ఆదర మ ళ 2

ం
మన లమం తమ ల రం న ప
వ వ ఎ అ ం . క
గమ ం . రం . అ ం క ల న
ర ం ఎ వం ల ప లన ఎ తమ
ఆశ ల ం న చ పవ ల ,
అ ం ం ఒక . హ
సర మ మ స ఆ . వ అ ప త దర నం ఆ
తం.
1820వ సంవత ర ఇట శ పర త ంత ల ఒక
సంప ల ఇంట జ ం ం . ంబం సం రవం ల లయం.
ద ం నఅ . ఆ న వడ వల
ఎ వ ం .
కృ ప రగడ ఆ సర . ల
కల మ క ం . ఆడంబర త ఆమ నచ .
ంబ ఇం ం వలస వ ం .
యడ , ల క , ంచ ,
ఆ ల ఆడ ప ం , క అ క , వం
అ ల ం .
ఆ ఆడ లల బ పంపట అ . ధనవం
ళ లల ఇం వద చ ం . ళ
ఆడ ల ఒంట బయట డ . బం ఒక
మగ అంగర అ స ం .
 ఆదర మ ళ 3

తం ఆ ఇ య , , ష .
తత ం ల ఆ త చ ం . గ త పట ఆ ఆస
ఎ వ.
ఆ నప ం . ఆపద ఉన
ళ ఆ ల ఆ టప . ఇ ఎవ అ గ
ఆ ప చర ల య ం . ప పల
పంచ ం ళ ఆ ం ం . తన అక
అ ర ర న మల .
న ం ల ఆ క. ధ ల
ంబ క క ళ అ త వ ప య
అ వం చ చదవ ద ఇషపడ . ఒక ద
యప న క ల ప చర ం ం . అ ం ప
యడ నచ అమ తర ఘరణప . ఏ ప య ం
ఎ ఇం ఊరక మం ఆ .
కవయ వ స , సన , డ మృ న
కంఠస ర , న ల అంద , అకర య ఉం .
1837 ఒక భగవం తన వ న ’’ అ
ం . ‘‘ ఊ ల ఈ కం ధ , ల
ం ం . ద నచ . ధల
న న ల యపడ ం ంచడ మణ
స న ’’ అ తర . ఎప తన ఆశ ఫ ంచక అ
ఆశ పంజర ప ళ ం .
ఆ చనలం ళ అమ అసహ ం, అం క తర
, ప ం . న సనయం. తనయ
మ తన ఎ సభల , స ల .
 ఆదర మ ళ 4

త త బం ల ఊ అక డ న . అ
అక మ ల క ల , వన ల ప ం
అవ శ ం . ఆ అ భ ఆ త త ల
ఉప గప .
అ ఆ చనల ఏ క వడం ఆ దృ
మరల ం కల ఇట పర టన అ మ ం
త దం . , , మ ం ల సంద ం ,
ప ఖవ ల క అవ శ ఆ ం . న,
ద న ఒక ధనవం ప చయం అ ం .
ణ జర ం . జర అ అ ధ లల
శర ల , ఆ ప ం , అం , సవ స
వ యడ క ం అక ం .
ప త ఇ న నత గమ ం ం . వ
తృ , అం క అనం ం ం ఇంగం అం
ద న ఆ ల , ల న . ఎం
పర . ఆ ఇంత ల ల కల గన ఆదర ఆ ప
అ న ం ం . అ మ ంత సష
. ఇం వ ం . తన కల వ ం ం .
ఆ దృ మర ం న ఆ ం న దల ం .
ధప . వధ ం . దల న స తన ల
ం ల ం ం . ఒక ధ ఆ ఏకప
ం వ ద . మ ,
ఆ ఇష . అ న ఖ ద న త అ ఆ ం
ద క ల అల ట న ళ ట పయ ంచ ర
శ ం న .
 ఆదర మ ళ 5

1850 ఆ 30 సంవత వ . ఆమ స ఏ
ళ ద జ ఆ ప . ంట ం .
త త జర ఇంత ం వ న శర లయ
న ం ల ణ ం ం . అ ఆ
న ద సంవత ర ;
అప ణ ం నన ఎ వ . ంద తమ
త ల న ం వంశ రంప ం ఆ వృ ం .
అ జ రం లవ ధ ట . ప
త , బ మం ల న న
ద త ప ల ఉం . వ వం
ప య .
న తడపర రసప ం . ంత లం లండ
ం న . అ దృ ం తన రం ం మరల .
అ ఆ చనల అంతర న తం ఏ 500 ం ఇవ
అం క ం , ం స ంత ఆ ప ర ం ల ఆ క.
ఇం ం లల ంచ , ఇళ ప య
ఆ లవం క ం . ళ ద ం , ళ
గంవ , ఆ ల లండ ఆ ప
రంభ ం ంద ద . అం ప ం ం ం
( రహ ఉ గం ఇ . ఉ గ ధత క ం న
మ ణం ం ఆ రంగం ర రం ం ం .
య ఆ ఒక పర . ఐ ఆ న ం ం
ం ల ప . ల డ కర ంట ఆ
. లండ కల ఉధృతం వ
ఆ ప ల ల ఆ స యం ప చర ం .
 ఆదర మ ళ 6

