SECTION 1

20 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER
20.1 Το Ολοκληρωτικό Θεώρηµα του Fourier
Αν (i) οι συναρτήσεις f (t) και f '(t) είναι τµηµατικά συνεχείς σε κάθε πε-
∞
περασµένο διάστηµα −L < t < L, (ii) το ∫−∞ f (t ) dt συγκλίνει και (iii) η f (t) ισούται
µε !{f (t + 0) + f (t − 0)} σε κάθε σηµείο ασυνέχειας, τότε
∞
f (t ) = ∫ 0
[ A(v) cos vt + B (v)sin vt ] d v

όπου
∞
 A(v) = 1
 p ∫−∞
f (u ) cos vu du

∞
 1
 B (v) = p ∫−∞
f (u )sin vu du

∆ύο άλλες µορφές του θεωρήµατος του Fourier είναι η

∞ ∞
f (t ) = 1 ∫ ∫ f (u ) cos v(u − t ) dud v
2p v =−∞ u =−∞

και η
∞ ∞
f (t ) = 1 ∫ e −ivt  ∫ f (u )e ivu du  d v
2p −∞  −∞ 
∞ ∞
= 1 ∫ ∫ f (u )eiv (u −t ) du d v
2p −∞ −∞

Αν η f (t) είναι περιττή συνάρτηση [δηλ. f (−t) = −f (t)], τότε

∞ ∞
f (t ) = 2  f (u )sin vu du  sin vt d v
p ∫ ∫ 0  0 
Αν η f (t) είναι άρτια συνάρτηση [δηλ. f (−t) = f (t)], τότε
∞ ∞
f (t ) = 2  f (u ) cos vu du  cos vt d v
p ∫ ∫ 0  0 
Ουσιαστικά, όλα τα προηγούµενα συνοψίζονται στο εξής: Όλη η πληροφορία
που υπάρχει στο χώρο t [δηλ. στην f (t)] µπορεί µε µια ολοκλήρωση (ως προς u) να
µεταφερθεί στο χώρο ω και µετά, µε µια δεύτερη ολοκλήρωση, πίσω στο χώρο t.
2 SECTION

20.2 Μετασχηµατισµένες Fourier

Η µετασχηµατισµένη Fourier της f (t) ορίζεται µε τη σχέση
∞
F (v) = F{ f (t )} = 1 ∫ f (t )e ivt dt
2p −∞

Η αντίστροφη µετασχηµατισµένη Fourier της F(ω) ορίζεται µε τη σχέση

∞
f (t ) = F −1{F (v)} = 1 ∫ F (v)e −ivt d v
2p −∞

Οι f (t) και F(ω) καλούνται ζεύγος µετασχηµατισµένων Fourier. Η f (t) αντιπρο-

σωπεύει την πληροφορία στο χώρο του χρόνου και η F(ω) στο χώρο των συχνοτή-
των (συνήθως το t παριστάνει χρόνο και το ω συχνότητα).
Ιδιότητες
Αν F(ω) = F{f (t)} και G(ω) = F{g(t)}, τότε µε a και b σταθερές έχουµε
F{af (t) + bg(t)} = aF(ω) + bG(ω) Γραµµικότητα
F{f (at)} = a F(ω/a)
-1
Αλλαγή κλίµακας
F{ f (t + a)} = e-iaωF(ω) Μετατόπιση
n
F{t n f (t )} = (−i ) n d Fn Πολλαπλασιασµός επί δύναµη
dv
F{f (t)e iat} = F(ω − a) Πολλαπλασιασµός επί eiat

Αν lim F{ f (t , a )} = F{ f (t )} , τότε lim f (t , a )} = f (t ) όπου η f (t) είναι

a →0 a →0
συνεχής.
Αν επιπλέον (α) υπάρχουν οι παράγωγοι f (r)(t) µέχρι και τάξης n της f (t) για
κάθε t και (β) f (r)(t) → 0 για | t| → ∞ και κάθε r < n, τότε
F{f (n)(t)} = (−iω)nF(ω)
Το θεώρηµα της συνέλιξης
∞
Αν f * g =
τότε
∫−∞
f (u ) g (t − u ) du είναι η συνέλιξη δύο συναρτήσεων f (t) και g(t),

