FILIPINO SA

IBA’T IBANG
DISIPLINA

ACOSTA,
JOANNA S.

0
NICOSAT
College Department

UNANG BAHAGI
FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA, WIKA NG BAYAN, AT WIKA NG
PANANALIKSIK NA NAKAUGAT SA PANGNGAILANGAN NG SAMBAYANAN

Talakayan

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

Saligang-batas

- Ang pinakapananaligang batas ng bawat bansa. Makapangyarihan ito sapagkat ito ang
nagdidikta ng mga prinsipyo at polisyang kailangan para sa isang lipunang kaiga-
igayang panahanan ninuman.
- Kinapapalooban ito ng mahahalagang probisyong sanligan ng mga bagay at kilos na
dapat na igawi para sa isang mapayapang pamayanan.

Wikang Filipino

- Tanikalang nag-uugnay sa mga tao sa mahigit na pitong libong isla ng Piliipinas.

- Kinakatawan nito ang kukltura at kabihasnan na minana natin asa ating mga ninuno.
- Ito ang wika na magiging kakampi natin sa ating pakikibaka.
- Ito ang pambansang wika ng Pilipinas (Artikulo XIV, Seksyon 6 ng Saligang batas
1987)
- Kinilala rin itong wikang opisyal ng bansa kasama ang Ingles.
- Ito ay nakabatay sa Tagalog, isang Austronesian, rehiyunal na wika na sinasalita sa
malaking bahagi ng kapuluan. Kasama ang Tagalog sa isandaan at walumpot limang
wikain sa Pilipinas na tinutukoy sa Etnology. Ayon sa Komisyon sa Wikang Filipino
o KWF, ang Tagalog ay isangt katutubong dayalekto na ginagamit sa Metro Manila,
ang National Capital Region at iba pang sentro ng urbanidad sa archipelago.
- Itinuturing na pluricentric na wika (magkakamag-anak na wika) ang Filipino
sapagkat higit itong pinagyaman at pinauunlad ng iba pang umiiral na mga wika sa
Pilipinas batay na rin sa mandato ng Saligang Batas nang 1987. Ang monocentric ay
wika na may iisang istandardisadong bersyon katulad ng mga Ruso at Hapon.
Kilala ang Pilipinas bilang isang multilingual na estado na may isandaan at dalawampu (120)
hanggang isandaan at walumpot pitoi (187) na mga wika na sinasalita ng iba’t ibang etnolingwistikong
mga pangkat.
Apat na Pangunahing Wika ng kalakal

1. Bisaya
2. Kapampangan
3. Pangasinan
4. Ilokano

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

Sapagkat ang wika ng Pilipinas ay makakalapit o magkakamag-anak at madaling matutunan ng

mga Pilipino, ang karamihan ng mga nag-sasalita ay gumagamit ng dalawa o higit pang rehiyunal na mga
wika.
Vocabulario de la Lengua Tagala

- Unang diksyunaryong tagalog na nailathala at isinulat ni Pedro de San Buenaventura

isang Franciscano at inilathala ni Tomas Pinpin na kinilalang “Ama ng Palimbagang
Pilipino” noong 1613.

- Ang sentro o capital ng Pilipinas ay itinatag ng mga Espanyol sa Maynila.

- Wikang Espanyol ang naging opisyal na wika ng pamahalaan noong panahon nh
Espanya sa Pilipinas.
Artikulo VIII ng Saligang-batas ng Biak na Bato

- Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Republika

- Ang pangangailangan na magkaroon ng wikang magbubuklod sa ating lahi ay unang
nagkaroon ng liwanag nang magkaisa ang mga katipunero ang naghudyat nag awing
wika ng rebulosyonb ang Tagalog sa pagsasaalang alang sa batas ng biak na bato.
Saligang-batas 1935

- Ito ang batas na inatasan ng Kongreso upang paunlarin at pagtibayin asng isang
wikang pambansa na nakabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.
- Ayon sa Saligang-batas na ito, ang Ingles at Kastila ang mananatiling opisyal na
wika hanggat hindi nagtatadhana ng ibang batas.
- Maliwanag sa batas na ito na wala pang kinikilalang wikang pambansa. At hindi pa
tinukoy ang tiyak na ahensya upang mangasiwa sa proseso ng pagpili ng pambansang
wika.
Dama ng Pangulo ng Komonwelt na si Manuel L. Quezon ang pangangailangan ng isang wika
na sinasalita at nauunawaan ng lahat sa isang pamayanang nay iisang nasyunalidad at estado. Ito ay
kanyang binigyang diin sa mensaheng kanyang ibinigay sa Unang Pambansang Asembleya noong 1936.
Batas Komonwelt Blg. 184

- Norberto Romualdez ng Leyte at batikang mahistrado ang nagsatitik ng bats na ito.

