Manifówka WYDAWNICTWO XI ŚLĄSKIEJ MANIFY PRZYGOTOWANE PRZEZ

NIEZALEŻNY KOMITET ORGANIZACYJNY, 9 MARCA 2019, KATOWICE

Pod takim hasłem maszerujemy w tym roku.Jaką władzę?

SIOSTRY, Listy wyborcze i parlamenty ciągle składają się przede wszys-

tkim z mężczyzn. Piszą prawo o nas - ciągle i uparcie bez nas.

IDZIEMY PO
Walczymy z tym, ale wiemy dobrze, że takie zmiany przebiegają
wolno. Wolniej, niż przemijają kolejne pokolenia kobiet.
Idziemy po władzę nad sobą i nad naszym ciałem, którą nam
WŁADZĘ! zabrano! Po brakującą połowę władzy nad rzeczywistością.
Do jednej i drugiej mamy pełne prawo.

Siostry! Siostry - kobiety! Siostry - te, które w poje-

Jak być dobrą feministką
Czasem wydaje się, że nie da się być dobrą feminis-
tką. Z jednej strony wierzę, że feminizm w oderwaniu od spraw
socjalnych jest wykluczający dla całej rzeszy Polek. A z drugiej
zastanawiam się, jak zarabiając średnią krajową mogę wiary-
godnie być reprezentantką kogokolwiek, o kogo chciałabym
walczyć.
Z jednej strony, nie wierzę, że zmiany na poziomie
tego, co kupuję, mogą pomóc zahamować zmiany klimatycz-
ne, które tak bardzo wpłyną na następne pokolenie. Z drugiej
– bardzo łatwo daję się wciągać w robione w domu kosmetyki
i noszenie butelki wielorazowej, żeby jakoś uspokoić sumienie.
Fakt, że nie chcę być przyjaciółką absolutnie każdej
osoby, tylko stawiam mocne granice dla tych, którzy mi mocno
zaszli za skórę, jest krytykowany jako łamanie wspólnego
frontu w walce z prawicą. A co, jeśli ja nie chcę walczyć z
prawicą? Jeśli ja tą prawicę chciałabym zrozumieć, pamiętać,
że ona jest ludźmi, i podchodzić do każdego racjonalnie i na
chłodno, a nie wymalowując im na twarzach chore poglądy
i zagrożenie cywilizacyjne? O, to wtedy już wspieram ekstre-
mizm. Widać nie zależy mi na wolności, równości i solidar-
ności. A tymczasem ja chciałabym, by każda i każdy_a z nas
miał_a wybór. Możliwość, by myśleć po swojemu, „trawić” po
swojemu trudne problemy życiowe, wybierać ugrupowania i
zmieniać ugrupowania. Chciałabym, żeby każda i każdy z nas
mógł słuchać innych racji, nie będąc wiecznie obrażanym i
wybierać to, co na ten moment wydaje się nam słuszne. A
potem uczyć się i zmieniać. Chciałabym też, by każda z nas
czuła się feministką wystarczająco dobrą, bo próbującą zmie-
nić i ułatwić coś dla siebie i dla innych. Jesteśmy feministka-
mi i robimy, co możemy.
Emilia Makówka
dynkę czujecie się przytłoczone ciężarem seksizmu,
nienawiści i dyskryminacji. Siostry - wy, które wierzy-
cie, że uratować nas przed nimi może tylko współpra-
ca oraz solidarność. Nie jesteście same, chodźcie z
nami!
Dość wyzysku! Przemoc ekonomiczna, przemoc do-
mowa, przemoc seksualna, przemoc reprodukcyjna,
przemoc symboliczna, przemoc instytucjonalna. Wal-
ka z każdą przemocą - z przemocą wobec kobiet - to
walka o naszą wolność, godność oraz niepodległość.
