ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ- ΠΑΘΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

1
Το γεννητικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από τα έξω και τα
έσω γεννητικά όργανα.
1.    Τα έξω γεννητικά όργανα, είναι:
•    το αιδοίο,
•    η κλειτορίδα,
•    τα μικρά και τα μεγάλα χείλη του αιδοίου.
2.    Τα έσω γεννητικά όργανα περιλαμβάνουν:
•    τον κόλπο,
•    τη μήτρα,
•    τις σάλπιγγες
•    τις ωοθήκες.
Κόλπος
Ο κόλπος χρησιμεύει κυρίως για τη σεξουαλική επαφή και συνδέει το
εξωτερικό περιβάλλον (τα έξω γεννητικά όργανα) με τη μήτρα. Ο
κόλπος (αλλά και η μήτρα) βρίσκεται πίσω από την ουρήθρα και την
ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό και τον πρωκτό.
Μήτρα
Η μήτρα είναι ένα όργανο που φυσιολογικά, εκτός εγκυμοσύνης, έχει
τόσο το σχήμα όσο και το μέγεθος ενός αχλαδιού, βρισκόμενο
ανάποδα. Αποτελείται κυρίως από μυϊκές ίνες οι οποίες έχουν τη
δυνατότητα να εκτείνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης,
προκειμένου να φιλοξενήσει το έμβρυο. Έτσι, το μέγεθος της μήτρας
από λίγα εκατοστά στην αρχή της εγκυμοσύνης φτάνει μέχρι και 35 -
40 εκατοστά μήκος κατά το τέλος της εγκυμοσύνης. Επίσης, η μυϊκή
κατασκευή της δίνει και τη δυνατότητα να συστέλλεται κατά τη
διάρκεια του τοκετού, προκειμένου να γεννηθεί το έμβρυο.
Ενδομήτριο
Στο εσωτερικό της μήτρας υπάρχει μία κοιλότητα η οποία και θα
«φιλοξενήσει» το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
(ενδομητρική κοιλότητα). Η εσωτερική αυτή κοιλότητα της μήτρας
επενδύεται από ένα “μανδύα” (ενδομήτριο), ο οποίος έχει μία
βελούδινη υφή. Τα κύτταρα που σχηματίζουν το ενδομήτριο έχουν τη
δυνατότητα κάθε μήνα, κάτω από την επίδραση των ορμονών που
παράγονται από τις ωοθήκες, να υπερπλάσσονται, δηλαδή να
μεγαλώνουν (να “φουσκώνουν”). Αυτό δίνει ως  αποτέλεσμα την
“πάχυνση” του ενδομητρίου. Μέσα στο ενδομήτριο αναπτύσσονται
αιμοφόρα αγγεία τα οποία μεταφέρουν στο ενδομήτριο αίμα και κατ’
επέκταση θρεπτικές ουσίες. Έτσι, δημιουργούν το κατάλληλο
περιβάλλον για την πιθανή εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου
και την ανάπτυξή του στα πρώτα του στάδια. Σε περίπτωση που δεν

2
υπάρξει εγκυμοσύνη, τότε το ενδομήτριο αυτό “πέφτει” με σκοπό να
δημιουργηθεί από την αρχή ένα νέο ενδομήτριο, με νέα κύτταρα.
Καθώς έχουμε την πτώση του ενδομητρίου, σπάνε τα αιμοφόρα
αγγεία που βρίσκονται μέσα σε αυτό και  δημιουργείται αιμορραγία.
Το αίμα που φεύγει μαζί με τα τμήματα του ενδομητρίου, δίνει την
εικόνα της κολπικής αιμόρροιας, η οποία είναι γνωστή σε εμάς ως
“περίοδος”.
Σάλπιγγες
Οι σάλπιγγες είναι δύο αγωγοί (“σωληνάκια”) δεξιά και αριστερά από
τον πυθμένα της μήτρας. Ουσιαστικά δίνουν τη δυνατότητα στο
ωάριο που θα απελευθερωθεί από την ωοθήκη, να έρθει μέσα στη
μήτρα. Εκεί θα  συναντηθεί με το σπερματοζωάριο, το οποίο από τον
κόλπο θα περάσει και αυτό μέσα στη μήτρα, από την αντίθετη
κατεύθυνση.
Ωοθήκες
Τέλος, οι ωοθήκες έχουν ωοειδές σχήμα και βρίσκονται δεξιά και
αριστερά της μήτρας, στην άκρη των σαλπίγγων. Έχουν μήκος από 2
εως 5 εκατοστά, πλάτος 1,5 εως 3 εκατοστά και πάχος 0,5 εως 1,5
εκατοστό. Το βάρος είναι περίπου 10-20 γραμμάρια. Ουσιαστικά
κρέμονται δεξιά και αριστερά από τη μήτρα και ενώνονται με αυτή με
τις σάλπιγγες.

Οι ωοθήκες έχουν δύο ρόλους: ο ένας είναι η παραγωγή και

απελευθέρωση ωαρίων κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής
ηλικίας της γυναίκας. Η δεύτερη λειτουργία είναι η παραγωγή
ορμονών (οιστρογόνων και προγεστερόνης - γυναικείες ορμόνες), οι
οποίες έχουν θεμελιώδη ρόλο για την καλή λειτουργία του
αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας και την εμφάνιση της
“περιόδου”.

3
Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος της γυναίκας περιλαμβάνει δύο κύριες
διαδικασίες. Στην πρώτη επιτελείται η ωρίμανση και η απελευθέρωση
ενός ωαρίου ικανού για γονιμοποίηση, ενώ στην δεύτερη γίνεται
κατάλληλη προετοιμασία του ενδομητρίου για την εμφύτευση του
γονιμοποιηθέντος ωαρίου,
Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος διαιρείται σε δύο φάσεις: στην παραγωγική και
στην εκκριτική.

Η παραγωγική φάση του κύκλου αρχίζει από την πρώτη ημέρα της εμμήνου
ρύσεως και διαρκεί μέχρι την ωοθυλακιορρηξία. Στην φάση αυτή επιτελείται η
ωρίμανση και η ρήξη ενός ωρίμου ωοθυλακίου υπό την επίδραση των
Συνθετικών Ωοθυλακιοτρόπων ορμονών και κυρίως της FSH. Στην φάση αυτή,
επίσης, και υπό την επίδραση των οιστρογόνων, τα οποία παράγονται από την
ωοθήκη, προετοιμάζεται το ενδομήτριο για να υποδεθεί το γονιμοποιημένο
ωάριο.

Η εκκριτική φάση αρχίζει αμέσως μετά την ωοθυλακιορρηξία και διαρκεί

μέχρι την επόμενη εμμηνορρυσία. Κατά την φάση αυτή δημιουργείται το ωχρό
σωμάτιο. Η παραγόμενη από αυτό προγεστερόνη επιδρά στο ενδομήτριο για να

4
υποστηρίξει την εμφύτευση και την περαιτέρω ανάπτυξη του γονιμοποιηθέντος
ωαρίου.

Κατά την διάρκεια της εμμήνου ρύσεως αποπίπτει το λειτουργικό ενδομήτριο,

το οποίο αποτελείται από την συμπαγή και την σπογγώδη στοιβάδα, ενώ
παραμένει η βασική στοιβάδα από την οποία θα προέλθει το νέο λειτουργικό
ενδομήτριο.

Η διάρκεια ενός φυσιολογικού εμμηνορρυσιακού κύκλου κυμαίνεται από 28

έως 30 ημέρες. Η διάρκεια της παραγωγικής φάσης δεν είναι σταθερή, σε
αντίθεση με την εκκριτική φάση η οποία διαρκεί 14 ημέρες.

Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος είναι το αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, οι

οποίοι ευρίσκονται σε αγαστή συνεργασία. Διαταραχή της ισορροπίας αυτής
μπορεί να προκαλέσει ποικιλία ανωμαλιών του κύκλου.

Κεντρικό όργανο στην φυσιολογική λειτουργία του γεννητικού συστήματος

είναι η ωοθήκη, οι λειτουργίες της οποίας ευρίσκονται υπό τον έλεγχο του
νευροενδοκρινικού άξονα υποθάλαμος - υπόφυση .

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΙΔΙΟΥ

Φλεγμονές & κολπίτιδες

Οι φλεγμονές (μολύνσεις) των γυναικείων γεννητικών οργάνων εμφανίζονται με αυξημένη

συχνότητα το καλοκαίρι και μπορεί να παρουσιαστούν στο αιδοίο (την εξωτερική περιοχή
γύρω από την είσοδο του κόλπου), στον κόλπο (κολπίτιδες) και τον τράχηλο της μήτρας,
στο ενδομήτριο και στις σάλπιγγες.