ప ఆ ప ర హణ క , ఆ , ఇ ం . అవ
వ య ర ఆటం అ ఆ అ ం . ఆ ప స ల
ఒక ఖ దం ల . ఆ అం
వ ం ం . అ ఖల స ల , ల మతం తం
ం మన వ అం శం ం ల ం ం .
ఒక ఏ రగక ం సరణ రం ం , న ల
సంస ం ంచ న . ఆ ఓ ,ప అ వం న
ఈ అ రంగం ఉన త పద ల ఇ మ ఆ ం .
1854 సంవత ర ఇం ం ర దం
వ ం . ల క ప ల దరం పం .
ఏ వవ క, ల వరణం వల
న ధల ఎ నవల వ ం .
ర చ లం దం యడం ట .
ఇంగం ద షయం ఆదమర ం . గత నల ఏళ ం
ఏ దం న . త య . త
ఖ అలసత ం ం . ఇవ కల ప ల
ష ంప .
అ బ అల నంత అ నం గ .
రహ క . బ స నడవ . ఆ ల
, మం ఒక ట ం మ ర య
శ యత ం . ల నల స ం 300
దం వ .
ం ల స ఆ వ అందడంవల
ప స ం . నక ద య పట ల
కల ం . న ం . ట
 ఆదర మ ళ 7

ర శ ండ కం జ లవలన ఎ వమం
మర ం అ ం ం .
దరంగం తమ ఫ ల , ల క ల న
ట తల . శం సం త లయ
లక క స వ అం ంచ న నం ఆ దన
ం . ఇంగం శం తం ం ఒక న ఐ !అ ం న
ఒక అ వ ం . ంట ఆ న ం
ప ం ం ం ళమ అభ ఉతరం . హృదయ
రక న ద ర న ం తన వల స చ ందం
అంద య దం ఉ న లట అ ల ఉతరం ం .
ఈ ం ఉత ఒక క ఎ ర .
ఆ త తర న పంప ర ం . త దం
ఆటంక ప . ప కల ం ఏ ళ ం
ఆ ఇ . 38 మం న ల బృం ఎం క ం .
అం ంద థ , ంద ఆం క , గ ఏ ఖ
ంద . ణ ఆ క ఎ ర . తన
బృంద ఎవ వల న క ళ క అం ంచడ
కషమ ం .
ఆ ంట న , క డ , స ,మం
వం ల ఉప గప . ఆ తన త సం
క ల , ఇబ ం ల అ గ ం . లట అ
ఈ అడ మ ల హ ంచ అబల ఆ క న ప ల
అవసల లవటం తప యగ ం ంద ద .
దరం దగర ఆ ప ం అవ శ .
నలస న ఇ క ల ర కషం. ం ల
 ఆదర మ ళ 8

గం ర అ నం నం న ర వ భ న .
ట జ ం ఆ ప ల ద ద భవ ల
ం ం . ఇక ల ఆ ప ం .
‘‘ ట ’’ అ ట గల భవన . అ ర ఆ ప . బృంద
4-11-1854న అక ం . అ 34 సం।। . .
ఆఆ ప ఎ ం ం ఆ ప అం మన
న ష ల మ . కర ప న ల ప
క క మ , ట . ఎ న .
అ రవ . వంట , ఆప షన న ల ,గ .
ం ఫ ం ల డ న, ఐ అంత ల ఎ న ల ర క న
ర అ . మధ త రం ప బ ం .
క ఒక మం ళ ం . ఒక ఒక దగర చ న
ఆ కల ం ం అ అక డ రణ ష .
పం ం వ సన ఉం . ళ రం
. ల .మ డ వస ఇం న ం .
అ 1200 ల ఉ ం న ఆ ప . ద వల
అ క ఎ వమం అం చంక తప . యప న ళ
ఆ ప వ ట , ండల ట ం ఆ ప .
ఈ ణ వ త క మం చ .
త న తక డ ల అ
ం . మ మృ ఖం
ం అప రక దశ న కల .ఆ
ప త న చ . మం , ప . ప , మం .
రతల క బం రపత, అ కం, అ సకత ప ల
మ ంత గ . ఒక అం 1715 మం ల .
 ఆదర మ ళ 9