F{ f *g} = F{ f}F{g}
δηλ. η µετασχηµατισµένη της συνέλιξης ισούται µε το γινόµενο των µετασχηµα-
τισµένων. Η σχέση αυτή χρησιµοποιείται και στη µορφή f *g = F−1[F(ω)G(ω)].
SECTION 3

Ταυτότητα του Parseval

Αν F(ω) = F{ f (t)} και G(ω) = F{g (t)}, τότε
∞ ∞

∫−∞
f (t ) g *(t ) dt = ∫ −∞
F (v)G*(v) d v

όπου αστερίσκος σαν πάνω δείκτης σηµαίνει το συζυγή µιγαδικό. Ειδικότερα

∞ ∞

∫ ∫
2 2
f (t ) dt = F (v) d v
−∞ −∞

20.3 Ηµιτονοειδής και Συνηµιτονοειδής

Μετασχηµατισµός Fourier
Η ηµιτονοειδής µετασχηµατισµένη Fourier της f (t) είναι
∞
Fs (v) = p2 ∫ 0
f (t )sin vt dt

Η αντίστροφη ηµιτονοειδής µετασχηµατισµένη Fourier της Fs (ω) είναι

∞
f (t ) = p2 ∫ 0
Fs (v)sin vt dt

Η συνηµιτονοειδής µετασχηµατισµένη Fourier της f (t) είναι

∞
Fc (v) = p2 ∫ 0
f (t ) cos vt dt

Η αντίστροφη συνηµιτονοειδής µετασχηµατισµένη Fourier της Fc (ω)

∞
f (t ) = p2 ∫
0
Fc (v) cos vt d v

20.4 Πίνακας Μετασχηµατισµένων Fourier

Στα επόµενα δίνονται σε κάθε περίπτωση (α) η (πραγµατική) συνάρτηση f (t)
και (β) η αντίστοιχη µετασχηµατισµένη Fourier F(ω) [ή Fs (ω) ή Fc (ω)]. Επίσης
δίνονται οι γραφικές παραστάσεις (γ) της f (t) µε πράσινο, (δ) της Re{F(ω)} µε
κόκκινο, (ε) της Im{F(ω)} µε µωβ. Στον οριζόντιο άξονα οι αριθµοί είναι τιµές των
t και ω συγχρόνως. Στον κατακόρυφο άξονα οι αριθµοί είναι τιµές των f (t) και F(ω)
συγχρόνως. Έτσι φαίνονται η µορφή της f (t) και η κατανοµή της F(ω).
∞
Για µερικές f (t) το ∫−∞ f (t ) dt δεν υπάρχει, αλλά η F(ω) µπορεί να χρησιµο-
ποιηθεί σε τυπικούς (όχι αυστηρούς) υπολογισµούς.
4 SECTION

Μετασχηµατισµένες Fourier ( f (t), Re{F(ω)}, Im{F(ω)}, −∞ < ω < ∞)