Με τον όρο κολπίτιδα, εννοούμε τη φλεγμονή του κόλπου και είναι ο συνηθέστερος λόγος που μια
γυναίκα επισκέπτεται το γυναικολόγο της. Αν και φαίνεται κάτι απλό, μπορεί να αποτελέσει
ένα από τα δυσκολότερα στην αντιμετώπιση τους προβλήματα. Αυτό οφείλεται στην
ιδιαιτερότητα της φυσιολογίας του κόλπου και στην πολυπλοκότητα των λεπτών
ισορροπιών πάνω στις οποίες στηρίζεται η εύρυθμη λειτουργία του. Ο κόλπος υπό
κανονικές συνθήκες αποικίζεται από ένα μεγάλο αριθμό μικροοργανισμών, οι οποίοι είναι γνωστοί
ως γαλακτοβάκιλλοι και αποτελούν την φυσιολογική χλωρίδα. Η παρουσία αυτών των
μικροοργανισμών είναι επιθυμητή γιατί χάρη σε ουσίες που παράγουν διατηρούν το pH του
κόλπου σε επιθυμητές τιμές και  εμποδίζουν την ανάπτυξη κάποιων άλλων μικροοργανισμών, οι
οποίοι δεν πρέπει να βρίσκονται στον κόλπο (παθογόνοι μικροοργανισμοί). Στην περίπτωση της
κολπίτιδας λοιπόν αναπτύσσονται κάποιοι παθογόνοι μικροοργανισμοί σε βάρος της
φυσιολογικής χλωρίδας, διαταράσσοντας έτσι την ισορροπία του pH  και αυτό κλινικά
εκδηλώνεται με τη μορφή κνησμού και υγρών στο κόλπο.

Γενικά συμπτώματα

 Κνησμός

5
  Αυξημένη έκκριση κολπικών υγρών (δύσοσμες σε ορισμένες περιπτώσεις)
 Τσούξιμο
 Ερυθρότητα
 Οίδημα
 Πόνος κυρίως κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία)

Λόγοι που αυξάνεται η πιθανότητα κολπίτιδας.

 Κακή γενική κατάσταση του οργανισμού (έλλειψη ύπνου, περιορισμένη αντοχή

λόγω ανθυγιεινής ή φτωχής διατροφής, στρες, κάπνισμα).
 Λάθος ή ελλιπής τοπική υγιεινή (κολπικές πλύσεις, συνεχή χρήση ταμπόν).
 Πολυάριθμες εκτρώσεις.
 Χρήση αποσμητικών σπρέι στην ευαίσθητη περιοχή.
 Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό.
 Εγκυμοσύνη αλλά και εμμηνόπαυση.
 Συγκεκριμένες ενδυματολογικές συνήθειες όπως πολύ εφαρμοστά παντελόνια ή
σορτς.

Διάγνωση

Οι περισσότερες κολπίτιδες και ανεξάρτητα από το αίτιο που τις προκαλεί παρουσιάζουν
παρόμοια συμπτώματα, γι΄ αυτό δεν μπορούν να διαγνωστούν με ακρίβεια αποκλειστικά βάσει
των συμπτωμάτων τους. Έτσι, και παρά το ότι η διάγνωση από τον γυναικολόγο απαιτεί τη
σωστή λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού και την κλινική εξέταση της ασθενούς, συνήθως η
οριστική διάγνωση επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια κολποτραχηλικού υγρού. Αυτή η
εξέταση είναι απαραίτητη προκειμένου να εντοπιστεί ποιο ακριβώς μικρόβιο είναι υπεύθυνο και
στη συνέχεια να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Θεραπεία

Η θεραπεία αφορά συνήθως τη λήψη κάποιου συνδυασμού αντιβιοτικών από το στόμα με

κολπικά υπόθετα ή κρέμες. Ωστόσο, ακόμη και μετά τη θεραπεία οι κολπίτιδες σε ένα σεβαστό
ποσοστό των ασθενών υποτροπιάζουν, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε ανθεκτικότητα στελέχη
απέναντι στα φάρμακα ή σε επανεμφάνιση του αίτιου της μόλυνσης. Σε κάθε περίπτωση πάντως,
η σωστή πρόληψη και η έγκαιρη επίσκεψη στον γυναικολόγο μόλις εντοπίσετε τα πρώτα
συμπτώματα βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Πρόληψη

 Καλές συνθήκες υγιεινής (ειδικά των γεννητικών οργάνων).

 Υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά.
 Φροντίδα της υγείας (σωματικής και ψυχικής) και διατήρηση ενός ισχυρού
ανοσοποιητικού συστήματος.
 Σε περίπτωση χαμηλών οιστρογόνων ή κοντά στην εμμηνόπαυση, τότε πρέπει να
συζητηθεί η χρήση ορμονών (χάπια) ή κρεμών για την καλή λίπανση και υγεία του
κόλπου.
 Τεστ Παπανικολάου.

Συγκεκριμένα για την ευαίσθητη περιοχή, θα πρέπει:

Ο καθαρισμός της να γίνεται  με προϊόντα, που δεν διαταράσσουν την φυσιολογική χλωρίδα
και το pH της περιοχής, αλλά και που  αποκαθιστούν την όποια μεταβολή τους.

6
Οι όποιες εκκρίσεις να απομακρύνονται προσεκτικά, καθώς αποτελούν θρεπτικό υλικό για την
ανάπτυξη των παθογόνων μικροοργανισμών που βρίσκονται στην περιοχή είτε μόνιμα είτε
ευκαιριακά.

Ο καθαρισμός και το ξέπλυμα να γίνεται με κατεύθυνση από τον κόλπο προς τον πρωκτό,
καθώς στην περιπρωκτική περιοχή βρίσκονται μικρόβια που είναι παθογόνα για τον
κόλπο.

Στις μέρες της περιόδου να είναι ακόμα πιο σχολαστικός ο καθαρισμός και να συνδυάζεται

με συχνή αλλαγή σερβιέτας ή ταμπόν.

Πριν και μετά τον καθαρισμό να γίνεται καλή πλύση των χεριών.

 Να μη γίνονται πλύσεις στο εσωτερικό του κόλπου με αντισηπτικά παρά

μόνο μετά από σχετική οδηγία του γυναικολόγου, καθώς διαταράσσουν την φυσιολογική
χλωρίδα, με αποτέλεσμα να ευνοείται η ανάπτυξη των παθογόνων μικροβίων.
 Να γίνεται καθημερινή αλλαγή εσωρούχων (κυρίως βαμβακερά που δεν προκαλούν
ερεθισμούς και επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει).
 Να μη γίνεται κοινή χρήση εσωρούχων και πετσετών με τρίτα άτομα.
 Να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για το τι πρέπει να κάνετε αν εμφανιστούν
οποιαδήποτε συμπτώματα στην περιοχή με τη χρήση φαρμάκων.
 Να μην παραμείνετε για πολύ ώρα με βρεγμένο μαγιό και βρεγμένα ρούχα καθότι η
υγρασία και η ζέστη δημιουργούν ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μικροβίων και
μυκήτων μετά το μπάνιο στην πισίνα ή στη θάλασσα
 Στην παραλία και φυσικά και στην πισίνα να ξαπλώνετε πάντα πάνω στην πετσέτα ή
στην ψάθα σας και να αποφεύγετε την άμεση επαφή με την άμμο ή τα πλακάκια.

Αίτια

i) Μικροοργανισμοί

 Μύκητες
 Τριχομονάδες (που είναι οι πιο συνηθισμένοι)
 Βακτηρίδια (όπως μυκόπλασμα)

ii) Μικρόβια

 Αερόβια
 Αναερόβια

iii) Ιοί

 Έρπητας γεννητικών οργάνων (ιός HSV)

 Κονδυλώματα (ιός HPV).
 Συγκεκριμένα κατά αίτιο κολπίτιδας
 Κολπίτιδα που οφείλεται σε μύκητες (μυκητίαση)

Τα γεννητικά όργανα των γυναικών και των ανδρών μπορούν να προσβληθούν από
μύκητες. Η συχνότερη αιτία των ασθενειών αυτών είναι ο μύκητας κάντιτα (Candida
Albicans). Ο μύκητας κάντιτα ζει κανονικά στο δέρμα ή στο έντερό μας ως σαπρόφυτο και δεν
προκαλεί προβλήματα. Μπορεί όμως κάτω από ορισμένες συνθήκες, να αναπτυχθεί παθολογικά

7
και να προκαλέσει μυκητίαση, την καντιτίαση. Η καντιτίαση συνήθως δεν είναι ασθένεια που
μεταδίδεται από το σεξ. Όμως αυτό δεν αποκλείεται να συμβαίνει σε ορισμένες περιπτώσεις.

