۱

‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫فهرست‬
‫‪2‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪4‬‬ ‫یافته‌های مهم گزارش‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -1‬صنعت تجارت اجتماعی در جهان و ایران‬
‫‪7‬‬ ‫‪ ۱-۱‬تغییر رفتار مردم در خرید آنالین‬
‫‪9‬‬ ‫‪ ۲-۱‬مقایسه تجارت الکترونیک سنتی و تجارت اجتماعی‬
‫‪11‬‬ ‫‪ ۳-۱‬ذی‌نفعان تجارت اجتماعی‬
‫‪11‬‬ ‫‪ ۱-۳-۱‬خریداران‬
‫‪۱1‬‬ ‫‪ ۲-۳-۱‬فروشندگان و ترویج‌دهندگان‬
‫‪۱2‬‬ ‫‪ ۳-۳-۱‬پلتفرم‌ها‬
‫‪۲4‬‬ ‫‪ -2‬بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران‬
‫‪۲5‬‬ ‫‪ ۱-۲‬تعداد کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی‬
‫‪27‬‬ ‫‪ ۲-۲‬فروشگاه‌های اینستاگرامی‬
‫‪۲7‬‬ ‫‪ ۱-۲-۲‬تعداد فروشگاه‌های اینستاگرامی‬
‫‪۲9‬‬ ‫‪ ۲-۲-۲‬تعداد فالوور فروشگاه‌های اینستاگرامی‬
‫‪۳1‬‬ ‫‪ ۳-۲-۲‬گستردگی جغرافیایی فروشگاه‌های اینستاگرامی‬
‫‪۳2‬‬ ‫‪ ۴-۲-۲‬راه‌های ارتباطی فروشگاه‌های اینستاگرامی با خریداران‬
‫‪۳3‬‬ ‫‪ ۳-۲‬پست‌های فروشگاهی‬
‫‪۳3‬‬ ‫‪ ۱-۳-۲‬تعداد پست‌های فروشگاهی‬
‫‪۳5‬‬ ‫‪ ۲-۳-۲‬تعداد الیک پست‌های فروشگاهی‬
‫‪۳7‬‬ ‫‪ ۳-۳-۲‬تعداد کامنت پست‌های فروشگاهی‬
‫‪۳8‬‬ ‫‪ ۴-۳-۲‬قیمت پست‌های فروشگاهی‬
‫‪40‬‬ ‫‪ ۴-۲‬بازار خریدوفروش محصول در اینستاگرام‬
‫‪40‬‬ ‫‪ ۱-۴-۲‬اندازه بازار‬
‫‪۴2‬‬ ‫‪ ۲-۴-۲‬وضعیت بازار اینستاگرام به تفکیک گروه‌های کاالیی‬
‫‪۴۴‬‬ ‫روش تحقیق‬
‫‪۴۵‬‬ ‫استخراج داده‬
‫‪۴۷‬‬ ‫نمونه‌گیری‬
‫‪۴۸‬‬ ‫پاک‌سازی و تحلیل داده‬
‫‪۵۲‬‬ ‫درباره حامی گزارش‬
‫‪۵۳‬‬ ‫درباره همکار داده‌ای‬
‫‪۵۴‬‬ ‫تیم تحقیق بازار تکراسا‬
‫‪۵۵‬‬ ‫تشکر‬
‫‪۵۶‬‬ ‫درباره تکراسا‬

‫‪۱‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫مقدمه‬
‫رســانه‌‌های اجتماعــی در طــی ‪ ۱۵‬ســال گذشــته نحــوه ارتبــاط و تعامــل انســان‌ها بــر روی کــره‬
‫زمیــن را دگرگــون کــرده اســت‪ .‬ایــن تغییــرات‪ ،‬تجــارت الکترونیــک ســنتی را نیــز متحــول‬
‫کــرده و مفهومــی بــه نــام تجــارت اجتماعــی را بــه وجــود آورده اســت‪ .‬تجــارت اجتماعــی‬
‫به‌صــورت خیلــی ســاده همــان تجربـه‌ای اســت کــه مــا در دنیــای آفالیــن و فیزیکــی در هنــگام‬
‫خریــد بــه همــراه دوســتان خــود و بــا فروشــنده داریــم‪ .‬بــر اســاس پیش‌بینــی‌ مؤسســه‬
‫‪ Grand View Research‬تــا ســال ‪ ۲۰۳۰‬ایــن صنعــت بــا رشــد ســاالنه ‪ %30.8‬رقیبــی جــدی‬
‫بــرای تجــارت الکترونیــک ســنتی خواهــد شــد‪.‬‬

‫ـوال از دو مســیر شــکل می‌گیــرد‪ .‬یــا رســانه اجتماعــی مثــل اینســتاگرام‬

‫تجــارت اجتماعــی معمـ ً‬
‫یــا فیس‌بــوک کارکرد‌هــای تجــارت الکترونیــک را در خــود ایجــاد می‌کننــد یــا پلتفرم‌هــای‬
‫تجــارت الکترونیــک مثــل پینــدودو یــا تائوبائــو کارکرد‌هــای رســانه‌ اجتماعــی در خــود ایجــاد‬
‫می‌کننــد‪ .‬در حــال حاضــر بزرگتریــن بــازار تجــارت اجتماعــی در ایــران در اینســتاگرام متمرکــز‬
‫شــده اســت‪.‬‬

‫از آنجایی که امکان ســاخت فروشــگاه در اینســتاگرام در ایران غیر‌فعال اســت‪ ،‬خریدوفروش‬
‫در اینســتاگرام بــه روش متفاوتــی در ایــران اتفــاق می‌افتــد‪ .‬در ایــن حالــت فروشــگاه‌های‬
‫ایرانــی درون اینســتاگرام بــه راه‌حــل یکپارچــه‌ای بــرای نیازهــای خــود در زمینــه زیرســاخت‌‬
‫فنــاوری اطالعــات‪ ،‬بازاریابــی‪ ،‬پشــتیبانی مشــتریان‪ ،‬پرداخــت و لجســتیک دسترســی ندارنــد‪.‬‬
‫هرچنــد پلتفرم‌هــای توانمندســازی در ایــران بــرای حــل کــردن ایــن مشــکالت بــه وجــود آمده‌انــد‬
‫کــه بخشــی از ایــن خدمــات یــا تمامــی ایــن خدمــات را در اختیــار ایــن فروشــگاه‌ها قــرار‬
‫می‌دهنــد‪ .‬به‌عــاوه پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعــی بومــی ماننــد باســام‪ ،‬تضمین‌چــی و کمــدا‬
‫نیــز در ایــران راه‌انــدازی شــده‌اند کــه بــا ایجــاد بــازارگاه و برطــرف کــردن نیاز‌هــای فروشــگاه‌ها‬
‫در قالــب یــک راهــکار یکپارچــه‪ ،‬ســعی در جــذب فروشــگاه‌های اینســتاگرامی کوچک و متوســط‬
‫دارنــد‪ .‬به‌عــاوه برخــی از پلتفرم‌هــای ســنتی تجــارت الکترونیــک بومــی ماننــد دیجـی‌کاال نیــز‬
‫در حــال پیاده‌ســازی کارکرد‌هــای تجــارت اجتماعــی در پلتفــرم خــود هســتند‪.‬‬

‫در ایــن گــزارش تکراســا بــا حمایــت «تضمین‌چــی» و همــکاری داده‌ای «ماتوریتــی» در اســتخراج‬
‫داده از اینســتاگرام‪ ،‬ســعی در شفاف‌ســازی و شناســاندن ایــن صنعــت بــه فعــاالن صنعــت‪،‬‬
‫سیاســت‌گذاران و قانون‌گــذاران کشــور را داشــته اســت‪ .‬در ایــن گــزارش مــا به‌صــورت‬
‫مســتقیم داده‌هــای فروشــگاه‌های اینســتاگرامی را بــا دقــت باالیــی اســتخراج کرده‌ایــم کــه‬
‫به‌وســیله آن خواننــده بــه شــناخت دقیقــی از فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‪ ،‬اشــتغال‌زایی و‬
‫انــدازه بــازار آن دســت پیــدا می‌کنــد‪.‬‬

‫‪۲‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫انتشــار ایــن گــزارش بــدون حمایت‌هــای مالــی و معنــوی تضمین‌چــی و ماتوریتــی غیرممکــن‬
‫بــود‪ .‬حمایــت از چنیــن گزارش‌هایــی کــه همــه از آن بهــره می‌برنــد‪ ،‬ســخاوتمندی ایــن دو‬
‫مجموعــه را نشــان می‌دهــد‪ .‬امیــدوار هســتیم در تکراســا بتوانیــم بــا همــکاری بــا شــرکت‌های‬
‫فعــال در صنعت‌هــای دیگــر بــا انتشــار چنیــن گزارش‌هایــی چــراغ راهــی بــرای آینــده اقتصــاد‬
‫دیجیتــال ایــران باشــیم‪.‬‬

‫ایــن گــزارش خالــی از ایــراد نیســت و متأســفانه به‌دلیــل کمبــود داده موثــق و حساســیت‬
‫کســب‌وکار‌ها در بــه اشــتراک‌گذاری داده‌هــای خــود‪ ،‬در برخــی مــوارد ماننــد تعــداد مرســوالت‬
‫از تخمین‌هــای متخصصــان اســتقاده شــده اســت کــه در بخــش روش تحقیــق جزئیــات آن را‬
‫شــفاف کرده‌ایــم‪ .‬مــا در تکراســا بی‌صبرانــه منتظــر بازخورد‌هــای و نقد‌هــای ســازنده شــما هســتیم‪.‬‬

‫در انتهــا از دیگــر فعال‌هــای صنعــت و متخصصانــی کــه دانــش و تجربــه خــود را بــدون‬
‫چشمداشــت بــا مــا بــه اشــتراک گذاشــتند نیــز تشــکر می‌کنــم‪ .‬در انتهــای گــزارش‪ ،‬ایــن افــراد‬
‫معرفــی و از آن‌هــا تشــکر شــده اســت‪.‬‬

‫محمدرضا ازلی صفت‬

‫هم‌مؤسس تکراسا‬

‫‪3‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫یافته‌های مهم گزارش‬

‫کاربران ایرانی اینستاگرام در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ 44‬میلیون‬
‫کاربر فعال ایرانی در اینستاگرام‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪۱۴۰۰‬‬ ‫‪ ۴۱۵‬هزار‬
‫میانه تعداد فالوور‬ ‫تعداد فروشگاه‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫سهم تعدادی گروه‌های کاالیی از فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫سایر‬
‫پوشاک‬
‫‪%20‬‬
‫دیجیتال‬ ‫‪%27‬‬
‫‪%2‬‬

‫خانه و آشپزخانه‬ ‫‪%6‬‬

‫‪%8‬‬
‫کیف و کفش‬
‫‪%18‬‬
‫‪%9‬‬ ‫خوردنی و‬
‫‪%10‬‬ ‫آشامیدنی‬
‫اکسسوری‬

‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬
‫و سالمت‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪4‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪۳‬‬ ‫‪۷۰‬‬ ‫‪٪۴۱‬‬ ‫‪ ۱۲۰‬میلیون‬

‫میانه تعداد‬ ‫میانه تعداد‬ ‫نرخ درج قیمت‬ ‫پست در‬
‫کامنت‬ ‫الیک‬ ‫محصوالت‬ ‫سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫بازار خریدوفروش محصول در اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ ۴۷۰‬هزار‬ ‫‪ ۳۱۰‬هزار‬

‫تعداد سفارش در روز‬

‫‪ ۱۸۵‬هزار تومان‬ ‫‪ ۱۶۰‬هزار تومان‬

‫ارزش هر سفارش‬

‫‪ ۳۲‬هزار‬ ‫‪ 18‬هزار‬
‫‪ ۱‬میلیون نفر‬
‫میلیارد تومان‬ ‫میلیارد تومان‬

‫اشتغال‌زایی مستقیم‬ ‫اندازه بازار خریدوفروش محصول در اینستاگرام‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪5‬‬
 ‫بخش اول‬
‫صنعت تجارت اجتماعی در‬
‫جهان و ایران‬

‫‪6‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۱-۱‬تغییر رفتار مردم در خرید آنالین‬

‫اینترنــت تلفــن همــراه در کنــار ظهــور نســل‬ ‫طــی ســال‌های اخیــر مــردم ایــران بــه اســتفاده‬
‫‪( Z‬متولدیــن دهــه ‪ )۸۰‬کــه عالقــه زیــادی بــه‬ ‫لپ‌تــاپ‬ ‫به‌جــای‬ ‫هوشــمند‬ ‫گوشــی‌های‬ ‫از‬
‫گوشــی‌های هوشــمند و شــبکه‌های اجتماعــی‬ ‫یــا رایانه‌هــای شــخصی در خریــد آنالیــن روی‬
‫دارنــد‪ ،‬از دالیــل اصلــی ایــن موضــوع اســت‪.‬‬ ‫آورده‌انــد‪ .‬افزایــش ســرعت و دسترســی بــه‬

‫‪٪۶۹‬‬ ‫‪٪۱۰۹‬‬ ‫‪٪۷۱‬‬

‫ضریب نفوذ‬ ‫ضریب نفوذ‬ ‫ضریب نفوذ‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫گوشی هوشمند‬ ‫اینترنت همراه‬ ‫شبکه‌های اجتماعی‬

