การแพทย์แผนไทยกับการประยุกต์ใช้

ข้อสอบ part 1 : 10 ข้อ

Part 2 : 10 ข้อ

Part 1

ความหมายการแพทย์แผนไทย

กระบวนการเกี่ยวกับการตรวจ รักษา หรือป้องกัน หรือการส่งเสริมสุขภาพของมนุษย์ การผดุงครรภ์ การนวดแผนไทย รวมถึง การ

ทายา และการประดิษฐ์เครื่องมือทางการแพทย์

โดยอาศัย ความรู้/ตารา ที่ถ่ายทอดและพัฒนาสืบต่อกันมา

สาขา

มี 2 สาขาใหญ่

1. การแพทย์แผนไทย 5 สาขา 2. การแพทย์แผนไทยประยุกต์

1) เวชกรรมไทย -ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์
2) เภสัชกรรมไทย
-การประยุต์ใช้เครื่องมือ
3) การผดุงครรภ์ไทย
4) การนวดไทย -ต้องเรียนจากสถานศึกษาที่สภาการแพทย์ แผน
5) การแพทย์พื้นบ้านไทย ไทยรับรอง

*ด้วยกรรมวิธีการแพทย์แผนไทย

1) เวชกรรมไทย (3 ปี)
ตรวจ รักษา ป้องกัน ส่งเสริมสุขภาพ
ผดุงครรภ์ เภสัชกรรมไทย การนวดแผนไทย
2) เภสัชกรรมไทย (2 ปี)
เตรียม ผลิต เลือกสรร ประกันคุณภาพยา
ปรุงยาตามใบสั่งแพทย์แผนไทย หรือแพทย์แผนไทยประยุกต์
ขาย ตามกฎหมาย
3) การผดุงครรภ์ไทย (1 ปี)
ตรวจ รักษา ส่งเสริมฟื้นฟูสุขภาพคนท้อง และทารก ตั้งแต่ตั้งครรภ์-หลังคลอด
4) การนวดแผนไทย (2 ปี)
ใช้ศิลปะการนวดไทย
5) การแพทย์พื้นบ้านไทย
ใช้ความรู้สืบทอดกันในชุมชนท้องถิ่น

ขึ้นทะเบียนได้เมื่อ ตารายา

-อบรมจากสถบันที่สภาการแพทย์แผนไทยรับรอง (ต้องสอบผ่าน) โอสถพระนารายณ์

-มหาลัย (ต้องสอบผ่าน) จารึกวัดราชโอรส

-ส่วนราชการรับรอง (ผ่านการประเมิน/สอบ) ศิลาจารึกวัดพระเชฯ

*Def. และ การขึ้นทะเบียน 2 ข้อ เวชศาสตร์ฉบับหลวง

อายุเวชศึกษา ขุนนิเทส

ตาราแพทย์แผนไทยโบราณ ขุนโสภิต
หลักการรักษา เน้น
-สมดุล ของร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สถานที่
-องค์รวม(holistic)
-ส่งเสริม-ป้องกัน ในวิถีชีวิต
-ถ่ายทอดเป็นภูมิปัญญา

บัญชียาสมุนไพร ในบัญชียาหลักแห่งชาติ
-ยาแผนไทย(แผนโบราณ) 54 รายการ
-ยาพัฒนาจากสมุนไพร 27+2 = 29 รายการ
-บัญชีโครงการพิเศษ (กัญชา 3 รายการ
-เภสัชตารับในรพ. 67 รายการ

• ยาแผนไทย(แผนโบราณ) ยาใหม่ต้องตามความปลอดภัยอย่างน้อย 2 ปี
แบ่งได้ 8 กลุ่ม ตามกลุ่มอาการ

• ยาพัฒนาจากสมุนไพร มีข้อมูลการใช้ไม่ต่ากว่า 1,000 ราย

แบ่งได้ 7 กลุ่ม ตามกลุ่มอาการ

รายการบัญชียาใน พรบ.สมุนไพร 2464

บัญชี 1 (แพทย์) บัญชี 2 (แพทย์แผนไทย) บัญชีโครงการพิเศษ (กัญชา)
ยาน้ามันสารสกัดกัญชา(หยด) แก้ลมแก้เส้น น้ามันกัญชาจากช่อดอก(หยด)
มะเร็ง แก้ปวดกล้ามเนื้อที่มือเท้าชา THC 2 mg/ml
หมอต้องอบรม

ฟ้าทะลายโจร ยาศุขไสยาศน์(มีกัญชา) น้ามันกัญชาจาก ราก ลาต้น กิ่ง ก้าน

Common cold ใบ(หยด)
ยาทาลายพระสุเมรุ(มีกัญชา) น้ามันจากสารสกัดกัญชา(หยด)
แก้ลมเปลี่ยวดา(ตะคริวเมื่ออากาศ (CBD:THC) (20:1)
เย็น)
ยาบรรเทาริดสีดวง(ลูกกลอน)
มีเฉพาะในรพ.

