Professional Documents
Culture Documents
Swobodny Przepływ Kapitału Na Rynku Wewnętrznym Unii Europejskiej-Maciej Maruszewski NR 63860
Swobodny Przepływ Kapitału Na Rynku Wewnętrznym Unii Europejskiej-Maciej Maruszewski NR 63860
KAPITAŁU NA RYNKU
WEWNĘTRZNYM UNII
EUROPEJSKIEJ
Maciej Maruszewski
NUMER ALBUMU: 63860
SPIS TREŚCI
WSTĘP ..................................................................................................................... 2
PODSUMOWANIE................................................................................................... 15
1
Wstęp
2
Swoboda przepływu kapitału-etapy liberalizacji
3
swobodny dostęp do systemów finansowych partnerów tj. inwestycje, pożyczki.
Mówiła również o całkowitej eliminacji dyskryminacji z uwagi na obywatelstwo lub
miejsce zamieszkania inwestorów bądź lokalizację ich inwestycji. Odnosiła się
również do liberalizacji przepływu kapitału w różnej formie od przepływu
krótkoterminowego kredytu po operacje obejmujące instrumenty rynku pieniężnego,
poprzez otwieranie rachunków dewizowych. Dyrektywa ta miała ogromne znaczenie i
bardzo duży wpływ na wygląd dzisiejszego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej.
Nadała ona bardzo duże znaczenie transakcjom krótkoterminowym dzięki czemu
obywatele krajów wspólnoty mogli bez żadnych problemów zakładać konta bankowe
w innych państwach członkowskich, a także mieli pełną swobodę w zaciąganiu
pożyczek.
Do pełnej liberalizacji doszło 1 lipca 1990 roku. Ustanowiono wtedy pełną swobodę
przepływu kapitału i ten dzień określa się jako początek pierwszego etapu Unii
Gospodarczej i Walutowej.
4
Podstawa prawna
Artykuły 63-66 mówią nam o wszystkich możliwościach jakie daje nam swobodny
przepływ kapitału.
Artykuł 63:
„1. W ramach postanowień niniejszego rozdziału zakazane są wszelkie ograniczenia
w przepływie kapitału między Państwami Członkowskimi oraz między Państwami
Członkowskimi a państwami trzecimi.
Artykuł ten jest niczym innym jak zakazem wszelkich ograniczeń w przepływie
kapitału pomiędzy Państwami Członkowskimi jak i pomiędzy Państwami
Członkowskimi a państwami trzecimi.
Artykuł 64:
„1. Artykuł 63 nie narusza ograniczeń istniejących 31 grudnia 1993 roku w stosunku
do państw trzecich na mocy prawa krajowego lub prawa Unii w odniesieniu do
przepływu kapitału do lub z państw trzecich, gdy dotyczą inwestycji bezpośrednich,
w tym inwestycji w nieruchomości, związanych z przedsiębiorczością, świadczeniem
usług finansowych lub dopuszczaniem papierów wartościowych na rynki kapitałowe.
W odniesieniu do ograniczeń istniejących na mocy prawa krajowego w Bułgarii,
Estonii i na Węgrzech, odnośną datą jest 31 grudnia 1999 roku. W stosunku do
ograniczeń istniejących na mocy prawa krajowego w Chorwacji odnośną datą jest
31 grudnia 2002 roku.
5
przepływu kapitału między Państwami Członkowskimi a państwami trzecimi i bez
uszczerbku dla innych rozdziałów Traktatów, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc
zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, przyjmują środki dotyczące przepływu
kapitału do lub z państw trzecich, gdy dotyczą inwestycji bezpośrednich, w tym
inwestycji w nieruchomości, związanych z przedsiębiorczością, świadczeniem usług
finansowych lub dopuszczaniem papierów wartościowych na rynki kapitałowe.
Artykuł 65:
„1. Artykuł 63 nie narusza prawa Państw Członkowskich do:
6
4. W przypadku braku środków przewidzianych w artykule 64 ustęp 3 Komisja, lub
w przypadku braku decyzji Komisji w terminie trzech miesięcy od złożenia wniosku
przez odnośne Państwo Członkowskie, Rada może przyjąć decyzję stwierdzającą,
że ograniczające środki podatkowe przyjęte przez Państwo Członkowskie, wobec
jednego lub większej liczby państw trzecich uważa się za zgodne z Traktatami, o ile
są one uzasadnione ze względu na jeden z celów Unii i są zgodne z prawidłowym
funkcjonowaniem rynku wewnętrznego. Rada stanowi jednomyślnie na wniosek
Państwa Członkowskiego.”