దం న మ 500 మం వ ర
క వ ం . ఉన ళ ంద రక చ రంభమ .
ంద చ త క , ల ద గ అ పర
ప ట అక డ . అం ఎవ ఆఖ స
డవక ం అడ ల ం మ క ప టవల వ .
ప ఆ సహ ప ం , చ ం
అ మ ద అ ఇ . ఆ అం
ప ం ం ల ల ల పం ం .
దరంగ ఉ కత ల ఆ ప ప
న గ ం . ఆ ం ల ం , 1700 మం
కష వస సమ రగ న ట ల మం వ ం .
మర ల సంఖ ం , ఖ త న అం య
ఆ ప న ళ 40 మం అక మర ం .
అ ఆజ ం డ న నవంబ ఒక వ ,
కల ం ం . , మం
ళ ల .
అ ఆ శ ంద , ఆ చనల లం వృ య ,
ఉన వన ల ఉప ం ం ప ఉద ం ం ,
పర తమంతప ం నద భయపడ , ఆపదల , ధల
ఉన త న వ ం ం గడ ఆ ల ం,
ఆ అ చ శ ం , ం లం డ
దృ వ ళ భయ , ం , న
గ ఒక లన మ స కల తనవస ఏ ం .
అం మం , మ ,ప క అ అమ ం .
ఆదర మ ళ 10

త వ ల ఉంచ వరం
. అక డ భ ంచ చ గ ల మం గడ గల ఉం .
దట అ ల రన గ పర ల ప . త త స
త సం ల గ ప ం ం . చలదన తగ
అ న క క ం ం . అక ళ క ండ
క క , ల లల ప చర న అ భవ ం .
, ల వ ఆ త, తన ంట న ప , ం
ంద పం ం . ల పం ం .
మర వస న ళ సమ ఏ య
ప ల అడం క ం . మం ఏ ఎవ ఇ బం య .
తర ఆ న ప అ . చ న ళ
ట ట ప . న ళ అవస ల నత
ఇవ వల వ ం . న తృ శం సం అ న
ద ల అం మ క సం ప క వ య
కలత ం , రసన లయ . ఆ తన హృద క నతరం
వడం తప యగ ం .
ం య చ , ,స అ . ల
ం 300 పంపమ ం . ఎ క ల పడకల
ప . న , , ండ సర రణ దృ .
డల ం ం య నంత ం . నవంబ
ల వ అక ప ల ఊ ంచవల ం . ఆ తన అ చ ల
కల కట, డ ల ద క ం ం .
గ ల స క ంచ లర ం . వరం ల
ల ఏ ం . ఇ ప త ల నంత కృ క
ఆ రం షయం ం .
 ఆదర మ ళ 11

వంట ఒక లన . డ వడంవల ఒక
పం జ అ స గంట ప . మం స
య వస . న ఉడక ంసం ఇ .
, ం . వ ంచ .
ల ల , ఆక న
న ఆ వంట . ఆ ప ం . అవసర న ళ
గం , వ ఇ ం ం . చ అ
అం క ంచ . ల ద , ఇ ం , మ
అవసర న ల , తన ం ప ం ం ఓ
ప , ఇత ల త ల ఉపశమనం కలం ం .
అంద డ ఇ ం . దగర ం 3, 4 మ
డ ం ం ం . డల ం ఉతక త ఒక
ం ఏ ం . ల దగర ం వంట లల
ం ం . ంసం ఎ కల ం రం వ
న క ం త వం ం ం . ఈ ధం న
ల ల క నరకం న ఆ ఆ ప ల
ఆ వహం మ ంచగలగ ఆ అబల స యప న ఆ
ర , ప దల, ప మ.
అక డ దం ం న ఆ ఒక ల ద , ప
హ గ క ధల ం క ంచ ంత
ప వ న ( ఆ ం ) అవసరమ అ ర
డ ఆ తన వ సంక ఇం దృఢపర . ,
లపట ఆ ణ ం, ధయ భ ం న అమ . ఐశ ర ,
ఖ ం ల వద తమ ట వ న వ త.
 ఆదర మ ళ 12

ఆ జం ప . తర 8 గంట ల క
క లబ ం . ఒక ఏక న 24 గంట ళ ద
ప సం . ఆ య భయం . కల తబ
మృ ల గంటల తరబ వ . ఆ స ృహ
అం ఏ య . ఒక క ఐ ల
ఆశ ద దం య ం వ . ఆ ం ప చర
య బయటప .
రణ న ల ల ళ వ . ఆ
ప ం ం ం గ క ళవ . న పగలం ప
అల న తమ గ ల ం ం ం ఒక
ంత తప ల ల డ . వ ల
ళ న న వరం ల న . ఒక
వ స పడకల మ వరస ఉం . వరం ల
అ న ళ డం ఇబ ం . నంత వర ధ
భ ం .ఆ అంద . న తల
ం . ఆ డ డ ద ం జ ం రవ
వం ఆ డ కళక తృ ప .
బ న శ ర ల ఆప ష
ల ంచవల వ . అప మ మం . ఎంత ధ
భ ంచవల ం . ఆప ష గదం రక మయం. ఉన
. అ , కల న భయంకర దృ .
తన ం బ నడల వ . ఆ గ ఆ
క ం ం ల ండంత అండ ం .
ధ ఉన క ట ఆ
స యప . ల బం ల ఉత ల . తమ
ఆదర మ ళ 13