Prawdziwa władza w rękach kobiet oznacza pełne sa-
mostanowienie. Nie jest lustrzanym odbiciem władzy
wymyślonej przez mężczyzn, by niewolić innych czy
ustanawiać krzywdzące hierarchie.
Dość niewiedzy! Nasza władza nie wyklucza, nie
poniża, nie boi się wiedzy. Nie musi kłamać, by zyskać
poparcie. Władza kobiet nie niszczy, a chce tworzyć,
łączy, a nie dzieli. To władza, która nie zamyka oczu
na niesprawiedliwość i nie patrzy wyłącznie w prze-
szłość. To władza, która patrząc widzi też kobiety,
ale nie tylko kobiety. Dość mamy władzy ślepej na
wiedzę i obojętnej na potrzeby kobiet! Dość mamy
władzy, która nie widzi własnych błędów, popełnia-
nych ciągle i niezmiennie kosztem kobiet!
Władza to my! Idziemy po brakującą nam połowę
władzy nad światem oraz o niepodzielną władzę nad
sobą i własnymi ciałami. Kiedy zwyciężymy wybaczymy
naszym tyranom, ale już nigdy niczego nie pozwolimy
sobie odebrać. Wiemy, że ta władza należy do nas bo
skoro o nią walczymy - już mamy ją w sercach. Prawo
być może nadal piszą mężczyźni, ale sprawiedliwość
jest po naszej stronie. Wygramy!

/ 1
Manifów
odmówić wykonania świadczenia, które
jest niezgodne z jego sumieniem. To

Klauzula męskiej dominacji

Od kilku tygodni z niepokojem obserwuję nasilenie pa-
noszenia się klauzuli sumienia. Coraz więcej kobiet skarży się, przypadkach, lekarze powołujący się na
że lekarze odmawiają recepty na antykoncepcję awaryjną. Powód jest
jeden: „nie wypisuję, bo sumienie mi nie pozwala”. Zdrowie i prawa
decydowania o swoim życiu prywatnym powinno być zagwaran-
towane dla każdej osoby mieszkającej w naszym kraju. Tymczasem
o prawie kobiet do własnej seksualności i prywatności decyduje
katolickie sumienie lekarzy i farmaceutów.
Klauzula sumienia została umocowana wyrokiem Trybu-
nału Konstytucyjnego z 2015 roku – decyzją haniebną, pokazującą
posłuszeństwo Trybunału wobec kościoła. Organ, który z założe-
nia ma sprawdzać, czy ustawa jest zgodna z Konstytucją i chronić
konstytucyjne prawa obywateli i obywatelek, zaprzeczył swojej misji
i uznał, że prawo do wyznawania religii jest ważniejsze od innych
gwarantowanych Konstytucją praw obywatelskich: prawa do zdrowia,
do życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał Konstytucyjny pominął
konstytucyjną zasadę rozdziału państwa od kościoła i pozwolił na to,
aby religia wkroczyła do gabinetów lekarskich. Szkoda, że zapomniał
o kobietach, ofiarach tej klauzuli. Które przez fanatyzm religijny lekar-
za pozbawione zostały swoich podstawowych praw. Za niezgodny utrudnia się kobietom dostęp do środków
z Konstytucją został uznany też obowiązek wskazania innego, pewne-
go miejsca uzyskania świadczenia.
Nie będę milczeć i udawać, że wyrok Trybunału w/s klauzuli
sumienia jest właściwy. Trybunał popełnił błąd i nie uwzględnił Izabela Krzyczkowska
wszystkich zapisów Konstytucji. Wykazał się stronniczością i przyc-
zynił się do ograniczania praw kobiet i rozpanoszenia się terroru
katolickiego sumienia.
Klauzula sumienia oznacza, że pracownik medyczny może
teoria. W praktyce dotyczy ona jedynie
praw reprodukcyjnych kobiet i konkret-
nych świadczeń: antykoncepcji, badań
prenatalnych i aborcji. W skrajnych
klauzulę sumienia okłamują ciężarne
kobiety odnośnie ich stanu zdrowia i
zdrowia płodu.
