KORAPSYON ng mga t

aong

Sa mga nakar
aang nakat
ataas at

panahon magi
ng sa namumuno sa at
ing

ngay
on hi
ndi pa r
in mga mahi
hir
ap. Ang

mai
wasan ang pat
uloy pat
uloy na

na paghi
hir
ap ng at
ing pangungur
akot ng

pamumuhay di
to sa pamahal
aan sa

bansang ki
nat
atay
uan kani
yang

nat
in. Pr
obl
ema’
t pi
nagl
i
li
ngkur
ang bay
an

paghi
hir
ap pa r
in ang angsi
yangkaaki
batni
to

umi
i
ral kung kay
a’t sa pagbaba ng

kar
ami
hansaat
ingmga kapasi
dad ng at
ing

Pi
noyayhi
ndi
umuunl
ad ekonomi
ya na may

sa l
arangan ng buhay kal
aki
hang epekt
o sa

bagkus pa t
ayo ay at
ingmgamahi
hir
ap.

par
ang pr
esong
ki
nukul
ong dahi
l sa
mal
i
ng ser
bisy
ong
gi
nagawa sa at
in ng
pamahal
aan. Kal
i
wa’
t
kanan ang panl
i
li
nlang
KAHI
RAPAN naghi
hir
ap ay sa