ల క ండమ ం ఆ ల త
ఉత . ఆ ప చర ల ల బం ధన
.
అక మ వర స య అవసరమ ఆ
గమ ం ం . ఆ ప ఒక గ హృదయ రక ంద
మ ళ . ద , ంద సవంచ
దం ఉ . మం , ఏ ఆ గ మ ం ం .
ల ర , ళ ప ం . ఆ భరల
ంట రం ళ రల అ మ ం . ఆ
య ఆ గ ం . ల , ం ఏ ం .
ళ స ప క ం ం . ఒక ధనవం స య మం భవ
అ , ష లయం ల ం .
ంబ ఆ గ న వరణ 22 మం జ ం .
మర ం న వందలమం ల సృ హ స
ఎ ండ ద అ ట ఒక రక ఏ ం .
ఆ ల ధల , ం వ గ అ అక డ
ల ం .
అత వసర యవల న సంస రణ అ క స ఊ
ం .ఆ వస ఇబ ం ం . 38 మం న ల గ
ం . ఒక గ ఇ . ఆ ఎ
ఇబ ం ల ం య .
అక డ లర త ం ట ం . స గం వ
ం న ం ద భవ ల తన డ ంచ ట
ల ప రం ం ం ., ంతప అ క ం ల
స . 800 మం త ళ ప ం ం . ఆ డ
ఆదర మ ళ 14

అం వృ అ ళ మర ప ం ం ప ం . ల
, త ల క రవ . క న
ం ం ., స రం దల ం . ఇంజ ర
సం ం లర , మం సరఫ సమ ం . ఆ
యవల ం ల ప చర ఎం మం అ ఉ
ఈ మ ప ంచవల వ .
30 ల మం ల 20 ల మం చ లరం అం
ఎ వమం అ గ ం వలనం ఆ ఆ ప గ ఎ ం
ఊ ంచవ .
ఇం ం ం ప , పం
అ ఆ ప . ఏమ య , సం ఆ గ
ం .
అ ల ం అ గ అడంపవ ల
గల ర ల గ . 31 మం త న
వ . అం ంద అక డ ండ క ంట .
గ ఒకళ మ క . అ ఆ
ఒ అన ‘‘ లమం ల స ంచ నల
మం న ల స ప డం కషం’’ అ . ఆ న ల ఒంట బయట
ళ . ళ మద ం గ వ .
ఆ జ :
తం 30 లమం . అం 25 లమం
ఆం , 3 లమం జర , 2 లమం , ఏర డ ల
ఎప క భ ం . దరం తం ఒక ల
ఐ లమం పం .
ఆదర మ ళ 15

శ త త చంపబడ , యపడ 10 ల మం ,
ఆ ప న తం 70 లమం . అ బ ల
ల 41 మం మర ంచ ఆఖ 22 మం
మర ం .
అ ల వరణం ఏర డం ఇం క రణ .
చ లం మర ల సంఖ త ంద తృ ప ండ ,
కల జృం ం . కల న ల అర మం
మర ం .జ న 5 గంటల మం చ .
ఇప ఇం ం ఇం ం ఆ ప తమ ం . ఆ
వ . ల ఆ బ మ పంప .
వ న . న ఆ స గపర ం .
ఆ తన ధృఢ శ యం, దర సంక ల గందర ళం, గ గ
ల న ట మ ణ వ ం . ఎండ త, ఎ క
చ ం ద వరణం ఇర గంట
ప ం . ఏ గంట ఏక న ళ క క ం .
అ ం ఆ అ గం ల ం . ఈ
షయం ఆ బం క ఇం ం శమం ఆం ళన
ం ం . ద , కలత ం . అం దం ఓ నంత
ధప . ఆ తర ల రన .
ళ రనల ఫ త అన మరణ దశ ం
న . ఇం ం ం మ సల ఇ . ,
మ అ . ఆ అం క ంచ . ద వ
స వర ఆ దరం
వద నన .
 ఆదర మ ళ 16

ం అతయ ఆ ప చర ం . ఆ
ఆ గ ం ఇం ప ం . రకం ఎంత అల ,ఆ రం
ం సడల . కరవ ర హణ తన జన రకమ ంద
తృ ం ం . వ ం .
మ ంతమంత ద ం .
దరంగ ఆ వంద . క ల ఆ
సయ ం . ల దసమయ
షం ం . ఇక డ ల ం ఎవ ప ం వడ
అన ంత రర ఉ ప స ప ంత ం .
ఆ మ ర ఆ ప వ ం . ఉత
వ , , అంద ం . చ వ స ,
మల స , క పం ం . చ ం ం సం త
ం ం . ట ం ం . చదరంగ ఆట క ం ం .
క మ ద పం ం . ఆడగ
ఆడమ త ం ం . తమ త గ
. ఆ ఆ ం యడ ం .
ఆ ల 71 ల ం ఇళ పం ం . ఆ ప
న ంత ల ల త వ త ఇ అ ,ఆ
అం వ క ంచగ ం ,
సం ష ప , ఎం డ .
ఇ ధల మ తర ం .
ద ం . న ంట దరంగ ం
ఫసంహ ం . ఇక ప . ఆ ల కల
ంద . ఆ ర ఎంత ట .
ఆదర మ ళ 17

