. 2.

1.

“ ”
IV X ;
“ ”
“ ” .

- , -
.
IV-X .

, .
, ,
–
, ,
, ,
-
- ,
.

:
( )
.
,
;
,
.
“ ”
30- [1] ; ,

– –
[2] .
,
, III ,
( ) .

XIX . .
 “
” . , , “ ”,
. . 1469
“ ” [3] .
“ ”
[4] , [5] , [6] XVIII
XIX . .

.
. ( )
. .
XIX . 70- “ ”
,
.
“ ” . , .
, IV . ,
“
: ( ,– . .)
XV . ,
”[7]. , .
“ ” .
, IV-X ., : )
; )
; ) ; )
; ) ; )
III- [8] .

, ,
, . . .
,
. . “ ” ,
, ;

;
“ ” , “ ” ( . .
) . . IV ,
.
, . ,
,
.
.
,
.
, , ,X .
, , .
“ ”, X .
 [9] . X
. ,
. , , . , ,
IV-X
,
.

XX .
. .
“ ” (1906 .) ,
.
. “ ”
X . : I.
“ ”, . .V , ,
II. “ ”,
X . . , “ ” .
: )
)
[10] . , . , “
”( III – ) .
[11] ,
“ ”, , V
. X . .
.
“ ” , ,
. .

, “ ”
XIII .
, . , XIII “
” .[12] , (IV-X .) .
“ ” , XI-XII
, .
,
“
” ,
, , –“
”, “ ”, “ ”, “ ”; -
,

.
,
– . , . , . .

, , “
”, “ ” (“ ”), “ ” .
,
 .

* * *

.
.
,
- ,
.
.
( XV . ),
, :
, . , IV-X
., . ,
(IV-VII .),
(VI-IX .) (X .
)[13]. , . ( )
X . .
, -

,
.
-
.
,
-
, , . .
.
.
IV-X . .
. , ,
“ ”
. ,
, [14] ; . .
IV “ ” . .
, IV-VI . ;
, , VI : “
-
, ,
”. , “
” – . [15] .
VI-VIII .
IX-X .
 -
[16] .
IV-X .
. 1932
“ ” , , 1943
“ ”
.
.
.
, “ ”, “
” . , IV-X .

. , ,
, ,
. , , .
, , ,
, .

.
. “ , – .
, – :
VI X . , X .
XII . XIII
XIX . 60- ” . [17]

, VI-X . ( ) .
. , ,
– VI-VIII IX-X
. , , , ,
,
[18] ; “X

, ”[19].
.
(VI-X .)

. ,
.
, ,
, , , , ,
.

,
IV-X . . ., .

. ,
 : “1. – VI-
VII , 2. , VIII-X , 3.
”[20]. , .
VI-VII . . (VIII-
X) , :
. ,
[21] . , (VIII-X)
( . )
, .
, .

.
, –
.
, . , ,
,
“
” , ,
. ,
,
, , , ,
, ,
.

* * *

; , ,
,
. ,
.
-

, , ,
.

- , ,

.
-
,
.
.
. , ,
 ,
IV .
,
,
, - -
[22] .
-
( ) ,
.
.
, ,

– - ,
“ ”, - .
, IV
,
[23] . .
IV . [24]

IV
. –
( ),
( ) .
, ,
.
, .
, ,
( )
.
,
. ,

; , ,
,
.
, .
,
.
, IV ,
,
-
,
. , ,
, ,
.
 , X .
, .
, IV-VI
, ,
.

-
. V
–“ - ”,
“ ”, “ ” (“
”).
IV-VI
;
“ ”
(“ ”) : ( )
“ ”[25].
, IV-VI ., - ,

.
IV-VI .

, , ,
. ,
“ ” “ ”
.

( ,
.), ,
.
- ,
-
: IV-VI ., -
,

, , –
( ) .
IV-VI . ,
, ,
, . , “
, ,
” . [26]

VI .
– VI
, IV-V . . VI .
 .[27]
–
. -
- .
, “ ”
[28] . .
, “ ”,
.
,
(
) VI .
–
–
: “ ,
” .
[29] , .
,“ ,

”[30].
VI .
. , VI
. .
. : “ ...
, VI-VII . ,
, , VI .
, VII . ,
. ., , VIII .
”[31].
, VI .
.
–
, . .
.
“
”, , “ ”
; , ,
,“
,
”[32]. , VII . “
- ”. [33]

,
. ,
,

; ,
“ ”, ,
. , ,
 .
“ ” [34] “ ”
. ,
“ ” ,“ ” . VII .
[35]

“ ”[36] . . , “ ”,
, “ ” “ ” “
”,

. ,
: “ ” ( ., ) , [37]

( ., , ).
, ,
VIII .
, - , ,
. . , “
”[38]. VI-VII .“
”, , .
, VII
“ ,
” [39] .
,

, ,
“ ”,
. , VI
, , VIII .
, -
, . .
.
, “VI
”[40].
,
, , VIII . , . . ,

- .

, (VI .-VII . .
). ,
.
. , ,
- ;
, “
” .
 VII . – .

,
“ ”
.
“ ” (653 .) VIII .
40- ,
, .
VIII .
.

.
,
,
[41] . .
VIII . ,
, -
.
.
: “ , ,

,
“ ” . VIII .
, -
“ ”
.
, VIII . 40-50-
”[42].
“
”, ,
“ ” 6-7
[43] . , : –
–
. ,

,
. VIII . IX .
, , , VIII
. ,
.
, “ ”
VIII . ;
;
“ ”
, , , .
 , , VIII .
.
, VI VIII .
,

[44] .
VIII . , ,
–
, , ,
, , -
, -
, ,
.
,
“ ” “ ”,
“ ” (“ ”). IX–X .

- “ - ”, “ ”,
“ ” “ ” . -
.
, .
,

.
, “ ”
“ ”[45].
, ,
, , -

. , ,
“ ”, “ ”, ,
,
, [46] .

,
. X .

[47] .
-
,
, , -
, .
, .

. –
 , - –
.
, . .

. - ,
,
.
, ,
- -
-
.

X . “ , -
.
, ,
, ,

,
- .
, , ,
...
: ...

”[48].
, , ,

, “ ”,
.
,
, , , , .
, , ,
. -
, .
IX-X
: “ ”
... -10 , ”[49].
VIII . 40-
( ) .
– ,
; :
( ) ( ) ;
(“ ”) ,

.
.
 , .
,
, IX-X .

.
,
, ,

,
- .
, ,

.
-

. , ,
,
,

.
VIII .
.
- , -
,
.
, ( )
, ( ,
, ),
.
. ,
. , V-VI

, .
“ ”
, VII . ,
, , “ ”

[50] ,
[51] . , ,
, ,
,
. , . VI-VII
 ,
,

( . , , , ,

, .)
) [52] .

,
(VI – VII

, .

.[53]

, ,
. ,
VIII . ,

,
“ ” [54] .

VII – VIII .

.
, ,
,
.
, VIII . , IX – X .

,
-

.
-

. ,
-
[55]

.
, ,
,
,
, ,
.
,

. ,

- .
 ,
,
, ,

.
–

X . .

[1]
. , , ., 1933 ( . , II, ., 1952);
, , ., 1937 ( . , I, ., 1949)
[2]
. , ( .
, , ., 1966, . 119-130).
[3]
, , ., 1941, . 12.
[4]
, , ., 1893, . 23 .; . ,
, , № 14, . 46 .
[5]
, , ., 1848, . 48.
[6]
. . , , 1895.
[7]
. , , . [1, ., 1865, . 1 .
[8]
. , , , . II-III, , 1871, . I-II; 1-
86; 1-88.
[9]
. , , ., 1889.
[10]
. , , I, ., 1906, . 9-15.
[11]
, . VII.
[12]
. , , ., 1910, . 6-7.
[13]
. , , I, 1928, . 198.
[14]
. , , , I, . 170.
[15]
. , , , I, . 127.
[16]
. , XIII ,
, II, . 422-423.
[17]
. ,
,“ ”, 1954, №6, . 125.
[18]
. , , I,
, 1958, . 121.
[19]
, . 137.
[20]
. ,
, , 94, ., 1963, . 132.
[21]
, . 130
[22]
. , , , I, 193-201;
279-288.
[23]
. . , , . . 1959, . 5. .
, , 1958, .73-75.
[24]
. , , , I, . 212-
275.
[25]
. , , , I, .289.
[26]
. ., , I, . 104
[27]
. 105.
[28]
. , , , I, . 99.
[29]
, . .
, ., 1949, . 58
[30]
. , . , I, . 295.
[31]
. , , , I, .88-89.
[32]
, , , I, 221.
 [33]
, . 226 .. . , ,
, I, .19
[34]
, , , I, . 222, 226.
[35]
. 221.
[36]
. 226.
[37]
. , . , .,1968, . 171-174.
[38]
, . 240-241; . , ,
, I, . 89.
[39]
, . 175.
[40]
. , , , I, . 1.
[41]
. , , “
”, 1949, № II, . 68.
[42]
. ., , I, . 120.
[43]
, . 241-242.
[44]
. VI-VIII .
(“ ”) , ,
, “ ” ( .
, I, . 121-122, 129). “ ”
. ,
(“ ”),
, , . .
.

. ( ., . . , . ,
, . . 1951, № 2, . 57-58)
“ ”, “ ” ( . . )
.
[45] . ., , I, . 120.
[46] . . , , .
68.
[47] . . , , ., 1962, . 28.
.
[48]
. , -13 ,
, II, . 423.
[49]
. , -13 ,
, II, . 421.
[50]
, . 173.
[51]
, . 175.
[52]
. . , , ., 1906, 57-58; . ,

, . 186.
( ) , ., 1910, . XV
[53]

[54]
. . , , 1913, . 57; .
, , ., 1936, . 4-9; . ,
, 1965, . 55.
-

[55]
. , , , II, . 306.

2.
 . ,
.
IV-X .
,
. , , ,
,
.

“ ” ,
[1] .
; , ,
,
IV-VII . . “ ”
, ,
– ,
, ,
, , .,
,
, , ,
. “ ” ,
“ ” [2] .
-
, XI .
: “ ”
“ ”, “
” [3] . ,
,
IV V
.

, “ ” [4]

.
, ,
,
.
, ,

.
XI . – “
”, “ ”
[5] .
“ ” V .
VIII . 40-50- .
 ,
[6] ,
. ,

. ,
( )
, -
V-VIII . .

XI . ,
, – “
” .
[7]

“ ” ( ., XVII .
) [8] . “ ”
, , , “
”.
,
,
,
VI ,
XI . 40- .
, VI-X .
. . ,
“ ,
”
[9] .
, ,
- - VII-IX
, . .
. ,
. . , “ ,

[10] .
XI .
, “ ” . “
”, “ ” ,
[11] , VIII .
XI . 80- . “ ”
VIII-X . , ,
.
- ,
.
, “ ” , “
” .
“ [12] ”. , “
 ”
.
,
–
“ ” , , ,
“ ” .
, , IV-X
. , , ,
,

.
,

; ,
, ,
, , ,
.

,
.
,
, .
.
, , ,
, ,
.
, ,
“ ”[13], V
. 80-
, , , -
. , “ ”

V . [14] .
“ ” V .
, VI .
, “
” ,
[15] ,
, “ ”,
, VI .
,
. “ ”
(
 , , ;
“ - ” .).

, –
VIII . 40- ;
“ ”[16].

–
, ,
, ,
. ,
VIII .
.“ ”
“ ”
VIII .
.
,
IX . –“
”[17], ,
(853 .)
. “ , .
, ” .
[18]

X . ,
“ ” .
[19]

914
, ( ) .
X . -
.
, IX-X .

.
; -
, –“
” .
[20] ,
, ,
“ ”
.
[21] .

[22] .
–
“ ” -
. “ ”,
950 [23] , VIII-IX . - ,
 - -
.
, ,
VIII-IX . ,
.
, ,
“ ”[24] ,
:“ ”, “ ”,
“ ”, “
” [25] .
,

“ ”[26], “
”[27], IX . –
“ ” [28] .

,
.
,
. ,

,
.
, , ,
, , , , ,
.
–
, ,
, VI .
, ,
.
., VI . VII . “
” ,
“ ” . [29] ,
, .
,
[30] ,
.
-
–
- .
,
. ., 853 .

, ,
[31] . X . , ,
 “ ”
, , ,
[32] .
,
,
.

* * *

,
.
.

.
IV-V . “
”,
,
.
( ) . ,
, V .
, , , , ,
,
.
V . , , ,
“ ” [33] ,
,
( ) 348 443 .
,
, [34] ,

IV . V .
.

“ ”, ,V .
[35] ;
,
.
, , “
” .

,
 ,
-
[36] .
“ ”
(V . .) “ ”[37],
319 384

, .
V .
“ ”, V
.
V . , ,
, (480 .),
482-484 .
.- . .

[38] .
V . ,
, -
“ ”.
,
V . 70- .
, , ,
, ,
[39] .

VII .
[40] . -

“ ” – VII .
.“ ”
. [41] .
-
X .
, -“
[42] ”. “ ”
, ,
, “ ”.

- -
.
, VII-VIII . , ,
-
: .
, “ ” ,
, “
 ” .

[43] .
,

, VIII . .
[44]

X .
“ [45]”

.
, IX-X .
X-XI
[ 4 6 ] ,
[ 4 7 ] , [ 4 8 ] .
,

IV-X .
. ,

,
.

, , , , ,
.

* * *

, .

,
. ., IV .

;
IV .
“ ”, , V
.
.
V .
. ,

[49] .
, ,

– - .
 .
( ) .
, ,
VI .
- .
( ) VI .
,
– πολεμιχ   –  “ ”, ,
.
,
-
, . .“ ” , ,
, ,
,
[50] .
VI .
.
VI .
,
“ ”.
552-558 [51] .
, ,
.
VI .
“ ”, 558-582
[52] . VI . ,
,
, [53] ,
[54] .
VII
. VIII .
IX . ,
“ ”. ,
284 IX . ,
, VII-VIII .
,
, ,
[55] .
-
,
IX . . . “ ” –
[56] . ,
- IX .
,
,
 . ,
( )
[57] .
IX-X . X
.
,
, ,
,
[58] .
,

. “ ” I-IV .

.
,
–
, ,
. , IV-V .

– .
VII-IX . ,
, , ; IX-X . ,
, . [59] .

* * *

.
,
,
, ,
.

.
,
,
, ,
,
.
IX ,
.
“ ”[60] , VIII-IX .
,
. ., [61]

-
. . “ ” . , “ ”
(XIII .)
, [62] .
“ ” ,
, :
,
.

, 50000
.
,
,
( ., IX .
),
. ., ,
“ - ” 118 , - , -
, X . ,
119 .
, ,
,
, VIII-X .
.

* * *

,
,
.
, ,
, ,
,
.

-
. ( ,
.) ( , , , ,
, , )
IV
,
. ., ( .
 .), IV-V . VI-VIII
,
, , V ,
, ,VI
.

( ),
, ,

IX–X .

.
,

, ,
,
. ,
-
. ( . , . III, §1)
.

[1]
. , , ., 1890, . 1-32 (
), , I, .
, . 81-98.
[2]
. . , , . 27.
[3]
. ,
. , . I, ., 1955, . 1-71; 72-138.
[4]
, . 126.
[5]
, I, . 139-224.
[6]
. , , ., 1945, . 187.
[7]
- ,
, . , ., 1949.
[8]
, 1, . 272 –387.
[9]
. , , . 194.
[10]
. , , . 193.
[11]
, 1, . 249-317.
[12]
. , , . 206.
[13]
, 1, . 11-29.
[14]
. . ,
, ., 1966, . 30.
[15]
, 1, . 30-45.
[16]
, 1, . 46-81.
[17]
, . 164-172.
[18]
. , , . 81.
[19]
, I, . 172-183.
[20]
, I, . 319-337.
 [21]
. , ,
, II, . 438-448; . , “
” ,“ ”, 1968, № 2, . 129-146.
[22]
. , , , 127, ., 1968,
. 197-215.
[23]
. , , ., 1954, . 10.
[24]
, II, 1967, . 9-37.
[25]
, I, . 191-248.
[26]
, . 98-163.
[27]
, I, . 183-185.
[28]
. , , I, 1892, .
313-332; .
: . , ; . . ,
, . ., . VII, , 1911; . ,
; . , , ., 1969; .
, , ., 1935;
, . I, ., 1955; . ,
.
[29]
. , , ., 1935, . 25.
[30]
. , II, . , 1965, . 3-5.
[31]
. . , . . ,« . »,
. I, . III, 1912, . 279.
[32]
. , 1917 . ,
., 1960, . 48.
[33]
.
( ) 1941. . ,
, . . . . - , ., 1962.
[34]
. , , ., 1935, . 157-195.
[35]
, . 89-106. . . , , . I, ., 1948,
. 141-149.
[36]
,
( ) 1909, .
: “ . ”, .
, ., 1920; . , , ,
I, ., 1961, . 69-73.
[37]
: ,
. . , ., 1953. :( ) 1913.
[38]
.- . , ., 1962.
[39]
, . . . , .,
1893.
[40]
VII ., , .
, ., 1877.
[41]
. ,
. , ., 1968.
[42]
( ) 1871.
[43]
( ) 1939. , . , .,1939.
[44]
( ) 1887. , VIII ,
. , ., 1862.
[45]
( ) 1860. , X ,
. , ., 1897.
[46]
, ,
, . ,
., 1965.
[47]
( ) 1917. ., 1917.
[48]
( ) 1913. 1885. , XI
, . Э , ., 1864.
 [49]
, , . I,
.
. , ., 1961.
[50]
, , . II,
. , , ., 1965, . 38-212.
[51]
, . III, .
, ., 1936, . 23-187.
[52]
, . 202-251.
[53]
, . III, .
, ., 1936, . 252-300.
[54]
, IV, . I, . , ., 1941, . 17-37.
[55]
, . 70-117.
[56]
, IV, . II, . , ., 1952, . 123-202.
[57]
, . 7.
[58]
, . 224-300.
[59]
. , , ., 1951.
[60]
, ; . ,
, ., 1949.
[61]
, ; .
, , . . . , , 1927.
[62]
,
. , ., 1964, . 39-40.
118
, - , ,
. , ., 1937, . 4, 15.
119
. , . XXXVIII, . 56,
88–92.

3.

XVIII . .
, “ ”
120 ,

“ ” ( , “ ” )
. ,
,
. ,
, “ ”
-
.
. , -

. ,
,
 , ,
.
, XVIII . ,
, , . XIX .
.

, , ,
,

, “ ”
. ,
,
; . , ,
,
. ,
, ,
.
, “ ”
, .
“ ” . ,
,
.
. 1855 .
“ ”, , ( ) , “
”
“ ”
121 .
.
. ,

. , . “
” ,
. . -
,
.
.,
,
122 .
XIX .
“ ” ,
,
. XIX . 80- ,
. “
” , “ ”
“
 ,
” 123 . “ ” .

124 . XIX .
, . .
,
. ,

, -
. , XIX .

,
( . , . , . , .
, . , . .).
,

, , ,

. ,
“ ”
“ ” . ,
, . ,
“ ” 125 ,
“ ” 126

, , , ( ),
- .
. -
.
.,
“ ” 127 ; – “
”; – “
”, “ ” .
,
- ,
.
. IV–X
.
. , “ ”

.
IX–X .
. , . , .
. ,
 ,
. .
.

. , ,
, . 128 ,

,
.
, .
,
,
.

129 .
“ ” ,

.
. IV–X .
.
(
), IV–VIII .
, -
,
.
, .

, , -
, ,
.
.

“ ” .
, VII –X .
, ,
, . , “
” - VIII .
,
. “ ”
.
.
.
, , “ ”

130 . , .
 –
“ ”– .

. IX–X . , ,
131 .
, .

. .

. .
. ,

; .
IV–X .
, ,
,
, , -
.
,
. “
”132,

(I-IV .),
.

. ,
,
, ,
, . - .
.
,
.
“
” , 133 VI .
; VI . , .
, “
”134. ,
“ –
... ( )
 ”135. .
,
( ),
, ( )
“ ”,
.
.
, ,
- .
, VII–IX .
. –“
” ,
136

.
.
, –
. .

– -
, , ,
, -
, .137
, .
,

.
, .
,
.

. ,
; .

, ,
, 138 . ,
. , ,
, ,

139 .
. II-
,
, 140 .

.
. -
;
 ., . VIII–X .
( , - ,
) .
, , , “
, ( )
”141. .
(
),
.
:
, ,
. 142 .
. ;

;
- , -
( , ),
143 .
,
.
–“ ”.
IV–X . -
. 144 .

,
( . , . , . )145,
,
.

. ,
, ,
,
. , . , . , .
, . 146 .

-
.
,
, .
, . , . , .
, . [147];
,
( , ) ,
,
 .
, ,
.

, ,
.

.
-
, ,
.

. , .
, . , . , .
, . , . , .
[148] .

. . ,
. , . [149]

, V–X .
, , , . ;
, ,

,
;
,
.

120
. , , , II, . 449-463.
121
, , . I, . 87-92 .
122
. , , . II, . 71-81; . III, . 1-7 .
123
. . , , 1873, . 10.
124
. , , . V, , ., 1927, .
202-203.
125
. , , . 54 –135.
126
. . , .
127
. . , , . 168–177; 205–217; 222–230 .;
. . , , , 1950, . 141 .
128
. , , ., 1916,
, 1945.
129
. . , , .,
1905, , , ., 1907 .
130
. . , , II, . II, ., 1929, .
388 , .
131
. , IX-XIII
, ., 1934, . 1 –6.
132
. . , , I, . 131-295.
 133
. , , I, . 1-127.
134
, . I.
135
, . 126.
136
. , , II, . 342-411.
137
. . :
( , II, . 322-341);
( , . 434);
( , . 438-447); - ,
, 18, 1950, . 69-85; , . , 1948, - III-
VI, . 86-161.
138
. ,
, , . II, 1956, . 87-130.
139
. ,“ ”, “ ”, I, 1949, . 39-56.
140
. ., , I, . 120-121.
141
. ., ,
“ ”, . III, 1953, . 68.
142
. , , ., 1959; . . ,
, , 1941; . ,
, , . I, 1924; . . , , 1912.
143
. , ,
., 1963; , , “ ”, II, 1951, . 185-201;
, ,
, . 30, 1954, . 159-164 .; ,
IX-X . , “ ”, II, ., 1959.
144
. ,
, ., 1961.
145
. , ,
“ ”, 1964, . V; , “ ” ,
, . 113, ., 1965; . . , ,
, 1959; , I, , 1960; . ,
, 1970; , - ,
, . 35, ., 1964 .
146
. . , , ., 1959;
, IX–XIII .,
, II, 1955; , , ., 1962; .
, . , . , . ,
, 1958; . ,
, , I, .,
, , , XXVII,
1957; . , , ., 1958; , , .,
1964; , , I, 1968; . ,
, ., 1965; . , IV–VI .
, “ ”, 1965, № 3; , ,
, XI, № 3, 1966 .
[147]
. , , ., 1949; -

. – “ ” I–IV ; . ,
VI ., , 26, 1944; .
, - , ,
. , 1956, № 1; . ,
, ., 1954; . ,
VI-VIII ., , 1960; . ,
, . . . , I, 1961; , -
, , 1959, №73 .
 [148]
. ,
- ,
., 1928; . ,
- IX-X ., ., 1945; . ,
- , , №57, 1953; ,
, ., 1962; . ,
,
, V, 1959; . , , ., 1963; .
, , ., 1965; .
, , ., 1968; . ,
, ., 1959.
[149]
. , , I, 1960; .
, , ., 1936; . . ,
, ., 1947; , , ., 1959; ,
, ., 1959;
. , , I, ., 1944; ,
, ., 1960 .

( )
IV–V

§ 1. IV . .

IV -
. ,
.
,
,
. ,
, . , “
” ,

.
. IV
.

: “ ” , III
,

. ,
.
.
 .
, , .
, (224-241) ,
, . 230 .
, .
I- (241-272) . 260 .
.
–
, , .
“ - ” (Shahanshah i Eran u Anaran).
, ,
. , ,
, ,
.
.
80- .
(282-283)
, , .
,
, 283 .
,
, . , ,
.
- , 287 .
, , .
II
.
296 . ,
.
.
[1] . 25000-
.
. ,
, . 298 . ,
.
,
.
“ ” ( - – “
”) ,
, .
, ,
.
.
. ,
,
. , , , , ,
 . ,
- [2] .
“ ” :

.
. ,
, .
, , , ,
,
,
. , ,
.

. ,
. ,
, ,
, . .
,
. -
.

- .
. , ,
, .
, .
.

.
,
. ,
, . ,
, . . (224–241)
, , “ ” ( ,
) III–IV
. , ,
,
[3] . ,
, , ,
,
,
.
, ,
, V .
. , IV . 60-

.
 .
.
: “
, , ,
.
, . [ ]
, ,
, ,
, ” . [4] ,

,
. , , “ [ ] ”
. , ,
IV . 60–70- ,
“ ” , ,
“
” . [5]

, ,
.
, IV . , . .
, ,
. ,
,
.
, 287 . , , 298 .
. ,

.
, “
” ,
[6] , “ ”. ,“
” “ ”
. , “ ” “ ”
, [7] , ,
, , ,
, .
, .
, - . “
” ,
35-36 , . . 251–263 [8] ,
, , ,
IV . 60- .
, (306–337) III-
(287/298-330) . ,
: , “ ” ,
, ,
 – ,
. -
296–297 ,
,
. , ,
.
,
, : “ ”
,
. , ,
, ( ),
( ) .
,
, .
,
, , , , . . .
,
. -
.
“ ” ,
;
; [9] .
, ,
, ,
. ,
, ,
. ,

. , “ ” ,
, ,
: “
:
, ;
,
”[10].
, ,
.
.

. ,

. , ,

.
.
,
 . -
, .

***

- .
“ ”, IV . ,
. ,
,
–
, , , ,
. V . . ,
.
:
.
. .
,
. ,
. ,
.
.
.

. .

: - .
, ,
. ,
.
: -
. .
,
-
, [11] .

[12] . ,
– .
, ,
. ,
, . . .
, ,
, .
.
,
. “ ” – “ ”
 “ ”, , ,
, .
, - - ,
. “ ”
“ ”,
(
,
). ,
.
, ,
.
,
“ ” .

: ,
, ,
. 12 ,
, ,
.
,
.
.
,

. . , ,
, .
; ,
,

.
, :
, .
.
( ,
). ,
(
).
,
.
. , , ,
. .
, .
, ,
. .
,
, .
 :
.
, .

.
.
, ,
.
.
, ,
, .
; , ,
,
.
– , , ,
, .
,
, , ,
. ,
,
, , .
,
,
. ,
. ,
,
.

. ,
. , ,
.
-
.

, , – “ ” ,
, . .
. ,
, , ,
. ,
.
,
.
: ,

. ,
:
 . , -
.
,
,
. .
, ,
. ,
, , . .
, .
, ,
.
. , “
, ,
” .
[13] “
” , -
“ ”[14],
“
” .
[15] ,

. .
, “
”[16].
, -
,
. ,

. , ,
,
, ,
.
, .
-
, , ,
.
“ ” . ,

.
, “ ”“ ,
”.
:“ , ,
” . [17]

, .
( , )
.
 .
. “
, , - .
” .
[18]

:“
, ,
”[19].
, ,
. , ,
,

.
.
, ,
, .
“ , ,
; - ,
”.
, , IV . [20] .

,
, . -
. “
, .
”[21].
, .

.
, 298
,
. ,
.
,

. , ,
. , .
.

, ,
. ,
,
.
,
,
, ,
.
 , .“ ” ,

,
, . :
“ , , ,
,
,...
”[22]. ,
. , ,
.
, .
,
. : “ ( . . – . .)
( ) , ,
”[23].
,
, , .
,
.
.
,
– ,
.

.
.
,
.
, ,
, .
,
.
[24] . . .
.
,
,
, ,
. ,
.
, 355-356 . . , .
. .
: :
,
. , 355 . 25 ,
- . : ,
 , 338 .
“ ”,
.
. . ,

,
[25] .
. . .
,
, [26] ,
IX ., ,
, , .
, , , 319,
346, 348 .
. “
” ,
, ,

[27] .
, ,
.
, , .
,
.
,

.
, IV-V -

. 337 . [28] .
.
,
IV . 30- , ,
. ,
. , ,
.
, .
, , ,
. -
, .
. . [29]

. ,
[30] .
 ,
. , “ ”

. , 409–412
,

- . ,
“ ” ,
, ,
. “ ”
,
; ,

. ,
( ,
.) “ ”
. , ,
, ,

“ ” [31] .
, -

.“ ” “ ”

. , . .

.
(
), .
,
.
,
. V .

.
,
, – [32] ,
, -
[33] .
, ,
, - .
.
,
,
. ,
,
 ( 300 .). ,

( , , ,

). . ,

VI . VIII .
.
[34] .
.
.
,
.
,
.
.
, ,
.
.
.
,
.

[1] (284-305) . . “ ” –“ ”,
,
,
- .
[2] , , , .
62-65.
[3] . , ( )
, . . ., . IV, . I, 1958,,
. 162. . , , -
, (C. T o u m a n o f f . Studies in Christian Caucasian
History, Georgetown University Press, 1963, . 83 . 105, ). ( -
) , “ ” ,
, , .
, “ ” , , ( ).
, ,
.
[4] 1913 . 315-316
[5] , I, . 66.
[6] , I, . 83.
[7] . , - “ ”
, , XI , ., 1941, . 317,
. 13; . , ( )
, . 161.
 [8] , 287 ,

298 . ( 1963, . 283)

.
[9]

: -
(306-337), “ ” ,
(284-305) . ,
, 337 . .
[10]
, I, . 70.
[11]
, , . I, . 194.
[12]

. V IX
. , , V-VII
.
[13] . , , I, . 223.
[14] , , I, .
92.
[15] .
[16] . , , I, . 221.
[17]
, . 88-89.
[18] .
[19] , , , I, .
126.
[20] , , 980. , I, . 63; . ,
, , I, 1940.
[21] , , I, . 102.
[22] , , I, . 128.
[23] , I, . 105.
[24] . .
317 ., – 276 ., – 327 ., .
– 318 ., . . , . . – 323 ., .
– 332 ., . – 326 ., . – 332-333 ., . – 335 ., .
– 311 ., 336 ., . – 355 .
[25] . , -
, , IV, ., 1957, . 278-279.
[26] . , , I, . 226.
[27] .
[28] , . 233.
[29] . , “ ”
518 ( ), . E.d.
Schwarz, Johannes Rufus, ein monofhysitischer Schriftsteller: SB der Heidelberger Akademie der
Wissenschaften, phil.-hist. Kl, 1912, Abh.16.
[30] . ( , ., 1898, №
4, . 263), . ( ,
I, . 188, 213 .). .
, “ ”
. ,
, ,
( . , ,
I, . 229).
[31] . , “ ”
, , , V . 20–30- .
, , , IV . 20-
, . , ,
 , , , , ,
. . . ,
, , III, ., 1955, . 19–20.
, IV . 20 – 30-
, “
” “ ”.
.
[32] . , , ,
, .
( . , , , ( )
, . XII, . 169 .). . . , –
– ,
– , ,
( . , , ., 1912, . 5-8;
. , - , . 261
– 265).
[33] . . . .
, , I, ., 1928, . 131; ,
IV–VII , , II, ., 1928, . 7.
[34] . , , I, . 211–212; ,
, ., 1935, . 114–115.

