1. Rodzaje fylloanionów (anionów warstwowych).

2. Monofyllokrzemiany.
3. Monofyllokrzemiany pakietowe 1:1
- dioktaedryczne Al4[Si4O10](OH)8,
- trioktaedryczne Me2+6[Si4O10] (OH)8,
 Fyllokrzemiany Wzór Parametry Si : O
D=2 anionu
Monofyllokrzemiany M=1, s=3
- proste dwuprzemienne [ Si2O5]∞2-
2
[6] 1 : 2.5
- proste trójprzemienne [3Si6O15]∞6- [ 4,6,8 ] „
- czteroprzemienne [4Si4O10]∞4- [ 4,8 ] „
- sześcioprzemienne [6Si6O15]∞6- [ 4,6,12 ] „
: : :
- P - przemienne [ SiPO2.5P]∞P-
P
[ 4,6,8,12 ] 1 : 2.5

Difyllokrzemiany M=2, s=3, s=4

- dwuprzem. s3/s4=1:1 [ Si4O9]∞2-
2
[ 4,6 ] 1 : 2.25
- dwuprzem. s4 [2Si2O4]∞0 [ 4,] 1:2
- czteroprzem. s4 [4Si8O18]∞4- [ 4,6 ] 1 : 2,25
- czteroprzem. s3/s4= 1:1 [4Si4O8]∞0 [ 4,6 ] 1:2
: : : :
- „P”- przem. S3/s4 = 1:1 [PSiPO4.5P]∞P- [ 4,6,8,12 ] 1 : 2.25
- „P”- przem. S3 [PSiPO2p]∞0 [ 4,6,8,12 ] 1:2
Grupa serpentynów
Antygoryt- Mg3Si2O5(OH)4
Chrysotyl - Mg3Si2O5(OH)4
Lizardyt - Mg3Si2O5(OH)4
Minerały ilaste
Halloisyt- Al2Si2O5(OH)4
Kaolinit - Al2Si2O5(OH)4
Illite- (K,H3O)(Al,Mg,Fe)2(Si,Al)4O10[(OH)2,(H2O)]
Montmoryllonit- (Na,Ca)0.33(Al,Mg)2Si4O10(OH)2·nH2O
Wermikulit- (MgFe,Al)3(Al,Si)4O10(OH)2·4H2O
Talk - Mg3Si4O10(OH)2
Palygorskit - (Mg,Al)2Si4O10(OH)·4(H2O)
Pirofillit - Al2Si4O10(OH)2
Miki
Biotyt - K(Mg,Fe)3(AlSi3)O10(OH)2
Muskowit - KAl2(AlSi3)O10(OH)2
Flogopit - KMg3(AlSi3)O10(OH)2
Lepidolit- K(Li,Al)2-3(AlSi3)O10(OH)2
Margaryt- CaAl2(Al2Si2)O10(OH)2
Glaukonit- (K,Na)(Al,Mg,Fe)2(Si,Al)4O10(OH)2
Chloryty
Chloryt - (Mg,Fe)3(Si,Al)4O10(OH)2•(Mg,Fe)3(OH)6
Periodyczność Wzór polianionu Rodzaje Kształt warstwy
pierścieni

P=2 [2Si4O10]4-2∞ [6] płaska lub falista

P=3 [3Si6O15]6-2∞ [ 5, 8 ], [ 4, 6, 8] falista
P=4 [4Si4O10]4-2∞ [4, 6, 8], [4, 8] falista
P=6 [6Si6O15]6-2∞ [4, 5, 12] płaska
Mg6 [2Si Al4 [2Si4O10](OH)8 Ba2[2Si4O10]
4O10](OH)8
antygoryt kaolinit sanbornit
 Mg(OH)2 – brucytowa

