Professional Documents
Culture Documents
Prawo administracyjne - dział prawa, który obejmuje ogół norm regulujących stosunki
społeczne związane z administracyjną działalnością organów państwowych i innych
podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej.
Charakterystyczną cechą norm prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania
przymusu państwowego w celu ich wykonania
Przepisy pierwszych dwóch grup stanowią część ogólną prawa administracyjnego, natomiast
przepisy trzeciej grupy jego część szczegółową.
Organy administracji państwowej dzielą się na: naczelne i centralne oraz terenowe organa
rządowej administracji ogólnej i administracji specjalnej.
1. akty wewnętrzne - organ administracji kieruje akt do podmiotu mieszczącego się w ramach
struktur podległych
2. akty zewnętrzne - organ administracji kieruje akt do adresata, który mu nie podlega
3. akty deklaratywne - nie tworzą nowej sytuacji prawnej, ale stwierdzają, że taka sytuacja
zaistniała z mocy prawa, wydanie jest
potrzebne by można było korzystać z tych praw
4. akty konstytutywne - tworzą nową sytuację prawną; tworzą, zmieniają lub znoszą relacje
administracyjno-prawną
Wady
istotne nieistotne
1. decyzja wydana z naruszeniem przepisów o właściwości nie powodują
żadnych
2. wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa konsekwencji
dla
3. dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną ważności
aktu adm.
4. została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie
5. była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały
6. w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą
7. zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa
Decyzja administracyjna przeważnie ujęta jest na piśmie (ustnie tylko, gdy jest to korzystne
dla stron). Decyzja adm. wiążąca jest od daty doręczenia. Decyzja pierwszej instancji nie jest
wykonywana chyba, że rygor natychmiastowej wykonalności zaistnieje.
Zanim zostanie wydana decyzja adm. mogą zostać wydane postanowienia, nie zamykają
jednak one postępowania ani nie rozstrzygają o przedmiocie postępowania adm.
odwołanie od decyzji
14 dni na wniesienie odwołania, kieruje się do II instancji poprzez I instancję
odwołaniu nie podlegają decyzje centralnych organów
decyzja po odwołaniu w II instancji może być decyzją uchylającą lub utrzymującą
nie może pogorszyć sytuacji skarżącego chyba, że decyzja I instancji była niezgodna z
prawem
decyzja ostateczna - w ogóle albo już nie przysługuje odwołanie w administracyjnym toku
instancji
1) decyzja II instancji
2) decyzja centralnych organów administracyjnych
3) po upływie 14 dni
zażalenie na postanowienie
zażalenie tylko na postanowienia, które to przewidują
7 dni na złożenie zażalenia
Termin:
- 30 dni od doręczenia / ogłoszenia aktów administracyjnych
- prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich mają na to 6 miesięcy
Do kogo?
- bezpośrednio do NSA
PRAWO ADMINISTRACYJNE
Pojęcie administracji może oznaczać jedną z podstawowych dziedzin działalności państwa , polegającą na
zarządzaniu; można ją rozumieć także jako ogół podmiotów zajmujących się administrowaniem. Istotą prawa
administracyjnego jest fakt, że normy prawne charakterystyczne dla tego prawa ustalają strukturę i kompetencje
władzy państwowej, a także regulują stosunki występujące w toku działalności organów tej władzy.
Organ administracyjny – ma imperium władzy.
Całość przepisów prawa administracyjnego dzielimy na III grupy:
- odnoszące się do struktury organów administracji – prawo administracyjne (prawo materialne)
- regulujące tok działania organów administracji postępowanie administracyjne
- regulujące sposoby załatwiania konkretnych spraw (prawo formalne)
Postępowanie administracyjne jest zazwyczaj dwuinstancyjne, ale od decyzji naczelnych organów władzy w
pierwszej instancji nie ma odwołania. Takie postępowanie (jednoinstancyjne) można zaskarżyć do NSA, który
bada zgodność wydanej decyzji z prawem. Jest to jedynie badanie legalności. Tylko w postępowaniu
administracyjnym istnieje możliwość, że decyzja pierwszej instancji musi być ostateczna. Organ administracji
może też w wypadku odwołania zmienić własną decyzję przed odesłaniem do II instancji (w postępowaniu
karnym i cywilnym nie ma takiej możliwości).