§ 2. IV
V

338 ,
, II-
, .
. ,
, . , ,
. IV
, 359 .
.
, .
,
. [1]

360 .
, “ ,
( ) ,
.

, ,
.
,
, , ,
,
 ”[2]. ,
.
, “ ”
. “ ”
,
, . . IV . 60- [3] .

, 361 .
, , -
(363 .).
30- ,
.
. ,
,
.
. ,
.
.
, 364 , .
II ,
,
.
,
363 . . ,
-
, “
”[4].
- ,
, “ ,

”[5].
,
. 363 .
. , ,
.
, ,

, . -
.
, II
.
. 368 . , “
, ;
,
[6] .
 .
, ,
.
, , 369 .
. .
.

.
,
.

. , ,
, “ , ,
,
”[7]. . “
,
, ,

( ) , –
” . [8] .
. 371 . ,
-
.
,
–
– ,
, .
. ,
.
, , ,
.
, “ ,
– ,
,
” . [9]

.
337 . ,

. ,
. ,
,
. ,
, V . 40-
. , , . , ,
IV . 70- .
.
 . “ ” ,
- ,
“ ...
,
,
”[10]. ,
.
, “
” - . , ,
- - ,
, , . . ,
.
“ ” -
“
”. -
.“
”. -
. -
“ ...
” .
[11]

“ ” ,
, - “
- ” .
[12]

, ,
,
, [13] .
, IV . 70-
. ,
“ ” , “ ”
. , , . , ,
.
.
– (
, , V . 30- ).
- IV . 80-90-
[14] ,
.
. , -
[15].

, 387 .
. ,
,
– – .
, – .
,
 . ,
- , .
, – ,
, .
. ,
( )
. . II .
, 398-400 , [16] . ,
, .“ ”
.
, .
, .
, , :
.
.
,
.
, , , ,
, [17] .
. , ,
- , ,
, .
. -
( ) (
). - .
( ) .
“ ” “ ” ,

. “ ” ,
“ . ,
, ” .
[18]

, ,
, .
V . 20- ,
- .
. , , ,
.

[19] . “ ” ,
, “ ”. : “
,
”[20].
,V . , ,
, , .“ ”
.
“ ” , , ,
 , .
.
:“ ”[21]. ,
“ ”
. “ ;
; -
;
”.
, , .
,
.
.
:“ ”.
,
[22] .
.
, , ,
.
, , , 30-40-
.
.
V . 40-
( , ) .
,
.
,
.

, .
,
.
.
, .

.
,

( ) ( ) .
,
. ,
. ,
,
-
 .
.
, ,
. ,
.
, ,

, .
.
, 428 .
.
,
, .
,
,
. , “
,
”. ,
.
, , ,
.
,
,
.

.
,
( , V . 20-
, , ). ,
.
“ ” ,
, ,
“ ”[23].
. , ,
. , ,
, , ,
. ,
, , , VI
. , , “
”,
, .
, ,
. , ,

.
, . ,“
 ”[24].
V . II- (438-457)
, , ,
,
. 441-442
. ,
, , . ,
.
. ,

. ,
, ,
. ,

. 449 .,
, .
,
,
, .
,
.
.
, V . , “
,
”.

,
,
.

.
, , -
.
, , ,
.

, .
.
, ,
. ,
-
. ,
, ,
. ,
. V .
 , “ ( )
” [25] ( – , , ,
,“ ” ).
,
, .
. ,
,
,
, .

.
, .

, “ ,
”, .
,
,
,
.
,
. , , - ,
, , .
,
, ,
.
.
- (450
.). .
, , . . 451 , .
,
, , ,
,
,
, .
,
, ,
.
,
,
450-451 . .
? ,
. ,
, , .
, , , ,
,
 ,
. , ,
, ,
, ,
.
, ,
, , , , -
, ,
, :
,
. ,
. , “
” .
[26] ,
,
.
, ,
, ,
, .
, ,
.

[1] , , I, . 101.
[2] , . 101-102.
[3] , “ ” “ ” “ ” ,
, , ( . ,
- , I, ., 1966, . 481, 483),

. ,
. ,
IV .
[4] 1913, . 288.
[5] ; . . , , . 453-454, 477.
[6] , , I, . 125.
[7] , . 130.
[8] .
[9] , , I, . 140.
[10] , . 91-92.
[11] , I , . 135-136. ,
“ ” “ ”
. “ ” ,
– – - – – ... “ ” – –
– - – – ... ,
“ ” .
V . , IV . 90-
.
[12] , I, . 136.
[13] . , ( )
, . 166.
 [14] . , ( )
,. 170; . , , .,
1962, . 91-92.
[15] Petrus der Iberer, Herausgegeben und übersetzt von R i c h a r d R a a b e, Leipzig, 1895, .
17-18.
[16] . , , . 93-94.
[17] . , ( )
, . 163.
[18] , I, . 138.
[19] .
[20] , . 139.
[21] , . 92.
[22] , . 140-142.
[23] , . 92.
[24] . , , I, . 274.
[25] . , , . 218.
[26] ……..1958, . 93.

§ 3. V . .

V . ,

.
,
. ,
. ,
“ ” . ,
,
.
, XI .
, .
.
.“ ”
. ,
.
“ ”,
. ,
, V .
,
.
, ,
. , ( )
.
 , ,
, “
”( ). ,
. ,
, , .

. ,
. ,
. ,
, , .
-
. .
, , ,
, . ,

. ,
V .
( , ).
.
, 450–451
.

.
,
, .
. 463 .
,
.
.
(459–484)
.
. 468 . ,
,
. ,
.
, , .
,
. ,
, , ,
.

. ,
. , ,
(
),
. 60- ( ,
 ) ,
V .
. ,
[1] .
. .
, ,
.
, ,
[2] .
.
,
, “ ,
, - , ”.
, , [3] .
, ,
.
.
,
.
, “ ”.
, ,
(466 .) , , “ ,
, , ”,
.
, .
, , -
, 450-451 .
, .
: “
;
”...
–“ ,
”. ,

. ,
: ,
; ;
. , - “
, ,
”.
,
, , ,“ ”.
, ,
. , ,

. ,
 - . , “
” .
, – “
[ ...] ”...
, :
“[ ] [ ][ ]
[ ] [ ]”[4] .
,
. , 90-
( 493-494 )
.
, ,
. ,
,“
, , ,
- .
” .
[5] ,

. ,

.
,
.
,
, , , , , ,
, .

. .
,
. ,
.
.
450-451
, , , .
,
. ,
, – .
“
” , “
:
”...[6] .
,
,
466 . , ,
. , “ ” “ ”
[7] .
 , ,
.
60-
,
. ,
,
.
,
,
.
, .
,
. ,
. “ ”
: “

.
.
. ,
. .
” .
[8] ,
,
, [9] . ,
.
,
,
, . ,
.
( )
,
. , ,
, ,
. ,“ ,
”. : “
”. ,
, . “
, ; ,
, ”.
“ ,
. ,
”.

[10] .
, ,
.
,
 . ,
. ,
, , .
, ,
. “
, ,
,
,
, ,
. .
. ,
, , ,
.
“ , ,

.
, “ ” 12
,
”[11].
,
. . ,
.
:
, [12].
,
,
,
. “ ,

. ,

,
” .
[13] . ,
VI .
[14] . . ,
, [15] .
,
. , ,
, ,
, . . ,
? ,
. ,
,
.
,
,
 . , ,
, .
“ ” ,

, , ,
.

. , , ,
. , , ,
, .
, , , ,
.
( ) , , ,
, , ,
. ,
- -
. ,
, - - , , ,
, -
- . , .
, ,
,
. “ ” ,
, [16] . ,
, , ,
.
[17] .
,
, “
”. ,
, , , .
. ,
, . ,

. , ,
- , ,
.
: , , , , , ,
, , , , , ,
, , , , , , .[18].
, 472 .
“ ” , 506 .
.

. ,
V . 70- .
 ( ,
)
, .“

, ,
“ ” .
,
”[19].
. “ ”
, . ,
, , , ,
.
- :
“ ,
” .
[20]

. ,
.
,
.
. ,
, , ,
. ,
. .
“

, -
”[21]. ,
. , ,
(
) ,
: , ,
, ,
. ,
,
. , ,
,
.

, ,
. ,
, ,
, [22] . ,
, , .

. ,
 - .
: “ .
” .
[23]

483–484 . ,
[24] , ,
482 .
,
, ,
. ,
,
. , ,
(
) , , , ,
“ ” .
.
:
,
, . ,
,
.

,
.

,
.
.
, ,
. ,
, .
.
,
, ,
,
. , ,
. ,
. – - .

. , , ,
, .
, . ,
.
, , .

.
 , ,
.
, . . 483 ,
.
. , – ,
( ). ,

. , ,
.
,
.

.
, .
,
. ,
, .
. ,
.
,
.
, , ,
“ ,
,
”[25].
, ,

. , ,
,
, , ,
, .
- ,
,
[26] . ,
.
,
. ,
,
. :
,
.
, ,
. ,
, ,
. ,
 ,
, .
[27] .
.
,
[28] .
, , .
.
, ,
, .
-
.
, . ,
,
. , ,
, .

. . ,
, ,
, .
,
, -
. , ,
, ,
.
484 . ,
. ,
, “ , ,
”[29]. .
,
, .
, .
.
.

.
.
.
. ,
, , ,
. ,
,
.
, ,
. , 485 ,
.
 . ,
. ,
, .
,
. ,
,
. , ,
.
,
.
, .
,
. .
“ : “ :
, ”. ,
,
. , ,
, “ ”.
, , , “ ,
. ”.
.
. ,
.
.

, -
(474–491). ,
. , ,
V . 80- . -
502–506 . ,
. ,
.

. . ,
.
503 . , , ,
“ ”, . ,
443 [30] . . .
, 502
[31] .
. . : ,
.
III (457-459). ,
439 . 446 .
, 502–506 ,
[32] . , .
 .
: “ ”
“ ”,
“ ” . .
522 . [33] .
, , ,
,
.
- ,
. V .
.
, , ,
.
,
, , ,
– .

, , .
“ ” – “ ” – ,
.
. , , -
. ,
: “
, ,
, ,
”[34].
, , “ ” “ ”
. .
, ,
,
.

[1]
. , I, . 260, . 1.
[2]
, . 259-260.
[3]
, I, . 145-146.
[4] . , , IX, ., 1940, . 69.
[5] , I, . 159.
[6]
, . 93.
[7]
,
, I, . 19.
[8]
, . 93.
[9]
.
[10] , I, . 196-197.
[11]
. , , I, . 336.
[12]
. , , I, . 340.
[13]
, . 342–343.
 [14]
, . 342.
[15]
. , , I, . 293.
[16] , I, . 70-71.
[17] , . 131.
[18] . , , I, . 20. . . ,
, I, . 299-300; . , ,
, I, ., 1924, . 50-53; . ,
, … IV, 1957, . 332-335; . , , .,
1968, . 161. .
. ,
. , “ ”,
. 13
. ,
, ( .
).
.
, .
[19] . . , , . 452.
[20] , I, . 157.
[21] . , , I, .,
1892, . 50.
[22] . , , . 243–244.
[23] . , , . 243.
[24] , . 141–142.
[25]
. , , . 253.
[26] , . 246.
[27] , . 250–251.
[28]
, . ,
.
[29]
. , , . 263.
[30]
. , , , II, .,
1911–1913, . 64–67.
[31]
. , , I, . 289.
[32]
C. Toumanoff, . ., . 362.
[33]
, . 369–370.
[34]
, I, . 159.

§ 4. IV–V
. -

- ,
.

, , .
, , -
 .
, [1] .
, , - , , .
,
, -
[2] .
, ,
. -
.

. , .
.
.
, , .
( - , , , ), ,
, , ,
.
, , IV ,

. ,
.
-
, - ,
[3] . ,
( , - .)
.

, -
.
:“
”[4].
, IV . “
” . [5] , VI . . , V-
VI , , , -
. ,
, ,
.
, , [6] .

.
,
.
,

, , –
. “ ” - ,
 . ,
,
,
.
. ,
“ ” , .
“ ”, “ ” ( ) “ ” ( ) . -
,
,
.
, ,

.
: , , - , .
,
“ ” ,
, , .
[8]

.
.
. , ,
( )
:“
, ”.
“ - ” . “ - ”
, ;“
”[9].
(“
”)
[10] . , .
.
. “ ”, “ ”
[11] .
.
. , ,
.
.
, -
... [12] ,
, ,

. , ,
-
- .
 -
, .
[13] .

,
[14] .
-
. ,
,
, ( , - - .),
, . .
, .
.

.
.
IV–V . ,
, .
,
, , ,
,
[15] .

IV-V .
.
, . ,
[16] .
[17] , ,
.
( , )
. IV . 30-
, , ,
.
, –
- .
IV
.

, - -
. -
, ,
.
 . ,
, , -
- .

.
, , , ,
- , .
.
, IV-V
,
.
- , “ ” “ ”,
. , VI
, “ ”
,
[18] .

( ) - , . 616-619
( -
) .
[19] : “ , ,
, ,
... , ” .
[20]

,
“ ”. .
, ,

(“ ”) [21] .
,
, ,
.
“ ”
. . , ,

- , “ ”
[22] . . . .
- - agar
(akar)- , : “ , ” .
[23]

( ) , -
- , , , .
“ ” . . , “ ”

[24] .
“ ” “ ”, “ ”
. “ ”.
,
“ - ”
 . ,
, “ ”
: “ ,
,
- ”[25].
, “
, ”[26].
,
“ ”,
[27] . “ ”
. .
, “ ,
“ ”
” . [28]

(“ ”)
: , , ,
, , , .
, “ ”
.
, “ ” “ ”
, IV–V .
.

. “
” , - (IV . )
“
”[29]. “ , – . , –
“ ”
; ,
“ ” ”[30].

“ ” . “ ”
,

. , , ,
: , , -
- . -
, , - ,
.

“ ”. - .
.
“ ” . .“ ” :
“ ” ,
[31]

, IV .
 (
). ,
.
, , ,
.
. ,
V
[32] .
, -
[33] ; ,
IV–V . -
, . , . ,

“ ”.
,
, ( ) .

. ,
.
- .
–
. , ,
,
, .
, , ,
. ,
, ,
.
,
“ ” , , “ - ”
.
,
.
. , - “
” [34] . “
”
, “ ”
[35] . “ ,
“ ” ,
” .
[36]

( )
- . -
, “ ” [37] .

. “ - ,
, - ,
”[38], -
.
,
. -
.

,
,
– ,
.
.
-
. ,
-
,
.
, ( )
. ,
.
.
,
.
- .

.
. ,

,
.

.
.
, -
.
, ,
.
,
.

, ,
IV–VI ,
.
 .
X–XI
. , ,
[39] ,

.
. –
V 50-
, .

. ,
, .

.
( .),
.
, , ,
, ,
.
- ,
,
.
,
. -
( – – – . –
– . – ),
,
[40] .

, , ;
.
III
.
- .

IV–VI
.
. :
, , ,
. , ,
, ,
.
, -
.
V – “
 ”,
. : “...
, ,
; , ,
” .
[41] ,
V , ,
, . ,
,
( . .I )[42]. ,
IV-VI
. ,

.
, ,
. “...

”[43] .

, IV-V
. . . I . . IV
, III-
IV . V

. ,
IV-V
[44] .

. -
.
V 80-90- ,
.
(459-484), (488-531)
. VI (531-579), (579-
590) (591-628)
. VI ,
. VI
II , . . - .

.
. III
.
.
, III-IV .
IV-V ,

.
 ,
.

.
.
, , ,
IV-VI .
IV Tabula
Peutingeriana- , ( ,
, , ) ,
. ,

[45] . 428
.
, .
,
, .
: “...
,
-
” . [46]

.
.

. “ ”.

.
, , ,

. IV-V
. ,
; ,
( )
.
IV-VI

.
,
( , , )
. ,
.
-
 ,
.
- .
,
.
, , ,
. ( , ,
)
. ,

. IV
. -
. , V ,
.
, , ,
,
, ;
. ,
. IV-VI

.
–
.
.
, , , .
,
.
,
“ ” ,
[47] . IV-VI

.
, . ,
, , .
,
. , ,
.
–
,
.
. ,

.
IV-V -
. (IV-V .)
.
 .
,
. , -
. ;
( , ). ( ,
) . IV
, .
. ,
(IV-V .) ,
, .
, .
,
. ,
, ,
.
. ,
, , ,
“... –
” .
[48]

: , , , .

.
IV
. .
; ,
[49] .
,
.
.
.
, ,
. V-VI
, : ,
. VI
;
– “
” .
[50]

.
.
.
.
“ ” .“ ” .
 “ ” .
, “ ”,
( , , ).
“ ”, “ ”[51] .
;
. IV
,
[52] .
,
IV-VI ,
.
IV ,
, [53] .
,
IV-V
.
, , . VI
,
[54] ,
.
,
, ,
.
.
“ ” , VI
“ ” “ ”
, -
.
. ,
.
, ,
,
.
, IV-VI
.
, ( , )
( ),
.
,
.
IV “ ”,
, .
V ,
.
[55]

VI , ,
“
 , ”, “ ”
[56] . .
, VI
– .
,

.
IV-VI
:
, .
,
, :
,
. ,
, IV
.
.
- , ,
VI .
,
, ,
.
.

. , , IV
[57] .
. IV .

“ ”.

. V-VI
.
IV-VI “
” ;
.
, , , –
, . “ ” .

, , . ,
,
“ ”[58].
. 1950
 , “ ” ,
.
“ ”
. ,
, V ,
. ,

“ ” . IV
.
. , ,
. ,
IV-VI
. :

.
, VI .
. V
,
.
,
. . . IV
.
[59] .
, ,
[60] . IV
.
,
, .
. :
.
,
, .
:
, , .
, III
.
.
III .
IV I
, . “
, ”[61].
( . )
, “ ”, “ ” .
 .
; ,
.

“ ,
”[62].
: “
, ”[63] .
, -
[64] .

, .
- ,
. :“ ”
,
“ ” (V .), ; “ ”

. -
, .
- , ,
,
.

. IV II
“ ” .
.
,
.
IV
,
.
,
[65] .

( , ,
.), ,
. . I–II
[66] . , ,
.
, ,
; ,
,
; ,
.
, IV
,
 . , IV
. . Tabula Peutingeriana- (
), , ,
, ,
, .

.
, ,
:“ ”[67].
,
,
“ ...
”. .

(523 .): “
, ,
” [68] – . 523
.
- ,
.

. IV-VI
. ,
.
, 30-
. ,
.
IV-VI .
, ,
, .
V–VI .
. . ,
“ ”.
(VI–VII ). , “
” “ ”
. VI

, XVIII , XX
.
, ,
. . ,
,
. -
. IV
,
 .
, .
. 853
, -
. VII
.
,

,
.
-
.
IV -
– .
,

[69] . ,
– “ - ”
,
(IV–VI .).
“ ” . . [70] “Wostan”- .
“Wostan” ,
. “ostan” : , ,
. “Wostan” IV
,
[71] . “Wostan” –
, , , , ,
. ,
, “ - ”“ ” ,
. “
” (IV . I .). “ ”,
, “ ” . ,
. ,
,
; , ,
.
, ( , ) ,
.
.
, ,
,

. , ,
. ,
.
 – VI 20-
. .

( , .).

[72] . “ ”
. ,
,
,
,
. ,
( ,
), ,
(
, )
.
, ,

( , ,
); ,
–
. .
; ,
:
, ,
“ ”,
.
,
,
.
,

.
, : “
,
, .
. , ,
...,
,
( - , - , -
, , , , ,
.)” .
[73]

,
, , -
 VI

. IV-
[74] .

. , –
, ( ,
, ), , ,
VI .
.
“ ”, ,
,
( ,
, ); , ,
, . IV–
VI ,
.
. V
.
.

.
,
, ,
, . ,
,
.
. ,

, .
, ,
( , , )
, .
, ,
.
–
, ,
“ ”. ,

.
, , ( , ,
, .)
. ,

[75] .
 [76] , ,
- , ,
,
.
,
.
, ( ,
.), . ,
,
.

. , , ,
- .
,
. , ,

.
( ,
)
.
-

, .
. -
[77] .
(506 .
).
,
, , V

. ,
.
:
.
. , ,
.
, .
,
,
– , ,–
,
,
.
IV–VI
. ,
, .
 , ,
.

, ,
“ ” .
.
,
,
. ,

: “ -
, ”[78].
, “ ”

. . , (“ ”)
( , )
– ( )[79]. . .
. “ver”- ( ) ,
“( , 138)”- ( )
[80] . . “ ”
[81]. . ,
“azatan” (“ )”[82].
“ ”
“ ” “ ” “ ” ,
. “ ”
“ ” ,
“ ” ,
[83] .
- , 621 “ ”
(“ ”)- (“ )”- / - /
. , (“ ”-) / /
II .
.
. , ,
“ ” , [84] .
. . “ ”,
: “ ,
”[85]. . , ,
, “ ” “ ” “ ”
[86] .
, ,
, “ ” -
.“ ” ,
 “ ,
,
, , ”[87].
( “ ”), IV .
, , V .
[88] .
, V . 60 - 70-
“ ”
. “ - ”
“ ” “ ” .
“ ” ,
,
. ,
,
.

.
. ,
“ ”, .
, [89] .
.
, , -
[90] .
,
,
.
. – “ ”
.
, .
.
.
,
,
.
“ ”
“ ” .“[91] ”
.
,
“ ,
” . [92] “ ” ,
, “
” . [93]

“ ” , ,
. “ ”, “ ”, “ ”
“ ” .
, , -
 -
. “ ” “ ”
.
“ ”
.

: , ?”[94].
. , “ ”
(“ ”)- ( )- [95] . .
, “
vaal- ; ”[96].
“ ”, . [97] ,
,
: “ ”, “ ” (→ ),
“ ”, “ ”, “ ”, “ ” (→ ) ,
.
“ ” , “
”: , , -
. , -

. IX -
“ ”, “ ”, ,
.

“ ”, “ ”, “ ”. . , “
,
-
”[98]. “ ” . , “ ”
. .
, “ ” “ ” –
[99] .
“ ” .
. . , “ ” .
(“ ”)- , , , vis–pur- (visoputhra)
[100] . “Vispuhr” “
”. “Vispuhr”- -
. . “ ” “ ”,
,
[101] .
. . , “ ” ,
, “ ” . “
[102] ”, . ,
, ( ),
, . , “ ”
[103] .
. , “ ”
vaspuhr (vispuhr)- [104] .
 . , “vispuhr”- ( )-
“ ” (← ),
[105]. , “ ” .
“ ” . , ,
, .( ) -
, “ ”
. ,“ ”“ ” ,
. ( .) “
” . ( )
“ ” . [106] “ ”
“ ” “vispuhr”- [107] . “ ” “ ”

. “ ”,
, , . ,
, , “ ” ( )
.
“ ” “ - ” ,
“ - ”. “ ” “ ”
.“ - ” ,
.
V .
“ ” . IV .
“ ”
“ ” , ,
“ ” (resp, ) –
[108].

,
[109] .
“ - ” .
[110] . ,
, “ - ”
,
, “ - ”
. ,
,
.
, “ - ” ,
,
.
, ,
. VI .
“ ”
, , ,
“ ” “ ”. .
, VI . “ , ,
,
 , ,
” [111] .
“ - ” ,
.
, , “ ”
.
“ ” -
. . “ ”
, . . .
,
[112]

, , - .

, -
.
-
.
.
: “ ”...
.
,
”[113].
. , , ,
. ,
“ ” , ,“
”[114]. (“
”). “
, ,
, , ”[115].
, ,
,
.

, . ,

. , ,
II . ,
– –
– , .
IV–V .
. - ,
,
, “
” . “ ” .
 “ ” .
“

”[116].

(
“ ” ).
, ,
, “ ” .
VI . 20- .
“ ” “ ”, . .
, “ ”
( ) . ,
,
“ ” .
“ ” .
: “ ” (“ ”), “ ”
(“ ”), “ ” ← ( - - ), “ ” ← ( - - ) .
, “ ” , “ ”; “
”. , “ ” - ,
, .
, ,
“ , ”
, “ ” “
”.
“ ”, “
”[117].
“ ” (“ ”
) . II .
.
. ( ),
“ ”, , ,
( 612). “ ” ,

. ,
, . ,
( )- ( rb trbs.) ,
,“ ” .
[118]

I - III
( )
“ ” . ,
IV - VI .
. ,
“ ” ,
.
IV . .
 “ ” - - - , “
” , - “ ...
” .
[119]

. V .
VI . .
, “ ” ,
“
”[120].
, , ,

“ ” “ ”
[121] . ,
[122] .
“ ” , , “ ”,
“ ” [123] . ,
[124] . .
.

“ ” - .
“ ” , ,
. . , “ ”
,
, ,
(“ - ”) [125] . ,
, “ ” - [126] .

- .
“ ” .
IV - V
“ ” “ ” . ,
,
.
“ ” .
“ ” “ - ” [127] ,
“ [128] ,“ ” [129] . , “ ”
,
.
V “ ”,

.
“ , - ,
, .
- ” [130] .
 ,
“ ”
: . , ,
.
“ ”, . ,
, “ ”, “ ”
. “ ” ,

, “ ” [131] .
“
” , , . “ ”
“ ” .
“ ” - “ ”
.
“ ” , .
“ ” - - . - - - -
. “ ” “ ” , -
, ” [132] . ,
,“ ” [133] ,
. ,
“ ” “ ”.
, , [134] .
,
.

. , “ ...
”[135], “ - ”[136]
. , “ ” .
. ,“ ”
“ ” (
)[137]. , “ ”
“ ” “ - ” .
“ ” ,
-
:
(“ ”); . ,
“ ”( )
.
:“
”.
. “ ”, , .
, , “ ,
” [138] .
- “ ”
. “ ” (“
 ”) “ ”
, , 305 ,
,
- .
“ ” ,
“ ”. “ ” “ ” , “ ”
“ ”( . . tacara ) .“ ”
“ ”, “ - ” .
. - ,
, . , “
” , .
, , ,
.
- ,
“ ” . “ ”
-
. , “ ” ,
, “ ” , ,
, .
-
. .
, (“ ”) “ -
” . – “ ”,
, (“ ”),
– “
”.

[139] . ,
, , “ ” .
- ,
. ,
, “ ” .
, ,
.
, “
, ” [140] .
“ ” “ ”
“ ” , “ ”
“ ” ”. “ ”
[141] “ ”
, . . , [142] .
“ ”
.
, .
“ ” (“ ”)- [143] .
“ ” “ ” , “
”, .
“ ”, “ ”, “ ”.
. ,
, “ ” ,
, , “ ” (“ ”) .
VI . “ ”
. :
“ , ?”
( ) : “ ,
” [144] . . ,
“ ” -
, , , ,
, “ ”, “ ”
“ ”
[145] .
“ ”, , , ,
. “ ”
, .
“ ” - ,
, [146] .
“ ”,
, .
“ ” . “ ”
. “ ”
. . , “
” ,
, “ ”. . .
. .
“ ” ( “ ”)
“ ”, “ ” [147] .
“ ” .
“ ” ( , )
[148] . “ ”
. , . .
, (“ ”) - , “ - ,
” [149] .
“ ” .
. , .
“ ”, “ ” ( )
[150] . . “ ”
,
,
[151] .
. . ,
, “ ” ( → → ⁄⁄ ). .
“ ” “ ”,
.
 , ,
, ,
“ ” “ ” -
.
“ ” (“ ”)
“ ”, “ ”, . . - .
, . “ ”,
, “ ” ,
,
, , “ ”
.
: “ ,
”[152].
, “ ”
“ ”. , .
“ ” “ ” “ ” ,
,
(“ )” “ ” .
[153]

“ ” IX - XI
. “ ”, .
IX . ,“ ” “ ”–
[154] . “ ”,
, (“... ,
”). “ ”, .
, VIII . IX . ,
( “ ”- )
“ ” (“...
”)[155]. “ ” ,
IX . . -
(“... ...”) [156] ,
973 , :“ ,
, [157]
 ,
“ ” (“ ”) . “ ”
” [158] . “ ”
“ ” , ,
. ,
“ ”, “ ”, “ ” ( , , )
.
“ ” “ ”
( - ).
, “ ”
, , . ,

. “ ”
“ ”
.
“ ” . .
: “ , ( )
, , , (
) . ,
( )
, ,
. ”[159].
“ ” ,
. “ ”
. “ , ( ),
, (“ ”) ,
” [160] . “ ”
, –
[161] .
“ ” ( )
.

-
.
, ,
.
.
“ ”
.

. , ,
“ ” . ,
, ,
- . ,
,
 . -
. ,

– “ ”
.
IV - V . .
“ ”
.
“ ”
(“ ”) - (“ ”)-
[162] . “ ”
: “ ”,
“ ”, “ ”, “ ” “ ” [163] .
“ - ”
( “ ”). . , “ -
” . “ ”- (“ ”) (
)- (“ , ”) [164] .
( 2211) .“ ” “ ”[165].
“ ”
(“ ”, “ ”, “ ”), “ ”-
(“ ”, . . )[166]. , “ ”
“ ”
, [167] . “ ”
“ ” “ ” [168] .
,

.
- (“ ”),
.
“ ”, ,
,
[169] “ ”
. .
, - . ,
.
, - (“
”). (“ ”) ,
, .
, -
. , ,
.
IV - V .
.
,
.
, ,
.
 ,

. ,
, ,
.
“ ” ,
,
.

- .

“ ” , .
,“ , ”[170].

.
“ , ,
“ ”, ,
“ ”, . . ,
”[171]. ,
, IV - V . ,
. , -
[7] .
- .