1
f (t) = 1 0.8

0.6

F(ω) = 2p δ(ω) 0.4

0.2

Σχ. 20-1 --4 --2 2 4

0.4

f (t) = δ(t − a) 0.2 a = 1

1 iaω --4 --2 2 4

F(ω) = e
2p --0.2

Σχ. 20-2
--0.4

1
1, t <a
f (t ) =  a>0 0.8

0, t >a 0.6

• •
0.4 a = 1
0.2

F (v) = 2 sin av
p v Σχ. 20-3
--10 --5
--0.2
5 10

f (t) = ! [1 + sign(t)] 2

1
•
F (v) = p d (v) + i --4 --2 2 4
2 2p v Σχ. 20-4 --1

f (t ) = 1
4

t 2

--4 --2
• 2 4

F (v) = i p sign (v) --2

2 Σχ. 20-5 --4

f (t ) = 1 2

|t | 1.5

F (v) = 1 0.5

| v|
Σχ. 20-6 --4 --2 2 4
SECTION 5

f (t ) = 1a ,
5
0 < a <1
|t | 4
a = 0.75
3

( )
2

F (v) = 2 | v |a −1 G (1 − a )sin ap 1
p 2 Σχ. 20-7 --4 --2 2 4

1.2

f (t ) = 1 , a>0 1

t 2 + a2 0.8

0.6
− a | v|
F (v) = p e
0.4
a = 1
0.2
2 a Σχ. 20-8
--4 --2 2 4

f (t ) = t , a>0
1
a = 1
t + a2
2 0.5

--4 --2
• 2 4

F (v) = i p sign (v) e − a |v|

--0.5

2 Σχ. 20-9 --1

1
Re[ f (t)] Im[ f (t)]
f (t) = e iat 0.5 a = 1

--4 --2 2 4

F(ω) = 2p δ(ω + a) --0.5

Σχ. 20-10 --1

f (t) = e-a | t|, a>0 0.8

0.6

F (v) = 2 2 a 2 0.4

p v +a 0.2 a = 1
Σχ. 20-11 --4 --2 2 4

0.4
f (t) = te-a | t|, a>0
0.2

F (v) = 2 2avi --4 --2 2 4

p (v 2 + a 2 ) 2 --0.2
a = 1
--0.4
Σχ. 20-12
6 SECTION

0.8

f (t) = | t| e-a | t|, a>0 0.6

0.4

F (v) = 2 a 2 − v2 a = 1
0.2
p (v 2 + a 2 ) 2
Σχ. 20-13 --4 --2 2 4

f (t) = exp(−at 2 ), a>0 0.8

( )
0.6
2
F (v) = 1 exp − v 0.4

2a 4a 0.2
a = 1
Σχ. 20-14
--4 --2 2 4

f (t) = sin(at 2 ), a>0 0.5

2a
2
F (v) = 1 cos v + p
4a 4 ( ) Σχ. 20-15
--4 --2

--0.5
2 4

a = 1
--1

f (t) = cos(at ) 2
0.5

F (v) = 1 cos  v − p  2
--4 --2 2 4
 4| a | 4 
2| a |   --0.5

Σχ. 20-16 --1

a = 1

1
f (t) = e−a| t| cos bt, a>0 0.8

0.6
 
F (v) = a  1 + 1
2
0.4
a = b = 1
2 p  (v + b ) + a
2 2
(v − b ) + a 
2
0.2

Σχ. 20-17 --4 --2 2 4

f (t) = t −1 sinat, a>0 1.5

F (v) = 1 p [1 + sign (a − | v |)] 0.5

a = 2
2 2
--6 --4 --2 --0.5 2 4 6
Σχ. 20-18
SECTION 7

Ηµιτονοειδείς Μετασχηµατισµένες Fourier ( f (t), Fs (ω), 0 < ω < ∞)

