‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و اراﺋﻪ ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺸﺒﺮد دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان‬

‫‪3‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﺎوﻳﺪﻧﻴﺎ‪ ،1‬ﻣﺮﺟﺎن ﻣﻌﺎدي‪ ،2‬ﺳﻴﺪ اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي‬

‫‪ 1‬داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ داﻧﺸﮕﺎه داﻣﻐﺎن‬

‫‪Javidnia.mohammad@gmail.com‬‬
‫‪ 2‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﺮﻣﺎن‬
‫‪Marjan.moadi@gmail.com‬‬
‫‪3‬‬
‫داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ داﻧﺸﮕﺎه داﻣﻐﺎن‬
‫‪amirsucc@yahoo.com‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﻋﺼﺮ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه ﻣﻘﻮﻟﻪي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻮزهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫و ﺣﺘﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻔﻮذ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻳﻜﻲ از ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ دردﻫﻪي‪1990‬‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻣﺮوزه ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻣﻜﺎن ﺑﺮاي دوﻟﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺪﻣﺖ رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻳﻚ ﺿﺮورت درﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺿﺮورتﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻗﺸﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ و دوﻟﺖﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣ‪‬ﺎ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘّﻖ آن‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ و ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ از ﺳﺎل ‪ 81‬و ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻃﺮح ﺗﻜﻔﺎ ﺗﻼش ﺑﺮاي آن آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬اﻣ‪‬ﺎ ﺑﻪ رﻏﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ي اﻳﺮان ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﻮده و ﮔﺰارﺷﺎت اﺧﻴﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻗﺘﺼﺎد ﮔﻮاه ﺑﺮ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ اﻳﺮان در ﭘﻴﺸﺮد و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻫﺪاف دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻊ و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﻣﺰاﻳﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻣﺪﻟﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪي داﻧﺶ و‬
‫ﺗﺨﺼ‪‬ﺺ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻓﻨﺎوري ارﺗﺒﺎﻃﺎت واﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪:‬‬
‫ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ ،‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان‪.‬‬
‫ﻫﺎ‪،‬دوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺒﻬﻌﻨﻮاﻧﻴﻜﺮاﻫﺎرﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻬﺪرﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻬﺸﺪﻫﺎﺳﺘﻜﻪ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪﻛﺎراﻳﻴﺮااﻓﺰاﻳﺸﺪﻫﺪ‪،‬اﺛﺮﺑﺨﺸﻴﺎدارﻳﺮاﺑﻬﺒﻮدﺑﺨﺸﺪوﺑﻮروﻛﺮاﺳﻴﺮادراﻣﻮرﺟ‬
‫ارﻳﺪوﻟﺘﻜﺎﻫﺸﺪﻫﺪ‪.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻨﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻈﺮﻓﻴﺘﺪوﻟﺖﻫﺎراﺑﺮاﻳﺴﺮوﻳﺲدﻫﻴﺒﻪ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﺎﻓﺰاﻳﺸﺪادﻫﺎﺳﺖ]‪.[7‬‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ارﺗﺒﺎﻃﺎت دوﻟﺖ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ارﺗﺒﺎط ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ ﺑـﻴﻦ‬
‫دوﻟﺖ‪ ،‬ﺷـﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺗﺠ‪‬ـﺎر‪ ،‬ﻛﺎرﻣﻨـﺪان ﺑﺨـﺶ دوﻟﺘـﻲ و دﻳﮕـﺮ دوﻟـﺖﻫـﺎ‬
‫ﺗﺒــــــﺪﻳﻠﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳــــــﺪ‪.‬دوﻟــــــﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴــــــﻚ ﺑـــــــﺮﺧﻼف‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﺴﻨﺘﻴﻜﻬﺴﻠﺴــــــــــــــــــــــﻠﻬﻤﺮاﺗﺒﻴﻮﺧﻄﻴﻮﻳﻜﻄﺮﻓﻬﺎﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻳﻐﻴﺮﺳﻠﺴﻠﻬﻤﺮاﺗﺒﻲ‪،‬ﻏﻴﺮﺧﻄﻴﻮدوﻃﺮﻓﻪ دارد]‪.[2‬ﺧﻴﻠـﻲ از ﻛﺸـﻮرﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ دوﻟﺘﻲ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪ‪ ،‬رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﺮده‬
‫و ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮي را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺸـﺘﺮ از داﻧـﺶ و ﺟـﻮابﮔـﻮﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺳﻮق دﻫﻨﺪ‪ .‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ ﻣـﻲ‪-‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ راهﮔﺸﺎ ﺑﺎﺷﺪ]‪ .[8‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دوﻟﺖﻫﺎ ﺑﺤﺚ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ‬
‫ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻮل زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ آن از ﻧﻈـﺮ ﻛﻤﻴﺴـﻴﻮن اروﭘـﺎ‪ :‬ﺑـﺎز ﺑـﻮدن‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻲ‪ ،‬اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ و اﻧﺴـﺠﺎم ﺑـﻮده و دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ]‪.[9‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻣﺰاﻳﺎ و ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ ﺷـﺎﻣﻞ ﻛـﺎﻫﺶ‬
‫ﻫﺰﻳﻨــﻪﻫــﺎ و اﻓــﺰاﻳﺶ ﺑﻬــﺮهوري‪ ،‬ﺷــﻔﺎﻓﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺒــﺎرزه ﺑــﺎ ﻓﺴــﺎد ‪ ،‬ﺑﻬﺒــﻮد‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠـﻲ‪ ،‬اﻳﺠـﺎد ﺑﻬـﺮهوري ﺗﺠـﺎري‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺪﻣﺎت اراﻳﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫ﻛﺴﺐوﻛﺎر و ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن )ﺑﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻜـﺎﻧﻲ(‪ ،‬اﻳﺠـﺎد‬