[1]
. , , I, . 423.
[2]
. , , I, . 294.
[3]
. , , I, . 426.
[4]
, , I, .
81.
[5]
. , IV .
,
. . , , ., 1958, . 39.
[6]
. , , I, . 362.
[7]
, . 373.
[8]
. , , I, . 319.
[9]
, I, . 292.
[10]
. , , I, . 328.
[11]
, . 344.
[12]
. , , . 153.
[13]
. , , I, . 351.
[14]
, . 322.
[15]
. , , , I, . 240.
[16]
, . 282.
[17]
.
[18]
. , – ,
, I, . 370.
[19]
. , , ., 1935, . 108.
 [20]
, . 25.
[21]
. , . –
, . 304.
[22]
. , , I, . 282.
[23]
. . , , , № 1 1950, . 13.
[24]
. . , , . 414.
[25]
, I, . 324.
[26]
, , 1960, . 8.
[27]
. , , II, . II, 1929, . 389.
[28]
. , . – -
XIX , . .
, . 485.
[29]
, I, . 92.
[30]
. , , I, . 286.
[31]
, I, . 162.
[32]
. , , I, . 287.
[33]
- , VI .
33 ( . . , ,
I, . 301–302).
[34]
. , , I, . 287.
[35]
, . 169.
[36]
, . 170.
[37]
. , …. . 417.
[38]
. , , I, . 287.
[39]
A . H . M . J o n e s , The Later Roman Empire. 284-602. A Social, Economic - and
Administrative Survey, v. II, Oxford, 1964, . 717, 718.
[40]
. . , ,
, XLI, 3, 1966.
[41] , II, ., 1965, . 4.
[42] E . H . B u n b u r y , A History of Ancient Geography, v. II, New-York, 1959, . 69 – 70.
[43] . , , I, 1928, . 228.
[44] . , 1937–1951 .
, , I, ., 1955, . 81.
[45] J . B . B u r y , History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I to the
Death of Justinian, v. II, New-York, 1958, . 3.
[46] , II, . 99.
[47] . , , ., 1942, . 150.
[48] . , ,
“ ” , , I, ., 1965,
. 83.
[49] . , , ., 1936, . 24.
[50] . , , . 80.
[51] . . , , . 30.
[52] . , - ,
, . IV, 1943, № 6, . 577–583.
[53] . ,
, ., 1967, . 19, 91.
[54] . , , ., 1964, . 118–120.
[55] . , - , ., 1966, . 68.
[56] , I, . 205.
[57] . ,
I–III , , I,
1955, . 373.
[58]
, . 84.
[59] . , , ., 1958, . 46.
 [60] , I, . 198–199.
[61] , . 59.
[62] , . 185.
[63] , I, . 199.
[64] . , - , . 78.
[65]
Ш. . , , . 27, 28.
[66]
. , ,
, . V, . I, 1960, . 169.
[67]
, I, . 200.
[68]
, . 94 – 95.
[69]
. , . 423.
[70]
. , , . 45 – 46.
[71]
H . H ü b s c h m a n n , Die altarmenischen Ortsnamen, Straβburg, 1904, . 460 – 461.
[72]
. , ,
“ ”, II, . 83.
[73]
. , 1933 ,
, I, ., 1964, . 144.
[74]
. , …, . 87.
[75]
. , . – ,
.„ “, ., 1938, . 448.
[76]
. , IX-XIII .,
, II,1956, . 138.
[77]
. , IV-VII ., III-IX .,
., 1958, . 274.
[78]
, ,
I, . 27.
[79]
. ,
, - , I, 1946, . 387.
[80]
. . , - , VI, 1904, . 121.
[81]
. , , . I, 1928, . 121.
[82]
. , , , 13, 1943, . 43.
[83]
:“ ”, 1912. :(
“ ”), 1912 ( . . ,
, , . 31, 1954, . 255).
[84]
. , , . 195.
[85]
. , , . 44.
[86]
. , , I, . 207.
[87]
, I, . 12.
[88]
, ,1953, . 12.
[89]
. , III–IV ( : “
”), 1957, . 25.
[90]
. . , ,
III-IX ., .,1958, . 179.
[91]
“ ”. “
” – “ ”. : “
, ”, . 20.
[92]
, I, . 158.
[93]
, . 243.
[94]
, I, . 19.
[95]
. . , , ,
1905, . 72
[96]
. , , , 1908, . 404
[97]
. , , .,
1942, . 147.
[98]
. , , I, . 285.
 [99]
, . 159.
[100]
. . , V,
. 286 - 289; XI, . 165 – 170.
[101]
. , , I, . 194.
[102]
. , , II, . 165 – 166.
[103]
. , , I, . 159; , II, . 166.
[104]
. . , . 468.
[105]
. . ,
, VI, ., 1937, . 479.
[106]
. , - , ., 1944,
. 98.
[107]
. . ,“ ”
.“ ” “ ”. . , 469
[108]
. . , . . 468. ,
, ., 1955, . 177.
[109]
. , , I, . 16.
[110]
. , , , 1963, № 1.
[111]
. , , I, . 17.
[112]
. . , . 459.
[113]
. , “ ” “ ”
, , III, . 164.
[114]
, . 163.
[115]
. , ,
, . 300, 1954, . 346.
[116]
, I, , . 208.
[117]
, I, . 147.
[118]
. , , . 23.
[119]
, . 92.
[120]
. , , . 39.
[121]
. , IV-VII ,
, . II, ., 1928, . 58. . . ,
. 461.
[122]
. ,
, , . 35, . 65.
[123]
, I, . 241.
[124]
. , ; ., 1889, . 127.
[125]
. , , I, . 161.
[126]
, . 272.
[127]
, . 724, 730.
[128]
, I, . 100, 121.
[129]
, . 135.
[130]
, . 145.
[131]
. , , I, . 272. , “ ”
( “ ” “
”), . : “
– !..
, “ ” ,
”. . , , I, . 218.
[132]
. , ,
., 1942, . 147.
[133]
, I, , . 69.
[134]
. . , . 426.
[135]
, I, . 56.
[136]
, I, . 278.
[137]
. , , I, . 278.
[138]
, I, . 56.
 [139]
. , , I, . 198.
[140]
, I, . 158.
[141]
: “
”, . . – “ ”.
[142]
: “
, ”( , I, . 31).
[143]
, III-IX ., ., 1958 . 179.
[144]
, I, . 35.
[145]
. . , ., . 402.
[146]
. , , II, . 167.
[147]
. . , , , , , 1922, . 31.
[148]
. , , . 436.
[149]
. , ,
, I, 1959, . 168 – 169.
[150]
. . , . 420.
[151]
.
[152]
, I, . 53.
[153]
. , , . 146.
[154]
, II, . 3.
[155]
. , , . 170.
[156]
.
[157]
. 171.
[158]
.
[159]
. , , I, . 417.
[160]
, , I, . 181.
[161]
. , IX – XII .,
, V, 1960, . 140.

[162]
. . , , ,
1905 . 73.
[163]
. . , (IV-XIII .)
, , 1952 . 28.
[164]
. . , , , 1950 №1 . 19.
[165]
. . , . , . 21.
[166]
, . 22.
[167]
. , . 426.
[168]
.
[169]
, .
: “ ”, “ ”? -
:“ - ”.
[170]
, I, . 126.
[171]
. , , I, . 242.

( ) IV–V
 § 1.
IV–V

IV
( ) .

, , .
(V .) , , I-
, - ,
“
”[1].
, VI 20–
[2] .
, ,
.
368
, , ,
“ ,
( . . ,– . .) ” .
[3]

, ,
.

, , (VI .) .
,
. [4] .

( ),
.
( . ) [5].
, ,
[6] . [7] .
, - . .
-
. ,

( - ), ;

[8] .
,
, ,
,
[9] ,
[10] .

. ( ),
II - III - , VI
 . ,
, -
[11] .
IV . , V [12] .
, IV – –
( ) .

.
VI
,

[13] . , , I (379–395 .)
IV (389–399 .). ,
389–395 . [14] . ,

– , [15] .
VI
[16]

( ) [17] .
, II ( )
.
. ,
,
.
IV
.
( )
.
III
,
. IV
( ) .
.
- , , ,
.
. 387 .

; [18] .

, .
, ,

. III
.
.
 .
[19] .
IV .
, IV 70-
,
[20] .
( )

.
, “
”[21].

.
, ,
, ,
, “ ,
-
” .
[22]

( , ,
.) ,
[23] .

. II ,
–
- ( ),
, ,
.
, , IV ,
, ,
[24] .
, ( )
. ,
, ,
; , -
.
III - IV
, .
, ,
( , ) ,

.
. .
.
 ,
? , ,
.

.
.
, ,
, - ,
, .
, , , “
, , ” .
[25]

[26] .
,
“ , , ,
”[27].
, . . “ ”.
“
. -
: “
” . [28]

[29] . ,
,
, , , ,
, .

: ,
“ ”[30].
, ,

, . . I - II

.
, IV
( ) . ( )
,
. ,
IV - V .
, ,
.
;
“ ” :

.
 . “
( – . .) ,– ,–
”[31].
,
,
;
; ,
; , ,
, [32] .
, , . ,
, , , “
”, [33] .
( ) ,
.
, [34] .

.
: “ ,

,
. ,
,
” .
[35]

, , ,
,
. ,
, ,
[36] .
,
, , . ,
,
. VI ,
( )
[37] .
, ,
, “
;
, ”[38].
, VI ,
, “
” . [39] , VI
.
.
, V . 70- ,
.
 , ,
I- (457- 474 .)
(458 – 484 .) .[40] , 457 - 474
.
,
.
, 60 - 70-
.

, - [41] .
, ,
, “ ”
[42] . , “
, ( ) ,
” .
[43]

,
[44] , , , VI
.
,
[45] .
V 50 - 60-
. V ,
(450 - 458 .),
. ,
.
.
, .
,
–
.
,
.
.

, ,
. ,
- ,
. ,
;
,
[46] .
, , .
, I-
, .
. 465 .
 ,
[47] .
, ,
.
, ,
,

, .
V
, 30-

. 441- 442
. II (408-
450) , 447 .
[48] .
. V
30- . . “ ”,
“ ”
, 40-
.
“ ”. , 451 . . IV

,
[49] .
.

,
“ ” [50] .
, V
,

,
, .
, , –
, ,
- –
, II-
.
, , ,
, . ,

.
 I- VI
20- .
,
, , ,

[1] , , II, 33, , I. . 269.

[2] . . , . 385.
[3] , , XXIII, № 12, II, , I, . 128.
[4] . . , , “ ”,
1965, № 5, . 74-75.
[5] , , II, 29, , II, . 102.
[6] , , VIII, 2, , II, . 123.
[7] , , V, 1, , III, . 181 – 182.
[8] . . , . 387 – 391.
[9] , , . 125.
[10] . , ,
( , . 391).
[11] , , . 185 – 186.
[12] . . , , ,
XXII B, 1961, . 146 – 150.
[13] , . I, , III, . 124 – 125.
[14] . , III, . 125; . . . ,
. 382.
[15] . , , II, . 317 – 318.
[16] , , . 86.
[17] , . . 126; . . ,
, II, . 100 308.
[18] . , , II, . 315 – 317.
[19] Z o s i m , Historia Nova, I, . 28 - 33; ., . . ,
. 379 – 380.
[20] , . II, ., 1956, 786; . . , ,
., 1951 . 143 – 153.
[21] , , . 96.
[22]
, , . 72.
[23]
. . , . 384.
[24]
, . 383.
[25]
, , . 96.
[26]
, . 52.
[27]
, . 96.
[28]
, , . 194.
[29]
, II, . 208 – 209.
[30]
. , , II, . 320 – 321.
[31]
, , . 72.
[32] , , . 84 – 85.
[33] , , . 133.
[34] , . 126 – 127.
[35] , . 224.
[36] . . , . 384.
 [37] , , . 162 – 165.
[38] , , . 50.
[39] , . 65.
[40] , . 225, . I.
[41] , I, . 157.
[42] , . 185.
[43] . . , . 386.
[44] ,
: . . ,
( . .V ), 1968, . 79 – 84.
[45] . -
.
[46] , . 254 – 256.
[47] , . 259.
[48] . , , . I , , 1913 . 272 – 289. E . A .
T h o m p s o n , A History of Attila and Huns, Oxford, 1948 . 206 - 215; F . A l t h e i m , Attila und die
Hunnen, . 179 – 180.
[49] . . , , , 1912 . 268. . .
, . 37 – 38.
[50] . . , . 39 – 40.

§ 2. IV–V

IV
- , ,
,
.

[1] . :
“ ,
, .
, ” .
[2]

. ,
,

, .
,

( , ), .
[3]

. . “ ” .
[4] .
“ ” .
( ) [5] . “ ”
,
 IV [6] .
.
( ), ( )[7].
IV–V
. ( )
, , .
[8]

[9] .
[10] .
, ,
IV–V . ,
.
, ,
- , , ,

[11] .

.
,
. ,
,
[12] . , ,
. ,
, , ,
- - .

,
.
, “
, ,
”[13]. , . .
,
[14] ,
.
, ,
, ,
,“ ,– ,–

, ”[15]. , ,
, .
,
III .
.
,
– , IV
[16] . IV
 - ,
[17].
( )
,
, . . Tabula Peutingeriana- , . . IV
,

, ,
[18] .

.
,
. , . .
, “ , ,
, ”[19]. ,
“ ”
.
( )[20].
,
- VII ,
“ ” [21] .
( ),
,
. [22] .
.

. , ,
, III
,
[23] .

,
[24] .

.
,
,

.
1963 1965 . .
.
 -
, .
,
.
– , ,
- .
, ,
, .

. - IV
V .
,
III .
.
, IV-V
. [25] .
IV–V
, , .
, [26] ,–
, [27] .
.
,
.
IV–V .
, ,
,
,
. ,

[28] .

. ,
,
. .
II–III
,
[29] . IV–V .
, , , ,

[30] .
IV–V .
. ,
– , ,
, ,
 .
,
[31] .
IV–V . . . ,
, , [32] .
[33] .
IV–V
. , , , ,
, .
,
. ,
-
[34] . IV–V .
, ,

,
.

. , ,
, - , ,

[35] . ,
,
.

. .
, ,
. , ,
. , ,
,
,

[36] , ,
, .
.
–
, , ,
.
,
III–IV
( . ),
[37] .
, IV–V

.
 ,

.
.
,
.
[38] ,
,
- IV–V .
,
, . VI

. “ ” (“
”) VI
. ,
,
, .
.
. , IV–V
. [39].

,
.

,
- , ,
[40] .
. - 17 -
. . ,
.
.
- ,
. , . -
,

[41] .
, IV–V
. VI
, , , , .
-
( ), .
,
III , –
IV V [42] .
, IV–V , . .
,
.
 ,
,
.

.
.
. , , .
– .

. ,
, -
,
[43] . ,
,
. ,
– -
Ad fontem felicem- [44] .
,
VI . - [45] .
,
- [46] .

[1] , , . 73 96.
[2] , , . 51.
[3] . . , ,
, . .
[4] . , , , III, 1963, . 72-73;
. , -
, , III, . 98–99.
[5] . , . 99. ...,
[6] .. , , , 80,
1934 . 35 85.
[7] A . K i s a , Glas in Altertum, Bd. III, Leipzig, 1908; A . R a d n o t i , Glasgefässe und
Glasgestände, “Interkiza”, Archeologica Hungariana, XXXII, 1954, . 153–161.
[8]
. , . , -
,“ ”, 1965, №3, . 114.
[9]
. . , , , . 25 1950, .
107.
[10]
. , . , -
, . 114.
[11]
. , , , 1962, №1, .
242 . . , . , -
, . 114, . . ,
, , 4, 1965, . 104–105.
[12]
, , . 73.
[13]
, , . 96.
[14]
. , , , 1, . 45–46.
[15]
, , . 78.
 [16]
. . , , ., 1964 . 34.
[17]
, . 49.
[18]

. . , ,
, . 4, . 1, 1958, . 99–110.
[19]
. , , . I, . 47.
[20]
, I, . 157 319.
[21]
“ ” ,
, . Itineraria Romana, Römische Reiswege an der Hand der Tabula
Peutingeriana, dergestellt von K. Miller, Stuttgardt, 1916, . XXVI–XXIX.
[22]
Ravenatis Anonymi Cosmographia et Guidonis Geographica, edid. M. Pinder, et G. Parthey,
Berolini, 1860, II, . 75–76.
[23]
. . ,
,
, 1959, . 151.
[24]
. , , . 107–110.
[25]
. . , . . , , , 1960, №3 .
177; . . , , , 1966, №1, . 208–210.
[26]
. , , , III, . 69–70, .
, -
, , . 97–98, . , VII 1956–
1957 , , . 85–86.
[27]
. . , 1952, 1954 1958–
1965 .
[28]
. . , , , 1956, №4.
[29]
. . , . . , -
, , . XXXIIΙ-XXXIV . 221.
[30]
. , . , –
, . 113–114; . , ...,
. 102.
[31]
. , ..., . 113.
[32]
. , . , –
, . 114; . ,
, , IV, . 114; . ,
, , II, 1959, . 70.
[33]
. , , 1952,
. . . ; . ,
, , IV, . 114.
[34]
. , . , –
, . 117.
[35]
. , , . 242– 245.
[36]
, . 249-250.
[37]
. , , 4, . 11, . 187–189.
[38]
. , , , IV, . 119.
[39]
. . , , . 354-355; .
, , I, 1948, . 187–201.
[40]
, , . 188 .
[41]
. , , . 189–190.
[42]
. , - , ,
III, . 301–320.
[43]
. . , , . 108–
109.
[44]
. . , , , 1954, . 157-158; . . ,
, , 1939, №1 . 92.
 [45]
. , - , . 309, .
A g a t h . , IV, . 15.
[46]
. , , IV, . 11, . 187–188.

§ 3.

, ,

.
:“ ( . .
523 .) ,
... ,

, ”[1].
562 . „ “
. ,
20 ,
.
571 . ,
.
.
II- (565–578 .) .
. ,
, 562 , -
. 30
,
.
-
[2] .

: “ ,
, ,
; ,
, ,
, ”[3].

. 572 .
.
, , [4] . ,
, [5] .
, ,
. 576
 -
[6] .
. 576–577
,
. 562
.
,
[7] . ,
. “
, –
, – , ”[8].
, , : “
( . . ) ”[9],
,

[10] . ,
. ,
. ,
: , “
, ,

, ”[11].
,
.
. 579 . (578–582 .)
: “ ,
, .
,
” .
[12]

. 579 .
I
(579–590 .) . - .
. 589 .
.

,
(591–628 .).
. (582-602 .)
. II-
. 591
[13] .
.
? 571
, -
,
. [14] , ,
 .
“ ” (resp. ) “ ” .
,
. ,
“ ”
: “ -
”[15]. “ ”
:“ ,
, ,
, ,
-
” .
[16] ,
,
[17] . II , , “ ”
,
,
.
,
,“ ”,
.
“ ” ,
, “ - ”, “ ”[18].

“ ” : “ ”,

“ ” , -
, .
-
.
580-
[19]

.
.
,
. II- 574
576 . .
,
,
,
, ,
.
, I .
IV- .
-
“ ” . ,
(
“ ” .
, , , ).

, .
80- [20] –( ).
IV- .
, –
,
[21] . , ,
. .
,
,
– [22] . , ,
, ( ),
[23] .
I-
“ ” ( ).
, .
589
( IV ) ,
[24] .
591 -
, , , .

, ,
[25] . , ,
VI . 80-
90- .
I-
, –
.
, - ,
.
,
(resp. “ ”),
.
. “ ”
, ( , , )
.
: “
”. . . “ ”
: “
” “ - ”.
, ,
 , “
( . . ) ”[26].

“ ”,
( ).
“ , – , –
,
”[27].
I-
.

. , ,
VI . 90- VII . [28] .

.
.
II-
, 591 .
.
(602
.).
- . 604 .
.
, ,
, , . ,
,
.

(610-641 .) .
. .
. .
-
. .
“ ” ( ), 606-608 .
- [29] .

,
“ - ” ( ) “ ” ( )
[30] . ,

[31] . , II
.
, ,
, 602-603 I ,
[32] .
 506 . ,
,
, . . ,
( ) .
. 571 . ,
, [33].

, 574 .
,
( . .
(“ ”) )
[34] . . ,
[35] . VI . 90-
.
599 . ,
,
[36] .
.
. II-
,
, .
. ,

( ) .
606–608 .
, ,
, -
.

( ) , ,
-
( ) .

605 ,
.

[37] . ,
.

[38] .
. “ ” ( ),

.
 .

. ,
, II-
,
. , ,
, -
.

:
“ , :
-
, ”[39].
, ,
, ,
[40]

, -
( . . )
, .
[41]

, ,
, .

. ,
, . “
”, – ,–“
,
. ,
.
, ,
”[42].

,
. 608 . “ ” ,
,
- . . :
“ ,
: -

”[43].
II- “ ”
. (614 .
, : ,
, [44] ;
, ,
.
[45]
 , , [46] (// ) .
,
( ),
(627 .) . ,
, .
,
[47] . ,
. . ,
,
, [48] .
, , ,
623 [49] .
,
, , .
( ) ,
.

.
.
. 622
,
.
.
, , .
, ,
. , ,
, ( ,
) .
, ,
:
, , ,
, , ,
,
[50] , ,
, ,

[51] .

,
,
.

,
[52] .
-
,
 .
.
. “
,
,
”[53], – .
. 627 . .

.
,
. ,

, .
,
, ,
.
.
,
.
, – .
,
.
,
: “ , -
, , . ” ,–[54]

.
: “ , , ”[55].
, :
“ ”[56].
,
.
627 . ,
.
. II ,
. 628 .
,
.
. 628
, , .
,
.“
, , ”[57].
- .
.

, [58] , –
 . : ,
, ( ),
. ,
.
, , ,
[59] .

. ,“
, ” .
[60] , ,
( ) : “
” . [61] ,
:“ ”[62].

.
. ,
[63] . ,
. “
,
... ,
” . [64] ,

-
.

,
, . VII “ ”
“ ” . , VI-VII

, “ ”
“ ” [65] . ,

[1]
, . 94.
[2]
, . 244.
[3]
, . 245–246.
[4]
. III-IX ., . 1958, . 224.
[5]
. , , I, . 79.
[6]
, . 238.
[7]
, . 243.
[8]
, . 244 – 245.
[9]
.
[10]
.
[11]
, . 246.
[12]
, . 249–250.
[13]
, , , 1862, . 49.
 [14]
,
– ). . , III, .257.
[15]
, . 95.
[16]
, I, . 217.
[17]
. ,
- , , II, .
22.
[18]
. ,
, ., 1961, . 89–90.
[19]
, III, . 245.
[20]
– . . . .
, .I, 1910, . 16-18.
[21]
. , , ., 1950, . 36.
[22]
.
[23]
.
[24]
. . . , . I, . 24.
[25]
. II-
, , ,
.
[26]
. , , .,
1955, . 204–205.
[27]
. ,
: “
, , ”( , I, .
222). , “ ”
.
[28]
. . . . . 1948. . 85, 86, 155.
, . .
–
. – , ,
.
–“ ”, “ ”.
[29]
, ,
. , ., 1968.
[30]
, . 71.
[31]
.
[32]
, . 77, 90.
[33]
. , , I, . 119.
[34]
. , , I, . 349.
[35]
.
[36]
, . 213.
[37]
, . 7.
[38]
, . 70.
[39]
, . 68.
[40]
, . 74.
[41]
.
[42]
, . 84.
[43]
. , , I, . 391.
[44]
. , -
; I. Marquart, Osteuropaische und ostasiatische Streifrüge, Leipzig, 1903, . 401. .
, ( , I, .
267).
[45]
, . 251.
[46]
( , IV, . I, . 95).
[47]
, I, . 225.
 [48]
, . 195–196.
[49]
, . 200–201.
[50]
, . 95.
[51]
, . 97.
[52]
. . , , ., 1962, . 147
[53]
. . . ,
, ., 1959, . 37.
[54]
, . 40.
[55]
.
[56]
, I, . 224; ., “ ”. . 95.
[57]
. , . 44.
[58]
, . 46–47.
[59]
, . - ., . 120; .,
“ ”, . 96.
[60]
, I, . 96.
[61]
.
[62]
.
[63]
, . 112.
[64]
. , , I, . 86.
[65]
, . 88.

§ 4.
VII–VIII

) , .

.
,
,
.
( “
- ” – “ ”),
, – , –
.
,
.
: 1) –
; 2) – .

. (“ ”)
, - (“ ,
”, “ ”).
( )
– - .
 ,
-
.
– . ,
( “ ”),
,
-
- .
(“ ”),
,
.
- ( . .“ ”,
)
,
( ) , .
: II
, I –
, (IV–III .) – .

. ,

. ,
, – .
, . -

, VII
.
.
,
. ,
, ,
. ,

.
.
VII .
, , .
, “ ”
(“ ”) . , “ ”
(“ ”) , .

.
.
 .
- ,
.

.
“ ”, ,
( ), ,
.
(634–644 .) .
, ,
.

, ,
. 40- ,
.

. , -

. ,
.
640 .
. 642-643 ,
.
, 50-
.
654 .
, .
.
, ,
.
-
.
.
-
,
,
.

, “ ” .
 , IX .
, -
:
1) ,
, , .
,
.
2)
, . . ;
, -
.
3)
.
4)
, , , ,
, .
,
, ,
[1] .

***

.
,
I (661–668 .)
. , .

,
. I-
. , ,
[2] .

. . 686 .
,
[3].

.
: “
, ,
” . [4]

, . 688 . II
,
.
- .
 ,
.
, ,
. “ ” ,
. - .

. - - (685-705 .)
. VII .
.
.
, 697 . ( )
[5] , VIII .
. , 705-711 .
, -
- [6] . , ,

, ,
, ,
. , ,
.
VIII .
, ,
. (724–743 .)
-
- - . -
“ ”,
. ,“ ,
...
100 ”[7]. ,
( ) ,
100 .
[8]

. .
,
. ,
[9] .
728–729 ,

. .

. 732-733
- [10] .
. ,
.
. ,
- .
 .
120- . , ,
735 .
.
, “
”[11].
. , “ ” (“ ”) .
, . “
, ,

”[12].
,
.
,
- , .
, ,
.
,
.
, , : “ ,
” . [13]

[14] .
, .

. 737 .
.
.
.
743-744 . ,
.

***

,
, .
. : “
, ;
, ”[15]. ,
.
, . .
,
[16] .
 -
.
: , , , , .
[17]

.
, , ,
.
,
. , VIII .
,
, .

[18] . ,
, , ,
.
,
. 749 .,

, .

, , ,
.
[19] .

VIII . :“

, , ,
”[20].

, , ,
. ,

[21]. , “ ”,
, ,
.

. , .
,
,
, .
,

.
, , . 764 .
.
, .
 - ,
[22] .

, .

, .
.
, , .
,
.
, ,
.
. ,
, .
. ,
, .
, -
. .

,
.
772–773 . ,
, .
, , (775–785 .)
.
... “
”, – .

.
. , ,
, “ ,
, , , ”. –
. : “
”. , ,
.
,
, .
,
.

. , ,
.

, , VIII .
 .
.
.
.
, , .

, “ ”
. . ,
, .
(786 .), ,
.
.
,

.
, .
, “ ,
”.

: “ ”,

.
“ ,
”. – . .

. “
”, , “
”, “ ”, “ ” “ ”?
,
“ ,
”.
-
: “ ,
”.

, “
”, “ ” “ ”
.
,
, “ ,
”.

***
 .
,
,
“ ,

”[23].
“ ”,
( “ ”)
“ ” . -
“ ”.
,
,
: , ,
, , , , , .[24].
, -
.
, VII . “ ”
. , , “ -
” ,
.

“ ” “ ” .
,
(VIII . ).
, “
”. , , ,
, ,
,
, . .
“ ” . ,

.
, ,
“ ” .
,
. , VIII .

.
, - ( )
(“ ” “ ”
). ,
– . : “ ”
, - -
 , “ ” “
”. “ ”“ ”,
. - ,
,
, .
-
.

,
.

[1]
. , - ,
, . 73, 1959, . 170-172.
[2]
. , , . II, . 366.
[3]
.
[4]
. , , II, . 367.
[5]
. , , I, . 368.
[6]
.
[7]
. , - ¨ ¨, . 64.
[8]
. , ,¨
¨, . 35, ., 1963, . 80 – 81.
[9]
, , . 209.
[10]
, . 211.
[11]
, I, . 235.
[12]
, I, . 234.
[13]
, . 239.
[14]
. , , II, . 372.
[15]
, I, . 250.
[16]
. , , II, . 391.
[17]
. ,
, , . 30, 1954, . 143.
[18]
. , ,
, . 35, 1963, . 85.
[19]
. , , II, . 393.
[20]
, . 50.
[21]
, I, , . 118.
[22]
, III-IX ., . 705.
[23]
, I, . 221.
[24]
. , , II, . 73.

- VI–VIII
 § 1.

VI–VIII .
. VI .
,
[1] .
: “
,
, ”[2].
, , -
,
,
. ,
( “ ”) : “
( )
. -
: “
, ”[3].

- ,
. .
, VI . .
, , , -
. -
, , , , , ,
, . , .
, ,
“ - ”,
VII , ,
.

, , . ,
( , - - .)
.
VI .
.
“ ”, “ ” ,
“ ” . ,
, , ,
. –
“ - ”[4],
X
.
(“ ”, –
), – , “
 ,”
,
. , ,
, .
( : “
”) : “ ,
?... ,
-
, ?”[5] ,
, :“
,
?”[6]
: “
, ,
” .“[7]

: -
” . [8] “ ”
,
[9] .
,
(V . ). “ ” ,
“
”[10]. “ ”
, “ ” .
. , : “ ,
, ? ,
,
...”[11].
, ,– .
. ,
.
,
: “
, ”[12].
,
“ ”
“ ” .
, , . ,
[13] .

. ,

. VI .
. , “ ”? III 1170

, “
 . ,

”[14]. “
”[15].
. , VI .
. VI–VII , , –
“ ”[16]. III-
, “ ”
, “ ”
.

“ ”
.
(“ ”, )
. “ ,
,
- ”[17].
( ), , “
”. , “
”, .
, .
,
, “
” . [18]

( ) (“
”) . (“ ”)
. “ , ,

”[19]. ,
.
,
“ ,
:
”[20].
:“
, ,
... ...”[21].
,
“ ” “
”. ,
.
.
, ,
, , . ,
–
( ) .
 “ ”,
,
- - .
, ,
. ( ,
, )
,
.
(“ ”),
. ,
(
),
. ,
, “ ” , ,
- ,
, , .
, ,
, “ ”.
, ,
“ ” , “ ”,
, .
“ ,
, ,
, ,
” . [22] , , ,
“ ”
[23] . ,
( ,
“ ”, “ ” “ “ ),
.
, ,
.
(“.. ”),
.
, ,
,
.

.
,
.
“ ”, . . ,
“ ” “ ”
“ ” “ ” . .