Al(OH)3 – gibsytowa
Mg6[2Si4O10](OH)8 Al4[2Si4O10](OH)8
(antygoryt) (kaolinit)
trioktaedrycznych 1:1 dioktaedrycznych 2:1
- pakietu trioktaedrycznego 1:1 - Me2+6[Si4O10] (OH)8,
- pakietu dioktaedrycznego 1:1 - Me3+4[Si4O10] (OH)8,
- pakietu trioktaedrycznych 2:1 - Me2+3[Si4O10] (OH)2,
- pakietu dioktaedrycznych 2:1 - Me3+2[Si4O10] (OH)2.
rzut na płaszczyznę - (100) (001)
Kaolinit Dykit Nakryt
 Dehydroksylacja 600o – 700o
Al4[Si4O10](OH)8 →Al4[Si4O13](OH)2 + 3 H2O→Al4[Si4O14] + H2O
kaolinit metakaolinit

Rozkład (mulityzacja) ok. 1000o

2Al2O3 · 4SiO2→2Al2O3 · 3SiO2→2Al2O3 · 2SiO2→2Al2O3 · 4/3 SiO2
metakaolinit Si, Al.-spinel mulit przejściowy mulit 3 : 2
 Me2+6[2Si4O10](OH)8
gdzie: Me2+ to - Mg2+, Fe2+, Mn2+, Zn2+, Ni2+, Co2+.

Serpentyny
magnezowe – Mg6[2Si4O10](OH)8 - antygoryt, lizardyt, chryzotyl (serpentyn).

żelazowe - Fe6[2Si4O10](OH)8 – greenalit,

manganowe - Mn6[2Si4O10](OH)8 - karyopilit,
niklowe - Ni6[2Si4O10](OH)8 - nepouit.
jednoskośny antygoryt heksagonalny lizardyt
 Rurki chryzotylowe
(obraz z mikroskopu elektronowego)
Azbest jest nazwą ogólną obejmującą włókniste minerały z grupy serpentynów i amfiboli, w
szczególności trzech minerałów azbestu: powszechnie stosowany chryzotyl (azbest biały), w
mniejszym stopniu wykorzystywany krokidolit (azbest niebieski) i jeszcze rzadziej stosowany
amozyt (azbest brązowy).

Najbardziej niebezpieczne nie są włókna długie (>5

μm), lecz cienkie (do 0,01 μm) – przenikają one do
dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie
pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia
komórek wywołują nowotwory. Pierwsze wzmianki na
temat szkodliwości azbestu pojawiły się w latach 1900-
1910. W roku 1910 francuskie badania potwierdziły
szkodliwy wpływ azbestu na organizm człowieka. W
całej Europie rocznie 400-600 osób zapada na różne
choroby wywołane przez azbest (rak oskrzeli, rak płuc,
międzybłoniak, pylica azbestowa). U osób stykających
się z azbestem rak płuc został uznany za chorobę
zawodową.
Wyroby miękkie to m.in.:
• sznury, płótna, tkaniny z dodatkiem azbestu (lub wykonane z samego azbestu),
• płyty i uszczelki kinkieryt (typu Gambit, Polonit), stosowane w ciepłownictwie na złączach rur,
zaworów z gorącą wodą lub parą,
• płaszcze azbestowo-gipsowe stosowane w izolacji rur w ciepłownictwie,
• płyty i tektury miękkie (stosowane w izolacjach ognioochronnych),
• płyty ognioochronne typu „PYRAL" produkcji czechosłowackiej lub „SOKALIT" produkcji
NRD, zawierające ok. 30 - 50% azbestu (służą do okładzin ognioochronnych konstrukcji budynków
oraz jako sufity podwieszane o podwyższonej odporności na ogień, także jako materiał
do klap przeciwpożarowych i przeciwdymnych),
Wyroby twarde to m.in.:
• płyty azbestowo-cementowe faliste (eternit),
• płyty azbestowo-cementowe płaskie prasowane,
• płyty azbestowo-cementowe KARO,
• płyty warstwowe PW3/A i podobne,
• rury azbestowo-cementowe,
• złącza, listwy, gąsiory wykonane z azbestocementu,
• płaszcze azbestowo-cementowe stosowane w izolacji rur w ciepłownictwie.