క ఆ అక ం . న
న ర షంఅ .
ఈ య ం ఖ ఎవ వ ఎ బ మ ల
మన ప ఆ అం క ంచ . ట బలవంత
ఇ న బం వం ం .
ద ం ల న . అ నవ ధల
త ంచ తన కృ ఆప . ంత ల ం మ
ర రం గ ం . న ల ణ ఒక పథక ఆ ం
దన ం . అం ఆదరణ ల ం ం .
ఆ ల స ం .
ఇం ం జ తమ అ ల , కల , పం ల ,
ల అ , ం అ . ఆ
ట . ంత ప న ఆ ప
మ మ ళ ం . ఆ వల చ న ల
బం తమ ష వ నం రణ జ ,
జ ంబం ఆ అ ం ం . ఒక వ
న డ బ క ం ం . రస నం మం
ఒ . ఆ ఆశ ల థన కృతజత ంత
సమ ల . అ రం ల ం 47 ల ం
వ ల . ఒక సం త క ంత ధనం సమ .
న ం ఠ ల ం ఒక మం ఆ ప
అ సం నం . 1860 ద 15 మం ఎం క .
ఏ ప ండ ల ఇ . మ ణ నత ఇ
. ఆ అ రం ణ న ం .
ఆదర మ ళ 18

ప న ం ప లవల
రణ ం న ల ణ రం ం .
ఏ ఏ ప మం ఆ ణఇ అవస ల ఏ ల
స ! అం క క సం ంత స ఐ ఠ ల
ఎ వ మం అం ం ల ం . దట ఆ ప ల ం ఒక న
సకం వడ ం ం . త త 1859 న ం ం మ సకం
ం . క లపట ఆ న అ గ ంక వ ల అవస
ం క ం ం .
సచ న , ,ప న వరణం ల
త ంచవచ పం . అంత , ం
య . ఆ న
ం ం . ఇ ప మం ల న ల ధ త ం ం . ప ల
గ బ ఉ ం ం . ఇ వం వ న సకం
రం ం ం . ఈ తన ఆ చనల అ తరగ ల జ
అ నం ం . , ఆ ల హ ఆ
సం ంచ . న ం ం న సకం ఒక ల 15 ల
అ . న ం వృ ం ఏ ంద అ
ప గప . యవల ం ఇం ఎం ం . నదం ఆరంభం
అ . ఆ లట ఆ ల అ వృ కల
ం ంచ ం .
వ గత తం:
ం వ క ఆ అల ం . బం
ం మ . అప 36 ఏ . ఇ త ,
ద స క ం . అంతవర చ ఉన ణ
ం . డ వ న ళ ఎవ క .
ఆదర మ ళ 19

ఆ అ ప . ల ఇం ం . త త ఒక
ట గ ం . త త మ ఇం , మ , ఇ
ం .
ఆ ల ం ల సం మం:
1854 త తఆ ట ల సం మం దృ మర ం ం .
అం ల న ల పట ఆ ద పం .
రత శం ఈ రకం ఆ దృ ప ం . 1857 ల
జ ం . ఆ లట ల ం .
అ గ ం వల ఇ బయట క ం .
ఫల ం ప ల సంస రణ రంభ . ఇం ల
త ల పట ద ం . త త రత ల
ప ం ం . త మర ఎ వ ం , 73 లమం
ఏ 5 లమం చ . గ ంక వ క ం , ం
ం , 1859 ఆ యత ం వల య క ష ఏర ల
ఇబ ం ల ం ం . దం త న క క త ,
,ఆ లవల ల మర ర ం .
ం అ ం . మ , ,
ద , ఎ , ఏ ల శ నగర ం .
ల ం .అ రం దజ ం . ఇంత
న అ వం సంఘటన జరగ గ క ఏ
అ ర అ భవ . ల ఆ గం మ అ న
ం . అ ం ట స ల పంపవద , తప సర పం
ల ం ల చన ం . అప ఆ క ప
ఆ చన ద క ం . సరఫ ప
ఆదర మ ళ 20

