EFOR Endüstriyel AŞ.

İş Kapsamı ve buna bağlı olarak Efor personelinin ilgi duyması ve

uzmanlaşmaya hedef olarak alacağı referanslar.
1-) hedeflerimiz:
Efor’un kuruluşundan itibaren hedef aldığı sektör; enerji santralleri ve buhar üretim kazanlarıdır.
Ve bu sektörde lider olmak Efor’un hedefidir.

Firma hedefi doğrultusunda, firma çalışanları içinde olduğumuz sektörü, ünitelerini, ve çalışma
mantığını anlamak ve bu konularda uzmanlaşmaya gitmek durumundadır.

2-) Bu amaca yönelik ilk sormamız gereken soru; mühendis kimdir?

Bir ihtiyacı karşılamak için; mevcut imkanları, bilimsel-akademik-teknolojik gelişmeleri kullanarak;
1. Amaca uygun,
2. Ekonomik,
3. Sürdürülebilir bir çalışması olan,
4. Emniyetli
Bir ürün veya hizmeti;
a-) tasarlayan (dizayn),
b-) gerçekleştiren (imalat-montaj),
c-) çalıştıran (devreye alma-işletme)
d-) ve çalışabilirliğini devam ettiren (bakım-onarım-yenileme-iyileştirme) kişidir.

Mühendisliğin kökeni “Demirci Ustası” dır.

eski Yunan’da tasarlanan ilk buhar makinası.

1712 yılında Thomas Newcomen-John Calley ilk buhar makinasını yapmıştır.

Yaklasık 50 yıl sonra;
1763 yılında, James Watt’dan Araştırma Görevlisi olarak çalıştıgı Üniversiteye ait bir Newcomen
makinayı onarması istenir. Çalışmasından sonra mevcut makinayı geliştirerek kendi tasarımını ortaya
cıkarır.
Tüm dünyada, buhar makinasının Muciti olarak James Watt bilinmektedir.
Bunun sebebi, tasarladıgı makina, yukarıda tanımlanan Mühendislik ihtiyaçlarını yerine getirmiştir.
Yaşadığı süre içerisinde yüzlerce buhar makinası imalatını gerçekleştirmiş, ve İngiltere’de sanayi
devrimine ivme kazandırmıştır.

3-) Sorulacak ikinci soru; standartlar nedir?

Sanayi devriminin gelişmesi, üretim sektörünün oluşması neticesi, sektör içerisinde Malzeme
üreticileri, İmalatçılar ve Müşteriler arasında asgari mutabakatların oluşturulması ihtiyacı doğmuştur.
Ayrıca üretilen ekipmanların (özellikle buharlı, basınçlı ekipmanlar) can ve mal kayıplı iş kazalarına
sebep olması sebebiyle, asgari emniyet kriterleri ve kontrolleri oluşturulması ihtiyacı doğmuştur.
Bu sebeple, standartlar yazılmaya başlanmış ve denetim mekanizmaları kurulmaya başlanmıştır.
Standartlar, piyasadaki oyuncular arasındaki “Mutabakat Sözleşmeleridir / Teknik Şartnamelerdir”.

Standartların oluşturulması için;

1. Malzeme üreticileri,
2. Imalatçılar,
3. Müşteriler,
4. Üniversiteler,
5. Kamu kuruluşları aktif olarak yer alır.
Not: Standart, Türkiye’de anlaşıldığı şekilde “devlet memurunun” yazdıgı bir talimatname değildir.

3.a-) Bağımsız Kontrol Kuruluşları ve Inspection Nedir?

Müşteri, imalatcı ve malzeme üreticileri arasındaki ihtilafları gidermek ve Üretimlerin Kalite İhtiyaçları
dahilinde daha seri bir şekilde gerçekleştirilmesi ve kabulü için;
bahsi geçen oyuncuların dışında tümüyle bağımsız ve kararlarına güvenilir ve kabul edilebilir Bağımsız
Kuruluşlar kurulması ihtiyacından doğmuştur.
“An inspection is, most generally, an organized examination or formal evaluation exercise. In
engineering activities inspection involves the measurements, tests, and gauges applied to certain
characteristics in regard to an object or activity. The results are usually compared to specified
requirements and standards for determining whether the item or activity is in line with these targets.”

4-) Sorulacak üçüncü soru; kalite nedir?

Müşteri ihtiyaç ve beklentilerini (sözleşme, şartname, standart, teknik gerekler) (ne eksik, ne fazla)
ve ürün emniyetini karşılama becerisidir.
Kalite esas olarak Üretici sorumlulugundadır. Bir bütündür. Kalite sadece döküman dosyası
oluşturulması ve Kalite Kontrol biriminin NDE/NDT testi yapması anlamına gelmez.
 5-) Sorulacak dördüncü soru; mühendislik becerisi nedir?
Bir mühendisin başarılı olması ve ihtiyaca cevap verebilmesi için;
Okuma becerisinin olması gerekir.
1. Müşteri ihtiyaçları-şartnameleri okunması,
2. Standartların okunması,
3. Projelerin okunması.
Gözlemleme, deneysel ve araştırma becerisinin olması gerekir.
Yaratıcılık, mevcut şartları değerlendirme ve çözüm bulma yeteneğinin olması gerekir.
Planlama ve takip becerisinin olması gerekir.