- Sa pamamagitan nito ay naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa na may tungkulin
nap ag-aralan ang mga dayalekto.
- Naging sanligan sa batayan ng wikang pambansa ng Pilipinas ang pagkaunlad ng
estruktura, mekanismo at paniikan na pawing tinatanggap at ginagamit ng malaking
bilang ng mga Pilipino. Tagalog ang pinili batay sa mga pamantayan.
Naging patas ang pagpili sa Tagalog batay na rin sa komposisyon na pinamunuan ni Jaime C. de
Veyra (Samar Leyte) at kinabibilangan ng mga sumusunod na kasapi: Santiago A. Fonacier (Ilokano),
Filemon Sotto(Sebwano), Casimiro F. Perfecto (Bikol), Felix S. Salas Rodriguez (Panay), Hadji Butu
(Moro), at Cecilio Lopez (Tagalog).
Institute of National Language (Surian ng Wikang Pambansa)

- Noong ika-9 ng Nobyembre naglabas ng resulosyom ang surian na iminumungkahi

ang Tagalog na maging batayan ng pambasang wika.
2

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

Noong ika-30 ng Disyembre, naglabas ng Kautusang Tagapagpaganap Bilang 134, s. 1937

(Executive Order No. 134, s. 137) si dating Pangulong Manuel L. Quezon na
pinahihintulutan ang adapsyon ng Tagalog bilang wika ng Pilipinas at pagdeklara na ito ang
magiging batayan ng pambansang wika
- ng Pilipinas at magkakabisa makalipas ang dalawang taon pagkatapos ng
promulgasyon nito.
- Noong ika-31 ng Disyembre ng parehong taon, ideneklara ni Quezon ang Tagalog
bilang batayan ng wikang pambansa batay sa mga sumusunoid na salik:
1. Maraming nagsasalita ng Tagalog at ito ang pinakauunawaan sa lahat ng Rhiyon
sa Pilipinas;
2. Hindi ito nahahati sa maliliit na mga wikain na di tulad ng Bisaya at Bikol;
3. Sa tradisyon ng literature, ito ang pinakamayamang katutubong wika sa Pilipinas,
pinakamaunlad at ekstensibo. Maraming aklat ang nakasulat sa Tagalog na
tradisyon.
4. Tagalog ang karaniwang wika na ginagamit sa Maynila, ang sentro ng kalakalan
sa Pilipinas noong panahon ng Kastila at Amerikano;
5. Espanyol ang wika nang 1896 na Rebolusyon at ng Katipunan, subalit ang
rebolusyon ay pinamunuan ng mga tao na Tagalog ang ginagamit na wika.
Sa panahon ng pananakop ng mga Hapon sa Pilipinas ay pinagtibay ng Pambansang Asemblea
ang Batas Komonwelt Blg. 570 (ika-7 ng Hunyo 1940) na kumikilala sa Pambansang Wikang Filipino
bilang isa sa mga opisyal na wika ng Pilipinas sa pagsapit ng ika-4 ng Hulyo 1946. Kaalinsabay nito ay
ipinahayag noong 1942 ng Komisyon Tagapagpaganap ng Pilipinas (Philippine Taft Commission) ang
Ordinansa Militar Bilang 13 na siyang nagtatakda sa Nihonggo at Tagalog bilang mga opisyal na wika sa
buong kapuluan. Kasabay ng pag-alis ng mga Hapon sa Pilipinas ay ang pagsasawalang-bisa ng
ordinansang nabnaggit.
Muling nabuhay ang Ingles sa iba’t ibang transaksyong pampamahalaan, negosyo, at akademya
nang ganap nang nawala ang mga Hapon sa Pilipinas.
Nagkaroon ng maraming inisyatibo ang mga tagapagsulong ng Wikang Pambansang Filipino.

1. Si Lope K. Santos
- isang abogado, kritiko, lider obrero ay nanguna sa maraming palihang pangwika.
- Siya ay naging punong-tagapangasiwa ng Surian ng Wikang Pambansa noong 1941
hanggang 1946.
- Si Lope K. Santos na kilala sa palayaw na Mang Openg ay pinarangalan bilang
Paham ng Wika, Ama ng Balarilang Pilipino, at Haligi ng Panitikang Pilipino.

2. Paglalaan ng ilang seksyon ng mga pahayagang pampaaralan para sa wikang pambansa.

Inaaasahan na ng mga inisyatibong ito ang magiging daan upang higit na magkaroon ng
kasanayan ang mga mag-aaral sa paggamit ng wikang Filipino.

3. Julian Cruz Balmaceda.

- sa panahon ng panunungkulan ni Balmaceda pinasimulan ang diskyunaryong
tagalog

4. Si Cirio H. Panganiban
- Siya ang nanguna sa mga espesyalisadong larangan katulad ng batas at aritmetik
3

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

5. Ang Lupang Hinirang na orihinal na nakasulat sa Espanyol, Patria Adorada, ay makailang

ulit na isinalin sa Filipino bago naging opisyal noong 1956.