‫ﺷﺒﻜﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺗـﺮوﻳﺞ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫از ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪[3].‬‬
‫‪ -2-2‬ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺎدهﺳـﺎزي و اﺳـﺘﻘﺮار دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ و ﻣﺰاﻳـﺎي‬
‫ﺑﺴﻴﺎري را دراﺧﺘﻴﺎر ﺟﻮاﻣﻊ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﻳﺮ ﺣـﻮزهﻫـﺎي‬
‫ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺤﻘﻖ آن ﻣﻮاﻧﻌﻲ وﺟﻮد داﺷـﺘﻪ و‬
‫ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي آن ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎﻳﻲ روﺑﻪ رو اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﻳ‪Ĥ‬ﻧﻜﻬﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺪرﺳﻄﺤﮕﺴﺘﺮدﻫﺎﻳﻘﺎﺑﻼﺳﺘﻔﺎده‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻫﺎزﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮواﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫ﮔﺮدد‪،‬ﻣﺮدﻣﺒﺎﻳﺪازﺣﺪاﻗﻠﺪاﻧﺶ‬
‫ﻣﻬﻴﺎﻛﺮدن‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردارﺑﺎﺷﻨﺪواﻳﻨﺘﺮﻧﺘﺒﺮاﻳﻬﻤﻬﺪردﺳﺘﺮﺳﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻨﺸﺮاﻳﻄﻲ‪،‬اوﻟﻴﻨﭽﺎﻟﺸﻔﺮاروﻳﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻫﺎﻳﺎز‬
‫ادﺑﻴﺎﺗﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺎزﺗﻤﺮﻛﺰﺑﻴﺸﺎزﺣﺪروﻳﻤﺴﺄﻟﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﺮﻧﺠﻤﻴﺒﺮد‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﺘﻨﻬﺎﻳﻜﻮﺳﻴﻠﻬﺒﺮاﻳﺮﺳﻴﺪﻧﺒﻬﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺎﺳﺘﺎﻣﺎﺷﺎﻳﺪدرﻛﺮﻓﺘﺎرﺑﻬﻜﺎر‬
‫درﻗﺒﺎﻟﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻤﻬﻢ‪-‬‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻬﺸﺪه‬
‫دوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺎﺑﺰارﻳﺒﺮاﻳﺒﻬﺒﻮدﻣـــﺪﻳﺮﻳﺘﻮﺑﻬﺮهورﻳﺒﻴﺸﺘﺮاﺳـــﺖ‪،‬ﻫﻢﭼﻨـــﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ]‪.[7‬‬ ‫ﺗﺮازﻣﻮﺿﻮﻋﺘﻜﻨﻮﻟﻮژي‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲﻫﺎوﻫﻤﻜﺎريﻫﺎرادردوﻟﺘﺒﻬﺒﻮدﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ]‪ .[6‬درﭼﺸﻢاﻧﺪاز دوﻟﺖ‪-‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬ ‫ﻋﻼوﻫﺒﺮﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻴﻔﻨﺎورﻳﻮﺗﻮﺳﻌﻬﺘﻜﻨﻮﻟﻮژي‪،‬ﺗﻤﺮﻛﺰﺑﺮدوﻟﺖ‬
‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ـﻴﺎرﻣﻬﻢ در ﻋﺼــــﺮ ﺣﺎﺿﺮ‪،‬ﻣﻄﺮﺣﺸــــﺪﻧﻤﺒﺎﺣﺚ‬‫ﻳﻜﻴﺎزﺗﺤﻮﻻﺗﻌﻤﺪﻫﻮﺑﺴــــﻴﺎرﻣﻬﻢ‬
‫ﻳﻜﻴﺎزﺗﺤﻮﻻﺗﻌﻤﺪﻫﻮﺑﺴـــ‬
‫اﻃﻼﻋــــــﺎﺗﻲ‪،‬اﻫﻤﻴﺘﻮﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻴ‪Ĥ‬ﻧﺪرﺳــــــﺎزﻣﺎنﻫﺎوﺟﻮاﻣﻌﺎﺳــــــﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮﺷﺮوزاﻓﺰوﻧﺎرﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻮﺗﺄﺛﻴﺮآﻧﺒﺮﻓﻀﺎﻳﺎﻗﺘﺼﺎدي‪،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻴﻮﺳﻴﺎﺳـــﻴﺠﻮاﻣﻊ‪،‬‬
‫وﺟﻮددوﻟﺘﻴﻜﺎرآﻣـــــﺪوﺑﻬﺮوز را ﺿﺮورﻳﻤﻴﺴـــــﺎزد‪.‬ﺑﻬﻌﻨﻮاﻧﻴﻜﻴـــــﺎزﻣﻬﻢ‪-‬‬
‫ﺗﺮﻳﻨﻤﻘﻮﻻﺗﺪرﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮان ازدوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻨﺎﻣﺒﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﻲ از دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ وﺟـﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮﻃﺒﻘﺘﻌﺮﻳـﻒ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﻤﻜﺎرﻳﻮﺗﻮﺳﻌﻬﺎﻗﺘﺼـــــــﺎدي‪1‬درﺳـــــــﺎل‪،2003‬دوﻟــــــــﺖ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻴﺒﻬﻤﻌﻨﺎﻳﺎﺳـــــــــــــــــــــﺘﻔﺎدﻫﺎزﻓﻨﺎورﻳﺎﻃﻼﻋﺎﺗﻮارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫وﺑﻬﺨﺼﻮﺻﺎﻳﻨﺘﺮﻧﺘﺒﻬﻌﻨﻮاﻧﺎﺑﺮازﻳﺒﺮاﻳﺪﺳﺘﻴﺎﺑﻴﺒﻪ دوﻟﺘﻴﺒﻬﺘﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺴـﺘﺮش روزاﻓـﺰون ﻓﻨﺎورﻳﻮﭘﻴﭽﻴﺪﻫﺘﺮﺷﺪﻧﺰﻧﺪﮔﻴﺒﺸـﺮ اﺳـﺖ‪ .‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺿﺮورتﻫﺎي اﻳﺠﺎد دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻲﺗﻮان از رﺷـﺪ و‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻓﺰاﻳﻨﺪهي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ و اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫اﻧﺘﻈﺎرات ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻧﺎم ﺑﺮد]‪.[2‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮش دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﺰاﻳـﺎي ﺑﺴـﻴﺎري را‬
‫ﺑﺮاي اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻛﺴﺐ وﻛﺎر‪ ،‬دوﻟﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻤـــــﺎم ﺟﺎﻣﻌـــــﻪ ﺑـــــﻪ ارﻣﻐـــــﺎن ﺑﻴـــــﺎورد ﺑﻬﻬﻤﻴﻨﺨﺎﻃﺮﺳـــــﺎل‬
‫ﻫﺎﻳﺎﺧﻴﺮدوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺘﻮﺟﻬﺒﺴــــــــــــــــــــــــــــــــــــﻴﺎرﻳﺎز‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪،‬داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﻮدوﻟﺘﻤﺮداﻧﺠﻬﺎﻧﺮاﺑﻬﺨﻮدﺟﻠﺒﻜﺮدﻫﺎﺳﺖ‪،‬ازاﻳﻨﺮودوﻟ‬
‫تﻫـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــﺎﭘﺮوژه‪-‬‬
‫ﻫﺎﻳﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺮاآﻏﺎزﻛﺮدﻫﻮﺗﻼﺷﻮﻣﻨﺎﺑﻌﺒﺴﻴﺎرﻳﺮاﺑﺮاﻳﭙﻴﺎدﻫﺴـــــﺎزﻳﺪوﻟﺖ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ]‪.[8‬‬
‫در ﻛﻨﺎر ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑـﺮاي ﺟﻮاﻣـﻊ ﺑـﻪ‬
‫وﺟﻮد ﻣﻲ آورد ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي آن ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻌﻲ ﻧﻴﺰ روﺑﻪرو اﺳـﺖ از‬
‫اﻳﻦ رو در ﺑﺨﺶ ‪ 2‬ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ و ﭼـﺎﻟﺶﻫـﺎي دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در اداﻣﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 3‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را در اﻳﺮان‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده و در اﻧﺘﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻟﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي و ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎداﺗﻲ ﺑـﺮاي رﻓـﻊ ﻣﻮاﻧـﻊ ﻣﻮﺟـﻮد در‬