‫نیز نشانه دیگری از عالقه بیشتر مردم به استفاده‬ ‫ســهم ‪ ٪۸۴‬گوشــی‌های هوشــمند از بازدید‌هــای‬
‫از گوشــی‌های هوشــمند در خریــد آنالیــن اســت‪.‬‬ ‫دیجی‌کاال‪ ،‬پرمخاطب‌ترین فروشگاه اینترنتی در ایران‪،‬‬

‫سهم ابزارهای مختلف از کل بازدید‌های دیجی‌کاال‬

‫‪٪۳۶‬‬ ‫‪٪۳۲‬‬ ‫‪۱۳۹۸‬‬ ‫‪٪۳۲‬‬

‫‪٪۵۶‬‬ ‫‪٪۲۸‬‬ ‫‪۱۳۹۹‬‬ ‫‪٪۱۶‬‬

‫اپلیکیشن‬ ‫موبایل وب‬ ‫سایت‬

‫منبع‪ :‬دیجی‌کاال‬

‫‪ -۲‬سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی‬ ‫‪ -۱‬مرکز توسعه تجارت الکترونیکی‬ ‫‪7‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫ایــران‪ ٪۷۸ ،‬کســب‌وکارهای دیجیتــال بــرای ارائــه‬ ‫تغییــر رفتــار مــردم در خریــد آنالیــن باعــث‬
‫محصــول یــا خدمــات خــود عــاوه بــر ســایت از‬ ‫شــده تــا توجــه کســب‌وکارها بــه شــبکه‌های‬
‫ه اجتماعــی نیــز اســتفاده می‌کننــد‪.‬‬
‫شــبک ‌‬ ‫اجتماعــی و پیام‌رســان‌ها نیــز جلــب شــود‪.‬‬
‫طبــق گــزارش مرکــز توســعه تجــارت الکترونیکــی‬

‫کانال‌های ارائه محصول و خدمات کسب‌وکارهای دیجیتال*‬

‫‪ ٪۱۰۰‬سایت‬
‫‪%100‬‬

‫‪ ٪78‬شبکه اجتماعی‬
‫‪%78‬‬

‫‪ %34‬پیام‌رسان‬
‫‪%34‬‬

‫‪ %24‬اپلیکیشن موبایل‬
‫‪%24‬‬

‫*تمامی کسب‌وکارهای ثبت‌شده در مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران دارای سایت هستند‪.‬‬

‫منبع‪ :‬مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران‬

‫می‌شــود‪ .‬البتــه کاربــران ایرانــی چنــدان بــا ایــن‬ ‫بــر ایــن اســاس می‌توان روند جدیدی بــرای افزایش‬
‫نــوع از خریــد آنالیــن بیگانــه نیســتند و بســیاری‬ ‫شــتاب توســعه تجــارت الکترونیــک (ٍ‪Electronic‬‬
‫بــا خریــد از فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‪ ،‬تجربــه‬ ‫‪ )Commerce‬در ایــران پیش‌بینــی کــرد کــه بــا نــام‬
‫خریــد آنالیــن بــه شــیوه تجــارت اجتماعــی را دارنــد‪.‬‬ ‫تجــارت اجتماعــی (‪ )Social Commerce‬شــناخته‬

‫‪8‬‬
 ‫ا‬
‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۲-۱‬تجارت اجتماعی‪ ،‬شیوه نوین تجارت الکترونیک‬

‫با تمرکز بر تعامل و گفت‌وگو‬
‫‪۳‬‬
‫ســنتی تمامــی فرایندهــای خریــد آنالیــن از معرفــی‬ ‫بیــش از ‪ ۲۵‬ســال از اولیــن فــروش محصــول‬
‫و تبلیــغ محصــول تــا ثبــت ســفارش‪ ،‬پرداخــت و‬ ‫به‌صــورت اینترنتــی می‌گــذرد کــه پایه‌گــذار صنعــت‬
‫ارســال محصــول هماننــد تجــارت اجتماعــی در‬ ‫تجــارت الکترونیــک بود‪ .‬هــر محصول یا خدمتی که‬
‫بســتر اینترنــت انجــام می‌شــود‪ .‬امــا دیگــر ماننــد‬ ‫توســط مردم از طریق اینترنت خریداری می‌شــود را‬
‫گذشــته خریــد محصــول یــا خدمــات در بســتر‬ ‫می‌تــوان نوعــی تجــارت الکترونیــک در نظــر گرفــت‪.‬‬
‫اینترنــت مزیــت برجســته‌ای محســوب نمی‌شــود‪.‬‬ ‫در تجــارت الکترونیــک ســنتی‪ ،‬خریــداران بــا مراجعه‬
‫به‌خصــوص کــه بــا شــیوع ویــروس کرونــا در دو‬ ‫بــه ســایت یــا اپلیکیشــن فروشــگاه‌های اینترنتــی‬
‫ســال گذشــته اســتفاده از خدمــات اینترنتــی به یک‬ ‫اقــدام بــه انتخــاب و خریــد محصــول و خدمــت‬
‫عــادت روزمــره در زندگــی مــردم تبدیــل شــده اســت‪.‬‬ ‫مدنظــر خــود می‌کننــد‪ .‬در تجــارت الکترونیــک‬

‫و فروشــگاه‌های ســطح شــهر بــه وفــور دیــده‬ ‫تفــاوت اصلــی تجــارت الکترونیــک ســنتی و تجــارت‬
‫می‌شــد‪ .‬بــه همیــن دلیــل ایــن شــیوه بــر اســاس‬ ‫اجتماعــی در حلقــه مفقــوده خریدوفــروش آنالیــن‪،‬‬
‫ارزش پیشــنهادی اصلــی خــود یعنــی گفت‌وگــو و‬ ‫ایجــاد تعامــل میــان خریــداران و فروشــندگان و نیــز‬
‫تعامــل خریــداران بــا یکدیگــر و فروشــندگان‪ ،‬تجارت‬ ‫فرصــت اشــتراک‌‌گذاری تجربــه خریــد کاربــران بــا‬
‫اجتماعــی نــام گرفتــه اســت‪.‬‬ ‫یکدیگــر باشــد‪ .‬شــیوه‌ای از تعامــل کــه تــا قبــل از‬
‫رواج خریدوفــروش اینترنتــی در جمع‌های دوســتانه‬

‫امــا ابزارهــای تجــارت اجتماعــی ایــن امــکان را بــه‬
‫کســب‌وکارهای خانگــی‪ ،‬کوچــک و متوســط داده‬
‫تــا به‌راحتــی بــا خریــداران ارتبــاط برقــرار کــرده و‬
‫محصــوالت و خدمــات خــود را بــه فــروش برســانند‪.‬‬
‫در نتیجــه بــا افزایــش رقابــت میــان فروشــندگان‪،‬‬
‫خریــداران دســت‌باال را دارنــد‪.‬‬
‫دیگــر تفــاوت تجــارت الکترونیــک و تجــارت‬
‫اجتماعــی‪ ،‬انتقــال قــدرت از فروشــندگان بــه‬
‫خریــداران اســت‪ .‬تــا قبــل از ظهور تجــارت اجتماعی‪،‬‬
‫تنهــا فروشــندگان و برندهــای بــزرگ و معتبــر‬
‫توانایــی معرفــی و ارائــه محصــوالت و خدمــات‬
‫خــود در مقیــاس بــزرگ بــه خریــداران را داشــتند‪.‬‬

‫‪Shopify -۳‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫مقایسه تجارت الکترونیک سنتی و تجارت اجتماعی‬

‫تجارت اجتماعی‬ ‫تجارت الکترونیک سنتی‬

‫بسترهای اجتماعی مانند سایت‪،‬‬

‫سایت و اپلیکیشن‬ ‫بستر ارتباطی‬
‫شبکه اجتماعی‪ ،‬پیام‌رسان و‪...‬‬

‫دوطرفه و مستقیم‬ ‫یک‌طرفه و غیرمستقیم‬ ‫شیوه تعامل خریدار و فروشنده‬

‫بازه زمانی تغییر موجودی‬

‫کوتاه‌مدت و حداقل روزانه‬ ‫میان‌مدت و حداقل هفتگی‬
‫و تنوع محصوالت‬

‫کم‬ ‫زیاد‬ ‫اعتماد میان طرفین‬

‫مردم عادی‬
‫کسب‌وکارهای خانگی‬ ‫خرده‌فروشان‪ ،‬تولیدکنندگان‬
‫نوع فروشندگان‬
‫کسب‌وکارهای کوچک و متوسط‬ ‫و برندهای مطرح‬
‫تمامی تولیدکنندگان‬

‫بازار گوشه‌ای (‪)Niche Market‬‬ ‫بازار انبوه (‪)Mass Market‬‬ ‫جامعه هدف‬

‫خرید آسان از طریق اینترنت‬

‫تعامل خریداران با یکدیگر و‬ ‫خرید آسان از طریق اینترنت‬ ‫ارزش پیشنهادی‬
‫فروشندگان‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫باعــث شــده تــا چنیــن کســب‌وکارهایی نیــاز‬ ‫بــرای‬ ‫را‬ ‫فرصــت‬ ‫ایــن‬ ‫اجتماعــی‬ ‫تجــارت‬
‫خریــداران را بــه صــورت تخصصی‌تــر پوشــش‬ ‫کس ـب‌وکارهای خانگــی‪ ،‬کوچــک و متوســط فراهــم‬
‫داده و بــا اعتمادســازی‪ ،‬آن‌هــا را بــه خریــداران‬ ‫کــرده تــا بتواننــد از طریــق ارتبــاط مســتقیم بــا‬
‫وفــادار خــود تبدیــل کننــد‪ .‬در ایــن صــورت بــا‬ ‫خریــداران و بــا صرفه‌جویــی در هزینه‌هــای مربــوط‬
‫افزایــش گزینه‌هــای انتخــاب خریــداران‪ ،‬قــدرت‬ ‫بــه راه‌انــدازه فروشــگاه فیزیکــی‪ ،‬بازاریابــی و‪...‬‬
‫چانه‌زنــی آن‌هــا افزایــش می‌یابــد و ماننــد گذشــته‬ ‫محصــول یــا خدمــت خــود را به فروش برســانند‪ .‬این‬
‫گزینه‌هــای خریــد محــدودی نخواهنــد داشــت‪.‬‬ ‫شــیوه از تعامــل میــان خریــداران و فروشــندگان‬

‫توانمندســازی ایــن نــوع از کس ـب‌وکارها می‌توانــد‬ ‫بیــش از ‪ ٪۶۰‬اشــتغال و ‪ ٪۵۵‬تولیــد ناخالــص‬

‫زمینه‌هــای رشــد اقتصــادی کشــور‪ ،‬کاهــش‬ ‫توســعه‌یافته‬ ‫کشــورهای‬ ‫اقتصــاد‬ ‫در‬ ‫ملــی‬
‫بیــکاری و توزیــع عادالنــه ثــروت را فراهــم کنــد‪.‬‬ ‫و‬ ‫کوچــک‬ ‫خانگــی‪،‬‬ ‫کســب‌وکارهای‬ ‫توســط ‪۴‬‬

‫متوســط شــکل می‌گیــرد‪ .‬تجــارت اجتماعــی بــا‬

‫‪ -۴‬فدراسیون بین‌المللی حسابداران (‪)IFAC‬‬ ‫‪10‬‬

 ‫‪ ۳-۱‬ذی‌نفعان تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۱-۳-۱‬خریداران‬
‫ساکنین روستاها و شهرهای کوچک‬ ‫ساکنین شهرهای بزرگ‬

‫عمومــاً درآمــد کمــی دارنــد و اغلــب زنــان خانـه‌داری‬ ‫کاربــران کمتــر از ‪ ۳۵‬ســال ســن کــه عمومــاً درآمــد‬
‫هســتند کــه خریــدار کاالهــای مصرفــی روزمــره‬ ‫متوســط و باالیــی دارنــد و خریدهــای آن‌هــا طیــف‬
‫خانــواده و پوشــاک هســتند‪.‬‬ ‫گســترده‌ای از کاالهــای لوکــس ماننــد لــوازم‬
‫دیجیتــال‪ ،‬لــوازم آرایشــی و‪ ...‬را شــامل می‌شــود‪.‬‬

‫‪ ۲-۳-۱‬فروشندگان و ترویج‌دهندگان‬

‫کسب‌وکارهای کوچک و خانگی‬ ‫کسب‌وکارهای متوسط و بزرگ‬

‫در فضــای تجــارت الکترونیــک ســنتی فعالیــت‬
‫آنچنانــی ندارنــد و بــه همیــن دلیــل تعداد مشــتریان‬
‫اندکــی دارنــد‪ .‬ایــن کســب‌وکارها بــا اســتفاده از‬
‫پلتفرم‌‌هــای تجــارت اجتماعــی میــزان فــروش خــود‬
‫را افزایــش می‌دهنــد و بــا حداقــل هزینــه بازاریابــی‪،‬‬
‫برنــد خــود را بــه کاربــران معرفــی می‌کننــد‪.‬‬
‫کس ـب‌وکارها و برندهــای ســابقه‌دار و شناخته‌شــده‬
‫در فضــای تجــارت الکترونیک ســنتی کــه محصوالت‬
‫خود را به‌صورت مســتقیم به خریداران می‌فروشــند‪.‬‬
‫ایــن کسـب‌وکارها از پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعــی‬
‫بــرای دسترســی بــه گروه‌هــای بیشــتری از مشــتریان‬
‫(ماننــد مــردم مناطــق روســتایی) اســتفاده می‌کنند‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫واسطه‌های فروش‬ ‫اینفلوئنسرها و تولیدکنندگان محتوا‬