6-) Sorulacak beşinci soru; tasarım aşamaları nelerdir?

1. İhtiyacın belirlenmesi (engineering concept),
2. Şartların belirlenmesi (engineering concept),
3. Proses tasarımı (basic design),
4. Kapasite-ölçüsel tasarım (basic design),
5. Mekanik emniyet-imalat tasarımı (detail design / calculations),
6. Detay projelendirme (detail design / workshop dwg.s),
7. İş planlama-imalat planlama.

7-) İçinde olduğumuz sektörde sırası ile hedef aldığımız (ve uzmanlaşmamız gereken) ürünler:
7.1-) Buhar kazanı,
7.2-) Yardımcı üniteleri;
I. Kömür alma/hazırlama/transport/depolama ünitesi,
II. Kireç alma/hazırlama/transport/depolama ünitesi,
III. Yakma/brülör ünitesi,
IV. Kül alma/transport/depolama ünitesi,
V. Borulama/suportlama sistemleri,
VI. SCR/SNCR (NOx giderme) ünitesi,
VII. Bagfilter/ESP (toz tutma) ünitesi,
VIII. FGD (SOx giderme) ünitesi,
IX. Fanlar,
X. Kompresör ve blowerler,
XI. Pompalar,
XII. Sootblowerler,
XIII. Hava ısıtıcıları (Rotary, tubuler),
XIV. Expansion joints,
XV. Dampers,
XVI. İzolasyon,
XVII. Refrakter,
XVIII. Su hazırlama ünitesi,
XIX. Degazör/besisuyu tank ünitesi,
XX. Kimyasal dozajlama,
XXI. Sampling (numune alma) sistemleri,
XXII. Silencers (susturucular),
XXIII. Elektrik,
XXIV. I&C,
XXV. Yangın sistemleri,
XXVI. HVAC,
XXVII. Baca,
7.3-) Bağlı sistemler
I. Buhar türbini,
II. Soğutma kuleleri,
III. Yardımcı kazan,
IV. Atık su arıtma,
V. İnşaat,

8-) BUHAR KAZANI TASARIMI İÇİN TAKİP EDİLECEK ADIMLAR

8.1-) Kazanın işletme tasarım bilgi ve ihtiyaçlarının belirlenmesi.

I. Kazan tesis edileceği yerin coğrafi ve meteorolojik bilgileri (zemin, denizden yüksekliği, hava
sıcaklığı, nem, rüzgar, kar, deprem)
II. Kaynakların tespiti, mesafesi, miktarı ve sürekliliği (elektrik, su, hava, kömür, kireç),
III. Çevresel etki (baca gazı, kül atığı, ses),
IV. Üretilecek buharın özellikleri (SH/RH, debi, sıcaklık, basınç)
V. Kazanın Saatlik, günlük, sezonluk, yıllık çalışma süreleri, yük değişimleri.

8.2-) Yakıt özelliklerinin tanımlanması.

I. Yakıtın analizlerinin yapılması.
II. Kazan tipinin ve Yakma metodunun belirlenmesi.
III. Yanma modellemesi ve hesapları.
IV. Deneysel yanma testleri ve doğrulama.
V. Yanma modellemesi ve hesapları neticesinde çevresel limitlerin hesabı (NOX, SOX, dust) ve
ihtiyaçların tespiti.

8.3-) Termal tasarım

I. Yanma ocağı
II. Konvektif kısımlar (EVA, RH/SH, ECO, AH)
III. drum
IV. Sirkülasyon hesapları (su-buhar)
V. Termal genleşme ve gerilme hesapları.
VI. Basınç kayıplarının hesaplanması.
VII. Heat balance (ısıl denge) kurulması.
VIII. Termal elemanların işletme/dizayn değerlerinin tespiti.
IX. Flow sheet (su-buhar, hava-fluegas, kömür, kireç, kum, kül) oluşturulması. Bağlantı hatlarının
tayin edilmesi.
X. Taşıyıcı yapının belirlenmesi ve eleman yerleşimi.
XI. Elemanların taşıyıcı yapı içerisindeki suportlama detaylarının (load list) tanımlanması.
XII. Taze hava ve flue-gaz değerlerinin hesabı.
XIII. Fan hesapları.
XIV. Kömür besleme, kireç besleme, kum besleme sistemlerinin özellikleri ve kapsasitelerinin
belirlenmesi.
XV. Kül alma sistemlerinin belirlenmesi.
XVI. Start-up yakıtı ve sisteminin belirlenmesi.
XVII. Konvektive elemanların temizlik sartları (sootblower) belirlenmesi.
8.4-) Process Tasarım
I. Heat Balance Diagram oluşturulması.
II. Mekanik lay-out ve kesitlerin oluşturulması.
III. P&ID’lerin oluşturulması.