Prawnie jesteśmy całkowicie
bezbronne. Nadal możemy wspierać sie-
bie nawzajem i składać skargi na lekarzy,
którzy odmawiają wypisania antykoncep-
cji lub okłamują kobiety w ciąży. Skargi
mają także rosnący wpływ na opinie o
placówce. To, co możemy zrobić, to pisać
i umieszczać w sieci, najlepiej na stronach
miast i w mediach społecznościowych
informacje o lekarzach z katolickim
sumieniem. Wystarczy podać adres
placówki. Sytuacja wymaga zjednoczenia
kobiet i zabiegania o tworzenie gabinetów
pozbawionych klauzuli. Jeżeli systemowo
zapobiegających ciąży, a nawet naraża ich
życie w czasie ciąży, to o jakich prawach
kobiet możemy mówić?

względu na przynależność klasową, religijną, Zacząłem się zastanawiać, jak wyglądałyby

EKOFEMINISTKI I EKOFEMI-
NIŚCI POLSCY, ŁĄCZCIE SIĘ!
Istnieje niezaprzeczalny związek
pomiędzy opresyjnym traktowaniem kobiet
w systemie patriarchalnym, a niszczeniem i
podporządkowywaniem sobie środowiska
naturalnego i społecznego przez człowieka.
W tym kontekście system patriar-
chalny jest rozszerzony jako forma ucisku
nie tylko kobiet, ale również całej Ziemi
i jej mieszkanek_ńców, którzy nie należą
do wyzyskującej grupy. Pragniemy życia w
duchu równości i poszanowania praw wszys-
tkich organizmów żywych. Wszystkie one są
równe wobec życia i śmierci, więc niewy-
mowną niesprawiedliwością jest fakt ich
wartościowania względem prawa. Człowiek
jest integralną i nierozerwalną
częścią środowiska, w którym żyje, nie jest
natomiast jego Panem i dyspozytorem jego
dóbr. Uważamy za karygodne, że dysponen-
tem prawa do określania ładu i porządku na
świecie jest hermetyczna grupa ograniczona
do osobników jednej rasy i płci – białych
mężczyzn.
Podstawowym postulatem eko-
feminizmu jest krytyka antropocentryzmu,
seksizmu, rasizmu,
homofobii, imperializmu, dyskryminacji ze
wiek, niepełnosprawność i uzdolnienia oraz
krytyka wszelkich innych form ucisku. Ser-
cem idei ekofeministycznej jest dążenie do
wyeliminowania wszelkich form dominacji.
Dopiero akceptacja dogłębnych relacji z
samym sobą, wszystkimi istotami oraz całą
naturą jako skończonym uniwersum oplata-
jącym wszechświat siecią życia pozwoli nam
na pełne
urzeczywistnienie własnego potencjału oraz
własnego człowieczeństwa, w zgodzie z pr-
zestrzeganiem potrzeb innych istot żywych,
całej planety i w końcu wszechświata. Należy
sobie uświadomić, że to ludzkość i dziele-
nie przez nią różnorodności na lepsze oraz
gorsze inności jest źródłem problemu, a nie
odmienność sama w sobie.
Łączmy się! Jesteśmy jedną,
wspaniałą i wielką rodziną. Razem możemy
zbudować nowy, lepszy dom.
Joanna Hetman
Manifa w 1918 roku
Przygotowując Śląską Manifę kor-
zystamy z udogodnień Internetu oraz z praw,
które wywalczyły sobie kobiety przez ostat-
nich 100 lat. Przeczytałem ostatnio artykuł
o przyznaniu kobietom praw wyborczych
w 1918 roku i o tym, jak do tego doszło…
przygotowania do Manify 100 lat temu (o ile
udało by się taką zorganizować, bo kobiety
nie miały prawa do zwoływania zgromadzeń
publicznych).
