SECTION 1

16 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ BESSEL
16.1 Ορισµοί
Οι συναρτήσεις που ικανοποιούν τη διαφορική εξίσωση του Bessel
x2y'' + xy' + (x2 − n2)y = 0 n≥0
καλούνται συναρτήσεις Bessel τάξης n.
Η γενική λύση της διαφορικής εξίσωσης του Bessel είναι
y = c1 Jn(x) + c2 J−n(x), n ≠ 0, 1, 2, …
y = c1 Jn(x) + c2Yn(x), για κάθε n
dx
y = c1 J n ( x) + c2 J n ( x) ∫ xJ 2
n ( x)
για κάθε n

όπου c1 και c2 είναι αυθαίρετες σταθερές και Jn(x), Yn(x) οι συναρτήσεις Bessel
πρώτου και δεύτερου είδους αντίστοιχα.

1
Jn(x) Yn(x)
0.4
0.8
0.2
0.6 x
2 4 6 8 10
0.4
–0.2
0.2
x –0.4

2 4 6 8 10 –0.6
–0.2 –0.8
–0.4 –1

Σχ. 16-1: Jn(x), Yn(x), n = 0 ,n=1 ,n=2 ,n=3

16.2 Συναρτήσεις Bessel Πρώτου Είδους

Οι συναρτήσεις Bessel πρώτου είδους και τάξης n ορίζονται µε τις σχέσεις

J n ( x) = xn
2n G (n + 1)
1 − { x2 + x4
2(2n + 2) 2 ⋅ 4(2n + 2)(2n + 4)
− }
∞
(−1) k ( x / 2) 2 k + n
=∑
k = 0 k ! G ( k + n + 1)
2 SECTION

J − n ( x) = x−n
2 G (1 − n)
−n
1− {
x2 + x4
2(2 − 2n) 2 ⋅ 4(2 − 2n)(4 − 2n)
− }
∞
(−1) k ( x / 2) 2 k − n
=∑
k = 0 k ! G ( k − n + 1)

Αν n ≠ 0, 1, 2, …, (α) οι Jn(x) και J−n(x) είναι γραµµικά ανεξάρτητες, (β) η Jn(x)

είναι πεπερασµένη στο x = 0, ενώ η J−n(x) απειρίζεται.
Αν n = 0, 1, 2, …, J−n(x) = (−1)nJn(x).
Η ορίζουσα του Wronski είναι
J n ( x) J − n ( x)
W [ J n ( x), J − n ( x)] = = J n +1 ( x) J − n ( x) + J n ( x) J − ( n +1) = −2 sin(np )
J n′ ( x) J − n′ ( x) px

Γεννήτρια συνάρτηση
Η γεννήτρια συνάρτηση είναι

( )
∞
exp  x t − 1  = ∑ J n ( x)t n
 2 t  n =−∞

Ιδιότητες
Για n = 0, 1 είναι
2 4 6
J 0 ( x) = 1 − x 2 + 2x 2 − 2 x 2 2 +
2 2 ⋅4 2 ⋅4 ⋅6
3 5 7
J1 ( x) = x − 2x + 2 x 2 − 2 x2 2 +
2 2 ⋅ 4 2 ⋅ 4 ⋅ 6 2 ⋅ 4 ⋅ 6 ⋅8

 2  2  2 
J 0 ( x) = 1 − x 2  1 − x 2  1 − x 2 
 l1   l2   l3 
[λ1, λ2, …, είναι οι θετικές ρίζες της J0(x) = 0]

 2  2  2 
J1 ( x ) = x  1 − x 2   1 − x 2   1 − x 2 
 l1   l2   l3 
[λ1, λ2, …, είναι οι θετικές ρίζες της J1(x) = 0]
J0'(x) = −J1(x)
SECTION 3

}
Γενικά, για κάθε n είναι

J n +1 ( x) = 2n J n ( x) − J n −1 ( x)
x

Jn'(x) = ![Jn−1(x) − Jn+1(x)]

xJn'(x) = xJn−1(x) − nJn(x)
Αναδροµικές σχέσεις
xJn'(x) = nJn(x) − xJn+1(x)
d {x n J ( x)} = x n J ( x)
n n −1
dx
d {x − n J ( x)} = − x − n J ( x)
n n +1
dx
Στην περίπτωση ηµιπεριττής τάξης οι συναρτήσεις Bessel εκφράζονται µε
ηµίτονα και συνηµίτονα και R = 2 .
px
J1/ 2 ( x) = R sin x J −1/ 2 ( x) = R cos x