: “ “ ” ,
 - -
, “ ” “ ” .
“ ” “ ”, .
- , ,
,
”[24].
VI–VIII . ,
. -
, , “ ” “ ” ( -
) . , -
(“ , ”),
, , “ ” “ ”.
“ ”

. , ,
, : ,
, - - .
- , , - , -
.
- .

- . “ ” - ,
, “ ” , ,
“ ” , “ ” -
.
“ ”“ ” .
- “ ” -
( ) .

. -
. ( )
. ,
“ ” , . . “
”.
“ ”
(“ ”, “ ”, “ ”
.). “ ”, , ,
“ ”.
, , “
”.

. ( ) ( ) ,
, , ,
 ,
.
“
” :
, ( ), ,
, : “ -
, ”[25].
,
(“ - ”)
: “ ,
”.
, “ ” ,
, ( ) , ,
- . ,
“ ” “ ”( . .
) . , :
( . . ) ,
.
-
, , ,
. .
. , ,
, “ -
, , - ,
” .
[26]

, “ ”
“ ” .
(“ ”), . . - –
- .
,
,
, ,
- . ,
, “ ” .

, .
,
,
.
. ,
, , ,
.
“ ” :
“ , ?
, ?
, ?” [27]
 . , ,
“ ” “ ”.
,
“ ”, “
”, , ,

.
“ ”
“ ” ,
? , ,
, , .
, , “
” , . . .
, “ ”, . . “ ”
- . ,
, , -
( ,
) ,
, .
. , ,
, , , -
.
:“ -
, ,
,
, ,
”[28]. , ,
: “
,
, ”[29].
,
“ ” , ,
, -
. ,
- .
, .
,
(“ ”, –
- ,
) ,
.

“ ”. “ ” ,
. “
. , ,
” . [30] ,
“ ” .
, “ ”
, . . “ ” .
, “ ”
.“ - , ,
”[31], – “ ”
. , “ ” “ ”
- , -

. ,
“ ” “ ” .
, –
“ ” .
“ ” ,
.
. “ ,
”. ,
– “
, ”. “ ”,
, .“ ”
, , “ ” - “ ”.
, , . ,
, : “ ,
- ,
”. “ ”
“ ”: , ,
: “ ” “
”. ,
.
“ ” ,

.
, .V
:“
, ,
”. .
VI–VIII . .
(
, ) - “ ”
(“ ”) . “ ”
“ ” (“...
...”).
(1066 .)
“ ”: “

...”.[32]
 . , “
, , –
. , ,
”[33]. - - -
. “ ” -
[34] . . , “
” -
,
“ ” -
.
“ ” ,
.
,
. , - .
“
“ ”[35]
( ).
- - ,
- , , , ,
, “ ” - .
,
- .
, .
( - , ...)
[36] ,
, –
.

- .
. , “ , , -

.
- ,
”.
- -
“ ”
. , “ ”,
. “ ” “ ” (
– “ ” – “
”, “ ”–“ ”
.). “ ”, , ,
, , . , ,
- ,
(“ ”) .
, “ ” -
 , - ,
.
, “ ”
. ,
. - , ,
, . ,
“ ”
. ,
, “ ”
, ,
, .
, –“
”.
, -
.
.
,
.
- ,
- .
( )
.

- .
,
.
“ ” .
(“ - ”) ,
“
”, . “
”, , , , ,
: “ ...
”. ,
. ,
(
“ “) “
” .
(“ ”) .
, , ,
.

[1]
, III, . 426.
[2]
, II, . 127.
 [3]
, . 194.
[4]
, . ,
., 1955, . 203-205.
[5]
, . 203.
[6]
, . 203.
[7]
.
8]
, . 204.
[9]
. , , I, . 100.
[10]
, . 111.
[11]
, . 204.
[12]
, . 205.
[13]
. , , I, . 107.
[14]
. , . ,
,“ ”, III, 1953, . 305.
[15]
, . II, . , . 21.
[16]
.
[17]
, I, . 324.
[18]
, I, . 325.
[19]
, . 339.
[20]
.
[21]
, . 335.
[22]
, I, . 324.
[23]
. , , II, . 448.
[24]
. , , , I, .
120.
[25]
, I, . 340.
[26]
, I, . 340.
[27]
, I, . 325.
[28]
, I, . 328.
[29]
, 1, . 328.
[30]
.
[31]
.
[32]
. , 1066 .
, . . . , 1961, № 1, .
246.
[33]
. , , I, . 165.
[34]
, . 164.
[35] . . , (XIII-
XVI .), ., 1938, .5.
[36]
, .
– . ,
“ - ”.
“ ”.

§ 2.

VI–VIII
.
 ,
- . VI .
“ ” ,
(“ ”)
. “

”[1]. , ,
“ ”
.

- , XI .
: “
,
”
[2] ( – . .).
“ ”, ,
, “ ”
: “ ,
” . [3]

,
. , ,
“ ”,
, ,
.

“ ”
. XI .
,
“ - ”,

. . , “

( ,
, “ ” “ ”)
, ”[4].

, . .“ ”,
. , ,

VIII . . “ ”, , “ ”
, , “ ” “
” .
“ ” “ ” ( . ,
“ ” ).
.
, “ ” “ ” .
 “ - ”
“ ” ( “ ” ).

- . “ ”,
, , . (
)
VI . VIII
. ( - ).
,
( ) . -
-
“ ” ,
,
.
,

.
“ - ”. ,
( ,
)“ ” (resp. “ ”) ,
, –“ - ”.
. , “
“ ”, “
”,
, , ,
“ ”, , ,
, “ ”,
, ,
,“ ”( )” .[5]

“ ” .
, ,
,
, ,
.

. , ,
.

. , ,
, .
,
. ,
-
.
VIII . “ ”
, , .
 - .

. , ,
. ,

“ ” ( - )
, , -
“ ” .
“ ,
” .
[6] : “
, ¨[7].
“ ”
,
?.
. :
[8] .
“ ” “ ”
. “ ” ( )
“ ” “ ” “ ” .“ ”
.
“ ” (
“ ”) “ ”
“ ” , , , .

“ ” “ ” . .
“ ” , , ,
(“ - - ”“ - - ) : ,
, , , [9] .
“ ” “ ”
( , :“ ( )
”; “
”). , ,
( )“ ” “ ” .
“ ”,
, ,“ ” :“
”. “ ”
“ ”.
“ ” ,
“ ” .
“ ,
, .
. ,
- ,
, ”[10].
 “ ” “ ” ,
“ ” , . ,
“ ” , , “
”.

- (“ ”, “
”, “ ”),
, “ ” .
, “ ”
. , (“ ”) “ ”
, ,
. , “ ”
, (“ ”)
.
, , VIII .
, .
, ,
“ ”.
( “ ” )
, . ,
“ ” .
“ ” ,
. , IX - X . -
, “ ” -
“ ”.
“ ”.
, , ,
“ ” – “ ”, ,
– “ ” “ ”.
. ,
“ ”, “ ” .
. , “
”, ,

(“ – ”)
.
,
“ ” , ,
“ ” - (
, “ ” ,
). ,
, ,
.
 VIII . “ ” ,
, “ ”.
IX .
. , ,
, - .
.
, . ,
.
“ ” ,
- . ,
( , )
, ,
.
“ ” ( ) “
” “ ”,
“ ”: “ ”...
, ”[11]? ,
“ ” ,
:“ ... ”.
“ ” ,
:“
”. -
– 305 ( ) .
( ,
).
, : “
,
”[12]. “ ,
”,
.
, “ , ”.
,
,
[13] .“ ”,
. , “ -
”.
,
. , ,
,
. , “ ”
, . “ ”
.
,

. , “ ”
 .
,
“ ” “ ” (“
”), , “ ”
“ ” .
“ ”, , ,
. ,
“ ” “ ” .
,
. , ,
“ ” . ,
, , “ ”
, “ ” .
, : “ ”
, “ ” (
)
.
“ ” (“ - ”)
.
, ,
“ ”.
“ ” , ,
.
,
, : “
( - ) ,
, , ,
” .
[14] ,
“ ” “ ” (
). “ ” (“ ”)
, .

, ,“

”[15]. “ ” . ,
“ ” ,
.
, “ ”
, . , .
, “ ”
, -
[16] .
,
, : “ , ,
 ”[17]. “ ”
(“ ”), , ,
.
, , ,
.
“ ” “ ” (“ ”)
. , , “ ”
. “
” “ ”, “ ”
: “...
”[18]. 1201
“ ”
:“ , ,
...” [19] .
“ ” “ ”
“ ” “ ” (“ ”) “ ”
. “ ” “ ” (
). , , “ ”
“ ” “ ” . “ ”, .
VIII – IX . “ ”, .
, , . ,
№ 74, : “
, ” . [20] “ ”
, “ ”, “ ” ,
( ,
, ...) .
, , VII – IX . “ ”
, - , . (“ -
”)
,
.
“ ” .
“ ” ( - , - )
.
“ ”
, .
“ ”,
. IX . ,
[21]

- :
[22] . , , ,
.

“ ”, . , VIII –
IX . . : “
...” . [23] “ ” “ ”,
: “ , , ” .[24]
“ ” ,
, , , ,
. . ,
.

[1]
, I, . 34.
[2] , I, . 373.
[3] , I, . 34.
[4] , I, , . 120.
[5] . , , I, . 107.
[6] , I, , . 121.
[7] , I, . 250.
[8] . , , II, . 392.
[9] . , , , I,
1959, . 165-166.
[10] , I, . 325.
[11] , I, . 325.
[12] , I, . 344.
[13] . , ,
jus asyli- ( . . ,
, 1935, . 178).
[14] , I, . 260.
[15] , . 58.
[16] . , , II, . 206-207.
[17] , I, . 250.
[18] . , , I, ., 1892,
. 326.
[19] . , , II, . 34.
[20] . , , ., 1935, . 29;
. , ,
, . IV, . I, 1888, . 229.
[21] . , , II, . 589.
[22] , . 37.
[23] . , , , I,
1959, . 170.
[24] .

IX – X

§ 1.
IX – X
.
, ,
.

, , ,
,
.

. . VIII .
[1] .
VIII .
,
.
,
.
,
,
.
IX – X
.

, .
,
, IX – X (
, )

.
,
,
.
IX – X
. -
.
IX – X
. , - ,
, .
VIII .
.

, ,
, .
-
.
 ,
, , ,
, ,
- .
-
–
.
,
.
“ ” XIII
. .
“ ”. “ “ ”
, – . . , – ,
XIII . ,
( . “ -
, - ”). ,
“ ” , XII - ”[2].
,
? ,
( , , , , )
, , , ,
( ), , , . , .
,
[3] ,

[4] .
, “ ” “ ”
”[5].
. . “ ”, , ,
.

. , .
, ,
, [6] .
, “ ” IX – X .
. , VIII .

, 8 [7] . ,
, VIII – X
. .
- [8] .

,
[9] .
 .
.
,
.
IX – X - ,
, “ ” ,
-
.
,
-
, , .
, -
.
“ ”, “ ”
[10] .
[11] . ,
, , IX – X
[12] .

.
, “ ”
IX – X .[13] , X
. . . [14] .
-
. IX – X

.
“ ”. , -
, , [15] . ,
, .
-
. IX – X

.
,
X
[16] .

.
- [17] .
IX – X . “ ”
[18] .
,
, , , IX – X
 -
.

- .
, , , -
VI . .
, ,
,
, -
[19] . -
.
- X .
(930 .). ,
, - [20] .
, ,
-
.
,
.

. ,
. , ,
.
IX – X , ,
.
IX – X
.

.
.
. ,
, ,
.
, ,
.
, .

[21] . IX . (829 – 830 .) -

( ) . IX .
- “
( ) ; 3000
20000 [22] ”. ,
.

.
-
. , ,
( , ) .
.
“
”[23].
-
.

. , ,
, ,
[24] .
( , )
. ,
.

.
: ( ),
– .
[25] ,
[26] .

[27] .
(
)
[28] .
.
[29] .
.
,
, , ,
.

. - . .
- ,
[30] .
.
VIII ,
. VIII – X
,
 – .
,
.
, 305
[31] .

[32] .
. “
” .
[33]

:“
,
, ” . [34]

, ,
,
, -
.

[1]
, , . 120–121.
[2]
. , , I, . 159.
[3]
. , , . II, , 1927; .
. , , - “ ”, 5 - 6, 1940, . 496.
[4]
. .
, , , I; , , ,
V - VI, , 1948 ., “ ”, I, 1949.
[5]
. , , I, . 191.
[6]
. , 1948 ., “ ”, I, .
372; . , ,
, I, 1955, . 433 – 434.
[7]
. , , , .,1945
, , . . , , , 1941, . 19.
[8]
. , , II, . 89 - 90.
[9]
. , , I, . 141 - 148.
[10]
, . 360 – 361.
[11]
, . 360.
[12]
. . , XIII – XV .
, 1956, IX, . 137.
[13]
. , , II, . 29.
[14]
. , , II, . 29.
[15]
- . . ,
, II, 1936; . ,
; , .,1950, № 6; . . ,
, ., 1950; . ,
, , IV, .,
1959. . , XII .
, ., 1963, .
[16]
. , , II, . 523.
 [17]
. , . ,
,“ ”, III, . 302.
[18]
. , , II, . 291–296, . 603;
. , . , ,
. 434 – 435.
[19]
, De bello Gothico, , II, . 127. . .
, , II, . 110.
[20]
. , ... , . XXIX, . 10 - 13 . .
, , II, . 110.
[21]
. ,
( VIII – XI .),
, . 31, ., 1954, . 18 - 19.
[22]
, II, 567, . . 15; . . ,
, ... 31, ., 1954. . 18 - 19; .
, , ., 1966.
[23]
, ,
, I, . 339; , ,
. - .
[24]
. , . , . ,
, I, . 152.
[25]
, , , I, . 324.
[26]
, . 329.
[27]
, VIII . “ ”, .
. , , , I, . 54.
[28]
. , , ,VII, 1908, . 172 - 173.
[29]
, . 93.
[30]
. , ,
, IV, 1952, . 278 – 280.
[31]
, , . 345.
[32]
. , 1917 ,
1960, . 48.
[33]
, ,
, I, . 57.
[34]
, , , I, . 277.

§ 2.

,
.
.

.
,
.

.
,
 , ,
,
.
,
, ,
.
,
, , .
,
( , )
. ( ) .

.
. ,
,“ ” , “ ”
. . .
“ ,
,
,
” .
[1] ,
, “ ” , . .
, .

, “ ” [2] .
“ ”
[3] .
“ ” – “ ” – ,
[4] , ( ). XI
“ ” , ,
:“ – ”.
.

.
, ,
, , ,
, , ,
.
, , “ ”
, , ,
“ ” “ ”
[5] .
.

.
, ,
 . ,
( ) .
, .
IX – X .
:
, ( )
, . . “ ”( ).

,
( ) ,
,
. ,
. ,
:
, ,
, –
.
.

. VI
“
” .
[6]

IX – X . “ ”
. “ ”
.
“ ”,
.
IX – X .
, , .
,
, ( )
.
.

“ ”[7].
( )
. ,
, ,
.
.“
, ,
” .
[8] . :“
,
“ ”, “ ” ,
“ ”, . . - , -
”.
 .

[9] .
.
, ,
.
- ,

,
.
, ,
.
, , ,
.
,
. , “ ( – . .): “
.
.
, .
, .
, ” . [10] ,
, ,
, ,
“ ” .
“
, .
: “ ,
. ”[11] .
IX . 80-
. ,
“ ... ,
” .
[12]

.
, IX – X
. -
,
.
-
,
,
,
.
( )

.
 , IX – X .

. , ,
, “ ”
, “ ”
“ ” .
“ ” “ ” .
.
, ( ),
“ ” –

, .

“ ” .
,
, .

, -
. “ ,
- ” .
[13] , ,
,“
” .
[14]

“ , -
”[15].
, ( ) -
. IX
, :
“ ” . [16]

- , -
. , ,
“
” .
[17]

. IX – X

.
, .
,
.
-
, .

.
“ ”.
 .
“ ”
. : “ ,
, “ ”- ”[18].
. : “ ,
,“ ” .
, “ ” “ ”
. ?
,
, .
. , , ” .
[19]

, .
[20] .
“ ” “ ”
.
XII – XIII ,
“ ” “ ” .
, , . ,
, “ ”
“ ” ”. .
, , ,
, “ ” “ ” . “
” . , “ ”
“ ”, . ?
?
,“ ” “ ”
.
- .
“ ” “ ”
,
“ ” . “
” -
, . .
,
, , . . .
, IX – X .
, , ,
[21] .

.
, , , ,
. ,
, .
, X
. ,
.
 . ,
.
-
. “ ”
, . . ,
. “ ”
,
,
, , .
“ ”, , ,
“ ” .
-
,
,
( , , ...)
.

[1]
. , , . 127.
[2]
. ,
, , , 37, 1949, . 21; . .,
, I, , . 105; . ,
,
, IV, . 191.
[3]
. , , I, . 282 - 283.
[4]
. , , I, . 382; . , , .
414.
[5]
. , , .
44 - 46.
[6]
. , , I, . 289.
[7]
, I, . 178; , ,
I, . 121; . , , , 1941. ,
, ., 1959, . 44. .
; . XI-XII . , ., XII .
, ., 1968, . 171 - 210.
[8]
, . 242.
[9]
, I, , . 121.
[10]
, . 242.
[11]
, . 243.
[12]
, . 258.
[13]
, , I, . 324.
[14]
.
[15]
.
[16]
, , , I, . 339.
[17]
, , , I, . 339.
[18]
. , , 1907, . 16.
[19]
.
[20]
, . 17.
 [21]
. , IX – X .
, , . 34, ., 1962, . 21 -
22.

§ 3. ,

,
, . ,

VI IX . ,
.
IX – X .
-
,
.
,
VI .
( ,
, .).
,
.
,
. ,
.
,
.
.
, , ,
.
. : “
” – ; “ , ,
”– ; ,“ ...
”– . ,
.
, ,
.
.
, ,
.
. ,
,
 [1] .
.
,
. ,
, , , , .
, , , -
.
.
,
.
VIII ,
.
, , [2] .

– .
. VII – VIII
,
– [3] .

,
.
VII
; 14
[4] . VIII
.
[5] .
VIII – IX
( ) ,
[6] .
VIII
.
[7] ,
VIII , VIII – IX
, VIII
, .
,
VIII .
. ,
,
. ,
, VIII
IX X . .
[8] .
IX
.
, IX . X
[9] .
 X ,
.

. , -
[10] .

***

.
VII – VIII . . ,

. ,
,
,
.
, ,
.
( , , ) ,
.
VII – VIII
.

. ,
,

-
.
“... ...
,
” .
[11]

. VI – VIII

, ,
( , ,
.).
, VI – VIII
. ,
,
.
.
.
, , , ,
 ,
.
, , ,
,
, ,

. , VII – VIII
.
, -
.

[12] . .
, , -
. , ,
,
.

,
.

– ; “
” . [13] –
-
.
, , ,
, .
,
,
.
( IX )
.
, ,

.
, – –
.
,
. ,
,
.

.
,
[14] . ,
, – ,
, .
 IX – X
, “ ” .

.
IX – X ,

.
. IX
[15] .

[16] . IX
. - IX .
.
[17] .
VIII IX
-
: - , , .

. -
;
,
,

[18] .
IX – X . ,
,
.
: -
; - ; - ; - ;
- ; - ; - ; -
[19] .

, :
, , , , , ,
. IX

, , ,
.

; ,
- [20] .
.
 , IX
.
, ,
. , , ,
.
( , ).
,
; – , , .
. “ ”
; , ,
, , ,
.
IX .

[21] . , ,
[22] .
,

853 .[23].
, ,

[24] .
IX
[25] . IX – XI .
.
VIII – IX
[26]. -
.
,
.
,
: “
, , ;
.
, ”[27].

.
.

[28] .
.
,
: - - - - .
[29]

.
[30]
 . X
-
.
: “
“ ” - ;
, , , ;
. -
, ,
” . [31]

IX – X , , .
,
, , . , “ ”

[32] .
XI ( .
– 1044 – 1045 . )“
[33] ”
: “ ,
”[34]; ,
,
“ ” . [35]

, , ,
.
,
X .
. ,
. , ,
,
. ,
,
[36] .
;
. ,
,
. “
, ”[37].
. ,
, ,
. ,

. ,
, .

. ,
,
.
, [38] .
IX – X .
– [39] . IX . . . ,
.
, – .
[40]

“ ” , IX .
. 1906 .
( VIII- 5 )
X – XI [41] .
X
[42] . ,
, X
, ,
, , [43] .
“ ”.
,
, 500 [44] .
, X .
,

[45] .
IX – X -
.
IX
.

.
, 1122 ,
,
,
.
;X ,

.
( –
) , [46] .
–
,

. , X
, - .
:“
. , - .
.
. ,
[47] ”.
 X
“ - ”, :“ ,
, , ,
. .
. ;
, ”[48].

X :
“ ,
;
, ,
;
. ,
, .

. ;
. .
, ...”[49].
“ ... ,
” X [50] .
,

. ,
50 000 .
, IX
.

. ,
, 853 : “
, .
( )
. . ( )
( ) . :
, , , ...
,
... ,
. .
” . [51]

IX–X
( - , , .)
. , ,
.
,
,
: , [52] .
 ,
( ?).
.
,“
”[53], . ,
.
“ ”
“ ” [54] .
,
. ,
: -
[55] . IX
. ,
.
, .
, ,
, [56] .
,
. , .
,
[57] .
, .
.
,
[58] . - .
. ,
.
. ,
, .
, ,

, [59] . ,
- , ,X . ,
.

-
. ,
III- ,
, [60] .

,
,
, -
, .
, .
 IX–X . ,
: , , .
, , , IX–X .

.
, ,
, , ,
,
.

.
“ ” ,
. “ ”
“ ” [61] .“ ”
“ ”[62] .
“ ” “ ”, “ ” [63] . VII
“ ” “ ”
“ ” . IX–X
[64]

“ ”
[65] .
IX
[66] .

,
.
, :“
, ,
...
, , : (20) ; ,
(5000); (50); (250);
, (70); ,
(30); ,
(30); , ... (60)...
(80)” .
[67]

,
,
.
,
“ ” “ ” [68] . ,
“ ” [69] .
“ ” “
”,
.
IX II ,
 ,
.
, IX–X
, ,
[70] . X
:
, ,
.
“ ”[71],
, .
.
.
, . VIII
.
:
, , “ ”, .

.
. : , ,
, , , . “ ”,
“ ”
[72] .
“ ” “ ”.
“ ”, “ ”, “ ”,
“ ”, “ ”, “ ”,
–“ ”, “ ”. IX
[73].

“ ” “ ” .

,
, , , ,
, , , .
.
,
, , , ,
, ,

. .
VI–X .
,
, . ,
,
, , ; , ,
, , , , , . . [74] -

, .
 . VI . VII .
- [75] , ,
, [76] .

. , ,
,
. , , , ,
, ,
“ - ”
[77] . -
. ,
, . ( )
[78] . ( , , ,
, .)
. ,
IX–XI
, , , , .
,
“ ”,
, , , .
, “ ”
; ,
. , “
” [79] .
, IX–X
,
. .
“ ”,
(IX–X .) ,
.
-

.
-
,
. - ,
, -

[1]
. . ,
, . 194
 [2]
. , , ., 1957, .
79.
[3]
. . ,
, . 195
[4]
. . ,
, ., 1965, . 126 - 127.
[5]
. , , ., 1969, . 54.
[6]
. , ,
. 18.
[7]
. (
).
[8]
. . ,
, . 198 – 199.
[9]
. , , . 57.
[10]
. . , , . I, , 1910, . 54
[11]
. , , I, . 144.
[12]
. . , . 34 . .
, , . 196
[13]
. , , I,
, . 121.
[14]
. , ,
, II, . 83.
[15]
. , , . 118.
[16]
. , , , II, . 390.
[17]
. , , II, . 404, 407.
[18]
. . , .33-34
[19]
. , IX–X .
, , 1963, . 176.
[20]
. . , . 34.
[21]
, . 35.
[22]
. , , II, ., 1970, . 113.
[23]
, I, . 257.
[24]
. , , ,
, ., 1938, . 326.
[25]
. . , . 35.
[26]
. . , . 36.
[27]
, I, . 377.
[28]
. , , . 110, 111.
[29]
, . 80.
[30]
. . ,
. 233-234.
[31]
, . II, . 278-279.
[32]
. . , . 36.
[33]
. , , II, . 143-144.
[34]
, I, . 298.
[35]
, . 306.
[36]
. , , . 96, 98.
[37]
. , , I, . 52, 144.
[38]
. , , . 95, . .
, , I, . 53.
[39]
. . , . 37.
[40]
, , . 125.
[41]
. . , . 37.
[42]
, , . 100.
[43]
. . , IX - X , , 38. . 3, 6.
 [44]
. . , IX - X , , 38. . 9.
[45]
. , , . 77.
[46]
. . , IX - X , , 38, . 56.
[47]
, - , , . , .,
1937, . 4.
[48]
V. M i n o r s k y, Hudud al Alam, “The Region of the World”, a Persian Geography, London,
1937, . 144. . - . . 15.
[49]
. . , IX-X , , 38, . 88-89; 90-92.
[50]
M. B r o s s e t, Deux historiens armeniens, St. Petersbourg, 1870, . 296.
[51]
T a b a r i A n n a l e s, III, 1414–1416.
[52]
V. Minorsky Transcaucasica, Journal Asiatique, CCXVII, 1930; .
, , , . 30, 1954.
[53]
, ,
, I, . 73.
[54]
V. M i n o r s k y, Transcaucasica, . 60.
[55]
A. C h r i s t e n s e n, L' Iran sous les Sassanides, Copenhague, 1944, . 369.
[56]
T h . A r d z r o u n i Xe s., Histoire des Ardzrouni, Collection d' historiens armeniens. Trad. Par
M. Brosset, T. I, St,-Petersbourg, 1874, . 141.
[57]
. ,
, I, ., 1946, . 40.
[58]
. . , IX-X , , 29. . 11.
[59]
. . , , . 31.
[60]
, . 61.
[61] , . ,
“ ” , VII, 1940, . 59, 60.
[62] , . 337.
[63] , . 86 ; . , , . 260.
[64] , . 334.
[65] . , ,
, III, 1913–1914, . 41.
[66] . ,
,“ ”, 1925, . 107–108.
[67] . , 1917 ,
., 1960, . 48.
[68] , . 345.
[69] , . 339.
[70]
. , , . 143, 147.
[71]
. , , , . IV , , 1913.
. 41-42.
[72]
. , , ., 1961, . 8-10;
, ., 1967, . 90.
[73]
. , , ., 1940, . 17.
[74]
. , , . 80.
[75]
. , , . 52.
[76]
. . , , . 61.
[77]
. , , . 59; . .
, ., 1950, . 17.
[78]
. , , . 62.
[79]
. . , , . 30-31.
 § 4.
IX–X

, ( ) .
,
, ( )
.
X

.
IX–X
;
, ,
.
, ,

.
, ,
, .

.
.
IX–X -
.
,
- .
,
, “ ”
.
. “ ” XI
[1] .

“ ” VII–X [2] .
“ ”
, “ ”, ,
IX . “ ”.
XI . “ ”
. : “...
... , . - ,
, ...” , “ ”
, . .
... XI . “ ”
 - . “

”... “ ”
...” .
XI–XII “ ”
.
,
. XI–XII
“ ” ,
“ ” X–XI
. XI–XII “ ”

“ ” [3] . - , “ ”,
,
.“ ” “ ”
, . .
.
IX–X
.
.
,
( ) .
,

.
“ ” .
,
[4] . : “
, , ; ( )
.
, ,
- , - , - [ ] .
[ ] ,
, , [ ] ; ,
, ” .
[5]

“ ” – “ ” –
.
X . ,
, ,
“ , ” . [6] ,
( ) , , . . ,
.
, ,
– , – . ,
 (“
”). ,
“ ”...
. “
- , - , - ”[7]. ,
, “ ” .
, :“
, , , ;
, , ” . . .
[8]

–
, . ,

(“ ”)[9].

, , ,
( ), . ,
–

- [10] .
:
, .
, –
, – .
, . ,
;
- , ,
- . ,
, ,

, .
.
“ ” , IX–X
–
– .
IX–X
,
.
, , IX–X .
VII–VIII .
, VII . 50-
( ).

. ,
. ,
[11] .
VIII–X . ,
 – X .
,
, III- .
, XI–XIII .
. , XII–XIII

, XII–XIII

IX–X .
,X , . .
,
, . .
, ,
, .

* * *

IX–X
.
.

, .
,
.
“ ”
- .
“ ”
, [12] .
XI , , “ ”
“ ”,

[13] .
, IX–X .X
. , , ,
“ ” . ,
“ ” . ,
:“
”[14].
“ ” [15] .
: “ -
. ... ”[16].
“ ”
,
“ ” [17] .
 X ., , “ ”
“ ”, “ ”
.
, ,
“ ” ,
X . “ ”,
, .
, , “ ”
“ ”. , , “
” .
[18] “ ” ,
“ ” “ ” ,
. ,
“ ” .
[19] , “ ”
,
,“ ,– ,–
” . [20] ,
, “ ”
“ ”.
V .
“ ” “ - ”, ,
, V, VI–VII “ - ”
.
(IX–X .)
“ ”
“ ” “ ” [21] .

, “ ”
. IX–X “ ”
. , “ ” .
, ,“ ” .
[22] .
“ ” , , ,
.
.
, IX–X
–
.
.

, ,
. . . ( , , ) .
.
(“ ” ),
[23] .
. . . -
. -
 ,
. -
, . ,
( , XII .
) ,
[24] ( )
( ) ,
.

* * *

- IX–X .
.

. -
.

.
IX–X
,
.
,
, -
. ,
, ,
.
,
, . ,

,
. ;

.
. , ,

(“ ”, “ ”) .
,
, VIII–X .
,
.
,
.

.
 - VIII–
IX . .
. ,

.
.

.
,
.
, .
. “ ”
: “ , , ,
( ) ,
( ) , ( ) - ( ) ,
” . [25]

,
. , ,
, (
), .

[26] .
- ,
“
,
”[27].

. .
, . - -
.
[28] .
,
; ,
.
, ( )
, , .
,
, ,
,
.
:“ ,
, ,
, ;
 . ,
, “ ,
”, .
, ” . [29]

.
:“ -
, – , – ,
”[30].