‫ﻛﺸﻮر اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -1-2‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ‬
‫ﻋﺮاق و ﻳﻤﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از اﻳﺮان ﻗﺮار دارﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳــﺮان در ﺗﻮﺳــﻌﻪ دوﻟــﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴــﻚ از ﻛﺸــﻮرﻫﺎي ﻫﻤﺴــﺎﻳﻪي ﺧــﻮد و‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ]‪.[4‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣﻠـﻞ در ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﺎﺧﺺ دوﻟـﺖ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﭼـﻮن ﺗﻌـﺪاد راﻳﺎﻧـﻪﻫـﺎي ﺷﺨﺼـﻲ‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﺎن اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪ ،‬اﻓﺮاد داراي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺗﻌﺪادﺧﻄﻮط ﺛﺎﺑﺖ‬
‫و ﻫﻤﺮاه‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺰان ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺿـﻌﻒ زﻳـﺮ ﺳـﺎﺧﺖﻫـﺎ و ﭘﻴﺸـﻨﻴﺎزﻫﺎي ﻻزم ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫در ﮔﺰارش ﺳﺎل ‪ 2013‬اﻧﺠﻤﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻗﺘﺼﺎد ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان »ﮔـﺰارش‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت« ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺎﺧﺺ آﻣـﺎدﮔﻲ ﻛﺸـﻮرﻫﺎ‬
‫درﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ ،‬اﻳﺮان در ﻣﻴﺎن ‪ 144‬ﻛﺸـﻮر ﻣـﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺻﺪ و ﻳﻜﻢ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺿﻌﻒ ﺷﺪﻳﺪ اﻳـﺮان در‬
‫اﻳﻦ ﺣﻮزهﻫﺎﺳﺖ‪.‬در اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد‪ ،‬زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي آﻣﺎدﮔﻲ و ﺗـﺄﺛﻴﺮات ﺷـﺒﻜﻪ)ﻛـﻪ ﻫﺮﻛـﺪام‬
‫داراي زﻳﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳـﻔﺎﻧﻪ اﻳـﺮان در‬
‫اﻛﺜﺮ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﺪارد‪[5].‬‬
‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﺗﺤﻘﻖ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺘﻌﺪدي را ﺑﻴـﺎن ﻛـﺮدهاﻧـﺪ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﺳﻠﻄﻪ دوﻟﺖ ﺑـﺮ ﻓﻀـﺎي ﻣﺠـﺎزي و ﻧﺒـﻮد ﻳـﻚ ﻣﺘـﻮﻟﻲ ﺛﺎﺑـﺖ در ﺑﺨـﺶ‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ‪ ،‬ﻋﺪم ﺣﻀـﻮر ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼـﺎن ﻓﻨـﺎوري اﻃﻼﻋـﺎت و‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ ،‬ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺿـﻌﻴﻒ‬
‫در ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬و ﻧﺒﻮد ﻳﻚ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻣﺸـﺨﺺ و ﺛﺎﺑـﺖ در ﻛﻨـﺎر‬
‫ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺑﺨﺶ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ .‬دﻳﮕـﺮ ﻣﻮاﻧـﻊ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺮﻛﺰﺑﻴﺸﺎزاﻧﺪازﻫﺮوﻳﻤﺴﺌﻠﻪﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژي‪،‬‬
‫ﻓﻘﺪاﻧ‪Ĥ‬ﻣﻮزﺷﺼﺤﻴﺢ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﻢﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺒﻮد زﻳﺮﺳـﺎﺧﺖﻫـﺎي ﻧـﺮم‬
‫اﻓﺰاري‪ ،‬ﻛﻤﺒﻮد ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻓﻨﻲ‪ ،‬ﻓﻘﺪان آﮔﺎﻫﻲ و ﻧﮕـﺮش ﻣـﺪﻳﺮان ﻋـﺎﻟﻲ‬
‫اﺳﺖ]‪.[3‬‬
‫ﻓﺮاﺑﺨﺸﻲ )وﻳﮋه( ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﺗﺸﻜﻴﻼت دوﻟﺖ و اﻳﺠﺎد دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -4‬ﻣﺪل ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻴﺎنﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﺑﺮاي ﻏﻠﺒـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺳـﺮ راه ﺗﺤﻘـﻖ دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ در اﻳـﺮان و‬
‫ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ از ﻣﺰاﻳﺎ و ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي آن ﻣﺪﻟﻲ را اراﺋﻪ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻘـﺶ‬
‫ﻛﻠﻴﺪي را در اﻳﻦ ﻣﺪل ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧـﺪ و در‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎرﮔﺮوهﻫﺎ و اﺟﺰاي اﻳﻦ ﻣﺪل ﺣﻀﻮر آﻧﺎن اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟـﺪول ‪1‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺮوه ﻫﺎ و اﺟﺰا و ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣـﺪل ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎي را ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-4‬ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي ﻣﺪل ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬
‫دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺳـﻮرﻳﻪ‪،‬‬
‫ﻧﺎدﻳﺪﻫﮕﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﺻﺮﻓﺎًﺑﻬﻌﻨﻮاﻧﻴﻜﻤﺴﺄﻟﻬﺘﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‬
‫اﻫﻤﻴﺘﻮﻧﻘﺸﻤﻨﺎﺑﻌﺎﻧﺴﺎﻧﻴﺪر ﺗﻮﺳﻌﻬﻮاﺳﺘﻔﺎدﻫﺎزاﻳﻨﺴﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد]‪.[6‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان از ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪،‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮش از ﺳﻮي ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻊ‬
‫اﺻﻠﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻊ ﭘﻴﺶ روي دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ ،‬ﻣﺴـﺎﺋﻞ ﺣﻘـﻮﻗﻲ و ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻳﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﺣﻔﻆ ﺣﺮﻳﻢ ﺷﺨﺼـﻲ‪ ،‬ﻣﻮاﻧـﻊ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺴـﺎﺋﻞ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و رﻫﺒـﺮي در ﺳـﻄﺢ‬