(
J 3 / 2 ( x) = R sin x − cos x
x ) (
J −3 / 2 ( x) = R cos x + sin x
x )
J5/ 2 ( x) = R {( 3 − 1) sin x − 3 cos x} J −5 / 2 ( x) = R { 3 sin x + ( 3 − 1) cos x}
x 2 x x 2
x
Άλλες εκφράσεις µπορούν να ληφθούν από τις αναδροµικές σχέσεις.
Ρίζες των συναρτήσεων Bessel
Για n πραγµατικό ισχύουν τα εξής:
1. Η Jn(x) = 0 έχει άπειρο πλήθος πραγµατικών ριζών. Όλες αυτές οι ρίζες είναι
απλές, εκτός ίσως από την x = 0.
2. Αν n ≥ −1, όλες οι ρίζες της Jn(x) = 0 είναι πραγµατικές.
3. Αν n = 1, 2, …, οι θετικές ή αρνητικές ρίζες των Jn(x) = 0 και Jn+1(x) = 0
εναλλάσσονται, δηλαδή µεταξύ των δύο διαδοχικών ριζών της µιας περιέχεται
µία µόνο ρίζα της άλλης.
4. Η διαφορά λm+1 − λm µεταξύ δύο διαδοχικών ριζών της Jn(x) = 0 τείνει να γίνει
ίση µε π, όταν η τιµή των ριζών αυξάνει (m → +∞).
4 SECTION

16.3 Συναρτήσεις Bessel ∆εύτερου Είδους

Οι συναρτήσεις Bessel δεύτερου είδους και τάξης n ορίζονται µε τις σχέσεις
 J n ( x) cos np − J − n ( x)
 n ≠ 0, 1, 2,…
 sin np
Yn ( x) = 
 J p ( x) cos pp − J − p ( x)
lim
 p →n n = 0, 1, 2,…
sin pp

Η συνάρτηση αυτή καλείται και συνάρτηση του Weber ή του Neumann [συµβολίζεται
και Nn(x)]. Οι συναρτήσεις Bessel Yn(x) ικανοποιούν και αυτές τις ίδιες αναδροµικές
σχέσεις µε τις Jn(x).
Για n = 0, 1, 2, …, ο κανόνας του L’ Hospital δίνει
n −1
Yn ( x) = 2 {ln( x / 2) + g}J n ( x) − 1 ∑ (n − k − 1)!( x / 2) 2 k − n
p p k =0
2 k +n
∞
( x / 2)
− 1 ∑ (−1) k ( Pk + Pn + k )
p k =0 k !(n + k )!
όπου γ = 0.5772156… είναι η σταθερή του Euler και

P0 = 0, Pk = 1 + 1 + 1 + + 1, k = 1, 2,…
2 3 k
Για n = 0 είναι

p {p 2
2 4
( )
6
Y0 ( x) = 2 {ln( x / 2) + g}J 0 ( x) + 2 x 2 − 2x 2 1 + 1 + 2 x 2 2 1 + 1 + 1 −
2 ⋅4 2 2 ⋅4 ⋅6 2 3 ( ) }
Για n = 0, 1, 2, … είναι Y–n(x) = (−1)nY(x).
Για κάθε n ≥ 0, η Yn(x) απειρίζεται στο x = 0 [ενώ η Jn(x) είναι πεπερασµένη].
Οι συναρτήσεις Y1/2(x), Y3/2(x), κτλ. προκύπτουν από τον ορισµό της Yn(x) για
n ≠ 1, 2, … και τις J1/2(x), J3/2(x), ….
Συναρτήσεις Hankel πρώτου και δεύτερου είδους

Hn(1)(x) = Jn(x) + iYn(x)

Hn(2)(x) = Jn(x) − iYn(x)