‫اشــخاص حقیقــی کــه محصــوالت برندهــای دیگــر را‬
‫از طریــق ارتباطــات شــخصی خــود ماننــد دوســتان‪،‬‬
‫آشــنایان‪ ،‬خانــواده و‪ ...‬می‌فروشــند‪ .‬این واســطه‌ها‬
‫مالــک یــا تولید‌کننــده محصــول نیســتند‪ .‬همچنیــن‬
‫برنــد شــخصی در شــبکه‌های اجتماعــی ندارنــد‬
‫و معموالُ تولید محتوا انجام‌نمی‌دهند‪.‬‬
‫اشــخاص حقیقــی کــه بــا تولیــد محتــوا و حضــور‬
‫پررنــگ در شــبکه‌های اجتماعــی‪ ،‬برنــد شــخصی‬
‫خــود را ایجــاد کــرده و تعــداد زیــادی دنبال‌کننــده‬
‫دارنــد‪ .‬ایــن افــراد بــا تبلیــغ و معرفــی محصــوالت‬
‫برندهــای دیگــر موجــب افزایــش فــروش آن‌هــا‬
‫شــده و از ایــن طریــق درآمدزایــی می‌کننــد‪.‬‬

‫‪ ۳-۳-۱‬پلتفرم‌ها‬

‫شیوه تعامل میان ذی‌نفعان پلتفرم‌های تجارت اجتماعی‬

‫شیوه تعامل میان ذی‌نفعان در پلتفرم‌های تجارت اجتماعی را می‌توان به سه نوع دسته‌بندی کرد‪.‬‬

‫شبکه‌محور‬ ‫تجربه‌محور‬ ‫محتوامحور‬

‫اســتفاده کاربــران از ارتباطــات‬ ‫خلــق تجربــه ملمــوس از خریــد‬ ‫تولید محتوا توســط اشــخاص‬
‫شــخصی خــود بــا دوســتان‪،‬‬ ‫آنالیــن بــرای خریــداران بــا‬ ‫حقیقــی و کس ـب‌وکارها بــرای‬
‫آشــنایان‪ ،‬خانــواده و‪ ...‬بــرای‬ ‫پخــش زنــده (‪،)livestreaming‬‬ ‫معرفــی محصــول و تعامــل بــا‬
‫یــا‬ ‫ارزان‬ ‫تیمــی‬ ‫خریــد‬ ‫واقعیت افزوده (‪Augmented‬‬ ‫خریــداران در جهــت تشــویق‬
‫درآمدزایــی بــا فــروش کاال بــه‬ ‫‪ )reality‬و واقعیــت مجــازی‬ ‫بــه خریــد آن‌هــا‬
‫دیگــران‬ ‫(‪)Virtual Reality‬‬

‫‪12‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫انواع مدل‌ کسب‌وکار در پلتفرم‌های تجارت اجتماعی‬

‫نمونه خارجی‬ ‫‪ -۱‬رسانه‌های اجتماعی‬

‫تولیــد محتــوا و تبلیغــات توســط کســب‌وکارها‪،‬‬

‫در‬ ‫محتــوا‬ ‫تولیدکننــدگان‬ ‫و‬ ‫اینفلوئنســرها‬

‫پینترست‬ ‫اینستاگرام‬ ‫تیک‌تاک‬ ‫فیس‌بوک‬ ‫شــبکه‌های اجتماعــی و پیام‌رســان‌ها بــا هــدف‬

‫معرفــی محصــوالت بــه خریــداران کــه می‌توانــد‬
‫نمونه داخلی‬ ‫منجــر بــه خریــد شــود‪ .‬تمامــی مراحــل خریــد آنالیــن‬
‫در ایــن پلتفرم‌هــا رخ نمی‌دهــد و مراحلــی ماننــد‬
‫‪۲+‬‬ ‫پرداخــت و ارســال محصــول ممکــن اســت در‬
‫بســترهای دیگــر انجــام شــود‪.‬‬
‫کمدا‬ ‫تلگرام‬ ‫اینستاگرام‬

‫شیوه خریدوفروش محصول در رسانه‌‌های اجتماعی‬

‫تبلیغ محصول توسط کسب‌وکارها‪،‬‬

‫اینفلوئنسرها و تولیدکنندگان محتوا‬

‫مشاهده محصول و‬
‫ثبت سفارش توسط‬
‫کاربران‬

‫مراجعه به فروشگاه اختصاصی در‬ ‫مراجعه به‬ ‫مراجعه به دایرکت یا راه‌های‬

‫داخل پلتفرم‌هایی مانند تضمین‌چی‬ ‫سایت فروشنده‬ ‫ارتباطی دیگر مانند پیام‌رسان‌ها‬

‫ثبت سفارش و پرداخت‬

‫ارسال محصول توسط‬

‫فروشنده‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪13‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫نمونه داخلی‬ ‫نمونه خارجی‬ ‫‪ -2‬فروش شبکه‌ای (‪)Social Reselling‬‬

‫اشــخاص حقیقــی به‌عنــوان واســطه فــروش‪،‬‬

‫محصــوالت کســب‌وکارها را بــه اطرافیــان خــود‬
‫ماننــد دوســتان‪ ،‬فامیــل و‪ ...‬می‌فروشــند‪.‬‬
‫ایرانکت‬ ‫(‪)Yunji‬‬ ‫یونجی‬ ‫(‪)Meesho‬‬ ‫میشو‬

‫شیوه خریدوفروش محصول در پلتفرم‌های فروش شبکه‌ای‬

‫ثبت محصول توسط‬

‫کسب‌وکارها در پلتفرم‬

‫تبلیغ محصوالت توسط واسطه‌های فروش‬

‫در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها‬

‫مشاهده محصول توسط کاربران و‬

‫مراجعه به سایت برای ثبت سفارش‬

‫مشاهده اطالعات‪ ،‬نظرات و امتیاز‬

‫محصول در سایت توسط کاربران‬

‫ثبت سفارش و پرداخت‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬
‫از طریق خدمات پستی پلتفرم‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪14‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫نمونه داخلی‬ ‫نمونه خارجی‬ ‫‪ -3‬خرید تیمی (‪)Team Buying‬‬

‫خریــداران بــا تشــکیل یــک تیــم یــا پیوســتن بــه‬

‫تیم‌هــای دیگــر محصــوالت موردنیــاز خــود را‬
‫به‌صــورت تیمــی و بــا تخفیــف خریــداری می‌کننــد‪.‬‬
‫شیریک‬ ‫سانگشو پین‌پین‬ ‫پیندودو‬
‫(‪)Songshu Pinpin‬‬ ‫(‪)Pinduoduo‬‬

‫شیوه خریدوفروش محصول در پلتفرم‌های خرید تیمی‬

‫ثبت محصول توسط‬

‫کسب‌وکارها در پلتفرم‬

‫مشاهده اطالعات‪ ،‬نظرات و امتیاز‬

‫محصول و ثبت سفارش توسط کاربران‬

‫تیم‌سازی با دوستان و آشنایان‬

‫یا پیوستن به تیم‌های موجود‬

‫ثبت سفارش و‬
‫پرداخت توسط تمامی‬
‫اعضای تیم‬

‫ارسال محصول توسط پلتفرم
‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬
‫(کاال در انبار پلتفرم موجود است)‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪15‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫اقــدام بــه خریــد می‌تواننــد بــا مشــاهده نظــرات و‬ ‫‪ -4‬نقد و بررسی محصول (‪)Product Review‬‬
‫امتیــازات بــا آگاهــی بیشــتری اقــدام بــه خرید کنند‪.‬‬
‫کاربــران نظــر خــود را دربــاره محصــوالت در قالــب‬

‫نمونه داخلی‬ ‫نمونه خارجی‬ ‫پســت یــا نظــر بــا کاربــران دیگــر در پلتفــرم بــه‬
‫اشــتراک گذاشــته و می‌تواننــد بــه آن‌هــا نیــز‬
‫مگنت‬ ‫ژیائوهونگشو‬
‫امتیــاز دهنــد‪ .‬در ایــن صــورت خریــداران قبــل از‬
‫(دیجی‌کاال)‬ ‫(‪)Xiaohongshu‬‬

‫شیوه خریدوفروش محصول در پلتفرم‌های نقد و بررسی محصول‬

‫تولید محتوا توسط کاربران درباره محصوالت‬

‫در قالب پست‪ ،‬نظر و امتیاز در پلتفرم‬

‫مشاهده اطالعات‪ ،‬نظرات و امتیاز محصول‬

‫توسط کاربران‬

‫ارجاع کاربران به سایت یا شبکه اجتماعی‬

‫فروشنده برای خرید محصول‬

‫ثبت سفارش و پرداخت‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪16‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫نمونه داخلی‬ ‫نمونه خارجی‬ ‫‪ -5‬پلتفرم‌های جامع (‪)Large Group Platforms‬‬

‫در ایــن مــدل‪ ،‬تمامــی فراینــد خریــد آنالیــن از‬

‫‪۳+‬‬ ‫معرفــی و تبلیــغ محصــول تــا پرداخــت وجــه و‬
‫ارســال مرســوله در یــک بســتر انجــام می‌شــود‪.‬‬
‫تضمین‌چی‬ ‫تائوبائو‬ ‫وی‌چت‬
‫(‪)Taobao‬‬ ‫(‪)Wechat‬‬

‫شیوه خریدوفروش محصول در پلتفرم‌های جامع‬

‫ثبت محصول توسط‬

‫کسب‌وکارها در پلتفرم‬

‫مشاهده اطالعات‪ ،‬نظرات و‬

‫امتیاز محصول توسط کاربران و‬
‫تعامل بین خریدار و فروشنده‬

‫ثبت سفارش و‬
‫پرداخت‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬

‫ارسال محصول توسط کسب‌وکار‬
‫از طریق خدمات پستی پلتفرم‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪17‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫نمونه داخلی‬ ‫نمونه خارجی‬ ‫‪ -6‬توانمندسازان تجارت اجتماعی‬

‫(‪)Social Commerce Support Platform‬‬

‫‪۷۰+‬‬ ‫ایــن کســب‌وکارها بــه فروشــندگان در پلتفرم‌هــای‬

‫تســهیل‬ ‫خدمــات‬ ‫دیگــر‬ ‫اجتماعــی‬ ‫تجــارت‬
‫اینیفای‬ ‫پادرو‬ ‫‪Page365‬‬
‫خریدوفــروش آنالیــن ماننــد پرداخــت‪ ،‬ارســال‬
‫محصــول و‪ ...‬را ارائــه می‌دهنــد‪.‬‬

‫انواع خدمات قابل ارائه توسط توانمندسازان تجارت اجتماعی‬

‫سایت‌ساز فروشگاهی‬
‫لینک‌ساز اختصاصی‬
‫زیرساخت‬
‫فروشگاه اختصاصی داخل پلتفرم‬
‫فناوری اطالعات‬
‫پلتفرم مدیریت و تحلیل شبکه اجتماعی‬
‫پخش زنده (‪)Livestreaming‬‬
‫مدیریت و تدوین استراتژی شبکه اجتماعی‬
‫تولید محتوا (متنی‪ ،‬گرافیکی‪ ،‬ویدئویی و عکاسی)‬
‫تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی‬
‫بازاریابی‬
‫اینفلوئنسر مارکتینگ‬
‫بسترهای تجمیع نظر‬
‫موتور جست‌وجوی محصول و فروشگاه‬
‫پرداخت آنالین‬
‫پرداخت در محل‬ ‫پرداخت‬
‫گزارش مالی و حسابداری‬
‫پیام‌رسان‬
‫پشتیبانی‬
‫چت‌بات‬
‫مشتریان‬
‫سامانه جامع ارتباط با مشتریان‬
‫بسته‌بندی‬
‫انبارداری‬ ‫لجستیک‬
‫ارسال مرسوله‬

‫ارائه‌دهنده خدمات در حوزه‌های متنوع‬

‫زیرساخت فناوری اطالعات‪ ،‬بازاریابی‪،‬‬ ‫راهکار جامع‬
‫لجستیک‪ ،‬پرداخت و پشتیبانی مشتریان‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪18‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫پلفترم‌های توانمند‌ساز تجارت اجتماعی برگزیده‬

‫زیرساخت فناوری اطالعات‬

‫ژاکت‬ ‫زی‌لینک‬ ‫یک‌لینک‬ ‫کاموا‬ ‫سازیتو‬ ‫شاپفا‬ ‫وبزی‬

‫بازاریابی‬

‫بوتیک‬ ‫الو محتوا‬ ‫نوین‌هاب‬ ‫تگرو‬ ‫جریان‬ ‫کادرو‬ ‫پیکسمر‬

‫دیما‬ ‫تابان‬ ‫الوان‬ ‫ترجمیک‬ ‫معتبره‬ ‫ماتوریتی‬ ‫ترنج‬

‫پشتیبانی مشتریان‬ ‫پرداخت‬

‫واتس‌اپ‬ ‫تلگرام‬ ‫زرین‌پال‬ ‫وندار‬

‫راهکار جامع‬ ‫لجستیک‬

‫اینیفای‬ ‫پادرو‬ ‫پست ایران‬ ‫اسنپ باکس‬

‫دیجی‌فای‬ ‫تیپاکس‬ ‫پستکس‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪19‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫خصوصیات اصلی پلتفرم‌های تجارت اجتماعی‬

‫پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعــی ‪ ۶‬ویژگــی اصلــی بــرای کاربــران فراهــم می‌کننــد کــه آن‌هــا را از تجــارت الکترونیــک‬
‫ســنتی متمایــز می‌کنــد‪.‬‬