‫ﻛﻼن‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮش ﺧﺪﻣﺎت از ﺳـﻮي ﺷـﻬﺮوﻧﺪان و ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﮔﻴـﺮي ﺧـﺪﻣﺎت‬
‫اﺳﺖ‪[3].‬‬
‫‪ -3‬دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺪر اﻳﺮان‬
‫اﻫﺪاف اﺻﻠﻲ اﻳﺤﺎد دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ‪،‬‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪي ﻛﻤﺘﺮ‪ ،‬ارﺗﻘﺎي ﻣﺸﺎرﻛﺖﻫﺎي اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻴﻘـﻲ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ و در ﻛـﻞ ﺑﺴـﻂ ﺧـﺪﻣﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ‬
‫دوﻟﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺮهوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻧﻈــﺮ ﺗﻘـﺪ‪‬م و ﺗــﺄﺧّﺮ ﺗــﺎرﻳﺨﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﺗﻮﺳــﻌﻪ و ﻛــﺎرﺑﺮي ﻓﻨــﺎوري‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﻃﻼﻋﺎت اﻳـﺮان )ﺗﻜﻔـﺎ(‪ ،‬اوﻟـﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻃـﺮح ﺷـﺪه در ﺣـﻮزه‬
‫ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻃﺮحﻫﺎي آن‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒـﺮدي دوﻟـﺖ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﻮده و در آن ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻮاﻧـﻊ‪،‬‬
‫ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت ﻛﺸـﻮر در ﺣـﻮزه ﻓﻨـﺎوري اﻃﻼﻋـﺎت و‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[1‬ﻣﺘﺄﺳـﻔﺎﻧﻪ ﺑـﺎ وﺟـﻮد اﺟﺮاﻳـﻲ ﺷـﺪن‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺮوژهﻫﺎي اﻳﻦ ﻃﺮح‪ ،‬ﭘـﺲ از ﮔﺬﺷـﺖ ﭼﻨـﺪ ﺳـﺎل ﻃـﺮح ﺗﻜﻔـﺎ‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ و ﻋﻤﻼً اداﻣﻪ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮحﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ در اﻳـﺮان‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‪ 4‬ﻃﺮح ﺗﻜﻔﺎ‪،‬ﺗﻜﻔﺎي ‪ 2‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدي ﺟﺎﻣﻌﻪي اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ‬
‫)ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ آن اراﺋﻪ ﺷﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪي اﺟـﺮا ﻧﺮﺳـﻴﺪ(‪ ،‬ﺳـﻨﺪ‬
‫)ﺷﺎﻣﻞ اﻫﺪاف آرﻣﺎﻧﻲ‪،‬ﻛﻴﻔﻲ و ﻛﻤﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫـﺎي اﺟﺮاﻳـﻲ‪ ،‬ﻃـﺮحﻫـﺎ و‬
‫ﭘﺮوژه ﻫﺎ و زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻫﺮﻳﻚ( و ﺳﻨﺪ ﺟﺎﻣﻊ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ )ﺗـﺪوﻳﻦ‬
‫ﺷﺪه در ﺳﻪ ﺣﻮزه ﺗﺪوﻳﻦ ﺳﻨﺪ‪،‬ﻣﻼﺣﻈﺎت و ﺣﻮزه زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ( اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮوژه و ﻃﺮح‬
‫ﻣﻮﻓﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﻠﻴﺲ ‪ 10+‬و ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﻴﺸﺨﻮان دوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺴﺒﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ اﻫﺪاف ﻛﻠﻲ آن ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﮔـﺰارش‬
‫ﺳﺎل ‪ 2012‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﻣـﺮدم«‪،‬‬
‫اﻳﺮان از ﻣﻴﺎن ‪ 190‬ﻛﺸﻮر ﺟﻬﺎن در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺻﺪم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛـﻪ ﻧﺸـﺎن‪-‬‬
‫دﻫﻨﺪه ﺻﻌﻮد دو ﭘﻠﻪاي اﻳﺮان در ‪ 2‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫‪ (8‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و اﺳﺘﻘﺮار ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻮﻓـﻖ در‬ ‫‪ (1‬اﺑﺘﺪا ﻛﺎرﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻄﺢ ‪)1‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻫـﺎي ﻓﻨـﻲ‪ ،‬ﺣﻘـﻮﻗﻲ‪،‬‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ از ﺳﻄﺢ ‪ 3‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ 4‬ﺑﺮوﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﺎرﮔﺮوه ﺑﻠﻮغ و ارﺗﻘـﺎ‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺗﺨﺼﺼﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ( ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﻣﻮاﻧـﻊ و ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎي‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﻠﻲ را ﻣﺤﻘّﻖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ و ﻃﺮحﻫﺎ و اﻳـﺪهﻫـﺎﻳﻲ را‬
‫‪ (9‬ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار ﻛﺎﻣﻞ دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ در ﺳـﻄﺢ ﻣﻠـﻲ ﺣـﺎل‬ ‫را اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎرﮔﺮوه ﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﻋﺮﺿﻲ دارﻧﺪ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻠﻮغ ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮﻧﻴﻚ اﺳـﺖ و اﻳـﻦ‬ ‫ﺗﺎ اﮔﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻃﺮح ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻫﻤﻜﺎري و ﻛﻤﻚ زﻳـﺮ ﮔـﺮوه ﻫـﺎي‬
‫ﻫﺪف در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﻘﻖ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ در ﻫﻤﺎن ﺳﻄﺢ اول ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫از دوﺑﺎره ﻛﺎري و اﺗﻼف زﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ در ﺳـﻄﺢ ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪ -2-4‬ﻧﻜﺎت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺰار در اﻳـﻦ ﺳـﻄﺢ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻣـﻮازي‬
‫‪ -‬ﺧﺪﻣﺎت ﺟﺪﻳﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ داراي رﻳﺴﻚ اﺟﺮاﻳـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎرﮔﺮوهﻫـﺎ اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺑﺴـﺘﺮﻫﺎي ﻻزم ﺑـﺮاي ﭘﻴـﺎدهﺳـﺎزي دوﻟـﺖ‬