8.5-) Mekanik tasarım.

I. Referans standartların belirlenmesi (ASME Sec I, ASME Sec VIII Div1, ASME B31.1, EN1292,
EN13445, EN13480, PED 97/23/EEC, EN1092)
II. Kazan taşıyıcı yapısının tasarımı.
III. Basınçlı kısımların mekanik hesapları.
IV. Kanalların (hava, flue-gas) mekanik hesapları
V. Siloların (kömür, kireç, kum, kül) mekanik hesapları
VI. Borulama izometrileri ve stress analizlerinin ve mekanik hesaplamaların yapılması.
Suportların tayin edilmesi.
VII. Kömür, kireç, kum, kül bağlantı hatlarının mekanik hesaplarının yapılması. Suportların tayin
edilmesi.
VIII. İzolasyon hesapları.
IX. Refrakter hesapları.

8.6-) Kontrol sistemi tasarım.

I. Kazan ve yardımcı sistemlerinin çalışma filozofisinin belirlenmesi.
II. Kontrol looplarının belirlenmesi.
III. Nominal, low, high, alarm, shut-down limitlerinin belirlenmesi.
IV. İzleme, ölçüm ve kontrol noktalarının tayin edilmesi.
V. İzleme, ölçüm ve kontrol ensturumanlarının secimi.
VI. Kontrol sisteminin belirlenmesi (PLC, DCS)
VII. Bağlantı detayları ve güzergahların belirlenmesi.
VIII. Kontrol kablosu listelerinin oluşturulması.

8.7-) Elektrik sistemi tasarım.

I. Electric consumer list (elektrik motorları listesi) oluşturulması.
II. Trafo ve pano ihtiyaçlarının belirlenmesi.
III. Bağlantı detayları ve güzergahların belirlenmesi.
IV. Güç kablosu listelerinin oluşturulması.

8.8-) detay proje uygulama aşaması.

I. Ekipman listelerinin oluşturulması.
II. Hat listelerinin oluşturulması.
III. Vana listelerinin oluşturulması.
IV. Enstüman listelerinin oluşturulması.
V. Elektrik motorları listesinin oluşturulması.
VI. İzolasyon yüzeylerinin belirlenmesi.
VII. Refrakter ihtiyacının belirlenmesi.
VIII. Kaplama yüzeylerinin belirlenmesi.
IX. Boya ihtiyacının belirlenmesi.
8.9-) uygulama (imalat/montaj)
I. Tedarik, İmalat, montaj ve devreye alma planlarının yapılması.
II. İş planlarının ve termin planlarının yapılması.
III. Kaynak planlamasının (işgücü, ekipman, yardımcı hizmetler) yapılması.
IV. İşin bütçe planının (gelir/gider) oluşturulması.
V. Kalite kontrol planları ve prosedürlerinin oluşturulması.
VI. Uygulama metodları (method of statements) hazırlanması.

8.10-) devreye alma, işletme ve bakım Prosedürlerin oluşturulması:

I. Mekanik tamamlama, Elektrik tamamlama, I&C tamamlama, Testler,
II. Flushing, Cold commisioning, Chemical cleanig,
III. Rekrakter dry-out,
IV. Steam blow-out cleaning,
V. Hot commisioning, Trial run, Performans test.
VI. O&M Manuals,
VII. Teknik dosya.
VIII. Geçici kabul.
IX. Kesin kabul.

Genel Özet:
Yukarıda sayılan faaliyetleri gözden geçirdiğimizde, firmamızın geçmişte ve devam eden projelerinde
bazen tümü için bazen de kısmi üniteler için iş yaptığımızı görmekteyiz.

Projenin kapsamına bağlı olarak bazı projelerimizde sadece montaj, bazılarında sadece imalat,
bazılarında imalat-montaj ve bazen de komple anahtar teslim işlerimiz olmaktadır.

Firmamızın geleceğe dair hedefi komple anahtar teslim (proje, tedarik, imalat, montaj, devreye alma)
işler almaktır.

Kişisel olarak baktığımızda görev gereği bu projelerde imalatçı, montajcı, tasarımcı, satınalma, kalite
kontrol, proje yönetim, lojistik-ambar görevleri ile yeralmaktayız.

Ancak esas olarak işimiz Enerji Santralleri ve Buhar Kazanlarıdır. Bu sebeple hangi görevde bulunursak
bulunalım, bütünü görmek ve uzmanlaşmaya gitmek hedefimiz olmalıdır.

İyi çalışmalar ve başarılar dileğimle.

İlker Güven
2016nov01