To wszystko co nie jest władzą ustawodawczą i sądowniczą – jest administracją. Organów takich jest najwięcej.
Mamy jednoosobowe organy administracyjne i organy kolegialne. Jednoosobowe to np. wojewodowie,
ministrowie. Kolegialne – rząd, KRRiT, Rada Polityki Pieniężnej (wszystkie te organy, które podejmują decyzję
większością głosów).
Mamy centralne i terenowe organy administracji:
- centralne – GUS, ministrowie, rząd, etc.
- terenowe – wojewoda
Mamy organy administracyjne o kompetencji szczególnej i ogólnej:
- ogólne – zajmuje się wszystkimi zleconymi mu sprawami (np. wojewoda)
- szczególne – zajmuje się konkretną grupą spraw (np. minister)
STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY
Pierwszą cechą jest to, że jedna ze stron jest organem władzy, drugą może być zaś osoba fizyczna, prawna lub
inny organ administracji. Jedna ze stron reprezentuje państwo i może narzucić swoją wolę – druga jest
podporządkowana pierwszej. Drugą cechą stosunku jest to, że przedmiotem tegoż stosunku mogą być jedynie
sprawy należące do prawa administracyjnego i będące w kompetencji organów administracyjnych przekazanych
przez ustawę z kompetencji władzy ustawodawczej i sądowniczej. Stosunek ten powstaje najczęściej na mocy
aktów administracyjnych pomiędzy organem wydającym akt i adresatem aktu.
Stosunek ten nawiązuje się czasem z mocy samego prawa.
Stosunek taki powstaje także w wyniku zgłoszenia pewnego aktu przez obywatela z żądaniem konkretnego
zachowania.
Stosunek powstaje także jeśli organ zwraca się do nas z żądaniem konkretnego zachowania.
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
Wyróżniamy dwa typy postępowania:
- ogólne
- szczególne (np. skarbowe, celne)
Wszystko co nie jest włączone do postępowania szczególnego jest postępowaniem ogólnym. Do całości
postępowania stosujemy przepisy kodeksu administracyjnego, chyba, że jest to postępowanie karne.
Postępowanie administracyjne polega na tym, że rozpatruje się indywidualną sprawę i wydaje się w niej
orzeczenia nazywane decyzją administracyjną. Jednakże strony sporu mogą zawrzeć ugodę administracyjną,
która przyspiesza wydanie decyzji, gdyż strony rezygnują z postępowania dowodowego i godzą się na pewne
warunki. Ugoda musi być zgodna z prawem administracyjnym. Postępowanie jest generalnie dwuinstancyjne, z
wyjątkiem decyzji, które zostały wydane w I instancji przez naczelne organy administracji państwowej.
Postępowanie administracyjne służy do realizacji norm prawa administracyjnego materialnego i musi być oparte
na tym prawie. Akty wykonawcze (rozporządzenia, zarządzenia) nie wchodzą w zakres postępowania
administracyjnego.
Właściwość rzeczowa – oznacza w praktyce, który z organów administracji powinien zająć się tą sprawą w
pierwszej instancji (niektóre sprawy ze względu na zawiłość, lub wartość przedmiotu sporu mogą od razu być
odesłane do naczelnych organów administracji).
Spory kompetencyjne między organami rozstrzyga NSA lub SN. Jeżeli organ niekompetentny wydał decyzję w
toku postępowania administracyjnego można ją unieważnić. NSA bada legalność decyzji.
Właściwość miejscowa – oznacza gdzie dana sprawa ma być rozstrzygnięta. O właściwości miejscowej decyduje
położenie przedmiotu sporu. Jeżeli przedmiot sporu położny jest na obszarze kompetencji dwóch organów –
wówczas uprawnione podmioty porozumiewają się lub przesyłają sprawę do organu nadrzędnego. O miejscu
rozstrzygania sprawy może też decydować miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (przez stronę
zainteresowaną).