‫زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮحﻫﺎي اوﻟﻴﻪ اﺑﺘـﺪا ﺑـﻪ‬ ‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در ﻳﻚ ﭼﺮﺧﻪ ﻛﺎري ﻣﻬﻴ‪‬ﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺻﻮرت آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﺋﻤﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ (2‬ﻃﺮحﻫﺎ و اﻳﺪهﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﻄﺢ ‪ 1‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه دوﻟـﺖ‬
‫‪ -‬ﭼﺮﺧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﺟﺪﻳـﺪي ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ در‬ ‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در ﺳﻄﺢ ‪ 2‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫راﺳﺘﺎي ﺗﺤﻘﻖ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد ﻫﻤﻮاره اداﻣﻪ دارد‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه ﺑـﺎ ﻣﺸـﻮرت و ﻫﻤﻜـﺎري ﺣﺎﻣﻴـﺎن و ذيﻧﻔﻌـﺎن ﺑـﻪ‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪل زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ در ﻫﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﺮح ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ ﻣﻬـﻢ و اﺳﺎﺳـﻲ‬
‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ رو ﺑﻪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻲروﻧﺪ ﻣﻲﺗـﻮان ﭘـﺲ از ﻣـﺪﺗﻲ از اﺟـﺮاي ﭘﻴـﺎده‬ ‫»اﻫﻤﻴﺖ«‪» ،‬اﻣﻜﺎن« و »ﻓﺮﺻﺖ« ﻃﺮح ﻫﺎ را اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻨﺪي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺑﻴﺸﺘﺮي را در زﻣﻴﻨﻪ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪت اﻧﺠﺎم داد ﺗﺎ زﻣﺎن دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﻣﻠـﻲ و ﺟﻬـﺎﻧﻲ و در‬ ‫‪ (4‬ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮاي اﺟﺮا ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳـﻴﺪه و ﺑـﺎ رﻓـﻊ‬
‫واﻗﻊ ﺑﻠﻮغ ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻫﺮ ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﺳﻄﺢ ‪ 1‬اﺟﺮاي‬
‫‪ -‬دو ﺳﻄﺢ ‪ 4‬و ‪ 5‬ﺳـﻄﻮح ﺑﻠـﻮغ و ﻳﻜﭙﺎرﭼـﻪ ﺳـﺎزي دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ‬ ‫ﻃﺮحﻫﺎ آﻏﺎزﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﺎرﮔﺮوه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﻧﺠـﺎم ﺧـﺪﻣﺎت‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ ﺧــﻮد را ﺟﻬــﺖ اﺟــﺮاي ﭼﻨــﺪ ﺧــﺪﻣﺖ آزﻣﺎﻳﺸــﻲ ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ‬
‫‪ -‬ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﺪل اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻠﻲ و ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻬﺒﺴﺘﺮﺳﺎزيﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم و ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﺟﺎﻣﻌـﻪ اوﻟﻮﻳـﺖ ﺑﻨـﺪي‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺧـﺪﻣﺎت دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪ (5‬ﭘــﺲ از اﻧﺠــﺎم ﻃــﺮح ﻫــﺎي ﺗﺼــﻮﻳﺐ ﺷــﺪه و ﺑﺮرﺳــﻲ ﺧــﺪﻣﺎت‬
‫‪ -‬اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﻠـﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺷـﺎﻣﻞ ﭘـﺮوژهﻫـﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴـﺮ ﻛـﺎرت‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﺪد ﻃﺮحﻫـﺎي اﺟـﺮا ﺷـﺪه و ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻣﻠﻲ )ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬داراي اﻣﻀﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑـﺮاي ﺷـﺮوع ﭘﻴـﺎده ﺳـﺎزي‬
‫و اﻣﻜﺎﻧﺎت دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان از آن ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺧـﺪﻣﺎت‬ ‫ﺧﺪﻣﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ دﺳﺘﻮر اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد( ﺑﺎﺷﺪ و اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫‪ (6‬ﻛﺎرﮔﺮوه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ اﺟﺮاي ﺧﺪﻣﺎت آزﻣﺎﻳﺸـﻲ‬
‫اﻫــﺪاﻓﻲ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺑﺎﻳــﺪ ﺷــﺒﻜﻪﻫــﺎ و زﻳﺮﺳــﺎﺧﺖﻫــﺎي ﻛﺸــﻮر را ﺑــﻪ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻧﻈﺎرت ﻧﻴﺰ آﻏﺎزﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺮده وﺷﺒﻜﻪﻫـﺎي ﻣﻠـﻲ راﺑـﻪ ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي‬ ‫‪ (7‬ﻛﺎرﮔﺮوه ﻧﻈﺎرت ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوژهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ را ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻗﺎﻟﺐ ﮔﺰارشﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬ﮔـﺰارشﻫـﺎي ﻛـﺎرﮔﺮوه‬
‫ﻧﻈﺎرت ﻣﻮﺟﺐ اﺟﺮاي اﻋﻤﺎل زﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬اول‪،‬ﻛـﺎر ﮔـﺮوه وﻳـﮋه‪ ،‬دﺳـﺘﻮر‬
‫اﺟﺮاي ﮔﺴﺘﺮده ﭘﺮوژهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮﻓـﻖ را ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﺮوه ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ و‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬دوم اﻳﻦﻛـﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴـﺎت ﭘـﺮوژه ﻫـﺎي ﻣﻮﻓـﻖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﻮم اﻳﻦﻛﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي زﻳﺮﺳﺎﺧﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه ﺑﻪ ﻛـﺎرﮔﺮوه‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﺳﻄﺢ ‪ 1‬ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪه ﺗـﺎ ﻣﺠـﺪدا ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘـﺶ ﻛـﺎرﮔﺮوه‬
‫ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺗﺨﺼﺼﻲ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪ -5‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪5‬‬
‫در ﺣــــﺎل ﺣﺎﺿــــﺮ ﭘﻴــــﺎده ﺳــــﺎزﻳﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺎﻧﺘﺨﺎﺑﻴﻨﺒﻮده‪،‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺿﺮورﺗﺎﺟﺘﻨﺎﺑﻨﺎﭘﺬﻳﺮﻳﺎﺳـــــــﺘﻜﻪ ﻧﻤـــــــﻲﺗﻮاﻧﺎزﭘﺬﻳﺮﺷ‪Ĥ‬ﻧﺴـــــــﺮﺑﺎززدو‬