[31] .
, , ,

. ,
, , ,
.
, , ,
, , ,
-
.
,
,
.
-
. , -
, , .
,
. .
- , ,
. :
, ... . ,
,
. . ?
. ,
. ,
, ,
, ; ,
, , , ...
, -
.
, “ ” “ ”,
“ ” . , ,
, [32] .
,
. ,
– ,
.
 IX .
, “ ”
, .
. . , “
” ,
: “ , ,

.
, .
,
” .
[33]

, , . .
,
, ,
“ ” .
,
,
,
, ( )
.

[34] .

- - .
.“ ,
,
. ,
” . [35]

915 . : “
- ,

...”[36].
.
: “
, , ,
,

. , . ,
-X . ,
, ”[37].
, IX–X ,
,
-
.
 .
,
,
( , )
( , ,
...).

[1]
. , , I, . 38.
[2]
. , , I, .162; . , ,
, I, 1959.
[3]
,
“ ” - –“ ”.
[4]
. . ,
,
, . IV, . II, ., 1959.
[5]
, II, . 4.
[6]
. , , , I, 1925, . 102.
[7]
, II, . 3.
[8]
, II, . 3.
[9]
.
[10]
.
“ ” “ ” . . ,
XI–XII ., , V, . I, . 155-156.
[11]
. . , , I.
[12]
. ,
, ., 1961, . 97.
[13]
. , , II, . 50.
[14]
, , , I, . 258.
[15]
, , I, . 259.
[16]
, . 302.
[17]
, . 215.
[18]
, , . 325.
[19]
.
[20]
.
[21]
, . 325.
[22]
. , , I, . 278-279.
[23]
. , , XI–XII ., . 154.
[24]
, I, , . 180.
[25]
, , , I, . 344.
[26]
. . , , II, . 447-448.
[27]
, , I, . 165-166.
[28]
. , , II, . 438-448.
[29]
, I, . 324.
[30]
, . 328.
[31]
, . 329-330.
[32]
. , IX-X .
,„ “, ., 1925, . 48-49. . ,
, , 1941. . 22, . , -
, ... 27, . 74-75.
 [33]
. , . IX-X III
., ., 1934, . 5.
[34]
. ,
, , 1923, . III, . 186-216.
[35]
.
[36]
.
[37]
.

VIII IX
.

.[1]
, -
- VIII-IX
,
.
[2].

, : “
”, . . ,
“ ,
“
, ,
[3] ”.

, .
VIII-IX
.

[4] .

.
VIII . 30-
- .
( )
“ ” - .
 . - .
, ,
,
. , ,
.

,
, ,
. ,
-
.
VIII . , ,
“ ” , , , ,
- -
. ,
, - .
-
,
.
IX .
,
.
,
, , , - ,
.
VIII . :
, ,
VIII . IX .
, .
.
,
,
, ,
, ,
.
.

(754-775) .
, -
-
.
“ ”[5].
,
 (772-775),
.
,
,
, ,
.
: “ ( - . .)

”[6]. , “
- ”[7] “
” ,
[8]

, “ ”[9].
, , -
” ”, ,
.

.
- .
, VIII . , VIII .
,
.
-
, - ( )
.
VIII .

.
, , VIII .
,
.
IX .
[10] . , -
,

- .
VIII . IX . , -
( )
.

.
[11] .
, , -

,
 .

- - .
, ,
.
VIII .
- ( ) .
, 717 . “ ,
”.
[12]

, .

.
,
VIII . 30-
[13] .
-
,
, .

[14] .
VIII . 30- . .
“ ”[15],
. , “
. ,
- ...
”[16].
.
. ,
, ,
.

, ,
.
VIII . 80- (
)
- ,
[17] . ,
,
-
.
IX-X .

- -
 .
.
, IX . II -
,
. - . IX . 80-

[18] .

,
.
d
,

( - )
.
,
[19] .

- .
.

§ 1.

,
.
VII VIII ,
, [20] ,
. “ ”[21], - VIII .
,- , 30
.
” ,
[22] “ ”
, 30 , -
,
, , 30
.
VIII , “ ”
,
. , VIII 30-
“
.
, ” . [23] , ,
 ,
( ),
[24] .
- , ,
,
, VIII .
, ,
, ,
. , 754 - -
-
[25] .
,
. ,
- . 70-
.
- [26] .
,
. ,
,
( ),
, ,
.
20 000 .
. 16000 [27] .
,
, “ ”
, ,
VIII . 80-
. , VIII . 60 - 70-
,
, .
,
. 20 000-
.
16 0000 . ,
. ,

, , ,
.

- .
,
,
. ,
VIII . IX .
.
 VIII . IX . ,
.
, ( ,
)
. 749-750 (
)
. : ., ,
.
(
,
, .
).
754 , ,
. ,
.
-
. -
, , ; ,
VIII . XI . ( -
) - .
,
.
,
, :
( “
” ) ?!
VII . II
VIII .
,
.
.
, , ,
, , .
, , - ,
,
- -
.
, ,

. , ,
.
,
.

. ,
 , VI .
. ,
- [28] .
, VII-VIII .
.
.
.
:“
”[29]. ,
[30].

,
: “ , -
, -
, ;
, ,
” . [31]

VIII-IX . - - .
( ), ,
, , , ( ), ( ),
[32] , ( ) [33] .
[34] ,
( , )

. VIII . ,
VIII .
, .
-
,
. - -
. -
. -
- .
[35]

.
. - -
“ ”
.
( , “ ”,
“ ”...), “ ” ,
.
” ” ,
, . VIII . ,
, , “ ”
- - ,
. “ ”
, “ ”
 . , ,
,
( , .
). “ ” [36] ;

. ( )
. , ,
.
. , , ,
, ,
.
. - .
.

,
[37] .
[38]

[39] .
- ( , , , .).
. ,
, ,
,
(“ ”,
). ,
,
. III[40].
IV [41].

[42] . ,
, IV- [43] XI .
. ,
. : ” ,
, , ”[44].
III- ( )
, , (1058-1084), . .
XI . ,
. ,
“ ”. - ,
, ,
- .
XI . II
. ,
,
. , ,
- ,
. , ,
,
,
 - - , ,
( . . ) . ,

.
.
( , ).
.
,
[45] .
, ,
- ,

. -
. ,
, “ ”,
“ ” “ ” .
.
, - - ” ”
, , ,
[46] . ,
“ ” . ,
III “ ”,
, .
[47]

III , . ,
, , “ ” “ ”
( . . ),
[48] .

.
, ,

. “ . (787), . , (7)
-
” .”
[49] ”
:” ”[50], , ,
“ , ”[51].
, 787-827
.
[52] -
, - .
-
829-830 .
, (827-839), “
 ” . ( 839-861
.). -
, , ,
840-842 . (853 .).
( 861-881 .),
- . -
853-870 .
, 870 . -
(878 .)
, (878-882 .).
I- 881-893 .
, ,
881 . 888 .
. I- I , 891-918
, -
X . 908-914 . , - ,
. II 918-929 ,
,
.
.
, . 936-938
[53] . ,
. 925 -
.
II- 929-976 .
, ,
.
, 976-1010 .
II , 1010 -1039
, ,
[54] . , 1037 , IV-
, :“ ( . . 1037
.), - , - , ,
,
, ”[55].
, 1010-1037 ,
, - 1037-1050 . I
( 1058-1084 .). IV- II- .
, - .
IV (1084-1102), II
.
,
- .
,
.
 ,
.

.
(“ ”) -
. : “
.
-
”[56]. , ,
( ) .
[57] , “ ”
. “ ”
[58] .
, . .
[59] . . [60] .
. . [61] . . [62] .
. - ,
. , . . . [63] .
” ” .
. [64] . . . [65] .
, “ ”
“ ” .
[66] , ,
” ”
, “ ” . “
”
“ ”, “ ”, “ ”, “ ”[67],
, “ ” “ ”, “ ” “ ”
.
, X . ( . .
)
“ ” (”Ք ր պի ոպո ”) . [68]

“ ” “ ” XII
[69] .
, X .
, “ ” .
“ ” XII . [70].

,
“ ”.
, X . “ ”
”.
[71] “ ” , “ ”; ,
,“ ” .
,
.

,
, , ,
 [72] .

. ,
[73] , ,
, ,
.

[74] .
.
“
, ”, - [75] . “ ”
, “
”. IX
[76] .

,
[77] . “ ” “ ”

(IX .)
.
[78] .
,
[79] .
- ,
( ) [80] .

. . .
[81]

, [82] . . .
[83] .
. [84] . .
, . , . [85] .

, , ,
( ) [86] .
,
, .
VI . 30- 40-
, “

,
.
”[87].
[88]. VII .

, [89] X .
,
 [90] . ,
, “ ” [91] .
, VII .
.
,
,
. “ ”

- .
,
, , - .
, XI . 20- I-
, “ ”
, “ ”[92].
, “
” .
[93] , ” ” “ ”
.
” ” ( - )
,
[94] .
-
.
, VIII .
, “ ” .
VIII . , , -
.
(IX . 30- )
,
, “
, ”[95].
“ ”[96],
“ , ”[97].
( - 827-839; - 839-861; -
861-881),
( - - ) ,
“ ”, . . ,
( , , .,
, ...).
, IX .
, ,
[98] ,
[99] .
IX . 40- ,
,
, .
 , -
[100] , , “
, ” . [101]

,
- (842 . ), ,
,
[102]

, “
”[103].
853 ., ,
, .
[104] ,
“ -
” [105] .
, IX .
. IX .
, ,

,
.
,
.
, , ,
, - ,
- - . , IX .
,
, ,
. , “
”, “ ” ,
,
, .

[106] [107] .
XI . [108] .

,[109] ,
,
. ,
,
, .
” ”
” ”
.
,
, ”
” . VIII .
 , ,
. IX . 30- ”
” , ,
,

” ”.

.
, ” ” . , ( -
)
- ,
, ” ” , ”
”; ,
, ,
. :
”
” [110] ”
, ,
. - , , .

”[111]. ,
Е Е
,
.[112]
, VIII .
.
,
.
( - ),
, VII . 50- . VII . II VIII .

. VIII . 80-
,
. ,
20 000 .[113]

, ,
, , -
.
50-
.
[114]

VIII . 70- .
, .

. 772 . -
, ” ” .
3 775 . ,
 , .

780-781 .
, .
,
. ,
Е . ,
, . ,
.
,
, IX . ,
,

. ,

.
, .

.
IX . ,
- , ,

.
.

.
.
.
IX . , - ,
.
- , ,
, .
840-841 .
[115].
.
,
, ,
.
,
[116] .
, IX-X
, .

.
908-914 ( -
) . -
 ,
[117].
,
.

, ...
.

- .
,
, .
. IX .
. X .
. , -
.
- . ”
(893-918) ;
”[118].
” , , ”[119]. ,X .

- , , X .
. X . 30- (936 .)
, , ”
, , ”[120].

, -
[121] . .

(IX . ), , ,
. ”
” , -
. ” » 929 .
. ,
,” ,
[122] ”. , ”
» [123] . ,
, .
[124] ;
, , « ...
» [125] . ,”
( - - . .)
, »[126].
”
, ,
, ” [127] .
. ,
 , -
[128] ,
” ” [129] .
, .
- ,
.

.
- ( 957-967 ),
. ” ,
, »
[130] . ”
, »
[131] .
- , - 60-
,
[132] ;

.
,
- .
- .
. [133]

, , -
, ,”
” [134] . .
(X . 70- ),

. ” (
- . .) , [135] ”.
, X . 50-60-
- ,
. ,
,
[136] . ,
.
III- .

,
, ” ,
, [137] ”.
, ” [138] ”.
” ”,
. [139] ;
, , ,
, , 1010 ,
 ”
” [140] . .

[1]
, IX-XIII ., ., 1953, . I, . 509.
[2]

[3]
, . 250.
[4]
. , ,“ ”, II, . 40.
[5]
, ; . . , , 1927, .20.
[6]
, , . 376.
[7]
, . 376.
[8]
.
[9]
, . 252.
[10]
. ,
, . 26.
[11]
. , ,I . 19,81-82.
[12]
, , IV, . . 107.
[13]
. , ,
, I, , 1960, . 60-61.
[14]
.
[15]
, . 115.
[16]
, , , I, . 235.
[17]
. . , ,
, II, . 326.
[18]
. , , II, 1948, . 99.
[19]
. ,
, . 449.
[20]
-

[21]
VII . 80-
[22]
, , . , ., 1862, .9-10.
[23]
, ,I, . 244.
[24]
-
.
[25]
, ., .20.
[26]
-
.
[27]
, , . 12.
[28]
, , , . ,
, , - ( . ,
, ., 1926 . 92,93,99,107 . . .
, , . ., 1959, . 321-363.
[29]
, I, . 243-244.
[30]
, , . . ., . 113.
[31]
, I, . 248; . . , , .« », 1870,
№78; . , . , . 67; .
,
, , 31, . 17, . 5.
[32]
. , , ., 1957, . 91.
[33]
. , .
[34]
. , . ., . 18, 19; .
, , . 110-111.
 [35]
-
,“ ” .

. . . , , II . 35-37; .
, , ,
31..., . 19-23; . , , . 9-37 .
[36]
. ,
, . 23.
[37]
. , , . 102.
[38]
. , . , . 102; . .
. ,
, - ; . , . 22; .
, ,
, , . 113-114.
[39]
. ,
. . , II, . 38.
[40]
, , I, . 279.
[41]
, .298
[42]
-
1,5 - « » ; .
,
, ..., . 31, 24-25; , . , . 563;
. , , I, . 195.
[43]
, , . 106.
[44]
.
[45]
. ,
, . 24-25; . , , . 118-119.
[46]
. , , II, . 37.
[47]
, , I, . 264, 321,
.
[48]
. , . ., . 25, 26
[49]
, . 96.
[50]
, I, . 252.
[51]
, .96.
[52]
,
, “ ”
.
[53]
. , XI ,
, IV, ; 1967, . 265.
[54]
. . 238.
[55]
, .297.
[56]
- , , ., 1949.
[57]
, , I, . ., ., 1885 . 128-124.
[58]
. , , ., 1889, . 278.
[59]
,
, ., 1828, . 26.
[60]
. , ,
, I, 1924, . 106-107; , , III, . 109-
111.
[61]
. , ,
, III, 1966, . 254.
[62]
, . , . 22.
[63]
. . ,
,“ ”, 1964, V. . 92-95.
[64]
. , , II . 102-103 .
 [65]
. , , II, . 422.
[66]
. . ,
, , . 34, . 29-30;
, , . 152. . ,
, . 91-95.
[67]
, I, . 254-267, 259, 262, 263, 264 .
[68]
, , .
234, .
. , ., 1953, . 216, 217, 219.
[69]
.
. , ., 1953, . 216, 217, 219.
[70]
. , , ., 1962, .
74,94.
[71]
, . 38, . 57.
[72]
. , ...,
. 97.
[73]
. , ,
. , . XIII, № 10, 1952, . 96-97.
[74]
. , . ., . 96-97.
[75]
, , I, . 254.
[76]
. ,
, . 31
[77]
( ) ., 1887, . 175.
[78]
. , ..., . 97-99.
[79]
, . ,
, IV, . 292.
[80]
. ,
..., . 32-34.
[81]
. , , II, . 39.
[82]
V. M i n o r s k y , Hudud aI-‘ AIam, 1937, .144.
[83]
. , , , 1928, II; , ,
1923, . 1-3.
[84]
. . , , , VI, 1937, . 500.
[85]
. , ..., . 100; .
, , . 102-107.
[86]
, 1948, №2, . 249.
[87]
( ),
, I . 94-95.
[88]
. , , I, . 4.
[89]
, . . 16.
[90]
, 38, . 57.
[91]
. ,
, . 32-34.
[92]
, , I, . 285.
[93]
, I, . 383.
[94]
. , CoIIections d’ historiens. I, SPB, 1876, . 609 – 6 13; . ,
, , X, ., 1941, . 148.
[95]
, , I, . 254.
[96]
.
[97]
. 257.
[98]
, . 252-253
[99]
, , .15.
[100]
.
[101]
, , I, . 254
[102]
. 19.
 [103]
, , I, . 255
[104]
, . 21.
[105]
, , I, . 256
[106]
,
( , , . 234.)

[107]
X- ( )
, , IV, . 292.
[108]
, I, .383. , “ ”“
” .
“ ”, , II, . ., ., 1966,
. 81.
[109]
. . , , . 107, . 31.
[110] , , . 151.
[111] .
[112] - . .
, , II, . 35-37; . ,
, ... 31, . 19 -20;
. , ” ” ,
”« ” ., 1966, . 170 – 175; . ,
, . 16-22 .
[113]
, , , . 18.
[114]
, 20.
[115] , , I, . 252.
[116]
. ,
, . 39-44.
[117]
, , I, . 263.
[118]
. . 264.
[119]
.
[120]
, , I, . 265.
[121]
, , . 150.
[122]
- .
[123]
, , I, . 268.
[124]
.
[125]
.
[126]
. - .
- ; : «
( Е . .) , - ( )”, ( , .
101). ” ,
, ,
,
( , . 101) , ,
,
, . , -
, ( )Е , (
), ( . . , ... 31,
. 25-46). , . .
( . ” ”, . 640, . I),
( . . , .
” ”- ” ”- . ” ” № 6, 1964, . 314-315; .
, - , XII – XIII .
” ”, III, 1967, . 78-81); .
, ( . ,
, 1955, . 69).
. ( . ) . (
 , ,
III, . 41-43). ,
- .
[127]
, , I, . 268-269.
[128]
. . 269. ,
.
[129]
.
[130]
.
[131]
, . 270.
[132]
- , , . 38. . 99.
[133]
, , I, . 271
[134]
. . 272.
[135]
.
[136]
, . 274-275.
[137]
, . 278.
[138]
. . 279.
[139]
.
[140]
, , I, . 279.

§ 2.

- .
-
- [1] ,
[2] .
-

[3] .
- . . II-I
[4] .
, ,
, .
, , ,
,
[5] ”V
- ”[6].

, VI .
,
.
VI
- ,
. ” , ,
, , .
 , ,
” .
[7] , -
,

.[8]
.
[9] , -

. (644-656)
, - ”
”[10].
, ” ” ” ” ” ”
’ ” [11] , [12] .
,

,
[13] .
,
, -
.

,
, .

,
[14] .
VIII
[15]

, 787 . ,

, ,
: ”
, -

”.[16]

,
.

,
. , ,
, ,
, .
 ” ” : ”
,
- ; ,

; ,
”[17]. :
; ,
( ); - Е , . . -
Е . , -
, - .
- , Е
. [18] - ,
, , ,
.
. ,
. [19]

.[20]
( . . )
( . ) .[21]

- , , ( )
.
-

,
, - -
” - ” (” ”)[22]; - IX . I
.
, ,
IX . 893
” ” [23] ;
X . .
X . 30- [24] ,
X . 30- , ,
. ” , Е
,Е
.
Е
”[25].
, , X . 30- [26]

, II- [27] . ( )
, ,
. , , X . 40Е50- [28] .
, X . II
[29] , .
 , VIII-IX ,
-
, ,
, Е
.

,
.
VIII–IX
-
.
.
: ” ,
, , ” .
[30] ”
” , XI . 40-
IV- ( - ) ” :
, , , ;
; , ” .
[31]

,
.
. -
” ”[32].
, .
, . ,
, ... ,
. , , .
, ,

,
: - .
- ,
Е [33] ,
.

,
[34] .
.
, ,
. -
,
. , -

,
,
 -
.
, .
- [35] .
, 822 -
.

.
” - ” ” ” [36] .
-
, ,
[37] . 893 . .
, ,
. ” ”
” ” ,
,
( // ),
( ) [38] .
, « » X .

[39] .
[40] . (IX . ) ” ”, ,
. , ,
- ,
,
, ,
( . 897 .)
, ,
[41] , X . .
915-920 -
.
, .
, . .
, ,
- [42] .
X .
.
. ” [43] , Е , Е
.
Е

”[44].
. X . 60- , ,
- ,
,
 [45] .
,
” ”[46] .
, , X .
. -
,
X . ;
60-
.

.
” ” ,
[47] .

.
[48] .
III- , [49] ;

.
, ,
- [50] ,
III, -
,
-
, , ,
.
.
, X .
.

.
[51] , ,

.
, ,
,
. -
.
, VIII-IX

,
[52] .
,

. ,
,
 .
, 822-823 .,
-
, -
, [53] .
, -
, 822 .
.

,
.
, -
,
, 828 . ,
[54] .
-
. , 816
, -
,
.
, .
,
,
.
.
- ,
, ( )
[55] .
(837),
.
,
, ( , , ),
[56] . ,
” , , ”.
( . , . )
,
[57] . ,
- ,
, .
, IX

, .
840-841 ., ,

,
, [58] . -
[59] ,
852 . ,
.
,
-
.[60] ,
- , ,
, X . ,
.[61]

, , VIII-IX
,
,
, ,
.
, ,
. ,
,

, , , , .

. , (X .
) , -
(XI .) .

. ,
.
-
,
,

- .

- , ,
[62] ... , ,
. -
- .
, , .
, ”
”[63] ( . . ), X . II
.”
,
” . [64] ,
[65].
 -
- .
, VIII-X -
,

, [66] , .
,
, - ,
VII-X .
- [67] .

,
.

[1]
. , , III, . 253.
[2]
. . - , . 28.
[3]
.
[4]
.
[5]
. , , I, . 81-82.
[6]
. , , III, . 253.
[7]
, I, . 219.
[8]
. , , . 76-77; ,
“ - ” ” ”,
. ,
, . ; .
( . IX-XII . ,” ”, № 3, 1967, . 61-62)
,
, , ,
, , . ,
- - ,
( . . , , . 77-78).
[9]
,
, ,
- ,
. ,
- ,

.
[10]
, ., . 14.
[11]
. , , . 85; . , XI-XII .
, . 62.
[12]
, ” ”Е
” ” ( . , , . 85, . 37. . 106-107). ,
,” ”
( . . ,
, . 62).
[13]
. ( . , .
62).
 [14]
. , ”
, , VIII I
”( . . ., . 62-64).
, . ”
, , . ,

, ,
”( ., I, 243).
( , . 244). ” -
, .
» ( , . 244). ,
( ). ,
,
, -
.
.
, ,
, ,
. , ,
- ( . . . ),
, .
[15]
. , , III, . 254; .
, , . 108.
[16]
, , . ., . 147.
[17]
, I, . 5.
[18]
. ,
, . 19-22; , . ” ”
” ”- , , 308-310; ,
, . 171.
[19] . .
, - .
[20] //

, ( ,
, , ), ( ,
, ...)
.( . , , . 64-69).
[21] . , , . 66.
[22] . , , , 1861, . II, . XVII . 136.
. . , ;
Ш , . . . , . ., 1938; V. Minorsky, Caucasica, IV; , Ш
, . 30; . , , . 68.
[23] . , , . 70-71.
[24] , , I, . 264, 266; ,
, II, . ., . 147. . , . III . XXIII, .
278-279; . , X . 40-
( . . ., . 74), ,
( . . 944 .) - , ,
944 ,
.
[25] , , . 150.
[26] . , XI , , VI, 1931,
. 473.
[27] . ,
, . 28.
 [28] . , , . 77.
[29] . , . III, . XXII, . 279.
[30] , , II, . ., .147.
[31] , . 298.
[32] , . 308.
[33] . , - , 1945 . ;
. , , . 175.
[34] . , , .
175-176; ( . . ).
[35] - ,
, , ” ” ” ” ,
( ), ( .
) ( . Caucasica, IV, BSOAS, 1953 ),
. ( Ш , “ ” .
, 1959) ( . .Ш , 1963, . 30)
. - , ,
, , ,
( . . , ..., . 869-871),
” ” ” ” ( . . ,
, . 105-108; . .
[35] . , , . 136.
[36] . , , . 67.
[37] , , . 273-274.

[38] . , ., . 375; . ,
, .71.
[39] . , , ., 1938, . 056; , ,
, . 71.
[40] . , , . 375; . ,
, .71.
[41] , IX-XIII ., ., 1953; . ,
, . 74.
[42] . , , .
241-246.
[43] 936 .
[44] , , . 150.
[45] – , , . 38, . 99; , . 649.
[46] , . 649; . , . 81.
[47] , . , . 279; , . 649. .
, .
[48] , . 649.
[49] . , , .81.
[50] , . 649.
[51] . . , .
[52] . ( .
, . 70). ,
IX - ;
, , ,
” , ”
( , . 177), , .
IX . 2-3 -
, , .
[53] . , , . 266-267
[54] , , I, . 253.
[55] , . 647.
 [56] C . J . D o w s e t t , A neglected passage in the history of the Caucasian Abnanians, BSOAS,
XIX, 3, 1957, . 642; . , , . 70.
[57] D o w s e t t , . 640; . , Ш , .
871; . , , .70.
[58] . , ,
. 40-41.
[59] ,
.
[60] , III .110. .
. 271-278.
[61] ..., . 649.
[62] . . , ,
. 174.
[63] , , . 266.
[64] .
[65] . , , III; .
, ; . , .
[66] . , , . 15-25.
[67] . , , ., 1962; .
, , . 78-30.

§ 3. -

.
VIII . .
, -
. VIII .

.
,
. ,
. VI -
-
.

. VI . , ,
,
, ,
. ,

( ) [1] .
VII-VIII
. VIII .
 [2] .
,
, -
.
, .
-
. VII
, Е [3] .
VIII . 40- , (
)
I
. (VIII . 80- I- , II
( - ),

” ” [4] .

,
.
.
. ,
” , ”; ,
.
,
-
. ,
, ,
. VIII . 80-
,

,
, ,
.
[5] .
, ”
, ”[6].
, VIII . 80-
( ) -
[7] , VIII . -
” ” [8] .
- , ,
[9] .
” ”( . .
) ,
,
[10] , .[11]
 -
. - ,
Е ,
, Е .
[12] .
, : ( )
- [13] , - - ,
( ) [14]

( )
. ,

. ,
” ” [15]

: , , , ,
, - , , , ,
, [16] . ,
, ,
,
,
- [17] . , -
, Е
.
-
.
,
- . ,
, - .
,
- [18] .
-
” ” ” ”[19].
Е ” ” ” ” Е
[20] . ” ” ,
, ,
( Е
), ( - . )
(
). - ” ”
.
, ,
, - ,
” ” , - ,
.
 , IX-X
,
- ,
( - , , ,
) , - .
[21]

, , ” ” ” ”
, ” ” ” ”
. ,
- - ,
.
, IX-X
, , ,
, [22] .
” - ”
, .
,
( ,
). -
,
,
- .
-
.
,
.
.
.

, -
, -
. .

. ” , Е , Е ,
,
, ,
, ,
[23] .
. .
VIII-IX .
,
[24] .
 .

. .
, .
, ,
[25] .
.
. ” , Е . , Е
,

”[26].
. . -
” ”, ,
.
[27]

.
[28] . (
) , . ,
IX .
[29] .
. , X .
,
[30] ; . ,
X .
[31] .
.
X . [32] .
,

.
. VI-
( 886-911 .),
, ,
,

[33] .
, X .
( , , )
[34] . ,
,
IX
,
IX . (820-829 .) [35] ,
ЕX . (901-907 .) . [36]
 ,

.
,
, , ,

,
.
, -
,
. , ,

,
.

, Е
; -
[37] ;
-
. , -

,
.
. ,
. “

. - - -
, -
” .
[38]

, -
, [39] ,

. -
- VIII-IX [40] .
VIII .
[41] .

, ,

. ,
.
, -
( )

[42] .X . ( ) ,
 , , , ,
, .
.
.
.
- ,

, .
“ ”
, , “
,
. ,
: , ”. ,
IX . [43] .
- ,

,
.

, ,
, ,
, -
. .
, ,

.
,
. ,
, ,

,
, ,
.

.
.
,
.
X . ,
[44] .
-
.

” ” , -
, II- (922-957)
 . ” ” -
VIII-X [45] .
,
.
, , .
- ,
,
(VIII . IX . ); IX . ( ,
)
,
.

,
. , X
[46] .
, ,
( - ) . -

. ,
,
- -
.
- , ,
- - , .

, ( , -
, ) . ,
,
,
.
-
-
,
.

. X

” ” . , ,
; ,
, , .
[47]

, ,
- , , ,
, IX-X ,
[48] .
, - ,
, , ,
 ” ” ,
, , ,

” ” .

” ” , . [49] .”
” , ,
. [50] ,
. [51] .
, ,
, : II (758-
798), II (798-825), II (825-861), I (861-868),
[52] I
I (868-881), I (881- 893), III (893-922), II (922-
957), III (957-967), III (967-975), III (975-978)[53].
,
, ,
, IX
.
-
.
, , , IX-X
.
-

, IX . 80- [54]

, -
,

.
, ,
, , -
. IX . 60- ,
, ,
,
IX . 80- ( .
881 .) . , ,
. ,
, , ,
.
IX . 80- -
, , .
,
, .
- ,
. , IX . 60-
 ( 861), II,
, , .
, . ,
,
. ,
,
.

( I, III, II),
. , , ,
( , , , ), , ,
, ”
” .
[55]

.
[56]

. ”
, ” .
[57]

.
.
( , )
, - .

. IX . 80-
-
, , .
, ” .
, , ”[58]. X . 60-
- ,
[59] . -
, ,
-
. , ,
-
,
.

***

.
, , .
, (
) .
, , , , -
,
.
 , - ,
, , ,
,
. , . ;
; .
-
- - .
,
; Е
, ,
; Е .
,
- VIII-X [60] [61]

-
.
-
.

, IX-X -
.

***

,
,
, , .

821-823 . , .

- ,
,
,
[62] . ,
, ,
[63] .
VIII . ,
,
. IX .
:
832 ,
[64] 40- ,
. . IX
[65] . 30-40-
, ,
 .
[66] .
, IX .
, . .

[67] ,
.

. , , , ,
. , ,
, , -
, ,
[68] . ”
-

”.
[69] -

.
-
.
, , ” ”
.
” ” ( ) ” ” ( )[70].
,
.” ,

”[71]. - ,
VIII . ” ” ,
” ”, ” ” (” ”) .
[72]

,” ” , ,
. , ” ” ”
,
”[73].
II- (922-957)
” ” , ”
[74] ”[75], ”
”
[76] , ” ” .

.
,
” ” (” ”) .

( ), .
.
[77] -
” ” ( )
[78] . ,
[79]
 [80].
Е ” ”,
[81] Е
” [82]”.

, ” ,
,
[83] . -
-
,
” ” [84] , ,
” ” ” ”
[85] ,
- ( ) ”[86].
,
[87] .
.
,
-
,
- , , , ,
. -
“ ” , ,
, ,
” ”
.
,
,
. -
-
,
- ,
, ”
”, ” ” . [88]

- .
IX . ,
,

,
.
IX . 60- - I-
, . , .
 .
, , Е ,
( ) .

,
[89] . 868 . ,
.
. ,
, , [90] .
IX . 80- ( . 881 .)
” ,
, ,
, ” . [91] ,
.