SECTION 5

16.4 Τροποποιηµένες Συναρτήσεις Bessel

Ορισµοί

Οι συναρτήσεις που ικανοποιούν την τροποποιηµένη διαφορική εξίσωση του

Bessel
x2y'' + xy' − (x2 + n2)y = 0 n≥0
καλούνται τροποποιηµένες συναρτήσεις Bessel τάξης n.
Η γενική λύση της τροποποιηµένης διαφορικής εξίσωσης του Bessel είναι
y = c1 In(x) + c2 I−n(x), n ≠ 0, 1, 2, …
y = c1 In(x) + c2 Κn(x), για κάθε n
dx ,
y = c1 I n ( x) + c2 I n ( x) ∫ xI 2
n ( x)
για κάθε n

όπου c1 και c2 είναι αυθαίρετες σταθερές και In(x) και Kn(x) οι τροποποιηµένες
συναρτήσεις Bessel πρώτου και δεύτερου είδους αντίστοιχα.

In(x) Kn(x)
3 3

2 2

1 1

x x
0 1 2 3 4 0 1 2 3 4

Σχ. 16-2: In(x), Kn(x), n = 0 ,n=1 ,n=2 ,n=3

Τροποποιηµένες συναρτήσεις Bessel πρώτου είδους

I n ( x) = i − n J n (ix) = e − npi / 2 J n (ix)

= xn
2 G (n + 1)
n
1+ { x2 + x4
2(2n + 2) 2 ⋅ 4(2n + 2)(2n + 4)
+ }
∞
( x / 2) n + 2 k
=∑
k = 0 k ! G ( n + k + 1)
6 SECTION

I − n ( x) = i n J − n (ix) = e npi / 2 J − n (ix)

= x−n
2 G (1 − n)
−n
1+ {
x2 + x4
2(2 − 2n) 2 ⋅ 4(2 − 2n)(4 − 2n)
+ }
∞
( x / 2) 2 k − n
=∑
k = 0 k ! G ( k + 1 − n)

Για n ≠ 0, 1, 2, … οι In(x) και I–n(x) είναι γραµµικά ανεξάρτητες.

Για n = 0, 1, 2, … είναι I–n(x) = In(x).
Γεννήτρια συνάρτηση
Η γεννήτρια συνάρτηση είναι

( )
∞
exp  x t + 1  = ∑ I n ( x)t n
 2 t  n =−∞

Ιδιότητες
Για n = 0, 1 είναι
2 4 6
I 0 ( x) = 1 + x 2 + 2x 2 + 2 x 2 2 +
2 2 ⋅4 2 ⋅4 ⋅6
3 5 7
I1 ( x) = x + 2x + 2 x 2 + 2 x2 2 +
2 2 ⋅ 4 2 ⋅ 4 ⋅ 6 2 ⋅ 4 ⋅ 6 ⋅8

}
I0'(x) = I1(x)

I n +1 ( x) = I n −1 ( x) − 2n I n ( x)
x

In'(x) = ![In−1(x) + In+1(x)]

xIn'(x) = xIn−1(x) − nIn(x)
Αναδροµικές σχέσεις
xIn'(x) = xIn+1(x) + nIn(x)
d {x n I ( x)} = x n I ( x)
n n −1
dx
d {x − n I ( x)} = x − n I ( x)
n n +1
dx
SECTION 7

Στην περίπτωση ηµιπεριττής τάξης οι συναρτήσεις εκφράζονται µε υπερβολικά

ηµίτονα και συνηµίτονα και R = 2 .
px
I1/ 2 ( x) = R sinh x I −1/ 2 ( x) = R cosh x

(
I 3 / 2 ( x) = R cosh x − sinh x
x ) (
I −3 / 2 ( x) = R sinh x − cosh x
x )
I5 / 2 ( x) = R {( 3 + 1) sinh x − 3 cosh x} I −5 / 2 ( x) = R {( 3 + 1) cosh x − 3 sinh x}
x 2 x x 2 x

Άλλες εκφράσεις µπορούν να ληφθούν από την αναδροµική σχέση.