Artykuł 66:
„Jeżeli, w wyjątkowych okolicznościach, przepływ kapitału do lub z państw trzecich
powoduje lub może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu unii
gospodarczej i walutowej, Rada, stanowiąc na wniosek Komisji i po konsultacji
z Europejskim Bankiem Centralnym, może podjąć wobec państw trzecich środki
ochronne na okres nie przekraczający sześciu miesięcy, o ile środki te są
bezwzględnie konieczne.”
Artykuł ten zapewnia władzom Unii Europejskiej środki ochronne dla zapewnienia
funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej. Jest to niewątpliwie bardzo ważny
zapis dający Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych możliwość ograniczenia
swobody przepływu kapitału dla państw trzecich w okresie zapisanym w wyżej
wymienionym artykule. Jest to swoistego rodzaju furtka pozostawiona przez Unię
Europejską w razie wystąpienia nieprzewidzianych i zagrażających interesowi Unii
sytuacjach.
Kolejne artykuły odnoszą się do sankcji w stosunku do państw trzecich, ale także
w stosunku do osób fizycznych lub prawnych w razie zaistniałej potrzeby. Dla
przypomnienia podam, że są to artykuły 75 i 215 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej z Maastricht.
Artykuł 75:
7
„Jeżeli wymaga tego realizacja celów, o których mowa w artykule 67, w odniesieniu
do zapobiegania terroryzmowi i działalności powiązanej oraz zwalczania tych
zjawisk, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze
zwykłą procedurą ustawodawczą, określają ramy środków administracyjnych
dotyczących przepływu kapitału i płatności, takich jak zamrożenie funduszy, aktywów
finansowych lub zysków z działalności gospodarczej, które należą do osób
fizycznych lub prawnych, grup lub innych podmiotów innych niż państwa, są w ich
posiadaniu lub dyspozycji.
Rada, na wniosek Komisji, przyjmuje środki w celu wdrożenia ram, o których mowa
w akapicie pierwszym.
Artykuł 215:
„1. Jeżeli decyzja, przyjęta zgodnie z tytułem V rozdział 2 Traktatu o Unii
Europejskiej, przewiduje zerwanie lub ograniczenie w całości lub w części stosunków
gospodarczych i finansowych z jednym lub z większą liczbą państw trzecich, Rada
przyjmuje niezbędne środki, stanowiąc większością kwalifikowaną na wspólny
wniosek wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa oraz Komisji. Rada informuje o tym Parlament Europejski.
8
Artykuł 215 TFUE mówi o środkach ograniczających wobec państw trzecich i osób
fizycznych lub prawnych. Chodzi tu o sankcje gospodarcze i o całkowite lub
częściowe ograniczenie swobody przepływu kapitału z państw trzecich. Jest to
pewnego rodzaju zawieszenie lub nawet w niektórych przypadkach zerwanie
kontaktów gospodarczych. Oczywiście może do tego dojść tylko wtedy gdy władze
Unii Europejskiej mogą jasno stwierdzić, że utrzymywanie stosunków z danym
państwem lub z daną osobą fizyczną lub prawną będzie miało negatywny wpływ na
dalsze funkcjonowanie Unii Gospodarczej i Walutowej. Daje to gwarancje, że do
nałożenia sankcji gospodarczych dojdzie tylko w ostateczności i po bardzo wnikliwym
przeanalizowaniu danej sytuacji.
Jak każda swoboda traktatowa tak i swobodny przepływ kapitału ma swoje podstawy
w prawie Unii Europejskiej. Artykuły, które ją opisują, jasno wskazują obszary
w których obowiązuje i wskazują sytuacje w których może dojść do jej ograniczenia.