Po pierwsze, werbowanie osób
chętnych do organizacji… Było to dość
ryzykowne zadanie i odbywało się pocztą
pantoflową, na wszelkiego rodzaju balach,
herbatkach, odczytach i innych spotkaniach
towarzyskich, ale też w dużej konspiracji, bo
nie były to działania mile widziane czy nawet
akceptowane społecznie.
Po drugie, bardzo dużo czasu
zabierały kwestie komunikacyjne, gdyż
wymiana wiadomości odbywała się głównie
przekazem ustnym, przy okazji różnych spo-
tkań. Poczta już wtedy nie należała do demo-
nów prędkości i wiadomości przekazywane
były np. przez zaufanych domokrążców.
Po trzecie, trzeba było przekonać
wystarczająco wielu mężczyzn i na wystarc-
zająco wysokich stanowiskach do koniecz-
ności zorganizowania takiego wiecu, bo
tylko mężczyzna miał prawo do zwoływania
zgromadzeń publicznych; namawiano więc
do współpracy braci, mężów, kochanków,
społeczników czy ludzi, którzy widzieli w
ruchu kobiecym jakieś korzyści dla siebie.
Po czwarte, nie należy zapomi-
nać, że całe przedsięwzięcie miałoby się
rozgrywać pod koniec Wielkiej Wojny, gdy

2/ 
wka
odradzało się państwo polskie, a zamęt
związany z pozostałościami trzech zaborów i
wojennej tułaczki potęgował tylko trudności.
Po piąte, dochodzi do tego wszys-
tkiego kwestia funduszy. Kobiety nie mogły
dysponować własnym majątkiem, więc i tu
musiały liczyć na wsparcie mężczyzn popiera-
jących sprawę.
Czyli zadanie nie było łatwe, ale
jak wiemy z historii i herstorii nasze prababki
nie dość, że pokonały wszelkie przeszkody,
to jeszcze doprowadziły do zmiany prawa i
uzyskania dla siebie praw wyborczych. Już
wtedy damska parasolka stała się symbolem
walki o prawa kobiet. Czytałem, jak to w
pewną listopadową noc kobiety zebrały się
pod willą Piłsudskiego, chcąc z marszałkiem
porozmawiać, a gdy nie zostały wpuszczo-
ne stały na dworze, przypominając o sobie
stukaniem parasolkami w okna willi. Dzisiaj,
patrząc na tamte odległe czasy wydawać by
się mogło, że mamy równość płci i nie ma o
co walczyć… Nic bardziej mylnego, bo i w
mentalności wielu osób i w np. wierzeniach
religijnych kobieta nadal tkwi w kuchni przy
dzieciach. W czym nie ma nic zdrożnego byle
był to jej wybór, a nie taki narzucony przez
normy społeczne, religijne, czy obowiązujące
prawo.
Grzegorz Kubiesza
DZBANIZM
Dzban – naczynie gliniane, które
wodę nosi, póki mu się ucho nie urwie. Puste
w środku, a z pustego, to i Salomon nie
Naleje. Młodzieżowe słowo roku 2018. No i
patriarchat to dzban.
Tępy, bo zaokrąglony na krawę-
dziach, pusty, a ucho naszej cierpliwości
dawno już mu się naderwało.
Patriarchat jak czytamy w Wikipedii
z łac. pater, patris – ojciec oraz z greckiego
arche, czyli początek. To typ rodowej orga-
nizacji społecznej, bazującej na dominującej
roli mężczyzn. Ideologia, biologia, socjologia,
antropologia… Dużo mądrych słów, ale idea
prosta, towarzysząca kobietom przez setki,
tysiące lat.