1, 0 < t < a, 1

f (t ) =  a>0 0.8
0, t>a 0.6
• a = 2
0.4

Fs (v) = 2 1 − cos av 0.2

p v Σχ. 20-19 •
1 2 3 4 5 6

f (t) = t −1 2

p
Fs (v) = 1
2
Σχ. 20-20 1 2 3 4 5 6

f (t ) = 1 4

t 3

Fs (v) = 1 1
v Σχ. 20-21 1 2 3 4 5 6

f (t) = t −3/2 6

4
Fs (v) = 2 v
2

Σχ. 20-22 1 2 3 4 5

f (t) = t −a, 0<a<2 2

1.5
a = 0.8
Fs (v) = 2 G (1 − a ) v a −1 cos ap 1

p 2 0.5

Σχ. 20-23 1 2 3 4 5 6

0.6

f (t ) = t , a>0 0.5

t + a2
2 0.4

0.3
a = 2

Fs (v) = p e − av
0.2

0.1
2 Σχ. 20-24 1 2 3 4 5 6
8 SECTION

f (t ) = t , a>0
0.05

(t + a 2 ) 2
2 0.04

0.03

0.02 a = 2
Fs (v) = p v e − a v 0.01
2 2a Σχ. 20-25 1 2 3 4 5 6

0.6

f (t ) = 1 , a>0
t (t + a 2 )
2 0.4

Fs (v) = p 1 − e2
−av 0.2
a = 2
2 a Σχ. 20-26 1 2 3 4 5

1
f (t) = e−at, a>0 0.8

0.6

Fs (v) = 2 v 0.4
p v2 + a 2 a = 1
0.2

Σχ. 20-27 1 2 3 4 5 6

0.5
f (t) = te −at, a>0 0.4

0.3

Fs (v) = 2 2 av 0.2
p (v 2 + a 2 ) 2 0.1
a = 1

Σχ. 20-28 1 2 3 4 5 6

f (t) = tne−at, a > 0, n > −2 3

a = 1
2 G (n + 1)sin[(n + 1) tan −1 (v/a )]
2

Fs (v) = n = 3
p (v2 + a 2 )( n +1) / 2 1

Σχ. 20-29 1 2 3 4 5 6

f (t ) = 1 e − at , a>0 1.5

t 1

2 tan −1 v
( )
0.5
a = 1
Fs (v) =
p a Σχ. 20-30 1 2 3 4 5
SECTION 9

0.4
f (t) = texp(−at 2 ), a>0
0.3

v exp −v2
( )
0.2

FS (v) = a = 1
( 2a )3 / 2 4a 0.1
Σχ. 20-31
1 2 3 4 5 6

f (t ) = sin at ,
2
a>0
t 1.5

1 a = 2

Fs (v) = 1 ln v + a
0.5

2p v−a Σχ. 20-32 1 2 3 4 5 6

--0.5

f (t ) = sin2at , a>0 5
t 4

3
 p / 2 v, v≤a
Fs (v) = 
2
a = 3
v>a
1
 p / 2 a, Σχ. 20-33 1 2 3 4 5 6

f (t ) = cos at
2
1.5
t 1

0, v<a 0.5 •


Fs (v) =  p / 8 , v=a --0.5
1 2 3 4 5 6

 p /2 , v>a --1 a = 4
 Σχ. 20-34 --1.5

f (t ) = 1
2.5

sinh at 2

1.5

Fs (v) = p 1 tanh pv
1

0.5
a = 1
2 a 2a Σχ. 20-35
0.5 1 1.5 2 2.5 3

( )
f (t ) = tan −1 t ,
a
a>0
1.5

0.5
1

− av 1 2 3 4 5 6

Fs (v) = p e
--0.5
a = 1
2 v Σχ. 20-36 --1.5
--1
10 SECTION

f (t ) = ln t
2

t 1

0.5 1 1.5 2 2.5 3

Fs (v) = − p (g + ln v)
--1

2 Σχ. 20-37
--2

--3

f (t ) = ln t + a ,
5
a>0
t−a 3
4

2 a = 2
Fs (v) = 2p sin av 1

v Σχ. 20-38 1 2 3 4 5 6
--1

f ( x) = 1
e2 x − 1

FS (v) = p coth pv − 1
4 2 2v( )
Συνηµιτονοειδείς Μετασχηµατισµένες Fourier ( f (t), Fc (ω), 0 < ω < ∞)