6. Ang pagbigkas ng Panatang Makabayan ay ipinag-utos sa lahat ng pribado at pamp[ublikong

institusyong pang akademiko sa bias ng RA 1265 at ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 08.
Nagkaroon ng rebisyon ang Panata (19565) sa inisiyatibo ng dating Kalihim ng Edukasyon
na si Raul Roco.

7. Malaki ang papel na ginampanan ng Linggo ng Wika upang maipakita ng bawat mamamayan
ang kanilang pagtataguyod sa wikang Filipino bilang Wikang Pambansa. Sa buong linggo ng
selebrasyon ay naglulunsad ng iba't ibang gawain na katulad ng sabayang pagbigkas,
balagtasan, paggawa ng slogan, paggawa ng mga sanaysay pagbigkas ng mga tula,
pagsasayaw ng mga katutubong sayaw at pag-awit ng mga katutubong awit. Ang Linggo ng
Wika ay unang idineklara ni dating Pangulong Sergio Osmeña. Alinsunod sa Prokamasyon
Bilang 35, ang Linggo ng wika ay dapat gunitain tuwing ika-27 ng Marso hanggang ika-3 ng
Abril bilang pagpapahalaga sa kaarawan ng kinikilalang tanyag na Piliinong makata na si
Francisco Balagtas.
o Sa pamamagitan ng Proklamasyon Bilang 186 noong 1954 iniusog ni Pangulong
Ramon Magsaysay ang selebrasyon ng Linggo ng Wika sa ika-13 hanggang ika-19
ng Agosto upang maisama ito sa mga Gawain sa paaralan. Ang huling araw ng
selebrasyon ay paggunita sa kaarawan ng Ama ng Wikang Pambansa na si Pangulong
Manuel L. Quezon.
o Pinagtibay ng Proklamasyon Bilang 19 ni Pangulong Corazon Aquino ang
selebrasyon ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19
o Higit pang pinalawig ang selebrasyon noong 1997 sa pamamagitan ng Proklamasyon
1041 na idineklara ni Pangulong Fidel V. Ramos na nagsasabing ang selebrasyon ng
wikang Filipino ay magaganap sa buong buwan ng Agosto.
8. Si Cecilio Lopez,
- ang pinakaunang linggwistang Pilipino ay nagtampok ng linggwistikang pag-aaral sa
wikang pambansa at mga katutubong wika sa Pilipinas.

9. Jose Villa Panganiban

- Sa termino niya ay nagsagawa naman ng iba't ibang palihan sa korespondensiya
opisyal sa wikang pambansa. Nakapaglathala ng disyunaryo na Ingles-Tagalog at
pagkatapos nito ay ang diksyunaryong tesawro.

10. Noong ika-13 ng Agosto, 1959 ay nagpalabas ng Kautusang Pangkagawaran Bilang 7 ang
kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon at Kultura na si Jose E. Romero Tanggapan ng
Edukasyon na tatawaging "Pilipino ang wikang pambansa upang maihiwalay ang kaugnayan
nito sa mga Tagalog.
o Ang inisyatibong ito ng kallihim ay hindi rin gaanong naging matagumpay sapagkat
hindi parin matnaggap ng ibang sector ang Pilipino bilang pambansang wika.
Nangibabaw pa rin sa puso ng mga di-Tagalog ang rehiyonalismo. Sa kanilang
pakiramdam, sila ay nananatiling kolonya ng Tagalog sapagkat ang Pilipino ay
binagong anyo lamang ng wikang Tagalog.
4

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

Konstitusyunal Konbensyon

- Ang pagkakaroon nito noong 1971 ay nagbigay-daan upang mapakinggan ang mga
argumento ng mga di-Tagalog hinggil sa kanilang usapin sa Pilipino bilang
pambansang wika.
Komite sa Wikang Pambasa

- Ito ay binuo upang mamahala sa pagbuo ng mga polisya at rekomendasyon upang

masolusyonan ang mga pakikibaka hinggil sa wika.
- Ang Komit ay nagmungkahi na gamitin ang Filipino batay sa mga katutubong wika at
maging ang asimilasyon ng mga salita mula sa dayuhang wika.
- Kasama sa rekomendasyon ng Komite ang pananatili ng Ingles at Kastila bilang
opisyal na mga wika.

o Ang bilinggwalismo ay tumutukoy sa kakayahang gumamit o makipag-usap gamit

ang dalawang wika.
Presidential Commission to Survey Philippine Education (PCSPE)

- Ito ay ahensya na binuo sa pamamagitan ng E.O 202 ni Pangulong Ferdinand E.