‫خرید تیمی‬ ‫گفت‌وگوی آنالین‬

‫کاربــران بــا دوســتان خــود و حتــی کاربرانــی کــه‬ ‫شــبکه‌های‬ ‫طریــق‬ ‫از‬ ‫می‌تواننــد‬ ‫کاربــران‬
‫نمی‌شناســند‪ ،‬تیم‌ســازی می‌کننــد و خریدهــای‬ ‫اجتماعــی‪ ،‬پیام‌رســان‌ها و ســایت به‌صــورت‬
‫خــود را بــه‌ازای قیمــت پایین‌تــر به‌صــورت تیمــی‬ ‫مســتقیم بــا فروشــندگان و کاربــران گفت‌وگــو‬
‫انجــام می‌دهنــد‪.‬‬ ‫کننــد و دربــاره خریــد خــود ســؤال کننــد‪.‬‬

‫خریدوفروش کاربر با کاربر (‪)C2C‬‬ ‫شبکه‌های اجتماعی نقطه شروع خرید‬

‫برخــاف تجــارت الکترونیــک ســنتی‪ ،‬در تجــارت‬ ‫کاربــران می‌تواننــد خریدهــای خــود را به‌طور مســتقیم‬
‫اجتماعــی کاربــران می‌تواننــد هــم نقــش خریــدار‬ ‫از شــبکه‌های اجتماعــی انجــام دهنــد یــا بــه وســیله‬
‫و هــم نقــش فروشــنده را ایفــا کننــد‪.‬‬ ‫لینــک موجــود در شــبکه‌های اجتماعــی بــه ســایت‬
‫فروشــنده هدایــت شــده و اقــدام بــه خریــد کننــد‪.‬‬

‫فهرست محصوالت منتخب‬ ‫ثبت نظر و امتیاز‬

‫کاربــران فهرســتی از محصــوالت منتخــب خــود کــه‬ ‫کاربــران می‌تواننــد بــه فروشــگاه‌ها و محصــوالت‬
‫قابل‌مشــاهده بــرای تمامــی کاربــران اســت‪ ،‬ایجــاد‬ ‫امتیــاز بدهنــد و نظــر خــود را دربــاره آن‌هــا بــا‬
‫می‌کننــد‪ .‬کاربــران دیگــر می‌تواننــد بــا مشــاهده‬ ‫فروشــندگان و کاربــران بــه اشــتراک بگذارنــد‪ .‬ایــن‬
‫محصــوالت فهرســت اقــدام بــه خریــد آن‌هــا کننــد‪.‬‬ ‫ویژگــی در تجــارت الکترونیک ســنتی هم وجــود دارد‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫شیوه ورود به بازار پلتفرم‌های تجارت اجتماعی‬

‫همان‌طــور کــه اشــاره شــد‪ ،‬نقطــه تمایــز اصلــی پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعــی در ترکیــب کارکردهــای تجــارت‬
‫الکترونیــک ســنتی (جســت‌وجوی اینترنتــی‪ ،‬پرداخــت آنالیــن‪ ،‬ارســال محصــول و‪ )...‬بــا کارکــرد شــبکه‌های‬
‫اجتماعــی (گفت‌وگــو و تعامــل) اســت‪ .‬بــه همیــن دلیــل دو شــیوه ورود بــه بــازار بــرای ایــن پلتفرم‌‌هــا وجــود دارد‪:‬‬

‫‪ -۲‬درآمدزایــی از ترافیــک رســانه‌های اجتماعــی از‬ ‫‪ -۱‬افــزودن قابلیت‌هــای گفت‌وگــو و تعامــل میــان‬
‫طریــق خریدوفــروش آنالیــن‬ ‫خریــداران و فروشــندگان در پلتفرم‌هــای تجــارت‬
‫الکترونیــک ســنتی‬

‫شیوه ورود به بازار پلتفرم‌ها در صنعت تجارت اجتماعی‬

‫شیوه ورود به بازار پلتفرم‌های‬

‫تجارت اجتماعی‬

‫پلتفرم‌های تجارت الکترونیک سنتی‬ ‫پلتفرم‌های اجتماعی‬

‫افزودن قابلیت‌های گفت‌وگو و‬ ‫درآمدزایی از ترافیک از طریق‬

‫تعامل میان خریداران و فروشندگان‬ ‫خریدوفروش آنالین‬

‫پلتفرم‌های فروش شبکه‌ای‬ ‫شبکه‌های اجتماعی‬

‫پلتفرم‌های خرید تیمی‬ ‫پیام‌رسان‌ها‬

‫پلتفرم‌های جامع‬

‫منبع‪BusinessBar :‬‬

‫‪21‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫فهرست محصوالت منتخب کاربر‬ ‫پلفترم‌های تجارت اجتماعی برگزیده‬

‫قابلیت‌های شبکه اجتماعی‬

‫خریدوفروش کاربر با کاربر‬

‫گفت‌وگوی آنالین‬
‫ثبت نظر و امتیاز‬

‫خرید تیمی‬

‫دسته‌بندی‬ ‫نام پلتفرم‬

‫رسانه اجتماعی‬ ‫اینستاگرام‬

‫رسانه اجتماعی‬ ‫تلگرام‬

‫رسانه اجتماعی‬ ‫کمدا‬

‫رسانه اجتماعی‬ ‫روبیکا‬

‫رسانه اجتماعی‬ ‫گپ‬

‫فروش‬
‫ایرانکت‬
‫شبکه‌ای‬

‫خرید تیمی‬ ‫شیریک‬

‫نقد و بررسی‬ ‫مگنت‬

‫محصول‬ ‫(دیجی‌کاال)‬

‫پلتفرم جامع‬ ‫تضمین‌چی‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪22‬‬
 ‫فهرست محصوالت منتخب کاربر‬

‫ثبت نظر و امتیاز‬

‫خریدوفروش کاربر با کاربر‬

‫قابلیت‌های شبکه اجتماعی‬

‫خرید تیمی‬

‫گفت‌وگوی آنالین‬
‫دسته‌بندی‬

‫پلتفرم جامع‬
‫پلتفرم جامع‬
‫پلتفرم جامع‬

‫رادار‍‬
‫پاساژ‬
‫باسالم‬
‫نام پلتفرم‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬

‫‪23‬‬
‫گزارش تجارت اجتماعی‬
‫بخش دوم‬
‫بازار فروشگاه‌های‬
‫اینستاگرامی ایران‬

‫‪24‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۴۴ ۱-۲‬میلیون کاربر ایرانی در اینستاگرام‬

‫در یــک شــبکه اجتماعــی عضــو هســتند و روزانــه‬ ‫طبــق اطالعــات مرکــز آمــار ایــران در ســال ‪،۱۳۹۹‬‬
‫‪ ۹۲‬دقیقــه در شــبکه‌های اجتماعــی فعالیــت دارنــد‪.‬‬ ‫بیــش از ‪ ٪۶۵‬ایرانیــان بــاالی ‪ ۱۵‬ســال‪ ،‬حداقــل‬

‫تعداد کاربران فعال ایرانی در شبکه‌های اجتماعی (افراد ‪ ۱۵‬ساله و بیشتر)‬

‫تلگرام‬ ‫اینستاگرام‬ ‫واتس‌اپ‬

‫‪ ۴۳‬میلیون‬ ‫‪ ۴۴‬میلیون‬ ‫‪ ۵۷‬میلیون‬

‫توییتر‬ ‫گپ‬ ‫روبیکا‬

‫‪ ۳‬میلیون‬ ‫‪ ۴‬میلیون‬ ‫‪ ۱۰‬میلیون‬

‫منبع‪ :‬مرکز آمار ایران‪ /‬بانک جهانی‪/‬‬

‫تکراسا‪ /‬ایسنا‪ /‬مایکت‪ /‬کافه بازار‬

‫‪25‬‬

‫پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعــی در جهــان هســتند‬
‫کــه ایــن موضــوع در ایــران نیــز صــدق می‌کنــد‪.‬‬
‫ماهیــت اصلــی خــود مبتنــی بــر محتــوای تصویــری‪،‬‬
‫به‌عنــوان یــک بســتر مناســب بــرای فعالیــت‬
‫کســب‌وکارها شــناخته شــده اســت‪ .‬بــا توجــه بــه‬
‫اینکــه ایــن تعداد از کاربــران در هیچ پلتفرم تجارت‬
‫اجتماعــی دیگــری در ایران موجود نیســت‪ ،‬می‌توان‬
‫گفــت در حــال حاضــر اینســتاگرام بزرگتریــن پلتفــرم‬
‫تجــارت اجتماعــی در ایــران محســوب می‌شــود‪.‬‬
‫گزارش تجارت اجتماعی‬
‫همان‌طــور کــه در بخــش قبــل اشــاره شــد‪،‬‬
‫رســانه‌های اجتماعــی یکــی از انواع مدل کسـب‌وکار‬
‫واتــس‌اپ‪ ،‬تلگــرام و اینســتاگرام ســه رســانه‬
‫اجتماعــی محبــوب ایرانیــان هســتند‪ .‬بــا توجــه بــه‬
‫محدودیت‌هــای ایجــاد گــروه یــا کانــال در واتـس‌اپ‬
‫و کاربــرد اصلــی آن در میــان ایرانیــان به‌عنــوان‬
‫پیام‌رســان‪ ،‬واتـس‌اپ بســتر مناســبی بــرای تجــارت‬
‫اجتماعــی محســوب نمی‌شــود‪ .‬بــا فیلترینــگ‬
‫تلگــرام‪ ،‬اینســتاگرام در ســال‌های اخیــر به‌کمــک‬
‫‪26‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ 2-۲‬فروشگاه‌های اینستاگرامی‬

‫‪ ۱-۲-۲‬فعالیت ‪ ۴۱۵‬هزار فروشگاه اینستاگرامی در ایران‬

‫بر اســاس اطالعات جمع‌آوری شــده از اینســتاگرام‪ ۴۱۵ ،‬هزار فروشــگاه اینســتاگرامی در ایران به خریدوفروش‬
‫محصــول مشــغول هســتند‪ .‬محصــوالت «پوشــاک»‪« ،‬خوردنــی و آشــامیدنی» و «آرایشــی‪ ،‬بهداشــت و ســامت»‬
‫بیشــترین تعــداد فروشــگاه اینســتاگرامی را در میــان گروه‌هــای کاالیــی بــه خــود اختصــاص داده‌انــد‪.‬‬

‫تعداد فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪ ۱۴۰۰‬به تفکیک گروه کاالیی‬

‫‪38,000‬‬ ‫‪42,000‬‬ ‫‪73,000‬‬ ‫‪113,000‬‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬

‫‪8۲,000‬‬ ‫‪۸,۵00‬‬ ‫‪۲۶,000‬‬ ‫‪32,000‬‬

‫سایر‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪27‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫شــامل‬ ‫ســایر‬ ‫کاالیــی‬ ‫گــروه‬ ‫هســتند‪.‬‬ ‫یکــی از حوزه‌هــای اصلــی فعالیــت فروشــگاه‌های‬
‫فروشــگاه‌هایی اســت کــه در چندیــن گــروه‬ ‫اینســتاگرامی خریدوفــروش پوشــاک اســت‪ .‬گــروه‬
‫کاالیــی فعالیــت دارنــد و یــا اینکــه در گروه‌هــای‬ ‫کاالیی خوردنی و آشامیدنی نیز در رتبه بعدی قرار‬
‫کاالیــی زیــر قــرار نمی‌گیرنــد؛ ماننــد خــودرو‪،‬‬ ‫دارد کــه تعــداد قابل‌توجهــی از ایــن فروشــگاه‌ها به‬
‫ابــزارآالت‪ ،‬لــوازم و غــذای حیوانــات خانگــی و‪. ...‬‬ ‫تولیــد محتــوای آموزشــی و تبلیغاتــی نیــز مشــغول‬

‫حوزه فعالیت فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪٪۱۰‬‬
‫آرایشی‪،‬‬
‫‪٪۲۰‬‬ ‫بهداشت و‬ ‫‪٪۹‬‬
‫سایر‬ ‫سالمت‬ ‫اکسسوری‬

‫‪٪۶‬‬
‫‪٪۸‬‬ ‫خانه و‬
‫آشپزخانه‬
‫‪٪۲۷‬‬ ‫‪٪۱۸‬‬ ‫کیف و‬
‫پوشاک‬ ‫خوردنی و آشامیدنی‬ ‫کفش‬ ‫دیجیتال ‪٪۲‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪28‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ٪۶۰ ۲-۲-۲‬فروشگاه‌های اینستاگرامی کمتر از ‪ ۲۰۰۰‬فالوور دارند‬

‫در ایــران ‪ ۱۴۰۰‬نفــر اســت‪ .‬بــه ایــن معنــی کــه‬
‫‪ ٪۵۰‬فروشــگاه‌های اینســتاگرامی بیــش از ‪۱۴۰۰‬‬
‫فالــوور و ‪ ٪۵۰‬دیگــر کمتــر از ‪ ۱۴۰۰‬نفــر فالــوور‬
‫دارنــد‪ .‬تعــداد فالــوور هــر فروشــگاه‌ اینســتاگرامی‬
‫در صورتــی کــه واقعــی (‪ )Real‬باشــند‪ ،‬می‌توانــد‬
‫نشــان‌دهنده تعــداد مشــتریان بالقــوه آن‌هــا باشــد‪.‬‬
‫میانگین تعداد فالوور فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‬
‫‪ ۸۰۰۰‬نفــر اســت‪ .‬امــا بــا توجــه بــه توزیــع تعــداد‬
‫فالوور‌هــا (شــکل زیــر) و تعــداد بــاالی فروشــگاه‌های‬
‫اینســتاگرامی بــا کمتــر از ‪ ۲۰۰۰‬فالــوور‪ ،‬میانگیــن‬
‫معیــار مناســبی بــرای ســنجش فالوورهــا نیســت‪.‬‬
‫میانــه تعــداد فالــوور فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‬