. , ,
,
.
-

. II- (922-957),
, :
;
, III- (957-967)
, , ”
”.
.
. ,
- , ,
, ,
, ,
- , .
, VIII .
- ,
.
, -
, .
VIII .
” ”.
.

( ).
. , IX .
, 830

(829-842)
 [92] ,
[93] .

, , -

.
,

. -
X .
, , ”

”[94].
, , VIII .
IX . ( 847-861 )
. ,
839 853
. . ” ”
, , , ,
, , ,
, [95] .
, VIII .
.
,
.
,
.
-
.
IX . ,
, ,
. , ,
852-854 .
-
[96], ,
- (853 . 5 ).
“ , , ,
” . [97] -
, - , .
“ , ” .
[98]

- “ ”[99].
, ,

.
 . X .
,

.
907–915 - -
. ,
.
- , .
. -
,
.“ ( ), ”, –
[100] ,
“ , ”[101].
,
-
. .
, ,
.
, IX–X -
: -
, -
. ,
- ,
-
-
. -
, , , , -
,
.
IX . -
–
, ,
...
, -
.
-
.
VIII . 80-

.
IX . 80- -
.
-
.
 -
[102] . - [103] .
, -
, , ,

, .
-
. 964 ,X .
- (957-967)
[104] ; ,
[105] .
- .

.
, ,
, ,
. ,
VIII . ,
. ,

[106] .

,
. 8 - ,
, .
.
. (VIII .),
, IX-X
, -
.
, IX . -
. 853 .
- “
( – . .) ” [107] . “
”
. -
VIII . 80- ,
,
, , “
” [108] .
, , ,
. , ,
,
.
IX . 80- -
. 888 . -
 .
, “ , ,
, , ,
, , ”
[109] .

- IX . 80- .
, -
. , ,
. -
.
,
, .
. “
, , [110] ”. – .
. ,
, : “ ,
, , ”
[111] .
.
- , , -

. -
. ,
- .
IX . X . , ,
-
III (593–922). X .
,“ ...
,
”[112]. -
.
, ,
.
-
.
. VI .
,
, ,
, IX
[113] .
-

.
-
.
,
.
 , -
[114] .
[115] .

. ,
. ,

- : “
, –
, –
, ,
, ,
[116] [117] ,
[118] ,
[119] ,
”
[120] . ,
- ,
[121] ,
.
: “
..., – , –
,
[122]”. ,

, -

, .
, -

. -
.
- , , ,
( ,
– , , ...)
[123] , IX–X .
.
.
, ,
. -
[124] . ,
-
- , , ,
, ,
 [125] .
-
,
- , ,
,
[126] .
,
. ,
- ,
, IX–X , . . -
,
. , ,

[1] . , , I, . 98-99
[2] , . 89.
[3] . , , , 1959, . 60.
[4] . . , ,
, II, . 339; . , ..., . 96.
[5] , . 251.
[6] , IX-XIII, . 519.
[7] . , II, . 339.
[8] . , ; . , ..., . 96.
[9] . . , , II, . 339; . ,
, ., 1954, . 189-218; . , ..., .99-105 .
[10] , , I, . 252.
[11] , , . 270.
[12] - . . ,
, II . 91; . , II, . 338: .
, , . 207-215: 3. . , ..., . 109-117:
. , , 1963, . 180-
185 . - -
. , .
- . . ,
( . ,
, . 35). . ,
- ( , II. . 338). .
. , , -
( ) ,
( ) ( . ,
. 207- 215) - .
. ( . , ..., 111 -116. .
, , . 160-195.
[13] , I, . 20.
[14] . , , , I, 1936; . ,
. 142-144.
[15] , , . 144.
 [16] , , . . 1854, . 178.
XIII ;
- , - , -
, - , - .”
”, . ., 1941, . 79. ” ”
. , ,
, IX- X
( . . , “ ”-
”. , , ., 1968, . 222-
227).
[17] . . , ..., . 105-109.
[18] . , , . 2, I, . 47
[19] , . 251.
[20] “ ”
.
“ ” ( . , . . ..),
( , . ), ( . ) .
, , ,

( . .
, ..., . 80). , , “ ”
,
, ,
, ( .
. , ..., . 97-98).
[21] . , ..., . 117-120.
[22] , , . 38, 64, 92, 109, 111, 119,
257.
[23] , . . 147.
[24] . , , II, . 119-120; , .
, IX . -
, , ( ) ,
, , , .
IX . ,
( . . , ..., . 145).
[25] . , ,
, III; . , , IV . , ; .
, , . IV, . 2: . , .
[26] . , , III, . 49.

[27] .

[28] , . 45.

[29] . , , . 244.

[30] . , ..., IV . 357.

[31] . , , IV, 2, . 193-201

[32] . , , . 146

[33] . , , IV, 2, . 180-181.

[34] , . 185. 901-907
, ( . . )
. ,
. , ” ...
( X, ., 901-907 ),
, ”,
, . 201
[35] , IV, . 2, 184.
[36] , . 185.
 [37] . , , . 49-50.
[38] . , , . 50
[39] , . 49.
[40] . , , II, . 119-120.
[41] . , ..., . 148-149.
[42] . , , . 51.
[43] . , , . 50. . 3. 4.

[44] . , , . ; . ,
, I . 158-161; . ,
, . 37.
[45]
. , , . 221-222.
[46] . , , III, . 52.
[47] . , , III, . 51
[48] . . , , ., 1967, . 13-18.
[49] . , , II, ., 1911, . 53.
[50] . , , II, . 90-105
[51] . , , . 192-193.
[52] I- II, . ( . .
, . 193).
[53] . ; s,
. . .
. . , , . 141-142: .
, , , . 0114-0118..
[54] . . , ,
, ., 1949, .4.
[55] , . 270.
[56] , , ,
.
[57] , . 270.
[58] , I, . 261
[59] . , , ., 1959,
. 11-12.

[60] . , ,
. 15-27, 76-93.
[61] . , , . 283-285.
[62] . , , , № 1, 1939, .335.
[63] , IV, . 327
[64] , . 327. ,
.
[65] , IV, 2,
. 227-329.
[66] , ., 1967, II, .75.
[67] , . 188-189.
[68] . , , II. . 109.
[69] . 110.
[70] . . 107.
[71] .
[72] , , I, . 210, 211.
[73] . , , II, . 107.
[74] , IV, 2. . 215.
[75] , . 212, 214
[76] , . 217.
[77] , . 293.
 [78] , . 292.
[79] ” ”
( ,IV, 2 . 291).
[80] , . 291.
[81]
.
[82] , . 292
[83] , . 293.
[84] , IV, 2, . 290.
[85] , . 293.
[86] . 291
[87] , . 292.
[88] , . 218.
[89] , . 253.
[90]

[91] , . 261.
[92]

[93] ,IV, 2, . 327, . 4.

[94] , XXVIII, . 56.
[95] . . , . ., . 142. . , ,
, . , , ,
. ,
.( )
, ,
, , ,
, .
[96] , “ ”
, « » - ; . , “ ”
( . , II, . 95); . -“ ”( . 53
, 141-142).
[97] , , 1, . 256.
[98]

[99]

[100] , . 263.
[101] .
[102]
, . 264.
[103]
.
[104]
. , (
), 1854, . 48
[105]
. , , . 13-
14.
[106]
, , IV, . 106-110.
[107]
, , I, . 256.
[108]
, , . 58.
[109]
, , . 261.
[110]
, . 261.
[111]

[112] , , . 109.
[113] . , -
 § 4. - (« »)

IX .
.
. -

-
“ ” [1] .
VIII . IX .
[2].

IX .
.
.
.
-
, , .

, , .
-
.
. , ,

, [3] .
.
, ,
,
. ,
,
, ,
. ,
,
,
.
, “ - ” “
( – . .)”[4],
, “
-
” .
[5] , “ ” ,
.
, -
,
. -
,
- , , .
, , :“
 ( - . .) ,
[6] ”. ,
. “
,
[7] .
,“

[8] .
( - , 918 .) . “
, , - ,
”[9].
, -
, - ,
– [10] .
.
:“
, .

,
,
” .
[11] . .

.
,
.
.
,
.
IX-X . -
,
, -
, .
. , ,
. -
, .
,
. , ,

.
.
“
( , – . .) ,
- .
”[12]. :
“ ” -
“ ”.
 [13] .
. ,
- ,
.
.

. “ ,
, ;
. , - ,
.
, ,
” . [14]

. . , ,
, , .
,
- . , ,
.
, , , , , , ,
, . [15] .
IX .
. .
, “
, ”
[16]

, , “
”[17]
.
“ [18] .
”[19].
,

,
.
, .
“ ” , “
, ; ,
” .
[20] ? ,
“ ” ?
, [21] ,
, ,
,
“ ”. ,
, “
,
”.
[22]
 ,
?
? , ,
, ?
“ ”, , ,
[23] .

: “ , , ,
. ,
, ?

”[24]. , , ,
,
, , “
” . [25]

, , , ,
“
– ” , [26] “ ” ,
829 .
. [27]

I- [28] ,
- .
I, ,
.
[29] -
: . ,
, . IX .
( II) “ ” .
[30] II- “ ”
, II- (923-937). 937-945 . ,
, ( )
, “ ”
( III). -
- , .
“ ” III- ,
“ - ” , , ,
(“
”) .
[31]

, , .

.
,
, [32] .
.
 .

.
[33] . [34] ,

[35] ; ,
[36] .
-
. “
”[37], –
, ,
, [38] .
, ,
,
[39] .
- .
XI ,
,
-
.
,
- ,
[40] . , -
.
( ). ,

( ), ( ). ,
, ,
,
. (
) “ , , ”. ,
. IX . 80-

I ( I- ), .
. . , ,
– .
, ,
. ,
.
, ,
. “
, , , [41] ,–
. “ ”, ,
 , .
. ,
, , I . ,
, ( ) .
“
, –
.
, , ”[42].
“ .
. , ,
” (III, . . 991 .) ; [43]

, ( III, II, IV, 1011 .

).
, -
,
. –
- .
, –
- .
. - .
[44] .
( “ ”). “ ,
, ( ) ,
, ,
, ”[45].
IV- : “
”[46].

.
( , , , , ) -
– , , .
,
.
,
, [47] .
, IX .
, – – .
,
, .
,
- . :
. – ,
“ ”.
IX-X
I- [48] ,
[49] .
 [50] . ,
, ,
- .
-
. . .
- ,
-
,
, .

-
.
,“ ” ,
“ ” , “ ”

[51] , “ ”,
, “ ”,
,
.

[52] .
- . ,
- , -
, ,
,

-
.

,
.
, .
“ ”
. II- (923-937) (937-945). X .
“ ” “ ” , ,
III .

, ,
.
- “ ”
. ,
,
,
.
 -
– “ ” , I
“ : “
...” , [53] :
“ , [54] ”, :“
”[55].

( ). ,
.“ ” (“ ”)
,
.
“ ” ,
. ( . . - )
.
“ ” .
, , ,
. .
[56]

, “ ” (“ ”) I
[57] . ,
“ ” “ ”
.
, ,
.
“ ” IX .
. , , , “ ” ,
, “ ” . “ ”, “ ”
, , ,
“ ” ,
“ ” “ ”. “
” “
”, I- .
“ ” ,
“ ” . “ ”
“ ”
[58] . ,“ ”, , .
, “ ”
[59] . « »
, “ ”, . . ,
, .
,
:“ ” “ ” “ ”, “
”( ), - “
” .
“ ” . , ,
 . “ ” “ ”, “ ” ,
, .

“ ” . “ ”, “ ”
,
, [60] . “ ” I-
, .
. ,
, , [61] .

. “ ” ( – . .), –
“ [62] ”.
- , ,
. ,
,
. ,
.
,
. [63].
,
( , )[64].

, ,
, . ,
, ,
. .
,
, , ,
.
,
“ ” , ,
. -
: I ( . 889) : ( . 943)
( . 909).
,
,
, , ,
, “ ”
, [65] .

- ,
, -
[66] .
-
- ,
, .
 , , -
[67] ;
-
. [68] , -
, .
[69] , .
[70] . - ,
-
.
. “ ,
, ,
” .
[71]

[72] .

, ,
, , ,
. ,
VII .
. –
[73] ;
[74] .
-
. .
,
( – ; – , ,
; – ; – ),

.
IX . X . ,
, [75]

.
, (888-923)
, -
. “ -
, , ,
,
”[76].
,
,
“ ” .

– - , ... -

,
. - ,
,
 - .
.
( ) . ,
, -
, ,
, , , , ,
, .
,
( )

, :
-
.
,
[77]

.
- -
.

.
.

.
.
.

. -
, .
[78] , ,
.
,
, , .

. , ,
. ,
-
. ,

,
. ,
. , ,
,
, , ,
 . ,
, “ ”.
. ,

. , “
” .
-
.
:
, , .
, ,
,

.
.
. ,
, .
, ( ) -
.
,
( , )
.

- .

,
. IX . 80-

. ,
- ,
-

.
, ,
, , ,
. , , ...
; ,
,
,
,

.
 ,
.
, , I
“ ,
”[79].

: .
, , -
“ ” .

“ .
,
”. , ,
[80] . - ,

, “
”. . , ,
, , ,
“
” [81] ,

, [82] . -
, ,
[83] .
, .
- , ,
, –
, ,
.
.

[84] .
.
,
, IX . , ,
,
“ ,
”[85].

,
.
,
.
,
 . -

.
,
,
. , -
( . 941), ,
( . 939),
.
,
[86].
. -
- -
, ,
, ,
, ,

[87] . [88] .
,
, (
),
, ,

.
“ ”,
,
, -
. , ,
.
IX-X , ,
[89] .
, “ ”, IX .
“ ” , (IX-X .)
, , ,
,
, , -
,
[90] .
, .
, ,
,
.
, ,
. , ,
.
 , ,
,
[91] .
“ ”
. I- “ ”[92] ,
“ ” “ ”, .
. [93] .
[94] IX .
- – [95] .
, XII . [96].

. . “ ”

- , X-XI
“ ” , III-
“ - ”
.

-
, – , ,
, , , , , , , .

. -
- ;
,
.
,
VIII-X . .
,
. , ,
, ,
, ,
.
. IX 60- ; X .
. . ; VIII-IX . (
); IX . , ,
; X -
; – (VII X .), I X .– , ,
( ); X .
, ( ),
, ; XI . .
IX . , .
(IX .); I
, – (IX .); X .
.
 , , , ,
. , - , ,
, . .
,
, .
, .
:
“ - ”.
, , ,
,
, ,
,
. ,
. : “
,
: : , ( . . ) : ,
: : : : : : :” . [97]

X . II -
-

, -
.

.
,
-
, .

- ,
,
.

***

.
-

. ,
-
. , -

.“ ,
, ”[98]
,
-
 .“ , ,
, ,
. ,
. . ,
, , , ,
»[99].
.
, “ ,
,
, ...
, ,
- - ”[100].
, IX . ,
.
- , ,
. I- -

. ,
,
.

, ,
. 842 .,
( ) ,
« ” [101]

”[102].
,
,
, ,
.
, - , -
, ,
, .
853 . .
, ,
,

,
. ,
[103] ;

. -
.
 853 . ,

.
, 300
.
, , , “
”, [104] .

.“ ”[105].
, , , , .
,
.
, , ,
IX . 80-
, [106]

, [107] ,
. -
. [108]

,
.
, 888 ,
.
[109] , “
”[110] . .
, , , ,
, - , ,
[111] , X . 60- , ,
- [112] .

, ,
- .
, IX .
, ,
885 .
, –
891 .
, ,
, , ,
, .

, . , ,
, ,
[113] .
, “ ( – . .)
 [114] ”. ,
,
. .

[115] .

.
,
,
- .

“ ” . ,
, “ ,
”
[116] . ,
,
.
. .
[117] ; , ,

, ,
.
[118] ,
, ,
.
, - -

,
[119] .
. I- ,

,
, ,
.
.
(923 .) ,
, , (923-937).
937-945
. 945-958 ,
, ,
, .

[120] . 958 . ,
, , -
, 958 964 ( III- ,
- ). , ,
 , , , (937-945)
(945 .), (958 .)
. -
- [121] .
.
[122] , - (966
.) - ,
, , 977 . [123] .

***

,
,

, .
X . II ,
III ,
“ ” “ ”.
, .
(888-923) , . .
. , .
(923-937),
,
. - ,
, , – .
- ,
. ,
“ ”
[124] .
X . II
.

.
- . -

. [125] , -
- ,
.
, , ,
, X . 60-
.[126]

X .
.
- , X . 70- ( ,

) .
“ ”,
(
, ),
“ ”, ,
,
.
, - “ ”, ,
.
X .
.

, , -
- . ,
.

- .
[127] .
X .
.
,
[128] . X . 70-

.
, 976-979
,
-
.
[129] .
( , ) ,
[130] , ,

, –
, ,
. -
. - ,
- [131] . -

.
.
,
, “ ”[132]. “ ”
, [133] ,
, ,
[134].
,“ ”[135].
 - 12000
. -
,

. II-
.
. -
“
” .

.
II-
[136] . -
,
[137] . ,
- ,
[138] .
. ,
, 978 .
[139] ,
[140] .

[141] .

( ) , 968 . [142] .
.

. “ ”
, , ,
, .
,
- .
,
,
III - .

,
987 , ,

. 987 ,
,
.
. 987
.
 , . ,
.
, , , “
”
.

[143] .
989 .
[144]

... ,
.
, -
. 988

III- . , ,
.
. “
, ,
( ) ,
[145] , ,
( ) ” [146] .
,
[147] . , ,
, , ,

? .
, . ,
[148] , . ,
979 [149] .
.
,
.
, “
( ) [150] .
,
, “
” [151] . ,
[152], ,
,
.

, “ ”
. XI . 20- I-
. .“ ”
, ,
, [153] .
 , .
,

.
,
, .

, , , , .
[154] .

.
,
,
, ( )
- [155] .
990 ., ,
,
.
[156] .

. ,
[157] .

- ,
.
,
,
, .
, II, I
. .
,
, [158] .
,
. 997 - (
- ) ,

.
, .
998 . ,
, ,
, .
 [159] .
, 6000
, 6000-
. [160] .

. , 100.000-
. -
,
[161] .
,

, -
.
-
.
,
” ” ,
( - -
- ),
.
” ”
, .
-
, ,
( , ).
[162] .
,

-
[163] .
,

- . -
,
,
.
, ,
,
.

-
. -
,
,
 , , , ,
, ,
[164] .
V — VI .
,

, ,
,
. , -
, “ ”, .
, , ,
- ( . . ) ,
, ,
,
.
:”
”
[165] .
, ,
.
.
[166] . ,

[167] .
, III- [168] .

,
,
.
III-
(” ,
. ”
[169] ) ,
, ,
. ,
,
.
”
”, ” -
, ”[170] .
,
,

. 90-
,
X —XI
. , XI .
( ) : ”
 .

, , . ,
.
,
”[171].
, ,
, ,

,
,
.
. . 997

. ” , ,
, ,
, ( ) ,

”[172]. , ,
— “
”,
: ”
” [173] . ,
,
,
,
, - ,
, .
, III
.

( ) ,
.
, , 989 ,
(
, )
, , ,
90- ,
.
, ,
XI . , ,
-
, ,
- ,
,
.
 X . ,

, -
.

. ,
X . 70-
,
.
, ,
, -
, ,
, ” ,
,
” [174] .
, ,
, ” ”.
, . ,
, - , ,
.
, , . .
. ” ”, -
,
, , ,
” ”
.
, , ” ”.
,
, ,
, ”
”
[175] . , ,
, ,
[176] . ,
, .
, ,
” , ,
, ; ”[177].
975 [178] . ,

” ,
” [179] . , -
978 . ”
, ”[180].
,
, - -
- .
 [1]
“ - ”
.
, ,
– . , .
, “ ”, “ ”
“ ” “ ”
, ”
” “ ” ( . . , ).
[2] . , IX – X .
. 48-49; . , ,
, . 109; . , , . 43-45; Cyril Toumanoff, Studies in
christian Caucasian History, Georgetoun University Press, 1963 . 486…
[3] , , . 376;
, , . 257.
[4] , . 370.
[5] , , . 257.
[6] , . 335.
[7] , , . 260.
[8] . . 273.
[9] . 276-277.
[10] . , , II, . 92-93.
[11] , . 260.
[12] , . 376.
[13]
, . 376-377.
[14] , . 377.
[15] , . 253.
[16] , . 252.
[17] , . 253.
[18] . , . , . Studies...,
. 486. . , ,
. . . , . 377.
[19] , . 377.
[20] , , I, . 253.
[21] , , XI .
XI . , ,
.
[22] , . 377.
[23] . . , , . 49.
[24]
, , . 264.
[25] . , . , . 49.
[26] , . 377.
[27]

. . , , .
101-109; . , .
, .
[28]

826 .,
I-
10 . I-
. . , ,
II, . 91. . , , , .27; .
, -
 , . 55; ., ;
. , ; C. T o u m a n o f f Studies…, . 488. .
[29] . . ,
, II, . 111; . , ... ( )
.
[30]
. ( , II, .. 111)
888 . . . “ ” 899 . , .
“ ”, . . , , ,
., 1965, . 0121-0123; . “ ”
, , , 113, 1965, . 223-224.
[31] , . 379.
[32] . . , , ., 1946, .
19-20.
[33] , , . , , 1862, .7. 10,177 .
[34] , . . , ., 1858, . 61.
[35] C y r i l T o u m a n o f f , Studies…, . 316-328. .
[36] . , , . 77-79.
[37] , , . 262.
[38] . . ,
, .“ ”, ., 1966, . 144-149.
[39]
, .
, ., 1937, . 3; ,
, IV, 2, . 255.
[40] . , , . 76-77; . ,
, . 147-149.
[41] , . 382.
[42] .
[43] .
[44] . , , . 54.
[45] , . 379.
[46] . 385.
[47] , I . 191.
[48] : , .
, .
.
[49] . , , . II, . 111;
[50] , I . 191.
[51] . . , , . 26.
[52] . , - , , , .
61. 1956, . 114.
[53] , , . 264.
[54] . 274
[55] . 261.
[56] . . , , 1888, . 214; . ,
“ ” , “ ”, № 12, 1956; . , “
” , . 246-250.
[57] . , , . 56-58.
[58] . , , I. . 111.
[59]
. , , , 1952 . 31.
[60] . , , I. . 110.
[61] , , I, .257.
[62] , . 257.
[63] .
[64] .
 [65] . . , , . 71-73; . , “
” , . 238.
[66] . , , II, . 111; . , . 238.
[67] . . 376-377.
[68] , , . 173.
[69] , . 373.
[70] , . 260.
[71]
, , . 257.
[72] . , , . 44.
[73] , , . 274.
[74]
.
[75] . . 379.
[76] , . 380.
[77] -
.
[78]
. , - , ,
, . 61, . 109.
[79] , . 376.
[80] , . 376.
[81] .
[82] ,
, X-X
, ( .
, . , . , . ...)
,
.
[83] . .
, . “ , ” , “ ”. № 12, 1956,
. .“ ”.... . 255-261.
[84] . . . 267-268.
[85] . , -
, , , 18, 1941, . 76.
[86] , IV 2, . 276, 277, 280-284
[87] , . 285.
[88] .
[89] . , , . 68.
[90] .
[91] . , , . 75.
[92] , , . 297.
[93] . ,“ ” ... . 251-252.
[94] . , , 5. . 112.
[95] , . . 276.
[96] . , , II. . . 106.

[97] . , , , 57.
[98] , , I, . .152.
[99] .
[100] , . 378.
[101] , , I, . 255.
[102] , . 256.
[103] . , , . 74.
[104] , , I, . 256.
[105] , . 257.
[106] 876 . .
 [107] , , I, . 258.
[108] 882 . .
[109] , , 1, . 260-261.
[ 1 1 0 ]
, . 379.
[111] . , , . 8-9.
[112] , . 11-12.
[113] , , . 43-44.
[114] , . 44.
[115] , , . 44-47.
[116]
, . 379. .
888 , . 897 . , 90-
; . . , ,
, . 0122-0123.
[117] . , , III, . 192-193.
[118] , , , , ,
, “ ” ,
.
[119] . , , II, . II, .101.
[120] . , ... . 36-37.
[121]
, . 381.
[122] . , ... . 61.
[123] . , , ., 1949, . 170.
[124] . , ..., I , . 108.
[125] , IV, . 271-272.
[126] . , - , . 111.
[127] , . 269; . . ,
- ..., . 113.
[128] . , - ..., . 115-117.
[129] , , ,
,
. , , ,
, . . .
, - ; . ,
, , , . 67, 1957, . 29-46. , ,
,
( . , . II, ., I, 1967, . 218).
[130] ,

. . . ,
, II; . , ..., . ,
; . , ; . , -
...;
[131] , , II, . 46
[132] , . 48; , , . 136.
[133] ,
; , -
( , IV. . 272-273).
[134] , , . 135; . , , . 29; .
, , . 67; . , - ..., . 134;
. , .
[135] , . 48.
[136] , , ,
, . . ; ; 1883, . 80.
[137] . . . ; . 79-80. . . ... . 38, .
; , . 130.
 [138] . , ... . 39.
[139] ..., .133-134.
[140] , . , 1820, .105.
[141] . , ..., . 38-39; . ..., . 131-
132.
[142] . ..., 131.
[143] . , , .
40-41; . , - , . 131-132.
[144] , . II, ., 1967, . 219.
[145] ,
.
[146] , . 27.
[147] .
[148] . , , II, . 126.
[149] . , ..., . 29.
[150] ..., .27.
[151] , . 382.
[152] .
[153] , ., 1968, . 65-66.
[154] . , XI ., 1884, . 191.
[155]
. , , II, . 126-127; . ,
.., . 140-141.
[156] ..., .191.
[157]
. , , II, . 126-127; . ,
.., . 140.
[158] , . 191 — 192.
[159] , . 193 — 194.
[160] , . 194.
[161] , . 194 — 196.
[162] . . , ..., . 214 — 216.
[163] . , - , . 129.
[164] . , ..., . 14 — 16.
[165] . , , . 43.
[166] . , , , .
XII, ., 1909, . 88 — 117.
[167] . . , ..., . 31.
[168] , . 57 — 61.
[169] . ,
, ” ”, XV , 1948, . 117.
[170] , , II, 1967, . 61.
[171] , . 198 – 199.
[172] , . 93.
[173] .
[174] , , I, . 272.
[175] .
[176] .
[177] , , I, . 274.
[178] . , , II, . 123.
[179] , , I, . 275.
[180] .
 § 5.

, ,
, ,
” ” .

- .
,
. . “ ” ( . . ) -
“ ” , .
,
[24] .

, VIII — IX ,
,
.
[25] , IX .
-
.
IX — XI
( ) [26] .
,
. IX .
. ,
. [27] .
,
, ,
[28] .
, , ,
,“ “ ”,
, ” .
[29]

, ,
- -
, , ,
. X .
[30] . ,
“ ”[31],
XI . [32]. ,
- .
, ,
,
,
- .
,
 .
.
, . ,
,
.
, [33] .
, ,
, . . [34] .

.
, 853 .
( ) [35].

, ,
, ,
; ,
, ,
[36] .
-
. ,

, .
, .
, -
.

, ,
. ,
,
[37] .
.

.
.

[38] .

.
XI — XII .
, , , ,
.

— .

. XII — XIII
 , , , XII — XIII . ,
.

. ,

.
, “ ”
,
.

.
.
,
. ,

.
, ,
, [39] . ,

,
, , “
,
. , ,
”[40]. ,
.

.
, ,
, ,
. ,
,
.
,
.
. “
, ,
, , , -
” . [41]

,
, (
[42] ),
.
 , ,
,
.

.
.
, XI .
“ ” .
, “ ” “ ”
[43] . ,
“ ” .

.
,
,
-
, ,
.
, VIII .
30- . VIII . IX . ,
,

.
- (786 — 809) - (813 — 833)

. IX

. IX . ”
” .
[44] - (809 — 813)
- ,
, , .
- - - -
. VIII .
IX . . , -
( ) [45].

, “ ”(
IX . ) .
: - - -
“ ” ? ,
IX . ( ?)
- , -

. , - 809 ( - )
. ,
- ,
 [46] ,
. , -
- - ( ,
) [47] , ,
( )
[48] . , “ ” VIII 30-
( ,
— - - )[49].
VIII , ,
, ( ,
“ ” ), IX
. , ,
.
-
( ).
,
- ,
[50] .
-
, - -
[51] [52]

.
- 813 .
- -
. 813 . - (813 — 833)
- . [53]

813 — 814 . 829 — 830

.
, , - 829 — 830
,
, , -
[ 5 4 ] .
,
- .
( ) .
- .

- . , ,
“ ,
” . [55]

. . , “
,
, 829 . 830 . ”[56].
( - ), , -
- , ,
( ,
 ).
.
-
- - ( )[57].
- ,
. 23 .
. .

“
”[58]. , ,
. -
- - .
, .
,
,
. .
, ,
.
[59] . , (833 — 842 .) ,
.
- , ,
[60],

. - , -
- - - , (
) , .
. .
.
,
. “ ,
; .
”[61].
. .
,
, ,
- [62] .
.
.
. ,
.
842 . [63] . .

. - -
.
, - . “
... [64] ...
, ,
 . ”[65]. ,
[66]. , . .
, “
,
. ,
”[67].
,
(842 .) (853 .).
. -
-
- ; , , .
-
. ;
, .

, [68] .
:
“ [69] ,
, -
, .
, .
. ,
” .
[70] [71] .
,
“ ( ), , ,
”[72]. ,
“ ”,
[73] . .
“ ”.
, “ ” ,
[74] .
“ ” .
853 — 870 . ,
870 . - (870 — 892 .).
870 . - , ,
. - - - - .
: “ , , ,
[75] .
( “ ”) “
. - - - -
870 .” . .
, “
”[76]. ,
( , , ) ,
 ( ,

). , , , ,
.
.
[77] .
. “ ”

: “ ( ) ”, “
”, “ ” “
” . [78] ,
( ) ( ) .
, , ,
:”
” . [79] “ ,
,
. ”[80].
, 878 .
, .
( ,
). “
, , ,
” . 870 — 878
[81] . ,
.
, -
,“ ,
, ”[82], .
, ,“ ,
, :
, ” . [83]

878 — 882 . ;
- (
878 .), 882 .
[84] .
,
. .
, ,
.
. ,
.

. , IX . 80-
,
.
(908 — 914 .) “ -
, , ”[85].
 , “ ”
— .
“ ” .

,
( -
IX . )
200 .