Jeżeli sprawę rozstrzyga organ administracji centralnej – jest ona zawsze prowadzona w Warszawie.
Pracownik organu administracji musi się wyłączyć jeśli sprawa dotyczy jego współmałżonka, dzieci i ludzi
pozostających w I stopniu pokrewieństwa (najbliższa rodzina) lub powinowactwa (najbliższa rodzina
współmałżonka).
Cały organ wyłącza się z postępowania jeśli sprawa dotyczy kierującego tym organem lub jego rodziny.
Organ administracji powinien się wyłączyć jeżeli między członkiem tego organu a podmiotem sporu występuje
stosunek osobisty.
Stroną postępowania administracyjnego jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy
postępowanie, albo ten kto żąda czynności organów administracji ze względu na interes prawny lub obowiązek
wojewoda
vice wojewodowie
Prawo administracyjne – to zespół norm regulujących strukturę tych wszystkich organów administracyjnych , a
także jaki jest tok postępowania administracyjnego, oraz jak załatwiamy poszczególne sprawy.
Stosunki administracyjno-prawne powstają w wyniku wydania aktu administracyjnego. Podstawowym aktem
administracyjnym jest decyzja – czyli zezwolenie, pozwolenie, etc. Jedynym jej podmiotem jest organ
administracyjny dysponujący władzą (imperium), a drugim osoba fizyczna , lub osoba prawna. Istotą tej relacji
jest nierówność stron. Przedmiotem tej relacji prawnej są jedynie sprawy, które należą do kompetencji organów
administracyjnych.
Postępowanie administracyjne to zespół czynności prowadzących do wydania aktu administracyjnego. W
postępowaniu administracyjnym nie ma sądów (ich rolę spełniają organy administracyjne), zazwyczaj też w
postępowaniu występuje tylko jedna strona (której dotyczyć ma wydanie decyzji).
Pojęcie aktu administracyjnego – poprzedzone jest postępowaniem administracyjnym. Akt administracyjny jest
produktem postępowania administracyjnego.
Akt administracyjny – to jednostronne, władcze wyrażenie woli organu administracyjnego załatwiające
konkretną sprawę i skierowane do indywidualnego adresata. Jest to stosowanie prawa.
Akt administracyjny jest oparty na przepisach prawa administracyjnego. Organy wydają decyzje tylko wówczas
gdy mają do tego uprawnienia zapisane w prawie. W wyniku wydania aktu administracyjnego strona nabywa
jakieś prawa, albo nakłada się na nią jakieś obowiązki.
W wyniku nadania uprawnień, lub nałożenia obowiązków powstaje stosunek administracyjno-prawny.
Akty administracyjne – dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne.
- Jeżeli akt administracyjny zostanie wydany przez organ administracyjny i kierowany jest do
podmiotu znajdującego się na zewnątrz administracji – jest to akt administracyjny zewnętrzny.
- Jeżeli akt administracyjny zostanie wydany przez organ administracyjny i kierowany jest do osoby
podlegającej temu organowi wówczas mamy do czynienia z aktem administracji wewnętrznej.
Akty administracyjne dzielą się też na konstytutywne i deklaratywne:
- Akt administracyjny konstytutywny tworzy (konstytuuje) nową sytuację prawną (np. nadanie
obywatelstwa Olisadebe bądź jak kto woli Olis Adebe był Nigeryjczykiem, a tu bach – i jest
Polakiem).
- Akt administracyjny deklaratywny – akt, który stwierdza, że danemu podmiotowi przysługują
prawa, które posiada, ale może ze swoich uprawnień czynić użytek dopiero po wydaniu danego
aktu (np. prawo do emerytury, które teoretycznie przysługuje nam po przekroczeniu pewnego
wieku, ale faktycznie żeby je uzyskać musi zostać wydany odpowiedni akt administracyjny).
Istotne – mają wpływ na ważność aktu Nieistotne – nie mają wpływu na ważność aktu
Np. Np.