‫گستردگی تعداد فالوور فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ ۶۰۰۰‬فروشگاه اینستاگرامی‬
‫‪٪۲۶‬‬
‫بیش از ‪ ۱۰۰‬هزار فالوور دارند‪.‬‬

‫بیش از‬
‫‪%7‬‬ ‫‪ ۲۰‬هزار‬

‫‪ ۱۵‬تا ‪۲۰‬‬
‫‪٪۱۵‬‬ ‫‪%2‬‬ ‫هزار‬

‫‪٪۱۱‬‬ ‫‪%5‬‬ ‫‪ ۱۰‬تا ‪۱۵‬‬

‫هزار‬

‫‪٪۷‬‬ ‫‪ ۵‬تا ‪۱۰‬‬

‫‪٪5‬‬ ‫‪٪۲‬‬ ‫‪%9‬‬ ‫هزار‬
‫‪٪۴‬‬ ‫‪٪۲‬‬ ‫‪٪۲‬‬
‫‪٪۳‬‬
‫فالورر‬
‫‪۱۰۰۰‬‬

‫‪۵۰۰‬‬

‫‪۳۰۰۰‬‬

‫‪۳۵۰۰‬‬

‫‪۵۰۰‬‬
‫‪۰۰۰‬‬
‫‪۰‬‬

‫‪۵۰۰‬‬
‫‪۵۰۰‬‬

‫بی‬
‫‪۰۰۰‬‬
‫تا‬

‫ش‬
‫‪۲‬‬

‫‪۲‬‬

‫‪۴‬‬

‫‪۴‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۵۰۰‬‬

‫تا‬

‫تا‬

‫تا‬

‫تا‬

‫تا‬

‫تا‬

‫از‬
‫تا‬

‫تا‬
‫تا‬
‫‪۱۵۰۰‬‬
‫‪۱۰۰۰‬‬

‫‪۲۰۰۰‬‬

‫‪۲۵۰۰‬‬

‫‪۳۰۰۰‬‬

‫‪۳۵۰۰‬‬

‫‪۵۰۰۰‬‬
‫‪۴۵۰۰‬‬

‫‪۵۰۰۰‬‬
‫‪۴۰۰۰‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪29‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫میانه تعداد فالوور فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ 1,550‬نفر‬ ‫‪ 1,۰۲0‬نفر‬ ‫‪ 1,060‬نفر‬ ‫‪ 1,590‬نفر‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬

‫‪ 1,400‬نفر‬ ‫‪ 1,420‬نفر‬ ‫‪ ‌1,480‬نفر‬ ‫‪ 1,680‬نفر‬

‫کل‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪30‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫فعالیت ‪ ٪۴۰‬فروشگاه‌های اینستاگرامی در تهران‬ ‫‪۳-۲-۲‬‬

‫چهار استان تهران‪ ،‬قم‪ ،‬اصفهان و یزد بیش از دو سوم فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران را در خود جای داده‌اند‪.‬‬
‫تهران با ‪ ۱۶۰‬هزار فروشگاه و سهم ‪ ،٪۴۰‬بیشترین تعداد فروشگاه‌های اینستاگرامی را در میان استان‌های ایران دارد‪.‬‬

‫گستردگی جغرافیایی تعداد فروشگاهای اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫یل‬
‫ردب‬

‫آذربایجان‬
‫ا‬
‫ربی‬

‫خراسان‬
‫شرقی‬ ‫گ‬
‫نغ‬

‫ت‬ ‫لس‬ ‫شمالی‬

‫گیالن‬ ‫ان‬
‫یجا‬

‫زنجان‬
‫ذربا‬

‫مازندران‬
‫آ‬

‫قزوین‬
‫البرز‬
‫کردستان‬ ‫خراسان رضوی‬
‫تهران‬
‫سمنان‬
‫همدان‬
‫قم‬
‫کرمانشاه‬ ‫مرکزی‬

‫الم‬ ‫لرستان‬
‫اصفهان‬
‫ای‬
‫خراسان جنوبی‬
‫بختیا ل و‬

‫یزد‬
‫ری‬
‫محا‬

‫خوزستان‬
‫هار‬
‫چ‬

‫هو‬
‫ی‬
‫هگیلو مد‬
‫راح‬
‫ک بوی‬

‫کرمان‬
‫فارس‬
‫شهر‬
‫بو‬

‫سیستان و‬
‫هرمزگان‬
‫بلوچستان‬

‫کمتر از ‪٪0.5‬‬ ‫بین ‪ ٪0.5‬تا ‪٪1‬‬ ‫بین ‪ ٪۱‬تا ‪٪۵‬‬ ‫بین ‪ ٪۵‬تا ‪٪۱۰‬‬ ‫بیش از ‪٪۱۰‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ ۴-۲-۲‬دایرکت اصلی‌ترین راه ارتباطی‬
‫فروشگاه‌های اینستاگرامی با مشتریان‬

‫تعــداد ‪ ۲۹۰‬هــزار فروشــگاه اینســتاگرامی بــا اکانــت‬ ‫فروشــگاه‌های‬ ‫‪٪۷۰‬‬ ‫میانگیــن‬ ‫به‌طــور‬
‫تجــاری در ایــران‪ ،‬نشــان‌دهنده ســطح نســبتاً‬ ‫اینســتاگرامی در ایــران اقــدام بــه فعا‌ل‌ســازی‬
‫خــوب آشــنایی آن‌هــا بــا اینســتاگرام اســت‪.‬‬ ‫اکانــت تجــاری (‪ )Business Account‬کرده‌انــد‪.‬‬

‫بیشــترین و کمتریــن نــرخ فعال‌ســازی اکانــت‬ ‫فروشــگاه‌های اینســتاگرامی گــروه کاالیــی دیجیتال‬
‫تجــاری را در بیــن گروه‌هــای کاالیــی داشــته‌اند‪.‬‬ ‫و خانــه و آشــپزخانه به‌ترتیــب بــا ‪ ٪۷۵‬و ‪،٪۶۵‬‬

‫دسته‌بندی لینک درج‌شده در پروفایل (‪ )Bio‬فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران‬

‫‪٪۳‬‬ ‫‪%۵‬‬ ‫‪%۹‬‬ ‫‪%10‬‬ ‫‪%73‬‬

‫واتس‌اپ‬ ‫لینک اختصاصی‬ ‫تلگرام‬ ‫سایت‬ ‫بدون لینک‬
‫(زیلینک و‪)...‬‬ ‫فروشگاهی‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫بنابرایــن می‌تــوان نتیجــه گرفــت کــه فروشــگاه‌های‬ ‫تنهــا ‪ ٪۲۷‬فروشــگاه‌های اینســتاگرامی در پروفایــل‬
‫اینستاگرامی بیشتر به ارتباط مستقیم با خریداران‬ ‫(‪ )Bio‬خــود لینــک درج کرده‌انــد‪ .‬در متــن پسـت‌های‬
‫تمایــل دارنــد و دایرکــت اصلی‌تریــن راه ارتباطــی‬ ‫فروشــگاهی نیــز کلمــات دایرکــت‪ ،‬واتــس‌اپ و‬
‫فروشــگاه‌های اینســتاگرامی بــا مشــتریان اســت‪.‬‬ ‫تلگــرام به‌ترتیــب ‪ ٪۲۶ ،٪۶۳‬و ‪ ٪۸‬تکــرار شــده‌‌اند‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۳-۲‬پست‌های فروشگاهی‬
‫انتشار ‪ ۱۲۰‬میلیون پست فروشگاهی در سال ‪۱۴۰۰‬‬ ‫‪۱-۳-۲‬‬

‫فروشــگاه‌های اینســتاگرامی ایــران در ســال ‪ ۱۴۰۰‬بیــش از ‪ ۱۲۰‬میلیــون پســت فروشــگاهی منتشــر کرده‌انــد‪.‬‬
‫نیمــی از پســت‌های فروشــگاهی متعلــق بــه دو گــروه کاالیــی پوشــاک و خانــه و آشــپزخانه بــوده اســت‪.‬‬

‫سهم گروه‌های کاالیی از پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪٪۱۰‬‬
‫کیف و کفش‬

‫‪٪۱۹‬‬
‫سایر‬ ‫‪٪۷‬‬
‫آرایشی‪،‬‬
‫بهداشت ‪٪۹‬‬
‫اکسسوری‬ ‫و سالمت‬
‫‪%37‬‬ ‫‪٪۱۳‬‬
‫خوردنی و‬
‫پوشاک‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫آشامیدنی‬ ‫دیجیتال‬

‫‪%3‬‬ ‫‪٪۲‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪33‬‬
‫میانــه تعــداد پســت منتشرشــده در مــاه توســط فروشــگاه‌های اینســتاگرامی ایــران ‪ 14‬پســت اســت‪ .‬ســه گــروه‬
‫کاالیــی «پوشــاک»‪« ،‬آرایشــی‪ ،‬بهداشــت و ســامت» و «خانــه و آشــپزخانه» تعــداد پســت بیشــتری نســبت‬
‫بــه دیگــر گروه‌هــای کاالیــی منتشــر می‌کننــد و فعالیــت بیشــتری در تولیــد محتــوای اینســتاگرامی دارنــد‪.‬‬

‫میانه تعداد پست منتشرشده در ماه توسط فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ 13‬پست‬ ‫‪ 16‬پست‬ ‫‪ 10‬پست‬ ‫‪ 19‬پست‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬

‫‪ 1۴‬پست‬ ‫‪ 11‬پست‬ ‫‪ 11‬پست‬ ‫‪ 16‬پست‬

‫کل‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪34‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ٪۴‬پست‌های فروشگاهی بیشتر از ‪ ۱۰۰۰‬الیک دارند‬ ‫‪۲-۳-۲‬‬

‫اســت‪ .‬میانــه تعــداد الیــک پس ـت‌های فروشــگاهی‬ ‫به‌طور میانگین هر پست فروشگاهی ‪ ۲۵۰‬الیک دارد‪.‬‬
‫‪ ۷۰‬اســت؛ به‌عبارتــی ‪ ٪۵۰‬پســت‌های فروشــگاهی‬ ‫البتــه بــا توجــه بــه گســتردگی تعــداد الیک‌هــا (شــکل‬
‫بیشــتر از ‪ ۷۰‬الیــک و ‪ ٪۵۰‬کمتــر از ‪ ۷۰‬الیــک دارنــد‪.‬‬ ‫زیر)‪ ،‬میانه شــاخص بهتری برای بررســی این موضوع‬

‫گستردگی تعداد الیک پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪٪۳۹‬‬

‫‪٪۲۲‬‬

‫‪٪۱۵‬‬
‫‪٪۱۱‬‬
‫‪٪۶‬‬
‫‪٪۴‬‬ ‫‪٪۳‬‬
‫‪ ۰‬تا ‪۵۰‬‬ ‫‪ ۵۰‬تا ‪۱۰۰‬‬ ‫‪ ۱۰۰‬تا ‪۱۵۰‬‬ ‫‪ ۱۵۰‬تا ‪۲۰۰‬‬ ‫‪ ۲۰۰‬تا ‪۲۵۰‬‬ ‫‪ ۲۵۰‬تا ‪۳۰۰‬‬ ‫بیش از ‪۳۰۰‬‬
‫تعداد الیک پست‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪35‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫خوردنــی و آشــامیدنی از پســت‌های فروشــگاهی‬ ‫تعــداد الیــک پســت‌های فروشــگاهی شــاخص‬

‫محبــوب کاربــران اینســتاگرامی اســت کــه‬ ‫مناســبی بــرای نمایــش میــزان محبوبیــت گروه‌هــای‬
‫داشــته‌اند‪.‬‬ ‫بیشــتری‬ ‫الیــک‬ ‫تعــداد‬ ‫میانــه‬ ‫کاالیــی اســت‪ .‬دو گــروه کاالیــی اکسســوری و‬

‫میانه تعداد الیک پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ ۸۵‬الیک‬ ‫‪ ۵۰‬الیک‬ ‫‪ ۹۵‬الیک‬ ‫‪ ۶۰‬الیک‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬

‫‪ ۷۰‬الیک‬ ‫‪ ۵۵‬الیک‬ ‫‪ ۷۵‬الیک‬ ‫‪ ۶۵‬الیک‬

‫کل‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪36‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ٪۶۰ ۳-۳-۲‬پست‌های فروشگاهی اینستاگرام‬

‫کمتر از ‪ ۱۰‬کامنت دارند‬
‫کامنــت بــرای هــر پســت فروشــگاهی ‪ ۳‬اســت؛‬ ‫به‌طــور میانگیــن بــرای هــر پســت فروشــگاهی ‪۲۰‬‬
‫به‌عبارتــی ‪ ٪۵۰‬پســت‌های فروشــگاهی بیشــتر‬ ‫کامنت ارسال می‌شود‪ .‬البته با توجه به گستردگی‬
‫از ‪ ۳‬کامنــت و ‪ ٪۵۰‬کمتــر از ‪ ۳‬کامنــت دارنــد‪.‬‬ ‫تعداد کامنت‌ها (شــکل زیر)‪ ،‬میانه شــاخص بهتری‬
‫بــرای بررســی ایــن موضــوع اســت‪ .‬میانــه تعــداد‬