Ang kahi
rapan ang i
sa kadahi
l
anang wal
a

sa mga mabi
bigatna si
l
angt
rabaho,
per
oang

pr
obl
ema ng at
ing t
otoo, mar
ami
ng

bansa.Madal
as nat
ing t
rabahong nakal
aan,

si
sihi
n ang mal
i
ng mapi
l
ilang t
alaga ang

pamamal
akad ng mga mgaPi
l
ipi
no.Per
ohi
ndi

pi
nuno ng bansa,per
o r
in nat
in si
l
a masi
sisi
,

si
l
a nga ba ang may mas pi
pil
i
in pa ni
l
ang

kasal
anan o t
ayong mauponal
angsai
sang

mgaPi
l
ipi
nonat
amad? t
abiat manghi
nging
l
i
mos kay
sa
Sabi nga ni
l
a,
magpakapagod sa
“
Kat
amar
an ay
napakabi
gatnat
rabaho
kat
umbas ng
at kumi
ta ng i
sang
Kahi
rapan”
.Tama si
l
a,
daang pi
so sa i
sang
att
amar
innamanang
ar
aw. Per
o sa
mgat
aongnagsasabi
ng
kadahi
l
anang i
to,
nasa goby
erno ang
pi
napaki
tal
angnat
inna
pagkakamal
i
. Si
nasabi
t
ayo ay t
amad,
ngkar
ami
han,kay
asi
l
a
pi
nakadahi
l
an ng
kahi
rapan pa sa wast
ong pag i
i
sip par
a
gawi
n ang i
sang bagay
. Ang
TEENAGEPREGNANCY t
eenage pr
egnancy ay may
mal
aki
ngepekt
ooi
mpl
i
kasy
onsa
Sa kasul
ukuy
an mas mar
amjna
heal
th car
e ng bansa,i
to ang
angmganagi
ngbat
angI
na.Ang
mal
aki
ng heal
thr
isk.Ang mga
mga kabat
aang nabubunt
is ay
bat
ang magul
ang o maagang
maaar
ing i
kasi
ra ng kani
l
ang
nabubunt
isayhi
ndipal
ubosang
buhayatkawal
anngmaay
osna
kaal
aman athi
ndipa l
ubos na
pamumuhay
.Ang i
sang pi
naka-
handasamgar
esponsi
bil
i
dadna
dahi
l
an o epekt
o ng t
eenage
hahar
api
nni
l
a.Angi
ssuenai
toay
pr
egnancy ay ang si
ntomas ng
makakat
ulong sa pagmul
at sa
kahi
rapan. Madami
ng mga
mga kabat
aan ang masamang
kabat
aangmahi
hir
apnamayanak
mai
dudul
otngsobr
angkapusukan
dahi
lhi
ndisi
l
anakapag-
aral
,hi
ndi
ngpaki
ki
pagt
ali
kngmgakabat
aan
si
l
a makakapag-
tr
abaho dahi
l
ngwal
angbasbasngkasal
.It
odi
n
hi
ndiwast
o ang kani
l
ang pi
nag-
aymakakat
ulongnamagbi
gayng
ar
alan.Angt
eenagepr
egnancyay
i
mpor
masy
on sa paggabay at
i
sasamgat
ampoknai
ssuena
pagdi
sipl
i
nasamgakabat
aan
l
umal
aganapsaat
ingbansa.Hi
ndi
par
ini
to nai
i
wasan,l
alo na sa
bansangPi
l
ipi
nas.Sahener
asy
on
ngay
on ay l
aganap ang
pagkakar
oonngr
elasy
onl
alona
sa mga kabat
aan atnauuwisa
paki
ki
pag-
tat
ali
k.
Ki
nahahant
ungan r
in i
to ng
masamang epekt
o par
a sa mga
dal
agangbabaenanaki
ki
pag-
tal
i
k
nang wal
a pa sa t
amang edad.
Kar
ami
handi
nsamgai
toaywal
a
SAMESEXMARRI
AGE pangy
ayar
isa pagi
tan ng i
sang
l
alakiati
sang babae.
Hanggang
I
sasamgai
syunaki
nakahar
apng
ngay
on pat
uloy pa r
in ang
at
ingbansangay
onayangsame
pagkakar
oon ng i
ba’
t-
ibang
sex mar
ri
age.Par
amina nang
opi
nyon ukolsa i
syung i
to.Ang
par
ami ang mga gust
ong
at
ing l
i
punan ay unt
i-
unt
ing pa
magpakasal kahi
t par
ehas ang
l
amangnamumul
atsamgai
ba’
t
kani
l
angkasar
ian.Angi
syunai
to
i
bang ur
i ng mga pagsasama
aypat
uloyna pi
nagdedebat
ehan
mal
i
ban sa at
ing mga al
am at
hanggangngay
ondahi
lmar
amipa
nakagawi
an. Hi
ndi nat
in al
am
r
inanghi
ndisumasang-
ayondi
to
kung kai
l
an mat
atanggap nang
athi
ndipa r
int
umat
anggap sa
buongmgat
aoanggani
tongmga
mga t
aong LGBT. Hi
ndi nat
in
r
elasy
onnguni
tsanaki
ki
tanat
ing
masasabi na ang same sex
makabagong hener
asy
on,maar
i
mar