Τροποποιηµένες συναρτήσεις Bessel δεύτερου είδους

 p {I ( x) − I ( x)}, n ≠ 0,1, 2,…

 2 sin np − n n

K n ( x) = 
 lim p {I ( x) − I ( x)}, n = 0,1, 2,…
 p →n 2 sin pp − p p

Για n = 0, 1, 2, …, ο κανόνας του L’Hospital δίνει

n −1
K n ( x) = (−1) n +1{ln( x / 2) + g}I n ( x) + 1 ∑ (−1) k (n − k − 1)!( x / 2) 2 k − n
2 k =0

(−1) n ∞
( x / 2) n + 2 k
+
2 ∑ k !(n + k )!{F(k ) + F(n + k )}
k =0

όπου γ = .5772156… είναι η σταθερή του Euler και

P0 = 0, Pk = 1 + 1 + 1 + + 1, k = 1, 2,…
2 3 k
Για n = 0,

( ) ( )
2 4 6
K 0 ( x) = −{ln( x / 2) + g}I 0 ( x) + x 2 + 2x 2 1 + 1 + 2 x 2 2 1 + 1 + 1 +
2 2 ⋅4 2 2 ⋅4 ⋅6 2 3

Για n = 0, 1, 2, … είναι K–n(x) = Kn(x).

8 SECTION

}
Για κάθε n είναι

K n +1 ( x) = K n −1 ( x) + 2n K n ( x)
x

Kn'(x) = ![Kn−1(x) + Kn+1(x)]

xKn'(x) = −xKn−1(x) − nKn(x)

Αναδροµικές σχέσεις
xKn'(x) = nKn(x) − xKn+1(x)
d {x n K ( x)} = − x n K ( x)
n n −1
dx
d {x − n K ( x)} = x − n K ( x)
n n +1
dx
Τα K1/2(x), K3/2(x), … προκύπτουν από τον ορισµό και τις Ι1/2(x), I3/2(x), ….

16.5 Συναρτήσεις Ber και Bei, Ker και Kei

Συναρτήσεις Ber και Bei
Η γενική λύση της διαφορικής εξίσωσης
x2y'' + xy' − (ix2 + n2)y = 0 n ≥ 0, i = −1
είναι y = c1{Bern(x) + iBein(x)} + c2{Kern(x) + iKein(x)}
Οι συναρτήσεις Bern(x) και Bein(x) είναι αντίστοιχα το πραγµατικό και φανταστικό
µέρος της Jn(xe3πi/4) και αναφέρονται συχνά ως συναρτήσεις Kelvin.
∞
( x / 2) 2 k + n (3n + 2k )p
Bern ( x) = ∑ cos
k =0 k ! G ( n + k + 1) 4
∞
( x / 2) 2 k + n (3n + 2k )p
Bei n ( x) = ∑ sin
k = 0 k ! G ( n + k + 1) 4

Για n = 0 είναι
( x / 2) 4 ( x / 2) 8
Ber ( x) = Ber0 ( x) = 1 − + −
2!2 4!4

( x / 2)6 ( x / 2)10
Bei( x) = Bei 0 ( x) = ( x / 2) 2 − + −
3!2 5!2
SECTION 9

Bern(x) Bein(x)
30
20

20 10
x
10 2 4 6 8 10

x –10

2 4 6 8 10 –20

–10 –30

Σχ. 16-3: Bern(x), Bein(x), n = 0 ,n=1 ,n=2 ,n=3

Συναρτήσεις Ker και Kei

Οι συναρτήσεις Kern(x) και Kein(x) είναι αντίστοιχα το πραγµατικό και το
φανταστικό µέρος του e−nπi/2Kn(xeπi/4).

Kern ( x) = −{ln( x / 2) + g}Bern ( x) + 1 pBei n ( x)

4
n −1
(n − k − 1)!( x / 2) 2 k − n (3n + 2k )p
+1 ∑ cos
2 k =0 k! 4
∞
( x / 2) n + 2 k (3n + 2k )p
+1 ∑ ( Pk + Pn + k ) cos
2 k =0 k !(n + k )! 4

Kei n ( x) = −{ln( x / 2) + g}Bei n ( x) − 1 pBern ( x)

4
n −1
(n − k − 1)!( x / 2) 2 k − n (3n + 2k )p
−1 ∑ sin
2 k =0 k! 4
∞
( x / 2) n + 2 k (3n + 2k )p
+1 ∑ ( Pk + Pn + k )sin
2 k =0 k !(n + k )! 4