Marcos upang magsagawa ng pag-aaral sa mabuting Sistema ng edukasyon, na wika
ng pagtuturo ang siyang nangangailanagn ng agarang atensyon sa larangan ng
edukasyon.
- Ang Pilipino ang pangunahing midyum sa elementarya, at ang bernakular ay
pantulong na wika sa unang dalawang taon sa mga lugar na di-Tagalog.
- Ang Pilipino at Ingles ang mga midyum sa sekondarya at tersarya.
Sek. 3, Artikulo XIV

1. Gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adopsiyon ng isang

panlahat na wikang pambansa na makikilalang Filipino ang Pambansang Asemblea.
2. Ingles at Pilipino ang dapat na maging wikang opisyal hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas.
Pebrero 27, 1973

- Sa taong ito alinsunod sa Luponng Pambansang Edukasyon ang Bilinggwal na

Patakaran sa Edukasyon batay sa probisyon ng Saligang-Batas.
- Sa bisa ng Resolusyon Blg. 73-7 ng Lupon pinagtibay noong Agosto 7, 1973 na ang
Ingles at Pilipino ang magsisilbing midyum sa pagtuturo mula Baitang 1 hanggang
sa Unibersidad sa lahat ng mga paaralang publiko at pribado.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974

- Sa pamamagitan ng kautusan na ito nilagdaan ng Kagawaran ng Edukasyon noong

ika – 19 ng Hunyo, 1974 ang mga panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyong Bilingguwal.
- Sinabi rito na ang edukasyong bilingguwal ay tumutukoy sa “magkahiwalay na
paggamit ng Pilipino at Ingles bilang mga panturo sa mga tiyak na asignatura.

11. Ponciano B. Pineda

5

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- Isinulong niya ang pagkatatag ng Komisyon sa Wikang

Filipino batay sa Seksyon 9 ng Saligang-batas.
- Si Pineda ay isa ring manunulat, guro, linggwista at abogado
- Ama ng Komisyon sa Wikang Filipino
- sa kanyang termino nagkaroon ng maraming pananaliksik sa sosyo-lingguwistika at
pinalakas din ang patakarang bilinnuwal sa edukasyon.

12. Nilagdaan ni dating Pangulong Corazon Aquino ang Kautusang Tagapagpaganap Bilang 117
na lumikha sa Linangan ng Wika saPilipinas bilang kapalit ng Surian ng Wikang Pambansa.
Nakatakda itong malusaw matapos mapagtibay ang Saligang Batas 1987 na nag-aatas na
magtatag ng isang komisyon ng pambansang wika.
Komisyon sa Wikang Filipino

- Naitatag ang Komisyon na ito sa pamamagitan ng Batas Republika 7104 noong 1991.
- Ang KWF ay ang ahensya ng gobyerno na binigyan ng kapangyarihan na
makapagmungkahi ng mga hakbang, plano, patakaran, at Gawain hinggil sa wika,
lalo na sa paggamit ng pambansang Wika, ang wikang Filipino.
Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA
SEK. 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin sa salig sa umiiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat
magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng
Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.
SEK. 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika ng rehiyon ay
pantulong na midyum ng pagtuturo. Dapat itaguyod nang kusa at opisyal ang Kastila at Arabic.
SEK. 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila
SEK. 9. Dapat metatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng
mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawam, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili sa Filipino at
iba pang mga wika.

PAGTUTOL SA TAGALOG
1959

- sa taong ito nakilala ang Pilipino bilang tangka ng paglayo sa pangkat na etniko ng
mga Tagalog, bagamat ang pagsusulong na ito ay hindi naging katanggap-tanggap sa
lahat ng mga hindi Tagalog
- nang panahong ito pinipili ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.
1960

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- sa taong ito unti-unting umuusbong ang mga kilusang purism (purist movement) kung
saan ay lumilikha ng bagong salita upang palitan ang mga hiram na salita.
- May dalawang pangkat ang nangibabaw sa panahon ng purismo (1) ang pangkat na
nagsulong laban sa Tagalog at ang (2) pangkat na nagsulong sa higit na pagiging
inklusibo ng pambansang wika.
Innoconcio V. Ferrer

- Negros Occidental
- Dinala niya ang kaso sa Kataas-taasang Hukuman o Korte Suprema na hinamon ang
konstitusyonalidad sa pagpili sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.
1970

- Sa taong ito inilabas ng Korte Suprema ang desisyon na umaayon sa pambansang

wika.
Geruncio Lacuesta

- Ipinakita ng mambabatas na ito ang kanyang pagtutol sa pagiging purista ng wika

kaya kanyang pinangunahan ang pagtatag ng Modernizing the Language Approach
Movement o MOLAM, paglulunsad ng mga konperensya, at promosyon ng “Manila
Lingua Franca” na higit na maraming inklusibong hiram na salita buhat sa lokal at
banyagang wika.
- Kanya ring ipinanukala ang abolisyon ng Surian ng Wikang Pambansa kapalit ng
Akademya ng Wikang Wikang Filipino, pagpapalit ng balarila sa gramatica ng
wikang Filipino, pagpapalit dalawampung titik ng Abakada sa tatlumpo’t dalawang
titik ng alpabeto, subalit hindi ito naging matagumpay dahil sa kanyang kamatayan.