‫گستردگی تعداد کامنت پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪٪۵۹‬‬

‫‪٪۱۳‬‬ ‫‪٪۴‬‬ ‫‪٪۱۲‬‬

‫‪٪۳‬‬ ‫‪٪۲‬‬
‫‪٪۷‬‬
‫‪ ۰‬تا ‪۵‬‬ ‫‪ ۵‬تا ‪۱۰‬‬ ‫‪ ۱۰‬تا ‪۱۵‬‬ ‫‪ ۱۵‬تا ‪۲۰‬‬ ‫‪ ۲۰‬تا ‪۲۵‬‬ ‫‪ ۲۵‬تا ‪۳۰‬‬ ‫بیش از ‪۳۰‬‬

‫تعداد کامنت پست‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪37‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫کامنــت در پســت‌های فروشــگاهی خوردنــی و‬ ‫ارســال کامنــت در پس ـت‌های فروشــگاهی معمــوالً‬

‫آشــامیدنی به‌دلیــل ماهیــت آموزشــی و تبلیغاتــی‬ ‫به‌دلیــل پرســش قیمــت و جزئیــات بیشــتر دربــاره‬
‫در کنــار فــروش محصــول ایــن گــروه کاالیــی اســت‪.‬‬ ‫محصــول انجــام می‌شــود‪ .‬دلیــل تعــداد بیشــتر‬

‫میانه تعداد کامنت پست‌های فروشگاهی اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ ۴‬کامنت‬ ‫‪ ۲‬کامنت‬ ‫‪ ۶‬کامنت‬ ‫‪ ۲‬کامنت‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬

‫‪ ۳‬کامنت‬ ‫‪ ۲‬کامنت‬ ‫‪ ۳‬کامنت‬ ‫‪ ۲‬کامنت‬

‫کل‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪ ٪۴۱ ۴-۳-۲‬پست‌های فروشگاهی اینستاگرام‬

‫دارای قیمت هستند‬

‫قیمــت محصــول بایــد بــه دایرکــت فروشــگاه‬ ‫دغدغه‌هــای‬ ‫از‬ ‫محصــول‬ ‫قیمــت‬ ‫عــدم‌درج‬
‫اینســتاگرامی مراجعــه کننــد‪ .‬وجــود کلمــه دایرکــت‬ ‫اصلــی خریــداران فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‬
‫در متــن ‪ ٪۶۳‬پس ـت‌های فروشــگاهی تأییــدی بــر‬ ‫اســت کــه فراینــد خریــد محصــول را طوالنی‌تــر‬
‫ایــن موضــوع اســت‪.‬‬ ‫از‬ ‫اطــاع‬ ‫بــرای‬ ‫خریــداران‬ ‫زیــرا‬ ‫می‌کنــد؛‬

‫‪38‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫بــا وجــود اینکــه ‪ ٪۴۱‬پس ـت‌های فروشــگاهی دارای‬ ‫البتــه نوســان قیمــت محصــوالت و ارز بــا توجــه‬
‫قیمــت هســتند‪ ،‬بــا بررســی قیمــت ایــن پس ـت‌ها‬ ‫بــه شــرایط اقتصــادی کشــور باعــث می‌شــود تــا‬
‫می‌تــوان تخمینــی از قیمــت محصوالتــی کــه در‬ ‫فروشگاه‌های اینستاگرامی از درج قیمت صرف‌نظر‬
‫اینســتاگرام خریدوفروش می‌شــوند‪ ،‬به‌دست آورد‪.‬‬ ‫کننــد تــا بتواننــد قیمــت روز محصــول را از طریــق‬
‫دایرکــت بــه اطــاع مشــتریان خــود برســانند‪.‬‬

‫قیمت محصوالت فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫حداکثر‬ ‫میانگین‬ ‫میانه‬

‫(تومان)‬ ‫(تومان)‬ ‫(تومان)‬

‫‪34,500,000‬‬ ‫‪460,000‬‬ ‫‪180,000‬‬ ‫پوشاک‬

‫‪33,550,000‬‬ ‫‪1,480,000‬‬ ‫‪135,000‬‬ ‫خوردنی و آشامیدنی‬

‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬
‫‪34,000,000‬‬ ‫‪610,000‬‬ ‫‪85,000‬‬
‫و سالمت‬

‫‪35,000,000‬‬ ‫‪1,840,000‬‬ ‫‪200,000‬‬ ‫اکسسوری‬

‫‪34,600,000‬‬ ‫‪720,000‬‬ ‫‪235,000‬‬ ‫کیف و کفش‬

‫‪34,900,000‬‬ ‫‪1,800,000‬‬ ‫‪235,000‬‬ ‫خانه و آشپزخانه‬

‫‪35,000,000‬‬ ‫‪2,100,000‬‬ ‫‪195,000‬‬ ‫دیجیتال‬

‫‪35,000,000‬‬ ‫‪1,000,000‬‬ ‫‪185,000‬‬ ‫کل‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫محصــوالت گران‌قیمــت موجــود در فروشــگاه‌های‬ ‫به‌ترتیــب ‪ ٪۱۱ ،٪۱۳‬و ‪ ٪۱۰‬محصــوالت ســه گــروه‬
‫اینســتاگرامی محســوب می‌شــوند‪ .‬در حالــی کــه‬ ‫کاالیــی «دیجیتــال»‪« ،‬خانــه و آشــپزخانه» و‬
‫در ســایر گروه‌هــای کاالیــی حداکثــر ‪ ٪۵‬محصــوالت‬ ‫«اکسســوری» بیــش از ‪ ۵‬میلیــون تومــان قیمــت‬
‫بیــش از ‪ ۵‬میلیــون تومــان قیمــت دارنــد‪.‬‬ ‫دارنــد‪ .‬بــه همیــن دلیــل ایــن ســه گــروه کاالیــی از‬

‫‪39‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۴-۲‬بازار خریدوفروش محصول در اینستاگرام‬

‫اندازه بازار ‪ ۱۸‬تا ‪ ۳۲‬هزار میلیارد تومانی‬ ‫‪۱-۴-۲‬‬

‫خریدوفروش محصول در اینستاگرام ایران‬
‫پســت‌های فروشــگاهی را شــامل می‌شــوند‪.‬‬ ‫‪ ٪۸۳‬محصــوالت فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‬
‫البتــه چالــش اعتمادســازی میــان فروشــگاه‌های‬ ‫کمتــر از ‪ ۶۰۰‬هــزار تومــان قیمــت دارنــد‪ .‬از‬
‫اینســتاگرامی و خریــداران نیــز باعــث می‌شــود تــا‬ ‫دالیــل اصلــی ایــن موضــوع تعــداد بــاالی عرضــه‬
‫فــروش کاالی‌هــای گران‌قیمــت در ایــن بســتر دشــوار‬ ‫محصــوالت دو گــروه کاالیــی پوشــاک و کیــف‬
‫بــوده و پیچیدگی‌هــای خــاص خــود را داشــته باشــد‪.‬‬ ‫و کفــش اســت کــه در مجمــوع حــدود نیمــی از‬

‫گستردگی قیمت محصوالت فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪٪۵۵‬‬

‫‪٪۲۲‬‬

‫‪٪۶‬‬ ‫‪٪۲‬‬ ‫‪٪۲‬‬

‫‪٪۵‬‬ ‫‪٪۴‬‬ ‫‪٪۴‬‬ ‫هزار‬
‫تومان‬
‫‪ ۰‬تا‬ ‫‪ ۲۰۰‬تا‬ ‫‪ ۴۰۰‬تا‬ ‫‪ ۶۰۰‬تا‬ ‫‪ 1,000‬تا‬ ‫‪ 2,000‬تا‬ ‫‪ 3,000‬تا‬ ‫بیش از‬
‫‪۲۰۰‬‬ ‫‪۴۰۰‬‬ ‫‪۶۰۰‬‬ ‫‪۱,000‬‬ ‫‪2,000‬‬ ‫‪3,000‬‬ ‫‪5,000‬‬ ‫‪5,000‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪40‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫بــازه قیمــت ‪ ۱۶۰‬تــا ‪ ۱۸۵‬هــزار تومانــی هــر محصــول‪،‬‬ ‫هــر فروشــگاه اینســتاگرامی در مــاه به‌طــور متوســط‬
‫انــدازه بــازار خریدوفــروش محصــول در اینســتاگرام‬ ‫‪ 23‬تــا ‪ 34‬ســفارش خریــد دریافــت می‌کنــد‪.‬‬
‫‪ ۱۸‬تــا ‪ ۳۲‬هــزار میلیــارد تومان تخمین زده می‌شــود‪.‬‬ ‫بــا فــرض وجــود ‪ ۱‬محصــول در هــر ســفارش و‬

‫بــرای‬ ‫اجتماعــی‬ ‫تجــارت‬ ‫پلتفــرم‬ ‫ایــن‬ ‫در‬ ‫به‌طــور متوســط در هــر فروشــگاه اینســتاگرامی‬
‫‪ ۱‬میلیــون ایرانــی اشــتغال‌زایی شــده اســت‪.‬‬ ‫‪ 2.5‬نفــر فعالیــت می‌کننــد‪ .‬بــا فــرض فعالیــت‬
‫‪ ۴۱۵‬هــزار فروشــگاه اینســتاگرامی در ایــران‪،‬‬

‫بازار خریدوفروش محصول در اینستاگرام ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫‪ ۱۶۰‬تا ‪۱۸۵‬‬ ‫‪ 23‬تا ‪34‬‬

‫هزار تومان‬ ‫سفارش‬

‫ارزش هر سفارش‬ ‫میانگین تعداد سفارش ماهانه‬

‫هر فروشگاه اینستاگرامی‬

‫‪ 18‬تا ‪۳۲‬‬
‫‪ ۱‬میلیون‬
‫هزار میلیارد‬
‫نفر‬
‫تومان‬

‫اشتغال‌زایی مستقیم‬ ‫اندازه بازار خریدوفروش محصول‬

‫در اینستاگرام ایران‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪41‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫‪ ۲-۴-۲‬وضعیت بازار اینستاگرام به تفکیک گروه‌های کاالیی‬

‫فرصت‌هــا و میــزان تمرکــز بــازار اینســتاگرام را‬ ‫بــا مقایســه تعــداد فروشــگاه اینســتاگرامی‪ ،‬تعــداد‬
‫بررســی کــرد‪.‬‬ ‫فالــوور و انــدازه بــازار هــر گــرو ‌ه کاالیــی می‌تــوان‬

‫اندازه بازار‬ ‫تعداد فالوور‬ ‫تعداد فروشگاه‬

‫شاخص اندا‌زه‌گیری مبادالت مالی‬ ‫شاخص اندازه‌گیری میزان تقاضا‬ ‫شاخص اندازه‌گیری میزان عرضه‬

‫عدم‌فعالیــت جــدی فروشــگاه‌های اینترنتــی در‬ ‫گــروه کاالیــی پوشــاک بــا بیشــترین تقاضــا و عرضه‪،‬‬
‫ایــن حــوزه اســت کــه باعــث شــده تــا زمینــه بــرای‬ ‫پررقابت‌تریــن حــوزه در میــان فروشــگاه‌های‬
‫فعالیــت فروشــگاه‌های اینســتاگرامی مهیــا شــود‪.‬‬ ‫اینســتاگرامی اســت‪ .‬یکــی از دالیــل ایــن موضــوع‬

‫بــازار بــزرگ گــروه کاالیــی کیــف و کفــش‪،‬‬ ‫دو گــروه کاالیــی «اکسســوری» و «خانــه و‬
‫پتانســیل خوبــی بــرای فعالیــت تعــداد بیشــتری‬ ‫آشــپزخانه» بــا توجــه بــه تقاضــای بــاال و تعــداد‬
‫فروشــگاه اینســتاگرامی در ایــن حــوزه وجــود دارد‪.‬‬ ‫کــم فروشــگاه فعــال‪ ،‬بــه نظــر پتانســیل خوبــی‬
‫بــرای رشــد دارنــد‪ .‬همچنیــن بــا توجــه بــه انــدازه‬

‫مقایسه میزان تقاضا‪ ،‬عرضه و اندازه بازار فروشگاه‌های اینستاگرامی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬
‫فالوور بیشتر‬

‫پوشاک‬
‫اکسسوری‬
‫خانه و آشپرخانه‬

‫کیف و کفش‬
‫دیجیتال‬
‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬
‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬
‫فالوور کمتر‬

‫فروشگاه کمتر‬ ‫فروشگاه بیشتر‬

‫اندازه حباب‪:‬نسبت نرمال‌شده‬ ‫خط افقی‪ :‬نسبت نرمال‌شده تعداد‬ ‫خط عمودی‪ :‬نسبت نرمال‌شده تعداد‬
‫اندازه بازار هر گروه کاالیی‬ ‫فروشگاه‌های اینستاگرامی‬ ‫فالوور فروشگاه‌های اینستاگرامی‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪42‬‬
‫روش تحقیق‬

‫‪43‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫شــبکه اجتماعــی خریدوفــروش بــه شــیوه تجــارت‬
‫اجتماعــی در ایــران شــد‪ .‬در ایــن گــزارش بــازار‬
‫اینستاگرام در ایران به‌صورت کمی تحلیل و بررسی‬
‫شــده و به ســؤاالت اساسی زیر پاسخ داده می‌شود‪:‬‬
‫روش تحقیق‬
‫در حــال حاضــر در بیــن پلتفرم‌هــای تجــارت اجتماعی‬
‫فعــال در ایــران‪ ،‬شــبکه‌های اجتماعــی بزرگتریــن بازار‬
‫خریدوفروش محصول را دارند‪ .‬پس از مسدودسازی‬
‫تلگرام در سال ‪ ،۱۳۹۷‬اینستاگرام تبدیل به بزرگترین‬