ri
age ay hi
ndi kat
anggap-
i
tongmagi
ngi
sangpamant
ayang
t
anggap kung wal
a naman
sosy
alsaat
ingpamumuhay
nasasakt
annai
baangmgat
aong
may kapar
ehong kasar
ian na
gust
ong magpakasal
. Nguni
t,
mar
amipar
inangsumasal
ungat
sa i
syung i
to,mar
ahi
ldahi
lsa
i
mpl
uwensy
a ng r
eli
hiy
on at
/o
mgapani
niwal
asakul
tur
aukolsa
kadal
i
say
anngpagpapal
agay
ang-
l
oob.Dahi
lisangKat
oli
kongbansa
ang Pi
l
ipi
nas, mar
ami ang
nagsasabinahi
ndibanalatmaka-
Di
yos ang pagpapakasal ng
dal
awangt
aongmagkapar
ehong
kasar
ian sapagkat ang
pagpapakasalayi
sangsagr
adong
CLI
MATECHANGE pagt
aas ng t
emper
atur
a at
mas l
along mai
nit na sa
Noong nakar
aan buwan
mundo at Pagdagsa ng
l
amang mar
ami
ng mga
mar
ami
ngbagy
o.Angcl
i
mat
e
sci
ent
ist ang nagpopr
otest
a
change ay hi
ndi nat
in
sa i
bang bansa dahi
lgust
o
mapi
pigi
l
an,nguni
tmay
roong
ni
l
aipaabotsabuongmundo
mga par
aan upang ang
namer
onnal
amangt
ayong3-
pagbabago ng kl
i
ma at
5t
aongupangmai
sal
baang
pagt
aas ng t
emper
atur
a ay
mahalnai
nangkal
i
kasanat
madahandahan.Sumupor
taat
ang buong mundo.I
sa sa
sumal
isamgausapi
nukolsa
sanhungcl
i
mat
echangeay
kunganoangcl
i
mat
echange.
angmal
i
ngkagagawanat
ing
Magi
n r
esposabl
i
ng
mga t
ao, t
ulad ng mga
mamamay
an at wag
pagsusunogngFossi
lfuel
sat
magsunogngmgapl
ast
ik.At
angconv
ersi
onngl
upapar
a
Ti
gil
anangpagput
olngmga
saagr
ikul
tur
aatpagpapat
ayo
punong kahoy bagkos
ngmgagusal
i
.Mgabugang
magt
ani
m ni
to.
mga sasaky
an na car
bon
di
oxi
deatpagsunogngmga
pl
ast
ic ay i
sa r
in sa r
ason.
Si
mul
ang t
ayo aydumat
ing
sa I
ndust
ri
al Age, ang
i
mpl
uwensy
a ng t
ao sa
pagbabagongkl
i
maaymas
l
along nadagdagan. Ang
epekt
o ni
to ay ang l
along
PANDEMYA/
COVI
D-19 hanapbuhay ay i
pinasar
a at
ang bi
nibi
gay na ay
uda ng
Taong 2020 nagsi
mul
a ang
goby
erno ay hi
ndu sapatat
pagbabago ng l
ahat
. Sa
angi
bapadi
toaybi
nubul
sa.
panahon ng COVI
D-19 na
Ati
sadi
nsaapekt
adobayang
pandemy
a,mar
amisa at
ing
pag-
aar
al ng mga bat
a,
mga kar
ani
wang gawai
n ay
mar
ami
ng kabat
aan ang
nagbago.Angl
akingepekt
o
t
umi
gildahi
lsakakul
anganng
ng pandemy
a sa at
ing ar
aw
kagami
tanathi
ndini
l
akay
ang
ar
aw na pamumuhay
,
maki
pagsabay
an.Kay
a sana
mar
ami
ng mga t
aong
mat
aposnaangpandemy
ang
nawal
anng t
rabaho,mar
ami
i
topar
amat
aposnar
inang
ang nagut
om, mar
amung
paghi
hir
ap ng mga PI
LIPI
NO
t
aong nawal
an ng mahalsa
atsat
aosai
bangbansa.
buhayatmal
aki
ng cr
isi
s na
hi
nahar
ap ng buong bansa.
Nagkar
oonngdi
skr
imi
nasy
on
sa mga t
ao,kapag i
kaw ay
hi
ndi bakunado t
inat
anggal
ni
l
a sa t
rabaho o dikay
ay
hi
ndi pi
napasakay sa mga
pambubl
i
kongmgasasaky
an.
Sa pagpapat
upad ng
l
ockdown mas mar
amung
mga t
aong naghi
rap at
nagut
om dahi
lang kani
l
ang
pi
nagkukuhanan ng
GLOBALI
SASYON pol
i
tikalnaaspekt
oni
to.Ang
gl
obal
i
syon ay naghat
id ng
Ang i
sang hamon ng
mal
aki
ng epekt
o sa wi
ka at
gl
obal
i
sasy
ongnagaganapsa
kabuhay
anoekonomi
ya.Wi
ka
l
arangan ng ekonomi
ya par
a
atedukasy
on,
wikaatkai
sipan
sai
ba'
tibangl
i
punanobay
an
o i
deol
ohi
ya, wi
ka at
aykung paano mapapanat
il
i
ugnay
ang panl
i
punan.Ati
sa
atl
alopangmai