W zależności i od czasów, i od wars-
tw społecznych, kobieca rola była różna, ale
łączyło ją jedno – uprzedmiotowienie. Nastały
wreszcie czasy zmian. Najpierw syzyfową pra-
cą kobiety wywalczyły sobie prawa wyborcze
i przynajmniej teoretycznie równoupraw-
nienie. Jednak w świadomości przeciętnej
Kowalskiej to „równouprawnienie” długo było
słowem jak dzban pustym, czymś co nie ma
odzwierciedlenia w rzeczywistości. Zmiany
następowały bardzo powoli.
W latach 60. oraz 70. – te ostatnie
to czasy mojego dzieciństwa ­­– podział ról w
rodzinie był jeszcze bardzo sztywny, w taki
też stereotypowy sposób wychowywano
synów i córki. To „pani domu”, jak sama
nazwa wskazuje, zajmowała się domem,
czyli praniem, sprzątaniem, gotowaniem,
opieką nad dziećmi, nawet jeśli pracowała
zawodowo. Ojciec rodziny natomiast z pracy
wracał zmęczony, należał mu się spokój i
odpoczynek, ponieważ pracował ciężko na
utrzymanie domu… Kobieta też pracowała?
Nieistotny drobiazg. Czynności takie jak kar-
mienie dziecka, zmiana pieluchy, czy nawet
podgrzanie obiadu umykało postrzeganiu
typowego samca. To jeszcze nic, w wielu
domach zdarzało się, że Pan i Władca wręcz
zakazywał Matce Polce pracy zawodowej.
Bo kobieta realizować się powinna poprzez
macierzyństwo i kult domowego ogniska.
Ambicje, aspiracje, niezależność? Nie.
Znajoma mojej mamy opowiadała, jak to
mąż zamykał ją na klucz w domu i musiała
przez okno, w tajemnicy przed nim, do tej
upragnionej pracy, symbolu niezależności,
się wymykać. Były to lata 60.
Taki stereotyp wynikał bezpośred-
nio z wychowywania do odrębnych ról córek
i synów. Dziewczynki miały przygotowywać
się do prowadzenia domu i opieki nad
dzieckiem, stąd jedynymi akceptowanymi
społecznie zabawkami były dla nich lalki,
mini-kuchenki, zestawy do sprzątania czy
prania… Gra typu Poczta była już szczytem
emancypacji w tamtych czasach. Chłopcy
natomiast mieli zdobywać zawód, świat i
bronić kraju. Samochodziki, samolociki,
stateczki, żołnierzyki lub, w ostateczności,
klocki i układanki rozwijające kreatywność
postrzegane były jako typowo męskie. Cała
literatura dziecięca jasno określała społecz-
ne role obu płci, istniał wyraźny podział na
literaturę dziewczęcą i chłopięcą, o samym
Elementarzu – książeczce do nauki czytania
w pierwszych latach nauki, nie wspomina-
jąc.
Minęły lata, społeczeństwo
jest coraz bardziej świadome i otwarte, a
sztywny podział ról w małżeństwie ustępuje
zasadom partnerstwa. Ba, nastąpiła wręcz
rewolucja obyczajowa. Już coraz mniej
panów ma problem z przejęciem dawniej
„typowo kobiecych” czynności. Czy jest
dobrze? Nie, ale jest lepiej. W literaturze i
filmografii dziecięcej nastąpiła kolosalna
zmiana, już nie tylko księżniczki zaludniają
dziewczęcy świat, wzorzec stanowią w nich
również odważne, krnąbrne, „niegrzeczne”
bohaterki, które zdobywają to, co posta-
nowią. Coraz rzadziej dzieli się zabawki na te
„chłopięce” i „dziewczęce”.­
Skupiłam się na życiu rodzinnym i wychowa-
niu, bo to od niego zależy, jak wyglądał
będzie ten patriarchalny dzban w kolejnych
pokoleniach. Mam nadzieję, że zostanie
rozbity na tysiące kawałeczków. I choć przez
ostatnie lata rządy jedynie słusznej partii
usiłują cofnąć Polki w czasy bardzo odległe,
nie damy się, prawda dziewczyny? Na pohy-
bel dzbanizmom wszelkiej maści.