‫‪۱‬‬
‫چــه تعــداد فروشــگاه اینســتاگرامی‬
‫در ایــران فعالیــت دارنــد؟‬

‫‪۲‬‬
‫چه نوع کاالهایی در فروشــگاه‌های‬
‫اینســتاگرامی به فروش می‌رسد؟‬

‫‪۳‬‬
‫انــدازه بــازار خریدوفــروش محصــول‬
‫در اینســتاگرام ایــران چقــدر اســت؟‬

‫بــه همیــن دلیــل اســتخراج داده (‪ )Crawl‬از‬ ‫بــرای پاســخگویی بــه ایــن ســؤاالت نیــاز بــه‬
‫اینســتاگرام بهتریــن راه بــرای بررســی ایــن بــازار‬ ‫فروشــگاه‌های‬ ‫داده‬ ‫تحلیــل‬ ‫و‬ ‫جمــع‌آوری‬
‫بــود‪ .‬در ایــن مرحلــه تیــم ماتوریتــی بــا همــکاری‬ ‫اینســتاگرامی بــود‪ .‬بــا توجــه بــه اینکــه داده‌هــای‬
‫تکراســا شــروع بــه اســتخراج داده از اینســتاگرام و‬ ‫ثانویــه (‪ )Secondary Data‬مســتندی دربــاره‬
‫شناســایی فروشــگاه‌های اینســتاگرامی ایــران کــرد‪.‬‬ ‫فروشــگاه‌های اینســتاگرامی ایــران وجــود نداشــت‪،‬‬

‫‪۴۴‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫روش تحقیق ‪ -‬استخراج داده‬

‫بررســی نمونــه پســت‌های فروشــگاهی در بــازه‬
‫گ پرکاربــرد و مرتبــط بــا‬
‫زمانــی ‪ ۱۰‬روزه‪ ۲۷۷ ،‬هشــت ‌‬
‫خریدوفــروش محصــول در اینســتاگرام شناســایی و‬
‫در ‪ ۸‬گــروه کاالیــی زیــر دســته‌بندی شــد‪.‬‬
‫نقطــه شــروع اســتخراج داده از اینســتاگرام و‬
‫شناســایی فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‪ ،‬وجــود‬
‫هشــتگ‌های فارســی مرتبــط بــا خریدوفــروش‬
‫محصــول در پســت‌های اینســتاگرامی بــود‪ .‬بــا‬

‫‪ ۸‬گروه کاالیی فروشگاه‌های اینستاگرامی و پست‌های فروشگاهی‬

‫اکسسوری‬ ‫آرایشی‪ ،‬بهداشت‬ ‫خوردنی و‬ ‫پوشاک‬

‫(ساعت‪ ،‬بدلیجات‪،‬‬ ‫و سالمت‬ ‫آشامیدنی‬ ‫(مانتو‪ ،‬شلوار‪ ،‬پیراهن‪،‬‬
‫زیورآالت‪ ،‬جواهر‪،‬‬ ‫(لوازم آرایشی‪ ،‬سالمت‬ ‫(دسر و شیرینی‪ ،‬آجیل‬ ‫شال و روسری‪ ،‬لباس‬
‫عینک و‪)...‬‬ ‫پوست‪ ،‬شامپو‪ ،‬عطر‪،‬‬ ‫و خشکبار‪ ،‬ترشیجات‪،‬‬ ‫کودک‪ ،‬ورزشی و‪)...‬‬

‫ادکلن و‪)...‬‬ ‫تنقالت‪ ،‬نوشیدنی و‪)...‬‬

‫سایر‬ ‫دیجیتال‬ ‫خانه و آشپزخانه‬ ‫کیف و کفش‬

‫(رایانه‪ ،‬موبایل‪ ،‬لوازم‬ ‫(ظروف‪ ،‬دکوراسیون‪،‬‬ ‫کفش (مردانه‪ ،‬زنانه‪،‬‬
‫جانبی موبایل و رایانه‪،‬‬ ‫لوازم برقی‪ ،‬مبلمان و‪)...‬‬ ‫بچه‌گانه‪ ،‬ورزشی و‪)...‬‬
‫ساعت هوشمند و‪)...‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪۴۵‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫فرایند شناسایی فروشگاه‌های‬ ‫در صــورت وجــود هــر یــک از هشــتگ‌ها در‬
‫اینستاگرامی و پست‌های فروشگاهی‬ ‫یــک پســت اینســتاگرامی‪ ،‬آن پســت و پیــج‬
‫ارســال‌کننده بــه عنــوان پســت و فروشــگاه‬
‫شناسایی ‪ ۲۷۷‬هشتگ پرکاربرد‬ ‫اینســتاگرامی بالقــوه در نظــر گرفتــه می‌شــد‪ .‬در‬
‫در پست‌های فروشگاهی‬
‫مرحلــه بعــدی جســت‌وجوی کلیدواژه‌هــای مرتبــط‬
‫بــا خریدوفــروش ماننــد ســفارش‪ ،‬خریــد‪ ،‬فــروش‪،‬‬
‫جست‌وجوی پست‌های دارای‬
‫هشتگ‌های شناسایی‌شده‬ ‫ارســال‪ ،‬محصــول‪ ،‬تومــن‪ ،‬تومــان‪ ،‬ریــال‪ ،‬قیمــت‬
‫و‪ ...‬در متــن پس ـت‌ها‪ ،‬فروشــگاه‌هایی کــه از ایــن‬
‫شناسایی صفحات عمومی‬ ‫هشــتگ‌ها در پســت‌های خــود اســتفاده کــرده‬
‫ارسال‌کننده پست‌ها‬ ‫ولــی فعالیــت خریدوفــروش در اینســتاگرام انجــام‬
‫نمی‌دادنــد‪ ،‬شناســایی و حــذف شــدند‪.‬‬
‫جمع‌آوری صفحات پیشنهادی‬
‫تمامــی اطالعــات استخراج‌شــده مربــوط بــه‬
‫اینستاگرام از پروفایل هر صفحه‬
‫صفحــات عمومــی اینســتاگرامی (‪ )Public‬بــوده و‬

‫حذف پست‌ها و صفحات مشابه‬ ‫داده‌هــای صفحــات خصوصــی (‪ )Private‬در ایــن‬

‫گــزارش وجــود ندارنــد‪.‬‬
‫حذف پست‌ها و صفحات نامرتبط‬ ‫در شــکل مقابــل مراحــل طی‌شــده بــرای شناســایی‬
‫با اعمال شرط وجود کلیدواژه‌های‬ ‫پســت‌های‬ ‫و‬ ‫اینســتاگرامی‬ ‫فروشــگاه‌های‬
‫مرتبط با خریدوفروش مانند‬
‫فروشــگاهی آورده شــده اســت‪.‬‬
‫سفارش‪ ،‬قیمت‪ ،‬ارسال رایگان و ‪...‬‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‬
‫و ماتوریتی‬

‫آمار مربوط به استخراج داده از اینستاگرام‬

‫‪ ۲‬میلیون پست‬ ‫‪ ۳‬میلیون‬ ‫‪۲۷۷‬‬

‫فروشگاهی‬ ‫پست یکتا‬ ‫هشتگ‬

‫‪ ۴۱۵‬هزار فروشگاه‬ ‫‪ ۶۷۷‬هزار‬ ‫‪ ۸‬گروه‬

‫اینستاگرامی‬ ‫صفحه یکتا‬ ‫کاالیی‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪۴۶‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫روش تحقیق ‪ -‬نمونه‌گیری‬

‫جم ـع‌آوری شــد‪ .‬تعــداد نمونــه از هــر گــروه کاالیــی‬
‫بیــن ‪ ۴‬تــا ‪ ۱۰‬هــزار فروشــگاه‪ ،‬متناســب بــا ســهم‬
‫هــر گــروه کاالیــی از کل فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‬
‫تعییــن شــد‪ .‬از صفحــات عمومــی هــر فروشــگاه‌‬
‫اینســتاگرامی اطالعــات زیــر جمـع‌آوری شــده اســت‪.‬‬
‫پــس از اســتخراج داده‌هــای کلــی از اینســتاگرام‪،‬‬
‫نمونه‌گیــری بــه شــیوه طبقــه‌ای نامتناســب‬
‫از جامعــه آمــاری انجــام گرفــت‪ .‬در مرحلــه‬
‫نمونه‌گیــری‪ ،‬اطالعــات مربــوط بــه ‪ ۴۴‬هزار فروشــگاه‬
‫اینستاگرامی (‪ ٪۱۰‬جامعه آماری) در ‪ ۸‬گروه کاالیی‪،‬‬

‫اطالعات جمع‌آوری شده از فروشگاه‌های اینستاگرامی و پست‌های فروشگاهی‬

‫فروشگاه‌های اینستاگرامی‬
‫نوع اکانت‬ ‫لینک درج شده در بیو‬ ‫توضیحات بیو‬ ‫تعداد فالوور‬ ‫تعداد پست‬
‫(بیزینس یا معمولی)‬

‫پست‌های فروشگاهی‬
‫قیمت محصول‬ ‫متن کپشن‬ ‫تعداد کامنت‬ ‫تعداد الیک‬ ‫هشتگ‌ها‬ ‫تاریخ ارسال‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫شیوه نمونه‌گیری از فروشگاه‌های اینستاگرامی‬

‫‪ ۳‬میلیون پست‬ ‫‪ ۴‬تا ‪ ۱۰‬هزار فروشگاه‬ ‫‪ ۴۴‬هزار فروشگاه‬

‫فروشگاهی‬ ‫از هر گروه کاالیی‬ ‫اینستاگرامی‬

‫‪ ۸‬گروه کاالیی‬ ‫‪ ٪۱۰‬جامعه آماری‬

‫منبع‪ :‬تکراسا و ماتوریتی‬

‫‪۴۷‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫روش تحقیق ‪ -‬پاک‌سازی و تحلیل داده‬

‫تعــداد هشــتگ در هــر پســت‪ ،‬تعیین‌کننــده گــروه‬ ‫«پســت‌های‬ ‫کاالیــی‬ ‫گــروه‬ ‫تعییــن‬ ‫بــرای‬
‫کاالیــی پســت فروشــگاهی در نظــر گرفتــه شــد‪.‬‬ ‫فروشــگاهی»‪ ،‬تعــداد «هشــتگ‌های هــر گــروه‬
‫پس ـت‌هایی کــه دو گــروه کاالیــی بــا تعــداد مســاوی‬ ‫کاالیــی» در متــن پسـت‌ها بــه عنــوان معیــار اصلــی‬
‫هشــتگ داشــتند‪ ،‬در گروه کاالیی ســایر قرار گرفتند‪.‬‬ ‫در نظــر گرفتــه شــد‪ .‬گــروه کاالیــی بــا بیشــترین‬

‫پســت‪ ،‬تعیین‌کننــده گــروه کاالیــی فروشــگاه‬ ‫بــرای تعییــن گــروه کاالیــی «فروشــگاه‌های‬
‫اینســتاگرامی بــود‪ .‬فروشــگاه‌هایی کــه دو یــا چنــد‬ ‫اینســتاگرامی»‪« ،‬تعــداد پســت‌های فروشــگاهی‬
‫گــروه کاالیــی بــا تعــداد مســاوی پســت فروشــگاهی‬ ‫هــر گــروه کاالیــی» بــه عنــوان معیــار اصلــی در نظــر‬
‫داشــتند‪ ،‬در گــروه کاالیــی ســایر قــرار گرفتنــد‪.‬‬ ‫گرفتــه شــد‪ .‬گــروه کاالیــی بــا بیشــترین تعــداد‬

‫ایــن معیارهــا از توزیــع کای‪Chi Squared( ۲‬‬ ‫بــا بررســی داده‌هایــی ماننــد تعــداد فالــوور‪ ،‬الیــک‪،‬‬
‫‪ )Distribution‬بــا چولگــی مثبــت تبعیــت می‌کننــد‪.‬‬ ‫کامنــت و قیمــت محصــوالت‪ ،‬مشــاهده شــد کــه‬

‫توزیع کای‪ )Chi Squared Distribution( ۲‬با چولگی مثبت‬

‫‪۴۸‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫کاالیــی بــر اســاس معیارهــای مختلــف ماننــد تعــداد‬ ‫به‌دلیــل وجــود چولگــی مثبــت زیــاد‪ ،‬میانگیــن‬
‫فالــوور‪ ،‬الیــک‪ ،‬کامنــت و قیمــت محصــوالت‪،‬‬ ‫شــاخص مناســبی بــرای ســنجش معیارهــا نبــود‪ .‬بــه‬
‫میانــه به‌عنــوان شــاخص مناســب انتخــاب شــد‪.‬‬ ‫همیــن دلیــل بــرای بررســی و مقایســه گروه‌هــای‬

‫دربــاره دســته‌بندی محصــوالت‪ ،‬قیمــت محصــوالت‪،‬‬ ‫فروشــگاه‌های‬ ‫بــازار‬ ‫انــدازه‬ ‫محاســبه‬ ‫در‬
‫میــزان اشــتغال‌زایی و تعــداد ســفارش ماهانــه‬ ‫اینســتاگرامی‪ ،‬پرسشــنامه‌ای شــامل چهــار ســؤال‬
‫آن‌هــا کســب شــود‪ ۳۵۱ .‬پرسشــنامه تکمیــل‬ ‫چندگزینــه‌ای طراحــی و در اینســتاگرام تکراســا‬
‫شــد کــه تمامــی آن‌هــا دارای اعتبــار بــوده و‬ ‫منتشــر شــد‪ .‬مخاطــب هــدف ایــن پرسشــنامه‬
‫در محاســبه انــدازه بــازار بــه کار گرفتــه شــدند‪.‬‬ ‫فروشــگاه‌های اینســتاگرامی بودنــد تــا اطالعاتــی‬