‫ﻧﻬﺎد ﻧﻈﺎرﺗﻲ‬
‫درﻣﻘﺎﺑﻶﻧﺎﻳﺴﺘﺎدﮔﻴﻨﻤﻮد‪ .‬ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﺗﺤﻘﻖ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬ ‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻠﻲ‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪4‬‬
‫در اﻳﺮان ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه ﺗﺎ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺣﺼﻮل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﺗﻼش‪-‬‬
‫ﻫﺎي ﺻﻮرتﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣـﻮرد اﻧﺘﻈـﺎر را ﺑـﻪ ارﻣﻐـﺎن ﻧﻴـﺎورد و ﺟﺎﻳﮕـﺎه‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ و‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﺮان در ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻬﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪي ﺑﺮ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎراﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪3‬‬
‫اﺳﺘﻘﺮار داﺋﻢ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮﻓﻖ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻬﺒﺎ ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﻤـﺎﻟﻲ وﺿـﻌﻴﺘﺪوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﺪر اﻳـﺮان و‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻮاﻧﻊ وﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑـﺮ ﺳـﺮ راﻫﺘﺤﻘـﻖ آن‪ ،‬ﻣـﺪﻟﻲ ﺟﻬـﺖ‬
‫ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي و ﭘﻴﺸﺒﺮداﻫﺪاف دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪2‬‬