Anna Kubiesza
Szczęśliwe
feministki
W grudniu na jodze w ramach relaksu
czytałyśmy cieszący się wielkim uznaniem
bestseller z listy New York Timesa, doskonały
esej nigeryjskiej pisarki Chimamandy Ngozi
Adichie, powstały na podstawie prelekcji z
konferencji TED, o tytule ,,Wszyscy powin-
niśmy być feministami”.
Chimamanda pisze, że kilka lat
temu pewien młody dziennikarz oznajmił, że
dla ludzi jej książki są za bardzo feministycz-
ne. I że to nie wróży za dobrze. I lepiej, żeby
nie nazywała się feministką, bo feministki
to kobiety nieszczęśliwe. Od tego momentu
pisarka postanowiła zatem nazywać siebie
,,szczęśliwą feministką”. Potem kolejna osoba
poradziła jej, żeby unikała tego ,,strasznego”
słowa, bo feministki to przecież kobiety, które
nienawidzą mężczyzn. Chimamanda zaczęła
wtedy nazywać się ,,szczęśliwą feministką,
która nie nienawidzi mężczyzn”. A potem
było już tylko lepiej: ,,szczęśliwa afrykańska
feministka, która nie nienawidzi mężczyzn,
która lubi malować usta błyszczykiem i nosić
buty na wysokim obcasie”.
W książce ,,Wszyscy powinniśmy
być feministami” autorka cytuje nieżyjącą już
kenijską laureatkę Pokojowej Nagrody Nobla
Wangari Maarhai: ,,Im wyżej się zajdzie, tym
mniej jest kobiet”. A przecież (do diaska!) na
świecie jest nieco więcej kobiet niż mężczyzn,
lecz większość stanowisk związanych z wła-
dzą i prestiżem zajmują właśnie mężczyźni.
Myślałam o tym, czytając opowieść
o niedocenionej matce podwójnej helisy, Ro-
salind Franklin. Rosalind urodziła się w 1920
roku. Zawsze chciała zostać naukowczynią,
co było w tamtych czasach bardzo trudne.
Kobietom na uczelniach nie pozwalano
nawet podczas lunchu przebywać razem
z mężczyznami. Mężczyźni jadali w przes-
tronnym i komfortowym pokoju, a kobiety,
niezależnie od pełnionej funkcji, na posiłki
musiały udawać się do stołówki studenckiej
lub jeść poza instytutem. Rosalinda jednak,
mimo braku akceptacji i wsparcia ze strony
pracowników uczelni, z dużym powodzeniem
/ 3
prowadziła badania w zakresie rentgenografii
strukturalnej i pierwszych wówczas modeli
przestrzennych.
W latach 50. badała struktury DNA
a w 1952 rok dokonała wielkiego odkrycia,
które zostało jej (dosłownie!) ukradzione
przez jednego z kolegów. Chodzi o zdjęcie 51
czyli najbardziej znany rentgenogram DNA,
które potem Watson i Crick wykorzystali w
swoich badaniach, co bezpośrednio przyc-
zyniło się do uzyskania przez nich nagrody
Nobla za prace nad DNA.
Rosalind zmarła na raka jajników
(który był konsekwencją jej prac badawc-
zych) i nigdy nie dowiedziała się, że koledzy
widzieli przecież jej zdjęcie i dzięki temu
odnieśli sukces. Oni dostali Nobla, a ona
odeszła w zapomnienie! Gdyby przyznawano
Nobla pośmiertnie, to dostałaby go zresztą
dwa razy, bo to inne z badań Rosalind nad
strukturą wirusa sprawiły, że jej kolega dostał
Nobla w 1982 roku.
Takie herstorie jak ta opowiedzia-
na powyżej sprawiają, że jestem „jeszcze
bardziej” feministką!
