TẬP HỢP TỔ HỢP 10

CHỦ ĐỀ 3. HOÁN VỊ-CHỈNH HỢP-TỔ HỢP

1 Bài tập trên lớp

1.1 Hai quy tắc đếm

Ví dụ 1. Có bao nhiêu cặp nghiệm nguyên (x; y) của bất phương trình x2 + y 2 ≤ 25 ?

Ví dụ 2. Số tự nhiên n khác 1 có biểu diễn tích các thừa số nguyên tố: x = pα1 1 · pα2 2 · · · pαk k , trong
đó với mọi p1 , p2 , . . . , pk là các số nguyên tố phân biệt và α1 , α2 , . . . , αk là các số tự nhiên khác 0. Gọi
S(n) là tập hợp gồm các ước tự nhiên của n.

a) Tính |S(n)| ;
b) Áp dụng: Tính |S(79200)| .

Ví dụ 3. Từ sáu chữ số 0; 1; 2; 4; 5; 6 có thể lập được bao nhiêu số có sáu chữ số phân biệt chia hết
cho 2?

1.2 Hoán vị-Chỉnh hợp-Tổ hợp

Ví dụ 4. Cho tám chữ số 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Hỏi:

1. Lập được bao nhiêu số tự nhiên có tám chữ số khác nhau?

2. Lập được bao nhiêu số tự nhiên có sáu chữ số khác nhau và chia hết cho 5?

Ví dụ 5. Một lớp có 30 học sinh: 20 học sinh nam, 10 học sinh nữ. Để chuẩn bị cho hoạt động văn
nghệ sắp tới, lớp cần chọn ra 5 bạn nam và 5 bạn nữ cho đội văn nghệ. Hỏi có bao nhiêu cách chọn
đội văn nghệ?

Ví dụ 6. Một cuộc họp gồm 5 người tham gia. Ban tổ chức đã sắp xếp sẵn vị trí của các thành viên
vào 5 ghế được đánh số từ 1 đến 5.

1. Hỏi có bao nhiêu khả năng, trong đó, có ít nhất một người ngồi không đúng vị trí của mình?
2. Hỏi có bao nhiêu khả năng, trong đó, không có bất kì người nào ngồi đúng vị trí của mình?

2 Bài tập về nhà

2.1 Hai quy tắc đếm

Bài 1. Cho lưới 4 × 5 các chấm tròn (như hình vẽ), trong đó
hai điểm kề nhau trên cùng một hàng hoặc một cột đều cách
nhau 1 đơn vị. Từ các điểm, hỏi có thể lập được bao nhiêu hình
tam giác?

Thầy TRẦN ĐẠI DƯƠNG 1

Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An
TẬP HỢP TỔ HỢP 10

Bài 2. Cho tập X = {1; 2; 3; . . . ; 100} và tập

S = {(a; b; c) : a, b, c ∈ X; a < b; a < c} .

Tính số phần tử của S.

Bài 3. Xét hệ trục tọa độ Oxy. Goi S là tập hợp tất cả các điểm M (x; y) thỏa mãn 0 ≤ x ≤ 10
và 0 ≤ y ≤ 11. Ta nói cặp điểm (M, N ) trong S có tính chất T nếu M ̸= N và trung điểm I của đoạn
thẳng M N cũng thuộc S. Hỏi có bao nhiêu cặp điểm (M, N ) trong S có tính chất T ?

Bài 4. An viết lên bảng số 1234567 . . . 99100 (viết 100 số tự nhiên từ 1 đến 100 liền kề nhau). Thầy
giáo yêu cầu An xóa đi 100 chữ số trong số này để thu được số tự nhiên lớn nhất. Vậy số tự nhiên đó
là số nào?

Bài 5. Cho một lưới ô vuông có kích thước m × n. Hỏi:

1. Có bao nhiêu hình chữ nhật trong lưới?

2. Có bao nhiêu hình chữ nhật có diện tích bằng 16 trong lưới?

Bài 6. Cho một hình gồm 10 × 10 chấm tròn (như hình vẽ).
Tính số hình vuông có bốn đỉnh là bốn chấm tròn trong hình
vẽ.

2.2 Hoán vị-Chỉnh hợp-Hoán vị

Bài 7. Từ các chữ số 0,1,2,3,4,5 có thể lập được bao nhiêu số mà trong mỗi số này, các chữ số không
lặp lại?

Bài 8. Một nhóm gồm 10 học sinh: 7 học sinh nữ và 3 học sinh nam. Hỏi:

1. Có bao nhiêu cách để sắp xếp các học sinh này theo một hàng sao cho 3 bạn nam đứng cạnh
nhau?
2. Có bao nhiêu cách để sắp xếp các học sinh này theo một hàng sao cho hai vị trí đầu và cuối là
các bạn nữ và không có hai bạn nam nào đứng cạnh nhau?

Bài 9. Giữa số 20000 và 70000, có bao nhiêu số chẵn mà trong số này, không có hai chữ số nào giống
nhau?

Bài 10. Gọi S là tập gồm tất cả các số được lập từ bốn chữ số 1;3;5;7 mà trong các số này, không có
hai chữ số nào giống nhau.

1. Tính |S| ;
2. Tính tổng tất cả các số trong S .

Thầy TRẦN ĐẠI DƯƠNG 2

Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An
TẬP HỢP TỔ HỢP 10

Bài 11. Cho tập S = {1; 2; . . . ; n} với n ≥ 1 và f là một hoán vị của tập S. Phần tử i của tập S
được gọi là một điểm cố định nếu f (i) = i .

Gọi Pn (k) là số hoán vị của tập S có đúng k điểm cố định. Chứng mình rằng:

1. kPn (k) = nPn−1 (k − 1) ;

n
P
2. kPn (k) = n! .
k=1

Bài 12. Có một nhóm học sinh gồm 14 bạn: 9 nữ và 5 nam, trong đó, hai bạn bất kì có chiều cao
khác nhau. Giao viên thể dục muốn xếp các học sinh thành một hàng ngang sao cho các bạn nam
được xếp theo chiều cao giảm dần và các bạn nữ được xếp theo chiều cao tăng dần. Hỏi có bao nhiêu
cách xếp thỏa mãn điều kiện trên?

Bài 13. Cho số nguyên dương n, n ≥ 3. Gọi P1 P2 . . . Pn là đa giác đều nội tiếp đường tròn (ω). Hỏi
có bao nhiêu cách chọn ba đỉnh phân biệt Pi , Pj , Pk của đa giác sao cho tam giác Pi Pj Pk là tam giác
tù?

Bài 14. Cho n là một số nguyên dương. Một hoán vị (x1 , x2 , . . . , x2n ) của tập {1, 2, . . . , 2n} có tính
chất T nếu tồn tại i ∈ {1, 2, . . . , 2n − 1} sao cho |xi − xi+1 | = n. Gọi S là tập hợp chứa tất cả các
hoán vị của {1, 2, . . . , 2n} có tính chất T và S ′ là tập hợp chứa tất cả các hoán vị của {1, 2, . . . , 2n}
không có tính chất T . Chứng minh rằng |S| > |S ′ | .

Bài 15. Vẽ năm điểm trên mặt phẳng sao cho các đường thẳng nối hai trong năm điểm đôi một
không song song, vuông góc hoặc trùng nhau. Từ mỗi điểm, ta vẽ các đường thẳng vuông góc tới các
đường thẳng tạo bởi bốn điểm còn lại. Hỏi có tối đa bao nhiêu giao điểm của các đường thẳng vuông
góc tạo trên?

Thầy TRẦN ĐẠI DƯƠNG 3

Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An