Συνήθη συμπτώματα

 Έντονη φαγούρα
 Κολπικές εκκρίσεις (παχύρευστη λευκή και άοσμη)

Λιγότερο συνήθη συμπτώματα

 Ερεθισμός του αιδοίου ή του κόλπου

 Φλεγμονή του αιδοίου ή του κόλπου
 Πόνος στην κάτω κοιλία
 Πρήξιμο και κοκκίνισμα του αιδοίου
 Η εσωτερική επιφάνεια του κόλπου μπορεί να είναι καλυμμένη με λευκό επίχρισμα
 Το δέρμα της περιοχής μπορεί να είναι ευαίσθητο και να παρουσιάζει σπασίματα
 Κάψιμο κατά την ούρηση
 Επίπονη συνουσία

Οι άντρες συχνά δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, τότε

αφορούν τη βάλανο και την ακροβυστία σε άνδρες που δεν έχουν υποβληθεί σε περιτομή, που
μπορεί να είναι κόκκινες, φλεγμονώδεις και να προκαλούν πόνο. Τα συμπτώματα αυτά
επιδεινώνονται μετά από σεξουαλική επαφή. Το άκρο του πέους μπορεί να παρουσιάζει μικρές
πληγές ή να είναι καλυμμένο με λευκό επίχρισμα. Επίσης κάποτε είναι δυνατόν να υπάρχουν
εκκρίσεις από το πέος.

Λόγοι εμφάνισης μυκήτων- Παράγοντες που προκαλούν την έντονη αύξηση μυκήτων

 Αντισυλληπτικά χάπια
 Εγκυμοσύνη
 Κακή διατροφή
 Χρήση αντιβιοτικών
 Έλλειψη ύπνου
 Διαβήτης
 Στρες
 AIDS

Επανεμφανίζονται οι μύκητες;

Ναι, οι μύκητες επανεμφανίζονται και σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζονται και συχνά.

Διάγνωση

Βασίζεται στο ιστορικό, στην κλινική εικόνα του ασθενούς και σε συμπληρωματικές εξετάσεις. Η
άμεση συλλογή υλικού από τον κόλπο, το αιδοίο ή το πέος και η εξέτασή του κάτω από το
μικροσκόπιο, μπορούν να τεκμηριώσουν τη μόλυνση από κάντιτα. Επίσης είναι χρήσιμο να
αποστέλλονται δείγματα στο εργαστήριο για καλλιέργειες.

Θεραπεία

Γυναίκες

8
Περιλαμβάνει πλύσιμο με αντισηπτικό σκεύασμα και καλό στέγνωμα. Στη συνέχεια τοποθετούνται
κρέμες με δράση κατά των μυκήτων ενώ όσο κρατά η θεραπεία με επάλειψη κρέμας δεν
χρειάζεται το συχνό πλύσιμο της περιοχής το οποίο απομακρύνει την κρέμα πριν δράσει. Σε
γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά συχνά παρατηρείται επιδείνωση της καντιτίασης. Στις
περιπτώσεις αυτές, συνήθως συστήνεται η διακοπή των αντισυλληπτικών για μερικούς μήνες.

Άνδρες

Περιλαμβάνει πλύσιμο με αντισηπτικό σαπούνι των γεννητικών οργάνων και καλό στέγνωμα. Στη
συνέχεια μπορούν να τοποθετηθούν ανάλογες αντιμυκητιακές κρέμες. Σε ορισμένες ομάδες
ασθενών μπορεί να είναι αναγκαίο να χορηγηθούν αντιμυκητιακά φάρμακα από το στόμα.

Πρόληψη

 Ντύσιμο με ρούχα σε χαλαρή γραμμή και από φυσικές ίνες (βαμβακερά, λινά, μεταξένια)
 Αποφυγή καλσόν και κολάν
 Αποφυγή κολλητών παντελονιών
 Αποφυγή τοπικής πλύσης (η τοπική πλύση μπορεί να σκοτώσει τα βακτήρια που
ελέγχουν τους μύκητες)
 Περιορισμός χρήσης γυναικείου αποσμητικού
 Περιορισμός χρήσης ταμπόν και σερβιέτας
 Αποφυγή βρεγμένων ρούχων από τα οποία και πρέπει να αλλάζετε το συντομότερο
δυνατόν, ιδίως από τα μαγιό
 Πλύσιμο των εσώρουχων σε ζεστό νερό
 Γιαούρτι στη διατροφή
 Σε περίπτωση ύπαρξης διαβήτη, η διατήρηση του σακχάρου του αίματος σε όσο το
δυνατόν πιο φυσιολογικά επίπεδα.
 Ισορροπημένη διατροφή

Κολπίτιδα που οφείλεται σε τριχομονάδες (τριχομονάδωση)

Η κολπίτιδα σε αυτήν την περίπτωση οφείλεται σε ένα μικρό πρωτόζωο που λέγεται τριχομονάδα
του κόλπου με χρόνο επώασης από 4-28 ημέρες. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να επεκταθεί
στους μηρούς ενώ στην εγκυμοσύνη και κατά τη διάρκεια της περιόδου χειροτερεύει.

Συμπτώματα

Γυναίκες

 Κολπικές εκκρίσεις που είναι αραιές, αφρώδεις, κιτρινοπράσινες και δύσοσμες.

 Κνησμός
 Κάψιμο
 Ερυθρότητα

Άντρες

Οι άντρες μπορεί να είναι απλά φορείς και να μην εμφανίσουν κανένα σύμπτωμα. Εάν
εμφανίσουν σύμπτωμα όμως, τότε συνήθως παρατηρείται έκκριση υγρών από την ουρήθρα.

Πώς μεταδίδεται

9
Με την κολπική επαφή. Είναι περισσότερη συχνή στις γυναίκες αφού οι τριχομονάδες δεν
αναπτύσσονται καλά στο πέος, το στόμα και το έντερο. Μεταδίδεται εύκολα από κόλπο σε κόλπο
με δεύτερη επαφή και συνήθως όταν ένα άτομο έχει τριχομονάδες, μπορεί να έχει και γονόρροια
χωρίς όμως αυτό να αποτελεί κανόνα.

Θεραπεία

Χρησιμοποιούνται φάρμακα από το στόμα τα οποία έχουν πολύ καλά αποτελέσματα.

Κολπίτιδα που οφείλεται σε βακτηρίδια

Η Βακτηριδιακή κολπίτιδα είναι μια φλεγμονή του κόλπου ή οποία προκαλείται από μια σειρά
βακτηριδίων, συμπεριλαμβανομένου του αιμόφιλου του κόλπου και του μυκοπλάσματος. Αυτή η
κολπίτιδα δεν είναι πάντα σεξουαλικώς μεταδιδόμενη.

Συμπτώματα

Έντονη και ασυνήθιστη κολπική υπερέκκριση, γκριζωπή, αφρώδης και πιθανά δύσοσμη.

Πώς μεταδίδεται;

Μερικές φορές με την κολπική επαφή.

Διάγνωση

Μικροσκοπική εξέταση του κολπικού υγρού.

Θεραπεία

Ο ένας ή μερικές φορές και οι δύο σύντροφοι θεραπεύονται με επιτυχία με αντιβιοτικά.

Προστασία

Τα προφυλακτικά προσφέρουν πολύ καλή προφύλαξη έναντι της βακτηριδιακής κολπίτιδας.

Μη λοιμώδης κολπίτιδα

Λόγοι εμφάνισης

Εάν αλλάξατε πρόσφατα το σαπούνι σας ή το απορρυπαντικό σας ή αν προσθέσατε κάποιο

μαλακτικό ρούχων.

Εάν αλλάξατε τις κολπικές πλύσεις, τις σερβιέτες ή τα ταμπόν που χρησιμοποιείτε.

Ορμονικές αλλαγές.

Θεραπεία

10
Αλλαγή ή διόρθωση του πιθανού αιτίου. Σε περίπτωση ορμονικών αλλαγών, τότε μπορεί να
συνταγογραφηθούν οιστρογόνα.

Κολπίτιδα που οφείλεται σε ιούς

Οι ιοί είναι μία συνήθης αιτία κολπίτιδας. Οι λοιμώξεις αυτές μεταδίδονται και με τη σεξουαλική
επαφή. Συγκεκριμένα υπάρχει ο έρπης όπου η κολπίτιδα συνδέεται με πόνο και με αλλοιώσεις ή
πληγές. Αυτές οι πληγές συνήθως είναι εμφανείς στο αιδοίο ή στον κόλπο αλλά σε κάποιες
περιπτώσεις είναι μέσα στον κόλπο και φαίνονται μόνο κατόπιν γυναικολογικής εξέτασης.
Υπάρχει και ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) που αναφέρεται συχνά και ως
κονδυλώματα. Ο ιός αυτός μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη επίπονων αδενωδών
εξογκωμάτων (σπίλοι) στον κόλπο, στον πρωκτό, στο αιδοίο ή στη βουβωνική χώρα. Αυτοί οι
σπίλοι είναι συνήθως άσπροι προς γκρι, αλλά μπορεί να είναι και ροζ ή μωβ. Παρόλα αυτά δεν
υπάρχουν πάντα εμφανείς σπίλοι και ο ιός μπορεί να ανιχνευθεί μόνο κατόπιν ενός τεστ
Παπανικολάου.