tat
aguy
odang
di
ndi
toayNapapadal
iri
nng
kani
-kani
l
ang pambansang
paki
ki
pag-
ugnay
an sa i
bang
i
dent
idad sa har
ap ng mga
bansasapagkatmay
roon ng
pagbabagongdal
aatdul
otng
makabagongmgat
eknol
ohi
ya
nasabi
nggl
obal
i
sasy
on,t
ulad
at mas napapadal
i ang
hal
i
mbawa ng mga
pagbabahagi ng mga
pagbabagong dul
otng mga
i
mpor
masy
ont
ungkolsamga
makabagong t
eknol
ohi
ya,sa
bagay
,tao,pangy
ayar
iati
ba
kani
-kani
l
ang mga kul
tur
ao
pa.
pangkal
ahat
angpamamar
aan
ngpamumuhay
.Sausapi
nng
gl
obal
i
sasy
on, mar
ami
ng
nagsasabinanakat
utul
ongi
to
sapagpapaunl
ad ng at
ing
bansa subal
i
’tmal
i
wanag na
magpahanggang sa
kasal
ukuy
an ay may
roon pa
r
innamgapagt
atal
oukol
dit
o.
Napakar
ami
ngmgapag-
aar
al,
mga pagsasal
ungat
an at
DEATHPENALTY dapatgawi
n ng pamahal
aan
ayay
usi
nangpagbudgetng
I
sasamgakont
rober
syalna
kabanngbay
an.Atay
usi
nng
i
syu na pi
nag-
uusapan at
goby
erno ang si
stema ng
pi
nagt
atal
unan ng mga
bat
asohust
isy
adi
tosaat
ing
mamay
angPi
l
ipi
noangdeat
h
bansa. Mar
apat l
ang na
penal
ty.Yungi
basangay
on
wal
ang di
skr
imi
nasy
on sa
dahi
lsabini
l
a mapapababa
mga kaso at desi
syon ng
angant
asngkr
imenatbaki
t
kor
te pagdat
ing sa mga
padawbi
bigy
anngt
ir
ahanat
mahi
hir
ap dapat hi
ndi
pagkai
n ang i
sang t
aong
t
umanggapngl
agayangmga
gumawangmasamaatang
kawaning goby
erno huwag
i
ba naman ay hi
ndi
hay
aangdi
ktahanngper
aang
sumasangay
on.Kahi
tnaako
hust
isy
angat
ingbansa.
ay hi
ndisumasangay
on sa
deat
h penal
ty hi
ndi ubi
g
sabi
hinnamaydeat
hpenal
ty
ay mapapababa na ang
kr
imenWal
ang pagsasal
i
ksi
k
nanagpapat
unaydi
to,I
sal
a
mal
aki
ng per
a ang
magagast
os par
a sa
pagpapat
upad ng deat
h
penal
tyati
sapahi
ndil
ahatng
suspect ay masasama ang
di
toaybi
kti
mal
amang.Par
a
mai
wasan ang kr
imen ang
DI
VORCE bat
as ang l
alapi
tsa kani
l
a
kay
apaanoni
l
amasasabina
Sakasal
ukuy
angpanahonay
naksi
sir
a ng pami
l
ya ang
bukod t
angi
ng Pi
l
ipi
nas na
di
bor
syo.
Masasabi ko na
l
angangbansangwal
apang
t
unay ngang kar
apat dapat
di
bor
syo.Noon pa man ay
i
pat
upadangl
egal
i
sasy
onsa
napakai
nitnangusapi
ngi
to
Fi
l
ipi
nas. Hi
ndi l
amang i
to
dahi
l sa mahi
gpi
t na
magbi
bigaybenepi
syosamga
pagsupor
ta atpagkont
ra ng
t
ao nguni
t i
to r
in ang
mgat
aongpaboratdi
-pabor
magbi
bigay l
egal
i
sasy
on sa
sa nasabi
ng panukal
ang
mga bagay t
ulad ng r
e-
pagsasabat
as l
alo na ng
mar
ri
age,chi
l
d suppor
tand
Si
mbahang Kat
oli
ko dahi
l
chi
l
d cust
ody
, di
vi
sion of
l
abagdi
umanoi
tosakani
l
ang
pr
oper
ti
es and debt
s.
dokt
ri
na. Ang di
bor
syo ay
Di
bor
syoangmagt
ataposng
hi
ndinakasi
sir
a ng pami
l
ya.
pr
obl
ema ng mga mag-
I
sa pa,wal
ang bat
as ang
asawang hi
ndi masay
a sa
maaar
ing makasi
ra ng
kani
l
ang pagsasama kung
pami
l
ya dahi
l ang mga
kay
a’ti
to ay dapatgawi
ng
mi
yembr
olamangngpami
l
ya
l
egalsaFi
l
ipi
nas.Sal
ahatng
ang may kakay
ahan
aki
ng nabanggi
t, kami ay
makagawa non kung wal
a
nani
nindi
gannaangdi
bor
syo
t
alagang nai
s
ay dapat gawi
ng l
egal sa
maki
pagkasundo. Nasa
bansangFi
l
ipi
nas.
pami
l
ya ang desi
syon kung
pi
pil
i
in ni
l
a ang di
bor
syo
sapagkat hi
ndinaman ang
ABORTI
ON