పంట ల క గ ప గప య , న
అంద ల త ంచ న ఆ ఆ చన.
అ అ య ం 25 ల జ ం న
పట ల ట బం . 1891 సంతృ కరమ న
అ వృ క ం ం . రత శ జ చ ం
ండట అ ల ం , ల దం క ంచడ
క ల దం ప ం ,ఈ ధం ఇం ఆ గ
వ రం ంచ రంభ ం .
త త అండ ఖ ం ం . తం
మర ంతర ఆ ఆ ల ం ం . ఆ ఔ ర ధ
రం ల స ం ం . దల సం మం ఆగర ద ల దస ,
ల ఇండ ల ప చర , డల అ వృ , అ ధ
లల ఆ య ద నవ ఆ ప ం ం ఎడల కృ
ం ఆ అ న ఇప సంస రణ అమ
జ పంచ .
త త ళ సంస రణ ప ం . మ ఉద న ం .
మ ళ య వన వం ఎ వ గ పం ల
ం . మగ తమ ఆ చనల అవసర ం .
అ అన . ‘‘ఆడ ళ జం
స ఆ రపడట తప త ల పం ఇవ డం ళ
త . అస ఇత ల మం ళ ఉండ ’’ అన క
సందర ఆడ ళ ప న డ .
ల ం ఆడ అ వృ ం ల ఆ దన ం ం త , ర
అ భ గ ? అ ఎవ , అం
ధపడటం . సం అ .
ఆదర మ ళ 21

మ క ఆ ణప ం ం . క త ర ,
ఉ గ న ,న ం వృ ం ం . ఓ , ప దల ప
ఆడ ళ జ ంవచ ఆ త
ంచం ల ం అరత సం ంచ అ
ం . ఏ మహ , చ వ అ న సంస రణ
యగల ! ఈ అబల తన ఆ చనల అ రణ ,
ఆదర ఆచ ం పగ ం . ఆ త ల ఎంత !
వ ఉండ ఆ క ల చద ల ం . ఆ అవ శం
. 1890 ఆ ఫ ం ల . ద
ర ంధం . ల ఓ హ ఇ ల చన వ ం ంద .
ఆ సమ ంచం .
అప ఆ ఏ ఉం హం త త అ ఆ భర
వ ం . ఆ ఆ ఆ ఏ హ . ఈ ఆ వ కం
ఉద మం దల ం . త ం ం .
శ రం లమ ం . వ వృ ల ఆ
త తనం , తన వంతం తన స అ ణం ం .
ఆ దర నం వ , సల ల ర శ
వ ం .ఆ స న ఆ చ శ రయ మర
ఏ తగ . మం ల ర , లట
ఉన ఆ చ ం ర .
న ల న ల మ . తలపం ం .
ఎ వ ప ం , ఆ స బం ,
మం చ . ఆ ర లం ం ం .
ళ మరణ ర ం ట పర . 1879
వ త జ . ఆ సందర ం దర న ద
ఆదర మ ళ 22

అవ , కల పంపమ .ఆ తన పంప
ఇషపడ . ఆ ఎన డ , క వ
రస ం ం , త త ం తగ ం . కలం
ప క ం , మం సపర న ఆ వల
అం స ం .
త తఆ పకశ త ం .ప స ల స ృత ం ,
అ అ ర రకస నం . 1907 ఆర ఆ
. ఆ నం న ఆ ఒక . మ స లండ
నగర రసత ం ఇ .
1910 ఆగ 10వ న ఆ అం మ స ం . ం
గళం గ ం . ఆ షం ం .
ఆ రహస ం ఖననం ల , ఇద ం తన శవం ంట
డద ం , త దం ల స లవదఆ ఉం . స
ఫలకం ఆ . య య 1820-1910 అ
ం .
ఆ మర ం ఆ వ ర లం ం ం ం . న
ః , ధల త ంచ ఒక రంగం ఆ న కృ చ
అ ర ం.
ఆ ర అస ంచ జ జ న లండ నగర
ఖ డ ఆ న ం . న ర ధ ం న
ఒక ంత ప ం ఇ అక డ.
శ ల మట ఆ హ దరవ ! ఆ
మర వ ! ఆ ం న ప ఖల
ర ంఎ శ ల దప ఆగ క !
‘‘ ఆవ క బ ం . కృ .
ఆదర మ ళ 23

ఎవ మ ఖ య , కృ న ం ‘‘
క ంత మ ం ’’
-- నంద.
డ
న న ల న ఒక . ర , ఓ ,
కల శ భ ం న డ యం క నడం ,
ఆ త ల మం న గ ం ల .
మ ంద తమ త ం గ ఇంత ప యప ధన
నక ఎంతకృ జ ం ం .
ం శం 1867 ఒక న ంబ
మ అ అ ం . తం ఒక
స ప . ఆట టల చ సంధ డ
ఉం మ . తం య న ఆ
ల రగ . 16 ఏళ వయ ఆ న ఒక
బం పతకం ల ం ం .
ంబ ఇబ ం , తం క మ తన 19వ ఏట ఒక
ధ ల ఇం ఉ గం ం . ఆ ఇం ప ళ లల సంర ,
చ ప డం ఆ ప . సమ ల , ల ట ఆ
చ . ఆ ధ శల ల ఇం వ న
మ . ఆ ణగ ల ం
ల . ఒక ప ల తమ డ వ ఆ
ధనవం అం క ంచ . ఈ అవ నం అక డ ండ క ం .
ల ఆ చన స ం .
చ ప ధన ల ం .
అధ యనం న ల . 1891 లయం తన
ఆదర మ ళ 24