Katarzyna Szota-Eksner
Włosy Sinead
O’Connor
Pomost był pusty. Dobre miejsce
na krótki odpoczynek przed dalszą trasą.
Jezioro wyglądało zachęcająco, a deski
nęciły. Można zdjąć kask, nie przejmując
się rozczochranymi włosami. Można je też
oddać wiatrowi. Sama przyjemność. Więc
zjeżdżam tam, za trzciny, na pachnące wil-
gocią deski. Na wodzie kaczki, daleko łódka.
Cisza.
Pomost tylko wydawał się pusty.
Siedziała już poza nim. Nawet nie wiem
dokładnie na czym, bo niezręcznie mi było
zajrzeć. Na linii jeziora i trzcin. Niewidoczna
z brzegu, schowana do połowy. Nie mogłam
udawać, że nie zwróciłam na to uwagi. Ona
też nie chciała udawać. Sama zaczęła mówić.
Elegancka, dojrzała kobieta w stroju kąpie-
lowym, stylowych okularach przeciwsło-
necznych i białym kapeluszu na głowie. Z
dyskretnym makijażem. Dlaczego zwróciłam
na to uwagę? Sama bez makijażu, w rowe-
rowym ubranku, rozgrzana jazdą i rozpiera-
jącą mnie energią, potęgowaną słońcem i
kolorami wokół – zielenią, błękitem, skrzącą
się wodą. Bo zdjęła kapelusz, tłumacząc, że
się schowała, żeby opalić łysinę…
Dobrze, że potrafię nad sobą
panować…
Miała piękny kształt głowy, regular-
Manifówka
ny i dobrze harmonizujący z rysami twarzy.
Klasa. Łysina zdecydowanie jaśniejsza,
faktycznie wymagała opalenia, by skompo-
nować się w posągową wręcz całość z resztą.
Zaczęła mówić, trochę chaotycznie. Rzadko jej
przerywałam pytaniem bądź komentarzem.
4/ 
- Jeżeli mężczyźnie wypadną włosy
albo zostaną mu jakieś nędzne resztki i się
ogoli, to nikt nie patrzy na niego na ulicy jak
na dziwoląga. Nie chcę udawać, że je mam,
zastanawiając się jak uczesać, rozczesać,
przeczesać ostatnie siedem włosów na krzyż.
Mam perukę, noszę ją od dawna, ukrywając
się przed rodziną, koleżankami. Ale denerwu-
je mnie, że jako kobieta powinnam mieć
włosy, mimo że choroba mi je zabrała. Nie, to
nie chemia. Nieważne. Zostało ich niewiele,
więc zgoliłam. Córka mnie namawiała i chcę
się ujawnić, „wyjść z szafy”…
- Spod pomostu? – dodaję żarto-
bliwie. Podchwyciła natychmiast, bo wcześ-
niej już powiedziałam, że wygląda pięknie
i nie powinna się wstydzić. - Tak. Chcę się
tylko opalić wcześniej. Dlaczego nikogo to
nie dziwi u mężczyzn, a jak kobieta nie ma
włosów, to zaraz peruka lub zawój? Nawet
mój mąż nazwał mnie kiedyś łysą pałą – sam
łysy jak kolano…
Przyznaję jej rację. Już widzę to
odwracanie się za nią, ukradkowe spojrzenia,
może złośliwe komentarze. Nieważne, że
będzie piękna. Będzie łysa. Kobieta?
Myślę, że starczy jej odwagi i siły.
Wyglądała na to. Trzymam za nią kciuki. Za tę
polską Sinead O’Connor, jeszcze schowaną
za pomostem w trzcinach, ale gotową już na
swoją odmianę „coming out’u” .
Jolanta Masal
NA SZARYM
KOŃCU EUROPY
Rządy PiS zapiszą się hańbą w
historii i herstorii. Nie tylko niszczone są
ustrojowe podstawy państwa, ale także
prowadzona jest wojna przeciwko kobietom.