όπου γ = .5772156… είναι η σταθερή του Euler και

P0 = 0, Pk = 1 + 1 + 1 + + 1, k = 1, 2,…
2 3 k
10 SECTION

0.1
Kern(x) 0.1
Kein(x)

0.05 0.05

x x
0 0
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7

–0.05 –0.05

–0.1 –0.1

Σχ. 16-4: Kern(x), Kein(x), n = 0 ,n=1 ,n=2 ,n=3

Για n = 0 είναι

Ker ( x) = Ker 0 ( x) = −{ln( x / 2) + g}Ber ( x) + p Bei( x)

4

+1 −
( x / 2) 4
2! 2 ( )
1+ 1 +
2
( x / 2) 8
4 !2 (
1+ 1 + 1 + 1 −
2 3 4 )
Kei( x) = Kei 0 ( x) = −{ln( x / 2) + g}Bei( x) − p Ber ( x)
4

+ ( x / 2) 2 −
( x / 2) 6
3! 2 (
1+ 1 + 1 +
2 3 )
16.6 Σφαιρικές Συναρτήσεις Bessel
Οι σφαιρικές συναρτήσεις Bessel πρώτου, δεύτερου, τρίτου και τέταρτου είδους
ορίζονται αντίστοιχα µε τις σχέσεις

jk ( x) = p J ( x) nk ( x) = p Y ( x)
2 x k +! 2 x k +!

hk (1) ( x) = p H (1) ( x) hk ( 2 ) ( x) = p H ( 2) ( x)
2 x k +! 2 x k +!
και ικανοποιούν τη διαφορική εξίσωση
x 2y'' + 2xy' + [x2 − k(k+ 1)] y = 0
Για ακέραιο k οι σφαιρικές συναρτήσεις Bessel είναι στοιχειώδεις συναρτήσεις:
SECTION 11

j0 ( x) = sin x n0 ( x) = − cos x
x x

(1) ie ix ( ) ie −ix
h 0 ( x) = − h 02 ( x) =
x x

j1 ( x) = sin2 x − cos x n1 ( x) = − cos2 x − sin x

x x x x

( )
h 11 ( x) = −
e ix
x ( )
1+ i
x
( )
h 12 ( x ) = −
e −ix
x ( )
1− i
x

16.6 ∆ιάφορες Εκφράσεις των Συναρτήσεων Bessel

Ασυµπτωτικές εκφράσεις

J n ( x) ∼
px (
2 cos x − np − p
2 4 ) για µεγάλο x

Yn ( x) ∼
px (
2 sin x − np − p
2 4 ) για µεγάλο x

( )
n
J n ( x) ∼ 1 ex για µεγάλο n
2pn n
2

( )
−n
Yn ( x) ∼ − 2 ex
για µεγάλο n
px 2n
x
I n ( x) ∼ e για µεγάλο x
2px
−x
K n ( x) ∼ e για µεγάλο x
2px
Για µεγάλο x (ή n) σηµαίνει ότι ο λόγος του αριστερού µέλους προς το δεξιό µέλος
τείνει στο 1, όταν το x (ή το n) τείνει στο άπειρο.
Εκφράσεις µε ολοκληρώµατα
p
J 0 ( x) = 1 ∫ cos( x sin u ) d u
p 0

p
J n ( x) = 1 ∫ cos(nu − x sin u ) d u , n = ακέραιος
p 0
12 SECTION

p
xn n>−1
)∫
J n ( x) = cos( x sin u ) cos 2 n u d u ,
2 n
pG n + 1
2( 0 2

∞
Y0 ( x) = − 2 ∫ cos( x cosh u ) du
p 0

p 2p
I 0 ( x) = 1 ∫ cosh( x sin u ) d u = 1 ∫ e x sin u d u
p 0 2p 0

16.7 Ολοκληρώµατα µε Συναρτήσεις Bessel

Αόριστα ολοκληρώµατα

Οι παρακάτω σχέσεις ισχύουν και αν το Jn(x) αντικατασταθεί µε Yn(x) ή

γενικότερα µε c1 Jn(x) + c2Yn(x), όπου c1 και c2 σταθερές.