న ం న . ఉ గం న డ
గం ల అ న స న . ఎవ
రవ ండ క ం . ళ న త నంత డ పంప క వడం
ళ క ప ం .
గ అ , ం , బట , చ ఖ అ కల
ం ల ఇ న . తన గ , క ం .
చ . తం చ లం ం బ ల ం
న . చ వ ల
ంగ న ల క . ఒక క స ం వ
అంత ఆ గ లం , ఇ ట ండ, ఇబ ం .
చ ఆగ క బటల క ప ఒ ంద
ప .
తన న స త వ. వంట ం అలస ం
అ ంద . లతరబ , న చల
లం గ ం . ంద లల స, డ
సం ం న . బ ట ల క మ ంత ం తమ
దగర క న రణ వ ద ఆ ప న స
ం . ం ళ క ం , మ గ త ం
పటభ ల ం ఓట అం క ంచద ధృఢ శ యం గ న మ ళ
మ .
చ పట న ద ం ఆ ర షయ
ప . ద కం, ప వ వల ం ం ప ం .
ప య , లం ంపలవం ఆక . రసం
ఒక క ప ం .
ఆదర మ ళ 25

నస రన త ం ఆ ఎంత చ ల
వరణం , మ ంత ఆక ఆ చలర క .
వ క య అ ప చయమ ం . అత
ఆక ం ం . అ మం , మ 1895 ప ణ
ం . , డ ఇ , మత
య ంచ ం పద రం హ .
ట న ల ఆయ ఒక . అ ఆ కం ఆయన అంత
గ ళ అ అం కల ం . ద
ప ం ల . పం , ం
కృ దృ ల ప , ల మ ం ం నంతర
ర . మ అప ం డ ం .
త ంతం న . ఆ క ఇబ ం తగ .
ఆయన తం త వ అం ళ ల ంత ఖ
వ , ఇం ప , వంటప డ . ం ష య
ల ం ఆ ంతడ సం ం .
మ గ స డ క ర ప ధన
మగ మ ం . అం ఏ షప లన . యం
ఖ జ ం ర ల స ంచ రణ ల
అం బట . వ అ షణ ఆరం ం ం .
వందల ర య క ప ల , ఖ ల ప ం ం . ఏ ఒక
అదృశ లకం ఈ ర వ న న . భర
తన ప ఆ ఆ లక క ల ఆ ప ధన
యప .
ఈ ఇద క . ళ సంర ణ ఆ
క త ళ ఆల ల . త త ఒక
 ఆదర మ ళ 26

దక ల , ల స ఉ గం ం . ఐ తన
ల ం ఆన ండ న ం ం . , ల
గ .
1895 ంటజ అ ఎ - ర ల క .
1896 ం త క యం క క
శ క . కం క ంచ ర క ప ల
ం య . దంప ఈ త చర లపట
ఆస ప ధన న ం . న ఖ ల ఎ వ ల
ం . ళ ఖ న ప క , నంత డ క
ం ప దల ం .
ళ య ఫ ం .శ ల ం ల ల
వ ర క ం . యం కం ప ల ల అ క
కశ గల ఆ దంప క డ . ఆ హ ం
ర య, , ఉ , స ం టంత శ గల .
ఆ హ య . క ం న ం ం హ
ం ం వంత న ఖ క ం .
ఈ టల శ ంచ , యం ల న
టమ . యం యడం కష న ప . అం ఆ
దంప 1898 ం సంవత ల అ ంతం
కృ . అం ఫ తం ఒక ప వం యం
త యగ , ఆ ంగణం ఒక బ న
త ఖ క ం . ఆ ల గ . క క
స . చ లం , స లం ఆ గ పల పల
వరణం ద ం . వంట క క
పం ద ఏ వం ల పం . ఒక ఇం వ
 ఆదర మ ళ 27