Έρπης γεννητικών οργάνων

Είναι μια συχνή πάθηση που προκαλείται από τον ιό του έρπητα(HSV) και διαχωρίζεται σε σε 2
τύπους. Ο συνηθέστερος σε εμφάνιση είναι ο τύπος 1 που προσβάλλει διάφορα σημεία του
προσώπου. Ο τύπος 2 προσβάλλει τα γεννητικά όργανα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
μπορεί να προκαλέσει αποβολή.

Συνήθη συμπτώματα

Ένα επαναλαμβανόμενο εξάνθημα με σωρό από μικρές φυσαλίδες εμφανίζεται στα γεννητικά
όργανα, το οποίο προκαλεί πόνο και δυσανεξία. Οι φυσαλίδες σπάζουν, σχηματίζουν κρούστα
και εξελίσσονται σε μικρά έλκη που θεραπεύονται από μόνα τους σε 2-3 εβδομάδες.

Πώς μεταδίδεται

Ο ιός μεταδίδεται με την επαφή με τις φυσαλίδες, αν και μπορεί να μεταδοθεί από τους φορείς
χωρίς οι ίδιοι να παρουσιάζουν συμπτώματα. Η μετάδοση μπορεί να γίνει με άμεση δερματική
επαφή καθώς επίσης και με τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική, στοματική) χωρίς
προφυλάξεις.

Θεραπεία

Επειδή ο ιός παραμένει στον οργανισμό δια βίου δεν υπάρχει κάποια θεραπεία που να τον
απομακρύνει. Η θεραπεία του έρπητα γίνεται με ειδικά φάρμακα, τα ιοστατικά, που στόχο έχουν
την ελάττωση της διάρκειας του κάθε επεισοδίου και τη μείωση του αριθμού των
επανεμφανίσεων.

Κονδυλώματα γεννητικών οργάνων

Οφείλονται στον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV – Human Papilloma Virus) που μολύνει
τους βλεννογόνους κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ο μέσος χρόνος επώασης είναι 2-
3 μήνες, χρόνος που χρειάζεται για να εμφανιστούν και τα πρώτα συμπτώματα. Υπάρχουν
αρκετοί τύποι  ανθρωπίνων κονδυλωμάτων, από τους οποίους μερικοί είναι ανθεκτικότεροι σε
θεραπευτικές  ενέργειες. Κάποιοι από του τύπους αυτούς, ενοχοποιούνται  – σε συνδυασμό με
άλλους παράγοντες – ότι προξενούν καρκίνους στον τράχηλο της μήτρας. Τα κονδυλώματα

11
κατατάσσονται στις πλέον συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενες νόσους και ιδιαίτερα 
προσβάλλονται νεαρά  άτομα.

Συμπτώματα

Ομαδικοί σχηματισμοί σε μέγεθος περίπου κεφαλής καρφίτσας με εικόνα επιφανείας

κουνουπιδιού (τα λεγόμενα οξυτενή κονδυλώματα), που εμφανίζονται στα έξω γεννητικά όργανα,
στον πρωκτό και στην αρχή του ορθού, όπου μπορεί να φτάσουν και το μέγεθος κερασιού. Αν τα
αφήσουμε αθεράπευτα, μπορεί να μεγαλώσουν τόσο που να φράξουν την είσοδο του κόλπου,
του εντέρου ή του λάρυγγα και γίνονται πολύ ενοχλητικά.

Τα κονδυλώματα δεν ξεχωρίζουν πάντα με γυμνό μάτι

Αλλαγή του τόνου της φωνής όταν βρίσκονται στο λάρυγγα

Πώς μεταδίδονται

Με την σεξουαλική επαφή.  Με έμμεση επιμόλυνση, π.χ. με την χρήση μίας λερωμένης πετσέτας.
Παιδιά μπορεί να επιμολυνθούν κατά τον τοκετό. Προϋπόθεση για την δημιουργία κονδυλωμάτων
είναι η υπερβολική  ύγρανση της περιοχής, μικροτραυματισμοί της περιοχής ή φλεγμονές, καθώς
και η μείωση της ανοσολογικής άμυνας του οργανισμού.

Διάγνωση

Πολλές φορές η διάγνωσή των κονδυλωμάτων είναι δύσκολη, όταν δηλαδή εμφανίζονται στο
εσωτερικό του κόλπου. Διάγνωση γίνεται αρχικά με την κλινική εξέταση όπου ο γυναικολόγος για
να εντοπίσει  αλλοιώσεις που ακόμη δεν είναι ορατές, εμβρέχει την περιοχή του δέρματος  που
εξετάζει, ή την επιφάνεια του τραχήλου, με διάλυμα οξικού οξέως (ξύδι 3%).  Με αυτόν τον τρόπο,
όπου υπάρχουν κονδυλώματα, ξεχωρίζουν σαν λευκές περιοχές. Η πιο ολοκληρωμένη διάγνωση
όμως γίνεται με τεστ ΠΑΠ (κολποσκόπηση ή & τυποποίηση του ιού).

Θεραπεία

Είναι πολύ σημαντικό να αρχίσει θεραπεία και ο σύντροφός του προσβληθέντα. Συνήθως μία
αλοιφή για τοπική χρήση αρκεί. Εάν όμως ο ιός έχει προχωρήσει, χρειάζεται καυτηριασμός,
κρυοπηξία ή laser. Επίσης μπορεί να γίνει εφαρμογή ποδοφυλλίνης ή οξέος. Οι γυναίκες που
έχουν προσβληθεί από τον ιό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές και να κάνουν συχνά τις
απαραίτητες εξετάσεις, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις επανεμφανίζεται.

ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΑΙΔΟΙΟΥ

Το αιδοίο μαζί με τον κόλπο αποτελούν τα εξωτερικά γεννητικά όργανα της
γυναίκας. Είναι ευαίσθητη περιοχή και γι’ αυτό η παρουσία κάθε τι μη
φυσιολογικού την ανησυχεί.
Οι καλοήθεις όγκοι του αιδοίου είναι αρκετά συχνοί όγκοι που μπορούν να
εμφανιστούν σε όλες τις ηλικίες. Οι πιο συχνοί όγκοι στις νεαρές ηλικίες είναι: οι
κύστεις και τα αποστήματα του βαρθολίνειου αδένα που έχουν ως κύρια
συμπτώματα έντονο πόνο, ερυθρότητα, ίσως και πυρετό. Τα οξυτενή
κονδυλώματα που οφείλονται σε κάποιους καλοήθεις τύπους HPV ιών και
μεταδίδονται μετά από σεξουαλική επαφή καθώς και από την χρήση πισίνας. Οι
δοθιήνες που δημιουργούνται κυρίως από σταφυλόκοκκο και στρεπτόκοκκο. Ο

12
έρπης των γεννητικών οργάνων ο οποίος μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή
και με την στοματική σεξουαλική επαφή και μόνο κατά τις μέρες που ο
σύντροφος νοσεί. Η ατοπική δερματίτιδα που είναι η δερματίτιδα που
παρουσιάζουν τα αλλεργικά άτομα. Διαβητική αιδοιίτιδα που εμφανίζεται σε
διαβητικά άτομα και τέλος η υπερπλαστική δυστροφία και ο σκληρυντικός
λειχήνας τα οποία εμφανίζονται σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας. Τα βασικά τους
συμπτώματα είναι χρόνιος κνησμός, σκλήρυνση του δέρματος και αλλαγή του
χρώματος του δέρματος σε λευκό χρώμα.
Αναλυτικότερα οι όγκοι της αιδοιικής περιοχής είναι οι εξής:
Κυστικοί όγκοι
· Κύστεις βαρθολινείου αδένα
· Κύστεις του πόρου του Nuck (υδροκήλη)
· Κύστεις τον επιθηλιακών εγκλείστων
· Κύστεις των πόρων των αδένων του Skene
Συμπαγείς όγκοι
· Ακροχόρδωνες (οξυτενή κονδυλώματα)
· Αγγειοκεράτωμα
· Αδένωμα Βαρθολινείου
· Κερασοειδές αγγείωμα
· Ίνωμα
· Αιμαγγείωμα
· Υδραδένωμα
· Λίπωμα
· Μυοβλάστωμα κοκκιώδών κυττάρων
· Νευροΐνωμα
· Θηλαμάτωση
Ανατομικοί όγκοι
· Κήλη
· Ουροθρικό εκκόλπωμα
· Κιρσοί
Μολυσματικοί όγκοι
· Απόστημα Βαρθολινείου
· Απόστημα αδένων Sheke
· Απόστημα περικλειτοριδικό κ.α.
· Πλατέα κονδυλώματα
· Μολυσματικό κηρίο
· Πυώδες κοκκίωμα
Όγκοι έκτοπων ιστών
· Ενδομητρίωση
· Έκτοπος μαστικός ιστός
Φλεγμονώδεις
· Θηλακίτιδα
· Δοθιήνας/ψευδάνθρακας
· Φθειρίασης εφηβαίου
· Ψώρα
· Κονδυλώματα οξυτενή