Ang buhay ng t
ao ay
Angabor
syonayi
sang
sagr
adong kal
oob mul
a sa
Di
yos. Ang pagpi
l
i sa
kr
imen sapakati
to ay
abor
siy
onpar
asapansar
il
ing pagpat
ay. Kung ang
kapakanan o kat
ayuan sa at
ing pi
nopr
obl
ema ay
l
i
punan ay sal
ungat sa
ang at
ing ki
nabukasan
kal
oobanatmgakaut
usanng
Di
yos.
Sa l
i
punan ngay
on,
sapag-
aal
agangbat
a,
nagi
ng kar
ani
wan na ang okay
aaywal
apat
ayo
abor
siy
on o pagpapal
agl
ag, sat
amangedadupang
na pi
nangangat
wir
anan ng
gawi
nangnapakabi
gat
mgakasi
nungal
i
ngan.Par
asa
aki
n,huwagnanat
inggul
uhi
n
nat
ungkul
i
n,hi
ndii
yon
atkal
i
kut
inpaangat
ingi
sipan kasal
anan ng bat
a.
sapagkat hi
ndi kai
l
anman Kunghi
ndiman,huwag
nagi
ging t
ama ang
mo’
nggawi
nkungano
pagpapal
agl
ag.
Una,
Hindi
sapatna r
ason angpagdami
i
yong sar
il
ing
ng popul
asy
on sa abor
siy
on kagust
uhan, huwag
sapagkatnapakar
ami
ngmga mo’
ngpangunahanang
al
ter
nat
ibo atpar
aan upang
Di
yos sa Kani
yang
at
ini
tongmakont
roll
alopa’
t
t
ayo aynasahener
asy
onng
pl
anosai
yongbuhayat
makabagongt
eknol
ohi
yana. magi
ng sa bi
yay
ang
i
pinagkal
oobsai
yo.I
to
aygawai
nlamang mga
t
aong nagdududa sa
kakay
ahanngDi
yosat
sakani
yangmgapl
ano
saat
ingbuhay
.

ECONOMI
CRATE

Taong2020,mal
akiang
i
binagsakngekonomi
ya
ng Pi
l
ipi
nas dahi
l sa
pandemy
a.