ప . ఆ , భర ఇద కల వద
, ఈ క యం ంత ం ల ర క ం ం .ఆ
దృ ఆ ంత మ వ .
ఒక న న ంజంత యం త లం ప ట ల
ం అ ఖ క ం . అం షత
క ఓ , ఖ జ .
ఆ ం ం . అ క ట ష వ
. ఆ ర య గవల డ క బ , ం
ం . భర ంత లం ఆ య మ .
డ న . మ మ ంత కృ న ం . జయం
ళ ళ ం వ ం . ఉన త ఖ ల
జ వ ం లర వ . 1898 త క .
అప పంచం న హ య . ఇ
శ వంత న . ఎ వ ప ఉతృ యడ , ల యడ
కష . ఏ ర ం రంతర ం , ,
వ ం ం . న ల డగలం. ద తం
దగర శ రం ల ం . అ ల ప న
అనంతశ ఎ లప ం వ .
యం క నడం దంప ల
పం . 1902వ సంవత ర కప లం. ండంత
డ , ర క బ ం
వల నసమయం అ . యం న త యవ న
లటం ప త న ఏర ం . త యడం ఎ
ఎవ య . దంప ం ఎంత ధ
సం ంచవ . ఆ డ తమ ం ం ల తరత ల
 ఆదర మ ళ 28

వర ఖం ంచవ . ఆ తన అ త ప ధన ఫలం
ఆ ంచ . ‘‘ఎంత అవసర , ప ధ ఫ ల
అ వడం దం. అం ప ధ ఫ తం ఒక
భయంకర త ప ప ంద ం భం
ఆ ంచ ’’ అ ఖం తం ం . అంత గ త ర ఏ
మం మ ల ం మన ఆ ంచగల .
1903 ఆ భర కల ‘‘ క ం ర రం
ల ం ం . ఆ మ ర , స , స ల ం .
ఆ కం ంత ల . అ వస ల ఆ క బ ట
ల .
అం ప అదృషం య . 1906
దం ఆయన మర ం . త గ , ం
న , వృ అ న భర అ ల మరణం
ఆ ంగ ం . లం ప తన
కరవ ం మరల న ం ం ం .
ఆ క రవం ల ం ం . 1911 ం
బ మ ల ం ం . ఈ ర యన ం ఆ ఈ స
క ం . భర మర నంతర డ ప ధన ం ,
16 బం పత , 19 , 88 రవ ర ం ం ,అ
ఆ తన అధ య ఆప .
శ లయం ట ద మ స ఆ
య ంచబ ం . త త యం ఇ
క య ంచబ ం .అక డ ఆ ద త యం ఎ
ఉప గప ం ప ం ం . ల న
గ సమ న శ ర ల త యం వల క
 ఆదర మ ళ 29

ం . దసమయం సంస ,
స యం ం యం లట ఆ ప ల అంద ం .
‘ కశ ’ అ ప దట ం ఆ .
ఆ ద 1935 బ నం
ల ం ం .
ఒక , యక, ం అ ల
అ ధమ న ం ం . ం ల ల ండ ఖ ఆ
చలన ం .
త త ఆ అ పర ం ం . అక డ ఘన గ
అం ం . అ క ఆ ఒక యం బ క ం .
ఆ వ ఇర ల ం . డ తన 67వ ఏట
ష ష త న ఒకరక ం వ ం . ఆ అ గం
మర ం ం .
న ఖం ర న ఈ చ
ర లం ల ం ం .
***
 ఆదర మ ళ 30

ల
సఆ ం మ ధృడసంకల ం ఉం య
అ ం . ఇం ఒక మం ఉ హరణ ల తం.
ల అంద న అ , ఆ ం ఏట జ నప ం .
లమధ వర , అ
బయటప ం . ఆ అశకత ఆ దన ం త దం
ఏ య క శ ం . అ ఏ వ .
స అం ల ఠ ల ం . సల ఇ ‘ఆ ’ అ 21
ఏళ మ ళ ఆఅ ంచ పం . ఆ అ
మ , ఆ కం త వ, ఈ అ ధ శర ల
ం . ఆ ఆ ళ అం ల ఠ ల చ
పటభ ల ం . ం ఆప ష వర వ ం .
ఆ ల చ ల ం . ద
కషప ం . ప నపడ , పంచ కనబడ .
ఎ , ఆ అ ఎ ఏ త ,
. ఆ ఓ క ద ం . బయట
పం ప చయం య ం . ళ ం ‘ ’ అ
అం ల . లం టల
గ ం . ఇం , , ం , జర షల
చదవగ ం . ప ఏళ డడం రం ం ం . ద
‘‘ గ ’’ అన టల అస షం అన .
ఇరవ ఏట ం ళ .ఏ., ం .
, ఉన ళ కం ం ం . ‘ఆ దం’
‘ తం’ వ ం పంచం వ స ల ం . అ
ప తం అ . ప రచన రం ం ం , త త తన
ఆదర మ ళ 31

పం లమ కల పంచమంత సృతం పర ఎంద

ల క న . అం ల వ ం . ఇత
సమయం ఆ త న ళ కంఠం న ఆ ం
ష ం . ఆ అ ‘తన సంపద ఉన మ
వ య . కం క వత ం ’ అ . ఉన
శ స ం ల ం ం . ఆ ఇ ఇ అ త
ఒక బ ం ఇత ల స యం య గల ం
ల . 1968 వర ం ఈ .
ఇంతకం త ంఏ , ‘బల న ం య
’అ ప .
***