13
· Συφιλιδικό έλκος
· Μαλακό έλκος
· Μολυσματική τέρμινθος
· Αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα
· Έρπης
Μη φλεγμονώδεις
· Αιοιδική ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας VIN I, II, III
· Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
· Μελανίζουσα ακάνθωση
· Ατοπική δερματίτιδα
· Νόσος του Crohn’s
· Διαβητική αιδοιίτιδα
· Υπερπλαστική δυστροφία
· Λειχήνας σκληρωτικός
· Νόσος Paget
ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΑΙΔΟΙΟΥ
Ο καρκίνος του αιδοίου αποτελεί το 5% του συνόλου (διηθητικών καρκίνων) του
αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας με πιο συχνό το επιδερμοειδές
καρκίνωμα του αιδοίου. Οι συχνότερες θέσεις εντόπισης του επιθηλιώματος είναι
τα μεγάλα χείλη και η κλειτορίδα. Μερικές φορές σε εκείνα τα σημεία
παρατηρούνται δύο ή περισσότεροι όγκοι.
Προδιαθεσικοί παράγοντες:
· Η λοίμωξη από τον ιό HPV και ύπαρξη VIN αλλοιώσεων
· Το κάπνισμα
· Ηλικία (συχνό σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας)
· Γυναίκες που έχουν άλλες χρόνιες αιδοιοπάθειες)
Κλινική εικόνα:
Παρόλο ότι η ασθενής μπορεί να έχει κνησμό για μεγάλο χρονικό διάστημα,
συχνά ο όγκος, μέχρι να εξελκωθεί είναι χωρίς συμπτώματα εκτός και αν μπορεί
ο γυναικολόγος να τον εντοπίσει. Κάθε ογκίδιο του αιδοίου όπως εκβλαστήσεις,
έλκη και περιοχές σκλήρυνσης ή μεταβολής της φυσιολογικής χροιάς, δυσουρία,
εκκρίσεις πρέπει να εξετάζονται ιστολογικά. Οι βουβωνικοί αδένες συχνά
διογκώνονται, αλλά η έλλειψη της διόγκωσης δεν εγγυάται την απουσία
επέκτασης στο λεμφικό σύστημα.
Ποιοι είναι οι κακοήθεις όγκοι του αιδοίου;
· Ενδοεπιθηλιακό καρκίνωμα In situ
· Νόσος Papet
· Επιδερμοειδές διηθητικό καρκίνωμα
· Ca βαρθολινείου αδένα
· Βασικοκυτταρικό Ca
· Σάρκωμα αιδοίου
· Ακροχορδονώδες καρκίνωμα
Θεραπεία των κακοηθών παθήσεων του αιδοίου:
Ριζική αιδοιεκτομία που συνοδεύεται από την αξαίρεση των βουβωνικών
λεμφαδένων της έξω λαγονίου, ή ακτινοβολία.

14
ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

Οι παθήσεις του τραχήλου της μήτρας αφορούν τόσο σε λοιμώξεις και νόσους όσο και
στις ανατομικές δυσλειτουργίες του τραχήλου.
Ο τράχηλος αποτελεί το κατώτερο μέρος της μήτρας. Πρόκειται για έναν ινομυωματώδη
σωλήνα, μέσω του οποίου η μήτρα επικοινωνεί με τον κόλπο. Στην κατάσταση του
τοκετού, ο τράχηλος διαστέλλεται έως ότου εξαλειφθεί για να ολοκληρωθεί ο τοκετός.
Κατά τη γυναικολογική εξέταση, το κολποσκόπιο ανοίγει τα κολπικά τοιχώματα και
επιτρέπει την ορατότητα για τον τράχηλο. Ο γυναικολόγος παρατηρεί την κατάσταση του
εξωτραχήλου, ελέγχει το έξω τραχηλικό στόμιο, καθώς επίσης και αν εκκρίνεται κάποιο
υγρό από τον ενδοτράχηλο. Τέλος, θα κάνει έλεγχο για πιθανούς πολύποδες, όγκους,
τραύματα, θηλώματα κ.α.
Το κατώτερο μέρος του τραχήλου καλύπτεται από δύο τύπους επιθηλίου:
 Το πλακώδες επιθήλιο που καλύπτει το τμήμα του τραχήλου που προβάλλει από
τον κόλπο.
 Το αδενικό επιθήλιο που καλύπτει τον ενδοτραχηλικό σωλήνα και το τμήμα έξω
από το τραχηλικό στόμιο.

Πολύποδες
Πρόκειται για καλοήθεις όγκους και συνήθως είναι μισχωτοί πολύποδες, οι οποίοι
παρουσιάζονται στον ενδοτραχηλικό αυλό και καλύπτονται από κυλινδρικό επιθήλιο.
Συχνά δεν εμφανίζουν συμπτώματα, ενώ κάποιες φορές μπορεί να υπάρξει αιμορραγία
από τον κόλπο (κυρίως μετά από τη σεξουαλική επαφή).
Η θεραπεία γίνεται μέσω αφαίρεσής τους. Σε πολλές περιπτώσεις (κυρίως σε γυναίκες
μεγαλύτερης ηλικίας), η επέμβαση ακολουθείται από απόξεση για τον εντοπισμό τυχόν
άλλων πολυπόδων.

Ινομυώματα

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας (ενδοτοιχωματικά-

υπορρογόνια-υποβλενογόνια)

που εμφανίζονται συχνά κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας των

γυναικών. Αποτελούνται από παρόμοιους ιστούς κυττάρων με αυτών της
μήτρας.

Τα ινομυώματα της μήτρας δεν αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου

της μήτρας, ενώ πάρα πολύ σπάνια εξελίσσονται σε καρκίνο.

15
Τα ινομυώματα στη μορφή τους, κυμαίνονται από μέγεθος μπιζελιού μέχρι
και σε ογκώδεις μάζες, που μπορούν να ξεπεράσουν τα 10 εκατοστά. Το 80
% των γυναικών έχουν τουλάχιστον ένα ινομύωμα. Η αντιμετώπιση τους
είναι συνήθως χειρουργική.

Τι συμπτώματα προκαλούν;
 Βαριά έμμηνο ρύση - αιμορραγία- (αρκετό αίμα κατά την περίοδο).
 Πίεση ή πόνο χαμηλά στην κοιλιά.
 Συχνοουρία ή δυσκολία κατά την ούρηση.
 Δυσκοιλιότητα.
 Οσφυαλγία.

Βέβαια, πολλές γυναίκες που έχουν ινομυώματα της μήτρας δεν το

γνωρίζουν επειδή συχνά δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.

Τα ινομυώματα που βρίσκονται στο εσωτερικό τοίχωμα της

μήτρας (ενδομήτριο) ή που έχουν επαφή με αυτό
καταστρέφοντας την ομαλή ανατομία της κοιλότητας της
μήτρας, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα.

Αυτά τα ινομυώματα ονομάζονται υποβλεννογόνια και θα

πρέπει να αφαιρεθούν γιατί εμποδίζουν την εμφύτευση
του εμβρύου.

Που βρίσκονται τα ινομυώματα;

 Εντός των τοιχωμάτων της μήτρας (ενδοτοιχωματικά).
 Μέσα στην κοιλότητα της μήτρας (υποβλεννογόνια).
 Στο εξωτερικό περίβλημα της μήτρας (υπορρογόνια).

16
 Φωτ. - Τύποι
Ινομυώματος

Πόσο γρήγορα μπορεί να μεγαλώσει ένα

ινομύωμα;
Ο ρυθμός αύξησης των ινομυωμάτων της μήτρας ποικίλει, μπορούν να
μεγαλώνουν αργά ή γρήγορα ή μπορεί να παραμείνουν στο ίδιο μέγεθος.

Μετά την εμμηνόπαυση συνήθως συρρικνώνονται, έως ένα βαθμό, από

μόνα τους.

Πως γίνεται η διάγνωση;

 Με κολπικό υπερηχογράφημα.
 Με μαγνητική τομογραφία (MRI).