‫ﻣﺘﻜّﻲ ﺑﺮ داﻧﺶ و ﺗﺨﺼـﺺ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن ﻓﻨـﺎوري اﻃﻼﻋـﺎت و ارﺗﺒﺎﻃـﺎت‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ و زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪1‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ :(1‬ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﻣﺪل ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬

‫وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺪه‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻧﺎم ﻛﺎرﮔﺮوه‬

‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻫﺎي ﻛﻠﻲ و راﻫﺒﺮدي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬اﺟﺮا و راﻫﺒﺮي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬ﻧﻈﺎرت‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﮔﺮوهﻫﺎ‬
‫‪-‬ارزﻳﺎﺑﻲ آﻣﺎدﮔﻲ ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻣﻠﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ اﻳﺪه ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻻزم‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺬﻳﺮش دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ راﻫﻜﺎر ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎ‬
‫‪ -‬اﻓﺰاﻳﺶ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط ﻛﺸﻮر‬
‫‪ -‬ارﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﻴﻦ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﭘﺮوژه ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮﻓﻖ در ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮده‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮاﻧﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در راه ﺗﺤﻘﻖ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻟﻮاﻳﺢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار‬
‫‪ -‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﻳﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭘﺮوژﻫﺎ‬
‫‪ -‬اﻟﮕﻮﺑﺮداري از ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻣﻮﻓﻖ‬
‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺮوژه ﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﺟﺮاي اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﻠﻲ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮوﻫﻲ واﺣﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺮاد ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺧﺒﺮه‬
‫ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻪ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي ﻛﻠﻲ و راﻫﺒﺮي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ و‬ ‫وﻳﮋه ي دوﻟﺖ‬
‫ﻣﺘﻮﻟّﻲ اﺻﻠﻲ ﭘﺮوژهﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ‪،‬ﺗﺨﺼﺼﻲ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣﻮزه ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻧﻬﺎدﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺧﺒﺮه ﻛﻪ در ﺳﻪ ﺣﻮزه زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ‬
‫زﻳﺮ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪ (1 :‬زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ‪(2‬زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري‬
‫ﻓﻨﻲ‬
‫‪ (3‬زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰاري‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣﻮزهي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮان ﺧﺒﺮه و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫اﺻﻨﺎف‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دﺧﻴﻞ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﭘﻴﺶروي ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺳﺎزي و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﻨﺎوري‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﻧﺠﺎم‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮده و ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺗﻌﺎﻣﻼت و‬
‫ﺧﺪﻣﺎت‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت دوﻟﺖ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣﻘﻮق و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﮔﺰار در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮده و ﺑﻪ راﻳﺰﻧﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ در ﻣﻮرد ﻣﻮاﻧﻊ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭘﺮوژه ﻫﺎي‬ ‫ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻬﺎدي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﭘﺮوژه ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و اﺻﻠﻲ دوﻟﺖ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺎي ﭘﺮوژه ﻫﺎ را ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ و داراي‬ ‫ﻧﻈﺎرت‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺑﺎ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺗﺨﺼﺼﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻛﺎرﮔﺮوه ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و‬ ‫ارﺗﻘﺎ و ﺑﻠﻮغ دوﻟﺖ‬
 ‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و اﺟﺮاي اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺟﻬﺎﻧﻲ‬ ‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ از ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ آﻏﺎزﻳﻦ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬ ‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد را ﺷﺮوع ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و اﻓﺮادي ﻛﻪ از اﺟﺮاي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺳﻮد ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮن دوﻟﺖ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان و‪...‬‬ ‫ذي ﻧﻔﻌﺎن‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻣﻲ ﭘﺮوژه ﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ اﻋﻢ از ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺰار و ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ و‪...‬‬ ‫ﺣﺎﻣﻴﺎن‬
‫ﺟﺪول )‪ :(1‬ﻛﺎرﮔﺮوهﻫﺎ و اﺟﺰاي ﻣﺪل ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬
‫ﺑﻮدﻫﻮﻧﺤﻮه ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آن ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ اي اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﻳـﻚ ﻛـﺎرﮔﺮوه‬
‫‪ -‬ﺣﻮزهي اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم‪ :‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‬ ‫)ﻛﺎرﮔﺮوه وﻳﮋه دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻮل اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺎده ﺳـﺎزي و‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آﻣﺎدﮔﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ و آﻣﻮزش ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ‬ ‫اﺟﺮاي اﻫﺪاف دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺳﺎﻳﺮ ﻛـﺎرﮔﺮوهﻫـﺎ زﻳـﺮ‬