‫‪۴۹‬‬

‫بــرای محاســبه انــدازه بــازار خریدوفــروش محصــول در اینســتاگرام ایــران بــا رویکــرد پاییــن بــه بــاال (‪)Bottom-Up‬‬
‫چنــد ده میلیــون تومانــی کــه معمــوالً در ایــن بســتر‬
‫بــه فــروش نمی‌رونــد‪ ،‬محاســبه ارزش هــر ســفارش‬
‫بــه دو روش صــورت گرفــت‪:‬‬
‫‪ -‬میانــه قیمــت پس ـت‌های فروشــگاهی بــر اســاس‬
‫محاســبه کــران بــاال‪ :‬بــا محاســبه ‪ ۱/۵‬برابــر دامنــه‬
‫بین‌چارکــی (‪ )IQR‬قیمــت پســت‌های فروشــگاهی‪،‬‬
‫محصوالتــی کــه قیمــت آن‌هــا از مجمــوع دامنــه‬
‫بین‌چارکــی و چــارک ســوم بیشــتر بــود‪ ،‬به‌عنــوان‬
‫داده پــرت (‪ )Outlier‬حــذف شــدند‪ .‬در ایــن روش‬
‫ارزش هــر ســفارش ‪ ۱۶۰‬هــزار تومــان تعییــن شــد‪.‬‬
‫گزارش تجارت اجتماعی‬
‫دو شــاخص در نظــر گرفتــه شــد‪:‬‬
‫‪ -۱‬ارزش هــر ســفارش‪ :‬در محاســبه ایــن شــاخص‬
‫فــرض شــد کــه در هــر ســفارش ‪ ۱‬عدد محصــول وجود‬
‫دارد‪ .‬همچنیــن بــرای کاهــش اثــر قیمــت محصوالت‬
‫‪ -‬میانــه قیمــت پســت‌های فروشــگاهی‪ :‬میانــه‬
‫قیمــت پسـت‌های فروشــگاهی بــر اســاس اطالعات‬
‫استخراج‌شــده از اینســتاگرام به‌عنــوان ارزش‬
‫هــر ســفارش در نظــر گرفتــه شــد‪ .‬در ایــن روش‬
‫ارزش هــر ســفارش ‪ ۱۸۵‬هــزار تومــان تعییــن شــد‪.‬‬
‫‪۵۰‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫محاســبه گردیــد‪ .‬فــرض گرفتــه شــد کــه ایــن‬ ‫‪ -۲‬تعــداد ســفارش روزانــه‪ :‬بــرای محاســبه تعــداد‬
‫پنــج بازیگــر‪ ٪۸۰ ،‬از بــازار ارســال بســته پســتی‬ ‫ســفارش روزانــه فروشــگاه‌های اینســتاگرامی‪،‬‬
‫درون‌شــهری و برون‌شــهری ایــران را در اختیــار دارند‪.‬‬ ‫ابتــدا تعــداد بســته‌های پســتی درون‌شــهری و‬
‫برون‌شــهری پنــج بازیگــر پیشــرو در ایــن صنعــت‬

‫ســهم فروشــگاه‌های اینســتاگرامی از کل تعــداد‬
‫بســته‌های پســتی هــر شــرکت نیــز بــر اســاس‬
‫گفت‌وگــو و مشــورت بــا متخصصــان و کارشناســان‬
‫صنعــت لجســتیک‪ ،‬تجــارت الکترونیــک و تجــارت‬
‫اجتماعــی تعییــن شــده اســت‪.‬‬
‫الزم بــه ذکــر اســت کــه به‌جــز شــرکت ملــی پســت‪،‬‬
‫اطالعاتــی از تعــداد بســته پســتی روزانــه هــر‬
‫شــرکت در ســال ‪ ۱۴۰۰‬موجــود نبــود و بــر اســاس‬
‫گزارش‌هــای ســازمانی ســال ‪ ۱۳۹۹‬شــرکت‌ها‬
‫یــا نظــر متخصصــان تخمیــن زده شــده اســت‪.‬‬

‫سهم فروشگاه‌های اینستاگرامی از تعداد بسته‌های پستی ایران در سال ‪۱۴۰۰‬‬

‫سهم فروشگاه‌های اینستاگرامی‬

‫از تعداد بسته‌های پستی‬ ‫تعداد بسته‬
‫پستی در روز‬ ‫نام شرکت‬
‫حداکثر‬ ‫حداقل‬

‫‪٪۳۵‬‬ ‫‪٪۲۰‬‬ ‫‪700,000‬‬ ‫شرکت ملی پست‬

‫‪٪۴۵‬‬ ‫‪٪۳۵‬‬ ‫‪65,000‬‬ ‫تیپاکس‬

‫‪٪۳۵‬‬ ‫‪٪۲۰‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫ماهکس‬

‫‪٪۶۵‬‬ ‫‪٪۶۰‬‬ ‫‪120,000‬‬ ‫اسنپ باکس‬

‫‪٪۳۵‬‬ ‫‪٪۳۰‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫الوپیک‬

‫مجموع تعداد مرسوله‬

‫‪375,000‬‬ ‫‪250,000‬‬ ‫‪۹۵۰,000‬‬
‫در روز (‪ ٪۸۰‬بازار)‬

‫مجموع تعداد مرسوله‬

‫‪470,000‬‬ ‫‪310,000‬‬ ‫‪1,200,000‬‬
‫در روز (‪ ٪۱۰۰‬بازار)‬

‫منبع‪ :‬تکراسا‪ /‬شرکت ملی پست‪/‬‬

‫متخصصان و کارشناسان صنعت‬

‫‪۵۱‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫درباره حامی گزارش‬

‫تضمین‌چــی یــک پلتفــرم جامــع اســت کــه بــا نــوآوری‪ ،‬صنعت تجــارت اجتماعی و فنــاوری وام‌دهــی (‪)Lendtech‬‬
‫را بــا هــم ترکیــب و یــک بســتر امــن بــرای خرید‌وفــروش محصــول ایجــاد کــرده اســت‪ .‬تضمین‌چــی بــا ارائــه‬
‫خدمــت خریــد اعتبــاری مبتنــی بــر کارت و غیــر کارت‪ ،‬عــاوه بــر افزایــش قــدرت خریــد مــردم‪ ،‬ایــن امــکان‬
‫را بــه فروشــندگان خــرد و کالن می‌دهــد تــا بتواننــد میــزان فــروش خــود را افزایــش دهنــد‪ .‬فروشــندگان در‬
‫تضمین‌چــی می‌تواننــد عــاوه بــر ایجــاد فروشــگاه اختصاصــی داخــل پلتفــرم از خدمــات پشــتیبانی مشــتریان‪،‬‬
‫مدیریــت سفارشــات‪ ،‬انبــارداری‪ ،‬ارســال مرســوله‪ ،‬درگاه پرداخــت‪ ،‬حســابداری و گــزارش مالــی بهــره ببرنــد‪.‬‬

‫‪۵۲‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫درباره همکار داده‌ای‬

‫ماتوریتــی بســتر بــه اشــتراک‌گذاری تجربــه خریــد کاربــران اســت کــه بــا هــدف بهبــود کیفیــت خریدهــای‬
‫اینترنتــی و افزایــش رضایــت مشــتریان شــروع بــه کار کــرده اســت‪ .‬در همیــن راســتا‪ ،‬ماتوریتــی بــا رصــد و‬
‫پایــش نظــرات مشــتریان در شــبکه‌های اجتماعــی و رســانه‌ها‪ ،‬بــه بهبــود خدمــات کسـب‌وکارها کمــک می‌کنــد‪.‬‬
‫همچنیــن بــا بهره‌گیــری از هــوش مصنوعــی ایــن امــکان را بــه کس ـب‌وکارها می‌دهــد تــا بــا تبدیــل داده‌هــای‬
‫کیفــی منابــع مختلــف (شــبکه‌های اجتماعــی‪ ،‬رســانه‌ها و منابــع داخلــی شــرکت) بــه داده‌هــای کمــی و تجزیــه‬
‫و تحلیــل آن‌هــا‪ ،‬تصمیمــات اســتراتژیک اتخــاذ کننــد‪ .‬از جملــه ارزش‌هــای ماتوریتــی بــرای کســب‌وکارها‬
‫می‌تــوان بــه تحلیــل رقبــا‪ ،‬تحلیــل برنــد و شناســایی روندهــا و فرصت‌هــای بــازار اشــاره کــرد‪.‬‬

‫‪۵۳‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫تیم تحقیق بازار تکراسا‬

‫رضا بهلولی‬ ‫محمدرضا ازلی‬

‫سرپرست پروژه‬ ‫هم‌مؤسس تکراسا‬

‫آیسان عقیلی‬ ‫محمد ایزدی‬

‫طراح‬ ‫محقق‬

‫از طاده الکسانی‪ ،‬متخصص داده‪ ،‬و زهرا اشرفی‪ ،‬محقق‪ ،‬ممنونیم که به ما در تهیه این گزارش یاری رساندند‪.‬‬

‫‪۵۴‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫تشکر از متخصصان صنعت‬

‫تهیــه ایــن گــزارش بــدون دانــش‪ ،‬تخصــص و تجربــه دایــره دوســتان تکراســا غیرممکــن بــود‪.‬‬
‫بازخورد‌هــای ایــن عزیــزان نــگاه تکراســا را نســبت بــه بــازار تجــارت اجتماعــی عمیق‌تــر کــرد‪ .‬تیــم‬
‫تحقیقات بازار تکراســا قدردان این عزیزان اســت که وقت ارزشــمند خود را در اختیار ما قرار دادند‪.‬‬

‫بنیان‌گذار تضمین‌چی‬ ‫حسین مرادی‬

‫مدیر توسعه کسب‌وکار تضمین‌چی‬ ‫امیر اسالمی‬

‫هم‌بنیان‌گذار ماتوریتی‬ ‫باقر احمدی‬

‫هم‌بنیان‌گذار ماتوریتی‬ ‫مهدی لطفی‬

‫هم‌بنیان‌گذار ماتوریتی‬ ‫آرمین مرادی‬

‫هم‌بنیان‌گذار ماتوریتی‬ ‫مهدی رضایی‬

‫هم‌بنیان‌گذار پادرو‬ ‫پشوتن پور‌پزشک‬

‫هم‌بنیان‌گذار دیجی‌کاال‬ ‫سعید محمدی‬

‫هم‌بنیان‌گذار دیجی‌کاال‬ ‫حمید محمدی‬

‫مدیر توسعه کسب‌وکار دیجی‌کاال‬ ‫علیرضا کامرانیان‌فر‬

‫بنیان‌گذار کمدا‬ ‫ثنا خالصی‬

‫هم‌بنیان‌گذار زرین‌پال‬ ‫مصطفی‌امیری‬

‫کارآفرین سریالی و سرمایه‌گذار فرشته‬ ‫علیرضا آقاسی‬

‫هم‌بنیان‌گذار الجیکو‬ ‫مهدی توکلی‬

‫دکترای مدیریت و اقتصاد‪ ،‬دانشگاه لوزان‬ ‫بهزاد رضایی‬

‫‪۵۵‬‬
 ‫گزارش تجارت اجتماعی‬

‫درباره تکراسا‬
‫تکراسا در سال ‪ ۱۳۹۴‬با هدف توانمند‌سازی استارتاپ‌های ایرانی به زبان انگلیسی شروع به کار کرد‪ .‬ما با ترکیب‬
‫رســانه و تحقیقــات بــازار ســعی در اتصــال اســتارتاپ‌های ایرانــی بــه بازار‌هــای بین‌المللــی داشــتیم‪ .‬گزارش‌هــای‬
‫صنعــت و مقــاالت تحلیلــی تکراســا ســال‌ها منبعــی بــرای شــناخت بــازار ایــران توســط ســرمایه‌گذار‌ان خطر‌پذیــر‬
‫و کسـب‌وکار‌ها و رســانه‌های بین‌المللــی همچــون گاردیــن‪ ،‬فوربــز‪ ،‬بلومبــرگ‪ ،‬مجلــه فرچــون‪ ،‬تک‌کرانــچ و‪ ...‬بــود‪.‬‬
‫پــس از تحریـم‌ ایــران و از بیــن رفتــن فرصــت همــکاری بــا بازار‌هــای بین‌المللــی‪ ،‬تکراســا فارســی در ســال ‪۱۳۹۷‬‬
‫بــا ترکیــب مــدل آمــوزش‪ ،‬تحقیقــات بــازار و رســانه شــکل گرفــت‪ .‬امــروز پــس از گذشــت ســه ســال‪ ،‬تکراســا‬
‫فارســی ‪ ۲۰۰‬هــزار مخاطــب ثابــت و ‪ ۵‬میلیــون بازدیــد ماهانــه دارد‪.‬‬

‫‪techrasa-farsi‬‬ ‫‪hi@techrasa.com‬‬

‫‪@techrasafarsi‬‬ ‫‪@TechRasaFarsi‬‬

‫‪@TechRasaFarsi‬‬ ‫‪TechRasa.com/fa‬‬

‫‪۵۶‬‬