Πότε πρέπει να τα αφαιρέσω;

 Αν έχετε πόνο χαμηλά στην κοιλιά που δεν υποχωρεί.
 Αν έχετε υπερβολικά βαριά, παρατεταμένη ή επώδυνη περίοδο.
 Αν έχετε δυσκολία κένωσης της ουροδόχου κύστης σας.
 Αν σχετίζονται με υπογονιμότητα.
 Αν το μέγεθος τους αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό.

17
Πως γίνεται η αντιμετώπιση - αφαίρεση των
ινομυωμάτων;
Η αφαίρεση των ινομυωμάτων της κοιλότητας της μήτρας είναι απλή και
γίνεται με τη μέθοδο της υστεροσκόπησης (υστεροσκοπική αφαίρεση
ινομυώματος).

Τα ινομυώματα που βρίσκονται γύρω από την μήτρα ή μέσα στο τοίχωμα
της μήτρας (ενδοτοιχωματικά), βγαίνουν με την λαπαροσκοπική μέθοδο
(λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυώματος).

Τραχηλίτιδα
Η τραχηλίτιδα αποτελεί φλεγμονική πάθηση του τραχήλου της μήτρας και είναι μία από
τις συχνότερες παθήσεις του τραχήλου. Συνήθως προκύπτει από σεξουαλικώς
μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως είναι η χλαμύδια, η γονόρροια και οι τριχομονάδες. Επίσης,
μπορεί να οφείλεται σε μολύνσεις που προκύπτουν από βακτηριδιακή κολπίτιδα κ.α.
Τα συμπτώματα της τραχηλίτιδας περιλαμβάνουν:
 Πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
 Κνησμό στην περιοχή του κόλπου
 Αιμορραγία από τον κόλπο
 Κολπικές εκκρίσεις

Η θεραπεία της τραχηλίτιδας εξαρτάται από το αίτιο δημιουργίας της. Συνήθως, οι

λοιμώξεις, στις οποίες οφείλεται η πάθηση, αντιμετωπίζονται με αντιβιοτική αγωγή.
Σε περιπτώσεις πιο σοβαρών λοιμώξεων, όπως είναι ο ιός HPV, πραγματοποιείται
χειρουργική αφαίρεση.

 Στένωση
Η στένωση (ή απόφραξη) του τραχηλικού σωλήνα αποτελεί ανατομική ανωμαλία του
τραχήλου της μήτρας. Συχνά οφείλεται σε κάποια κληρονομική δυσπλασία ή σε κάποια
δυσλειτουργία στην παραγωγή βλέννης και στη γονιμότητα.
Αυτή η δυσλειτουργία οφείλεται σε βλάβη όπως είναι:
 Λοίμωξη
 Κακοήθεις νόσοι
 Ακτινοβολία
 Ατροφία

18
Σε αυτήν την περίπτωση, παρουσιάζεται συγκέντρωση αίματος στη μήτρα με αποτέλεσμα
τον έντονο πόνο στην περιοχή της κοιλιάς.

Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας 

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί και μπορεί να ιαθεί εάν
ανιχνευθεί έγκαιρα.  
Παλαιότερα, ο καρκίνος αυτός αποτελούσε ένα από τους κύριους λόγους θνησιμότητας των
γυναικών εξ' αιτίας καρκίνου. Σήμερα χάρις στα προγράμματα ανίχνευσης και θεραπείας των
καταστάσεων εκείνων που μπορούν να οδηγήσουν στον καρκίνο αυτό, η θνησιμότητα που
προκαλεί έχει μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ) είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος των
γυναικείων γενετικών οργάνων μετά από τον καρκίνο της ωοθήκης. Μετά από αυτόν
ακολουθεί ο καρκίνος του ενδομητρίου που έχει λίγο χαμηλότερη συχνότητα.
Ο μέσος όρος ηλικίας στην οποία παρατηρείται είναι γύρω στα 52 χρόνια αλλά έχει
παρουσιαστεί μια αύξηση σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας.
Ο ΚΤΜ εκδηλώνεται όταν κύτταρα του τραχήλου αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται αναρχικά
και δημιουργούν ένα νέο ιστό, ένα όγκο στην περιοχή.
Μπορεί να δημιουργηθεί στην περιοχή αυτή είτε ένας κακοήθης είτε ένας καλοήθης όγκος. Οι
συχνότερες μορφές ΚΤΜ είναι ο επιθηλιακός καρκίνος (90% των περιπτώσεων) που
αναπτύσσεται στο έξω μέρος του τραχήλου και το αδενοκαρκίνωμα (10% των περιπτώσεων)
που εμφανίζεται στο εσωτερικό μέρος του τραχηλικού καναλιού (ενδοτράχηλος).
 

αιτίες του καρκίνου τραχήλου της μήτρας;

Οι αιτίες που προκαλούν τον ΚΤΜ, όπως και σε πολλούς άλλους καρκίνους δεν είναι
απόλυτα γνωστές.
Όμως υπάρχουν ορισμένοι συσχετισμοί και ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που φαίνεται ότι
παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του καρκίνου αυτού και οι σημαντικότεροι από
αυτούς είναι:
• Μόλυνση από ιούς: Ο ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων, γνωστός σαν Human
Papilloma Virus ή HPV, θεωρείται σαν μια πιθανή αιτία του ΚΤΜ. Συχνά είναι ανιχνεύσιμος
στον τράχηλο γυναικών που πάσχουν από τον καρκίνο αυτό. Υπάρχουν 80 τύποι του ιού
HPV
• Σεξουαλική δραστηριότητα: Οι γυναίκες που ήσαν σεξουαλικά δραστήριες σε μια νεαρή
ηλικία και που είχαν πολλούς ερωτικούς συντρόφους έχουν περισσότερο κίνδυνο να
παρουσιάσουν τον καρκίνο αυτό. Όσο νωρίτερα στην ηλικία αρχίσει την σεξουαλική
δραστηριότητα μια γυναίκα τόσο περισσότερο είναι αυξημένος ο κίνδυνος της για την
ασθένεια. Το ίδιο επίσης ισχύει με τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων με αποτέλεσμα,
αυτές με πολλούς να έχουν περισσότερο κίνδυνο. Να σημειωθεί ότι ο καρκίνος αυτός είναι
σπάνιος στις παρθένες. Πιστεύεται ότι ο αυξημένος κίνδυνος στις γυναίκες με πολλούς
ερωτικούς συντρόφους και σ΄ αυτές που αρχίζουν σε μικρή ηλικία το σεξ, έχει σχέση με την
μόλυνση με τον ιό HPV
• Ηλικία:
• Κάπνισμα:
• Τεστ Παπανικολάου: Οι γυναίκες που δεν έκαναν ποτέ τεστ Παπανικολάου ή δεν το κάνουν
όσο θα έπρεπε, έχουν ψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν ΚΤΜ. Σε πολλές περιπτώσεις το
τεστ μπορεί να ανιχνεύσει προκαρκινικές αλλοιώσεις. Υπάρχουν 3 ειδών αυξανόμενης
σοβαρότητας αλλοιώσεις, CIN I, CIN II και CIN III
• AIDS: Οι γυναίκες που πάσχουν από AIDS

19
σημεία και συμπτώματα του καρκίνου τραχήλου της μήτρας;

Οι καταστάσεις που οδηγούν στον ΚΤΜ συνήθως δεν προκαλούν πόνο. Γι' αυτό η ασθένεια
μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα χωρίς συμπτώματα.
Οι πρώτες ενοχλήσεις εμφανίζονται όταν τα ανώμαλα κύτταρα γίνουν πλέον καρκινικά και
αρχίζουν να διηθούν τους γειτονικούς ιστούς. Όταν αυτό συμβεί το συχνότερο σημείο είναι η
ασυνήθιστη απώλεια αίματος από τον κόλπο. Επίσης μπορεί να εκδηλωθεί και πόνος ή
άλλες κολπικές εκκρίσεις.
Είναι γι' αυτούς τους λόγους που πρέπει να γίνονται συστηματικά από το γιατρό
γυναικολογικές εξετάσεις και το τεστ Παπανικολάου.
Με την κολποσκόπηση ο γυναικολόγος μπορεί να εξετάσει καλύτερα τον τράχηλο και εάν
χρειαστεί να κάνει βιοψίες για να διευκρινιστεί ιστολογικά το είδος μιας ανωμαλίας που
πιθανό να υπάρχει.