PiS zaczął swoje rządy od zabrania refundacji
in vitro, następną ofiarą była antykoncepcja
awaryjna. Skutek był do przewidzenia – Pols-
ka jest na ostatnim miejscu w Europie, jeśli
chodzi o stosowanie antykoncepcji.
Dramatyczna sytuacja
Europejski raport dotyczący
dostępności antykoncepcji pokazuje fatalną
sytuację – w Polsce dostęp do antykoncepcji
ma zaledwie 31% osób. Na Ukrainie dostęp
do antykoncepcji ma 56% ludności, nawet
na Białorusi wskaźnik jest kilkakrotnie wyższy
niż w Polsce. W naszym kraju w ciągu roku
zanotowano olbrzymi spadek dostępności do
antykoncepcji- aż o 13 procent.
Przyczyny
Spadek dostępności antykoncepcji
jest zjawiskiem wieloaspektowym. Nie ma
wątpliwości, że jedną z przyczyn jest powrót
recept na antykoncepcję awaryjną. Trudno
jest zdobyć receptę, są też problemy z ich
realizacją. Dochodzimy do kolejnej przyczyny
– szalejącej klauzuli sumienia, katolickiego nar-
zędzia terroryzowania kobiet w imię zgodności
praktyki lekarskiej z wiarą katolicką. Lekarz ze
względu na własne katolickie sumienie może
odmówić wypisania recepty na antykoncep-
cję. Kolejnym problemem jest dezinforma-
cja w mediach na temat antykoncepcji – w
prasie prawicowej opowiadane są bzdury o
wywoływaniu raka, tyciu, zakrzepicy, niszczeniu
małżeństwa przez antykoncepcję. Zapobiega-
nie ciąży ukazywane jest prawie jako zbrodnia.
Czytelnikom i czytelniczkom wmawia się, że
antykoncepcja ma działanie wczesnoporonne.
Brakuje informacji o antykoncepcji na stronach
Ministerstwa Zdrowia, brak też programów re-
fundacyjnych. Nie bez znaczenia jest fakt braku
dostępności do ginekologa w mniejszych mie-
jscowościach i konieczność uzyskania zgody
prawnego opiekuna na wizytę u ginekologa
osoby niepełnoletniej. W Polsce nie istnieją
społeczne kampanie medialne promujące
antykoncepcję i jej właściwości zdrowotne.
Ulotki reklamujące konkretne leki w poczekal-
ni ginekologicznej nie rozwiązują problemu
braku informacji. Edukacja seksualna została
sprzedana kościołowi. Młodzieży przekazywane
są bzdurne informacje – powtarzany jest mit o
niepłodności spowodowanej antykoncepcją,
straszenie chorobami, wydumanym grzechem i
poczuciem winy.
Jakie będą skutki
Im gorszy dostęp do antykoncepcji,
tym więcej nielegalnych aborcji. Tylko za gra-
nicą Polki dokonują 34 tysięcy aborcji rocznie.
Najwięcej Polek przerywa ciążę na Ukrainie i
na Białorusi. Przyczyną tego stanu jest gorszy
dostęp do ginekologa mieszkanek ściany ws-
chodniej oraz konserwatyzm społeczny – zga-
dzanie się ze stanowiskiem kościoła kończy się
w momencie niechcianej ciąży. Dramatycznym
skutkiem braku dostępności do antykoncepcji
są porzucenia i zabójstwa noworodków oraz
pobicia maleńkich dzieci, które rodzą się nieko-
chane i niechciane. Wielu tragediom można by
zapobiec, ułatwiając dostęp do antykoncepcji.
Antykoncepcja to wyraz odpowie-
dzialności za siebie, swoje życie i możliwość
decydowania o potomstwie. Lepiej dla
wszystkich: kobiety, jej partnera i ewentualnego
dziecka, jeżeli ciąża jest chciana, a dziecko
kochane i oczekiwane.
Izabela Krzyczkowska