Kapitał a płatności
9
Choć przy pełnej liberalizacji przepływu kapitału nie ma już zbyt dużej różnicy
między przepływem kapitału a płatnościami. Jednak w początkowych etapach
liberalizacji miało to bardzo duże znaczenie. Niestety z podstawy prawnej tej
swobody nie można wywnioskować czym konkretnie jest kapitał a czym płatności. W
tej sytuacji z pomocą przychodzi dość bogate orzecznictwo Trybunału
Sprawiedliwości. To do tej instytucji były kierowane sprawy w przypadku, których
ciężko było osądzić czy mamy do czynienia z przepływem kapitału czy płatnościami.
10
Dzięki tej sprawie i jej podobnym można określić co już jest kapitałem. Są to między
innymi:
• fizyczny eksport do innego państwa monet, banknotów i innych środków
płatniczych, które nie są eksportowane w celach płatniczych, ale jako rzecz
o wartości historycznej lub sentymentalnej;
• nabywanie euroobligacji nabywanych w innym państwie członkowskim;
• ustanowienie hipoteki w celu zabezpieczenia kredytu zaciągniętego w walucie
innego Państwa Członkowskiego;
• nabywanie nieruchomości przez osobę z innego Państwa Członkowskiego;
• udzielanie pożyczek pomiędzy osobami z różnych Państw Członkowskich;
• otrzymywanie dywidendy z udziałów w spółce pochodzącej z innego Państwa
Członkowskiego.
11
Zasada swobodnego przepływu kapitału odnosi się również do inwestycji
bezpośrednich, w tym do zakładania przedsiębiorstw. Ustawa o swobodzie
działalności gospodarczej wprowadza ułatwienia dla podmiotów krajowych
i zagranicznych z Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), w stosunku do
których zniesione są wszelkie ograniczenia dotyczące inwestycji bezpośrednich.
12
Można dzięki tej mapie łatwo stwierdzić, które kraje są inwestorami, a które biorcami
w procesie inwestycji zagranicznych. Widać, że kraje takie jak Francja, Niemcy czy
Szwecja są raczej inwestorami dlatego notują ujemny wskaźnik inwestycji
zagranicznych. Natomiast kraje takie jak Polska, Węgry czy Słowenia są niewątpliwie
beneficjentami i to w tych krajach dochodzi do największego napływu bezpośrednich
inwestycji zagranicznych.
13
inwestycjom z krajów lepiej rozwiniętych. Pozwala to krajom wspólnoty na rozwój i na
równanie różnic w rozwoju gospodarczym poszczególnych krajów.
Podsumowanie
14
Swoboda przepływu kapitału jest najmłodszą swobodą traktatową i zarazem
swobodą o największym zasięgu obowiązywania, gdyż dotyczy również państw
trzecich. Początkowo traktaty nie nakazywały pełnej liberalizacji przepływu kapitału.
Bano się, że może to mieć negatywny skutek na Państwa Członkowskie z o wiele
słabiej rozwiniętą gospodarką. Liberalizację wprowadzano stopniowo od dyrektyw
z 1960 i 1962 roku po pełną liberalizację z roku 1990. Wszelkie przepisy na których
oparta jest ta swoboda znajdują się w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
z Maastricht. Nakazują one pełną liberalizację w odniesieniu do Państw
Członkowskich, ale także w odniesieniu do państw trzecich. Wskazują też na
sytuacje kryzysowe, w przypadku których władze Unii Europejskiej mają prawo
zastosować sankcje gospodarcze lub zamrozić środki grup związanych z
działalnością terrorystyczną. Jednak wszystkie przepisy oparte są na orzecznictwie
Trybunału Sprawiedliwości, który przez długie lata rozstrzygał w sprawach spornych
dotyczących transferów pieniężnych w krajach Unii Europejskiej. Na koniec należy
wspomnieć o możliwościach jakie dała krajom Unii Europejskiej swoboda przepływu
kapitału. Dzięki liberalizacji do Państw Członkowskich zaczęły napływać
bezpośrednie inwestycje zagraniczne, które pozwoliły na rozwój państw wspólnoty.
Wszystkie te działania mają daleko idący cel utworzenia Unii Gospodarczej i
Walutowej. Wprowadzenie wszelkich swobód jest krokiem do wprowadzenia
wspólnej waluty i do prowadzenia wspólnej i spójnej polityki gospodarczej wszystkich
krajów Unii Europejskiej.
15