θεραπεία για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;

Εάν η νόσος ανιχνευθεί έγκαιρα και αντιμετωπισθεί κατάλληλα μπορεί να υπάρξει ίαση.  
Δυστυχώς όμως, όπως όλοι οι καρκίνοι, ο ΚΤΜ έχει την ικανότητα να κάνει μεταστάσεις.
Συνήθως τις κάνει στα οστά της λεκάνης, και σε γειτονικά όργανα όπως το έντερο και την
ουροδόχο κύστη.
Η θεραπεία βασίζεται πάνω στις 3 κύριες μεθόδους καταπολέμησης των καρκίνων. Τη
χειρουργική επέμβαση, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία..
Το είδος και η ένταση της θεραπείας θα εξαρτηθεί από το στάδιο εξάπλωσης της νόσου και
από την ηλικία της ασθενούς.
Εάν η νόσος ανακαλυφθεί σε ένα αρχικό στάδιο η χειρουργική επέμβαση είναι η βασική
θεραπεία. Τα αποτελέσματα στις περιπτώσεις αυτές δείχνουν 90% ίαση στα 5 χρόνια.
Εάν η νόσος είναι περισσότερο προχωρημένη υπάρχει ένδειξη για ακτινοθεραπεία.
Πρόσφατες κλινικές έρευνες έδειξαν ότι η χημειοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τόσο σε
προχωρημένα όσο και σε λιγότερο προχωρημένα στάδια.
Σε γυναίκες που θέλουν να τεκνοποιήσουν και στις οποίες ο καρκίνος έχει βρεθεί στα πολύ
αρχικά στάδια, υπάρχει η πιθανότητα αφαίρεσης μόνο ενός μικρού τμήματος (κωνική
αφαίρεση) του τραχήλου της μήτρας.
Σε πολλές άλλες περιπτώσεις είναι αναγκαίο να γίνει υστερεκτομή από το γυναικολόγο.
Η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο ο καρκίνος έχει ανιχνευθεί.

ΠΑΘΗΣΕΣΙ ΜΗΤΡΑΣ

ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ{ ΔΕΙΤΕ ΠΑΡΑΠΑΝΩ}

Αδενομύωση

20
Είναι η πάθηση που δημιουργείται από απόσπαση κυττάρων του
ενδομητρίου στο μυικό τοίχωμα της μήτρας, τα οποία κάτω από την κυκλική
επίδραση των ορμονών (οιστρογόνων – προγεστερόνης), κατά τη διάρκεια
του καταμήνιου κύκλου, αυξάνουν σε μέγεθος με συνέπεια τη διόγκωση της
μήτρας και την αιμορραγία. Η θεραπεία είναι συντηρητική κατά την
αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας και χειρουργική (υστερεκτομή) όταν η
γυναίκα έχει ολοκληρώσει την οικογένεια της, αφού η πάθηση αυτή
προκαλεί συνήθως δύσκολα ελεγχόμενη μηνο / μητρορραγια.
 

Καρκίνος ενδομητρίου

Η συχνότητα εμφάνισής του είναι 2-3% στον

γενικό πληθυσμό. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικίες άνω των 45 ετών. Ένα από
τα κύρια συμπτώματα που προκαλεί είναι η εμφάνιση αιμορραγίας ανευ
λόγου, κυρίως σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η οποία αναγκάζει την
γυναίκα να συμβουλευτεί τον ιατρό της προς ανεύρεση της αιτίας της
αιμορραγίας. Η διάγνωση γίνεται κλινικά και με τη μαγνητική τομογραφία
(MRI) πυέλου και επιβεβαιώνεται είτε με απλή απόξεση ενδομητρίου είτε με
υστεροσκόπηση, δηλαδή με την εισαγωγή μιας μικροσκοπικής κάμερας
διαμέσου του τραχήλου στην κοιλότητα της μήτρας και τη λήψη
κατευθυνόμενων βιοψίων από την ύποπτη περιοχή. Η θεραπεία συνίσταται
σε αφαίρεση της μήτρας και εξαρτημάτων (σάλπιγγες και ωοθήκες). Αυτό

21
μπορεί να γίνει με ανοικτή τομή (λαπαροτομή) ή λαπαροσκοπικά, ενώ
ανάλογα με το στάδιο της νόσου μπορεί να απαιτηθεί επιπλέον
συμπληρωματική ακτινοθεραπεία ή ακόμα και χημειοθεραπεία. Ως συνήθως
η έκβαση της νόσου, εάν και εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα, είναι πολύ καλή.

Σάρκωμα μήτρας
Κακοήθεια μπορεί να προέλθει και από την μυική στιβάδα ή τον συνδετικό
ιστό της μήτρας και αυτό ονομάζεται σάρκωμα της μήτρας. Είναι πολύ πιο
σπάνια κακοήθεια από τον καρκίνο του ενδομητρίου. Η συμπτωματολογία
του σαρκώματος είναι αιμορραγίες ανεξάρτητα της φάσης του κύκλου,
αίσθημα πόνου, φούσκωμα στην κοιλιά και καμιά φορά πιεστικά φαινόμενα
στην ουροδόχο κύστη, όπως π.χ συχνοουρία. Η διάγνωση γίνεται με την
κλινική εξέταση, το διακολπικό υπερηχογράφημα, την MRI (μαγνητική
τομογραφία) ενώ η θεραπεία απαιτεί υστερεκτομή μέσω ανοικτής τομής και
ακολούθως χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία. Δυστυχώς η πρόγνωση
του σαρκώματος είναι φτωχότερη από αυτή στον καρκίνο του ενδομητρίου.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΑΛΠΙΓΓΩΝ
Οι σάλπιγγες είναι το όργανο που συνδέει τις ωοθήκες με την μητρική
κοιλότητα και η λειτουργία τους είναι κατά την διάρκεια της ωορρηξίας να
δεσμεύουν το ωάριο που απελευθερώνεται από την ωοθήκη και με
περισταλτικές κινήσεις να το προωθούν προς τον αυλό τους.  Σε περίπτωση
γονιμοποίησης του ωαρίου από το σπερματοζωάριο  μέσα στον αυλό της
σάλπιγγας, οι έντονες αυτές περισταλτικές κινήσεις ωθούν το
γονιμοποιημένο ωάριο προς την ενδομητρική κοιλότητα όπου και
εμφυτεύεται και ακολούθως αναπτύσσεται σε εμβρυο.
Είναι ένα ουσιώδες όργανο που παίζει πρωταρχικό ρόλο στην γονιμότητα
της γυναίκας γιατί έιναι υπέυθυνο για τη «συνάντηση» ωαρίου -
σπερματοζωαρίου με αποτέλεσμα τη σύλληψη.

ΣΑΛΠΙΓΓΙΤΙΔΑ
Είναι φλεγμονές των σαλπίγγων που προκαλούνται από σεξουαλικώς
μεταδιδόμενους μικροοργανισμούς, κυρίως γονόκοκκο και χλαμύδια.

ΣΥΜΦΥΣΕΙΣ ΣΑΛΠΙΓΓΩΝ
Προκαλούνται μετά από χειρουργικές επεμβάσεις είτε στις σάλπιγγες ή στην
περιοχή γύρω από αυτές (πχ μετά από σκωλικοειδεκτομή), καθώς και ως

22
αποτέλεσμα φλεγμονών της πυέλου. Οι συμφύσεις αυτές μπορεί να
διαταράξουν την λειτουργικότητα των σαλπίγγων, λόγω του ουλώδους
ιστού που αναπτύσσεται, με αποτέλεσμα την μερική ή ολική απόφραξη
αυτών επηρεάζοντας έτσι την γονιμότητα της γυναίκας.

ΥΔΡΟΣΑΛΠΙΓΓΕΣ
Συνήθως δημιουργούνται μετά από εγκλωβισμό του υγρού που
φυσιολογικά παράγεται εντός της σάλπιγγας λόγω απόφραξης στο
περιφερικού άκρου αυτής. Η σάλπιγγα διογκώνεται άλλοτε σε άλλο βαθμό
και προκαλεί υπογονιμότητα αφού το ωάριο δεν μπορεί να συλληφθεί και
να μεταφερθεί εντός της κοιλότητας της μήτρας. Επίσης, σε περιπτώσεις
εξωσωματικής γονιμοποιήσης, η ύπαρξη υδροσάλπιγγας κατά την διάρκεια
της εμβρυομεταφοράς  προκαλεί αποβολή των εμβρύων λόγω της
παλινδρόμησης υγρών εντός της μητρικής κοιλότητας. Για το λόγο αυτό ο
αποκλεισμός ύπαρξης υδροσάλπιγγας με την εκτέλεση
υστεροσαλπιγγογραφίας πριν από την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι
απαραίτητη προυπόθεση για την επιτυχή έκβαση αυτής. Σε περίπτωση
επιβεβαίωσης ύπαρξης υδροσάλπιγγας κρίνεται απαραίτητη η
λαπαροσκοπική αφαίρεση αυτής.