∫ xJ ( x)dx = xJ ( x)
0 1

∫ x J ( x)dx = x J ( x) + xJ ( x) − ∫ J ( x)dx
2
0
2
1 0 0

∫x m
J 0 ( x)dx = x m J1 ( x) + (m − 1) x m −1 J 0 ( x) − (m − 1) 2 x m − 2 J 0 ( x)dx ∫
J 0 ( x) J ( x)
∫ x 2
dx = J1 ( x) − 0
x
− J 0 ( x)dx ∫
J 0 ( x) J1 ( x ) J 0 ( x) 1 J 0 ( x)
∫ xm
dx = − −
(m − 1) 2 x m − 2 (m − 1) x m −1 (m − 1) 2 ∫x m−2
dx

∫ J ( x)dx = − J ( x)
1 0

∫ xJ ( x)dx = − xJ ( x) + ∫ J ( x)dx
1 0 0

∫x m
∫
J1 ( x)dx = − x m J 0 ( x) + x m −1 J 0 ( x)dx

J1 ( x )
∫ x
dx = − J1 ( x) + J 0 ( x)dx ∫
SECTION 13

J1 ( x ) J ( x) J 0 ( x)
∫ dx = − 1 m −1 + 1 ∫ dx
x m
mx m x m −1

∫x J n
n −1 ( x)dx = x n J n ( x)

∫x −n
J n +1 ( x)dx = − x − n J n ( x)

∫x m
∫
J n ( x)dx = − x m J n −1 ( x) + (m + n − 1) x m −1 J n −1 ( x)dx

x{aJ n ( bx) J n′ (ax) − bJ n (ax) J n′ ( bx)}

∫ xJ (ax) J ( bx)dx =
n n
b 2 − a2

∫
2
( ) 2 2
xJ n2 (ax)dx = x {J n′ (ax)}2 + x 1 − n2 2 {J n (ax)}2
2 2 a x

∫ xJ (ax)dx = 2 {J ′ (ax)} + 2 (1 − a x ){J (ax)}

2 2 2
2 x x n 2 2
n n 2 2 n

Ορισµένα ολοκληρώµατα
∞
1
∫0
e − ax J 0 (bx)dx =
a + b2
2

∞ ( a 2 + b2 − a)n
∫0
e − ax J n (bx)dx =
bn a 2 + b2
, n > −1

 1 a>b
∞
 2
∫0
cos axJ 0 (bx)dx =  a + b 2
 0 a<b
∞

∫ J n (bx)dx = 1 , n > −1
0 b
∞ J n (bx)
∫ dx = 1 , n = 1, 2, 3,…
0 x n
∞ −b2 / 4 a

∫ e − ax J 0 (b x )dx = e
0 a
14 SECTION

1 aJ n ( b ) J n′ (a) − bJ n (a) J n′ ( b )
∫0
xJ n (ax) J n ( bx)dx =
b 2 − a2
1

∫ xJ 2
n (ax)dx = 1 {J n′ (a )}2 + 1 (1 − n 2 / a 2 ){J n (a )}2
0 2 2
1 bJ 0 (a ) I 0′ ( b ) − aJ 0′ (a) I 0 ( b )
∫ xJ (ax) I ( bx)dx =
0
0 0
a2 + b 2

16.8 Αναπτύγµατα σε Σειρά Συναρτήσεων Bessel

Ορθογωνιότητα

Αν λk, λm είναι δύο ρίζες της εξίσωσης Jn(x) = 0, τότε

1

∫ J (l
0
n k x) J n ( l m x) x dx = ! [ J n′ ( l k )] 2 dkm

Συνεπώς, οι συναρτήσεις Bessel είναι ορθογώνιες στο διάστηµα [0, 1] µε συνάρτηση

βάρους x.
Γενικότερα, αν λk , λm είναι δύο ρίζες της εξίσωσης a Jn(x) + bx Jn'(x) = 0 όπου a
και b σταθερές (όχι και οι δύο µηδέν), τότε
1   2  
∫ J k ( l k x) J m ( l m x) x dx = 1 [ J k ′ ( l k )] 2 + 1 − n 2  [ J k ( l k )]2  dkm
0 2  lk  

Ανάπτυγµα σε σειρά

Υποθέτουµε ότι οι f (x) και f '(x) είναι τµηµατικά συνεχείς και ότι η f (x) ορίζεται
ίση µε ! [ f (x + 0) + f (x − 0)] στα σηµεία ασυνέχειας.
Με ρίζες της Jn(x) = 0
Αν λ1, λ2, λ3, … είναι οι θετικές ρίζες της εξίσωσης Jn(x) = 0 µε n > −1, τότε
f (x) = A1 Jn(λ1 x) + A2 Jn(λ2 x) + A3 Jn(λ3 x) + …
όπου
1
2
Ak = 2
J ( lk )
n +1
∫ x f ( x) J ( l x)dx
0
n k
SECTION 15