1971

- Muling nabuhay ang usapin sa pambansang wika sa taong ito.

- Saligang-batas ng 1973 nagsulong ang mga di-Tagalog na tanggalin ang pambansang
wika ngunit napagkasunduan na lamang na baguhin ito.
- Saligang-Batas 1973 sa ilalim nito Ingles at Pilipino ang kinilalang mga opisyal na
wika at isinaad ang pagpapaunlad at pormal na adapsyon sa pambansang wika na
tinawag na Filipino, kapalit ng Pilipino.

Saligang-batas 1987
- Sa ialim ng batas na ito itinalaga ang Filipino bilang pambansang wika samantalang
ang Ingles naman ay opisyal na wika.
Batas Pambansa (Republic Act) 7104

- Pinalitan ng Komisyon sa Wikang Filipino ang dating Institute of Philippine

Languages sa bisa ng bats na ito na inaprubahan ni dating Pangulong Corazon C.
Aquino.
- Tungkulin ng KWF na magbigay ng direktang ulat sa Pangulo, at magsagawa,
maging tagapag-ugnay, at suportahanang lahat ng pananaliksik na may kinalaman sa

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

pagpapaunlad, propagasyon at preserbasyon ng Filipino at iba pang umiiral na wika

sa Pilipinas.
USAPIN NG FILIPINO SA CMO 20 SERYE NG 2013
Dr. Patricia Licuanan

- Dating komisyuner ng CHED

- Ayon sa kanya K-12 ang sagot sa usaping ng trabaho matapos ang labindalawang
basikong edukasyon. Opsyon ang ipagpatuloy ang pag-aaral sa kolehiyo sapagkat
taglay na niya ang kinakailangang lakas at talino na hinahanap ng mga kumpanya
para sa kanyang serbisyo.
- Ang mga inasahang kasanayan na ito ng mga mag-aaral ay maaaring makuha sa mga
asignaturang kasama sa dalawang taong dagdag na pag-aaral (ika-11 at 12 baitang)
mula sa dating sampung taon mula elementarya at sekondarya.
- Tinawag na ASEAN Integration o ang pagsabay ng Pilipinas sa Sistema ng
edukasyon na ginagamit sa halos lahat ng bansa sa Asya.

o Kaugnay nito ay ang paghahanda ng mga asignatura na kailangan ng mga mag-aaral kung
sakali na sila ay magpapasya na ipagpatuloy ang pag-aaral sa kolehiyo.
o Naglabas ng Memo 20, Series 2013 ang CHED paras sa katumbas na mga asignatura ng
tatlumpot anim (36) nay unit ng Pangkalahatang Edukasyon (General Education) na
kinabibilangan ng mga sumusunod.
 Understanding the self (Pag-unawa sa sarili)
 Reading in the Philippine History (Mga Basahin Hinggil sa Kasaysayan ng
Pilipinas)
 The Contemporary World (Ang Kasalukuyang Daigdig)
 Mathematics in the Modern World (Matematika sa Makabagong Daigdig)
 Purposive Communication (Malayuning Komunikasyon)
 Art Appreciation (Pagpapahalaga sa Sining)
 Science, Technology and Society (Agham, Teknolhiya at Lipunan)
 Ethics (Etika)

o Nabalot ng Kontrobersiya ang kautusang ito ng CHED sapagkat lantaran na tinaggal ang
asignaturang Filipino n asana ay makaagapay natin sa pagsusulong ng intelektwalisasyon
at marketisasyon ng kultura at wikang Filipino.
o Ipinaliwang ni Licuana na hindi naman daw naging tahasan ang pagkawala ng Filipino sa
kurikulum dahil may inilaan para rito sa ika-11 at 12 baitang ng pag-aaral sa Senior High
School. Kanya ring ipinaliwang na ang bawat kolehiyo, pamantasan o unibersidad ay
may opsyon na gamitin ang Filipino sa tatlumpot anim nay unit ng General Education.
Ramon Guillermo

- Ayon sa kanya ang pagtanggal ng CHED sa asignaturang Filipino sa kolehiyo batay

sa CMO 20, Serye ng 2013 ay magbubunga ng kawalang malay ng mga mag-aaral sa
wikang Filipino. Wala na ring magpapatuloy ng mas mataas na pananaliksik sa
Filipino.
- Kanyang tahasang sinabi na ang memorandum na ito ng CHED ay nangangahulugan
ng panganib sa wikang Filipino at pagpatay sa intelektwalisasyon nito.
8

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- Ang epektong ito ay bukod pa sa pagsasara ng maraming departmento sa pribadong

kolehiyo na maaaring magbunga ng kontraktwalisasyon at kagyat na kawalan ng
trabaho para sa karamihan.
- Ang pagkawala ng Filipino bilang asignatura sa kolehiyo ay nangangahulugan ng
hindi pagbibigay-galang o respeto sa wikang Filipino.
- Binigyang diin din niya ang Filipino ay hindi lamang dapat na mananatili bilang isang
simbolo ng pagkabansa. Dapat itong maging isang wika na ginagamit natin sa mga
larangan ng ating kaalaman.
Antonio Tinio

