Filipino

MGA KONSEPTONG PANGWIKA

ANO ANG WIKA?

Henry allan gleason - ang wika ay isang sistematikong balangkas ng sinasalitang tunog na
pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga tao kabilang sa isang
kultura.
- Henry Gleason (Austero et al. 1999). Ayon sa kaniya, ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa parang arbitraryo upang
magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.

● WIKANG PAMBANSA
Wikang magiging daan ng pagkakaisa at pag-unlad. Kilala rin bilang Lingua Franca ng
bansa.
● WIKANG OPISYAL
Wikang kadalasang ginagamit sa lehistimong mga sangay
ng bansa.
● WIKANG PANTURO
Wikang ginagamit sa pormal na eduksyon.

ANG KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

1935 - Sa bisa ng Saligang Batas ng 1935, ang Kongreso “ay inaatasang
magpaunlad at magpatibay pangkalahatang Pambansang batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika”
1936 - Sa mensahe ni Pang. Manuel L. Quezon sa Unang Pambansang Asamblea noong
27 Oktubre 1936, sinabi niyang hindi na dapat ipaliwanag pa, na ang mga mamamayang
may isang nasyonalidad at isang estado ay “dapat magtaglay ng wikang sinasalita at
nauunawaan ng lahat.”
- Alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184, itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa
na ngayon ay kilala na bilang Komisyon sa Wikang Filipino.
1937 - Noong 13 Disyembre 1937, sinang-ayunan batay sa Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 134 na pagtibayin ang Tagalog “bilang batayan ng wikang pambansa ng Pilipinas.”

1940 - Dalawang mahalagang tungkuling naisagawa ng SWP ang pagbubuo at

pagpapalathala ng A Tagalog English Vocabulary at Balarila ng
Wikang Pambansa.
• Nailathala sa taon na ito ang Abakada na isinulat ni

Lope K. Santos
• Ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa
sa lahat ng pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong institusyong pasanayang
pangguro sa buong bansa.
1946 - Nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 na pinagtibay ng Pambansang Asambleya
noong Hunyo 7, 1940 na nagproklama na ang Wikang Pambansa na tatawaging “Wikang
Filipino

Pambansang Pilipino o Wikang Pambansa Batay sa Tagalog” ay isa nang wikang

opisyal.
1959 - Nagpalabas ng kautusan ang kalihim ng Tanggapan ng Edukasyon noong 13 Agosto
1959, na tawaging “Pilipino” ang “Wikang Pambansa.”
1987 - Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon na
nagtatadhanang “ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.”

Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: Wika

SEK.6. - Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang
mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring
ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod
at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon
at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.

Tagalog - Pinagbatayan ng Wikang Pambansa Isang dayalekto

Filipino - Ang pambansang wika
- Ang asignaturang pinag-aaralan mo
- Ang iyong lahi sa kontektong Ingles
Pilipino - Ang iyong lahi sa kontekstong Filipino
- Naging katawagan ng wikang pambansa taong 1959

Kahalagahan ng Wika
Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong, at pagpapalaganap ng kultura ng
bawat grupo ng tao. Nagkakahiraman ng kultura ang mga bansa sa tulong ng wika. Kung
walang wika, walang magagamit na pantawag sa tradisyon at kalinangan, paniniwala,
pamahiin, at sa iba pang bagay na kaugnay ng paraan ng pamumuhay ng mga tao.

Ang Wika bilang Lingua Franca

Paano kaya magkakaintindihan ang dalawang nag-uusap na may magkaibang
etnolingguwistikong grupo? Siyempre, gagamit sila ng wikang kapwa nila nauunawaan. Ang
wikang ginagamit sa komunikasyon ng dalawang taong may magkaibang wika ay tinatawag
na lingua franca. Ito ang nagsisilbing tulay ng unawaan ng iba’t ibang grupo ng taong may
kani-kaniyang wikang ginagamit.

Ang Wika bilang Lingua Franca

Una, ang wika ay may masistemang balangkas. Binubuo ng mga makabuluhang tunog o
ponema ang wika na nakalilikha ng mga yunit ng salita na kapag pinagsama- sama sa isang
maayos at makabuluhang pagkakasunod- sunod ay nakabubuo ng mga parirala,
pangungusap, at talata. Pangalawa, ang wika ay arbitraryo. Pinagkakasunduan ang
anumang wikang gagamitin ng mga grupo ng tao para sa kanilang pang-araw-araw na
pamumuhay. Pangatlo, ginagamit ang wika ng pangkat ng mga taong kabilang sa isang
kultura

Wika at Dayalekto
- Ang Tagalog, Sinugbuanong Binisaya, Ilokano, Hiligaynon, Samar-Leyte,
Pangasinan, Bikol at iba pa ay mga wika.
- Ang dayalekto ay nangangahulugang varayti ng isang wika
Filipino

Bernakular - Tinatawag na bernakular ang wikang katutubo ng isang pook. Hindi ito isang
varayti ng wika tulad ng dayalekto kundi isang hiwalay na wika na ginagamit sa isang lugar
na hindi sentro ng gobyerno o ng kalakal.

Bilingguwalismo - Ang bilingguwalismo ay tumutukoy sa dalawang wika. Isang pananaw sa

pagiging bilingguwal ng isang tao kung nakapagsasalita siya ng dalawang wika nang may
pantay na kahusayan.

Multilingguwalismo - Tumutukoy ang multilingguwalismo sa pantay na kahusayan na

pagagamit ng maraming wika ng isang tao o ng grupo ng mga tao. Bunsod ito ng pagiging
multikultural nating mga Pilipino.

Unang wika - Tinatawag ding wikang sinuso sa ina o inang wika ang unang wika dahil ito
ang unang wikang natutuhan ng isang bata.

Pangalawang Wika - Pangalawa wika ang tawag sa iba pang mga wikang matututuhan ng
isang tao pagkaraang matutuhan ang kaniyang unang wika. May mga pagkakataong
pangalawang wika ang karaniwang ginagamit ng isang tao upang makipag-usap sa ibang
taong nasa labas o hindi kabilang sa kaniyang etnolingguwistikong grupo.

Wikang Pambansa - Artikulo XIV, Seksiyon 6 ng Konstitusyon ng 1987, nakasaad na, “Ang
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Opisyal na Wika - Ayon sa Artikulo IV, Seksiyon 7 ng Konstitusyon 1987, “ang mga wikang
opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.
Bilang mga opisyal na wika, may tiyak at magkahiwalay na gamit ang Filipino at Ingles.

Ang Filipino bilang Wikang Panturo

Konstitusyon ng 1987 ang paggamit sa Filipino bilang wikang panturo. Sa ikalawang bahagi
ng Artikulo XIV, Seksiyon 6, nakasaad na, “Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-
ayon sa nararapat na maaaring ipasiya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin
ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang
midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.

Homogeneous na Wika - Kahit na may iba’t ibang wikang ginagamit ang mga Pilipino,
mayroon pa ring mga taong nagsasalita at nagkakaintindihan sa iisang wikang ginagamit.
Nangyayari ito dahil walang malaking pagkakaiba sa wikang kanilang ginagamit..

Heterogeneous na Wika - Tinatawag din itong lingguwistikong varayti ng wika. Nagaganap

ito dahil multikultural at multilingguwal tayo. Salik din nito ang heograpiya, estado sa lipunan,
grupong kinabibilangan, at iba pa.