Με ρίζες της aJn(x) + xJn'(x) = 0

Αν λ1, λ2, λ3, … είναι οι θετικές ρίζες της a Jn(x) + xJn'(x) = 0 µε n > −1 και a
αυθαίρετη σταθερή, τότε το ανάπτυγµα της f (x) έχει τη γενική µορφή
f (x) = f (x) + A J (λ x) + A J (λ x) + A J (λ x) + …
0 1 n 1 2 n 2 3 n 3
όπου
1
2
Ak =
J ( l k ) − J n −1 ( l k ) J n +1 ( l k )
n
2 ∫ x f ( x) J ( l x) dx,
0
n k k = 1, 2, ,…

και η f0(x) ορίζεται ως εξής:

Για a > −n, f0(x) = 0.
1
Για a = −n, f0(x) = A0xn, A0 = 2(n + 1)
∫x
0
n +1
f ( x) dx .
1
2
Για a < −n, f0(x) = A0In(λ0x), A 0 =
I ( l 0) + I n −1 ( l 0) I n +1 ( l 0) 0
n
2
x f ( x) I n ( l0 x) dx , ∫
όπου ±iλ0 οι δύο επιπλέον φανταστικές ρίζες που υπάρχουν στην περίπτωση αυτή.
Τα προηγούµενα µπορούν να επεκταθούν σε σειρές συναρτήσεων Bessel
δεύτερου είδους.
∆ιάφορα αναπτύγµατα

cos(x sinθ) = J0(x) + 2J2(x)cos2θ + 2J4(x) cos 4θ + …

+ 2 J2k(x)cos (2kθ) + …
sin(x sin θ) = 2J1(x)sinθ + 2J3(x)sin3θ + 2 J5(x) sin 5θ + …
+ 2J2k+1(x)sin[(2k + 1)θ] + …
∞
J n ( x + y) = ∑ J k ( x) J n − k ( y ), n = 0, ± 1, ± 2,…
k =−∞

[αθροιστικός τύπος για τις συναρτήσεις Bessel]

1 = J0(x) + 2J2(x) + 2J4(x) + … + 2J2k(x) + …
x = 2{J1(x) + 3J3(x) + 5J5(x) + … + (2k + 1) J2k+1(x) + …}
x2 = 2{4 J2(x) + 16J4(x) + 36J6(x) + … + (2k)2J2k(x) + …}
∞
(n + 2k )(n + k − 1)!
x n = 2n ∑ J n + 2 k ( x)
k =0 k!
16 SECTION

xJ1(x) = 4 J2(x) − 8J4(x) + 12J6(x) − …

1 = J02(x) + 2J12(x) + 2J22(x) + 2J32(x) + …

Jn''(x) = #Jn−2(x) − !Jn(x) + #Jn+2(x)

Jn'''(x) = 'Jn−3(x) − 1Jn−1(x) + 1Jn+1(x) − 'Jn+3(x)}

Οι δύο προηγούµενοι τύποι µπορούν να γενικευθούν.

J n′ ( x) J − n ( x) − J −′ n ( x) J n ( x) = 2 sin np
px

J n ( x) J − n +1 ( x) + J − n ( x) J n −1 ( x) = 2 sin np
px

J n +1 ( x)Yn ( x) − J n ( x)Yn +1 ( x) = 1
x
sinx = 2{J1(x) − J3(x) + J5(x) − … + (−1)kJ2k+1(x) + …}
cosx = J0(x) + 2{−J2(x) + J4(x) − J6(x) + …+ (−1)kJ2k(x) + …}
1 = I0(x) − 2I2(x) + 2I4(x) − 2I6(x) + …
e x = I0(x) + 2I1(x) + 2I2(x) + 2I3(x) + … + 2Ik(x) + …
e xcos θ = I0(x) + 2I1(x)cos θ + 2I2(x)cos2θ + … + 2Ik(x)cos(kθ) + …
sinhx = 2{I1(x) + I3(x) + I5(x) + …}
coshx = I0(x) + 2{I2(x) + I4(x) + I6(x) + …}