- Ang kinatawan sa Kongreso. Ayon nsa kanya, ang K-12 ay isang pagsusulong sa
labor-export policy na ang layunin ay manghikayat ng foreign investors para sa mga
serbisyong katulad ng business courses, outsourcing, call center at iba pa. Hindi
sinusuportahan ng K-12 ang industriyalismo at pagpapaunlad ng agrikultura.
- Ang programang K-12 ay mas nakatuon sa pangangailangan ng ibang bansa kaysa sa
pangangailangan ng higit na nakararaming mga Pilipino.
- Iginiit pa ni Tinio na ito ang dahilan kung bakit Ingles ang wikang isinusulong sa
ilalim ng kurikulum habang ang Filipino naman ay patuloy na pinahihina.
- Obligasyon ng administrasyong Aquino na paunlarin ang Filipino bilang wikang
panturo at wikang pambansa ayon na rin sa isinasaad ng saligang batas ng 1987.
FILIPINO AT TAGALOG

o Ang Filipino at Tagalog ay dalawang magkaibang mga wika ayon sa pananaw ng

Komisyon ng Wikang Filipino at ng maraming edukador sa Pilipinas. Ang Tagalog ay
may rehiyunal na pinag-ugatan samantalang ang Filipino ay pambansang sanligan.
o Sa kabilang dako ang Filipino at Tagalog ay magkapareho sa aspetong panglinggwistika
at istrukturang panggramatika: magkahalintulad sa paggamit ng pantukoy sa pangalan
katulad ng ang, ng, at sa; paggamit ng mga pang-ugnay katulkad ng na, at, ay; mga
panlapi katulad ng um, an, in; mga panghalip na katulad ng siya, ako, niya, kanila at iba
pa.
WIKANG FILIPINO BILANG WIKANG AUSTRENESYANO

o Wikang Filipino ang kinikilalang pambansang lingua franca ng mga Pilipino sapagkat ito
ang wikang karaniwang ginagamit sa ating mga pakikipagtalastasan sa pang-araw-araw
na pamumuhay.
o Sinbasabi na ang Filipino ay kabilang sa pangkat ng Austrenesyano o pamilyang wika na
malayang nakakalat sa mga kapuluan na nasa Pasipiko at Timog-Silangang Asya, na may
iba pang kasaping ginagamit sa parehong kontinente ng Asya.
o Makikita na ang bawat wika sa mahigit pitong libong isla sa Pilipinas ay magkakamag-
anak dahil sa pagkakalapit ng anyo at kahulugan ng mga ito katulad ng: (isa-Tagalog,
usa-Sebuwano, asa-Ivatan); (tao-Tagalog, tawo-Sebwano, tau-Tausug)
o Ang pag-uulit ng lahat o bahagi ng mga salita o tinawag na reduplikasyon ay ginamit sa
mga wikang kamag-anak ng wikang Austrenesyano katulad ng wiki-wiki o agar-agar, o
dahan-dahan

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

INSKRIPSIYON SA BINATBAT NA TANSO NG LAGUNA (The Laguna Copperplate

Inscription)

- Itinuturing ang inskripsyon ng laguna bilang pinakamatandang nakasulat na dokumento

na natagpuan sa Pilipinas. Inilimbag ang dokumento sa binatbat na tanso noong 900 AD.
- Isang manggagawa na malapit sa bunganga ng ilog Lumbang sa Barangay Wawa,
Muniusipalidad ng Lumban, sa Probinsiya ng Laguna ang sinasabing nakatuklas ng
inskripsiyon noong 1989.
- Ito ay nakasulat sa magkahalong wika ng lumang Malay na ginamitan ng lumang Kawi
script (ito ay Sistema ng pagsulat na dinivelop sa Java, gamit ang magkakahalong wika
ng Sanskrit, Lumang Javanese at Lumang Malay.
- Ang pagtuklas sa inskripsyon na ito ay pagpapakita ng lumang kabihasnan sa kalakalan,
kultura, o posibleng ugnayang pampulitiko ng dalawang pangkat na ang isa ay
nanggaling sa panahon ng sibilisasyon sa Asya- ang Kaharian ng Medam sa isla ng Java.

BAYBAYIN

- Bago pa man dumating ang mga Kastila ay masasabing buo na ang kabihasnan sa
Pilipinas na mapatutunayan ng kanilang kakayahan sa pagbabasa at pagsusulat.
- Ang pagkakatuklas sa Laguna ng inskripsiyon sa binatbat na tanso ay isa ring matibay
na patunay sa matandang kabihasnan bukod sa paggamit ng baybayin.