0 < t < a,
1.5
1, a>0
f (t ) = 
0, t>a 1

0.5 • a = 2

Fc (v) = 2 sin av
p v Σχ. 20-39
1 2 3 4 5

f (t ) = 1
6
5
t 4
3

Fc (v) = 1
2
1
v Σχ. 20-40 0.5 1 1.5 2

7
f (t) = t −n, 0<n<1 6
5
4
n = 0.75
Fc (v) = 2 vn −1 G (1 − n)sin(np / 2) 3

p 2
1

Σχ. 20-41 0.5 1 1.5 2

SECTION 11

f (t ) = 2 1 2 , a>0 3

t +a 2
a = 0.5
− av
Fc (v) = p e
1

2 a
Σχ. 20-42 0.5 1 1.5 2

f (t ) = 1 , a>0 0.8
(t + a 2 ) 2
2
0.6
a = 1
0.4
(1 + av)e −av
Fc (v) = p 0.2

2 2a 3 Σχ. 20-43 0.5 1 1.5 2

f (t) = e−at, a>0 0.8

0.6

Fc (v) = 2 2 a 2 0.4 a = 2
p v +a 0.2

Σχ. 20-44 0.5 1 1.5 2

0.8
f (t) = te −at, a>0 0.6

Fc (v) = 2 a 2 − v2 0.4

p (v 2 + a 2 ) 2 0.2 a = 1

Σχ. 20-45 1 2 3 4 5 6

2
− at
f (t ) = e , a>0 1.5
t
1
a = 1

Fc (v) = a + 2v +2 a
2 2 0.5

v +a Σχ. 20-46 1 2 3 4 5

0.8
f (t) = t n−1e −at, a > 0, n > 0 0.6

−1
Fc (v) = 2 G (n) cos[n tan (v / a ) ] 0.4 a = 1
n = 2
p (v 2 + a 2 ) n / 2 0.2

Σχ. 20-47 1 2 3 4
12 SECTION

f (t ) = exp ( − at 2 ) , a>0 0.8

( )
0.6
a = 1
Fc (v) = 1 exp −v
2
0.4

2a 4a 0.2

Σχ. 20-48 0.5 1 1.5 2

f (t ) = sin at , a>0
t 2

1 a = 1
Fc (v) = 1 p [1 + sign (a − v)]
•

2 2 1 2 3 4 5 6 7
Σχ. 20-49
1

f (t) = t −1 e −t sint 0.8

( )
0.6

Fc (v) = 1 tan −1 22 0.4

2p v 0.2

Σχ. 20-50 0.5 1 1.5 2 2.5 3

f (t) = sin(at 2 ), a>0 0.5

2 a 4a (
Fc (v) = 1 cos v − sin v
4a
2 2
) --0.5
1 2 3 4 5

Σχ. 20-51 a = 1
--1

f (t) = cos(at 2 ), a>0 0.5

2 a
2

4a (
Fc (v) = 1 cos v + sin v
4a
2
) --0.5
1 2 3 4 5

Σχ. 20-52 a = 1
--1

1.2
f (t) = t−2 sin2 at, a> 0 1

( )
0.8
 p a− 1v , v < 2a
 0.6

Fc (v) =  2 2 0.4
a = 1
 0, v ≥ 2a
0.2

Σχ. 20-53 1 2 3 4 5 6 7
SECTION 13

f (t) = e−bt sinat, a > 0, b > 0 0.6

0.4

 
Fc (v) = 1  2 a + v 2 + 2 a − v 2 
a = 1
0.2
b = 0.5
2p  b + (a + v) b + (a − v) 
1 2 3 4 5 6

Σχ. 20-54 --0.2

2
−a x
f ( x) = e 1.5

x 0.5
1

p cos(2a v ) − sin(2a v )
Fc (v) =
2v
{ } --0.5
1 2 3 4 5 6

--1 a = 1
Σχ. 20-55 --1.5

( )
10
2
f (t ) = ln 1 + a2 , a>0 8

t 6

4
a = 2
Fc (v) = 2p 1 − e
−av
2
v Σχ. 20-56 0.5 1 1.5 2 2.5 3

( )
2.5

f (t ) = ln a 2 + t 2 ,
2 2
a > 0, b > 0 2

b +t 1.5

1 a = 2
Fc (v) = 2p e − e
− bv − av
0.5 b = 1
v Σχ. 20-57 1 2 3 4 5

f (t ) = 1 , a>0 0.8
cosh at 0.6

0.4 a = 2
Fc (v) = p 1
0.2
2 a cosh(pv / 2a )
Σχ. 20-58 0.5 1 1.5 2 2.5

0.5

f (t ) = sinh at , 0<a<b 0.4

sinh bt 0.3
a = 1
0.2 b = 2
sinh(pa / b)
Fc (v) = p 0.1
2 b[cos(pv / b) + cos(pa / b)]
Σχ. 20-59 0.5 1 1.5 2 2.5
14 SECTION

f (t ) = cosh at ,
1.5
0<a<b
cosh bt 1 a = 1

cos[pa /(2b)]cosh[pv /(2b)] b = 2

Fc (v) = 2p 0.5

b[cos(pv / b) + cos(pa /b)

Σχ. 20-60 0.5 1 1.5 2