. 343 (954 — . 342 (953 — 954)

955) -
. 364 (974 — 975), 366 (976 — 977) 370 (980 — 981)
- - .
386 (996 — 997) - - -
[86]. , 953 — 954
. - ; 974 — 975, 980 — 981 .
- 996 — 997 . -
. . , “
, -
, , ,
, , 381 (991 — 992) .
- ”[87].
.
, - , 381 . , 389
. ,
. -

. , , ,
: “
: , , ,
”[88].
III- ,
[89]

, , 996 — 997 . -

. XI . 80-
.
, IV-
[90] — - ,
[91]

XI . .
, “ ”
, IV- .
- .
, “515 (1121 — 2) . - - - ( )
, 40 , ,
. ( )
, “ ” (“ ”),
 ”[92].
IX . 80- XI . 80-
.
.
, IX . 80-
, . , ,
.
X .
.
. ,

942 — 943 , 953 — 954 .

-
.
,
.
,
. ,
, . . : “
( )
”[93].
, IX . ,
.
,
.
, , ,
- .
VIII . II .
, ,
,
.
.
.
,
, (
), ,
.
, ,
.

(754 — 775)
.
,
(772 — 775), (780 — 781),
.
 .
. , ,
, .
, VIII . 70- ,
.

, .
“
”, . , .
,
, ,
IX , ,
.
-

,
, . . ,
“
”[94].

.
IX
-
.
, ,
. ,
.
IX . 80- , ,
, XI
.

[24] . , , “ ”, II,
1951, . 185.
[25] . , , II, . 91; . ,
, . 49 – 50, 62.
[26] . , - ,
, III, ., 1967, . 75.
[27] , . 72.
[28] , . 72, 75.
[29] , . 76.
[30] , , . 184.
[31] .
[32] , I, . 312.
 [33] . ,
, …, 30, 1954, . 144, . 3 . . ,
, I, . 337.
[34] . , , I, . 337; .
, - , . 76 – 77.
[35] . , VIII – IX
, . . , 8, № 7, 1952, 44 – 45; .
, ,„ . . “, 29, № 5, 1962,
649 – 655; . , - ..., . 75. ,
, , , ... ( . .
, . 337), ,
„ “, .
( ), , , .,
„ ” .
[36] . ,
, . 145 – 160.
[37] . ,
, . 152 – 154.
[38] , . 154 – 156.
[39] . , , . 89.
[40]
. , , , II, . 383.
[41] . , VII – VIII ., . 65.
[42] . ,
( ), …, 30, 1954, . 159 – 164.
[43] . , XVI – XVII ., . 169; .
,
, . 195.
[44] . , , . 405.
[45] , ., . 12.
[46] .
[47] . 521. ,
[48] , II, . 25 – 27.
[49] , ., . 16.
[50] , . 16.
[51] G h a z a r i n, Armenien unter der arabiscen Herrschaft, Marburg, 1903, . 177 – 183.
[52] , . 16.
[53] , . 15.
[54] , . . , , , II, . 405.
[55] , , I, . 254.
[56] Marquart, Osteuropäische und Ostasiatische Streifzuge, 1903; . ,
, . 103
[57] (Armenien...) , . .
( . , ),
(842 – 847) , ,
( , . 16), -
, , IX . 30- .
[58] . , , . 406.
[59] , . 16.
[60] , . 16.
[61] , . 254.
[62] , . 19. “ ” .
“ ”, ., I, . 255.
: “290 (841-2) .

”( . ). , . 77.
 [63] , . 77. , . 11.
[64] . . , , . 406.
[65] , . 255.
[66] , . 19.
[67] . , , II, . 94.
[68] , III, . 1410 – 1414; , ., . 20.
[69] .
[70] , , I, . 256.
[71] . . ,
, , . I, . III, 1908, . 279, " ”
. 239 . 73- 5 , ,
853 . – 238 . I , . . 852 . . ,
238 . I , 239 . I , . . 853 .
, .
[72] , , I, . 257.
[73] , I, . 257.
[74] .
[75] .
[76] . , , II, . 97.
[77] , ,
, .
[78] , . 257.
[79] .
[80] . , , II, . 97.
[81] , , I, . 257.
[82] .
.
.
[83] .
[84] . , , II,
.
[85] , . 263.
[86] . , , . 40.
[87] . , X . ,
, XII, ., 1934, . 181.
[88] XI ., . ., , 1931,
VI, . 291.
[89] .
[90] . , , “ ”, II,
1951, . 197.
[91] . , XI – XII , . V, 1960, . 112.
[92] . , , ., 1949;
. , , XIII, 1943, . 139 – 140.
[93] . , , . 407.
. ( . . .
, ,
, ., 1968). . ,

, X . 40-
( . ., . 17 – 18), ,
. ,
“ , , III . ( . IX – . X . . .)
, ,
X ., ”( . , , .,
1910, . 48). X . 40-
 , . .
,
. IX . 80- ,
, 200 ( . . IX . 80-
) ,
, ,
IX . 80- .
[94] . , , II, . 391 – 392.

§ 1.

-
. - , ,
,
.
,
,

,
.

.
,
, ,
, .

.
, , -
, , — .
-
. , , . .
,
.
,
, ,
, , .
 ,
, ,
.

. -
.
X . , ,
,
,
,
.

- ,
. ,
, -
.

- ,
, ,
,
.

. ,
,
, -
.
, -

. ,
,
.

,
,

- .

-
.
-
” ”
.
 ,
, .

. ”

”[95]. IX — X

.
, IX — X
,
.
- .
.

.
-

. ,
,
, ,
, ,
( , ). ,

,
.

.
, ,

, , .
, ,

.
, ,
,
. ,
, , , , ,
,
 ,

, .
, ,
.
.

, .
, ,

. ,
,
- .

.
,

,
.

- [96]

. ,
, ” ” -

.
,
.
.

[97] .
”
”[98].

( ),

.
- -
( )
 . , X .

, .

. , - , ,
,
,
, , X . ,
. ,
, ,
.

, ”
” —
. ,
. ,
.

.
, ” ” ,
— ” ”,
— . ,
.
.
,
,
.
, ,
.
, (
), , ,
; . . ” ”,
, III

[99] .

[95] . . , I, . 139.
[96] , . 523.
[97] . , ,
, III, . 43 – 51.
[98] , . 43.
[99] . , , II, . 325.
 § 2.

. VIII — IX .
.
.
.
,
.
- -
.

. .
,
, ,
, ” ”
” ,
” [100] .
-
” ”.
” ” .
-
- [101] .
. , IX — X

( ) .”
( . ) -
( , )”[102]; - -
. -
.
. ,
” ”
IX X .

, , . ”

, ”[103].
,

.
,
 - -
,
- .
- , ,
.

.
( ), ” ”
( ), ( ), ( ),
. ”
” , ( ,
...) ( ) ,
.

. - -
.
,
.
, -
.
,
.

, [104] .

, . ,
, ,
, - - -
.

- ,
IX . 70- [105] .
,

-
.
, -

, .
[106]

-
.
,
 , — .

-
. ,
-
.

[107] .

.
-
VIII . .
VIII .
[108] .

, , .

[109] .
IX
, , , .

.
IX .
.

— —
- , ,
.
( )

.
.
IX .
.
.
— , — - ,
. ” . ,
, .
” [110] . , ” ”
,
.
IX ,
-
 .

.
X -
, ,
.
.

” —
” [111] . . . [112] .
” ”.
842 ,
,
” , ”
” ” [113] .
-
,
. IX . 60- ” , ,
, ; ” [114] . -

, ,
[115] . -
.
IX .
. ,
[116]

”
- ”[117].
IX . ,
(885 — 891),
. ” ,
,
—
[118] ”.
, , .
[119]

- ,
. -
, ,
,
.
, ,
,
. , IX .
- ,
. ( )
 - -
.
.

.
IX . X . , ,
-
” ”.
, - -
. ,
,
. (876 —
881) , , ,
. -

[120] .
, 891 .
, ,
, , . ,
. ,
,
.
, - -
.
IX . X . -
” ”[121], . .
. -
. 904 .
[122] . ” ”[123].
[124] .
X .
.
906 .
[125] .

[126] .
X .
- . -
, .” ( - )
, ; ,
, ”
[127] . ,

,
. -
, .
 ”
, ,
. - .
, ,
, , ;
, . , ,
, .

”[128].
- ,
: ”...
,
,
, , ,
” [129] . ,
.
- ,
.
, ,
-
.
-
- : ”
( ) - ;
, , .

”[130].
.
, , X . , , , -
,
. .
- - ,
.
: ” ,
”.
,
.
- ,
, .
,
,
.
. -
.
.
,
 923 — 924 . ( . 923 .
) . ,
.” , ,
”[131].
”
, .
,
”[132].

: ” ”[133].
” ”
. , ,
” ” ,
” ”[134] . .
.

,
[135] . ,
.

,
”
( ,— . .) ”[136].
” ”,
.”
:
. ;
, , ,
,
. ,
, ,
” [137] .
,
,
. ” ,
, ”[138]. ,

,
.
, (
, , )
” ,
, , , ”.
” ,
” [139] .
 X - ,
.
”
.
( ) - ( ).
” ”( ), ( ,
), - ( - ) ”[140].
-
,
. .
” , , ”
[141] . ,
, , ”
, , ,
,
” [142] . ” ,
...” [143] .

,
. -
, ,
.
,
,
.
- ,

. X . 80-
III-
. ” ( III-
— . .), ”[144].
” ,
” [145] .
- ,

(X . 20- ).
, ”
...
” [146] .
, .
:” ”.
.
. ” ,
, ”[147].
. ,
” ” .
 .
[148] . 906
:” ”,
,
. : ’’ ,
.
, ,
...
, ˜ , ,
,
’’ [149] . ,
, , , (
), .
.
, , ,
.
20-
.
.
.

’’ ’’.

,
.
, ’’ ’’[150].
’’ ’’[151].
.
[152] .
. X–XI .
[153] ,
X . [154] .
,
, X .
, . X .
( ) ’’ ’’ . X . 20-
, ’’ ’’
’’ ’’,

. ,
[155] , X . 70-
.
[156]

, ,
.
 ,
,
. X .
.
,
, , ,
[157].

. ’’ ’’. . .
, ’’ ’’ (?), . -
’’ ’’ , ’’ [158] ’’,
’’ ’’. ’’ ’’
, , , ’’ ’’
.

.
, ,
.
,
X–XI

: , X . [159] ,
[160] ( - ).
- ,
?
, .
. , ,
[161] .

. ’’ .
’’ [162] .

[163] .
[164] .
: . , .
- , . . ,
, , .
, [165] .
, ,
-
, ’’ ’’,
, ’’ ,
, ,
’’ [166] .
 , -
, ,
[167] ;
IX . .
IX . ,
, ,
. 906 .
’’ ’’ [168] , X . ,
III- ,
.
[169]

.
. [170] .

.
,
, IX . 40- , ’’
[171] ’’.

(X . ) . ’’
, , ,
; , ,
, - ’’ .
[172]

’’ ( – . .)
[173] .
- ’’
, ’’[174].
,
. ,
, (X . 20-
) [175].
X . 70- -

[176] . ( III)
’’ (
– . .) [177] .
III-
[178] .
,
( )
.
, -
.
,
.
.
 . ’’ -
’’, - . – ’’
- ,
, ,
. [179] ’’.
,
,
, ,
, III .
, ’’
’’ [180] , . . .
X
’’ ’’,
.

[100] , I, . 30.
[101] - ,
.
[102] . , - , .
70 – 72.
[103] . , , II, . 98.
[104] , . 519.
[105] . , , .
239; . , , I, . 32 – 33.
[106] . , , . 12 – 13.
[107] . ,
, . 46.
[108] , , I, . 252 – 253.
[109] , . 510 – 511.
[110] , , I, . 252 – 253.
[111] , , I, . 378.
[112] . , , II, . 93.
[113] , , I, . 255.
[114] , . 258.
[115] .
[116] . , - , .
72.
[117] , . 107, ( . . , , II, . 99).
[118] , , . 31.
[119] , ,
, ,
,
. ,
- ( . ) .
[120] . , , II, . 98.
[121] , . 252.
[122] , . 262.
[123] .
[124] .
 [125] . , , . ,
. V, № 10, 1944, . 1045.
[126] . , ,
, II, 1948, . 21.
[127] , , I, . 263.
[128] , . 264.
[129] . , . ,
. . , . V, № 10, . 105.
[130] , , I, . 265.
[131] , . 266.
[132] , . 267.
[133] , , I, . 267.
[134] . , .
, I, . 190.
[135] , , I, . 269.
[136] .
[137] , . 269 – 270.
[138] , . 270.
[139] , , I, . 270.
[140] . , , I, . 52 – 53.
[141]
, , I, . 270.
[142] .
[143] .
[144] , . 276.
[145] .
[146] , . 267.
[147] , . 268.
[148] . , , , 1924; .
, . , . .
, . V, № 10; . , 906 . ,
, IV, 1955; . , . ,
, . , XIX–A XXI–B, 1957, . 91 – 98.
[149] . , . ,
, .V, № 10, . 1045.
[150] . , 906 , . 115; .
, . , . ..., . 91.
[151] . , . , . ..., . 94.
[152] . , , . 132 – 134; .
, 906 , . 115.
[153] . , 906 , . 515.
[154] . , . , . ..., . 94.
[155] , , I, . 268.
[156] , . 272; . . , , . 14.
[157] . . , , . 79.
[158] . , 906 , . 115.
[159] , , I, . 264.
[160] . , , . 148 – 150.
[161] ’’ ’’ .
. . : ’’
, ’’, , ’’
’’, . 98.
[162] . , 906 , . 102.
[163] , , . 78.
[164] . , 906 , . 102.
[165] , . 101.
 [166] , I, , . 138.
[167] . , . ;
, Error! Not a valid link. ; . , . , .
; . ,
, . 251 – 255.
[168] . , . …, . 1044. . ,
. , …, . 93.
[169] , . 94.
[170] . , , II, . 32, 511.
[171] , , I, . 255.
[172] , . 262.
[173] .
[174] , . 263.
[175] , , I, . 263.
[176] , . 272.
[177] .
[178] , . 275.
[179] , . 272.
[180] , , I, . 278.

VI–X

§ 1.

– –
,
, ¨ ¨.
, (IV–V .)
, ,
, ,
,
,
, ,
. , ,
– IV–V ,
.
,
:
, , .

. -
 , ,
,
VI–VIII , . . .
(
), , VI
. VIII
, , ,
,
.
IV
( , , - ) ,
- .
, .
, IV–VIII
,
,
VI–VIII
IV–V .
IV–VIII : -
- , ,
, , . -
. ,
- - ,
,
.

- .
,
.
,
.
( ), ( ) (¨ ¨,
). , VIII
.
,
, - (
, , -
) ,
, -
V ,
.
[1] . ,
VII ,
VIII .
, ,
.
 -
, VI – VIII [2] . ,
,
-
.
, ,
¨ ¨ ,
,
:
, ,
, .
,
, .
,
, –
, , -
, -
. ,
.

[3] . ( -
), .

( ) . , VI – VII ,
-
, : (
),
( )
, .
¨ ¨,
, , -

[4] . ,
- - ( ?),

. . .
: , .
, ,
39 ,
¨ ¨.
, ¨ ¨,
, ,
, ,
, – .
-
,
 : , ¨ ¨ ,

.
.
¨ ¨ ( ,
)
(
) ,
IV – VIII V – VIII
– , , .
, ,
. ,
¨ ¨ . ,

, II
:
. ,

,
¨ ¨ .

–
VI- VII , V .
,
; . .
, VI ,
, VIII ,
,
.

: ;
,
[5] ( ,
V )5
, , (
!) , , ;
, –
.
- :
, , ,
.

, VIII
(
- ).
 ,
. ,
( )
( , )[6].
( , , )
;
;

( IV – V
).

.
, ( )
, VI
– VII [7] . VII
( - ) ,
- .
, ( ),
[8] , .
, .
, ¨
¨ .
[9]

,
,
, . -
(
. 20000 ,
). , ,
, . ,
VI – VII ,
.

. , ( IV – V
, ), .
,
,
, , IV – V
[10] .

, VI
[11] , , ,
, , , VIII
.

( .,
), ( ., .
 ).
– - –
VI – VIII (
).
,
.
VIII–IX
( )[12].
, ,
.
( )
,
,
, , , .
, ,
.
,
( , , ).
,
, - (!)[13]. ,
, ,
. , ,
,
. VI – VIII [14]

.
, . ,
, .
.

-
.
-
, VI – VIII [15] ,
, VI ( )
. ,
¨ ¨ ,
. . 1954 .
.

¨ ¨ . ,
[16] .
,
– ,
, . ,
.
[17] ,¨ ¨ 16 ( , ¨ ¨
 )
6 ( , ).
, ,
, , ,
( ),
, ( ?!) IX 2
( , ).
, ,
, , ( , -
, ) , –
. , ,
, ( ,
– ., VIII – IX ),
.
: .,
, VIII
( !),
IX X . , ,
( , , ),
- . ,

. , ,
,
– . ,
,
.
¨ ¨ ( -
, )
, :
( VIII, IX – X )
, .
[18]

. ,

, .
,
.
:
, V– VI
( , , .),
[19] ,
( ) VI ( )

[20] ; ¨ ¨
 ( ,
, ,
). ,
[21] .
, –
. , ¨ -
¨ , ,
.
: ( - ),
,
?!

,
. , III – IV
.
[22]

I – VI , VI
[23]. ,
(IV – V )
. , VI
( , – )

. ,
.
VI
¨ ¨ :
- , -
- ; (
!) . ,
¨ ¨
, - ( ,
, ). ,
- ,
,
, ;
; .

,
( ) [24] .
, .
( , ¨ ¨) .
[25] ,

. III – VI
, – ( ,
).
. , –
¨ ¨, . III – VI
: ,
( , , , ),
, , ; ,
, , - .
( , )
, VI .
,
: )
; ) ,
, ; ) .
, .
- , ¨ -
¨ , VI – VII [26] .
,
: V
( )[27]. ,
,
.
, VI
-
( ., ,
– ).

,
. ,
,
, .

,
( , – ).

***

, ,
: -
, : IX
, X
– (
, .,
, VI – X [28] ).
,
, , ,
, .
 , , ,
, .
, IX – X
¨ ¨( ). XI – XIII

( , , , , ).
.

-
,
, VI – X
, IV – V , (
), , XI – XIII
, . , ,

,
¨ ¨
¨ ¨
( , , , , ,
, ( . ), , ,
, , , , .).
, , ,
.
(VIII – X .) . .
,

-
. VI – X
- . ,
, ,
[29] .
. ,
, - ,
( .) ,
. (
). , VI – VIII
[30] ,
, - .
,
¨ ¨ , , (

), IV–V
, VI .
- , ¨ ¨
 . ,
.
( ,
) . [31]

( , )
, . [32] -
, , - (
) [33] . VI .
.

[34] .
. ,
IV –X (IV – V
).
, , ,
– –

. , ,
( ) ,
– .
, VI – VIII
-
, – IX – X 4
. ,V–X

( , ).
V – X -
( ), - -
, ( , !), . V – VIII
, ,
;
(
,
! – . .). IX – X
,
- , ;
, ;
,
.

[35] , IX – X
, .
( )
: VII – VIII (
, ) IX – X
( , ,¨ ¨, ; ).
 ,
, -
( !).
,
- , (¨ ¨, ¨ ¨)[36].
(XVII – XVIII .)
, -
. ,
,
, ,
. ,
, IX –X
, XII – XIII
, VI – VII
. ,

, -
( ) ( )
(
– . ).
, VI – VII (
, ;
, , . ..),
-
, , ,
.
, , .
,
[37] .
.
. V .
, IV – V . - ,
, ,
“ ” ,
, . VI – X
( VII
, III- , VII – VIII
, “ ”
)
- , ,
“ ”.
. .
, . . .

.
. : , (
 ) ,

( “ ”–
?), , (
, “ ” VII
), ( , VI .) . .
,
.

, (
) , , ,
.
( ).

,
IX–X .

, IV – V
. ,

, . ,
, V
. .
( )
“ ”
.
, , .
, VIII–IX–X
. “ ” ,
.
- ( -
? - ?)
( )
, . “ ”
. ,
.
,
, in situ. 6
; .
.
. ,
,
(“ ” , ., ?).
,
, :
, , ,
VIII–X ,
.
,
, ,
, (1225
, ,
). , ., ,
, , ,
, .
( , XI ),
(V . XI . ),
( . ), (VI . XIII . ).
-
“ - ”[38].
.
,
. -
,
: )X (914 ) -
; )
( ,
),
VI – VIII (
).
.
,
-
[39] .
, ,
.
,
( , ,
. .), .
V – VI , ,
- ,
VIII ( ) .
,
– (V . ) . ,
( ,
)

.
.

[40] , ,
. ,
 – “ ”
. ,“ ”
( . )
.
,
, ,
[41] . “ ”
-
X–XI [42] , . .
– ,
- ( ). “ ”
,
,
: IX–X
, “ ” . “ ”
VI .
[43]

, ,
, , ,
.
, ,

.
, . ,
( . . ) ,
. , , X–XI
. [44] , -
, . .
(
, , ,
, - , ).
. 1968 -
.
, ( , )
IX–X [45] . ,

XIII ,
( ?).
[46]

.
IV–V , ,
[47] -
( . ).
VII
, .
VI ,
. VI .
( !) , , ,
. .
, ,
, X ,
, VIII – IX
[48] .
VIII XI
( - )
,
- -
.
, .
IX-X -
.
.
,
-
.
,

.
-
. 1213 , -
,
IX-X ( , ,
, .)1214. ,
( )
, , XI
.
,
,
.
( ) -
. ,
.
-
, ,

. ?

( ).
,
.
, - –
[49] .
 , [50]

,V VI
( ),
. , VI–VIII
.
- , ,
. ( )
; –
( – ), ,
; – .
( , , , , .) V–VI ,
; .
“ ”, –“ ”( ?).
, VIII
,
.
(13-15 )
.
.
, ,
. .
- , ,
,
- (IX-X .) .

.[51] , (
), 23 ,
, .
(“ ”), 4
.
VI .
(300 ) 6 . VI
. , .
- ,
. .

. , VIII

(“ ”) .
,
.
,
, .
- ,

. VIII
 IX-X
( ).
,
, ,
– .
( ) .
,
, 400
[52] . , ,

, .

IX–X ( , )
.
.
VI–VII [53] , .

( – - ) .
.

, ,
.
- ,
,
. , ,
. (
!) .

, ,
[54] .
,
( - )
, -
[55] .

.
,
. ,
. , , ,
, -
.
.

, ( )[56]
.
, .
 , - ,
,
.
VIII IX
.
.
.
“ ” ,
: , , ,
.
, .
, ,
( !),
. . ,
,
( , , , , , , , .).
: ,
, .
.
. ,
( ) VII – VIII
, , .
XI–XIII
, VIII– IX ,
. ,

.
. ,

, , –
.
,
, .“ ”
(VII .) .
, , -
,
, .
,
.
¨ ¨( ¨ ¨!)
, ¨ ¨ ,
, . , ,
, , ,
, .
- ,
.
 V .
,
.
, (
) ,
: (VI .
.), , (VII ). (XII .). ,

.
( ) , ,
( ) (
) ,
( ).
VII .
,
(
) “ ” ,
. ,
.

( “ ” ,
. ), .

- ,
.
- .
- .
, - -
,
, – –
, ,

.
, - ,
[57] .
. , (
“ ”), ,
- , , IV-VII
, (“ , ”)
“ ” (“ ”),
(“ ”)
- VII - .
[58] - ,
, .
 , ( –
), ,
, .
VI ,
IV - .
IV-VII .
, ,
[59] ( ,
, ),
, III-IV
. VI
. , 50- ,
. ,
.
, «
»
, VI
.
( .“ ”, “ ”)
-
“ ” - , VI
, ,

.
[60]

, : V–VI VII
. VIII ,
, – , .
V-VI VII -
( , , .)
,
[61] .
, , -
,
. VI
XI .
(IV-VI .) ,

(
. .) [62].
,
, , V
, .
11 .
V ,
,
 , - , ,
.
: 77
, 55 [63] .
.

(VI . 40- )
. (VII . .)
, - ( )
[64].

V
[65] .
( ), “ ”
- [66] ,
-
, VII-XII
. , “
” , , ,
. , ,
. “ ”
,
. .
VIII-IX (
- ), – VII .
, (
“ ”) ,
.
[67] ,
.
(
, ,
), (
) .
.
- ( . “ ”)
[68]

“ ” . ,
, ,
- . . .
,
, VII-X ; ,
.
VI-VIII ( ,
. ) . ,
, -
.
 ( . “ ”) . ,
, ,
.
( ) ,
, , “ - ” ,
, , ( )
. VI ,
, [69] .
,
[70] “ ”
.
“ ” [71] .
-
, - (
- !).
, ,
( - !). 40
.
,
.
, ( )
.
(?) . ,
.
.
, V-VIII, -
V-VI . ,
,
, .
, - (
) .
, ( , , ) ,
, “ ”,
,
,
, - -
.
-
, ( ) ,
- , . opus
mixtum- ( ), ,
“ ” ,“ ” .
,
,
-
 , “ ”
“ ”
.

.
,
. ,
, . VI [72].

. , V-VI
.
-
- [73] . –
.
[74] ,
( . “ ”) ,
1968
, .

( ),
, .
, ,
( ).
-
.

. -

–
( ), ,
,
.
,
, ;
IV-V
. ,
- ,
.
.
(
)
(IV-V .) .
, ,
.
, IX-X ( ., ).
 ,
,
” ” ,
(” - - ”, ” ”,
” ”)
. ( ., )
.
, ,
- .
, ,
” ” ,
.

,
, , ( )
,
( !)
( )
. , , ( )
(
”
”...) -
. ,
( , IV-V )
.
-
, , ,
VI-VII
( , ?)
( , , .) ,
.
.
(
!) , ( )
; ;
( , , – ; ,
, .
( )
, II
( ? ?).
,
,
. .

.
 , , ,
, .
- :
, , ) ),
, , , .
( , .)
-
( – , ,
, ).
, , , , ,
.

, ,
( ., ).
.
( , , ,
. .)
. :
, - –
, ( , )
( ).

, , ,
, - .
, , , ,
.
, IV-V
. , ,
, ,
, , .
-
,
, [75] .
,
,
, , ” ” , ,
( )
,
; .” ”
,
, , ,
[76] .
: -
, ,
, ,
( .) .
 - . ,

, .
- - .

( – ), , ,
.
(
) - (
).
,
. IX-X
.
V-VIII ,
,
. ( !), ,
” ”
. - XI-XIII
,
” ”
( - ).
,
, .
–
– , ,
( ), ,
( ),
[77] .
,
– ,
(” ”,
” ”, – ., ,
, , (
) ( VII-VIII ,
” ”– ., , –
XI-XIII ).
VI-VIII
” - ”, IV-V
; , 3 – 4 .
, ,
” ”
, . ,
– . ,

( )
. ,
 . ,
...
, ,
, ( )
.

: ,
, , , .
. ,
,
( ), ( ,
) , .
. .( ).

. , ,
VIII-IX, ” ” ?!
: , , ( .,
) : ,
. ,
.
,
, ,
, ,
, (
.) .
( IV-V ,
). ,
.
” - ”, ” ”
( , ) -
. - ,
.

.
, -

, -
.
, ,
, ,
-
. , ,
. , ,
, ,
” ” , . ,
, .
 , ” ”( ,
, , –
– . .).
, , .
(
,
). – -
– ,
, , ,
(
, ). ,
? ( , ).
” ”, ,
.
,
.
,
,
–
.
( ,
)
,
. ( ).
, , ,
( . )
( . )
( ..
).
, , , VI
( . ) , ,
(
).
,
.
, , ” ”,
.

” ”
. , .,
, , ,
-
, , ,
( . opus mixtum), . ,
, ,
 . ( .
!)
, ,
” ” .
,
.
,
” ”. (VIII .,
) , ,
- , , VI .
: , , , ,
, , . -
. , , ,
.
,
., (” ”).
,
, . ,
, .,
, .

***

,
- ,

. ,
– , . .,
, , ,

,
, .

[1]
. , 1937 – 1951 .
, , I, 1955.
[2]
. , . . - ,
. , VI, 1945, № 1; , , 1950, .
35 – 41.
[3]
. «
1944 1946 .» (
).
[4]
. , , , XIX, 1948.
[5]
, ,
X–XI ( . ,
 … , , I,
1995). , 1966
.
[6]
. , . , . , .
, 1937 – 46 . ,
( , I), 1955, . 135 – 146.
[7]
. , 1902 . . , , .
I, 1902, . 70-89; , 1902, 91 – 97; , I, . 13.
[8]
, I, . 94.
[9]
. , 1902 . . , . ,
, I, 1941, . 23-24.
[10]
. , ... , .
., I, 1955.
[11]
. , ¨ .
¨ ¨, 1964, №№ 2, 4; . , , 1964.
[12]
. , . ,
1962 . ( ), . . . - . , 1963; .
, , I, , 1970.
[13]
. .
(¨ ¨)
. . - 1943 .
[14]
. , , ¨ ¨,
. 9, 1967.
[15]
. , , I, . 20 – 24.
[16]
. , . ,
, . , XXII-B, 1961.
[17]
. , . , . , 1966
- , . .
- , 1967 .
[18]
. , , 1968;
[19]
. , , 1958; . , . , -
, , 1956.
[20]
. , V , , . 23, 1907.
[21]
. , , I, 1949, . 93 – 96.
[22]
. ,
, . , VIII, 1945, № 1 – 2.
[23]
. , 1960 – 1962 .,
, . , XXXIII-XXXIV, 1963; .
, (
), 1966.
[24]
. , (1952 . ),
. . - , 1953.
[25]
. , , 1967.
[26]
. , . . - …
[27]
. , , I, . 230.
[28]
. , , , III, 1938.
[29]
. , . ,
1962 . 1963 . , . . .
- , 1963 1964 .
[30]
. , , 1967.
[31]
, I, . 177 – 178.
[32]
. , 1902 . . , , I.
[33]
. , . , -
1963 , . . .
. - . , 1964.
 [34]
. , . ,
, . .
, . V, . I, 1960; , , 1961.
[35]
, 1950 -
, ( . .
, 1948 , , I, 1955, . 165,
. 1).
[36]
. , . , . ,
,“ ”, 1967, № 2;
, . .
- , 1967.
[37]
. ,
, , I, .
, 1959 – 1962 1965
, . . - , 1960 –
1963 1966 .
[38]
. , ,
. , 1953; , 1959.
[39]
. , , 1955, . 49 – 50, .
XVII, 8 – 10.
[40]
. , . ,
1963 , . . -
, 1964.
[41]
. , - 1962
, . . - , 1963; .
, , I, 1966.
[42]
. , , 1959, . 517 – 519.
[43]
. , , 1963.
[44]
. , , . 519 – 521.
[45]
. . .
“ ”, 1968, № 88, 94.
[46]
. , , , .
“ . . , ”, 1938;
, , VI, 1940; 1940; . ,
, 1965; .
,
,“ ”, 8, 1966.
[47]
. , , 1959.
[48]
. , , 1959.
[49]
. , . ,
, “ ”, 1968, № 130.
[50]
. , ... ,“ ”, 1964. № № 2, 4; .
, , 1964.
[51]
. , , 1965.
[52]
. , - , 1961.
[53]
. , 1959
( ), . . , 1960.
[54]
. , . ,
, . . . , XXIII B, 1962; .
, “ ”, 1959, . 378 – 379.
[55]
. , . ., . 379; . .
- . .
[56]
. , , .
. - , 1960; . ,
, , 1962; ; . ,
, 1961.
 [57]
. , - ,
Georgica ( ), II, 1935.
[58]
- , : . ,
, I, 1948.
[59]
. , -
, , 1959, №3.
[60]
. . , , . . . -
. , 1953.
[ 6 1 ]
. , ,
, III, 1963; . , VII
1956-57 , .
[62]
. , , .
[63]
. , - , .
. - , 1963.
[64]
. , . ; . , .
[65]
. , 1959 .,
... . . , XXXIII-XXXIV, 1963.
[66]
. , 1957-1958 ., , XXX, 1959.
[67]
. , . , .
, 1946, № 1-2
[68]
. , ,
, XX, 1961; . , . ,
-
, - , , 1964.
[69]
. , . , . , 1966
( ) , .
. - ,1967.
[70]
. , , 1952,
.154-156.
[71]
. , ,
. , XXII- , 1961.
[72]
. , . , , .
, XXXV-B, 1966.
[73]
. , - .
[74]
. ,
. . , 1948 1949 .
[75]
. ,
. . I-III , . . , I, 1955,
. 354.
[76]
. ,
( . ),
, I, 1966, . 83, 85-87.
[77]
. , . .