- Kilala ang baybayin lumang pamamaraan ng pagsulat ng mga Pilipino bago sakupin
ng mga Kastila ang bansang Pilipinas. Sinasabi na ito ay nag-ugat sa Kawi, isang
paraan ng pagsulat ng mga taga-Java at iba pang bahagi ng Timog-silangang Asya.
- Ang baybayin ay tumutukoy sa pagsasatitik ng isang salita na sa Ingles ay may
katumbas na “to spell”.

- Nakabatay sa sistemang abugida ang pagsulat ng baybayin na kung saan ito ay

gumagamit ng mga pagtatambal ng katinig at patinig.
- Ang pagsulat sa simpleng anyo ng bawat titik ay isang katinig na nagtatapos sa
patinig na “A”, samantalang nilalagyan naman ng kudlit sa ibabaw (kung isasama ang
patinig na “E” o “I”) at sa ibaba naman (kung patinig na “O” o “U”) kung ang isang
katinig ay nagtatapos sa ibang patinig.
- Ang paglalagay ng kudlit sa ibabaw o ilalim ay angkop lamang gamitin para sa mga
katinig at hindi nararapat para sa mga patinig.

- Sa orihinal na anyo ng baybayin, ang isang katinig na walang kasamang patinig ay

hindi maaaringt maging makabuluhan dahilan kung bakit pinasimulan ng isang paring
Kastila na si Francisco Lopez ang paggamit ng kudlit sa kanyang mga pagsasalin ng
aklat sa katutubong wika.

10

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- Nasa anyong “+” ang kanyang ginagamit na kudlit na katulad ng virama sa eskriptong
Devanagari ng India.

- Pinaniniwalaan na patuloy na naging maunlad ang pagsulat na ito noong unang siglo
nang sinakop ng Espanya ang Pilipinas.
- Ang mga sinaunang Tagalog ay gumamit ng nga dahon, palapa, saha, banakal, kawayan
at balat ng ibat ibang prutas upang isatitik ang kanilang baybayin na ginagamitan ng mga
matutulis na bagay na katulad ng patalim o sundang, o mga maliliit na piraso ng bakal.
Morrow (2002-2010)

- Sa kanyang artikulo tinalakay niya ang mga posibleng dahilang ng pagkawala ng

baybayin sa kabila ng pagsusumikap ng mga prayle na gamitin ito sa pagtuturo ng
kanilang pananampalataya.
- Kanyang sinabi na ang sariling kapakanan ay isa pang dahilan kung bakit pinabayaan ng
mga Pilipino ang baybayin at ipinagpalit ito sa alpabeto.
o Madaling natutunan ng mga Pilipino ang alpabeto at ang kakayahan sa pagsulat
nito ay nakatulong sa kanilang pag-asenso sa ilaljm ng pangangasiwa ng
Espanyol.
o Nakapgtrabaho sila bilang mga kawani, tagasulat at kalihim – mga gawain na may
kahalagahan.

Hector Santos

- Isang mananaliksik mula sa California, ang mga pananagutan ng mga Pilipino sa mga
mananakop na Espanyol ay nakasagabal sa pagpapanatili ng kanilang dating mga ugali.
PAGKAKAIBA NG ALIBATA SA BAYBAYIN

- Ang alibata at baybayin ay dalawang magkaibang konsepto ng pagsulat bagamat madalas

na pinagkakamalan hanggang sa kasalukuyan na ang dalawang konsepto ay iisa lamang
ang pinatutungkulan.
- Ang alibata at baybayin ay binigyan ng pagpapakahulugan o depinisyon ng diksyunaryo
ng Unibersidad ng Pilipinas.

11

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

o a-li-ba-ta png: (Mal Ara alif + bata)

1. alpabetongArabiko tulad ng pagkilala sa Silangan
2. unang dalawang titik sa alpabetong Arabiko; alif (a) at bata (b)
o bay-ba-yin png: (baybay+in)
1. kabuuan ng lahat ng titik sa isang wika
2. baybay
3. pampang
4. tawag sa sinaunang alpabeto ng mga Filipino

- Ang alibata ay tuwirang nanggaling sa Alifbata ng wikang Arabic na kasama sa pamilya

ng abjad samantalang ang baybayin na sariling Sistema natin sa pagsulat ay
pinaniniwalaang kapamilya ng Brahmic na script na kaanak ng Devanagari.

ANG SALALAYAN NG WIKA SA PANAHON NG MGA KASTILA

- Sinabing naging matalino an mga Kastila sa kanilang pananakop sa Pilipinas sapagkat

kanilang naging konsentrasyon ang kaluluwa ng mga katutubong Pilipino.
- Napansin ng mga Kastila ang pagkakawatak-watak ng ating mga ninuno dahil sa wika.
- Pinalaganap ng mga Kastila ang Kristyanismo sa loob ng napakahabang panahon ng
kanilang pananahan sa Pilipinas na may pagpapahalaga sa pananampalataya, ginto at
pagiging supremo.