ใส่เข้ามาใหม่แต่ไม่ระบุบัญชี
ฟ้าทะลายโจร(Crude) รักษาโควิด 180mg/วัน แบ่งให้ tid
ฟ้าทะลายโจร(ผง) รักษาโควิด 180mg/วัน แบ่งให้ tid
*เน้น โควิด
 ยาหอม ยาจันทน์ลีลา ยาตรีผลา
ยากลุ่มระบบไหลเวียนโลหิต(ยาลม)
ยาหอมนวโกฐ
ยาหอมอินทจักร์
ตารับยา ระบบไหลเวียน ระบบทางเดินอาหาร CNS Toxic คาเตือน
โลหิต
ยาหอมนวโกฐ ⬆BP,HR -⬇หลั่งกรด -ไม่มีผลการ Acute
ยาหอมอินทจักร์ -⬇การบีบตัวของ เคลื่อนไหว ยังไม่
ลาไส้ -⬆หลับนาน พบ
-⬇อาเจียร
ยาจันทน์ลีลา ป้องกันแผลใน Acute
ปลาไหลเผือก กระเพาะอาหาร oral ต่า
จันทน์แดง
ลดไข้
ยาเหลืองปิดสมุทร ยับยั้งท้องเสีย Acute
แก้ท้องเสีย และ
chronic
ต ่า
ยาเขียวหอม 1.แพ้เกสรดอกไม้
(ผู้ใหญ่1 g เด็ก 2.สงสัยว่าเป็นไข้เลือดออก
500mg) 3.ใช้มา3วันแล้วยังไม่ดีขึ้น
-ลดไข้ ร้อนใน ให้ไปพบแพทย์
-แก้พิษหัด อีสุกอีใส 4.ยาabs.น้า ➡ท้องเสีย
ชโลม พิษจะถูกรีดออก
ตุ่มจะเพิ่ม

ผลของ ยาเขียวหอม ต่อ ไวรัสZV(อีสุกอีใส,งูสวัส) ผลของ ยาเขียวหอม ต่อ จุลชีพอื่นๆ

ก่อนติด : infect ลดลง 1. S. aureus ✅

หลังติด 2. MRSA ✅

3. S. epidermidis ✅

4. Candida albicans ❎
 Part 2

ชื่อตารับ สรรพคุณทั่วไป คาแนะนาในบช.ยาหลักแห่งชาติ คาเตือน ผลวิจัย

ยาห้าราก กระทุ้งพิษ/ถอนพิษ(ผื่น ลดไข้ ไข้ทับฤดู ลดไข้
(ชื่อจะมีความหมายว่า5) ขึ้น) มีการใช้ใน covid ที่ไข้ต่า ต้านอักเสบ ผ่านการ inh.cox2 และ NO
เพชรสว่าง เด็กใช้ต้อง 6ปีขึ้นไป แก้ปวด
ต้านมาลาเลีย

ตรีผลา แก้ไอ ขับเสมหะ ท้องเสีย เพราะมี ascorbic

มีสมอภิเภก
สหัสธารา รักษากลุ่มอาการทาง ขับลมในเส้น -มีการบูร ระวังพิษต่อตับและไต ต้านอักเสบ ผ่านการ inh.cox2 และ NO
กล้ามเนื้อ และกระดูก -มีพริกไทย ระวังร้อนท้อง คลื่นไส้ คอแห้ง ผื่นคัน ต้านอนุมูลอิสระ
-ห้ามใช้ในเด็ก -Gallic acid ต้าน lipid peroxidation
- AUC phenytoin, propranolol, theophylline, -แก้ปวดเทียบเท่า diclofenac แต่
carbamazepine ผลข้างเคียงน้อยกว่า
-ห้ามใช้ร่วมกับ NSAID
-*ห้ามใช้ในคนท้อง ทาให้แท้ง

ยาหอม แก้ไข้ แก้ร้อนใน -ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้เกสร

-Bleeding จาก Coumarin

ตังกุย - Warfarin, Heparin

โกฐเชียง -DI กับ Tamoxifen (estrogen antagonist)
มักใส่ในยาหอมและยาสตรี
-มี Coumarin
บารุงโลหิต

ยาธาตุอบเชย -มีการบูร
-ระวังในคนท้อง, DM, คนที่ผ่าตัด
โกฐน้าเต้า ยาระบาย -ลดการดูดซึมยา เพราะขี้ออกหมด
-Hypo K เพราะขี้หมด เช่นกัน
ยาผสมเถาวัลย์เปรียง คลายกล้ามเนื้อ -ห้ามใช้ในคนท้อง
ยาเถาวัลย์เปรียงเดี่ยว ฤทธิ์เหมือน NSAID -กัดกระเพาะ จึงห้ามใช้ร่วมกับ NSAID
-ปสวบ่อย คอแห้ง ใจสั่น
Pk : Absorption

สมุนไพร มี tannin หรือ polyphenol ➡ Cpx กับ Alkaloid และ ยาที่มีโลหะหนักเช่น Codeine, Theophylline, Sunitinib จึง abs

พริกไทย&ดีปลี Piperine ยาอื่น เช่น Phenytoin, rifampin, theophylline, propranolol

ตารับที่มีพริกไทย&ดีปลี : ธรณีสันทะฆาต ปลูกธาตุไฟ ปราบชมพูทวีป สหัศธารา ตรีพิกัด วิสัมพญาใหญ่

สมุนไพรที่เป็นกรด จะ abs โดยเฉพาะยาที่อยู่ในรูปประจุ

มะขามป้อม Bleeding