยาใดที่ผู้ป่วยไม่ควรได้รับ ตอบ a. Amoxicillin

ข้อ 1 ผู้ป่วยควรได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคอะไร; ตอบ e. Allergic rhinitis จากการสันนิษฐานโรคของผู้ป่วยเบื้องต้นพบว่า การที่ผปู้ ่วยมีอายุ 15 ปี มีไข้ต่ํา

ๆ (0,1) ไม่มีอาการไอ ไม่พบตุ่มหน่อง ไม่มีการบวมบริเวณลําคอหรือกดเจ็บ
เนื่องจากผู้ป่วยไข้ต่ำ ๆ ตาแดง มีน้ำมูกใส มีอาการเจ็บคอ ซึ่งเป็นอาการที่พบ
เมื่อประเมินตาม Criteria for clinical Prediction of group Astreptococcal (GAS)
ได้ใน Allergic rhinitis แยก Common cold จากที่ไม่มีการไอ ซึ่งอาการไอและเจ็บ
pharyngitis ผู้ป่วยได้คะแนน 2 คะแนน ซึ่งคะแนน < 3 จึงไม่ควรได้รับยา
คอเป็นอาการที่พบได้ทั่วไปในผู้ป่วย Common cold รวมถึงอาการตาแดงพบได้
ปฏิชีวนะ
น้อยมากในผู้ป่วย Common cold แยก Bacterial pharyngitis จากการส่องคอดู
ไม่พบตุ่มหน่อง แยก Viral tonsilitis จากอาการตาแดง มีน้ํามูกใส แยก Acute
rhinosinusitis เนื่องจากอาการไม่เข้าเกณฑ์ในการวินิจฉัย sinusitis

ข้อ 3 ยาน้ำแก้ไอชะเอมเทศ ประกอบด้วยสาระสำคัญอะไร

ตอบ b. Glycyrrhizin

ข้อ 4 เมื่อคำนวณ centor criteria อาการใดข้อใดที่ทำให้ได้คะแนน

ตอบ d. ไม่มีอาการไอ
 ข้อ 7 . ให้สูตรตำรับมาเป็น Vitamin C 1,000 g ใส่ gelatin 400 g น้ำตาล 200
g ด้วยถามว่าจากสูตรตำรับนี้เป็นยาเตรียมชนิดไหน

ตอบ a. Pastilles

Pastilles เป็นยาอมเตรียมจากแบบพิมพ์ มีลักษณะใส อ่อนกว่า

Lozenges โดย base ของยาเป็น eitherglycerol และ gelatin หรือ acacia และ
น้ําตาล

Lozenges เป็นยาอมชนิดลูกกวาด ใช้น้ําตาลในการแต่งรสหวาน มีการ

แต่งกลิ่นด้วย Linctuses เป็นยาจิบใส ข้น และมีความหนืดเล็กน้อย ละลายอยู่ใน
ข้อ 5 อาการดังกล่าว น่าจะมีสาเหตุจากเชื้อใด สารละลายของน้ำตาล หรือน้ำเชื่อม

ตอบ a. Streptococcus pyogenes Paste เป็นยากึ่งแข็ง ที่เนื้อยามีลักษณะเหนียว แข็ง ผงยามากถึง 50%

ดูดน้ําได้มากกว่าขีผ้ ึง้
จาก Clin Infect Dis, 2012 กล่าวว่าเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุก่อให้เกิดอาการ
เจ็บคอ ที่พบมากที่สุด คือGAS; group A streptococcus หรือ Streptococcus Gels เป็นยาเจลกึ่งแข็ง มีลักษณะใส ไม่เป็นมัน ล้างออกง่าย ตํารับที่
pyogenes นิยมเตรียม เป็นยาเฉพาะที่ หรือเฉพาะภายนอกเท่านั้น

ข้อ 6 ผู้ป่วยมีประวัติแพ้ยา Amoxicillin ควรได้รับการักษาด้วยยาใด

ตอบ c. Roxithromycin

เหตุผล Streptococcus pyogenes เป็นเชื้อแบคทีเรียแกรมบวก ผู้ป่วยมีประวัติ

แพ้ยา Amoxicillin จึงควรเลี่ยงยากลุ่ม Penicillin ซึ่งกลุ่มยาที่แนะนําคือ
Macrolides หรือ Lincosamide
 **************************57**************************

ข้อ 1; ยาในข้อใดไม่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยรายนีม้ ากที่สุด

ตอบ (2) Amoxicillin

จากการประเมิน criteria for clinical prediction of group A Streptococcal (GAS)

pharyngitis พบว่า

ไม่มีอาการไอ (+1)

มีไข้ (+1)

ต่อมทอนซิลมีจุดหนอง (+1)

อายุมากกว่า 45 ปี (-1)

รวมคะแนน +2

ผู้ป่วยรายนี้ไม่น่าจะมีอาการของภาวะคอหอยอักเสบเฉียบพลันจากการติดเชื้อ
GAS จึงไม่ควรได้รับยาปฏิชวี นะ

ข้อ 2 เชื้อก่อโรคซึ่งพบบ่อยว่าเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะ pharyngitis คือข้อใด

ตอบ (2) Streptococcus pyogenes