‫در ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻗﺸﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫـﺎ و ﺗﺨﺼـﻴﺺ دﻫﻨـﺪﮔﺎن‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ‪.‬‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﭘﻴﺶروﻳـﺪوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ‬
‫‪ (1‬اراﺋﻪ ﻣﺰاﻳﺎ و اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻛﺎرﻣﻨـﺪان‬ ‫در اﻳﺮانﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺧﻮد دورهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃـﺎت‬
‫ﺣﻮزه زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ‪ :‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ ﻳﻜـﻲ از ﺑـﺰرگ‪-‬‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﭘﻴﺎدهﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ در اﻳﺮان ﻧﺒﻮد ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ‬
‫‪ (2‬آﻣﻮزش ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ دوﻟـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ و ﻓﻨﺎورﻳﺎﻃﻼﻋـﺎت و ارﺗﺒﺎﻃـﺎت از‬
‫ﺛﺎﺑﺘﻜﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد اﻧﺤﺼﺎر اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺳﻄﺢ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼـﻴﻠﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ‬
‫از ﺑﺪﻧﻪ دوﻟﺖ ﺧﺎرج و در اﺧﺘﻴﺎر ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد زﻳﺮا در‬
‫واﺣﺪ درﺳﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آﻣﺎدﮔﻲ و آﮔﺎﻫﻲ در داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﺠﺎد رﻗﺎﺑﺖ در اﺛﺮ ورود ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣـﻲﺗـﻮان‬
‫ﻛﺸﻮر اﻋﻢ از ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻴﻤﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﭼﻮن ﻛﻴﻔﻴﺖ وﺳـﺮﻋﺖ را ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪ‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ ورود ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺑﻠﻜﻪ در‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ و ﺣﻮزهﻫﺎي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ‪(.‬‬
‫]‪ [۱‬دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫‪ -‬ﺣﻮزهي اﻓﺰاﻳﺶ دﺳﺘﺮﺳـﻲ ﺷـﻬﺮوﻧﺪان‪ :‬ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ از ﺣـﻮزهﻫـﺎي زﻳـﺮ‬
‫ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻴﺎﻃﻼﻋﺮﺳﺎﻧﻲ‪"،‬ﻛﻠﻴﺎﺗﺒﺮﻧﺎﻣﻬﺘﻮﺳﻌﻬﻮﻛﺎرﺑﺮﻳﻔﻨﺎورﻳﺎرﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻮاﻃ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻲ ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻﻋﺎﺗﺎﻳﺮان )ﺗﻜﻔﺎ("‪،‬ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻴﺎﻃﻼﻋﺮﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬وﻳﺮاﻳﺸﺎول‪،‬اردﻳﺒﻬﺸﺘﻤﺎه‬
‫‪ (1‬دوﻟﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن را ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫‪.1381‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺗﻤـﺎم ﻛﺎرﻣﻨـﺪان ﺧـﻮد را ﺑـﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧـﺖ ﻣﺠﻬـﺰ ﻛﻨﻨـﺪ و ﻧﻴـﺰ‬
‫]‪ [۲‬ﺳﻼﺟﻘﻪ‪ ،‬ﺳﻨﺠﺮ‪ ،‬ﻫﻨﺮآﻣﻮز‪ ،‬ﺳﺤﺮ‪"،‬دوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ازﺗﺌﻮرﻳﺘﺎﻋﻤﻞ"‪،‬‬
‫ﺗﺴﻬﻴﻼﺗﻲ را ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻬﺮاﻫﺒﺮد ﻳﺎس‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،29‬ﺑﻬﺎر ‪.91‬‬
‫‪ (2‬ﻗﺮار دادن ﺑﺎﺟﻪﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻳﺴﺘﮕﺎه‪-‬‬
‫آرش‪"،‬ﺗﺤﻠﻴﻠﭙﻴﺎده‪-‬‬ ‫ﺣﺴﻨﻲﻧﮋاد‪،‬‬ ‫ﻧﻘﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫]‪ [۳‬اﻣﻴﺮي‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻳﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ )ﺑﺎﻧﮕﺎﻫﻴﺒﻬﻮﺿﻌﻴﺘﺪوﻟﺘﺎﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﺪراﻳﺮان("‪،‬‬
‫ﻫﺎي ﻣﺘﺮو و‪ ...‬ﻛﻪ ﺑﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻬﺮاﻫﺒﺮد‪،‬ﺳﺎﻟﭙﻨﺠﻢ‪،‬ﺷﻤﺎرﻫﻬﺸﺘﻢ‪ ،‬ص ‪ ،81-98‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪.1391‬‬ ‫‪ (3‬اراﺋﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ راﻳﮕﺎن در ﺑﺮﺧـﻲ از اﻣـﺎﻛﻦ ﻋﻤـﻮﻣﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ﻧﻈﻴـﺮ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و‪ ...‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎﺟﻪﻫﺎ و دﻳﮕﺮ روشﻫﺎ‪.‬‬
‫‪[4] United Nations e-Government Survey,"E--Government for‬‬ ‫‪ -‬ﺣﻮزهي ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ :‬اﻳـﻦ ﺣـﻮزه در ﻳﻜﭙﺎرﭼـﻪ‬
‫‪the People", United Nations publication.‬‬
‫ﺳﺎزي دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ دارد ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﻤﻜـﺎري ﺑـﻴﻦ‬
‫‪[5] The Global Information Technology Report,World‬‬
‫‪Report‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ واﺣﺪ دوﻟﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫـﺎ و‬
‫‪Economic Forum,Beñat Bilbao-Osorio,‬‬
‫‪Osorio, Soumitra Dutta,‬‬
‫‪and Bruno Lanvin, 2013.‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻛﺮد ﺗﺎ اﻳﻦ واﺣﺪ ﻫـﺪف ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و اﻳﺠـﺎد رواﺑـﻂ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ در ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و داﻧﺸﮕﺎهﻫـﺎ را ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ واﺟـﺮا‬
‫?‪Do they want it‬‬
‫‪[6] Gauld, R. Goldfinch, S. Horsburgh, S., "Do‬‬
‫‪Do they use it ?The Demand Side of E-government‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪in‬‬ ‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Australia and New Zealand",, Government Information‬‬
‫‪Quarterly, Vol.27 (2), pp. 177-186, 2010.‬‬

‫‪[7] Doong, Her-Sen, Wang, Hui-Chih,‬‬ ‫‪Chih, Foxall, Gordon,‬‬

‫‪"Psychological‬‬
‫‪Psychological traits and loyalty intentions towards ee-‬‬
‫‪Government services", International Journal of‬‬
‫‪Information Management, Vol.30 , pp. 457–464,‬‬
‫‪457‬‬ ‫‪2010.‬‬

‫‪[8] Kim, Hyun Jeong, Pan, Gary, Pan, Shan Ling, "Managing‬‬
‫‪IT-enabled‬‬
‫‪enabled transformation in the public sector: A case‬‬
 study on e-government
government in South Korea",
Korea Government
Information Quarterly , Vol. 24, pp.. 338–352, 2007.

[9] Torres, Lourdes, Pina, Vicente, Acerete, Basilio, "Are

ICTs Promoting Government Accounta Accountability? A
Comparative analysis of E-Governance
Governance developments in
19 OECD countries",Critical
Critical Perspectives on Accounding
Journal, Vol.18, pp.583-602, 2007.

‫زﻳﺮﻧﻮﻳﺲﻫﺎ‬

1
Organization for Economic Cooperation and Development
(OECD)

2
World Economic Forum (WEF)