- Hinati sa apat na Orden ang misyunaryong Espanyol ngunit di kalaunan, ito ay naging
lima: Agustino, Pransiskano, Dominiko, Rekoleto at Heswita.
- Ito ay nagbunga ng malaking epekto sa larangan ng komunikasyon ng mga katutubo.

- Ang pagkakaroon ng sariling wika ng mga Pilipino ay pinigil ng mga Espanyol.

Nagkaroon ng pagsikil o pagpigil sa kalayaan ng mga katutubo na gamitin ang kanilang
katutubong wika.

- Ang pagtatag ng Paaralan sa Pilipinas na siya sanang magiging pandayan ng karunungan

ng mga Pilipino sa paggamit ng wikang Kastila ay tinutulan ng mga prayle bunga ng
kanilang kasakiman sa kapangyarihan.
- Natakot ang mga prayle na matuto ang mga Pilipino ng wikang Kastila sapagkat baka
gamitin daw ito ng mga Pilipino sa pag-aaklas laban sa kanila.

- Lumikha o nagsulat ang mga prayle ng mga aklat na pang-katekismo, gramatika at

kumpesyunal kagamitan pampagtuturo.
12

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- Ang Sistema ng edukasyon ng mga mamamayan sa panahon ng mga kastila ay inilagay

sa pamamahala ng simbahan.
- Lumabas ang usapin tungkol sa wikang gagamitin sa pagtuturo ng mga Pilipino.
1. Ang hari g Espanya ay naglabas ng kautusan na wikang katutubo ang nararapat na
gamitin subalit ang kautusang ito ay hindi sinunod ng mga praye;
2. Si GObernador Tello ay nagbigay ng mungkahi na turuan ang mga katutubo ng
wikang Espanyol;
3. Iba naman ang pananaw nina Carlos I at Felipe II na naniniwala na higit na maganda
kung gagamitin ang bilinggwalismo;
4. Dagdag ditto ay ang mungkahi ni Carlos I na wikang Espanyol ang gagamitin sa
pagtuturo ng Doctrina Cristiana.
5. Si Haring Felipe II ay naglabas ng kautusan hinggil sa pagtuturo ng wikang Espanyol
sa lahat ng mga katutubo noong 1634;
6. Isang dekrito ang nilagdaan ni Carlos II na inuulit ang mga probisyon ng nabanggit na
kautusan subalit ito ay may pwersa sa pagtatakda ng kaparusahan sa mga lalabag o
hindi susunod ditto;
7. Si Carlos IV ay lumagda ng isang dekrito noong ika-29 ng Disyembre 1972 na
nagtatadhana sa paggamit ng wikang Espanyol sa lahat ng mga paaralang itatag sa
pamayanan ng mga katutubo.
8. Ang baybayin ng mga katutubo ay pinalitan ng alpabetong romano na may kabuuang
dalawampung titik, lima rito ang patining (a,e,i,o,u) at labinlima ang katinig
(b,k,d,g,h,l,m,n,nga,p,r,s,t,w,y).
ANG VOCABULARIO DELA LENGUA TAGALA

- Isinulat ng Prayleng Pransiscano na si Pedro de Buenaventura

- Kauna-unahang diksyunaryo ng wikang Tagalog
SUCESSOS DELAS ISLAS PILIPINAS

- Ito ay isunulat ni Antonio de Morga

- Unang aklat na tungkol sa kasaysayan ng Pilipinas
- Inilarawan ng aklat na ito ang mahahalagang pangyayari sa bansa.
- Ginamit ni Rizal ang aklat upang maipakita sa taong bayan ang nangyayari sa pananakop
ng espanya sa Pilipinas.
KALAKALANG GALYON BILANG UNANG ANYO NG GLOBALISASYON

- Ang kalakalan ay may malaking papel sa pag-unlad ng wika.

- Kaugnay nito ay ang kalakalang Galyon sa panahon ng Kastila.
- Ito ay isang kalakalan sa pagitan ng Mehiko at Pilipinas na tumagal ng dalawa at
kalahating daantaon.
- Ang kalakal sa Pilipinas ay ipinapalit sa kalakal ng Mehiko gamit ang galyon ng
Maynila o kaya ay Acapulco bilang moda ng Transportasyon.
- Ito ay sinimulan noong 1565 na nanatili hanggang 1815.
- Kasabay ng pagbagsak ng Espanya ang kalakalang Galyon.
PAGBUBUKAS NG KAPULUAN SA PANDAIGDIGANG KALAKALAN (1834)

13

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT
College Department

- Ang pagbubukas ng Pilipinas sa Pandaigdigang Kalakalan ay indikasyon ng pag-unlad ng

ekonomiya nito.

THANK YOU AND KEEP SAFE 

14

Name of Instructor: JOANNA S. ACOSTA

Grade Level: COLLEGE Subject: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA
NICOSAT COLLEGES,
INC.