ΕΞΩΜΗΤΡΙΑ ΚΥΗΣΗ
Είναι η ανάπτυξη της εγκυμοσύνης εντός του αυλού της σάλπιγγας και όχι
εντός της ενδομητρικής κοιλότητας, όπου φυσιολογικά αναπτύσσεται μια
κύηση. Αιτίες για τη σαλπιγγική (εξωμήτρια) κύηση αποτελούν μια από τις
προαναφερόμενες παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν απόφραξη των
σαλπίγγων.
Η αντιμετώπιση γίνεται είτε μέσω λαπαροσκοπικής χειρουργικής εξαίρεσης
του εμβρυικού σάκκου και αποκατάσταση της σάλπιγγας (σαλπιγγοστομία) ή
αφαίρεση όλης της σάλπιγγας (σαλπιγγεκτομή) είτε με την χορήγηση
φαρμακευτικής αγωγής (μεθοτρεξάτης) σε μια μόνο δόση ενδομυικά.

ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΣΑΛΠΙΓΓΩΝ
Είναι σπάνια μορφή καρκίνου γιατί αφορά το 1% περίπου των κακοήθων
καταστάσεων του γυναικείου γεννητικού συστήματος. Πρόσφατες μελέτες
δείχνουν ότι ένα ποσοστό καρκίνου των ωοθηκών ξεκινάει από τις
σάλπιγγες. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι πρωταρχικής σημασίας,
καθώς ο καρκίνος των σαλπίγγων δυστυχώς δίνει συμπτώματα
καθυστερημένα, όταν η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο.

23
ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΚΥΣΤΕΙΣ ΩΟΘΗΚΩΝ

Το φυσιολογικό σχήμα και μέγεθος των ωοθηκών κατά την διάρκεια της
αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας δεν ξεπερνούν αυτά ενός αμυγδάλου.
Η λειτουργία της ωοθήκης είναι διπλή: η παραγωγή ορμονών (οιστρογόνων
και προγεστερόνης) και η ανάπτυξη ωοθυλακιών (ωαρίων) που χρειάζονται
για την αναπαραγωγή.
Η λειτουργία με την πάροδο του χρόνου ελαττώνεται φτάνοντας έτσι στην
τελεία αδρανοποίηση των ωοθηκών σε ηλικία περίπου 45-50 ετών, όπου
επέρχεται και η κλιμακτήριος (διακοπή περιόδου και παραγωγής ωαρίων).

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ
Προκύπτει όταν σε κάποιο κύκλο δεν συμβεί ωορρηξία με αποτέλεσμα το
ωοθηλάκιο, που περικλείει το ωάριο και είναι γεμάτο με υγρό, να  διογκωθεί
και να αποκτήσει μέγεθος ενίοτε μεγάλου πορτοκαλιού. Ως συνήθως οι
λειτουργικές κύστεις εξαφανίζονται ή μικραίνουν αμέσως μετά από την
επόμενη έμμηνο ρύση και έτσι αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση. Αν
επιμείνουν και μεγαλώσουν περαιτέρω στους προσεχείς κύλους, τότε
χρήζουν αντιμετώπισης και ειδικότερα λαπαροσκοπικής αφαίρεσής τους.

ΚΥΣΤΕΙΣ ΩΧΡΟΥ ΣΩΜΑΤΙΟΥ

Εμφανίζονται μετά την ωορρηξία και ως συνήθως το περιεχόμενο τους δεν
είναι υγρό αλλά αιμορραγικό. Μπορούν και αυτές να πάρουν μεγάλες
διαστάσεις αλλά ως συνήθως και αυτές εξαφανίζονται μέσα στους
επόμενους 1-2 κύκλους.

ΔΕΡΜΟΕΙΔΕΙΣ ΚΥΣΤΕΙΣ
Αυτές δημιουργούνται λόγω εγκλωβισμένων υπολειμμάτων εμβρυολογικής
προέλευσης και εκτός από υγρό μπορεί να περιέχουν ιστούς όπως σμίγμα –

24
τρίχες – οστά – δόντια, και εξ αυτού του λόγου ονομάζονται και
"ΤΕΡΑΤΩΜΑΤΑ".
Αυξάνουν αργά σε μέγεθος και μπορούν να πάρουν μεγάλες διαστάσεις
πάνω από 6-8 cm. Συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και
ανακαλύπτονται εντελώς τυχαία σε ένα υπερηχογραφικό έλεγχο. Ο κίνδυνος
είναι λόγω του μεγάλου μεγέθους τους να ραγούν εντός της κοιλιάς ή να
συστραφούν προκαλώντας έντονα φαινόμενα στη γυναίκα όπως οξύ
κοιλιακό άλγος – πυρετό – οξεία κοιλία, ενω είναι πιθανό να προκαλέσουν
νέκρωση της ωοθήκης ή/και της σάλπιγγας.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ
Είναι κύστεις γεμάτες με αίμα και μπορούν να υποστούν ρήξη και να
προκαλέσουν έντονο πόνο. Αντιμετωπίζονται χειρουργικά όταν παρουν
μεγαλες διαστασεις ή εχουν ραγεί μέσα στην κοιλιά προκαλώντας οξεία
κοιλία. Ως επί το πλέιστον η αντιμετώπιση γίνεται λαπαροσκοπικά με
εξάιρεση της κύστης και διατήρηση ανέπαφης της ωοθήκης.

ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ
Καλούνται οι ωοθήκες που σε υπερηχογραφικό έλεγχο περιέχουν πολλάπλα
μικρά ωοθηλάκια (διαστάσεων 5-8 mm), διατεταγμένα κυρίως στην
περιφέρεια των ωοθηκών. Συνήθως το ποσοστό εμφάνισης των
πολυκυστικών ωοθηκών στο γενικό πληθυσμό είναι 15-20%, με συχνότερη
ενφάνιση σε νεαρές κοπέλες. Οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να
προκαλέσουν διάφορα συμπτώματα, συνήθως αραιομηνόρροια (δηλ.
διαταραχές του καταμήνιου κύκλου), ακμή, τριχοφυία, παχυσαρκία  και
άλλα.
Λόγω της αραιομηνόρροιας μπορεί να προκληθεί στις κοπέλες αυτές
υπογονιμότητα.

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ
Αφορούν κύστεις στις ωοθήκες οι οποίες δημιουργούνται λόγω
ενδομητρίωσης, μιας πάθησης που προκαλείται από την απόσπαση
κυττάρων του ενδομητρίου (εσωτερικού τοιχώματος της μήτρας) και
ανάπτυξης αυτών πάνω στις ωοθήκες. Με τις κυκλικές ορμονικές εναλλαγές
του ενδομητρίου οι κύστεις αυτές γεμίζουν με αίμα (ΣΟΚΟΛΑΤΟΕΙΔΕΙΣ
ΚΥΣΤΕΙΣ) και προκαλούν έντονο πόνο ο οποίος εμφανίζεται λίγο πριν την
έμμηνο ρύση και βαίνει επειδεινούμενος κατά την διάρκεια αυτής. Η

25
 ενδομητρίωση δυστυχώς συνδέεται άμεσα με υπογονιμότητα και θεωρείται
σήμερα ένας από τους βασικούς λόγους αδυναμίας σύλληψης στη γυναίκα.
Η αντιμετώπισή τους γίνεται μόνο λαπαροσκοπικά αφού εκτός από την
εξαίρεση των κύστεων , ταυτόχρονα αναζητούνται και θεραπεύονται άλλες
πιθανές εστίες ενδομητρίωσης εντός της πυέλου.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΚΥΣΤΕΙΣ ΩΟΘΗΚΩΝ (ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΩΟΘΗΚΩΝ)
Αναπτύσσονται κυρίως σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, και
δυστυχώς αργούν να δώσουν συμπτώματα (φούσκωμα στην κοιλιά και
πόνος από την παραγωγή ασκιτικού υγρού), με αποτέλεσμα το στάδιο της
νόσου να είναι ήδη προχωρημένο κατά τη διάγνωση. 
Η αντιμετώπιση των κακοήθων αυτών κύστεων εξαρτάται από το στάδιο
που ευρίσκεται η νόσος τη στιγμή της διάγνωσης και μπορεί να
συμπεριλαμβάνει συνδιασμό χειρουργικής αφαίρεσης (π.χ. ολική
υστερεκτομή με αφαίρεση εξαρτημάτων +/- επιπλεκτομή και
χημειοθεραπεία).
Διάγνωση των κύστεων των ωοθηκών γίνεται με βάση:
1. το ιστορικό της ασθενούς
2. τα ευρήματα από το διακολπικό ή διακοιλιακό υπερηχογράφημα
3. τα επίπεδα του δείκτη Ca-125 στο αίμα
4. τη σταδιοπόιηση με την αξoνική ή μαγνητική τομογραφία.

26