- decyzja wydana bez podstawy prawnej - drobne błędy rachunkowe
- naruszenie prawa przy wydaniu decyzji
- ponowne wydanie decyzji w rozstrzygniętej sprawie.
Jeżeli pojawia się wada istotna nie unieważnia to automatycznie aktu administracyjnego w którym się znajduje.
Nieważność musi być stwierdzona przez odpowiedni organ administracyjny, który we właściwym toku
postępowania unieważnia dany akt.
Decyzja jest aktem administracyjnym, który zamyka postępowanie administracyjne w danej instancji. Jest to
ostatnie słowo organu administracyjnego w danej sprawie. Decyzja może być nazywana pozwoleniem,
zezwoleniem lub zarządzeniem.
Każda decyzja musi zawierać następujące elementy:
1. Oznaczenie organu który wydał decyzję
2. Data wydania
3. Oznaczenie strony / stron
4. Musi być wymieniona podstawa prawna na jakiej decyzja została wydana.
5. Treść rozstrzygnięcia (osnowa decyzji)
6. Uzasadnienie faktyczne i prawne (prawne – wyjaśnienie czemu ten, a nie inny przepis uznany został za
podstawę decyzji; faktyczne – uzasadnia jakie okoliczności wpłynęły na to, że decyzja była odmowna
lub akceptująca.
7. Informacja, że od decyzji przysługuje odwołanie i podmiot do którego można się odwoływać, oraz
termin składania odwołania.
8. Podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska osoby upoważnionej do wydania decyzji.
Wyjątkiem są decyzje naczelnych organów administracji państwowej – od których nie ma już wyższych
organów. W takim wypadku można co najwyżej zwrócić się do tego samego organu o ponowne rozpatrzenie
sprawy.
Decyzja ostateczna – to decyzja od której nie można się w ogóle, lub już odwoływać.
Czas na odwołanie – to czternaście dni od dnia dostarczenia decyzji.
Ostateczna decyzja – to decyzja II instancji, decyzja naczelnego organu administracji państwowej i decyzja I
instancji od której nie było odwołania. Dopiero decyzja ostateczna podlega wykonaniu.
Skarga do NSA
NSA jest jeden – istnieją jednak ośrodki zamiejscowe. Od szeregu decyzji i niektórych postanowień przysługuje
skarga do NSA. Skarga do NSA nie jest środkiem odwoławczym. NSA bada bowiem zaskarżoną decyzję jedynie
ze względu legalności (zgodności z prawem). NSA nie bada czy decyzja była słuszna, celowa, gospodarna.
Do NSA skargę może wnieść każdy, kto ma w tym interes prawny. Skargę do NSA wnieść może także Rzecznik
Praw Obywatelskich. Skargę do NSA wnieść może także prokurator. Ostatnim uprawnionym podmiotem jest
organizacja społeczna.
Aby na decyzję można było wnieść skargę musi być ona:
- ostateczna
- zapadła w wyniku dwuinstancyjnego postępowania
Rzecznik Praw Obywatelskich i prokurator mogą wnosić skargę do NSA nawet jeżeli nie zostanie
przeprowadzone dwuinstancyjne postępowanie (od wyroku w pierwszej instancji nie zostanie złożone
odwołanie).
Skarga do NSA przysługuje też na postanowienia – ale tylko na te, na które przysługuje zażalenie.
Skargę można wnieść także w wypadku bezczynności organu administracji (jeżeli organ przekracza
dopuszczalne w prawie terminy).
Skargę do NSA można wnosić w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia decyzji, lub ogłoszenia
decyzji. Prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich ma sześć miesięcy na złożenie skargi, od dostarczenia
decyzji stronie.
W przypadku złożenia skargi do NSA, organ administracyjny, którego decyzji skarga dotyczy, otrzymuje odpis
skargi. W ciągu 30 dni organ ten ma czas na reakcję. Jeżeli organ w całości uwzględni skargę, wówczas NSA już
się nią nie zajmuje.
NSA
Skarżący: Skarżony:
Podmiot wnoszący skargę Organ Administracyjny
NSA rozstrzyga