§ 2.

,
VI-X . , ,
 ,
, .

,
VI-X .
.
,
,

–
.
,
,
.
, ,
.
. ,
,
. ,
, ,
, ,
,
.
,
, , ,
.
, (VIII-X .),
.
,
,

– , .
,
.
,
. : ,
; -
, , .
, ” ” ,
. -

.
, ,
, ,
.
 ,
–
, . , . .
, ” -
”[1]. , ,
. ,
. ,
- ,

- .

, ,
.
, , , ,
, .
,
, : , ,
, , ,
. , ,
–
.

, ,

. .
,
. ,
,
-
. . .
. ,
” ”,
,
; ,
, , ,
, .
VII [2] .
, .
1901 . . X .
( III .) ,
. –
” - [3] . .
. , . ”
,
, ,
” [4].
 .
,

” ” . ,
.
.
” ” ” ”
[5] .
.
, ,
,
.
” - ”, ” ”
, . . , .
” ” ” ”, , ,
, ,
-
,
. ,
,
[6] .
-
- VIII -
, : ”
, ,
...
,
- , ”[7].
, –
?
?
? ,
, ,
, –
, .
. -
, -
,
, ,
” ” , , ,
” ”. , -
.
- ,
,
, ,
 : ”
,
...
... ,
, ” [8] ...

” ” (X .),
, II (976 – 1025)
, , ,
, : ” ,
, ,
[9] ”.
IX-X
, , ,
, .
” ”
(X .). :” ,
-
, ,
,
, -
, ?” :
” :” , , ,
, ”.
,
, - :

,
” .
[10] , , .
:
.
, ,
, VII .
, ,
; VI- X ,
” ”.
”
(VI .) ,
[11]

, :
” ” (VIII .) ,
[12] ”
” (X .) , [13] ”
” (X .) [14] . , . . ,
” ” ” ”
,
” . [15] , ” ”
-
 . ” ,
, ,
.
.
, ;
,
, , , ,
...
”[16]; , . .
X . . .
, ”
, ,
, , -
, , ,

...
, , -
,
,

”[17].
–” ”– ,
, , -
.
( , ,
, ),
, , ” ”
.), .
, .
, . ,
200-235 , -
,
[18] .

,
. - (X .) ,
: ” ”.

,
, , ,
,
. , -
, :
(7 ), (15 ), (20 ),
 (17 .) .[19]. , -
.
,
. , , ,
” ”,
” ” .
: ” ,
, ” [20] .
.
: ” , ” ,
, ...
, ...

” [21] . - ,
, ,
” ” ,” ” [22] .
,
, .
VII-VIII .
. .
, ,
X .
,
,
.
X , : - ,
, , , , ,
, , , [23] . ,
” ”,
, ,
, ” ”(
, ” ”
[24]

). (X .) .
:” ,
,
XII ,

. ,
[25] .
X
,
, ,

, -
. ,
 ,
.

, - ,
.
,
,
.
. ,

,
. ,
, ,
. ,
, ,
, ,
.
,

VIII .
, IX . ,
” ”.
.
, , ,
,
, , ,
, ”
”, ” ” ” ” .
: ? , ,
, , ,
, ,
.
:
- ,
, :
, ,
. , ” ”,
: ” ” .
” ” , .
” ”, , ,
. : ,
, : ”
, - , -
, ”
,
,
 , , ,
” ” . ,
” ”.
: ,

. : ” !
,
? ,
? ,
,
,
” [26] . ” ”
. ,
, ,
,
. .

, :”
”. ,
, ”
” ” ”. ,
.

357 ,
.
,
. ,

. ,
,
.
, ,
,
, ,
” ”
,
.
. ,

– - .
, - ,
. ,
,
, , ,
.
, ,
 , ,
- .
, -
:” ,
” [27] . .
: ”
( ,
, ,
. ” ” ,
(
). ” ” .
,
. ,

- ”[28].
” IX , - , ,
,
- , .
,
,- ” [29].
VI-X .
.
- ,
,
, .
.
, , ” ” ,
. ,
, .
” ” ;

, - ,
,
.
, ” ”
” ”. ” - ”
” ”. ” ”

[30] . ,
, VI-X .
” ” ” ”
. -
.
:” ” (VI .),
” ” (IX-X .); –
: ” ” (VIII .), ”
 ” (IX .) , (X .) ”
”; –
- :” ”
(IX .) ” ” (IX .); –
: ” ” (X .),
” ” (X .), ”
” (X .).
-

” ” (IX .) -
, ” ” (IX .)[31].

” ”
VI :
- ,

, .
,
( :
), .
.
, , ,
. , ” ”
” ”. ,
,
[32] . ,
,
” ”, .
,
,
. , : 1)
, 2) ( ) 3)
( ). ”
. , , ,
: ,

, , ,
,
. , , ” ”
” . [33] . : ”
”

. .,
. .
: -
,
 , , . ,

,
.
, -
. ,
523 . .
,
- 532 . ” ” .

,
- . ,
,

” [34].

.
” ” [35] (VIII .),

: , ,
- .
,
.

.
: , ,” ” ,
” ... ” .
” ” , . . ” ”
” ” ” ,
”; ”
”. , , ” ”.
, , ” ” , ”
” . ,
” ”.
” ”. ” ”,
” ”, ” ”
. , ” ”,
” ” ” ” [36] .
” ” ” ” .
.

– ”
, ,
, - ”.
,
, ,
 ,
, ,
. ,
: ”
– , ,
, ”.
, ”
”.
–
, ,

. . , , ,
” ,
” [37] .
:” , . . ,
”.
, ,
. ,
. ,
.
,” ”,
, , ,
,
?
, , , ”
, ”.

.
,
” ” ” ”
- .
, ,
( )” ” [38].
” ”
,
, ,
. ”
VIII . –
” ” ”
”, , -
, , ,

.
” [39].
IX-X
,
 . : ” - ”
(IX .) ” ” (X .).
:

.
, -
;
;
,

. ,
, , ,
. . . : ”
, VIII ,

. X
- ” [40] . .
, ”
,
” [41] .”
, VIII
, X
. ,
,
,
...
,
VIII
,
” .
[42]

,
, ” -
,
.
, ”
, ” [43] .
IX-X .
” ”
” ”.
:” ”.
” ” . IX
.
. : I
, . . IV
.
,
 ; ,
,
, ,
.
,
IX . II
.
.
- , , ,

. , , ,
. ,
[44] . ” ”
. X
.
, ,
, ,
, ,
,
, - ,

. .
,
, . . ” ”
,

. ” ” -
” ”.
,
,
: ,
,
,
, ,
,
.
,
,
, .
, V

, , . .
– ( ), ,
. . , ( ).
. (451 .)
 . , ,

:
.
;
, , VII
, ,
. , :
,

. , ,
.
IX ,
. IX
” ”,
.
: ,
.
,
. . . : -
,”
, ... -
. -
” [45] .
,
. ,
” , ,
”;
” : ”, ,”
( ) ”. :
;
- ,
( )
,
. ,
.

, -
. .
,
;
. . ”
- ,
, , , ,
. ,
, , ,
” ” . ,
.
:

,
:
, ,
”[46]. , ”
” - :
-
; ,
, ,
- ,

.
-
” ” (X .).
, ,
:
,
.,
,
- , ,
,
, .
.
, ,
,
. ,

( .,
). ,
.
, ,
” ” .
, ,
, . ” ”,
, ” ”
. ”
,
” .
[47]

VI-X .
” ” (X .),
VIII-IX ,
- , ,
- , ,
 ,
.” ,
, ,

”[48].
. ,

,
. , . . ,
” IX
, ,
,

”[49]... , ,
,
, ; .
: ” , ,

( , ),
,
[50] ”. ,
,
,
.

,
,
.

.
(IV .)
,
.
,
,
.
,
.
.
, :
(IV-V .).
, , , ,
,
– –
 .
, ,

,
. 752
. ,

, .
(755 .).
IX
; ,
, ,
.
,
.

, , ,
. XVI
; ,
– , , –
.
, ,

.
.
, , ,
, , . ,

(IX-X .). ”
”.
,
.
. ,
, . , ,
,
,
. , ,
,
. .

. .
: ” -
 - . .
.
, .
- .
, ,
. ,- ,- ,
. -
: , ,
, , –
.
: , –
” .
[51] . , ” ,
” . [52]

. , ”
, ,
X ,
– –
,
.
”[53]. .
: ”
- ”[54] , . . ” - ”
[55] .
. ” ”

.
. :
( – ; –
, ; – ;
– ), ( ;
- ), ( -
, , , , , ;
: , , , - ,
, - , ),
( .), (
), ( ),
( , , ), - ( )
,
[56] .
, VI-X
,
.
 [1]
. ,
, ., 1949, . 4.
[2]
. , , III, . 430.
[3]
. , - , . III, ,
1901 .
[4]
. , , .
, III, 1955, . 3.
[5]
. , VII , , 1912.
[6]
. , , . 5 – 6..
[7]
,
, I, . 55.
[8]
– , . 283;
. , , II, . 61.
[9]
, I, . 175.
[10]
, I, . 131-132.
[11]
. , , I, . 471-472; .
, , . 55-60;. . ,
, , III, 1928, . 76-80; A . H a r n a c k .
das martyrium des heiligen Eustathius von Mzchetha, “ Sitzungsberichte der Konig preussischen Akademie
der Wissenschaften” zu Berlin, 1901, XXXVIII.
[12]
. , , I, . 115-119; ,
, . 7-52; . ,
, . 67-76; I . M a r q u a r t , Osteuropaische und ostasiatische
Streifzuge, Leipzig, 1903; K . S c h u l t z e , Das Martyrium des heiligen Abo von Tiflis, ”Texte und
Untersuchungen N Folge, XIII 4”. Leipzig, 1905.
[13]
. , , . 99-143;
, , I, . 131- 134; . ,
, . 124-134.
[ 1 4 ]
. , , I, . 134-138; .
, , . 112-123; . ,
,” ”, 1939, N9, . 129-132; ,
, - , ., 1954; . ,
, ( , -
, . VII) ., 1911.
[15]
. ,
, ., 1948, .7-8.
[16]
. , . , , I, 1954, .
114.
[17]
. , , . X.
[18]
. , –
, I, . 231.
[19]
. , , I, . 146-147.
. , ё , . 41-42, .
( ”, . 200-226);
, ,
. ( . , , XXXIX, 1950, . 23-76).
[20]
. , , . 37, . I.
[21]
. , , I, . 32; , , I, . 93-94.
[22] 3
. , , I , . 46.
[23]
. , , I, .,
1946, . 323-394.
[24]
, . 349.
[25]
. , ё 1902 .
( , XIV, . II, 1903, . 40).
[26]
, II, . 20.
 [27]
, ,
, I, . 290.
[28]
. , , , X,
., 1941, . 497.
[29]
, ., 1958, . 133.
[30]
. , , . 14.
[31]
. , . , , I, .,
1954, . 75-134; . . , (V-X .) –
, I, , 1955, . 35-41;
. , , .
260-261.
[32]
. . , , . 29.
[33]
. , , I, . 81.
[34]
. , (V-VIII .), .
58; J. Djavachischwili, Das Martyrium des heiligen Eustathius von Mzcheta Sitzungsber, d. Kon. preussischen
Akademie der Wissenschaften, t. XXXVIII, Berlin, 1907, . 875 – 902.
[35]
, I, . 46-81.
[36]
. , , II, . 393-394.
[37]
. , . , , I, . 38.
[38]
. , , II, . 364.
[39]
. , , II, . 398-399.
[40]
. , , . 28.
[41]
, . 17-18.
[42]
, . 18-19.
[43]
. , , . 26.
[44]
. , ” ” ,
. , . 53-83.
[45]
. , , . 95-96.
[46]
. , , .
, I, . 77-78.
[47]
. , , . 134.
[48]
. , . –” ” , . 127.
[49]
. , , . XXIII.
[50]
, . XXV.
[51]
. , , I, . 356.
[52]
, . 357.
[53]
.
[54]
.
[55]
, .
, , . 262-264.
[56]
. , . –“ ” , .127-
128.

§3.

,
,
,
- .
 ,
.
, , XI – XII
( , ,
.), , , , , VI
– X .
.
, ,
,
, , ,
.
,
,

,
. ,
, , ,
(VI – X .), .
[1] .
. VI
” ”
(II .) ,
: ?[2]
VI-X . ,

– ,
. VI-X .

” ” ” ”, ” ” ”
”( ).
.
,
:
,
,
. VI-X . , ,
,
. ,
. ,

. ” , , , -
, - , , ,
, ,
”[3].

, ” ” .
 ,

,
. ” ”, . .
; ” ”, –
” ”, . . ” ”[4].

.
, ” ” .
” ” :”

”[5].
. ” ” ”
” .
: ” ,
” ”
,

:
. –
, ” .
[6]

, , , ”
”, , ,
, ” ” ,
. ,
,
, ,
.
, , ” ”
, –
” ”, ” ”– .
VI-X
,
.
,

. ,
. ,
, , VI
. VI
,
,
. . –
” , ,
– .
, ,
 ,
,

, . ,

”[7].
. -
: ” :
”. :
, (554 .).
: , ,
, - ,
( ) .
.
: ” ;
,
, ,
. ,
,
, ,
, ,
”[8]. ,
: ” ,
, .
, ,
, ,
”[9].

,
. , ,

. ”
,
... ,
.
...
,
,
, ...
,
,
-
” .
[10] ”
, ”... ”

,
 ,
” . [11]

- . . .
,
, ,
, ”
VI ”[12].

,
,
.
:

.
” ” .
. .
” ” .
” ,- . . , -
,
.
, ,
, ... ,
, -
, -
.
: ,
”[13].
.
X – 973
. 973
,
,
, ,
. ”

,
”[14].

–” ”. ”
” - ,
” ” .
,
,
.
.
, ” ” -
 ,
.
, , , ,
.” ”
” ” (III .), IV
” ”
[15] .

[1] . ,
, ., 1952, . 7-8.
[2]
. , . , , I,
.165.
[3]
, I, . 44.
[4]
. ,
, . 21.
[5]
. ., 1935, . 156.
[6]
, I, . 249-250.
[7]
. , , I, . 227.
[8]
. – .“
”, ., 1942, . 29-30
[9]
. , , I, . 228.
[10]
. , , . 30.
[11]
. , , I, . 228-229.
[12]
, . 231.
[13]
. , , . 115,
[14]
. ,
, . 79.
[15]
. , , I, .31.

§ 4.

VI-X .

. , VI-X
,

.
,

, ” ”.
.
 X -
.
,
, -
, - , X
, ,
, ,
[1] .
” ”
.

, . ”

”...
,
” , ,
,
, , ”[2].

”
,
, :

”[3].
,

, ,
.
” ” [4] .
, ,

.
.” ”
” ” ,
.
. , .
, - .
. :
” ,
,
” . [5]

. ,
” ” ”
” . [6]

. , ,
 ,
.
,
, , . ” ,
, ” -
, ”,
, ”[7].
,

. :
,
.
,
.
,
,
.” ,
IX , - , –
” . [8] IX
,
.
, , IX
, ,
. ,

.
, , .
” ”
, X
, .
,
.
XIII-XV dominium- .
XVIII [9]. ” ,
–
,
”[10].
, .
. , ,
, ” ”
” ”, . . , , ,
.
( )
. ” , ,
- ,
 :
,
, , . .

”[11]. ,
,
,
.
: , ,
.
” :” ,
”.
” ” IX-X .

, . .
, ,
.
.
. ”
”. , ”
,
, ” . [12]

. VI ,

[13] . ,
” ”.
” ,
”. ,
,
.
,
, , .

. ,

. ,
:” – –
,
?” [14]
 [1]
. ,
XI-XII . , . 44.
[2]
, I, . 339.
[3]
,I .339.
[4]
. ,
XI-XII . , ., 1959, .29.
[5]
, I, . 296.
[6]
, . 299.
[7]
, I, .340.
[8]
. , , .135.
[9]
. , . , , . 35,
1949, . 265.
[10]
. ,
.., . 48.
[11]
. , . –” ”, . 129.
[12]
. ,
, . 57.
[13]
, III, . 64-81; 129-131.
[14]
. ,
, . 82.

§5.

,
- , .
: VI-X ?
( , ) ,
. , ,
, , , ,
,
. , ,
. , VI-X
. . ,
, (VI- VII .)
, 15
[1] .
,
. ” ”
” ”.
. , . ,
” ...
”.
” ”.
, , :
- ,
 . , . IX-X .
, , : ,
, ” ”,
” ” ”
”. : .
, , ,
.
, - .
, ,
- . .
, ”
, , ”[2].
,
,
-
. , , VI
, .
, , , ,
, ,

- .

***

: , ,
.X
, .

. VIII-X

. ,
, ,
. ,
, .
,
. ,

: ” ”.
, ,
864 [3] . ”
”, , 52
 .
– .
-
.
.
IX-X . ,
,
.
. ,
. . . ,
: ,
; , -
.
. X
: - , , ,
. .
[4]

.
,
, 864 .

***

, , - . -
VIII .

. -
- , : , , ,
, , , , , , .

. - .
,
.
[5] . -
. , , 913 . .
.
, ” ”, -
.
,
.
– 973 . ,
,
, :” ” ”
”. . . (897 .) , (936
.)[6], 973 , [7] ;
(X .) .
” ” ,
. , 918 ,
. , ,
, ”
”.
IX X
. (881-923).

, ,
978 ;
(977 .) . [8]

,
.
[9] .

. 973
, [10].

-
.” ,
- . -
,
, , ,
[11] .

[1]
. , , I, . 70.
[2]
, . 70-71.
[3]
. , , I, . 79.
[4]
. , , I, . 79-80.
[5]
, , , 1906, .225.
[6]
. , , I, . 89.
[7]
, . 94-95.
[8]
. , , I, . 83.
[9]
, . 84.
[10]
. , , I, . 94-95.
[11]
. , , I, .84.

§6.
 .
.
, , ,
( –
, ),
, ,
, ,
( , , ) .
,
, ,
.
IV-V XVIII-XIX
.
,
. ,
–
– ,

. ,
,
, ,
;
, -
.

. VIII
[1] .
.
.

. ,
.
- .
.
, ,
.
,
.
.

. .
– . ,
 ,
- , ,
, , .
;
;
. , . .
, ;
– ,
(
– .)

, .
, -
– ;
.
, , .
. ,
IV-VII ( ,
),
X , . . , .
,
- . – -
, ( –
” ”- ).
( ), - ,
. .
,
. ,
, .

: ,
, , .
. ,
,
, ,”
” (” ”).
. ,
. , ,
, V
.

,
.
, , ,
” ”
. , . .
 , ” ”
, ,
:
. . ” ” , . . ,
(
” ”,
” ” – ” ” ;
– .

. ” ”
).
, ,
. IV-V
,
:
, ,
. .
:
.
(IV
) (V ).
(
” ” ).

,
, V , 478-493
( , .
)[2]. ;
;
;
( )-
; ,
, .
, ,
.
, , , ,
.
;
” ”, . ,
” ” ,
:
. , ,
, ,
.
.
, .
 , , .
. ,
, ,
. (1,5 ).

, :

, ” ”, ,
. , ,
.
, ,
, ,
,
,
.
: , ,
– . :
, , -
, ( ”
” : , ,
).
( . ).
,
- . -
, ,
( .

).
.
( ,
, ,
, ),

, ( )
.
,
. ,
,
, ( ) ,
( ), ( ) ,
, .
(
) ( ) –
, , .
, , ,”
” , .
 :
, ( ),
” ”, ( )
. – VI .
. ,” ” ,
, ”
”, .
XVII . ,
” ” ( ).
. XVII .
, XIX . . 1958
,
,
. .

, .
. ,
( ,
),
, . ,
.
. VIII-IX
, ” ” V-VII .
: ( - )
, ( ,
). ,
, [3] .
,
– ,
, ,
. ( ,
– VI-VII .)
(VI .) –
.
VI , ,
,
. ,
,
, ,
. ,
,
. ,
( , , ,
– , . . ). ,

, . .
” ” ” ” (
, ).
, ,
,
,

. ,
.
VI .
. –
.

( . );
, , , ,
( . ” ” ).
, , –
–

- ,
: , , . .
( ,
–” ”). –
( , ) -
.
VI . : 50-60-
[4]. . ,
, , ,
( ). .
.
: , . . .
, ,
.
. . ,
,
.
.
( ).

, .
,
(VI ).
,
,
 , .
. ,
, -
. , ,
.
,
. (
,
). ,
.
, .
. ( . 625. .) .
.
.
( )

.
,
.
(586/604/5)[5]
.
;
.
, ,
. ,
, ,
, .
, (545/46-585/86)
, .
,
VI-VII ,
« » . (
).
.
( - ).
.
,
, ,
. , ,
.
.
- .
,
.
, :
;
 , , ; ,
, , ,
, , ,
, :
, , ,
.
, ,
.
.
.

, ,
.

, ,
.

, :
- , ,

« ».
. ,
, .
.
.
- .
; - .
« ».
. , ,
: ,
.
- , ,
« » , « » .
, ,
, ,
, , ,
, .
.
. ,
, , .
, , ,
, ,
, .
. VII
. , -
.
 ( , . ),

.
.
, ,
, , :
, - -

.
.
,
VII .
( , )[6] ,
.
, , ,
.
,
, ,
. , . . ,
« » ,
( ), - ,

.
, .

: (
. . ) - ,

- . -
-

. ,

, .

.
.
,
. , ,

. -
- , ,
.
 - .
( ) « » -
, .
:
.
,
, , .
VII :
, , ,
.

.
, - [7] , VII
( - IX-XI . ,
). ,
(
- ).
, .
,
, .
,
( - ).
-
,
45 , .[8] ,
III , IV
, .
V ,
. , V-VI ,
, .
.
: .
75 - , ; -
, .
, , ,
, ( ) , ,
, :
, .
9 .
- , 13-14 , .
.
, ( ) ;
, , .
-
. ,
. - : , ;
 . , ,
, ,
, (V .), , ,
.
( )
; ,

. ,
.
-
. .
, .
1400 . - .

. - ,
.
,
, , . .
- -
.
- .
, -
.

***

IV VII
. ,
,
,
. IV –VI . ,
, , VI . VII .
.
, ,
, , , ,
, ;

, . ,
,
- « », ; ,
« », ,« »
.
, . , ,
( ,
); ,
 .
- ( .
),
.
,
, , .
.
,
.
, ,
.
- , , , , . . .
« » , , ,
. ,
, , (
) . (
)
.

, - .

.
« »
, « »
. ,
-
.
,
, , .
,
, [9] . , ,
, ,
. ,
: , , ,
,
. ,
, ,
, , , « » ; ,
, . ,

. . ,
: - ,
- .
,
.
 , ,
( ,
VI .), ( , VI ., ),
( .).
.
, .
, . ,
. « »
, , ;

, .
,
,
( , ),
- . ,
,
,
.
-
- ,
. , ,
,
, .
,
.
. ,
. (
, ).
, .
, V-VI .
[10] . .
, « »
. , , .
. .

, ,
. ,
(
, ), ,
-
. ,
.

, .
, . V-VI
,
 VII ,

. , .
[11] .
, ,
,
.
.

. VIII-X

. IX-X
,
;
-
; ,
, , ,

, ,
. ;
,
.
.
. - ,
, ,
- ,
.
.
- , ,
- , ;
, , ,
- ,
. ,

,
,
- , - .
.

, (
;
, VI . .).

.
; .
 , X ,
. , XI . ,
,
, .
.
. ,
, . -
.

***

(VII . X . ),
,
,
.
.
: ,
; -
, .

- , , , .

[12] ; 759-777
. ,
, . ,
;
, (
), . .
VIII IX
. -864 (
, ),
VIII .
, ,
: , ,
( ), ( ),
. ,
; , ,
, .
( , , , )
( - , ). [13] .
VIII-IX :
. )
[14] .
: ,
.
 ,
. (
!), .
: ,
.
( ) . . (« »)
: ,
.
, ,
;
. ,
,
.
,

. , ,
- (X .),
(X .) .
X . XI .
- .
,
, , ( )
- - .
,
, ,
, - X-XI
, XI
( ). [15]
-
, , 964
[16] . « ,

, , , ,
, , ,
»- , .
, « » :
; - .

;
. - ,
- , . ,
, .
,
, . . ,
.
, .
XI . IV- , , XVI .
, :
, .
X . XI .
- -
. ,
, , -
.
, ( )
, ,
.
, , ,
( , ).
, ,

. .
, , .
.
, .
. - ( ) ,
- ,
- .
,
. (XI .
), , -
. -
. -

, ,
.
. .
X .
,
[17] .
50-60 - . ,
, ,
«
»- - .
. . . , .
.
. . , . . .
,
.
,
. .
.
 « » 24 .
12 . ,
: -
, ,
. - - ,
( -
- XI- XII
). , , ,
( , ,
) . ,
.
.
,
.
,
. ,

.
VIII – X
( , - ,
, -
- ).
. ,
.
: , ,
- , - ,
, - . ,
, .
, ;
- , - ; ,
. ;
, ,
. , ,
. ,
, , .
(IX – X .).
: , 20 .
.
, .
.

, ., - - ,
,
, . .
, - , . .
(« ») .
 . ,
.
, ,
. -
,
.

.
,
,
;
: , ,
. VIII- IX .

. ,
,
, , . ,
. , ,
, ,
, -
; ,
, .
, ,
, . . , ;
, ,
, .
X ,
, XI . I .

. : (VII- VIII
.), IX . (
.
, , —
, , -
);
(X . ).
886 ( ),
-
.
X .
,
.

,
— , ,
.
 ; ,
.
,
VIII — IX [18] .
[19] .
— ( )
( ); — , . . .
, ,
, , , ,
,
. X—XI

;
;
— — .
, ,
.
.
,
. — . .
, ,
, .
, , ,
, ,
,
, « »
.
,
. ,
. ,
;
; ,
, ,
.
.
— — , ,
,
, .

( ) . VIII-X
( ,
) , ,
,
.
, , ,
; ,
 , ( .VIII—X . ,
, - .).
(VI—IX .)
[20]

, .
897
. . , 940
. ,
- ,
,
.
.

, .
,
.
, ,
,
. ,
.

[1]

. . , , I, ,1936; .
. , , ., 1936
( ); . . , , ., 1947;. .
, , . . , ,
., 1948; . , XX , ., 1967.
[2]
. .
. , , IX ( ., 1940).
. ,
, . , . 83-86.
[3]
. .
, I, 1936; , , 1959, I . B a l t r u s a i t i s , L’
Eglise cloisonnee en Orient et en Occident, Paris 1941.
[4]
. . Die Schiomghwime-Lawra,
, V, 1925, . 209-253.
[5]
. . , ., 1948,

.
.
[6]
. G. T s c h u b i n a c h w i l i , Georgische Baukunst, II, Die Kirsche in Zromi und Mozaik,
Tiflis, 1934; . . , , ., 1969.
[7]
, ,
. . : , . XII, 1909, . 88. ,
. (1902 . ) . (1907 .)
- . 64-71 . XX, - . XVII-XX, XX ;
, - 1907 , , 1938, .
19-28 ( ); . , , I,
. 168-179.
 [8]
.
. . « ».
[9]
. . ,
, . 154-192, . I-VIII.
[10]
. . .
, . . .
. ., ., 1952; . . . . 1952
, ., 1953, . . ,
; , 4, 1956, . 146-153. . . ,
; , 1970, 2, . 174-193.
[11]
I a k b S m i r n o v, Das Mosaika in Zromi: Georgische Baukunst von G e o r g
T s c h u b i n a s c h v i l i , Band II, Die Kirche in Zromi und ihr Mosaik, . 89-123, . 42-66.
[12]
. , ,
, XIII. 1943, . 85- 106; , , ., 1969.
[13]
.
VIII IX , , I, 1942, . 1-19, . 1-6.
[14]
. . , , ., 1959, . 273 – 320, . 189-231.
[15]
, - . . ,
, , XII, . 73-75, 85-88; , -
1907 , . 28-29, 46-49; ,
, ., 1924, . 26 ( ). : . ,
, . 416-423, . 323-330;
: . , : , III, 1950, . 53-
94, . 20-32.
[16]
. . . , , ., 1947.
[17]
. . , 1917
, ., 1960.
[18]
. . Les Emaux de Georgie, .
, , 1962.
[19]
. Ш. . ,
, I, 1957; . ,
, , IV, 1955, . 169-232; ,
; , V, 1959, . 163-204; ,
- ; , VI, 1963, . 107-166; . ,
, ., 1957; . , . , .
, , ., 1966; . , 1917
, ., 1960; . . ,
; . , I, 1923; . . , .
[20]
. .
. 32 .
. . , , 1940,
, . , . , .« », ., 1970.